مقدمه
از آنجایی که هزینه حقوق و دستمزد و مخارج مربوط به آن در صد تقریباً بالایی از هزینهها را تشکیل می دهد ضروری است در این سیستم پیش بینی های لازم برای حصول اطمینان از پرداخت صحیح حقوق و دستمزد بعمل آید. از سوی دیگر سیستم حقوق و دستمزد باید بنحوی طراحی شود که اطلاعات لازم را بسرعت گرد آوری، کسورات لازم را محاسبه نموده و تدابیر مناسبی برای جلوگیری از پرداخت به افراد و سایر انواع سوء استفاده ها فراهم نماید.
برای رعایت قانون، کارفرما موظف است اطلاعات لازم در مورد کارکنان و میزان حقوق و مزایای آنان را به مراجع ذیصلاح ارسال نماید. در ایران نیز طبق قانون مالیات بر آمد، کارفرما مؤظف است اسامی کارکنان و مشخصات آنها را به حوزه های مالیاتی محل ارسال و مالیات متعلق به کارکنان را به حساب مخصوصی واریز نماید. بعلاوه طبق قوانین تأمین اجتماعی لازم است هر ماهه اسامی کارکنان و میزان حقوق و دستمزد آنها طی لیستی به ادارات تأمین اجتماعی محل تسلیم دو حق بیمه سهم کارمند و کارفرما به حسابهای مخصوص واریز گردد.
سیستم حقوق و دستمزد
در سیستم حقوق و دستمزد به علت تراکم و استمرار اطلاعات، نحوه پردازش اطلاعات و اهمیت سرعت و صحت آن از اتوماسیون استفاده می شود. اطلاعاتی نظیر نرخ ساعتی و یا روزانه حقوق و دستمزد که ممکن است برای مدت موقتی تغییر نکند و همچنین برنامه هایی نظیر نحوه محاسبات کسورات مالیات و حق بیمه صندوق تأمین اجتماعی که در طول سال، قوانین آن ثابت میباشد را بهتر است در حافظه کامپیوتر ذخیره نمود. با استفاده از این اطلاعات ، میتوان محاسباتی مانند حقوق و یا دستمزد ناخالص، کسورات، تعیین حقوق و دستمزد خالص و بروز در آوردن سابقه هر کارمند و کارگر رابطه الکترونیکی انجام داد.
حسابداری حقوق و دستمزد
حقوق بخشی از هزینه هر شرکت است در واحدهای خدماتی نظیر مؤسسات حسابرسی، بنگاههای معاملات املاک و آژانسهای مسافرتی عمده ترین هزینه، حقوق می باشد. از آنجایی که واحدهای خدماتی، خدمات کارکنان خود را می فروشند، لذا هزینه حقوق کارکنان هزینه اصلی فعالیت این واحد ها را همانند بهای تمام شده کالای فروش رفته در مؤسسات بازرگانی که بزرگترین هزینه می باشد، تشکیل می دهد. حقوق کارکنان می تواند شکلهای مختلفی داشته باشد. بعضی از کارکنان حقوق خود را بصورت سالانه، ماهانه و یا هفتگی دریافت می کنند. بعضی دیگر بر اساس ساعتهای کار حقوق دریافت می کنند. ممکن است کارکنان بخش فروش، تمام یا قسمتی از حقوق خود را بر مبنای درصدی دریافت کنند. بعضی دیگر از واحدهای تجاری نیز علاوه بر حقوق عادی کارکنان به آنها پاداش نیز پرداخت می کنند. اغلب واحدهای تجارتی بر مبنای ساعت کارکنان ، برای آنها حقوقی در نظر می گیرند که حقوق عادی نام دارد. و به ازاء ساعات اضافی کار کارکنان، برای آنها اضافه کاری در نظر می گیرند.
لیست حقوق و دستمزد
لیست حقوق و دستمزد عبارت است از فرم چند ستونی که برای خلاصه کردن، گرد آوری و سهولت گزارش اطلاعات مرتبط با حقوق و دستمزد مورد استفاده قرار می گیرد. فرم و طرح این لیست به تعداد و گروههای کارکنان، اطلاعات مندرج در آن و نحوه استفاده از ماشینها و ابزار مکانیکی و الکترونیکی بستگی دارد.
اطلاعات مندرج در این فرم عبارتند از : اطلاعات مربوط به مشخصات فردی کارمند ، ساعات و نرخ دستمزد مزایای مستمر و غیر مستمر ، کسورات و نحوه تسهیم هزینه حقوق و دستمزد به واحدهای مختلف شرکت.