فایل مقاله اشتغال زنان با فرمت قابل ویرایش ورد و با نرم افزار word ساخته شده است. پسوند فایل تحقیق آماده با موضوع اشتغال زنان Doc می باشد و بر روی تمام سیستم هایی که نرم افزار ورد روی آنها نصب است قابل اجرا و ویرایش می باشد.لینک دانلود مقاله اشتغال زنان در انتهای صفحه می باشد.این تحقیق با وجود اشتغال زنان بودن آن فقط باید جهت راهنمایی مورد استفاده قرار گیرد و چه خوب است پس از مطالعه تحقیق حاظر اقدام به تهیه تحقیقی در این زمینه با الگو گیری از همین تحقیق کرده و به تولید دانش کمک کنید. تعداد صفحات:15صفحه
در زیر بخشی از تحقیق قرار داده می شود که این بخش صرفا برای این است که بدانید این تحقیق چگونه نگارش یافته و متن کامل در فایل اصلی است که پس از دانلود قابل مشاهده خواهد بود.
الگوی اشتغال زنان ایرانی ، همیشه از اقتصاد مبتنی بر نفت تأثیر پذیرفته است . به علاوه به صنعتی شدن مبتنی بر استراتژی جایگزینی واردات (import substitution) از صنایع سرمایه بر (capita-intensive) تحت سلطه مردان حمایت می کند ، گرایش های فرهنگی و جهت گیری های جنسیتی که برخی محدودیتها را برای اشتغال زنان ایجاد می نماید ، سطح نازل سواد در میان زنان، عدم دسترسی زنان به مهارت های حرفه ای نسبت به مردان و عرضه و تقاضا برای کار زنان نیز مهر و نشان خود را بر الگوهای اشتغال زنان ایرانی بر جای گذاشته است .
نتایج سرشماری اخیر ایران ، نشاندهنده برخی تغییرات بنیادین در زمینه سیاست اشتغال کشور در دوران ریاست جمهوری رفسنجانی بود . انتشار این نتایج به مباحثات و تحقیقات گسترده درباره مسائل جمعیتی ، نقش اجتماعی اقتصادی زنان ، رشد بیکاری ، گسترش مقوله خود اشتغالی (self-employment) زنان، وقلت نیروی کار زنان در جامعه ایران دامن زد . در شرایطی که عواید نفتی کشور و درآمد دولت روبه کاهش بود، هر روز بر دامنه فقر در جامعه افزوده می شد و کشور هنوز از زیر بار سنگین هزینه های جنگ کمر راست نکرده بود، دولت ایران خود را با یک معضل بزرگ روبرو دید و آن همانا تغییر مسیر توسعه اجتماعی ، اقتصادی کشور بود . بدین ترتیب سیاستهای جدید اقتصادی در رابطه با سرمایه گذاری های خارجی و صادرات صنعتی اتخاذ گردید و استراتژی کاهش نرخ رشد جمعیت به طور جدی دنبال شد . در این شرایط ، مدافعان برابری اجتماعی ، توجه ویژه ای به نقش زنان به مثابه عامل توسعه اقتصادی مبذول کرده ، خواستار پایان دادن به تبعیض های قانونی میان زن و مرد در عرصه آموزش و اشتغال شدند.
معهذا نتایج سرشماری و نیز بررسی های انجام گرفته در بخش صنعت نشان می دهد که رشد خود اشتغالی در میان زنان و مردان و محدودیت فرصتهای شغلی برای زنان در بخش رسمی اقتصاد، همچنان ادامه دارد . نرخ بیکاری در میان زنان بسیار بالاست . به نظر می رسد ابداعات جدید قانونی در ایران ( تقسیم مساوی دارایی خانواده در صورت طلاق زن توسط مرد و بحث درباره پرداخت دستمزد به زنان خانه دار ) تحت تأثیر واقعیت های بازار کار ایران و تأکید ایدئولوژی اسلامی بر نقش و اهمیت خانواده و والدین ، صورت گرفته باشد .
هدف نگارنده در این نوشتار ، اصلاح و تعدیل تحلیل های گذشته در مورد اشتغال زنان در جمهوری اسلامی با استفاده از یافته های سرشماری های اخیر ایران ، مصاحبه حضوری ، تحقیقات انجام گرفته توسط دیگران درباره مسائل ایران و بحث جاری در زمینه مسائل مربوط به اشتغال زنان در ایران می باشد .
مقاله حاضر در دو بخش تنظیم گردیده است . بخش اول، به بررسی تغییرات صورت گرفته در مواضع اجتماعی و حرفه ای زنان طی دو دهه پایانی قرن بیستم اختصاص یافته است . در این بخش گریزی نیز به دهه ۱۹۷۰ و اختلافات طبقاتی در ایران زده می شود و وضعیت اقتصادی زنان با برخی کشورهای دیگر مقایسه می شود . این مقایسه می تواند ویژگی اشتغال زن ایرانی را برای خواننده برجسته سازد . محور بخش دوم مقاله را وضعیت اشتغال و بیکاری در ایران طی دهه ۱۹۹۰ و سیاستهایی که این کشور برای برخورد با این مسأله اتخاذ کرده ، تشکیل می دهد .
وضعیت اشتغال در ایران بر اساس سرشماری سال ۱۹۸۶
طی دهه ۱۹۸۰ ، اقتصاد ایران هنوز متکی به نفت بود و بخش اعظم درآمدهای صادراتی کشور از محل صدور نفت خام و فرآورده های نفتی حاصل می شد . فولاد ، پتروشیمی و مس ، همچنان سه صنعت عمده کشور محسوب می شد که صنایعی بشدت سرمایه بر و متکی به نیروی کار مردان می باشد . طی سالهای جنگ با عراق (۸۸ - ۱۹۸۰) سرمایه گذاری کشور به سوی صنایع دفاعی سوق داده شد که این صنایع نیز به طور سنتی صنایعی مردانه تلقی می شوند . حدود ۲۰ درصد از صنایعی که توسط رژیم شاه ایجاد گردید، هنوز فعالند اما با مشکلات جدی روبرو می باشند . براساس گزارشهای موجود در پایان سال ۱۹۸۸ اغلب کارخانجات ایران با کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت خود کار می کردند که علت این امر ، کمبود مواد اولیه وارداتی از خارج بود. سیاستهای رسمی دولت انقلابی از بنگاههای کوچک و سنتی که در رابطه تنگاتنگ با بازار قرار داشتند ، حمایت می کرد .
به همین دلیل جای تعجب نیست که در سرشماری ۱۹۸۶ خود اشتغالی ، رشدی چنین چشمگیر داشت . این رشد نشانگر تقویت بخش خصوصی سنتی و کوچک طی دهه ۱۹۷۶ - ۱۹۸۶ بود .
این تحولات ، تأثیر عمیق بر ساختار نیروی کار زنان و فرصتهای شغلی برای ایشان برجای گذاشت . در حال حاضر بخش بزرگی از زنان ایران یا به دلایل اقتصادی و یا اعتقادات شخصی در جستجوی کار می باشند . اما با ورود به بازار کار در می یابند که امکان چندانی برای اشتغال در اختیار ایشان قرار ندارد. تقاضا برای کار زنان به ویژه در بازار سنتی ایران ، بسیار محدود است سیستم بازار نیز تحت سلطه بلامنازع مردان قرار دارد . ایران ، برخلاف دیگر کشورهایی که در مسیر صنعتی شدن گام بر می دارند(مالزی ، اندونزی ، مکزیک ، کره جنوبی و ... ) دارای یک صنعت صادراتی که جاذب نیروی کار زنان باشد ، نیست . فقدان یک استراتژی منسجم برای توسعه اقتصادی و رشد بطئی اقتصاد وضع اشتغال زنان در ایران را وخیم تر کرده است .
به موجب نتایج سرشماری سال ۱۹۸۶ ، حدود نهصد هزار زن و ۱۱ میلیون مرد در زمره شاغلین ایران قرار می گیرند که ۶ درصد جمعیت را زنان ده سال به بالا و ۹ درصد کل شاغلین ایران را شامل می شده اند . بیشترین تعداد زنان در بخش خدمات عمومی و خصوصی مشغول به کار بوده اند . مقام دوم را کشاورزی با حدود ۲۶۳ هزار و سپس صنعت با ۲۱۶ هزار زن شاغل به خود اختصاص می دادند . اما به نظر می رسد در این سرشماری خیل زنان شاغل در بخش کشاورزی ، از دید آمارگران مخفی مانده است . به موجب این سرشماری ، تنها ۵۰۸۰۰۰ زن ایرانی حقوق بگیر بوده اند که از میان آنها ۴۰۸۰۰۰ نفر در بخش عمومی ( از مجموع ۳/۴ میلیون کارکنان بخش عمومی ) و یکصد هزار نفر نیز در بخش خصوصی (از مجموع ۱/۸ میلیون نفر کارکنان بخش خصوصی ) به کار اشتغال داشته اند . در زمینه توزیع نیروی کار زنان میان گروههای شغلی مختلف نیز نتایج زیر به دست آمد:
۱) عرصه های حرفه ای فنی و زمینه های وابسته به آنها (۳۵ درصد کل زنان شاغل )
۲) کشاورزی ، دامداری ، جنگلداری ، ماهیگیری و شکار (۲۶/۶ درصد کل زنان شاغل )
۳) تولید و حمل و نقل (۲۳/۴ درصد کل زنان شاغل ). در تمامی این بخش ها زنان در پست های بی اهمیت اجرایی و فروشندگی و غیره به کار گمارده شده اند . الگوی زنان شاغل ایران که از یک الگوی خاورمیانه ای تبعیت می کند ۲۴ - ۱۵ سال و ۲۹ - ۲۵ سال می باشد . نرخ اشتغال در میان زنان بالاتر از چهل سال ، بسیار نازل است.
چند ویژگی برجسته جمعیت زنان شاغل ایران براساس سرشماری عمومی سال ۱۹۸۶ به قرار زیر می باشد:
۱) سهم زنان در کل نیروی کار کشور بسیار نازل است و از ۱۰ درصد فراتر نمی رود .
۲) اکثریت زنان شاغل را معلمان و فعالان خدمات بهداشتی تشکیل می دهند.
۳) به جز قالیبافی و صنایع دستی سنتی ، نقش زنان در تولید صنعتی پیشرفته بسیار محدود می باشد. (تنها ۱۴ درصد کل نیروی کار صنعتی ) .
۴) بخش بزرگی از زنان شاغل در بخش خصوصی ، بابت کار خود مزد دریافت نمی کنند (در واقع تنها ۱۹درصد زنان شاغل در بخش خصوصی، مزدبگیر هستند).
۵) شکل افراطی از جداسازی جنسی در محیط کار اعمال می شود.
آیا وضعیت اشتغال زنان در ایران، با قبل از انقلاب تفاوتی کرده است؟
در سال،۱۹۷۶ سهم زنان از کل نیروی کار ایران ۲۰درصدبود اما به نظر می رسد این رقم با منظور کردن صنایع خانگی روستایی به دست آمده باشد. حال آنکه این بخش از دید سرشماران سال۱۹۸۶ مخفی مانده است. می توان تفاوت روش آمارگیری و محاسبه را یکی از علل کاهش نرخ اشتغال زنان در فاصله دو سرشماری مزبور ذکر کرد. اما نمی توان تردید داشت که تقویت باورهای اسلامی نیز در این کاهش بی تأثیر نبوده است. اولویت اصلی که جامعه امروز ایران برای زنان قائل است، ایفای نقش فرزندزایی و تربیت فرزندان در محیط خانه است. زن در جامعه ایران، یک نیروی کار درجه دو و مرد نان آور اصلی خانواده محسوب می شود.
در سطور قبل، برخی عوامل مؤثر در عرضه و تقاضای نیروی کار زنان در جمهوری اسلامی برشمرده شد. به نوشته «گیتی ناصحی»عامل دیگری که می تواند توضیحگر سطح نازل اشتغال زنان در ایران طی دهه ۱۹۸۰ باشد، جیره بندی مواد غذایی و دیگر کالاهای اساسی در سالهای جنگ با عراق می باشد.
زنان شاغل طبقه متوسط
در اواخر دهه ،۱۹۸۰ زنان شاغل در بخش خدمات (عمدتاً وزارتخانه ها و ادارات دولتی) ۲۸درصد از کل ۱/۴ میلیون شاغل بخش دولتی و ۴۱درصد از کل جمعیت زنان شاغل در کشور را تشکیل می دادند. بزرگترین بخش از زنان شاغل در بخش دولتی را زنانی تشکیل می دادند که در وزارتخانه های آموزش و پرورش و بهداشت مشغول به کار می باشند. همین امر در مورد مردان شاغل در بخش دولتی صدق می کند. اما سهم زنان از کل اشتغال بخش عمومی تنها ۱۴درصد بود، یک علت این امر نیز مشارکت بسیار گسترده تر مردان در صنایع فلز و فولاد، نفت و دیگر واحدهای صنعتی و تجاری دولتی (مانند هتل ها) بود. در این بنگاههای دولتی، به ندرت کارمند زن مشاهده می شود.
از میان حدود یک میلیون کارگر فنی و حرفه ای، ۳۴۳۰۰ نفر (۳۲/۵درصد) زن بودند. در میان مدیران ارشد نیز ۲۰۰۰نفر زن در برابر ۴۳۰۰۰نفر مرد قرار داشتند. اشتغال زنان در بخش بهداشت و آموزش و پرورش، افزایش چشمگیر یافته و علت آن نیز پذیرش و مقبولیت این حرفه ها در جامعه و اسلام می باشد. در سال۱۹۸۶ نزدیک به نیمی از زنان شاغل (۲۳۴۰۰۰نفر یا حدود ۴۴درصد)، در شغل معلمی یا استادی دانشگاه (بخش دولتی یا خصوصی) به کار اشتغال داشتند و ۹درصد دیگر (۴۷۰۰۰نفر) به عنوان پرستار، ماما، پزشک، دندانپزشک ودیگر مشاغل بهداشتی فعالیت می کرده اند. در پزشکی، تعداد زنان در مقایسه با مردان بسیار نازل است: ۲۸۳۲ پزشک زن در مقایسه با ۱۵۰۰۰ پزشک مرد. در این سالها، تعداد ماماهای تحصیلکرده ۲۸۷۳ و ماماهای سنتی ۶۹۶ نفر بوده ضمن اینکه تعداد دندانپزشکان زن فقط ۶۵۴ نفر در مقایسه با ۴۳۵۱ نفر مرد بوده است، در مناطق روستایی ، این ارقام به مراتب نازل تر می باشد.
یک علت این ارقام نازل اشتغال زنان دانشجو به تحصیل در رشته های علوم انسانی به جای علوم فنی است. اگرچه تسلط به یک زبان خارجی در اشتغال امتیاز محسوب می شود اما بدون قابلیتهای فنی و علمی، زنان در کورس رقابت با مردان در بازار کار، عقب می مانند. در گذشته، سیستم سهمیه بندی که در برخی رشته های دانشگاهی اعمال می شد (دامپزشکی، کشاورزی و برخی گرایشهای مهندسی) سهم بسزایی در محدودیت اشتغال زنان داشت. مثلاً در دهه ۱۹۹۰ ، از ۴۳۱ رشته دانشگاهی، ۱۲۳ رشته فاقد داوطلب زن بود.
آن دسته از زنان وابسته به طبقه متوسط که در ادارات و بنگاههای دولتی به کار اشتغال دارند، به لحاظ بیمه اجتماعی و مزایای دیگر، ازهمکاران خود عقب ترند. براساس یک برآورد، پاداش سالیانه پرداختی در صنایع هواپیماسازی ایران به مردان و زنان متفاوت می باشد. مثلاً به زنان متأهل مبلغی در حد زنان مجرد پرداخت می شود. زنان، کمک هزینه مسکن دریافت نمی کنند و توجیهی نیز که برای آن ارائه می گردد این است که در هر خانواده یک نفر مسؤول تأمین مسکن است که آن هم شوهر می باشد
زنان کارگر در بخش صنعت و کشاورزی
براساس سرشماری نیروی انسانی در دهه ،۱۹۷۰ اکثریت زنان شاغل، در بخش صنعت مشغول به کار بوده اند ضمن اینکه ۴۶درصد آنها نیز در بخش کشاورزی و خدمات اشتغال به کار داشته اند. اما، اشتغال گسترده زنان در بخش صنعت، به علت شمول صنایع خانگی روستایی در این مقوله بوده است. اگرچه هر روز که می گذرد زنان بیشتری به سلک کارگران یقه سفید (White - Collar Workers) شاغل در بخشهای روبه رشد عمومی و خصوصی درمی آیند. اما، اکثریت زنان شاغل ایران را هنوز کارگرانی تشکیل می دهند که بدون دریافت هیچگونه دستمزد، در کارگاههای کوچک شهری یا مزارع خانوادگی به کار مشغولند.
آمار و ارقام نشان می دهد که این سرشماری عمومی ۱۹۷۶ و ،۱۹۸۶ زنان کارگر بیش از دیگر اقشار اجتماعی، کار خود را از دست داده اند. پس از انقلاب، اشتغال زنان در بنگاههای بزرگ صنعتی همچنان ادامه یافت اما آنچه حایز کمال اهمیت است، مشارکت آنها در بخشهای بسیار پیشرفته صنعتی می باشد.
زن روستایی، در تمامی مراحل کشاورزی، اعم از کاشت، داشت و برداشت محصول مشارکت فعال دارد. علاوه بر تهیه غذا، برخی فعالیتهای روزانه دیگر از قبیل پرورش کرم ابریشم و رسیدگی به دامها نیز در زمره مسؤولیتهای زن روستایی قرار می گیرد. در زمینه تهیه غذا، او غله را جمع آوری کرده، تمیز و آسیاب می کند، میوه خشک می کند و غذاهای کنسروشده برای زمستان تهیه می کند (رب گوجه فرنگی، مربا، سرکه، ترشی و...) و نان می پزد. نقش زن در تولید غذا در روستاهای ایران، تعیین کننده است. اما، او هنوز از روشهای عقب مانده برای این کار استفاده می کند که بسیار کاربر و کم بازده می باشد. زنان روستایی همچنین در تولید صنایع دستی مشارکت دارند: قالیبافی، حصیربافی، گلیم بافی و بافندگی.
تولید پارچه، فرش، برنج و چای عمدتاً و به طور سنتی متکی به نیروی کار زنان است و تولید صنایع دستی توسط زنان در سالهای پس از انقلاب، یک منبع مهم درآمد برای خانواده روستایی محسوب می شود.
در سالهای پس از انقلاب، علی رغم نقش بزرگی که زن روستایی در تولید کشاورزی و روستایی ایران ایفا کرد، سیستم آماری ایران، نیروی کار او را در زمره کار خانگی ارزیابی کرد و او را در طبقه بندی کارهای بدون دستمزد قرار داد. بدین ترتیب است که در آمار رسمی کشور فقط ۲۲/۸ درصد از نیروی کار کشاورزی را زنان تشکیل می دادند که این رقم در سرشماری اواخر دهه ،۱۹۸۰ به کمتر از ۸/۱ درصد کاهش پیدا کرد.
زنان و مسأله اشتغال در دهه ۱۹۹۰
هدف برنامه پنج ساله اول جمهوری اسلامی ایران که از ۲۱ مارس ۱۹۹۰ به مورد اجرا گذاشته شد، کاستن از ابعاد بخش عمومی و تشویق سرمایه گذاریهای بخش خصوصی بود. دولت، خصوصی سازی بخش قابل ملاحظه ای از بنگاههای دولتی را در پیش گرفت. این بنگاهها، گام به گام یابه صاحبان قبلی آنها بازگردانده شد یا اینکه در اختیار سرمایه داران و متقاضیان قرار گرفت.
«کارشناس» و «مزارعی» معتقدند که دولت ایران به ضرورت ادغام در اقتصاد جهانی پی برده است. در برنامه پنج ساله اول، تأکید از بخش کشاورزی بر صنایع صادراتی قرار گرفت. از سال۱۹۹۰ به بعد، دولت از سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در ایران دعوت به عمل آورد و برخی مشوق های مالیاتی و عملیاتی برای ایشان در نظر گرفت. سرمایه گذاری مشترک در عرصه های مختلف اقتصادی (بویژه در عرصه نفت و پتروشیمی) مورد تشویق قرار گرفت. از آنجایی که یک عامل مهم در تحقق این برنامه ، کمبود منابع تخصصی و مدیریتی بود ، دولت از متخصصین و کارشناسان ایرانی مقیم خارج از کشور دعوت به عمل آورد تا به کشور بازگردند. از دیگر پیش شرط های موفقیت برنامه پنج ساله ایران، ارتقای مهارتها، آموزش حرفه ای و استفاده خلاق از نیروی کار سرشار زنان است.
تغییر سیاست ایران در زمینه اشتغال زنان
تغییرات اخیر در سیاستهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ، در واقع انعکاس برخی تعدیل هاست که در برداشتهای ایدئولوژیک نظام صورت گرفته و تأثیر گسترده ای بر زندگی زنان داشته است. برخی محدودیتها از سر راه رشد واعتلای اجتماعی زنان برداشته شده که یکی از مهمترین آنها لغو محدودیت شرکت زنان در برخی رشته های دانشگاهی می باشد. دولت ایران همچنین سیاست جمعیتی خود را از یک سیاست ملی نگرانه به سیاستی خانواده محور تغییر داده است. دولت ایران، رسماً ممنوعیت استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری را لغو کرد و هدف این سیاست را تثبیت نرخ رشد جمعیت ذکر کرد. هدف بعدی ،کاهش نرخ رشد جمعیت به ۲/۳ درصد عنوان گردید. دولت ایران، پیشنهادوزارت بهداشت را مبنی بر حذف کلیه مزایای اجتماعی اولاد سوم به بعد ، را تصویب کرد. به عنوان مثال مرخصی پس اززایمان که برای فرزند اول و دوم، سه ماه می باشد برای فرزند سوم به یک ماه کاهش پیدا کرد و برای فرزندان بعدی حذف گردید. توزیع وسائل پیشگیری از حاملگی در درمانگاههای سراسر کشور آغاز شد و اکنون مشاوران بهداشت ، مشورتهای لازم را مجاناً در اختیار متقاضیان قرار می دهند. «نفیس صدیق» (Nafis Sadik ) مدیرکل طرح تنظیم خانواده ملل متحد، از این برنامه جمهوری اسلامی ایران تقدیر کرد. اما، در عین حال اعلام نمود که متأسفانه هدف این برنامه فقط متوجه زنان است نه مردان. اکنون در خیابانهای تهران وشهرهای بزرگ ایران شعارهایی به چشم می خورد که بچه کمتر را تشویق کرده و خانواده کوچکتر را لازمه بهبود کیفیت زندگی و داشتن فرزندان سالم تر عنوان می نمایند.
ادامه مطالب دَر فایل ورد است که پس از پرداخت و دانلود قابل مشاهده است برای خرید پس از وارد کردن ایمیل روی پرداخت کلیک کنید.
دانلود تحقیق آماده درباره اشتغال زنان در ایران