تاریخچه تلویزیون
در سال 1884 یک دانشمند آلمانی به نام نپیکو به این نکته که تصاویر اشیاء و اشخاص را به کمک برق از سیم عبور داده و به آن طرف سیم منتقل کند و برای این امر کافی بود که بتواند در هر ثانیه شانزده بار یک تصویر را تبدیل به امواج الکتریکی کند و به وسیله سیم به دستگاه گیرنده بفرستد دستگاهی که او ساخت دارای نقایصی بود تا سال 1920 همچنان مورد تجزیه و تحلیل دانشمندان قرار گرفت تا آن که دانشمندانی نظیر «جان بیرد» «زوکین» و «فژنز در زن» به سایر اختراعات بزرگی نائل آمدند و اشکالات دستگاه نییکو را بر طرف کردند. تلویزیون تا سال 1935 جنبه آزمایشی داشت لیکن از سال 1939 صورت کالای بازرگانی پیدا کرد و وارد بازار شد کمی قبل از شروع دومین جنگ جهانی تلویزیون وسیله ای مهم برای مردم بود ولی وقوع جنگ پیشرفت و انفجار این پدیده را به مدت پنج سال به تعویق انداخت.
در انگلستان که به طور مرتب از سال 1329 برنامه تلویزیون پخش می شد اول سپتامبر 1939 روزی پنج ساعت برنامه پخش می کرد ولی گیرنده های برنامه ها از چند صد دستگاه متجاوز نبود و شیوع تلویزیون جمعی را در فرانسه باید چند سال بعد از جنگ دوم جهانی دانست با کمال تعجب تلویزیون در آمریکا تجارتی را پذیرفت هنگامیکه ایالات متحده آمریکا وارد جنگ شد قریب پنج هزار دستگاه تلویزیون در این کشور وجود داشت که قسمت اعظم آن در نیویورک مستقر شده بود.
با وجود دوری این کشور از مراکز حساس جنگ این حادثه در آمریکا نیز مانند اروپا توسعه تلویزیون را متوقف ساخت ولی بلافاصله بعد از اتمام جنگ با سرعت سرسام آوری رو به رشد نهاده طی 15 سال و از همان سال 1960 ایالات متحده آمریکا از لحاظ تعداد تلویزیون به حد اشباع رسید و خود تلویزیون و تأثیر آن بر جامعه ما از چنان اهمیتی برخوردار است که تعداد کمیت فرستنده و گیرنده تلویزیون را در مقابل آن ارجعی نیست همانطوری که تلگراف و تلفن کاربرد مطبوعات را افزایش داد اختراعات و اکتشافات وابسته به تلویزیون کاربرد این وسیله ارتباطی را افزونی بخشید.
تاریخچه تلویزیون در ایران
نخستین فرستنده تلویزیونی تاریخ ایران ساعت پنج بعد از ظهر جمعه یازدهم مهرماه سال 1337 آغاز به کار کرد. در دهه 30 هجری شمسی، وقتی دولت وقت سرگرم تدارک زمینه و طرح ریزی برای ایجاد تلویزیون بود«حبیب الله ثابت پاسال» از بخش خصوصی پیشدستی کرد و پیشنهاد تاسیس یک ایستگاه فرستنده تلویزیونی را ارائه داد.
به گزارش خبرگزاری مهر، از آنجا که پاسال از اعتماد دربار برخوردار بود، با پیشنهاد او موافقت شد و مجلس شورای ملی در تیرماه سال 1337 ماده ای با چهار تبصره مصوب کرد که به موجب آن اجازه داده می شد یک فرستنده تلویزیونی زیر پوشش وزارت پست و تلگراف و تلفن در تهران ایجاد شود این فرستنده تا پنج سال از پرداخت مالیات معاف بود و تمامی برنامه های آن از مقررات اداره کل انتشارات پیروی می کرد.
نخستین فرستنده تلویزیونی ایران ساعت پنج بعد از ظهر جمعه یازدهم مهرماه 1337 اولین برنامه خود را پخش کرد. این فرستنده که تلویزیون ایران نامیده می شد، ابتدا هر روز از شش بعد از ظهر تا 10 شب برنامه داشت. تلویزیون ایران به صورت خصوصی اداره می شد و متکی به درآمد خود از آگهی های تجارتی و تبلیغاتی بوده این سازمان پس از یک سال فعالیت برنامه های روزانه خود را در تهران به پنج ساعت افزایش داد و در سال 1340 فرستند، دیگری در آبادان و یک فرستنده تقویتی در اهواز تاسیس کرد. رونق کار تلویزیون ایران تصمیم حکومت را در تاسیس یک شبکه تلویزیونی سراسری قطعی تر کرد بنابراین در سال 1343 یک گروه فرانسوی از سوی سازمان برنامه و بودجه مامور بررسی و طراحی یک مرکز تلویزیونی شد. سرانجام پس از تصویب طرح ایجاد تلویزیون ملی ایران، یک ایستگاه کوچک به وجود آمد و با امکاناتی ساده پخش برنامه های آزمایشی را از سال 1345 آغاز کرد. امکانات فنی تلویزیون در آن زمان به یک استودیو، سه دوربین و دو دستگاه ضبط مغناطیسی محدود می شد و از آن جا که فرستنده تلویزیون ایران با سیستم 525 خطی آمریکایی کار می کرد و سیستم تلویزیون ملی 625 خطی اروپایی بود، تلویزیون ملی با نصب یک فرستنده دو کیلو واتی با سیستم 525 خطی بر بالای ساختمان هتل هیلتون، امکان استفاده از این شبکه را برای همه دارندگان تلویزیون با سیستم های مختلف، امکان پذیر کرد.
مدتی کمتر از دو سال از تاسیس تلویزیون ملی نمی گذشت که در 17 مرداد 1347 نخستین مرکز شهرستانی تلویزیون ملی در ارومیه گشایش یافت و چندی بعد مرکز تلویزیونی بندر عباس به کار افتاد. مراکز تلویزیونی به تدریج یکی بعد از دیگری در شهرهای مختلف شروع به فعالیت کردند و پیام های سیاسی، فرنگی و تفریحی را طبق ماموریت هایی که برنامه ریزان حکومت تعیین کرده بودند، به قشرهای وسیع تری از مردم رساندند. از آغاز شکل گیری تلویزیون عده زیادی از فیلمسازان به علت امکانات مالی بیشتری که تلویزیون در اختیار سازندگان و تهیه کنندگان قرار می داد جذب آن شدند . در نتیجه تلویزیون به صورت یکی از مراکز مهم فیلم سازان در بخش دولتی درآمد و تعداد زیادی فیلم داستانی و مستند از جمله مستند خبری (که درصد بیشتری را نسبت به دیگر انواع فیلم ها داشت) و سریال های گوناگون در آن ساخته شد به گونه ای که حاصل کار فیلمسازان تلویزیونی تا قبل از انقلاب نزدیک به هزار فیلم کوتاه و بلند بود.
در ایران از همان سال های اولیه کار تلویزیون سریال سازی نیز پاگرفت امید ارسلان نامدار از نخستین سریال های ایرانی است که از تلویزیون ملی پخش شد.
تلویزیون ملی ایران در سال های پس از انقلاب اسلامی با تغییر نام به سیمای جمهوری اسلامی ایران در قالب دو شبکه برنامه های خود را پی گرفت . در سال های آغازین پس از انقلاب بیشترین زمان برنامه های سیما به مستند های سیاسی تبلیغاتی و اخبار سراسری اختصاص داشت.
مستندهایی از پرونده های سیاسی عوامل رژیم سابق، عوامل گروهک های منافقین، مجاهدین و اعترافات آنها از آن جمله بود. به تناسب وضع بحرانی جامعه پس از انقلاب و به تبع آن آغاز جنگ ایران و عراق این روند به سوی فیلم های مستند از جنگ و جبهه تغییر مسیر داد و تا سال ها بعد این روند همچنان ادامه داشت.
برنامه هایی مانند «روایت فتح» محصول این دوران هستند. در این سال ها مجموعه های نمایشی و داستانی چون «سلطان و شبان» به کار گردانی داریوش فرهنگ «سربداران» به کارگردانی محمد علی نجفی هزاردستان به کارگردانی علی حاتفی «کوچک جنگلی» به کارگردانی داریوش بحرانی و بهروز افخمی و ... ساخته شوند.
در کنار این مجموعه های تاریخی، از مجموعه های داستانی – اجتماعی آن روزگار باید به مجموعه «آینه» اشاره کرد. مجموعه ای که در قالبی نمایشی که به دوروی سکه زندگی خانواده های مختلف می پرداخت.
در دهه هفتاد بود که از انحصار شبکه یک و دو بیرون آمد و با تاسیس شبکه سه سیما با رویکردی به جوانان و ورزش عرصه های جدیدی را در جذب مخاطب آزمود.
در واقع از همین مقطع زمانی بود که با آزاد شدن ویدئو، رونق سینماها فیلم های ویدئویی و بعدها سی.دی و دی.وی.دی فرصت انتخاب برای مخاطبان بیشتر شد.
با تاسیس شبکه پنجم با عنوان شبکه تهران و اختاص یک شبکه استانی به استان های کشور، توجه به مناسبات درون گروهی شهرستان ها و استان ها در دستور برنامه سازان قرار گرفت.
تاسیس شبکه چهار با شعار پرداختن به برنامه های علمی، فرهنگی و هنری فاخر ایران و جهان و نهایتاً شبکه خبر همگی در راستای سیاست های جدید برای تأمین گونه های مختلف سلایق مخاطب مفهوم پیدا کرد.
تاریخچه و ادبیات نظری درباره تلویزیون- 24 صفحه + Doc