پروژه ارگونومی ( شرکت عصر صنعت شرق )
11صفحه در قالب word
مقدمه :
پروژه ای که در دست شماست در مورد عوامل انسانی یا ارکونومی می باشد به عبارت ساده تو منظور از اصطلاح عوامل انسانی طراحی برای کاربوی انسان است .
تعریف عوامل انسانی : پیش از این تعریف باید چند اصطلاح راتعریف کنیم . عوامل انسانی اصطلاحی است که در ایالت متحده وچندکشور دیگر به کار می رود . اصطلاح ارگوندی اگر چه در ایالت متحده هم به کار می رود ولی در اروپا ودیگر کشورها رایجتر است بعضی ها سعی می کنند بین این دو تمایز قائل شوند اما به عقیده ما هر نوع تمایز قائل شدن اختیاری است ودر همه موارد علمی این دو اصطلاح متفاوتند . اصطلاح دیگری که گاهی در ارتش امریکا به کار می رود مهندسی انسانی است اما اهل فن این اصطلاح را زیاد نمی پسندند واین اصطلاح کم کم رواج می افتد اصطلاح دیگر روانشناسی مهندسی است که در نزد بعضی از روانشناسان در ایالات متحده رایج است بعضی روانشناسی مهندسی راتحقیق پایه در مورد قابلیتها ومحدودیتهای انسان می دانند و آنرا از عوامل انسانی که بیشتر به کاربرد اطلاعات در طراحی مربوط می شود می کند .
عوامل انسانی دوهدف مهم دارندهدف اول افزایش بازدهی و کارآیی انجام کار و فعالیتهای دیگر است وهدف دوم تقویت بعضی ارزشهای انسانی مطلوب از جمله افزایش ایمنی ، کاهش خستگی وتنش افزایش راحتی ، افزایش مقبولیت نزد کارگر ، افزایش میزان رضایت شغلی وبهبود کیفیت زندگی است .
که ما در این پروژه بیشتر در موردهدف دوم عوامل انسانی تحقیق کرده ایم . عوامل انسانی اطلاعاتی در مورد رفتار توانایی محدودیتها وسایر مشخصه های انسان کشف می کندواین اطلاعات رادرطراحی ابزارها دستگاهها سیستمها ، تکلیفها ، شغلها ، و محیطهای مختلف به کار می برد تا بیشترین بهره وری ایمنی راحتی و کارآیی رادر هنگام استفاده انسان داشته باشد .
معرفی کارخانه :
شرکت عطر صنعت شرق در شرکت صنعتی بهارستان درکمال آباد واقع شده است مساحت شرکت 1150 متر مربع می باشد دارای لوله تولید و واحد اداری است و 100 نفر پرسنل تولید و 10 نفر پرسنل واحدمهندسی در این شرکت مشغول به کار هستند .
محصولات تولیدی شرکت : کشاب و زیرکشاب کنتور گاز به سفارش شرکت ملی گاز ایران مجموعه دسته دنده اتومبیل کاروان ( ون) به سفارش شرکت سایپا کاسه نشیمن کمک فنر پراید به سفارش شرکت سایپا و....
ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است
متن کامل را می توانید در ادامه دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه برای نمونه در این صفحه درج شده است ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
– مقدمه
از زمان پیدایش علم فاکتورهای انسانی تاکنون سه دوره متفاوت در حیات آن قابل تمایز می باشد. دوره اول که برخی آن را عصر «نسل اول» این علم محسوب می دارند، تقریبأ مقارن با سال های 1945 تا1960 است. در این دوره کوشش بنیان گذاران علم فاکتورهای انسانی (و در آن زمان روانشنا سی مهندسی) منحصرأ معطوف و مصروف طراحی و بهبود ایستگاههای کار تعبیه شده در سلاح های مختلف مثل هواپیما، تانک، کشتی و غیره، طراحی مشاغل و عمدتأ کارهای یدی و بدنی، بهبود نمودارها و آلات و ادوات کنترل ماشین مثل اهرم، کلید و غیره و بطور کلی تسهیل روابط تعاملی انسان- ماشین در موارد بسیار اختصاصی، جزئی و در سطح «خرد» متمرکز شد.
در فاصله سال های 1980 – 1960 که در حقیقت «دوره دوم» حیات علم فاکتورهای انسانی است به لحاظ رواج استفاده از کامپیوتر در سطح جامعه و نیز افزایش میزان مشاغلی که بیشتر نیازمند کار فکری بوده تا فعالیت یدی و بدنی، این علم با اولین مرحله تکاملی خود مواجه شد. در مقطع زمانی مذکور محققان این رشته بیشتر توجه خود را معطوف به مطالعه بر روی نحوه کسب و پردازش اطلاعات از جانب انسان کردند. در این دوره علم فاکتورهای انسانی مقولاتی در ارتباط با ظرفیت و قابلیت حواس شنوایی و بینایی جهت پذیرش و جذب و ضبط علایم و اطلاعات، طرز کار سیستم حافظه، توجه، ادراک، کارفکری تصمیم گیری و غیره را مدنظر قرار داد. این دوره را که مصادف با پرتاب سفینه های با سرنشین به فضا توسط سازمان هوانوردی و فضایی امریکا (NASA) بود را می توان دوره شکوفایی و باروری علم فاکتورهای انسانی محسوب کرد که ما حصل آن تالیف و تدوین مهم ترین کتب و مراجع این علم می باشد. البته لازم به یادآوری است که یکی از مهم ترین حوادث در حیات علم فاکتورهای انسانی در اواخر این دوره، یعنی در سال 1979 ، به وقوع پیوست و آن حادثه ای در نیروگاه اتمی «تری مایل آیلند» واقع در ایالت پنسیلونیا در ایالات متحده امریکا بود. علت العلل این حادثه که منجر به تعطیل همیشگی یکی از را کتورهای این نیروگاه و تخلیه موقت بیش از 140000 تن سکنه اطراف آن و میلیاردها دلار ضرر و زیان شد، همانا سر در گمی و اشتباه کارکنان اطاق کنترل عنوان شد. علت آن نیز به نوبه خود عدم ملحوظ داشتن ملاحظات اولیه فاکتورهای انسانی در طراحی اطاق کنترل ذکر شد و این امر در تمام گزارشات و تحقیقات بعدی به عنوان مهمترین نقص «فنی»این نیروگاه تشخیص داده شد. در هر صورت این واقعه نقطه عطفی در تاریخ علم فاکتورهای انسانی محسوب می شود، زیرا که موجب آشنایی مقامات کشوری و افکار عمومی در امریکا با اثرات حیاتی توجه به ملاحظات این علم در بهره برداری سالم و صحیح از تکنولوژی گردید.
در حقیقت از این زمان بود که علم مزبور به طور جدی به عنوان علمی موثر برای «پیشگیری» حوادث صنعتی با آسیب های جانی و مالی شناخته و مورد استفاده قرار گرفت . دوره سوم یا به عبارت دیگر «نسل سوم» علم فاکتورهای انسانی در آغاز دهه هشتاد (میلادی) آغاز شد.در این زمان تدریجا این اندیشه متبلور شد که در رابطه انسان با ماشین، نه تنها باید به بررسی تعامل این دو عامل در سطح بررسی ایستگاه های کاری و توانائی های روانی انسان ها پرداخت، بلکه در سطوح دیگر، از جمله آموزش و تحلیل عملکرد انسانها در حوزه ای فراخ تر و فراتر از محیط کاری درون اتاق کنترل و یا کابین خلبان را باید مورد بررسی قرار داد (علت تحت توجه قرار گرفتن این مقولات که شاید به ظاهر دور از عرصه های محیط کاری قلمداد شوند، همانا تاثیر مستقیم و نهایی آنها بر رفتار و عملکرد انسان اپراتور در حال انجام کار می باشد.) بدین ترتیب قلمروی «کلان» علم فاکتورهای انسانی متولد شد و مقولاتی از قبیل تاثیر تکنولوژی روی سازمان و مدیرت واحدهای صنعتی، نیازهای خاص سازمانی و اداری یک تکنولوژی مخصوص، نقش ساختار سازمانی در عملکرد و ایمنی یک تکنولوژی، تاثیر فرهنگ نهادی و سازمانی بر روی کارایی، کیفیت تولید و ایمنی و بالاخره اثرات فرهنگ جامه بر روی کاردهی و عملکرد کل سیستم متشکل از مورد مطالعه قرار گرفت.
مداخله ارگونومی در کشورهای در حال توسعه صنعتی
ارگونومی و کشورهای در حال توسعه صنعتی:
در طول یک قرن گذشته توسعه صنعتی به مقدار بسیار زیادی به توسعه اقتصادی کشورها وپیشرفت اجتماعی در دنیا کمک کرده است. در این مقوله سهم کشورهای توسعه یافته صنعتی از سهم کشورهای در حال توسعه صنعتی به مراتب بیشتر بوده است تا آنجا که در حال حاضر یک وضعیت بسیار ناعادلانه در این دهکده جهانی حکم فرماست.
از زمان جنگ جهانی دوم، صنایع به مقدار زیادی در جهت چند ملیتی و جهانی شدن پیش رفته اند. در حال حاضر سرمایه گذاری خارجی بطور متوسط بیش از 60 در صد کل سهم سرمایه گذاری در کشورهای در حال توسعه صنعتی را تشکیل می دهد.این پیشرفت سریع جهانی شدن صنعت و انتقال تکنولوژی از کشورهای صاحب صنعت به کشورهای در حالت توسعه صنعتی همیشه نتایج مثبت نداشته است. انتقال سریع تکنولوژی و پیشرفت صنعتی در کشورهای در حال توسعه صنعتی فشارهای زیاد جسمی و روحی بر طبقه کارگر و گروههای فعال این کشورها وارد نموده است و در بسیاری از موارد مشکلات اجتماعی و زیست محیطی ایجاد نموده است.
در کشورهای پیشرفته صنعتی کار برد علم ارگونومی به کاهش فشارهای کار و ایمنی نمودن محیط کار و در نتیجه افزایش بهره وری کار کمک نموده است. امروز علم ارگونومی در این کشورها به عنوان هماهنگ کننده و ایجاد توازن ما بین عوامل مختلف و درگیر سیستم های صنعتی و خدماتی جهت ایجاد توسعه پایدار و افزایش بهره وری و حفظ سلامت و رضایت افراد در گیر بکار گرفته می شود.
متاسفانه در کشورهای در حال توسعه صنعتی به علت عدم آگاهی، نبودن مقررات ایمنی، بهداشت و ارگونومی، نبودن سازمان های اجرایی متعهد و عدم علاقمندی و توجه کارفرمایان و سازمان های کارگری به این اصول مشکلات زیادی محیط های کاری این کشورها را در برگرفته ودر نتیجه بهره وری سیستم ها و کیفیت محصول این کشورها قابل رقابت با کشورهای پیشرفته صنعتی نیست.
عدم رعایت اصول ارگونومی در برنامه ریزی توسعه موجب زیان های بسیاری در کشورهای در حال توسعه صنعتی شده است. اتفاقات ناهنجار بوپال در کشور هندوستان مثالی است از صدها نمونه نا موفق توسعه صنعتی در کشورهای در حال توسعه در مورد بوپال، قرار دادن محل کارخانه در کنار منازل مسکونی مردم و رعایت نکردن اصول ارگونومی در انتقال تکنولوژی دلیل اصلی این حادثه بوده است.
مورد دیگر که در رابطه با توسعه صنعتی و ارگونومی مورد اهمیت است توجه به فرهنگ ایمنی در محل های کاری است. کمبود فرهنگ ایمنی در میان کارگران و مدیران صنایع و عدم تعهد به این اصول همراه با ضعف منابع انسانی و مالی از دلایل دیگر عدم توجه به اصول ارگونومی در مراکز کاری این کشورهاست.
کمبود دانش عمومی و گذر سریع از فرهنگ کشاورزی -روستایی به صنعتی- شهری باعث عدم جدی گرفتن این اصول در صنایع کشورهای در حال توسعه صنعتی شده است . این نادیده گرفتن ها در صنایع کوچک که بخش بزرگی از فعالیت های اقتصادی را در این کشورها شامل می گردد بیشتر است. صنایع کوچک معمولأ شامل بازبینی های دوره ای موسسات دولتی مسئول قرار نمی گیرند. کمبود سرمایه و دانش نیز در این صنایع کوچک باعث افزایش مشکلات و عدم توجه به اصول ایمنی- ارگونومی است از عوامل دیگری که در کشورهای در حال توسعه صنعتی باعث کاهش سلامت و بهره وری نیروی انسانی است، پایین بودن بهداشت عمومی، تغذیه ناکافی، عدم توجه دولت ها به نیازمندی های اولیه مردم و کمبود در آمد افراد و دیگر مشکلات اقتصادی -اجتماعی است که به ویژه گروه کارگری با آن در گیر است.
انتقال تکنولوژی و ارگونومی:
کشورهای در حال توسعه صنعتی انتقال تکنولوژی را به عنوان سریع ترین راه پیشرفت اقتصادی و در نهایت بهبود کیفیت زندگی مردم میدانند. تنها به علت مجموعه عوامل پیچیده فرهنگی – اجتماعی – زیر بنائی – اقتصادی – صنعتی و انسانی این سیاست همیشه منجر به بهبود اقتصاد و افزایش کیفیت زندگی اکثریت مردم نشده است.
اکنون بسیاری از کشورهای در حال توسعه به علت توسعه شتاب زده صنعتی و بی توجهی به اصول ارگونومی در وضعیتی به مراتب بدتر از قبل از توسعه صنعتی خویش قرار دارند.
از طرف دیگر شواهد متعددی نشان دهنده آنست که انتقال تکنولوژی به کشورهای در حال توسعه صنعتی برای برخی از صنایع فرار از مقررات ایمنی- ارگونومی در کشورهای صنعتی است. علاوه براین برخی از کشورهای در حال توسعه صنعتی بخاطر ایجاد شغل و با بی توجهی به سلامت انسان ها و بی ارزش شناختن رفاه جامعه تن به وارد کردن صنایع نامتناسب و یا چشم پوشی از اصول ارگونومی می کند.
افزایش موقت و کوتاه مدت سوددهی براساس کاهش هزینه های ضروری موقعی امکان پذیر است که نه مقررات دولتی وجود داشته باشد، نه آگاهی عمومی و نه مدیریت مسئول و آینده نگر. متاسفانه در بسیاری موارد توجه به سوددهی کوتاه مدت و نادیده گرفتن اصول یک توسعه پایدار باعث مشکلات زیاد اجتماعی – اقتصادی شده و در نتیجه به افزایش فاصله مابین کشورهای پیشرفته و در حال توسعه صنعتی در عرصه رقابت جهانی منجر شده است.
مداخله ارگونومی در کشورهای در حال توسعه صنعتی:
انتقال تکنولوژی نامناسب که قابل تطابق با شرایط محلی نباشد و عدم توجه به اصول ارگونومی در برنامه توسعه صنعتی را باید بع عنوان عوامل مهم عقب افتادگی در کشورهای در حال توسعه صنعتی دانست. این عدم توجه موجب ایجاد یک دوره باطل بیکاری، بدی سلامت، نرخ بالای تصادفات، انگیزه پائین ، افزایش فشارهای جسمی – روانی و کاهش بهره وری در محیط های صنعتی خدماتی شده است. هدف از کاربرد ارگونومی شکستن این دور باطل و ایجاد محیط کاری سالم، ایمن و بهره ور است. هدف ایجاد سیستم هایی است که تمام اعضای متشکله آن (شامل انسان- تکنولوژی – محیط فیزیکی و سازمانی) در هماهنگی کامل جهت بهینه سازی و افزایش کمی و کیفی بازده سیستم بکار گرفته شوند.
متاسفانه منافع کاربرد ارگونومی در سیستم های صنعتی و خدماتی هنوز بخوبی برای مردم کشورهای در حال توسعه صنعتی تفهیم نشده است. دلایل این عدم موفقیت را می توان در سه عامل اصلی زیر جستجو کرد .
ارگونومی در کشورهای پیشرفته صنعتی از بعد از جنگ جهانی دوم به عنوان یک
علم متولد شده و بیشتر کارهای پژوهشی و آموزشی در این کشورها انجام می شود و به همین خاطر ارگونومی در کشورهای در حال توسعه صنعتی بسیار جوان و در موارد زیادی ناشناخته است.
اما کشورهای در حال توسعه صنعتی حدود 140 کشور از 191 کشور سازمان ملل متحد را تشکیل می دهند و جمعیت آنها شامل سه چهارم کل جمعیت جهان است. در مقایسه با کشورهای پیشرفته صنعتی، کشورهای در حال توسعه نیازمند بیشتر کاربرد ارگونومی می باشند، زیرا این کشورها دارای مشکلات و مسایل بسیار زیادتری در محیط های کاری خود می باشند مسایل و مشکلات در محیط های کار کشورهای در حال توسعه صنعتی متفاوت از کشورهای پیشرفته صنعتی است. دلیل این امر تفاوت بسیار مابین کلیه فاکتور های تشکیل دهنده سیستم های کاری این دو است . شرایط محیط کار، توانایی های نیروی انسانی، نوع مدیریت و سازمان، سطح تکنولوژی مورد استفاده، عوامل فرهنگی و اجتماعی در این سیستمها متفاوت است. به همین خاطر کشورهای در حال توسعه صنعتی نیازمند روش های ارگونومی متناسب با شرایط خاص خود هستند. اما بعلت کمبود دسترسی به منابع و دانش ارگونومی در این کشورها آنها نیازمند کمک و همکاری علمی و علمی با کشورهای صاحب این دانش هستند. این همکاری البته منافع دو طرفه برای هر دوی گروههای در گیر در بر خواهد داشت. مهمترین کمک به کشورهای در حال توسعه صنعتی همکاری در بخش آموزشی است.
تعلیم و تربیت ضرورت کلیدی برای افزایش صلاحیت و کار آئی مردم جهت کاربرد اصول ارگونومی در محیط های کاری است. آموزش ارگونومی باید منجر به ایجاد یک پروسه اجرایی در محیط های کار بشود. هدف از آموزش ارگونومی ایجاد آگاهی و دانش در میان کارگران در زمینه شناخت خطرهای محل کار، ارزیابی و سنجش شرایط محیط کار، ارائه راه حل های قابل اجرا، اجرا و بهبود شرایط محیط کار بوسیله مشارکت همه افراد درگیر است. بنابراین آموزش ارگونومی باید منطبق با نیازمندی ها، فرهنگ و سطح تکنولوژی و دانش افراد باشد تا افراد بتوانند با استفاده از امکانات موجودشان مسائل خود را ارزیابی و مرتفع نمایند.
کارهای آموزشی پژوهشی در ایران:
خوشبختانه ایران نسبت به سایر کشورهای در حال توسعه صنعتی در زمینه
دانش ارگونومی مقام نسبتا بالائی دارد. ما خوشبختانه تعداد زیادی ارگونومیست صاحب نام در جهان داریم که ظرفیت بالا و موثری برای ارتقاء دانش ارگونومی در کشور ما هستند.
خوشبختانه ارگونومی در چندین دانشگاه تدریس می شود و علاقمندی به این رشته بخصوص پس از تشکیل انجمن ارگونومی در ایران بسیار رو به افزایش است. در زمینه کاربرد ارگونومی در صنعت نیز ایران دارای مقام بالایی نسبت به بسیاری از کشورهای در حال توسعه صنعتی است. ارگونومی از سال 1993 بصورت جدی در داخل صنعت ایران بکار گرفته شد. فعالیت های مرکز ارگونومی کشورهای در حال توسعه در ایران از تاریخ 1995 یعنی ده سال پیش در ایران آغاز گردید.در این مدت بیش از 485 نفر از مدیران صنایع، کارمندان دانشگاهی و کارمندان سازمان های دولتی در کارگاه های آموزش مقدماتی ارگونومی گرفته اند. در دانشگاه لولیا 9 نفر دختر و پسر ایرانی موفق به اخذ فوق لیسانس ارگونومی شده اند و چهار دانشجوی ایرانی مشغول پژوهش در زمینه های مختلف ارگونومی در ایران برای دوره دکترا هستند . علاوه براین با همکاری CEDC دو دوره آموزشی دانشگاهی در دست آمادگی است تا در مراکز آموزشی ایران ارائه شوند.
مداخله ارگونومی در صنعت:
فلسفه مداخله ارگونومی در صنعت بر پایه این اصل بنا شده است که بهبود شرایط کار منجر به صرفه جویی در هزینه های جاری، بهبهود بهره وری و افزایش کیفیت محصول میگردد.
برای اجرای موفق پروژه ارگونومی در صنعت توجه و اجرای مجموع روش های نامبرده در زیر ضروری است:
1-مشارکت کلیه افراد و گروههای در گیر در کلیه مراحل مداخله ارگونومی از آغاز پروژه تا اتمام پروژه Participation
2- کارگروهی متشکل از مهارت های مختلف Team working
3-استفاده بهینه از کلیه منابع و امکانات موجود در صنعت Resource utilization
برای اینکه بتوان روش های نامبرده در بالا را بخوبی انجام داد، آماده ساختن سازمان و ایجاد اقدامات نامبرده در زیر ضروری است.
تجربه مداخله ارگونومی در کشورهای در حال توسعه صنعتی و بافرهنگ های
متفاوت و بخصوص در ایران نشان داده است که در گیری کارمندان در فعالیت های ارگونومیکی و مشارکت آنها در گروههای کاری ارگونومی منجر به ایجاد یک فضای مثبت و خلاق در داخل صنعت گردیده است.
در این مقوله آموزش و آگاه سازی کارمندان به دانش ارگونومی معمولا حاصلی فراتر از ایجاد مهارت در زمینه خاص ارگونومی در افراد داشته است و منجر به نتایج سینرژی بیشتری برای صنعت شده است.
تجربه نشان داده است که بخصوص در کشورهای در حال توسعه صنعتی که فرهنگ سنتی قوی تر است توجه به فرهنگ ملی و فرهنگ خاص صنعت برای پیروزی پروژه ارگونومی و گرفتن نتیجه خوب از کار ضروری است. در این رابطه باید توجه خاص به نیازمندی ها و خواسته های گروه های مختلف ذی نفع داشت.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:29
فهرست مطالب:
طراحی و ارگونومی هتل
طراحی و نورپردازی
بافت
رنگ
استفاده از وسایل و تجهیزات ارگونومیک
اطاق خواب
اشکال مختلف اطاق خواب
طراحی کر
طراحی فضاهای عمومی
فضاهای برگزاری مراسم و فعالیتها
فضاهای ورزشی
آشپزخانه
تصاویر
طراحی و ارگونومی هتل
هدف ارگونومی در طراحی داخلی عبارت از بهبود کارکرد فیزیکی و روانی فضاهای داخلی ساختمان ها، هتل ها جهت تسهیل انجام فعالیتهای روزمره در آنها خواهد بود.
مواردی که در طراحی داخلی هتلها مورد توجه است عبارتند از:
طراحی و نورپردازی
شرط اصلی و بنیادین نورپردازی در هتل یا رستوران، توجه به سلامت و مفید بودن آن است.
وجود روشنایی بهداشتی در اتاقها و محیط داخلی یا خارج هتل مسالهای است که سخت مورد توجه چشم پزشکان و مهندسین و آرشیتکتها قرار گرفته است. زیرا نور عاملی است که بر چشم و دیگر اندام ها تاثیر مستقیم دارد و در نحوه و مقدار فعالیتهای بدن موثر است.
از دیدگاه ارگونومی یک فضای داخلی پیامدهای مهمی دربردارد. چه بسا نورپردازی مناسب یک فضا را خوشامد و چشمنواز کند. نورپردازی در کنار ابعاد زیبایی شناختی، بعد عملکردی هم دارد. نور مناسب در طول شب در یک فضای داخلی می تواند حس محدود بودن یا ابهام و هراس را برطرف کند. نور مناسب یک اتاق حتی می تواند چهره آدمی را گرم و صمیمی کند.
به کمک نورپردازی میتوان یک فضای داخلی را به جزایر نورانی متنوعی تبدیل کرد.
مساله تامین نور هتل، در قسمتهای مختلف آن یکی از مسایل فنی و هنری و درعین حال بسیار حساس و ظریف است که نیاز به تامل و دقت و ظرافت طبع و ذوق و سلیقه دارد. حتی با مسائل روحی و روانی نیز بی ارتباط نیست.
بافت
بافت مشخصهای از یک شی است که با لمس کردن یا دیدن به چشم میآید.
بافت میتواند نرم یا خشن،کشیده یا بر جسته، زبر یا مخمل و یا ابریشمی باشد.
در طراحی داخلی پوسته ها و سطوح فضایی معمولا بسته به عملکرد هر فضا تغییر میکند.
چه بسا طراحی داخلی اتاقها در یک هتل نیازمند سطوحی نرم و منعطف باشد.
رنگ
رنگ در طراحی داخلی احساس آدمی را تحت تاثیر قرار داده، ضمن آنکه رنگ، حس مقیاس را هم موجب می شود. کاربرد رنگ هم، از یک فضای داخلی به فضای دیگر فرق می کند و در کاربرد رنگ، توجه به خصلتهای روانی آدمیان ضرورت تام دارد.
استفاده از وسایل و تجهیزات ارگونومیک
وسایل و تجهیزات مورد استفاده در هتلها (تخت، مبلمان، میز، صندلی و دیگر وسایل تعبیه شده در حمام و دیگر قسمتها در اتاق و ...) باید بر اساس استانداردها و طراحیهای ارگونومیکی باشد تا استفاده کنندگان از این وسایل دچار مشکلات ارگونومیکی نشود.
امکان دسترسی سریع و راحت به قسمتهای مختلف هتل باید توجه شود در قسمتهای مختلف هتل باید اطلاع رسانی خوبی که توسط نشانگرهای نورانی و تصویری یا اینکه توسط رنگها ونشانه ها وجود داشته باشد که مهمانان در حین اقامت در هتل براحتی بتواند به قسمتهای مختلف هتل دسترسی داشته باشند و دچار سردرگمی نشوند.
در کل میتوان گفت که دکوراسیون یک فضا، حاصل در کنار هم قرار گرفتن عناصر متعددی است.
هنگامی که در میان آنها رابطهای قابل قبول و مطلوب وجود داشته باشد،منجر به فضایی دلپذیر،زیبا و در نهایت راحت و کارا میشود.
به طور کلی می توان گفت در یک فضا عناصر به سه دسته عمده تقسیم می شوند:
1_عناصری که بیشترین هدف به کار گیری آنها در محیط،کاربردی است. در نتیجه نقش کلیدی و خاصی را در طراحی داخلی فضا ایفا نمیکنند.
2_عناصری که همزمان کاربردی و دکوراسیونی هستند از آنجمله به مبلمان(با توجه به استانداردهای ارگونومیک )،پرده، فرش، بوفه و غیره می توان اشاره کرد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:50
فهرست مطالب:
مقدمه:
ارگونومی چیست؟
ارگونومیست (یا متخصص علم ارگونومی) کیست؟
اهمیت اجتماعی ارگونومی:
ارگونومی عمومی و ارگونومی فردی:
عوامل محیطی
صدا:
راهنماییهایی درباره صدا
جدول 4-1: مثالهایی از ترازهای صدا
مزاحمتهای صوتی را کاهش دهید
اتاقها نباید بیش از حد ساکت باشند.
مهار صداهای مزاحم در منبع
کم صداترین شیوه را در کار خود انتخاب کنید.
از ماشینهای کم سر و صدا استفاده کنید.
کاهش میزان صدا از طریق طراحی محیط کار و سازماندهی کار
مکان انجام کارهای پر سر و صدا را از کارهای آرام جدا کنید.
از منبع ایجاد صدا فاصله بگیرید.
برای جذب صدا از سقف استفاده کنید.
ماشینآلات پر سر و صدا را محصور کنید.
از دیوارهای جاذب صدا استفاده کنید.
وسایل حفاظت از شنوایی باید با فرد و نوع صدا تناسب داشته باشد.
ارتعاش
راهنمایی هایی دربارة ارتعاش
ارتعاش تمام بدن نباید سبب ناراحتی شود
از عارضه سپید انگشت که در اثر ارتعاش دستها و بازوها پدید میآید جلوگیری کنید.
از ایجاد ضربات و تکانها جلوگیری کنید.
جلوگیری از ارتعاش
ارتعاش را در منبع آن مهار کنید.
از ماشینآلات به طور منظم مراقبت کنید.
از انتقال ارتعاش جلوگیری کنید.
در صورت لزوم، جهت حفاظت فردی اقداماتی انجام دهید
روشنایی
راهنماییهایی دربارة شدت نور
بسته به نوع کار شدت نور را بین 10 تا 200 لوکس انتخاب کنید.
شدت نور لازم برای انجام کارهای عادی بین 200 تا 800 لوکس است.
مطالعه خطوط عادی، کار با ماشینآلات و انجام
برای انجام کارهای خاص از شدت نوری معادل 8000 تا 3000 لوکس استفاده کنید.
راهنماییهایی دربارة اختلاف در درخشش نور
از اختلاف زیاد درخشش در میدان دید جلوگیری کنید
بهبود وضعیت روشنایی
اطلاعات را خواناتر کنیم.
از ترکیبی از روشنایی عمومی و موضعی استفاده کنید
همچنین میتوان از روشنایی محیط استفاده کرد.
ایجاد پرتوهای نور از تابش نور مستقیم
از بازتاب نور و ایجاد سایه جلوگیری کنید.
از پراکنش نور استفاده کنید
میتوان از سوسو کردن لامپهای فلورسنت جلوگیری کرد.
شرایط جوی
راهنماییهایی دربارة آسایش حرارتی
به حاضرین اجازه دهید که شرایط جوی را کنترل کنند
میزان درجةحرارت اتاق را به نسبت فعالیت جسمی خود تنظیم کنید.
از هوای خیلی مرطوب یا خیلی خشک اجتناب کنید.
از سطوح تابشی داغ یا سرد جلوگیری کنید
از ایجاد کوران جلوگیری کنید
راهنماییهایی دربارة گرما و سرما
از شرایط آب و هوایی خیلی سرد یا خیلی داغ اجتناب کنید.
اجسام تحت تماس نباید خیلی داغ یا خیلی سرد باشند
کنترل شرایط جوی
فعالیتهای سنگینی را که خصوصیات مساوی دارند، در یک اتاق انجام دهید
فعالیت محوطة رو باز را نسبت به شرایط جوی تنظیم کنید
سرعت جریان هوا را تنظیم کنید.
از تابشهای گرمایی یا سرمایی ناخواسته جلوگیری کنید
همراه با تصاویر و جداول
مقدمه:
درطول جنگ جهانی دوم، زمانی که فنآوری و علوم انسانی، برای اولین بار، به طور منظم با روشی هماهنگ مورد استفاده قرار گرفتند، علم ارگونومی به عنوان تخصصی شناخته شده پیشرفت کرد. فیزیولوژیستها، روانشناسان، انسانشناسان، پزشکان، متخصصین علوم کار و مهندسین، همگی متوجه مشکلات ناشی از عملکرد تجهیزات پیچیدة نظامی شدند. حاصل همکاری متقابل ایشان چنان امیدوار کننده به نظر رسید که پس از جنگ، در بخش صنعتی نیز دنبال شد. توجه به این علم، خصوصاَ در اروپا و ایالاتمتحده به سرعت افزایش یافت به گونهای که در سال 1949 به تأسیس اولین انجمن ارگونومی ملی در انگلستان انجامید و از آن زمان بود که واژة ارگونومی مورد استفاده قرار گرفت. فعالیتهای مذکور در سال 1961 با ایجاد اتحادیه بینالمللی ارگونومی پیگیری شد که در حال حاضر (1994) در 40 کشور یا منطقة جهان و با 15000 عضو به فعالیت مشغول است.
ارگونومی چیست؟
واژه ارگونومی از دو لغت یونانی ergon به معنی کار و nomos به معنی قاعده و قانون مشتق شده است. در ایالات متحدة امریکا، اغلب از عبارت «مهندسی عوامل انسانی» استفاده می شود. در تعریفی موجز میتوان گفت که هدف ارگونومی طراحی وسایل، سیستمهای فنی و وظایف برای افزایش و بهبود ایمنی، بهداشت و سلامت و راحتی کارایی انسان است.
ارگونومی در طراحی کار و شرایط روزمرة زندگی انسان را محور قرار می دهد. ارگونومی، با توجه به تواناییهای جسمی و روانی و همچنین محدودیتهای انسانی، از پدید آمدن محیط کار یا شرایط زندگی ناامن، ناسالم، ناراحت و یا غیر مفید جلوگیری میکند. در ارگونومی عوامل متعددی نقش دارند که عبارتاند از: وضعیت وحرکات بدن (نشستن، ایستادن، بلند کردن بار، کشیدن و هل دادن)، عواملی محیطی (صدا، ارتعاش، روشنایی، شرایط جوی، مواد شیمیایی)، اطلاعات و عملیات (اطلاعاتی که از راهبینایی یا سایر حواس کسب میشوند)، کنترلها (ارتباط بین نمایشگرها و کنترل) و به همان نسبت وظایف و مشاغل (نوع کار مناسب، شغل مطلوب). این عوامل تا حد زیادی میزان ایمنی، سلامتی و بهداشت، راحتی و کارایی در کار و زندگی روزمره راتعیین میکنند دانش ارگونومی از رشتههای گوناگونی از علوم انسانی و فنی حاصل شده است که عبارتاند از آنتروپومتری، بیومکانیک، فیزیولوژی، روانشناسی، سمشناسی ، مهندسی مکانیک، طراحی صنعتی، تکنولوژی ارتباطات و مدیریت صنعتی. در این علم اطلاعات مربوطه از رشتههای فوق جمعآوری، انتخاب و تنظیم شدهاند. برای کاربرد این علم از روشها و فنون خاصی استفاده میشود. علم ارگونومی به دلیل شیوة میان رشتهای و ماهیت کاربردی خود با سایر علوم تفاوت دارد. منظور از ویژگی روش میان رشتهای این علم ارتباط آن با بسیاری از جنبهههای انسانی است. یکی از نتایج ماهیت کاربردی علم ارگونومی تطابق محل کار یا محیط با مردم است.
ارگونومیست (یا متخصص علم ارگونومی) کیست؟
در بعضی از کشورها، میتوان در رشتة ارگونومی تحصیل کرد. سایر افرادی که در یکی از رشتههای فنی مهندسی، پزشکی و یا علوم اجتماعی آموزش دیدهاند نیز میتوانند از طریق آموزش و تجربه، دانش و مهارت لازم را در ارگونومی کسب کنند. این افرادباتوجه به تجارب خود که در بعضی موارد سالیان طولانی را صرف کسب آن کردهاند به عنوان ارگونومیست موجه و پذیرفته شدهاند. ارگونومیستهای حرفهای میتوانند در بخشها و مراجع دولتی (قانونگذاری)، مؤسسات آموزشی (دانشگاهها و کالجها) مؤسسات تحقیقاتی، صنایع خدماتی (مشاوره) و بخش تولید (خدمات بهداشت حرفهای، بخشهای کارگری، بخشهای طراحی، بخشهای تحقیقاتی و غیره) به کار مشغول شوند.
بسیاری از ارگونومیستهای حرفهای که در بخش تجاری به کار مشغولاند (ارگونومیستهای شرکتهای تجاری) عمدتاَ به عنوان واسطهای بین طراحان وکاربران سیستمهای تولیدی فعالیتمیکنند. ارگونومیست، حوزههای کار را مشخص میکند و میگوید که در کجا دانش ارگونومی اساسی است، راهنماییهایی در زمینة ارگونومی ارائه میدهد، به مشاوره با طراحان، خریداران، مشتریان، مدیران و کارگران میپردازد و سیستمهای مطلوبتری را پدید میآورد. در کنار ارگونومیستهای حرفهای متخصصان دیگری نیز هستند که از اطلاعات، روشها و دانش ارگونومی بهره میگیرند. برای مثال مهندسان صنایع، پزشکان، پرستاران، فیزیوتراپها، متخصصین بهداشت صنعتی و روانشناسان صنعتی از جملة این افراد به شمار میروند.
اهمیت اجتماعی ارگونومی:
ارگونومی میتواند در حل بسیاری از مشکلات اجتماعی مرتبط با ایمنی، بهداشت و راحتی و کارآیی موثر باشد. اتفاقات روزانه مانند حوادث ناشی از کار، ترافیک و یا حوادث خانگی را میتوان به نسبت فجایعی چون سوانح ناشی از جرثقیل ها (در صنعت)، سوانح هوایی و یا سوانح هستهای اغلب با خطاهای انسانی مرتبط دانست. با تحلیل این سوانح مشخص میگردد دکه عامل آنها اغلب ارتباط ضعیف و ناکافی بین متصدیان و شغل ایشان بوده است. در هنگام طراحی کار و محیط زندگی روزانه، میتوان با توجه بیشتر با تواناییها و محدودیتهای انسانی احتمال وقوع حوادث را کاهش داد.
بسیاری از موقعیتها در زندگی روزانه و کار، برای سلامتی انسان خطرناک اند. در کشورهای غربی، بیماریهای ماهیچه ای استخوانی (عمدتاَ کمردرد) و بیماریهای روحی (مثل بیماریهای ناشی از فشارهای عصبی) مهمترین عوامل غیبتهای ناشی از بیماری و از کار افتادگی شغلی هستند. قسمتی از این عوامل را میتوان به طراحی نامناسب تجهیزات، سیستمهای فنی و مشاغل مربوط دانست. در این جا نیز ارگونومی میتواندبا بهبود شرایط محیط کار این مشکلات راکاهش دهد بنابراین در برخی کشورها استخدام ارگونومیستها در بخش خدمات بهداشت حرفهای جزو امور ضروری محسوب میشود.
سرانجام ارگونومی میتواند از بروز ناراحتی جلوگیری کند و تا حد چشمگیری کارآیی را بهبود بخشد. اجاق آشپزخانه مثال خوبی از ویژگیهای نامناسب ارگونومی است. ارتباط نامعلوم بین کلید اجاق و شعلة مربوط به آن منجر به عملکرد نادرست میشود. در طراحی سیستمهای پیچیدة فنی مهندسی مانند تأسیسات تولید، تأسیسات انرژی هستهای و هواپیما، ارگونومی یکی از عوامل مهم طراحی برای کاهش خطاهای انسانی است بعضی از اطلاعات دانش ارگونومی به صورت معیار رسمی درآمده و اهداف آنها تشویق به کاربرد ارگونومی است. قسمتی از مطالب این علم نیز تحت پوشش استانداردهای سازمانهای زیر است: سازمان استاندارد بینالمللی (ISO)، سازمان استانداردهای اروپایی کمیتة اروپایی مطلوب سازی (CEN)، همچنین استانداردهای ملی مثل ANSI در امریکا و BSI در انگلستان. علاوه بر این موارد، استانداردهای ارگونومی خاصی نیز در بعضی از شرکتها و بخشهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارگونومی عمومی و ارگونومی فردی:
مهمترین اصل ارگونومی این است که تجهیزات، سیستمهای فنی و مشاغل باید به گونهای طراحی شوند که برای تمامی کاربران قابل استفاده باشند. گوناگونی بین مردم به صورتی است که اکثر طراحیها در وهلة نخست مناسب با 95 درصد مردم در نظر گرفته میشوند یعنی طرح پایین تر از حد مطلوب ویژه 5 درصد کاربرانی است که به ابعاد ارگونومی خاص یا فردی نیاز دارند، مثل افراد کوتاه یا بلند قد، افراد چاق، معلولان و افراد مسن که به توجه بیشتری در ارگونومی نیاز دارند.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:12
فهرست مطالب:
ارگونومی و اهمیت آن در جامعه ( Ergonomy )
چگونه سلامتی خود را هنگام کار با رایانه حفظ کنیم؟
منابع:
ارگونومی و اهمیت آن در جامعه ( Ergonomy )
کار و انسان دو جزء اصلی و تفکیک ناپذیر هستی هستند که باید متناسب با یکدیگر برنامه ریزی شوند. برای پیشگیری از بروز حوادث و بیماریهای کار و تأمین تندرستی نیروی کار، ارگونومی، به عنوان ره یافتی کارآمد، به یاری انسان می شتابد. درحقیقت ارگونومی ابزاری است که به کمک آن انسان قادر است محیط زندگی، کار و نیز وسایل و تجهیزات مورد استفاده را مطابق با توانمندیها و ویژگیهای خود طراحی نماید. واژه ارگونومی، تلفیقی از دو واژه ارگو (به معنی کار) و نوموس (به معنای قانون) است. این واژه، نخستین بار در سال 1857 میلادی توسط فردی به نام ووجیچ جاسترزبوسکی در یک روزنامه لهستانی به کار برده شد. در آمریکا «مهندسی عوامل انسانی»، مترادف واژه ارگونومی دانسته شده است. کاربرد ارگونومی در طراحی فرایندها و سیستم ها تأثیر قابل توجهی بر افزایش تولید، کاهش هزینه های درمانی، افزایش رضایت شغلی، افزایش بهره وری و بطورکلی، فراوانی نیروی کار داشته و فزون شدن درآمد مالی و صنایع اقتصادی را سبب می شود. جستارهای گوناگون دانش ارگونومی، شامل انتروپومتری (تعیین ابعاد بدن)، وضعیت بدن هنگام بلندکردن و حمل بار، حرکتهای تکراری، نوبت کاری، صدا، ارتعاش، گرما، ساخت پذیری و نگهداشت پذیری سیستم هاست.
اصول ارگونومی (فیزیولوژی کار) کار با رایانه
رایانه در دنیای امروز کاربردی بسیار فراگیر دارد. میلیونها نفر در سراسر دنیا، بخشی یا تمام ساعات کار خود را در کنار رایانه می گذرانند. کاربرد رایانه و تکنولوژی، اخیراً در ایران نیز از افزایش قابل ملاحظه ای برخوردار شده که تبعاً مشکلات بهداشتی و ایمنی زیادی برای افرادی که با آن کار می کنند بوجود می آورد. برخی از صدمات ناشی از استفاده متمادی و مستمر با رایانه، در صورت عدم رعایت اصول ایمنی، می تواند خطرساز و در دراز مدت سبب بروز مشکلات وسیع بدنی و روانی گردد. ویا سبب تشدید صدمات کم اهمیت و کوچک که قبلاً در کاربر وجود داشته شود. برخی از این مشکلات عبارتند از : مشکلات بینائی، مشکلات مفصلی، دردهای عضلانی در دست و گردن و شانه، استرس، آسیب های ناشی از میدان های مغناطیسی و الکتریکی و نیز تشعشعات، بیماریهای پوستی، ناراحتیهای ریوی، صرع، سنکوب ناشی از حساسیت به تواترنوری و...
بر اساس تحقیقاتی که روی 20 اپراتور در محل های مختلف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده، نتایج نشان داده که حدود 90% صندلیهای نامناسب و غیر قابل تنظیم، که متعاقب آن، در حدود 65% موارد، اپراتورها، در وضعیت غلطِ نشستن، قرار گرفته و به اسکلت بدن شکل غیر عادی داده و ایجاد ناراحتی های ماهیچه ای و استخوانی هم نموده است.50% محل استقرار دستگاه، نامناسب بود که زاویه نمایش و پنجره ها رعایت نشده و سبب نورزدگی، خیرگی، خستگی، درد چشم و حتی اختلال گردیده است.60% صندلی ها فاقد تکیه گاهِ کمر که از تکیه گاه مناسب و قابل تنظیم برخوردار نمی باشد و در 60% موارد با زاویه دید پشتی نامناسب و غیر استاندارد برروی صندلی نشسته اندکه باعث درد روی ستون فقرات کمر و ایجاد 45% کمر درد، 65% درد در قسمت پائین کمر گردیده است. 75% صندلی ها فاقد تکیه گاه آرنج و یا نامناسب بودن تکیه گاه آرنج بوده و سبب غیر استاندارد بودن زاویه اپراتور در 80% موارد گشته است، نامناسب بودن تکیه گاه در 30% موارد سبب درد آرنج شده است . اکثر اپراتورها زیر پایی نداشته اند یا اگر داشته اند نامناسب بوده، زاویه 65% آنها استاندارد نبوده و در نتیجه سبب درد در ناحیه زانو ومچ پا شده است. 50 % زاویه صفحه نمایش و ارتفاع صفحه نمایش نامناسب بوده و سبب 60% درد گردن گردیده است. 65% اختلال در دید به علت نامناسب بودن زاویه صفحه نمایش بوده و50 % فشار زیاد روی چشمها، سبب سر درد و سرگیجه شده، سیستم های معیوب روشنایی اثراتی چون سر درد، خستگی چشم، نقص بینائی، افت کار بوده است. 55% ارتفاع صفحه کلید تا زمین نامناسب بوده، فشار ناحیه دست و مچ و درد انگشتان را سبب شده است. سرعت بخشیدن اپراتور به کار، به همراه نقائص گفته شده سبب بروز 75% خستگی عمومی، در اثر اجرای حرکات فیزیکی و تحت تأثیر قرار گرفتن ارگانیسم بدن گردیده است. 45% ضایعات عصبی و روانی و65% استرس در اپراتورها حاصل آن بوده است. یک مورد سقط جنین نیز گزارش شده است. بیماری Reptitive motion injury ناشی از حرکات تکراری نیز کمابیش در مچ دست دیده شد. که سبب التهاب تاندون و غلاف آن شده، هدایت عصبی را دچار اشکال می کند.
بیحسی، سوزش و خارش، درد، ناتوانی در انجام درست حرکات دست، که از علائم نشانگان کارپال تونل سندرم می باشد و دیر یا زود جمع زیادی از اپراتورها از این بیماری رنج خواهند برند.
چگونه سلامتی خود را هنگام کار با رایانه حفظ کنیم؟
1- منابع روشنایی را در محل مناسب نصب کنید، حتی الامکان سیستم روشنایی باید در طرفین رایانه باشد و نور باید با روش های سیمی شکل، بخصوص به اطراف پراکنده شود. برای مطالعه و یا نوشتن از روشنایی موضعی قابل تنظیم (چراغ رومیزی) استفاده نمائید.
2 - سیستم روشنایی نباید روی صفحه نمایش درخشندگی ایجاد نماید.
3 - میز کا رخود را طوری قرار دهید که پنجره در کنار شما باشد و صفحه نمایش و پنجره زاویه ° 90 بسازد.
4 - صفحه نمایش را با استفاده از فیلترهای مناسب محافظ پوشانده و آنها را مرتباً تمیز کنید. فیلتر، محافظ خوبی برای پوست های حساس است و می تواند تشعشعات را دفع کرده، میدان الکترواستاتیک را از بین ببرد و مانع جابجایی ذرات منتشر شده از مانیتور به طرف صورت اپراتور شود.