جزوه درامدی بر شهر نشینی
ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ
ﻓﺼﻞ اول .ﺷﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ؟...................................................................................... 1
1ﺷﻬﺮ ...................................................................................................... 1-1-1 .
ﺷﻬﺮ از دﻳﺪﮔﺎهﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ................................................................................................ . 1-1-2 .
ﺷﻬﺮ از دﻳﺪﮔﺎهﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ..................................................................................................... .دﻳﺪﮔﺎه 3-1-1
ﺷﻬﺮ از ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ..................................................................... .اﻗﺘﺼﺎدی 4-1-1
ﺷﻬﺮ از دﻳﺪﮔﺎه .................................................................................................... .ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ 5-1-1
ﺷﻬﺮ از دﻳﺪﮔﺎه .................................................................................................. .ﺣﻘﻮﻗﻲ 6-1-1
ﺷﻬﺮ از دﻳﺪﮔﺎه اداری و ......................................................................................... .دﻳﺪﮔﺎه 7-1-1
ﺷﻬﺮ از ﺗﺎرﻳﺨﻲ ...................................................................................................... .دﻳﺪﮔﺎه 8-1-1
ﺷﻬﺮ از ﺷﺎﻋﺮان ﻣﻌﻤﺎران و ..................................................................................... 1 .ﻧﻈﺮﻳﻪ 2
ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ و ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﭘﺮدازان ......................................................... 1-2-1
ﺷﻬﺮ از دﻳﺪﮔﺎه اﺑﻦ ﺧﻠﺪون ....................................................
1 .ﺷﻬﺮ ﭼﻴﺴﺖ ؟
ﺷﻬﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺤﻴﻂ ای از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻫـﺎی ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺖ در آن ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺳﺎﻛﻦ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪه . ﺟﻤﻌﻴﺖ در اﻳـﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﺑـﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻈﻤﻲ در آﻣﺪه و آداب و رﺳﻮﻣﻲ را ﺑﺮای ﺧﻮد اﺑﺪاع ﻛﺮده اﺳﺖ . ﻋﻼوه ﺑـﺮ آن، ً اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺨﺼﺺ ﻳﺎﻓﺘﻪ، وﻟﻲ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژی و ﻏـﺬا ﻣﻌﻤـﻮﻻ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪی ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻳﺎ ﻫـﺎی روﺳـﺘﺎﻳﻲ دارد اﻣـﺎ وﻗﺘﻲ ﺻﺤﺒﺖ ا ﻣﻲ ً ز ﺷﻬﺮ ﺷﻮد، ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﭘﺪﻳـﺪه ﻫـﺎ و ﺗﺼـﺎوﻳﺮی در ذﻫـﻦ اﻧﺴـﺎن ﺷـﻜﻞ ﻣﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻏﻴﺮ از آن ﻲ دارد ﺳﺖ ﻛﻪ در روﺳﺘﺎﻫﺎ وﺟﻮد .
در ﺗﻤﺪن ﻫﺎی ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ وﺟﻮد داﺷـﺘﻪﻛـﻪ ﺑـﻪ آن ﻧﻘـﺎط ﺷـﻬﺮ اﻃـﻼق ﻣﻲ ً ﺷﺪ و ﻗﻄﻌﺎ ﺑ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻧﻮع ﺷﻐﻞ و وﻇﺎﻳﻔﻲ ﻛﻪ ﻪﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ ﺑ اﻧﺪ ﺎ ﻣﻨـﺎﻃ ﻖ روﺳـﺘﺎﻳﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدهاﻧﺪ. ﻛﺮده Urbs ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، روﻣﻴﺎن ﻟﻐﺘﻲ را ﺑﻨﺎم اﺳﺘﻌﻤﺎل اﻧﺪ ﻛﻪ درﺳـﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ روﺳﺘﺎ اﺳﺘﻌﻤﺎل داﺷﺘﻪ اﺳﺖ، و زﻣﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻟﻐﺖ را ﺑ ﻣﻲ ً ﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺜﻼ ﺑـﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﻣﻲ رﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮم زﻧﺪﮔﻲ و ﻣﺸﺎﻏﻞ آن، ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ روﺳـﺘﺎﻳﻲ ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑـﻮده اﺳـﺖ . ً
اﻣﺮوزه ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻲ در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺎﻃﻲ اﺳﻢ ﺷﻬﺮ دﻫﻨـﺪ ﻛـﻪ دارای ﺟﻤﻌﻴﺘـﻲ ﺑـﻮده و از ﻧﻈﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ، ﻣﺘﻨﻮع ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺮ از ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ . وﻟﻲ ﻧﻤﻲ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻧﻴﺰ ﻗﻄﻌﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷـﺪ زﻳﺮا ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮاﻛﺰ و ﻧﻘﺎﻃﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛـﻪ در ﻳـﻚ ﻓﺼـﻞ از ﺳـﺎل دارای ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﻫﺴ ﺘﻨﺪ.
و در ﻏﻴﺮ آن ﻓﺼﻮل ﺧﺎﻟﻲ از . ﺷﻬﺮ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺎﻣﻊ و ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد .اﺳﺖ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ از ﻇﻦ ﺧﻮد، ﺷﻬﺮ را ﻣﻌﻨﺎ ﻛﺮده : ﻣﻴﻼد 323) ارﺳﻄﻮ ﻗﺒﻞ از (ﻣﻲ ﺷﻬﺮ را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪ:
درآﻣﺪی ﺑﺮ ﺷﻬﺮﺷﻨﺎﺳﻲ- ) رﺷﺘﻪ ﺷﻬﺮﺳﺎزی زﻧﺪ ( ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ دﻛﺘﺮ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻋﺎﻣﺮی و ﻣﻬﻨﺪس ﺻﺎﺑﺮ
ﺟﺎﻣﻌﻪ» ﻣﻲ ای ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم از ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪن ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻫﻜﺪه ﭘﺪﻳﺪه «ﺷﻬﺮ»آﻳﺪ، ﻧـﺎم دارد ﻛـﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺮآورد ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﻛﻤﺎل رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ . ﻳﺎ دﻗﻴﻖ زﻳﺴﺘ ﺗﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ، اﮔﺮ ﭘﻴﺪاﻳﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﻬﺮ ﻦ ﺑﻬ اﺳﺖ، وﺟﻮدش از ﺑﺮای ﺰﻳﺴﺘﻦ اﺳـﺖ ... 1 «. ﺷﻬﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻤﺎل و ﻏﺎﻳﺖ ﺟﻮاﻣﻊ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﺑﺮون » « ژان ﻣﻲ «ﭘﻴﺮدﻓﻮﻧﺘﻦ»و ﮔﻮﻳﻨﺪ: » در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺼﺒﻪ، ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺎﻛﻨﺎن آن ﺧﺎرج از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮی ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارﻧﺪ، ﺷﻬﺮ، ﻣﻜـﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ آن، ﺑﺴﻴﺎری از وﻗﺖ ﺧﻮد را در داﺧﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷـﻬﺮی ﺻـﺮف ﻣﻲ «. ﻛﻨﻨﺪ ﺳﻮر » ﺟﺎﻣﻌﻪ « ﻣﺎﻛﺲ ﻛﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎی اﻧﺴﺎﻧﻲ از ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﮔﻴـﺮد، ﺷـﻬﺮ را اﻟﮕﻮی ﻛﺎﻣﻠﻲ از زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻲ داﻧﺪ،
اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛـﻪ از ﺳـﻴﻨﻪ ﺟﻮاﻣـﻊ روﺳـﺘﺎﻳﻲ ﻗـﺪ 2. ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲ ﺗﻮا ﻣﻬﺎرت ن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻋﻤﻠﻲ و ﻫﺮ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و ﻫـﺎی ﺧﻮد، ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از ﺷﻬﺮ اراﺋﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ .ﻟﻐﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻊ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺑﻨـﺪی اﻳـﻦ دﻳـﺪﮔﺎه ﻫـﺎ در ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻲ ای، ﺷﻬﺮ را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻨﺪ: - ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ یﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺰرگ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﺑﺴـﻴﺎر ﻛـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﺗﺄﺳﻴﺴـﺎت اداری، رﻓـﺎﻫﻲ، ﺑﺎزارﻫﺎ، و ﺧﻴﺎﺑﺎن اﺳﺖ ﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد ) . .(«ﺷﻬﺮ»ﺳﺨﻦ، - ﺧﻴﺎﺑﺎن آﺑﺎدی ﺑﺰرگ ﻛﻪ دارای ﻛﻮﭼﻪ ﻫﺎ، ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ، ﻫـﺎ، دﻛـﺎن ﻫـﺎ، و ﺳـﻜﻨﻪ ﺑﺴـﻴﺎر ﺑﺎﺷـﺪ . ) .(«ﺷﻬﺮ»ﻣﻌﻴﻦ، - ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ و ﺑﻠﺪ و اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻲ ﻫﺎی ﺑﺴﻴﺎر و ﻋﻤﺎرات ﺷﻤﺎر ﻛﻪ ﻣﺮدﻣـﺎن در آﻧﻬـﺎ ﺳـﻜﻨﻲ ﻣﻲ کنند.
1-1-1 . ﺷﻬﺮ دﻳﺪﮔﺎه از ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ در ﻋﻠﻮم ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎی اﻧﺴﺎﻧﻲ، ﺳـﺨﻦ از ﻣـﻼک ﻫـﺎی ﺷـﻬﺮی و روﺳـﺘﺎﻳﻲ، ﺑﺴﻴﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﻫﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ از زاوﻳـﻪ ای ﺑـﺮ آن ﻧﮕﺮﻳﺴـﺘ و ﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ داده اﺳﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ اراﺋﻪ ﻛﺮده .ﺗﻮﺳﻌﻪ در آن ﺗﻌﺎرﻳﻒ، ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﻣﻴﺰان ﺟﻤﻌﻴـﺖ، وﺟﻮد ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻣﺪﻧﻲ و اﻗﺘﺼﺎدی و ﺻﻨﻌﺘﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﺗﻤﻴﺰ دﻫﻨﺪه ﺷﻬﺮ از روﺳﺘﺎ ﻗﺮآن ﻳﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﻣﺠﻴﺪ ﻣﻼک ﺟﺪای از اﻳﻦ ، ﻫـﺎ، ﻣـﻼک ﻓﺮﻫﻨـﮓ دﻳﻨـﻲ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺣﺎﺋﺰ ﺑﺴﻴﺎر آﻣﻮزﻧﺪه و اﺳﺖ اﻫﻤﻴﺖ .
ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺪﻳﻨﻪ «ﻣﺪﻳﻨﻪ» واژة اﺳﺖ «دﻳﻦ» از رﻳﺸﺔ ﻛﻠﻤﺔ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه . دﻳﻦ، ﻣﻌﺎﻧﻲ زﻳﺎدی دارد ﻛـﻪ ﻋﺒـﺎرت اﺳﺖ از : ﺣﺴﺎب، ﺣﻜﻮﻣﺖ، ﺷﺮﻳﻌﺖ، ﻗﺎﻧﻮن، ﻗﻀﺎوت، ﺳﻴﺮت، اﺧﻼق، ﺗـﺪﺑﻴﺮ، ﺳﻴﺎﺳـﺖ، ﮔﻨﺎه، ﺗﻘﻮا، ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎری، ﻃﺎﻋﺖ، ﺑﻨﺪﮔﻲ، ﭘـﺎداش، ﻣﺠـﺎزات، ﺧـﻮاری . ) اﺑـﻦ ﻣ /13ﻨﻈـﻮر، 170- 166( . در «ﺷﺮﻳﻌﺖ» در ﻟﻐﺖ اوﺳﺘﺎﻳﻲ، دﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ و ﻛﺘـﺐ زرﺗ ﺸـﺘﻲ ﺑـﻪ ﻣﻔﻬـﻮم اﺧﻼﻗﻲ » اﺳﺖ .ﺑﻪ « ﻛﻴﺶ و آﻳﻴﻦ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت در ﻗﺮآن، دﻳﻦ »ﻣﻌﻨﻲ «ﺷـﺮﻳﻌﺖ ،» «آﻳـﻴﻦ ، «ﻗﻴﺎﻣﺖ» ﻗﻠﺒﻲ »و اﺳﺖ « اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ . در زﺑﺎن Religion ﻫـﺎی اروﭘـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﻲ ﻋﻘﻴﺪه و اﻋﺘﻘﺎد ﻳﺎ دﻗﺖ و اﺳﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ اﺧﺬ ﺷﺪه . ﻣﺘﻜﻠﻤﺎن اﺳﻼﻣﻲ اﻳـﻦ اﺻـﻄﻼح را ﺑـﻪ اﻟﻬﻲ » ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺮده « ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﻛﺎر اﻧﺪ . ﺑﺮﺧﻲ از داﻧﺸـﻤﻨﺪان ﻋﻠـﻮم ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﻲ از ﺟﻤﻠـﻪ «اﮔﺒﺮن» دار «ﻧﻴﻤﻜﻒ»و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ،ای دو ﻣﻔﻬـﻮم ﻓـﺮدی و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ اﺳـﺖ:
نوع فایل: pdf
سایز:7.31 MB
تعداد صفحه: 266
جزوه درامدی بر شهر نشینی