مقاله بررسی وقایع نفت در یک دهه پیش از انقلاب

اختصاصی از یارا فایل مقاله بررسی وقایع نفت در یک دهه پیش از انقلاب دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این محصول در قالب ورد و قابل ویرایش در 23 صفحه می باشد.

فهرست مطالب
مقدمه ۱
کشف و استخراج نفت در ایران ۳
اهمیت نفت در خاورمیانه و ایران ۴
منابع و مآخذ: ۲۱
منابع و مآخذ:
۱٫ اسرار نفت
نوشتة : ژاک دولونه، ژان میشل شارلیه
ترجمه: ژاله عالیخانی
انتشارات خامه
۲٫ ایران بین دو انقلاب
نوشته: یرواند آبراهامیان
ترجمه: احمدگل محمدی ـ محمد ابراهمیم فتاحی
نشر نی
مقدمه
اولین چاه نفت در سال ۱۸۵۹ در نقطه ای بنام تیتوسویل واقع در ایالت پنسیلوانیا توسط مهندس جوانی بنام ادوین در یک ۳۸ ساله و با همکاری دوست آهنگرش بنام ویلیام اسمیت در عمق ۲۱ متری زمین حفر شد و به مخزن نفت رسید.
پترولیوم «روغن سنگ» که نام آن از ریشه لاتینی Petra یعنی سنگ و Oleum یعنی روغن گرفته شده است در نزد قدما کیفیت مخصوص و معروفی داشت. مصری‌ها آنرا برای مومیایی کردن مردگان و فینیقی ها برای بتونه کردن کشتی ها به کار می بردند بیزانسی‌ها از قرن هفتم به بعد از روغن سنگ بعنوان اسلحه استفاده می کردند بدین ترتیب که به هنگام نزدیک شدن کشتی های جنگی دشمن به شهرهای ساحلی آنها، مقداری نفت روی آب های ساحلی می ریختند و با آتش زدن آن ناوگان دشمن را دچار حریق می ساختند. امروزه از نفت علاوه بر موارد استعمال متعدد، حتی ترکیبات دارویی زیادی ساخته می شود.
لازم به ذکر است نفتی که قبل از حفر اولین چاه نفت پنسیلوانیا مورد استفاده قرار می‌گرفت از چشمه های نفتی بود که در بعضی از نقاط زمین مثل باکو خود بخود بر سطح زمین جریان می یافت و در نزد قدما ارزش امروزی را نداشته است.
در سال ۱۸۵۹ در ایالت پنسیلوانیا بهای روغن های حیوانی که برای ایجاد روشنایی بکار می رفت به حد سرسام آوری رسیده بود. صنعت نوپای آن روز نیز برای روشنایی احتیاج به این نوع روغن داشت بنابراین ماده اولیه جدیدی که بتواند جانشین روغن‌های حیوانی بشود، شدیداً مورد نیاز بود. آنها بزودی متوجه شدند که با تقطیر نفت خام، مایع صاف تری بدست می آید که کیفیت اشتعال بهتری دارد و می‌تواند بطور موثری جایگزین روغن های حیوانی بشود همچنین دریافتند که مشتقات نفت بخوبی می تواند برای روغن کاری ماشین ها مورد استفاده قرار گیرد در آن زمان در ایالت پنسیلوانیا با جدیدترین ابزار تولید می توانستند روزانه حداکثر شش هزار گالن نفت تولید کنند و عمده تقاضای خرید نفت از طرف کارخانه های پارچه بافی بود که از آن برای روغن کاری ماشین های خود استفاده می کردند کم کم مصرف نفت رو به افزایش گذاشت بطوریکه در سال ۱۸۶۰ تعداد ۷۴ حلقه چاه در داخل یا اطراف دره اویل کریک وجود داشت که سالانه ۵۰۹۰۰۰ بشکه نفت از آنها استخراج شد.
دست اندرکاران نفت ابتدا، نفت را در بشکه های چوبی می ریختند که نشت و ترشح آن زیاد و در نتیجه ضایعات نیز بالا بود هرچند ادوین دریک زحمات زیادی در صنعت نفت کشید اما این نابغه نفت در حال بیچارگی و فقر چشم از جهان فرو بست و بالاخره در سال ۱۸۸۰ در سن ۵۰ سالگی فوت کرد و به پاس خدمات او یک مقرری سالانه به مبلغ ۱۵۰۰ دلار در سال ۱۸۷۳ باو دادند که بعد از مرگش برای مدتی همسرش از این مقرری استفاده می کرد.
باید گفت صنعت نفت آمریکا توسط خانواده راکفلر به اوج شکوفایی خود رسید. پس از آمریکا شهر باکو مورد توجه قرار گرفت و سرانجام در سال ۱۸۷۰ اولین مته آمریکایی‌ها که با ماشین بخار حرکت می کرد به قفقاز رسید و پیشتازان آمریکایی نفت باکو را در عمق ۳۵ متری به جهش در آوردند.
پس از آن در خاور دور نفت اندونزی بوسیله یک مهندس هلندی به نام اوگوست کلر، ۳۹ ساله ضمن عملیات اکتشافی در ساحل شرقی دریاچه سوماترا کشف و استخراج گردید و رفته رفته نفت در دیگر نقاط نفت خیز جهان کشف و استخراج شد.
کشف و استخراج نفت در ایران
در ایران، شخصی انگلیسی بنام ویلیام ناکس دارسی که شغل وکالت دادگستری را داشت و از برکت معادن طلای استرالیا ثروتی اندوخته بود، در ۲۸ ماه مه ۱۹۰۱ امتیاز انحصاری نفت از استخراج تا توزیع در سطح کشور (به جز ۹ ایالت شمالی) را برای مدت ۶۰ سال بدست آورد قلمرو امتیاز دارسی بالغ بر ۰۰۰/۷۷۰ کیلومتر مربع می‌باشد. این مساحت برابر با مساحت کشورهای فرانسه و سویس و کشورهای بلژیک، لوکزامبورگ و هلند (معروف به کشورهای بنلوکس) و کمی بیشتر از مساحت تمام تکزاس می باشد بهائی که دارسی در مقابل بدست آوردن این امتیاز به دولت ایران می‌داد عبارت بود از بیست هزار پوند وجه نقد و بیست هزار سهم یک پوندی از شرکت جدید التاسیس نفت ایران و نیز ۱۶ درصد از سود خالص سالانه آن شرکت بود.
دارسی یک زمین شناس برجسته را بنام جی.بی. رنالد G.B.Ronald مامور حفاری و اکتشاف نفت در قسمتهای غربی حوزه امتیاز، کرد اما بعد از شش سال کار و صرف ۲۵۰ هزار پوند نتیجه ای عاید نشد. دارسی از روشیلدها استمداد طلبید ولی در آن تاریخ عملیات اکتشافی در ایران برای این خانواده که قبلاً در جای دیگری خود را مشغول کرده بودند، چنگی بدل نمی زد و لذا توجهی به درخواست دارسی نکردند. دارسی که مردی شیطان و دارای روابط وسیعی با همه محافل بود، بالاخره توانست ارتباطی با شرکت کوچک اکتشافی برمه پیدا کند. این شرکت در یک اشل نسبتاً کوچک ولی بسیار منظم و هماهنگ برای نیروی دریایی سلطنتی انگلستان در برمه کار می کرد.
دولت انگلستان به لرد استرات کونا رئیس شرکت نفت برمه، توصیه نمود که با دارسی همکاری و همراهی نماید لرد مزبور یک مرد خود ساخته اسکاتلندی بود که با احداث راه آهن پاسیفیک کانادا ثروت هنگفتی بدست آورده بود در اثر همکاری لرد استرات کونا و ویلیام دارسی و پشتکار این دو مرد بالاخره زمین شناس رنالد و گروه او در ۲۶ ماه مه ۱۹۰۸ موفق به کشف یک سفره نفتی غنی در عمق ۱۵ متری گردید. اکتشافی که سرنوشت تاریخ ایران را دگرگون ساخت.
اهمیت نفت در خاورمیانه و ایران
طبق آخرین تحقیقات زمین شناسی و معدن شناسی، حدود ۶۷۷ میلیارد بشکه نفت تا کنون در سطح جهان شناسایی و ثابت شده است. ۵/۵۴ درصد از تمام این ذخایر ثابت شده در حوزه خلیج فارس، یعنی در چهار کشور ایران، عراق، عربستان سعودی و کویت قرار دارد.
ماده نفت خون حیات بخش دنیا شده است. بیشترین قسمت این ماده در قلمرو این چهار کشور واقع شده است پس اهمیت و حساسیت اقتصادی- سیاسی این کشورها برای دنیا به خودی خود روشن است.
نفت، حوزه کوچک خلیج فارس را بصورت قلب تپنده تکنولوژی در آورده است این را هم باید بدانیم که این دنیا عرصه تنازع بقاست و سیاستمداران کشورها مامور تأمین منافع ملت های خود هستند و نه منافع نوع انسان بطور اعم.
باری عربستان سعودی با داشتن ۱۶۰ میلیارد بشکه نفت اولین و ایران با داشتن ۱۰۰ میلیارد بشکه دومین کشور جهان می باشد ذخایر سایر کشورهای خاورمیانه در درجات پایین تری قرار دارد در زمینه گاز، روسیه با داشتن ۱۰۰۰ تریلیون فوت مکعب اولین کشور جهان و ایران با داشتن ۵۰۰ تریلیون فوت مکعب دومین کشور و ایالات متحده آمریکا با داشتن ۲۰۰ تریلیون فوت مکعب سومین کشور دنیا است سایر کشورها از این نقطه نظر در مراتب پائین تر قرار دارند.
با این حساب سرزمین ایران گذشته از آن مقدار نفتی که از آ‎غاز تا کنون از آن استخراج شده است در حال حاضر ۱۰۰ میلیارد بشکه دیگر به اضافه ۵۰۰ تریلیون فوت مکعب گاز دارد.
هر فوت مکعب گاز ۰۳/۰ مترمکعب است پس ۵۰۰ تریلیون فوت مکعب برابر ۱۵ تریلیون متر مکعب است و چون هر متر مکعب گاز معادل یک لیتر بنزین، انرژی تولید می کند، پس ذخایر گاز ایران معادل ۷۵ میلیارد بشکه نفت می باشد با این حساب ایران امروز دارای ۱۷۵ میلیارد بشکه نفت (و گاز معادل نفت) است و باید توجه داشت که این رقم برای جهان مداران صاحب تکنولوژی پیشرفته، دارای اهمیتی فوق تصور است و به همین دلیل قطعاً نقشه های دراز مدت فوق العاده پیچیده و گمراه کننده‌ای، برای کنترل کردن و تسلط داشتن براین منابع حیاتی تدارک دیده اند ضمناً با داشتن این ذخائر شگفت انگیز، ملت ایران باید علی الاصول یکی از ثروتمندترین و مرفه ترین ملل عالم باشد و نه ملتی مستضعف و عقب مانده!
در مورد مقدار ذخائر شناخته شده نفت در کشورهای جهان باید اضافه کرد که این امر با پیشرفت علوم ژئولوژی و ژئوفیزیولوژی و میزالوژی و ابزار فیزیکی مربوط به این علوم بستگی دارد.
هرچه این رشته ها و رشته های وابسته به آنها پیشرفت بیشتری بکند و هرچه ابزار فیزیکی آنها تکمیل تر و دقیق‌تر بشود به همان نسبت در شناخت معادن زیر زمینی و تخمین مقدار آنها موفقیت بیشتری حاصل می شود. چنانکه در سال ۱۹۳۵، با دانش و ابزار آن زمان، ذخائر نفت ایران را ۲/۲ میلیارد بشکه می دانستند، پنج سال بعد یعنی در سال ۱۹۴۰ ذخائر نفت ایران ۵/۳ میلیارد بشکه می باشد و در سال ۱۹۴۵ اعلام شد مقدار ذخائر نفت ۵/۵ میلیارد بشکه می باشد در سال ۱۹۵۰ مقدار این ذخائر را به ۷ میلیارد بشکه بالا بردند و بالاخره در سال ۱۹۶۸ نظر متخصصین این بود که مقدار ذخائر نفت ایران ۵۰ میلیارد بشکه می باشد.
براساس برآورد سال ۱۹۶۸ بود که در سال های قبل از انقلاب گفته می‌شد نفت با نرخ تولید ۵/۵ میلیون بشکه در روز در سال ۱۹۹۲ تمام می شود اما همانطور که گفته شد در سالهای اخیر مقدار نفت ایران را ۱۰۰ میلیارد بشکه برآورد کرده اند که با معادل گازی آن ۱۷۵ میلیارد بشکه می شود.
حال به گذشته بر می گردیم و اشاره ای به مقدار کل نفت استخراج شده از منابع ایران از شروع کار نفت تا آغاز انقلاب اسلامی و همچنین کل عایدات بدست آمده از این مهر و نقش این عایدات در اقتصاد و پیشرفت ایران می نمائیم.