چکیده:
جهت تولید فرآورده ی پروبیوتیکی از شیر با استفاده ازکشت کمکی همزمان دو باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم در ابتدا یک مرحله کشت اولیه انجام شد. در مرحله ی اول و دوم آزمایش به هر لیتر شیر استریلیزه ی کم چرب میهن، به میزان gr 165/0 ازهرنوع باکتری و در مرحله سوم gr 33/0 از هر نوع باکتری اضافه شد. محصول مرحله اول در دمای 38 درجه و محصول مرحله دوم و محصول مرحله سوم که حاوی دو برابر دوز از باکتری پروبیوتیک بود دردمای 42 درجه گرمخانه گزاری شد تا به اسیدیته 42 درجه دورنیک رسید. سپس 15 گرم از هر محصول به همراه 30 گرم ماست کم چرب پگاه به سه ظرف شیر کم چرب استریلیزه میهن جهت تولید ماست پروبیوتیک اضافه شد. ظرف اول دردمای 38 درجه وظرف دوم وظرف دو برابر دوز در دمای 42 درجه گرمخانه گزاری شد تا به اسیدیته 96 درجه دورنیک رسید وتوسط 50 نفر با ماست شاهد (پگاه کم چرب) ارزیابی حسی انجام شد. ماندگاری ماست با دوبرابر دوز از همه کمتر و از بقیه ترشتر بود. ماست 42 درجه طعم بهتری داشت وماست 38 درجه شیرین تر بود وقوام کمتری نسبت به دو ماست قبلی داشت.
مقدمه:
واژه پروبیوتیک (Probiotic) واژه ای است یونانی و به معنای ((برای زندگی)) می باشد. معنی و مفهوم این کلمه در طول سالیان متمادی در حال تغییر بوده است که این نشان دهنده تکامل علم بشری در مورد این محصول می باشد. این واژه نخستین بار در سال 1965 توسط لی لی(Lilley) واستیل ول ((Stillwell برای مواد مترشحه به وسیله میکروارگانیسم هایی به کار گرفته شد که موجب تحریک رشد در سایر میکروارگانیسم ها می شدند. بنابراین- پروبیوتیک ها کاملا در مقابل آنتی بیوتیک ها یا مواد "پادزیست" قرار می گیرند. در سال 1989 فولر (Fuller) پروبیوتیک ها را تحت عنوان" مکمل های غذایی حاوی میکرب های زنده که از طریق تعادل میکروفلور روده اثرات مفید در بدن میزبان ایجاد می نمایند " تعریف نمود که در این تعریف اثرات مفید پروبیوتیک ها فقط از طریق میکروفلور روده شناخته شده است. سالمینن ( (Salminenو همکاران در سال 1999 پروبیوتیک ها را تحت عنوان " فراورده های از سلول های میکروبی یا اجزایی از سلول های میکروبی که اثر مفیدی روی سلامت و آسایش انسان دارند" تعریف نمودند. براساس این تعریف پروبیوتیک ها محدود به میکروب های زنده نیستند واشکال غیرزنده پربیوتیک ها نیز روی سلامت انسان تاثیر می گذارند. طبق این تعریف استفاده از پروبیوتیک فقط محدود به مصرف غذایی نمی شود، بلکه استفاده از آن ها به شکل های دیگر نیز مفید شناخته شده است. از طرف دیگر طبق این تعریف، نه تنها شکل کامل سلول های میکروبی بلکه قسمتی از ساختمان آن ها نیز باعث ایجاد اثرات مفید می گردد (3).