پایان نامه کارشناسی ارشد الهیات
گرایش فلسفه و حکمت اسلامی
291 صفحه
چکیده:
بحث مرگ و جاودانگی از اساسیترین دغدغههای بشری محسوب میشود و مباحث مربوط به چگونگی جاودانگی پس از مرگ همواره از تازگی برخوردار بوده، نظریهها و دیدگاههای متفاوتی درباره آن ابراز شده است. در این میان «نظریه تناسخ» را باید از کهنترین معتقدات انسانی به شمار آورد.
بحث از تناسخ، در جهت ارائه تصویری روشن و واضح از معاد، ضرورت دارد. در واقع یکی از مهمترین مبانی اثبات معاد و قیامت ابطال تناسخ است.
از اینرو، اندیشمندان مسلمان به فراخور توان فکری خویش، به بررسی آن پرداختهاند و غالباً به امتناع عقلی آن گرایش نشان دادهاند. در این پژوهش سعی شده است که یک تعریف روشنی زا «تناسخ» ارائه شود و برای این منظور تاریخچهای از تناسخ ارائه شده است و سپس آئینهای معتقد به تناسخ را نام برد. و به بیان اعتقادات آنان پرداخته شده است. سپس بیان شده است که: سهروردی نیز همچون دیگر فلاسفه گذشته، بطور مبسوط در آثار مختلف خود در به این امر پرداخته است. و دیدگاه ایشان با توجه به آثاری روی تبیین شده: در این زمینه، ابتدا اصطلاحات تناسخ و انواع و مبانی تناسخ و مبانی انکار آن بررسی شده و در ادامه، تبیین دقیقی از دیدگاه ایشان البته بر اساس آثار معروف آن همچون «حکمة الاشراق» ارائه شده است و در ادامه مطلب به ارائه نظرات ملاصدرا پرداخته شده. وی در بخشهای از کتابهای خود به ویژه «اسفار اربعه» به بحث در مورد این اعتقاد و ابطال آن پرداخته است. وی ابتدا نظرات مختلفی را که دیگران درباره تناسخ مطرح کردهاند، بیان میکند و سپس با استفاده از اصول فلسفی خویش مثل تجرّد نفس و حرکت جوهری، چگونگی حدوث نفس و دیگر معتقدات خویش به رد و ابطال این نظریه میپرازد.
بنابراین میتوان اذعان داشت که در این رساله سعی شده است تمامی آنچه که در حکمة الاشراق و آنچه که در اسفار مطرح شده گردآوری و بیان شود. البته در این راستا از کتابهای دیگر این اندیشمندان نیز بر جهت بهبود مطالب استفاده شده است.
واژگان کلیدی: تناسخ (ملکی، ملکوتی)، نفس، بدن، معاد، تجسم اعمال