دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
موانع و راهکارهای برای استفاده از فناوری در آموزش جغرافیا
کلیدواژه ها:فناوری آموزشی،فناوری اطلاعات وارتباطات،رایانه، اینترنت
اشاره :
بعد از پانزده سال حرفه معلمی در رشته علوم اجتماعی به خصوص و تدریس جغرافیا و به عنوان دانشجوی مطالعات اجتماعی احساس کردم با پیشرفت سریع علوم و فناوری و گسترش روزافزون آن در کلیه شئونات
زندگی انسان ضرورت های فراوانی برای ایجاد تحول بنیادی در دروس مطالعات اجتماعی لازم است زیرا در عصر حاضر پیشرفت هر فرد در هر زمینه ای مخصوصاً زمینه های علمی و فرهنگی بدون بهره گیری
کارساز از فناوری غیر ممکن خواهد بود.
به همین دلیل به دنبال راهکارهای برای حل موانع استفاده از فناوری در آموزش به خصوص جغرافیا آمدم . دلایم متعددی برای این وجود دارد . به فرموده ابوالحسن حسین بن علی مسعودی جغرافیا جزئی از تاریخ است ،
به فرمایش آراتستون به عنوان علم زمین تعریف شده است اگر مادر آموزش جغرافیا کوشا و موفق باشیم ، در آینده مدارس امروزه ما دانش فردا هستند و دانش آموزان دانشمندان آینده خواهند بود این علم جاذب راهکارهای
فراوانی برای استفاده بهینه و موثرتری از این کره به ما می دهد .
آشنائی با مفاهیم
موضوع جغرافیا
جغرافیا از ابتدا یعنی از زمان آراتستون به عنوان « علم زمین » تعریف شده است « شکوهی 1375»
به عبارت دیگر موضوع جغرافیا زمین است . زمین جغرافیایی با تمام پدیده ها و عوارض موجود در آن معنی دارد . به این جهت در بیش تر موارد به عنوان مکان یا فضای جغرافیایی نامیده میشود. از این نظر ،
مفاهیمی مانند فضا ، مکان ، ناحیه ، از مفاهیم اصلی جغرافیامحسوب می شوند . البته در طول تاریخ تکاملی علم جغرافیا به همت تغییر نیازهای انسان و تکامل ابزار و روش های تحقیق نوع برداشت و نگرش نسبت به «
جغرافیا ، علم زمین » تغییر و یا به عبارت دیگر تکامل یافته است .
هدف جغرافیا
هدف جغرافیا از مطالعه زمین ، کشف نظم موجود در آرایش پدیده ها و فعالیت فرآیندهای روی آن است ( جیمز 1977) برای نمونه ، جغرافیدان می خواهد بداند که جنگل های دامنه های شمالی البرز چگونه و با چه
نظمی و براساس کدام قانون روییده اند . جغرافیدان پی از کشف قانون آن را به صورت بسیار ساده و اغلب با زبان ریاضی بیان می کند و براساس این قانون پدیده مورد نظر را تبیین می کند.
روش کار جغرافیا
روش کار جغرافیا همانند همه علوم است . جغرافیدانان نیز همانند دیگر دانش مندان مشاهده می کنند مشاهدات خود را تنظیم می کند با روش های مناسب پردازش می کند و در نهایت استدلال و تبیین می کند . جغرافیدانان ،
مشاهده گران ماهری هستند. آن ها در همه حالات در هواپیما ، در اتوبوس ، در منزل ، در خیابان و... مشاهده و حقیقت های جغرافیایی را جمع آوری می کنند. مشاهده جغرافیایی شامل جمع آوری اطلاعات از روی
زمین ، از روی عکس های هوایی و ماهواره ای ، سالنامه های اطلاعاتی ، کتاب ها و ... می باشد . هر مشاهده جغرافیا یک حقیقت است . مشاهده همه حقیقت های جغرفیایی ممکن نیست . چون به سرمایه ، وقت و
نیروی زیادی نیاز دارد .
به این جهت جغرافیدان داده های مورد نیاز خود را از طریق نمونه برداری تهیه می کند
اهمیت کاربرد فنآوری اطلاعات در آموزش
فرزندانتان را با آداب زمانه ای که در آن زندگی می کنند تربیت کنید .
« حضرت علی علیه السلام »
آیا مدارس امروز، دانش آموزان را برای دنیای متحول فردا آماده می کنند ؟
پیشرفت سریع علوم ، فناوری و گسترش روزافزون آن در کلیه شئونات زندگی انسان ، ضرورت های فراوانی را در ایجاد تحول بنیادی در نظام برنامه ریزی درسی و آموزشی کشور ایجاب می کند. این ضرورت در یک
پرسش خلاصه می شود : آیا مدارس امروز ، دانش آموزان را برای دنیای متحول فردا آماده می کنند؟
ظهور فناوری جدید اطلاعات و نفوذ و گسترش آن در ابعاد گوناگون زندگی ، موجب بروز تحول شگرفی شده که از آن به منزله « انقلاب اطلاعات » یاد می شود. سرعت و وسعت تحولات در زمینه پیشرفت فناوری و
دانش بشری ، ضرورت آماده سازی نسل امروز را که رهبران آینده خواهند بود و کنترل جامعه بشری را به دست خواهند گرفت ، روشن می کند. از آن جا که سرعت تحولات در عرصه رسانه ها و فناوری آموزشی در
چند سال گذشته با هیچ یک از زمینه های آموزشی قابل مقایسه نیست ، شایسته است که آموزش و پرورش ، به مثابه یکی از مهمترین متولیان تعلیم و تربیت ، راهبردهای لازم را در زمینه فناوری اطلاع رسانی و ارتباطی
مدنظر قرار دهد و استفاده از آن را به مثابه مهمترین ابزار کمک آموزشی در نظر بگیرد.
رایانه به سبب برخورداری از قدرت پاسخ گویی به دانش آموزان ، داشتن ظرفیت گسترده برای ذخیره و دستکاری اطلاعات و قدرت بی نظیر در کار و ارائه خدمات به عده بسیاری دانش آموز در آن واحد ، به طور
وسیعی در مجامع آموزشی دنیا مورد استفاده قرار گرفته است. رایانه قدرت کنترل و ارائه انواع مواد از قبیل : صدا ، تصویر ثابت ، تصویر متحرک ، فیلم های کارتونی ، اطلاعات نوشتاری و ... را دارد ، همچنین می
تواند پاسخ های دانش آموزان را ضبط و بررسی کند و نسبت به آنها عکس العمل نشان دهد. طبیعت تعاملی بودن رایانه همه مزایای آن را تحت الشعاع قرار دهد. تعاملی بودن آموزش ، امکان واکنش متقابل دانش آموزان
را فراهم می کند و به آنها اجازه می دهد تا مسیر یادگیری خود را تعریف کنند و موضوعات را با عمقی که نیاز دارند بررسی و جست و جو کنند. همچنین با درگیر کردن و به مبارزه طلبیدن دانش آموزان ، آنان را به
تفکر خلاق و مستقل تشویق می کند.
در نظام آموزشی ایران ، چون دانش آموزان فقط باید روی کتابها سرمایه گذاری کنند ، عملاً استفاده از فناوری های آموزشی ، وسایل و مواد کمک آموزشی و برنامه های رایانه ای به کنارگذاشته می شود. اما از آن جا که
در عصر حاضر پیشرفت هر فرد در هر زمینه ای مخصوصاً‌زمینه های علمی و فرهنگی به کاربرد فناوری ارتباط دارد ، بدون بهره گیری کارساز از فناوری ، هرگونه پیشرفت ، به ویژه پیشرفت علمی و فرهنگی غیر
ممکن خواهد بود. بنابراین ، آموزش و پرورش برای تجهیز کودکان و نوجوانان به معلومات و مهارتهای زمان ، شایسته است یک فرایند آموزشی در مراحل و سطوح گوناگون از پیش دبستانی تا دبیرستان را متناسب با رشد
ذهنی دانش آموزان طراحی کند. نتایج تحقیقات انجام شده بیان کننده موفقیت آمیز بودن این جریان است :
فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی تاکنون در نقش کمکی و تسهیل کننده فراینده یاددهی – یادگیری به خصوص آموزش مهارت های پایه ای و پیشرفته ، نتایج مفید و ارزنده ای داشته است ( فلت چر ، 1990 ؛ نتایج مفید
و ارزنده ای داشته است ( فلت چر ، 1990 ؛ کولیک 1994 ؛ دایره 1994 ؛ کاچالا 1996 به نقل از نشریه 184 مؤسسه پژوهشی برنامه ریزی درسی ونوآوری های آموزشی 1380)
فناوری های اطلاعات امکان بالقوه خلق فرصت های آموزشی جدید را به طرق گوناگون دارد وظیفه ما این است که تعیین کنیم کدام یک از آنها را می توانیم به طور موفقیت آمیز تغییر دهیم تا از امکانات بالقوه در جهت
خلق فرصت های آموزشی بهره برداری شود.
فناوری چیست ؟
فناوری کلمه مبهمی است که تعاریف متعددی از آن شده است . در این جا به دو نمونه از تعاریف ارائه شده اشاره می کنیم :
* فناوری زمینه ای عقلانی است که برای کسب اطمینان از مهار کردن طبیعت فیزیکی به وسیله انسان از طریق کاربرد قوانین علمی شناخته شده طراحی شده است ( سیمون ، 1983 )
* فناوری در معنای ذاتی و تجربی خود اساساً به سیستم هایی گفته می شود که گروه های کوچکی که از نظر فنی(تکنیکی) بسیار مهارت دارند دارای سلسله مراتب سازمان یافته ای هستند،برای کنترل منطقی گروه های
بزرگ انسانی،وقایع و حوادث و ماشین آلات ابداع می کنند ( مک درموتن ، 981 ) .
با توجه به تعاریف مذکور مشخص می شود که فناوری یک جزء اساسی فعالیت های همه افراد انسانی است . بنابراین ، بحث از داشتن یا نداشتن فناوری مطرح نیست ، بلکه نقش فناوری در فعالیت های انسانی مورد بحث
است .
فناوری آموزشی
فناوری آموزشی همواره زمینه ای پویا و در حال رشد و تکوین بوده است ولی تعریف مشخص از آن ارائه نشده است نمونه هایی از تعاریف ارائه شده به قرار زیر است :
1-فناوری آموزشی مجموعه ای علمی است که از به کارگیری علم تدریس و یادگیری در دنیای واقعی کلاس،همراه با ابزارها و روش هایی که برای کمک به این کاربردها
گسترش یافته اند ، به دست آمده است ( دیزیده ، اچ ، 1971 )
2-فناوری آموزشی به تمام روش ها و فنونی گفته می شود که در کاربرد اصول آموزشی به کار گرفته می شوند ( کلیری . ا ودیگران ، 1976 )
3-فناوری آموزشی فرایند پیچیده و منسجمی است که شامل افراد ، فرایندها ، ایده ها ، ابزارها و سازمان ها – که برای تجزیه و تحلیل مشکلات و ایجاد ، اجرا ، ارزشیبابی و
کنترل راه حل مشکلاتی که در تمام جنبه های یادگیری انسان دخالت دارند – به کار می رود ( انمجمن فناوری و ارتباطات آموزشی واشنگتن ، 1977 ) .
« تکنولوژی آموزشی عبارت است از نظریه پردازی و طراحی ، تدوین ، بهره گیری ، مدیریت و ارزشیابی فرایندها و منابع برای یادگیری » .
فناوری تدریس
گاهی تعبیر فناوری تدریس مترادف با فناوری آموزشی به کار می رود ولی ظرافت هایی را که در معانی فناوری آموزشی یافت نمی شود در آن ارائه می شود. برای نمونه ، به چند مورد از این تعاریف اشاره می کنیم :
1-هیئت فناوری تدریس این فناوری را به دو صورت تعریف می کند :
الف) رسانه هایی هستند که در نتیجه انقلاب ارتباطات به وجود آمده اند و براساس اهداف آموزشی ، در کنار معلم ، کتاب درسی و تخته سیاه به کار می روند .
ب) روش نظام داری است که برای طراحی ، انجام و ارزشیابی از کلیه مراحل یادگیری آموزشی با توجه به اهداف مشخص ، بر اساس نتایج تحقیقات بر روی یادگیری و ارتباطات انسانی و به کارگیری منابع انسانی و
غیر انسانی برای ارائه آموزش مؤثرتر به کار گرفته می شود ( هئیت فناوری تدریس ، 1970 ).
2-فناوری تدریس به وسایل و موادی که در فرایند یادگیری و آموزش به کار گرفته می شوند ،اطلاق ( آرمسی و دهل ، 1973 )
3-فناوری تدریس فعالیتی است همراه یا جدا از وسایل و ابزارهای ماشینی برای ایجاد تأثیر و تغییر در محیط زندگی انسان به این امید که این گونه تأثیرات در رفتارها یا بازده
های یادگیری افراد تغییر به وجود آورد ( کنزویچ وای ، 1970 ) .
2-تاریخچه فناوری آموزشی:
1-اریک اشبای از نخستین کسانی بود که استفاده از رسانه های الکترونیکی را به مثابه انقلابی در آموزش و پرورش در سال 1967 مطرح کرد . در اوایل دهه 1960 برنامه نویسان ، تولید برنامه های آموزشی را آغاز
کردند و طرح های عمده انجام شده در دانشگاه استنفورد و ایلینویز ثابت کرد که دانشجویان می توانند مواد درسی اصلی خود را با استفاده از برنامه های رایانه ای ، به خوبی یادگیری از طریق کتاب ، فیلم و تدریس معلم
بیاموزند .
2-شروع کاربرد های رایانه در آموزش در سال 1980 بیشتر از طریق استفاده از رایانه در کاربردهای اولیه از قبیل استفاده از واژه پردازی بود و به این ترتیب آزمایشگاه های رایانه ای در مدارس به وجود آمد . در
این زمان ، استفاده از دیسک های فشرده آموزشی که اکثراً براساس الگوی مشق و تمرین تولید شده بودند ، رواج پیدا کرد .
3-در سال های 1990 با گسترش اعتماد به نفس معلمان در کار با رایانه و کارورزی ها در زمینه تلفیق رایانه با آموزش ، به ویژه در فرایند یادگیری دانش آموزان و به دست آمدن نتایج مطلوب از تحقیقات وسیع دریاره
استفاده از رایانه در آموزش ، معلمان و متخصصان آموزش و پرورش از موضوعات یادگیری از پیش تعیین شده برای جوابگویی به نیازهای دانش آموزان فاصله گرفتند و به سمت « یادگرفتن این که چگونه باید یاد بگیریم
» به پیش رفتند.
4-رفتارگرایان که قبلاً حیطه فناوری آموزشی را قبضه کرده بودند ، بر دستیابی به اهداف از قبل پیش بینی شده از طریق تقویت انتخاب جواب « صحیح » تأکید می کردند.
شناخت گرایان که تفکر آنها در دهه های 1970 و 1980 شکوفا شد ، بر مدل های پردازش اطلاعات برای اداره بهتر روند یادگیری تکیه می کردند.
در سال های اخیر ساخت گرایان که سرچشمه فکری آنان عقاید و تفکرات جان دیویی، ژان پیاژه ، پائولوفریر و کارل راجرز است ؛ نگرش و طرز تفکر را از آن خود و در تصرف خود بدانند ، مشخص کرده اند
قش فناوری در آموزش
امروزه این سؤال در بین همه جوامع مطرح است : « فناوری در فعالیت های انسانی چه نقشی را باید ایفا کند ؟ » پاسخ برخی صاحبنظران به قرار زیر است :
* فناوری نحوه ایجاد ارتباط و نزدیکی بین شرایط و محیط های درونی ( یا حقیقی ) و شرایط و محیط های بیرونی ( یا ساختگی به وسیله انسان ) است ( سیمون ، 1969 ) .
* فناوری باید خادم آموزش باشد ، نه ناخدای آن ( هیات کارنگی ، 1972 ).
در حال حاضر ، کلاس های درس غرق در هنجارهای فرهنگی و اعمالی است که بسیاری از آنها طی دهه ها ثابت بوده اند . کاربرد فناوری اطلاعات لزوماً این هنجارها و اعمال را در کلاس تغییر نمی دهد ، مگر آن
که معلم یا عوامل دیگر ، عادات و رویه های جدید را تأیید کنند .
شامل 73 اسلاید POWERPOINT
