ارتباط حس عدالت سازمانی و رفتار شهروندی با رضایت مشتری
در باشگاههای ورزشی بانوان شهر کرج
بیان مسئله
جهان معاصر با سرعت شگفت انگیزی در حال تحول است. اگرچه این تحول در تمام دوران وجود داشته است لیکن امروزه این تحول چه به لحاظ محتوا و چه به لحاظ سرعت بی سابقه است. پژوهشگران سازمانی از تلاشهایی که فراتر از وظایف تعریف شده کارکنان باشد، تحت عنوان « رفتارشهروندی سازمانی » یاد می کنند. ( مقیمی ، 1384 )
سازمانها بدون تمایل داوطلبانه افراد به همکاری قادر به توسعه اثربخشی خرد جمعی خود نیستند. تفاوت همکاری داوطلبانه و اجباری از اهمیت فراوان برخوردار است. در حالت اجباری ، شخص وظایف خود را در راستای مقررات و قوانین و استانداردهای قابل قبول یک سازمان و صرفاً در حد رعایت الزامات انجام می دهد. ولی در همکاری داوطلبانه ، مقوله ای ورای وظایف مطرح است و افراد کوشش و انرژی و بصیرت خود را برای شکوفایی توانایی های خود و به نفع سازمان ابراز می کنند. در این حالت افراد معمولاً از منابع شخصی خود می گذرند و مسئولیت پذیری در راستای منافع دیگران را در اولویت قرار می دهند. ( زارعی متین و احمدی ، 1388 )
مفهوم رفتار شهروندی سازمانی اولین بار توسط باتمن وارگان در اوایل 1980 به دنیای علم ارائه شد. ارگان ( 1988 ) معتقد است که رفتار شهروندی سازمانی ، رفتار فردی و داوطلبانه است که مستقیماً بوسیله نظام های رسمی پاداش در سازمان طراحی نشده، اما با وجود این باعث ارتقاء اثربخشی و کارآیی سازمان می شود. ( زارعی متین و همکاران ، 1388 )
پادساکف و همکاران ( 1990 ) پنج بعد رفتار شهروندی سازمانی را مورد شناسایی قرار دادند که عبارتند از :
1- نوعدوستی
2- وظیفه شناسی ( وجدان )
3- ادب و نزاکت
4- جوانمردی
5- فضیلت مدنی
هرچند این فرض که رفتار شهروندی سازمانی به اثربخشی گروههای کاری و سازمانها کمک می کند، موضوعی است که بطور شهودی نیز معقول بودن آن قابل باور است ، لیکن بازهم نیاز است تا از طریق پژوهش های تجربی نیز موردتأیید قرار گیرد. نتایج مطالعات پادساکف و همکاران ( 2000 ) نشان می دهد که تحقیقات ناچیزی در این زمینه صورت گرفته است.
رفتار شهروندی در سه دهه اخیر موضوع بسیاری از تحقیقات بوده است. یک دسته از تحقیقات به عوام ایجاد کننده رفتار شهروندی سازمانی متمرکز بوده است. در این زمینه عواملی از قبیل هویت سازمانی ، عدالت سازمانی و رابطه رهبر و پیرو بعنوان عوامل ایجاد کننده رفتار شهروندی سازمانی مطرح شده اند.دسته دیگر روی مفهوم رفتار شهروندی سازمانی متمرکز بوده و تلاش کرده اند تا ابعاد آن را شناسایی و مقیاس های استانداردی برای سنجش آن ایجاد کنند. دسته سوم نیز بر پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی از قبیل عملکرد سازمانی، اثربخشی سازمانی، موفقیت سازمانی، رضایت مشتری، وفاداری مشتری و سرمایه اجتماعی متمرکز شده اند. ( ملی پور و پورعزت 1387 )
مورمن و همکاران 1995 ) ضمن تأیید آثار مثبت رفتار شهروندی سازمانی اعتقاد داشتند که مشکل مدیران فراهم سازی زمینه بروز چنین رفتارهایی در سازمان است. چراکه این رفتارها داوطلبانه و قراردادهای کار و سیستم ارزیابی عملکرد رسمی سازمان قرار نمی گیرند. این رفتارها با وجود اینکه در ارزیابی های سنتی عملکرد شغلی بطور ناقص اندازه گیری می شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می گرفتند، اما در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند. ( مرادی ، 1387 )
وانر و نیهوف ( 2000 ) نیز به این نتیجه رسیدند که رفتارهای شهروندی گوناگونی با حداقل برخی از شاخص های عملکرد سازمانی ارتباط دارند. ( زارع ، 1383 )
برای دریافت متن کامل پروپوزال به لینک زیر مراجعه کنید.