در (جیزه)گیزا، غرب قاهره امروزی، سه هرم از فراعنه سلسله چهارم به نامهای خوفو یا خئوپوس (Cheops) (به معنای کسی که به افق تعلق دارد)، خفرع (Khafre) یا خفرن (یعنی بزرگ) و منکورع (Menkaure) یا موکرینوس (به معنای ملکوتی) وجود دارد. هرمهای سه گانه، عظیم ترین و باشکوهترین بناهای دوره پادشاهی کهن هستند که جزو عجایب هفت گانه جهان باستان نیز محسوب می شوند. این هرمها که از حدود سال 2550 پیش از میلاد ساخته شده اند، با رمز و علم پنهانی ارتباط پیدا کرده اند و نمادهای "حکمت ازلی"، "سرزمین مصر"، "پایداری ابدی" و "فنون جادوگری" بودند. اهرام چیزه نقطه اوجی در تکامل شیوه معماری مقابر مصر در دوره پادشاهی کهن است که با ساختن مصطبه ها ، مقابر اولیه مصریان که غالباً آجری یا سنگی بودند ، آغاز و با هرم پلکانی زوسر پیشرفت کرد.
اهرام مصر : عهد دودمان سوم مصر معمار نابغه ای به نام ایم حوتپ Imhotep برایفرعون مصر، زوسر «جوزر» (حدود ٢٦٤٩ - ٢٦٦٣ ق م) مجتمع عظیمی در سقاره، و گورستانگروهی نزدیک تختگاه مصر؛ ممفیس می سازد. افزون بر این، هرمی پله پله از سنگ بناساخت م مرقد و تأسیسات جانبی دیگری در اطراف هرم بدان افزود. هرم عظیم زوسر که بهمنظور حفاظت از جسد فرعون مصر بنا گردید؛ کهن ترین اثر معماری باقی مانده از مصرباستان است. این معماری خود الگویی گشت تا آیندگان به تقلید و تبعیت از آن، دست بهکار ساختمانی عظیمی بزنند که یکی از عجایب هفتگانه جهان شناخته شود. معماریپادشاهی کهن، اهداف و انگیزه های آن دست مایه ای گردید تا مورخان و باستان شناسانبر این دوره پانصدساله و شرایط و اوضاع اجتماعی آن را بر مبنای بناهایی که به هرصورت از سنگ آهک و گرانیت در مقیاس بزرگ برای ساختن ساختمان ها در مقبره ها به کارمی رفت، شناسایی کنند.جالب اینکه در این دوره ، معابدی شبیه آنچه در دودمان یکمو دوم پادشاهی متداول بود، به ندرت ساخته می شد .به طوریکه اشاره شد، درپایان دودمان سوم پادشاهی، ساختن اهرام آغاز و به تدریج گسترش پیدا کرد. اما کمالحشمت این معماری تنها مدیون دودمان چهارم پادشاهی است که در آن عهد احداث چنینآرامگاه های پادشاهی با عظمت و پرشکوه، رونقی فراوان یافت. ساخت اهرام مهمترین واصلی ترین سازندگی این دوره را تشکیل می دهد؛ این معماری بدیع خود موجد تحولی شگرفگردید و تمدن و فرهنگ فراعنه به یک شکوفایی بی نظیر دست یافت؛ به گونه ای که مشعلهدایتی برای صنعتگران مصری برای یک دوره سه هزار ساله بعدی شد. اهرام مصر نمایانگراوج دستاوردهای فنی، معماری، طراحی و تزیینات است که تنها در سایه یک سازمانبندیمنظم، استادکارانی بی نظیر و هنرمندانی با انگیزه های قوی، و مهم تر از همه امنیتکافی و ثروتی کلان امکان پذیر بود. دوره دودمان چهارم پادشاهی اندکی افزون بر یکسده دوام آورد (٢٤٩٨-٢٦١٣پ م) و شش پادشاه از این دودمان بر مصر فرمانرواییکردند.هرم غول پیکر مصر از قدیمی ترین عجایب هفتگانه است البته این تنها بناییاست که در میان عجایب هفتگانه تا به امروز باقی مانده است. زمانی که این هرمساخته شد بلندترین ساختمان جهان در آن زمان محسوب می شدواین رتبه را تا ٤٠٠٠ سالحفظ کرد.پادشاهان مصر باستان را فراعنه می نامیدند.یکی از این پادشاهان خفوبود. در حدود ٢٥٨٠سال قبل از میلاد مسیح این هرم بزرگ را برای محل دفن یاهمانآرامگاه فرعون ساخته اند.خفو همان فرمانروایی است که یونانی ها اوراخئوپس مینامیدند.وپس از مدتی پسر ونوه ی خفو نیز برای خود هرم هایی را ساختند البته دراطراف ودر مجاورت این سه هرم چند هرم کوچک نیز بنا شده اند که این هرم ها مطعلق بهدرباریان وملکه ها بوده است.مصریان باستان اعتقاد داشته اند که انسان پس از مرگدوباره زنده می شود وبه همین خاطر در اطراف جسد مومیایی شده ی مردگان خود موادغذاییووسایل دفایی و... رابه همراه آن ها دفن می کردن واهرام مصر نیز برای حفاظت ازجسدخفو و فراعنه ی دیگر ساخته شده است.اهرام مصر از سه هرم بزرگ تشکیل شده است کهدرکنار آنها هرم های کوچکی نیز وجود دارند.وقتی ما اهرام مصر را از نزدیک می بینیمهرم وسطی از همه بزرگتر به نظر می رسد ولی این اشتباه است زیرا که هرم وسط چون رویزمین مرتفع تری بنا شده است بزرگ تر به نظر می رسد.ولی در اصل هرم خفو که سمت چپهرم وسط قراردارد از همه بزرگتر است .هرم ها درگورستانی قدیمی در جیزه واقع شدهاند. گروهی از باستان شناسان عقیده دارند که ٠٠٠/١٠٠ کارگر به مدت بیست وسه سالکارکردند ودر این هرم بیش از دوملیون نیم سنگ به کار رفته که وزن آن ها از٥/ ٢تن تاچهل تن وزن دارد را بنا کرده اند. یکی از طریقه هایی که احتمال دارد مصریان باستانسنگ های غول پیکر را حمل می کردند شیوه ی غلطاندن و بلند کردن است یکی ازدانشمندان اتریشی به نام آقای پروفسر دکتر اسکارریدل برای این معما راه حلی پیشنهادکرده است او می گوید که مصریان برای حمل این سنگ ها دور هم جمع می شدند و با نیرویخود و به وسی له ی اهرم هایی این سنگ ها را می غلتاندندودر این باره نظر های بسیاریوجود دارد بعضی از باستان شناسان عقیده دارند که این سنگ ها را با استفاده از سطوحشیبدار ماسه ای به بالای هرم ها می بردند. وعده ای از باستان شناسان عقیده دارندکه مصریان از داروهای نیروزای قوی استفاده می کردند وبه وسیله ی آنها این سنگ ها رابه بالا می بردند.اهرام مصر از هر نظر چه از نظر معماری وموقعیت جغرافیایی درمحل مناسبی قرار دارد.-هرم به گونه ای ساخته شده است که به چهار جهت اصلی مشرفاست.-خط مداری که از روی جیزه می گذرد دقیقا خشکی ها وآب های روی کره ی زمین رادقیقا نصف می کندوهرم در چنین نقطه ای از نصف النهار ساخته شده است. -فاصله یمیان مرکز زمین تا هرم کاملا برابر است. -اندازه ی سطحی چهارجانبی حرم دقیقابرابراست با ارتفاع هرم. -نوک هرم بزرگ دقیقا شمال واطرافش نیز طول استوا راتمثیل می نمایند. تمامی این محاسبات بیان گر آن است که اهرام مصر با اندازگیریهای دقیق ریاضی ونجومی همراه است که نشان می دهد درآن زمان مصریان از نظر معماریبسیار پیشرفته بوده اند . سنگ هایی که دراین هرم به کار رفته است از خود کشورمصر گرفته نشده اند وطبق نظر بعضی از کارشناسان وباستان شناسان سنگ ها به مدت دهسال توسط کارگران حمل می شده است وبعد از ده سال تازه به محل بنای اهرام مصر آوردهشدند هنوز هیچ کس نمی داند که این سنگ ها مطعلق به چه کشوری است و یا مهندس یامعمار اهرام مصر چه کسی بوده است واز چه شیوه ای استفاده شده است. نکته ای کهباید دراینجا به آن اشاره کرد این است که کارگران اهرام مصربر اثاث یاداشت هایهردوت گویا درعرض بیست سال متمادی حدود صد هزار کارگر در ساخت اهرام مشغول بودند. جالب اینکه هر کارگر روزانه به اندازه ی یکصد گرم پیاز مصرف می کرده اند با اینحساب مشخص می گردد که هر روز برای تامین غذای یکصدهزار کارگر معادل ده هزار کیلوپیاز نیاز بوده است. این رقم در ده روز به یکصد هزار کیلو می رسد.(یکصدتن )ومسلما در ماه نیز به سیصد تن می رسد . بااین محاسبه مشخص است که درعرض شش ماه کارمتوالی حدود هزاروهشتصدتن پیاز مصرف شده است.باتوجه به آن که درآن زمان پیاز هارا با چه زحمات وسختی ای از اقصی نقاط جهان وارد مصر می کردند البته ما باید نیازخود مردم مصر رانیز به این میزان بیفزاییم. اساس ارزیابی متر مکعب به اندازه یفاصله ی میان خورشید وآلفا قنطوریس بوده واگر میزان گازهای حاصل از مصرف پیاز را کهمردمان آن زمان دفع می کردند حساب کنیم به اندازه ی میزان پارگی به اندازه ی از بینرفتن لایه ی ازن اطراف کره ی زمین است.
مجسمه ی ابولهل : یکی از آثاربسیار زیبایی که در روبه روی هرم بزرگ قرار داردمجسمه ی ابولهل است این مجسمه ازلحاظ معماری بسیار زیبا می باشد و طبق مدارک به دست آمده این مجسمه وظیفه ی محافظتاز اهرام مصر وقبر خفو را دارد. فرعون به خاک سپرده می شود : مصریان قدیم میپنداشتند که وقتی کسی می میرد باید از بدن او نگهداری کرد تا روحش بتواند به زندگیپس از مرگ ادامه دهد. ازهمین رو اندام های داخلی بدن مردگان مانند قلب وکلیه وکبدو... را از بدن خارج می کردند وآن را با روشی مخصوص به نمک آغشته می کردند. سپسبدن را با پارچه های کتانی نوار پیچ می کردند بدین ترتیب بدن مرده مومیایی می شد. عاقبت شده به همراه لباس و غذا و وسایل دفایی مورد نیاز او به خاک سپرده می شود.یالهرم خفو ٢٣٠متراست ومساحت قاعده ی آن بزرگتر از مساحت نه زمین فوتبال است. بعداز کشف جسد خفو در زیر هرم او یک کشتی پیدا شد که برای رد شدن خفو از رود نیلقرارداده شده بود. بعد از خفو نیز فراعنه ای روی کار آمدند مانند: منقرع (نوه یخفو).خفرع (پسرخفو)کفرع (پسرخفو).
چگونگی ساخت اهرام بنا، مساح، سنگتراش، نجار، ملات ساز و سر کارگر از جمله افرادی بودند که در ساخت این بنا شرکت داشتند. سنگ های بریده شده پس از شماره گذاری توسط سورتمه هایی که بر روی الوارهای موازی، شبیه تراورس های زیر راه آهن حرکت می کردند به سمت مکان ساختن هرم حمل می شدند. آنان برای روانکاری سورتمه ها بر روی تراورس ها از آب، خاک نرم و روغن استفاده
