پایان نامه ارشد بررسی فقهی و حقوقی ضروریات دین و احکام آن

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه ارشد بررسی فقهی و حقوقی ضروریات دین و احکام آن دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

چکیده

بحث از کفر آور بودن انکار ضروری دین یا نبودن آن از مباحث مهم و تاثیر گذار در فقه اسلامی است. آیا میتوان مسلمانی که یکی از ضروریات دین را انکار کرده است ، محکوم به ارتداد دانست؟

آیا در انکار ضروری فرقی میان عالم و جاهل وجاهل قاصر و مقصر نیست؟ به طور کلی ، ملاک کفر و اسلام چیست؟ ارتداد به معنی خارج شدن از دین اسلام موجبات و اسباب متعددی دارد که اسامی آن انکار خدا و رسول یا رسالت پیغمبر و یا جسارت و اهانت به آنهاست. یکی از موجبات ارتداد که احکام ویژه ای در نظام کیفری اسلام بر آن مترتب می شود، انکار یکی از ضروریات دین است. بحث از این که آیا منکر ضروری دین کافر است یا نه ؟ از مباحث اختلافی در فقه شیعه است. اهمیت این بحث بویژه در حال حاضر ، با عنایت به مباحثی که از جانب بعضی از نویسندگان و نظریه پردازان درباره برخی از مسلمات و ضرورات دینی مطرح می شود بر کسی پوشیده نیست.

در پژوهش حاضر با بررسی موضوعات اختلافاتی " ضرورری دین" نتیجه گرفته است که انکار ضروری دین در صورتی موجب ارتداد می شود که علاوه بر ضروری بودن جزئیات مطلب انکار شده در دین، ترد منکر نیز ثابت و روشن باشد، بنا براین منکر در صورت جهل و نا آگاهی ، محکوم به ارتداد نیست مگر اینکه مستلزم انکار الوهیت خدا و نبوت پیغمبر باشد موجب ارتداد می شود .

واژه کلیدی : ضرورت، دین، مرتد، منکر، ایمان، فقه

بیان مسئله و سؤالهای اصلی تحقیق

مذهب یا دین بیانگر تلقی انسان از مفهوم زندگی، و رابطه انسان با جهان و ارتباط انسان با وجودی مقدس و متعالی، چون خداوند است. دین نه تنها در اندیشه و وجدان انسان، بلکه به اختلاف و متناسب با محتوای ادیان، در بیشتر و یا تمامی ارکان زندگی فردی و جمعی موثر است. هر چیزی که جمع مسلمانان آن را قبول دارند و جز دین به شمار میرود و حکمش برای همه آنان روشن است، ضروری دین نامیده میشود، ضروری دین یعنی حکم روشنی که اثبات آن نیاز به نظر و استدلال نداشته و هر مسلمانی آن را بداهه بداند مگر آنکه تازه مسلمان باشد به گونهای که علم و اطلاعی از احکام آن نداشته باشد و گستره ضروریات دین تمام احکام و عقاید را دربر میگیرد و هر فرد مسلمان بتدریج ضروریات دین را خواهد شناخت آنچه مهم است که فرد مسلمان منکر ضروری دین نشود و انسان مسلمان باید اجمالاً به هر چه در دین اسلام است. معتقد باشد اصل وجوب نماز، روزه، زکات و خمس و ... ضروری اسلام است. حکم ضروریات به صراحت در آیات و روایات ذکر میگوید: « گوهر مراد » در کتاب « فیاض لاهیجی » شده است الاقتصاد » در کتاب « شیخ طوسی » . ضروری دین لازمه دین است که مساوی با پذیرش دین است اصول فقه » در کتاب « مرحوم مظفر » . میگوید که ضروری دین باید در حدی از وضوح باشد میگوید: ضروریات دین را به اجماع جمیع است با تمام مذاهب و در تمام عصرها و زمانها میداره

مجلسی » . و به زکات و نماز مثال میزند بدان که علمای خاصه و عامه به طور مجمل گفتهاند که انکار ضروری دین اسلام موجب کفر است. و بدان که ضروری دین امری را گویند که وضوحش در آن دین به مرتبهای رسیده باشد که هر کسی در آن دین داخل شود داند مگر نادری که تازه به دین درآمدهاند. نکتهی قابل تأمل در این باره بحث نوع نگاه و به عبارت روشنتر نحوه تفسیر از دین و ضروریات آن است.

این امر باعث ایجاد نزاعهای متعدد بین مسلمانان شده است. یکی از مهمترین و تراژدیترین درگیریها، واقعه عاشورا است. مسلماً واقعه عاشورا ناشی از اختلاف در تفسیر از ایمان و کفر است. نمونه قرائتهای مختلف از دین و ضروریات دین را میتوان در مسئله خوارج و یا در حال حاضر موضوع طالبان مشاهده نمود. در حوزه دینی مسئله ایمان و کفر، به عنوان یک پدیدهی مهم اجتماعی تلقی میگردد. از آن جهت که قهراً بین دینداران در مسائل دینی اختلاف تفسیر و دیدگاه وجود دارد.

لذا بین آنان مؤمنانه بودن آن تفسیر یا خروج آن تفسیر از دین موضعگیری متفاوت به وجود میآید. بدین جهت برای نظامند کردن ایمان به اسلام بحث ضروری دین مطرح شد. ولی نسبت به ضروری

دین نیز بحثها و تفسیرهای مختلفی به وجود آمد که در این پایاننامه به آن پرداخته میشود. ضمن آیا ضروری دین در اصول است یا در فروع دین و اینکه کدام ضروری » اینکه باید بررسی شود که محسوب میگردد

بیان سؤالهای اصلی تحقیق

-1 ضروریات دین و تعاریف آن کدام است؟

-2 احکام و معیار ضروریات دین و منکر آن چه حکمی دارد و مرز بین کفر و ایمان چیست؟

-3 اگر کسی بر اساس رأی اجتهادی بگوید این ضروری دین نیست آیا منکر ضروری دین است؟

-4 آیا گذشت زمان تغییری در ضروریات دین ایجاد میکند؟

-5 آرای فقها و قانون جزا در مورد ضروریات دین چیست؟

مطالب
عنوان صفحه
چکیده ........................................................................................................... 1
فصل اول ........................................................................................................ 2
-1-1 بیان مسئله و سؤالهای اصلی تحقیق ................................................................. 3
-2-1 سابقه و ضرورت انجام تحقیق ........................................................................ 4
-3-1 فرضیهها.................................................................................................. 7
-4-1 اهداف تحقیق ........................................................................................... 8
-5-1 کاربردهای متصور از تحقیق ........................................................................... 8
-6-1 روش انجام تحقیق...................................................................................... 8
-7-1 جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق در چیست؟..................................................... 9
-8-1 ماهیت ضرورت......................................................................................... 9
-1-8-1 معنای ضرورت در فقه............................................................................ 12
-2-8-1 معنای ضروری دین ............................................................................... 14
-9-1 اضطرار ................................................................................................. 17
-1-9-1 معنای لغوی اضطرار............................................................................... 17
-2-9-1 تعریف اصطلاحی اضطرار........................................................................ 18
-10-1 تعریف لغوی دین ................................................................................... 19
-1-10-1 تعریف اصطلاحی دین از منظر علوم مختلف ................................................ 20
-11-1 معیار قلمرو شناسی دین............................................................................ 24
ه
-12-1 دین و گمشده بشر .................................................................................. 27
-13-1 مذهب................................................................................................ 28
-1-13-1 معنی لغوی مذهب............................................................................... 28
-2-13-1 معنی اصطلاحی مذهب ......................................................................... 29
-14-1 علل پیدایش فرقههاى اسلامى ..................................................................... 30
-15-1 معرفی اجمالی مذاهب فقهی....................................................................... 32
-1-15-1 مذهب ظاهریه.................................................................................... 32
-2-15-1 زیدیه.............................................................................................. 34
-3-15-1 مذهب اباضیه..................................................................................... 36
-4-15-1 مذهب امامیه...................................................................................... 37
-5-15-1 مشخصات ابوحنیفه.............................................................................. 38
-6-15-1 مذهب مالکیه..................................................................................... 39
-7-15-1 مذهب شافعی .................................................................................... 40
-8-15-1 مذهب حنبلی..................................................................................... 41
-16-1 معرفترین مذاهب کلامی.......................................................................... 42
-1-16-1 اشاعره............................................................................................. 42
-2-16-1 معتزله ............................................................................................. 43
-3-16-1 فرقه کرامیه........................................................................................ 46
-4-16-1 امامیه .............................................................................................. 47
-17-1 ارتداد ................................................................................................. 49
و
-1-17-1 انواع ارتداد ....................................................................................... 49
-2-17-1 مرتد فطری ....................................................................................... 49
-3-17-1 مرتد ملی.......................................................................................... 50
-4-17-1 ارتداد و آزادی ................................................................................... 52
-5-17-1 مباحث فقهی و کلامی ارتداد................................................................... 54
-6-17-1 حکم کلامی مرتد ................................................................................ 54
-7-17-1 یقین معتبر در ارتداد............................................................................. 54
-8-17-1 حکم شاک متفحصدر موضوع ارتداد........................................................ 55
-18-1 کفر.................................................................................................... 60
-1-18-1 معنای لغوی کفر ................................................................................. 60
-2-18-1 معنای اصطلاحی کفر............................................................................ 60
-3-18-1 تعریف جامع کفر ................................................................................ 60
-4-18-1 معنای قرآنی کفر................................................................................. 60
-5-18-1 اقسام کفر از منظر متکلمان ..................................................................... 61
-6-18-1 اقسام کفر در کلام امام صادق(ع) .............................................................. 61
-1 -19-1 فقه در لغت....................................................................................... 62
-2-19-1 فقه در اصطلاح .................................................................................. 62
-3-19-1 فقه در اصطلاح علما ............................................................................ 63
-4-19-1 فقه در قرآن و روایات........................................................................... 63
-5-19-1 واژهشناسی فقه ................................................................................... 63
ز
-6-19-1 منابع فقه .......................................................................................... 64
-7-19-1 احکام فقهی....................................................................................... 64
-20-1 تاریخ فقه............................................................................................. 65
فصل دوم چگونگی شناخت ضروریات دین .............................................................. 67
-1-2 مفهوم ضروری دین................................................................................... 68
-1-1-2 مفهوم ضروریات دین در قرآن و روایات....................................................... 68
-2-1-2 تعریف ضروری دین در کلام فقها............................................................... 72
-3-1-2 موضوع وفاق در تعریف ضروری دین.......................................................... 74
از روایات و سخنان فقها ......................... 75 « ضروری دین » -4-1-2 برداشتی از منظور دین در
-5-1-2 اجماع راهی برای شناخت ضروریات دین ..................................................... 77
-6-1-2 نقد علماء درطریقت اجماع جهت شناخت ضروریات دین .................................. 77
1-6-1-2 - اجماع در دیدگاه اهل سنت................................................................... 77
2-6-1-2 - اجماع در دیدگاه شیعه......................................................................... 78
-7-1-2 محل اثبات ضروریات دین....................................................................... 79
-8-1-2 قلمرو ضروری دین ............................................................................... 80
-2-2 اقسام مسائل اعتقادی................................................................................. 80
-1-2-2 اصول دین.......................................................................................... 80
1-1-2-2 - ملاک ایمان و کفر در مسائل اعتقادی........................................................ 81
-2-2-2 فرعیات اصول دین ................................................................................ 85
-3-2 گستره ضروریات دین................................................................................ 86
ح
-4-2 حصر ضروریات دین................................................................................. 87
-5-2 منکر ضروری مذهب................................................................................. 94
فصل سوم منشاء ضروری دین در فقه از سه زاویه بررسی میشود.................................... 101
-1-3 بخش اول............................................................................................. 102
-1-1-3 در آمدی بر تکفیر ................................................................................ 102
-2-1-3 تکفیر در لغت..................................................................................... 103
-3-1-3 تکفیر در اصطلاح ................................................................................ 103
-4-1-3 پیشینه تکفیر....................................................................................... 105
-5-1-3 انگیزههای تکفیر .................................................................................. 106
-6-1-3 چگونگی شکلگیری وحدت و ریشه کن شدن تکفیر ....................................... 107
-7-1-3 ملاکهای تکفیر از نظر مسلمانان............................................................... 111
-8-1-3 حربه تکفیر........................................................................................ 114
-9-1-3 آثار سوء تکفیر.................................................................................... 116
-10-1-3 نمونههای تاریخی تکفیر ....................................................................... 122
-1-10-1-3 تکفیر در صدر اسلام........................................................................ 122
-2-10-1-3 تکفیرهای مربوط به اختلافات فکری ..................................................... 123
-11-1-3 راه حلها برای مقابله با تکفیر قسمت اول................................................... 126
-12-1-3 راه حلها قسمت دوم .......................................................................... 126
-13-1-3 دفاع از تکفیر شدگان به ناحق................................................................. 127
-14-1-3 ریشهها و انگیزههای تکفیر .................................................................... 127
ط
-15-1-3 نظر علمای شیعه در تکفیر ..................................................................... 129
-16-1-3 علماء تسنن در تکفیر........................................................................... 130
-17-1-3 شیعه هرگز صحابه را تکفیر نکرده است..................................................... 131
-18-1-3 کسانی را که میشود تکفیر کرد ............................................................... 132
-2-3 بخش دوم............................................................................................. 133
-1-2-3 درآمدی بر اجتهاد ................................................................................ 133
-2-2-3 معنای لغوی اجتهاد............................................................................... 134
-3-2-3 معنای اصطلاحی اجتهاد ......................................................................... 135
-4-2-3 شرایط اجتهاد ..................................................................................... 136
-5-2-3 سیر اجتهاد در جهان اسلام...................................................................... 136
-6-2-3 نقش اجتهاد و ضرورت آن در عصر حاضر ................................................... 137
-7-2-3 نتیجه اینکه ........................................................................................ 139
-3-3 بخش سوم ایمان..................................................................................... 140
-1-3-3 معنای لغوی ایمان ................................................................................ 140
-2-3-3 معنای اصطلاحی.................................................................................. 141
-3-3-3 ایمان و کفر........................................................................................ 142
-4-3-3 واژهشناسی ایمان ................................................................................. 142
-5-3-3 مرجئه، ایمان بدون عمل......................................................................... 143
-6-3-3 معنی ایمان در قرآن .............................................................................. 144
-7-3-3 ضرورت سخن گفتن از ایمان................................................................... 144
ی
-8-3-3 مفهوم ایمان ....................................................................................... 145
-10-3-3 ویژگیهای ایمان از نگاه قرآن................................................................. 145
-11-3-3 معنی ایمان در قرآن............................................................................. 146
-12-3-3 رابطه اسلام و ایمان............................................................................. 146
-13-3-3 قلب قرارگاه ایمان .............................................................................. 147
-14-3-3 ایمان و شناخت................................................................................. 147
-15-3-3 نوسان ایمان و کفر.............................................................................. 148
-16-3-3 ایمان و عمل..................................................................................... 148
-17-3-3 فطری بودن ایمان ............................................................................... 148
-18-3-3 متعلق ایمان...................................................................................... 149
-19-3-3 درجات ایمان.................................................................................... 149
-20-3-3 قابل تبدیل بودن ایمان.......................................................................... 150
-21-3-3 موانع ایمان ...................................................................................... 150
-22-3-3 ایمان کامل ....................................................................................... 151
-23-3-3 عوامل از بین برنده ایمان....................................................................... 151
فصل چهارم پیامدهای انکار ضروری دین و بررسی دیدگاهها ......................................... 152
-1-4 محل نزاع در انکار ضروری دین ................................................................... 153
-1-1-4 دیدگاه یکم........................................................................................ 153
1-1-1-4 - دلایل دیدگاه یکم ............................................................................. 154
1- - پاسخ تفضیلی از دلایل نقلی.............................................................. 157 1-1-1-4
ک
2- - اشکال یا پاسخ اشکال..................................................................... 167 1-1-1-4
2-1-1-4 - دیدگاه دوم..................................................................................... 168
1- - ادعای شبهه................................................................................. 169 2-1-1-4
2- - طرفداران دیدگاه دوم...................................................................... 172 2-1-1-4
3- - شبهه......................................................................................... 176 2-1-1-4

1-1-2-4 - حلّ شبهه....................................................................................... 181
-3-4 نظریه سوم در انکار ضروری دین.................................................................. 183
-1-3-4 فرق نظریه سوم و دوم........................................................................... 183
-2-3-4 بررسی نظریه سوم................................................................................ 184
-4-4 نظریه چهارم در منکر ضروری ..................................................................... 185
-1-4-4 بررسی نظریه چهارم ............................................................................. 186
-1-5-4 ارتداد در لغت و اصطلاح ....................................................................... 187
-2-5-4 فرق ارتداد و کفر اصلی.......................................................................... 192
نتیجه .......................................................................................................... 194
پیشنهادها ..................................................................................................... 195
منابع...........................................................................................................

این پایان نامه به فرمت Pdf می باشد

برای دریافت فرمت ورد(word) با قیمت 30000 تومان

 به [e-mail]  ایمیل بزنید