پاورپوینت بخش قلب و دستگاه گردش خون از کتاب آناتومی جهت ارائۀ کلاسی برای دانشجویان تربیت بدنی وعلوم پزشکی
7 ص
آناتومی بینی
آناتومی یا تشریح به معنای مطالعه ساختمانی اندامهای تشکیل دهنده بدن موجودات است. بینی (Nose) اولین قسمت گذرگاه تنفس است. بینی شکل هرمالقاعده را دارد که قسمت فوقانی آن استخوانی و قسمت تحتانی آن غضروفی است. حفرههای بینی ، هوا را قبل از رسیدن به ریهها صاف ، گرم و مرطوب میسازند.
دید کلی
اصلیترین راه ورود هوا به دستگاه تنفسی ، بینی است. 3/2 بخش تحتانی حفره بینی پهنتر از بخش فوقانی بوده و بوسیله مخاط تنفسی ضخیم پرعروقی پوشیده شده است. و 3/1 فوقانی آن ، که باریکتر است، بوسیله مخاط بویایی رنگ پریدهای پوشیده شده و محل قرار گیری گیرندههای بویایی میباشد. استخوان بینی (Nasal bone) ، استخوانی است زوج و مستطیلی که در طرفین خط واسط و در زیر استخوان پیشانی قرار گرفته است و اندازه و شکل آن در افراد مختلف ، متغیر است.
16 ص
آناتومی دندان (Tooth anatomy)
یک دندان شامل چندین لایه است. خارجی ترین لایه enamel یا مینای دندان نام دارد. مینای دندان سخت ترین و معدنی ترین ماده در بدن است. بعد از این لایه، بافت نازک و نسبتاً سختی به نام سیمانه یا cementum قرار دارد. لایه بعدی dentin است که به سختی استخوان بوده و برخلاف مینای دندان یا dental pulp یک بافت عروقی شامل مویرگ ها، شریان های بزرگ تر خونی، بافت هم بند، فیبرهای عصبی و سلول های شامل odontoblasts، fibroblass ، macrophages، lymphocytes است. Pulp وظیفه غذارسانی به دندان در طول رشد آن را داشته و پس از اینکه دندان به میزان رشد یافته خود رسید وظیفه آگاهی دادن به فرد از طریق انتقال درد در زمان ایجاد عفونت یا آسیب دیدگی دندان را به عهده دارد.
-حفره های دندان (Dental cavity)
حفره های دندانی عفونت هایی هستند که توسط ترکیبات کربوهیدراتی حاوی مواد غذایی و باکتری هایی هستند که در دهان، زندگی می کنند . باکتری ها به صورت فیلم های پیوسته بر سطح دندان و اطراف دهان ما شکل می گیرند. که به این فیلم ها plaque گفته می شود. با وجود انواع مختلفی از باکتری ها تنها مقدار کمی از آنها مسئول ایجاد حفره هستند که نام تعدادی از این باکتری ها عبارت است از:
این باکتری ها کربوهیدارت ها را پیدا کرده و آنها را می خورند و ایجاد اسید می کنند. این اسید سبب افت PH سطح دندان می شود به طوریکه قبل از خوردن غذا PH دهان تقریباً 0/7 تا 2/6 بوده که تنها مقدار کمی اسیدی تر از PH آب است. با خوردن غذاهای شیرین و کربوهیدارتی PH تا حد 2/5 تا 5/5 افت می کند. اسید ایجاد شده مینای سخت دندان را که پوشش خارجی دندان است د رخود حل می کند. با خوردن چنین غذاهایی دندان به مدت 20 دقیقه در معرض این محیط اسیدی قرار میگرد. با از بین رفتن مینا، حفره تا عمق بیشتر دندان عصب و قسمت خون رسانی نفوذ می کند.
-پر کننده ها (Fillers)
تاریخچه حفره های دندانی به قرن ها پیش بر می گردد اما در سال 1875 فردی به نام دکتر G.V. Black اول بار یک روش سازمان یافته برای درمان را ارائه داد که روش های سیستماتیک وی هنوز مورد استفاده قرار می گیرند. روش های درمانی وی شامل خالی کردن قسمت فاسد شده دندان و جایگزینی آن با amalgam بود.
حفره های سطحی دندان که هنوز به قسمت dentin نرسیده اند نباید تحت درمان پرشدگی قرار گیرند زیرا این حفره ها قابلیت احیا و معدنی شدن دوباره توسط فلوراید را دارند.
پرکردن دندان شامل دو اصل اولیه است:
1-خالی کردن قسمت فاسد دندان
2-بازسازی ساختار از بین رفته دندان توسط ماده پرکننده
109 ص
1 آناتومی پستان
الف- طرز تشکیل پستان:
غدد پستانی، ساختار اختصاصی میباشند که به صورت واحدهای لولهای ترشّحی نسبتاً سادهای از غدد عرق هستند. در حدود سی و پنجمین روز از تکامل جنینی، با ضخیم شدن لایه مالپیگی روی سطح جانبی شکمی، سینهها شروع به تکامل یافتن میکنند. پستانها یا غدد شیری، اندامهای فرعی دستگاه تولید مثلی در زن میباشند. رشد پستانها از زمان تولد تا موقع بلوغ متوقف میماند. در زمان بلوغ تحت اثر هورمون استروژن و به میزان کمتر هورمونهای دیگر مانند هورمون رشد، انسولین، کورتیزون، هورمون تیروئید و هورمون پرولاکتین، پستان رشد مینماید. بعد که تخمکگذاری در زن شروع میشود، هورمون پروژسترون نیز که در این موقع ترشّح میشود به رشد بیشتر پستان کمک میکند. پس پستانها به طور قابل توجّهی بعد از دوران بلوغ رشد میکنند ولی حالت عملکردی[1] کامل رشد آنها پس از دوره حاملگی روی میدهد. اما به طور کلی پستانها در مرد به صورت یک شکل توسعه نیافته میباشند. (9)
پس از بلوغ در زن، هر پستان یک برجستگی مدور را روی دیوارههای قدامی و طرفی سینه، روی سطح عضله سینهای بزرگ تشکیل میدهد. پستانها از دومین تا ششمین دنده و از لبه خارجی استخوان جناغ تا خط زیر بغلی میانی توسعه مییابند. قسمت خارجی و بالایی هر پستان به طرف بالا به داخل زیر بغل توسعه یافته و به عنوان انتهای زیر بغلی پستان شناخته میشود. قسمت عمده پستان از بافت چربی تشکیل شده است. بنابراین اندازه پستان در افراد مختلف به طور قابل توجهی فرق میکند. در زیر مرکز پستان، نوک پستان[2] به طرف جلو واقع میشود. نوک پستان معمولاً در فضای مابین چهارمین و پنجمین دنده قرار میگیرد. نوک پستان توسط یک حلقه پوستی صورتی رنگ احاطه شده است که هاله نوک پستان[3] نامیده میشود. در هنگام اولین حاملگی، این هاله به رنگ قهوهای تیره درآمده و دیگر به رنگ صورتی اولیّه باز نمیگردد. (9)
ب- ساختمان پستان:
پستان از بافت غده ای، بافت لیفی و بافت چربی تشکیل شده است. بافت غدهای از پانزده تا بیست لوب تشکیل شده است که هر یک از آنها به تعداد بسیار زیادی لوبول کوچک تقسیم میشوند. هر لوبول از تعداد زیادی آلوئول ترشّحی[4] تشکیل شده است که به داخل شاخههایی از مجاری حامل شیر[5] باز میشوند. هر لوب پستان دارای یک مجرای حامل شیر است. مجاری حامل شیر به طرف بالا تا هاله نوک پستان ادامه دارند و در آنجا تشکیل سینوسهای متّسعی را میدهند که این سینوسها مانند مخزنهایی برای ذخیره شیر هنگام ترشّح شیر عمل میکنند. بعد از این سینوسها، مجاری حامل شیر به طرف بالا راه یافته و توسط سوراخهای مجزایی به سطح نوک پستان باز میشوند. سطح خارجی پستان توسط نیام زیر پوستی که تیغههای لیفی زیادی به داخل غده شیری برای پشتیبانی لوبولها میفرستد، پوشیده شده است. رشتههای لیفی از نیام زیر پوستی به نوک پستان و هاله دور آن نیز میروند. (9)
بافت چربی روی سطح غده شیری و نیز مابین لوبهای غده شیری قرار میگیرد. (9)
ج- تغذیه خونی پستان:
پستانها، خون شریانی خود را توسط شاخههایی از شریانهای آگزیلاری، شریانهای بین دندهای و شریانهای پستانی داخلی دریافت میکنند. (9)
وریدهایی که از پستان خارج میشوند، یک شبکه وریدی در زیر نوک پستان تشکیل میدهند. سپس این شبکه به داخل وریدهای پستانی داخلی و آگزیلاری تخلیه میشود. (9)
د- تخلیه لنفاوی پستان:
عروق لنفاوی قسمت مرکزی پستان، پوست روی قسمت مرکزی پستان، نوک پستان و هاله نوک پستان به داخل یک شبکه عروقی روی سطح عضله سینهای بزرگ تخلیه میشوند. از این شبکه، عروق لنفاوی به گروه سینهای عقدههای لنفاوی آگزیلاری و به عقدههای لنفاوی پستانی داخلی میروند. تعداد کمی از این عروق ممکن است از خط وسط بدن به پستان طرف دیگر بروند و بعضی از عروق از قسمت داخلی تحتانی پستان به یک شبکه لنفاوی روی سطح عضلة مستقیم شکمی میروند. قسمت عمده تخلیه نیمه خارجی پستان به داخل گروه سینهای عقدههای لنفاوی آگزیلاری و قسمت عمده تخلیه نیمه داخلی پستان، به داخل عقدههای لنفاوی پستانی داخلی صورت میگیرد. به هر حال مقدار مشخصی از لنف به داخل گروه خلفی عقدههای لنفاوی آگزیلاری تخلیه میشود. (9)
52 ص
آناتومی
ستون فقرات از 24 مهره متحرک (7 مهره گردنی ، 12 مهره پشتی، 5 مهره کمری) و تعدادی مهره ثابت (5 مهره ساکروم و تعدادی استخوان دنبالچه) تشکیل یافته است. این ستون آنقدر محکم است که می تواند بدن را حمایت کرده و نخاع را در درون خود به خوبی محافظت نماید، و در مقابل تا آنجا انعطاف پذیر است که اجازه می دهد حرکات متنوعی بر حول آن انجام گیرد. این انعطاف پذیری بیشتر مدیون صفحات یا دیسک های بین مهره های متحرک (به جز دو مهره اول گردنی) و زاویه اتصال سطح مفاصل در مناطق مختلف ستون فقرات است.
هر بخشی از ستون فقرات (گردنی، پشتی و کمری) ویژگی های خاص خود را دارند. همچنین در هر بخش تفاوتهای ناچیزی به چشم می خورد.
نخاع شوکی در میان ستون فقرات محاط شده است. ریشه های عصبی از نخاع منشعب شده و از میان سوراخهای بین مهره ای بخش های قدامی که از پدیکولهای مهره های مجاور هم تشکیل شده بیرون می آیند
مهره گردنی
مهره های گردنی کوچکترین مهره های ستون فقرات هستند. به شکل دوک می باشند و در مقایسه با اندازه مهره از جلو به پشت، مهره از پهلو به پهلو پهن تر است. از سوراخ های عرضی مهره ها سرخرگ مهره ای می گذرد.
اولین مهره گردنی اطلس نام دارد که به جمجمه متصل می شود. اطلس دارای جسم مهره ای نیست، اما به وسیله زائده دندانه ای دومین مهره گردنی یا آسه (axis) نگهداری می شود. این زائده به سر و مهره اطلس اجازه می دهد تا بر روی سطوح مفصلی مهره آسه بچرخند. هفتمین مهره گردنی به طور طبیعی انحنای ملایمی دارد که از بخش قدامی محدب است. زمانیکه این مهره آسیب می بیند، عضلات حاشیه مهره دچار اسپاسم شده و انحنای آن از میان می رود انحنای اضافی می تواند وضعیت عمومی و طبیعی ستون فقرات و لگن را دچار اختلال سازد.