- شاه نعمت الله ولی، شاعر و عارف قرن نهم هجری است که در ابتدا در شهرهای سمرقند، هرات و یزد زندگی می کرد. او بیست و پنج سال از عمر خود را در ماهان به سر برد و پس از مرگش نیز در همانجا دفن گردید. زیارتگاه او در اراضی وقفی در ناحیه ای دور از روستا قرار گرفته و شامل سه حیاط در راستای محور قبله است که به تدریج طراحی شده، بناهای متعدد تشکیل دهنده این مجموعه شامل ورودی، صحن، حسینیه، رواق، حرم، مرقد، گنبد، چله خانه شیخ، آرامگاه شاه خلیل و مقابر متعدد دیگری هستند که قدیمی ترین آنها گنبد خانه ای است که صندوقه شاه نعمت الله ولی در آن قرار دارد و مربوط به دوره تیموریان بوده و اغلب دیگر بناهای آن متعلق به دوره صفویه با افزوده هایی از روزگار قاجار است. (سازواره نو، 1375)
- مقبره شامل سه حیاط و ساختمان های اطراف آن است که بر روی یک محور مرکزی احداث شده اند. هر یک از این حیاط ها دارای یک حوض و تعدادی درخت است. حیاط جلو با دروازه ای که بر بالای آن گنبدی تعبیه شده، از دو حیاط دیگر زیباتر است و حوض آن، که دارای طرح صلیبی است در مرکز واقع شده است.در اطراف حوض درختان سرو و کاج کاشته و شاخه های پایین آنرا زده اند. بوته های گل سرخ به درختان تیره و آب استخر، که درختان بر آن سایه افکنده اند، حالت با نشاط تری می دهد. استخر این باغ با استخر سایر باغ های ایران تفاوت بسیاری دارد؛ به این ترتیب که یک حوض هشت گوش در وسط استخر، که طرح چلیپایی دارد، تعبیه کرده اند. این حوض هشت گوش کوچک در سطح مرتفع تری قرار گرفته است و در برابر نسیم عکس العمل متفاوتی از خود نشان می دهد و هنگامی که فواره های آنرا به کار می اندازند، آب به شکل مخروطی در می آید.(ویلبر،1383)
برررسی مقبره شاه نعمت الله ولی