دانلود پایان نامه آماده
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی شناخت راهبردهای رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 175
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناخت راهبردهای رویارویی کودکان دارای اختلال در محاسبه و کودکان دارای اختلال در خواندن برای مقابله با فشارهای روانی و مقایسه این دو گروه با یکدیگر است. نمونه متشکل از 18 دانش آموز (11 پسر و 7 دختر) دارای اختلال در خواندن و 12 دانش آموز (8 پسر و 4 دختر) دارای اختلال در محاسبه بودند. راهبردهای رویارویی کودکان با فشارهای روانی با سیاهه راهبردهای رویارویی کودکان (ccsc) که توسط آیرز (1991) طراحی شده، سنجیده شد. به منظور تحلیل داده ها از فنون آمار توصیفی (محاسبه میانگین، انحراف معیار، توزیع فراوانی، درصد فراوانی و رسم نمودار) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس دو متغیری) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل پاسخ های کودکان به سیاهه راهبردهای رویارویی نشان داد که: بین راهبردهای رویارویی کودکان با اختلال در محاسبه و کودکان با اختلال در خواندن در سه راهبرد رویارویی یعنی در راهبرد رویارویی فعال، حواس پرتی و اجتنابی تفاوت وجود ندارد، اما در راهبرد رویارویی جستجوی حمایت در این دو گروه تفاوت وجود دارد. کودکان در هر دو پایه تحصیلی و در هر دو نوع اختلال صرف نظر از جنسیت، راهبردهای رویارویی فعال را به عنوان راهبرد غالب خود معرفی کردند و تمایل کمتری را نسبت به راهبردهای حواسپرتی، حمایتی و اجتنابی نشان دادند.
مقدمه
فشار روانی الگویی از حالت های هیجانی منفی و واکنش های فیزیولوژیکی است و در موقعیت هایی رخ می دهد که فرد احساس می کند هدفهای مهم او مورد تهدید قرار گرفته و قادر به برخورد و رویارویی با عامل تهدید کننده نیست. وقایع فشارزا شخص را از نظر هیجانی، شناختی و فیزیولوژیکی تحت تأثیر قرار می دهد، و در نتیجه فرد از روش هایی برای برخورد با عوامل فشارزا استفاده می کند و اثرهای زیان بخش این عوامل را با راهبردهای رویارویی کاهش می دهد (ریو، 1995 ترجمه سید محمدی،1378). اولین بار واژه فشار روانی در قرن پانزدهم میلادی به معنای تنش یا فشار فیزیکی به کار برده شد. در سال 1704 این واژه برای توصیف سختی، دشواری یا بدبختی به کار برده شد و در اواسط قرن 19 به معنای فشار گسترش بیشتری یافت و تنش بر روی اعضای بدن و یا نیروی ذهنی را هم دربرگرفت(ربر،1985). در فرهنگ روان شناسی ربر(1985) تعاریف زیر در مورد فشار روانی ارائه شده است: 1- فشار روانی به هر نوع نیرویی اشاره می شود که هنگام وارد شدن بر یک دستگاه موجب تغییرات قابل توجهی در شکل آن گردد و معمولاً شامل یک تغییر و تحریف در شکل دستگاه می شود. این اصطلاح بر فشارها و نیروهای اجتماعی، روان شناختی و جسمانی اشاره دارد. در این معنا فشار روانی یک علت محسوب می شود. 2- فشار روانی یک حالت تنش روان شناختی که به وسیله فشار دو نیروهایی که به آنها اشاره گردید، ایجاد می شود. در این معنا فشار روانی معلول و محصول فشارهای دیگری است در این صورت در مورد عامل ایجادکننده تنش از اصطلاح فشارزا استفاده می شود. در زمینه روان شناسی دامنه ای از تعاریف وجود دارد که نشانگر ناهمگرایی دیدگاه های مؤلفان است. در این زمینه بیشترین پژوهش و بررسی را هانس سلیه ، پزشک معروف اطریشی در سال 1976 انجام داده و به همین دلیل نیز «پدر فشار روانی» نامیده شده است. اولین مقاله او در این باره نیز قبل از آن یعنی در سال 1936 در مجله انگلیسی (نی چر) منتشر شد. به عقیده وی فشار روانی مجموعه ای از واکنش های غیر اختصاصی بدن است که به رغم عامل تولید کننده آن، عکس العمل های فیزیولوژیک مشابهی را ایجاد می کند. وی تغییرات فیزیولوژیکی و روان شناختی ناشی از فشار روانی را مورد توجه قرار داد. (پیرلو، هنری لو ترجمه قریب، 1371). سلیه (1993) در زمینه فشار روانی می گوید انسان پیوسته در حالت فشار و تنش به سر می برد چرا که فشار پاسخی است اختصاصی که ارگانیسم در برابر هر گونه درخواستی از خود نشان می دهد. استرس ضعیف ترین و آسیب پذیرترین افراد را هدف قرار می دهد ولی در عین حال قویترین افراد هم از گزند آن در امان نیستند. تعریف انجمن پزشکی آمریکا از فشار روانی عبارت است از هر نوع مداخله که مزاحم سلامت روانی و جسمانی فرد باشد (اینلندر و موران، 1378 به نقل از احمدی، 1380). توماس هولمز (1979) به نقل از گنجی (1379) نیز تعریفی مشابه با تعریف فیرز ارائه نموده است و فشار روانی را واقعه محرکی که لازم است فرد با آن سازگار شود، می داند. بنابراین در دیدگاه این دو نفر فشار روانی به عنوان یک محرک در نظر گرفته شده که از خارج بر فرد تحمیل می شود. کارلسون (1990 به نقل از حاجت بیگی، 1381)، فشار روانی را دربرگیرنده پاسخی می داند که مکانیسم های فیزیولوژیک را فرا می خواند. این پاسخ ها به وسیله محرک های زیان آور یا خطرناک و به واسطه دستگاه عصبی خود مختار و دستگاه درون ریز فعال می گردد. این تعریف نیز همانند دیدگاه سلیه فشار روانی را به منزله یک پاسخ فیزیولوژیک در نظر گرفته است. فشار روانی به مقوله وسیعی از مشکلات اشاره دارد که متمایز از دیگر حیطه های مشکل است، زیرا با فشاری که وارد می آورد نظام را، (اعم از نظام فیزیولوژیک، اجتماعی یا روانی و نیز پاسخهای آن نظام) برآشفته می سازد. (لازاروس، 1971 به نقل از محمدی،1380) وی در ادامه می گوید: واکنش فرد به نحوه تفسیر یا ارزیابی (هوشیارانه یا ناهوشیارانه) او از اهمیت رویداد زیانبخش، تهدیدآمیز یا چالش انگیز بستگی دارد(پاول و ایزابت، 1991) به نقل از حاجب بیگی، 1381). این تعریف برای الگوی فشار روانی سه مؤلفه مهم دارد: 1- فشاری که نظام را برآشفته می سازد. 2- این باور که نوعی ارزیابی یا ادراک از تهدید وجود دارد. 3- اهمیت پاسخ آن نظام. وقتی که یک فرد با حوادث و رویدادهای فشارزا روبرو می شود برای رویارویی مؤثر با آن موقعیت، مراحل متعددی را طی می کند؛ اولین مرحله، ارزیابی موقعیتی است که از نظر او ارائه دهنده یا پیش بینی کننده یک فشار روانی باشد. لازاروس (1984) این مرحله را به نام مرحله ارزیابی شناختی نام گذاری کرده است. در واقع در این مرحله فرد یک سری فعالیت هایی را انجام می دهد و می تواند موقعیت را به شیوه های گوناگون سودمند و مفید، تهدید آمیز و غیر مناسب و یا فشارزا تعبیر کند. بر این اساس یک حادثه را به سه طریق ارزیابی کرده است. اول: آسیب رسان، دوم: تهدید آمیز و بالاخره سوم: ارزیابی مبارزه و درگیری و رقابت است (لازاروس و لانیر،1978 به نقل از محمدی،1380)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فهرست جدول ها........................ ...
فهرست شکل ها........................ .....
چکیده....................... .... ...............
فصل یکم: مقدمه پژوهش
مقدمه.....................................................2
بیان مسأله........................................ ........9
هدف پژوهش................................... ......12
اهمیت موضوع پژوهش............................. ...12
فرضیه پژوهش.......................................... .14
تعریف عملیاتی متغیرها................................ ...14
فصل دوم: پیشینه پژوهش
مقدمه...................................................... 16
بخش اول: فشار روانی و راهبردهای رویارویی..... ..17
فشار روانی.......................................................17
مروری بر تاریخچه شکل گیری مفهوم فشار روانی....... ..21
موضع گیریهای نظری در قلمرو فشار روانی................ ..22
مدل مبتنی بر محرک......................................... ..22
مدل مبتنی بر پاسخ................................... .......23
پاسخ های روان شناختی به استرس ها..................23
الگوی تعاملی.................................................. 24
الگوی پردازش اطلاعات................................. .27
الگوی زیست شناختی...................................... .28
الگوی روان شناختی....................................... ...29
فهرست مطالب
عنوان صفحه
نظریه لازاروس در رابطه با فشار روانی...................... .30
منابع فشار روانی و عوامل تنش زا................................ .32
راهبردهای رویارویی................................................ ....33
بررسی تاریخچه شکل گیری مفهوم مقابله....................... ...36
پیدایش توانایی و مهارتهای رویارویی با موارد فشارزا........ ...38
جنبه های مفهومی روش های رویارویی........................ ..39
نظریه تحول چرخه زندگی در رابطه با رویارویی............. ....41
نظریه لازاروس در ارتباط با رویارویی............................... ....41
پیشینه نظری مفاهیم رویارویی....................................... ...42
الگوهای رویارویی............................................................ ..43
بررسی چند دیدگاه نسبت به راهبردهای رویارویی................ 46
چند رویکرد نسبت به راهبردهای رویارویی........................... ...49
عوامل مؤثر بر راهبردهای رویارویی................................... ....52
بخش دوم: راهبردهای رویارویی در کودکان با نیازهای ویژه........ .64
اختلالات یادگیری.................................................................. ..64
تعریف اختلال درخواندن:....................... ................................65
تعریف اختلال در محاسبه...................................................... ...65
ویژگی های دانش آموزان با اختلال یادگیری................................. ..66
راهبردهای رویارویی در کودکان با نیازهای ویژه............................ ..89
فصل سوم: روش پژوهش
مقدمه................................................................................. .98
جامعه آماری.......................................................................... ..98
نمونه و روش نمونه گیری....................................................... .98
فهرست مطالب
عنوان صفحه
ابزار اندازه گیری............................................................. ...99
روش جمع آوری اطلاعات..................................................... ...108
روش تحلیل داده ها............................................................. ....108
فصل چهارم: تحلیل داده های پژوهش
مقدمه............................................................................... ......110
توصیف داده ها....................................................................... ..111
شاخص های آماری نمره راهبردهای رویارویی آزمودنی ها در چهار مقیاس...................112
شاخص های آماری نمره راهبردهای رویارویی آزمودنی ها در ده خرده مقیاس..............117
استنباط آماری داده ها.................................................................................. ....128
فصل پنجم: نتایج پژوهش
بحث و نتیجه گیری ......................................................... ....160
محدودیت های پژوهش................................................. .... ..163
پیشنهادهای پژوهش.............................................................. ..163
منابع
منابع فارسی .................................................................... ...164
منابع انگلیسی.................................................................... ....167
پیوست.............................................................................. ....172