چکیده :
امروزه شاهد افزایش روز افزون شاغل بودن زنان نسبت به گذشته می باشیم که این تغییر نقش ها می تواند رضایت زناشویی زوجین و همچنین جنبه های مختلف زندگی و فرزندان را تحت تاثیر قرار دهد و از آن می توان به عنوان عنصری موثر در تعارضات زناشویی یاد کرد بر این اساس در این پژوهش به مقایسه رضایت زناشویی زنان شاغل اداره هواشناسی استان آذربایجان شرقی و خانه دار و مردان دارای همسر شاغل و یا خانه دار در شهر تبریز پرداخته شد. جهت دستیابی به هدف کلی دو فرضیه تدوین گردید.
1- بین شاغل بودن یا خانه دار بودن زنان و سطح رضایت از زندگی شان رابطه مستقیم وجود دارد
2- سطح رضایت از زندگی مردانی که زنان خانه دار دارند بیشتر از سطح رضایت از زندگی مردانی است که زنان شاغل دارند.
بدین منظور 60 نفر از زنان متاهل که 30 نفر شاغل و 30 نفر خانه دار بودند و 60 نفر از مردان متاهل که آنها نیز 30 نفر شان دارای همسر خانه دار و 30 نفر دیگر دارای همسر شاغل بودند انتخاب و بررسی شدند. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی نوع پس رویدادی بوده است برای سنجش میزان رضایت زناشویی از پرسش نامه انریچ استفاده شد داده های حاصل از این پرسش نامه از طریق آزمون t برای دو گروه مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت نتایج حاکی از آن بود که رضایت زناشویی زنان خانه دار بیشتر از زنان شاغل می باشد همچنین نتایج نشان داد که رضایت زناشویی مردان دارای همسر خانه دار بیشتر از مردان دارای همسر شاغل است.
فهرست :
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه
بیان مساله
ضرورت و اهمیت پژوهش
هدف تحقیق
فرضیه های تحقیق
متغیرهای تحقیق
تعاریف عملیاتی اصطلاحات
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه
بخش اول: خانواده
کارکرد مطلوب خانواده
معنی و مفهوم خانواده متعادل
خانواده مدرن
زیر منظومه زن و شوهری
علل مشکلات و تعارضات در میان زوجین
اثرات طلاق
نقش عشق در ازدواج و تداوم زندگی
مدل مثلث عشق استرنبرگ
اثرات نزدیکی و فاصله در تداوم زندگی
نقش فشارهای فرهنگی در رضایت زن و شوهر
پیشرفت فردی در زوجین
روابط جنسی
اختلافات مالی
روابط والدین و کودک
عوامل شخصی
حسادت
خشونت زناشویی
رضایت زناشویی و عقاید مذهبی
توصیه های تربیتی برای بحران زدایی
هفت اصل زندگی زناشویی کارآمد
بخش چهارم: اشتغال زنان
زنان شاغل
زنان خانه دار
تعارض بین نقش های شغلی و نقش های زوج ها در خانه
راه حل های پیشنهادی برای کاهش تعارض
نکات مثبت و منفی کار کردن زن
بخش پنجم: مروری بر پژوهش ها
تحقیقات انجام شده داخلی
تحقیقات انجام شده خارجی
فصل سوم: فرایندهای روش شناختی
مقدمه
طرح تحقیق
جامعه آماری
روش نمونه گیری و حجم نمونه
ابزار گرد آوری اطلاعات
روش جمع آوری اطلاعات
روش های آماری تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
فصل چهارم: یافته ها و نتایج تحقیق
یافته های پژوهش
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
مقدمه
بحث و نتیجه گیری
محدودیت های پژوهش
پیشنهادات کاربردی
پیشنهادات پژوهشی
منابع و ماخذ
ضمایم
نوع فایل : Word
تعداد صفحات : 110 صفحه
در دایره المعارف ویکی پدیا ذکر شده است که : چیزی به نام ستاره دنباله دار وجود ندارد و این نامی است که به اشتباه گفته می شود و فقط گوی های یخی وگلی هستند که به هنگام گذر از خورشید (یا هر ستاره ی دیگر) ، آتشین شده و مانند دنباله به نظر می رسد . از این رو به آنها ستارگان دنباله دار می گویند که مانند یک ستاره از خود نور دارند . حال به درستی یا نادرستی آن می پردازیم .به راستی اطلاعات بشر ازستارگان دنباله دار از چه زمانی آغاز شد ؟
البته می توان این اطلاعات را به 2 دسته تقسیم کرد :
1- اطلاعات خرافی
2- اطلاعات واقعی
از زمان های دور مردم ستارگان دنباله دار را پدیده ای شوم می دانستند . شاید به این خاطر که هر بار یک ستاره دنباله دار در آسمان ظاهر می گشت ، یک پدیده شوم اتفاق می افتاد . مثلاً درسال 1668 ستاره دنباله داری پدیدار آمد و مرگ و میر بسیاری در میان گربه های ناحیه وستفالی اتفاق افتاد . یا در نقطه ای دیگر طاعون گاوی ظاهر گشت
اطلاعات خرافی
اطلاعات واقعی
راه های نام گذاری دنباله دارها
شامل 13 صفحه فایل word
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:86
پایان نامه کارشناسی
مهندسی نفت – حفاری و استخراج
فهرست مطالب:
چکیده ...................................................................................................................................................................................................................... 1
مقدمه ....................................................................................................................................................................................................................... 2
فصل اول : کاربردهای حفاری جهت دار.............................................................................................................................................................6
1-1 کاربردهای حفاری جهت دار ................................................................................................................................................................... 10
1-1-1 هدایت حفره مستقیم ......................................................................................................................................................................... 10
1-1-2 مکان غیر قابل دسترس ..................................................................................................................................................................... 11
1-1-3 حفاری گسل ........................................................................................................................................................................................ 12
1-1-4 حفاری گنبد نمکی ............................................................................................................................................................................. 13
1-1-5 چاه امدادی یا آتشفشان ...................................................................................................................................................................... 14
1-1-6 حفر چند چاه ازجزایر مصنوعی یا سکوها .................................................................................................................................... 15
1-1-7 حفر چندین چاه اکتشافی از یک حفره چاه ................................................................................................................................... 15
1-1-8 کاربردهای مخصوص حفاری جهت دار .......................................................................................................................................... 17
1-1-8-1 عملیات حفاری ژﺋﻮترمال ............................................................................................................................................................... 18
1-1-8-2 حفاری راهنما (افزودن-کندن- حفره ها) ................................................................................................................................ 19
1-1-8-3 حفاری حفره تخلیه ....................................................................................................................................................................... 20
1-1-8-4 حفاری افقی .................................................................................................................................................................................... 21
1-2 کاربرد تکنیک های حفاری جهت دار در ایران ................................................................................................................................... 23
1-2-1 ساید ترکینگ ........................................................................................................................................................................................ 23
1-2-2 محل های غیر قابل دسترس ............................................................................................................................................................. 23
1-2-3 حفاری در زیر مناطق مسکونی ......................................................................................................................................................... 23
1-2-4 حفاری در زیر ارتفاعات ....................................................................................................................................................................... 24
1-2-5 حفاری در زیر دریا ............................................................................................................................................................................... 24
1-2-6 حفاری گسل ها و حفاری گنبد های نمکی ................................................................................................................................... 25
1-2-7 چاه های آتش نشان ............................................................................................................................................................................ 25
1-2-8 حفر چند چاه از جزایر مصنوعی و یا سکوها .................................................................................................................................. 25
1-2-9 حفر چند چاه اکتشافی از یک چاه اصلی ........................................................................................................................................ 25
فصل دوم : ابزارهای اندازه گیری .....................................................................................................................................................................26
2-1 مقدمه ........................................................................................................................................................................................................... 27
2-2 انواع ابزار زاویه یاب در حفاری چاه های مستقیم ............................................................................................................................. 28
2-3 روش راندن ................................................................................................................................................................................................. 30
2-4 ابزار گرایاب مغناطیسی ............................................................................................................................................................................ 32
2-4-1 ابزار گرایاب تک نگارش ..................................................................................................................................................................... 33
2-4-2 ابزار گرایاب چند نگارش ................................................................................................................................................................... 39
2-5 ابزار کنترل .................................................................................................................................................................................................. 44
2-6 جایروسکوپ ............................................................................................................................................................................................... 48
2-6-1 ابزار جایروسکوپ ................................................................................................................................................................................... 50
فصل سوم : طراحی چاه های جهت دار ......................................................................................................................................................... 55
3-1 مقدمه ........................................................................................................................................................................................................... 56
3-2 انواع الگوهای انحراف ................................................................................................................................................................................ 56
3-2-1 الگوی ................................................................................................................................................................................................. 56
3-2-2 الگوی .............................................................................................................................................................................................. 56
3-2-3 الگوی ............................................................................................................................................................................................ 57
3-3 آشنایی با تعاریف و اصلاحات .................................................................................................................................................................. 57
3-3-1 عمق حقیقی عمودی (TVD) ......................................................................................................................................................... 57
3-3-2 عمق اندازه گیری (MD ) ................................................................................................................................................................. 57
3-3-3زاویه چاه .................................................................................................................................................................................................. 57
3-3-4 محل چاه ................................................................................................................................................................................................ 57
3-3-5 محل ته چاه ........................................................................................................................................................................................... 57
3-3-6 زاویه حداکثر یا حداکثر زاویه انحراف .............................................................................................................................................. 57
3-3-7 تصویر افقی ............................................................................................................................................................................................ 58
3-3-8 تصویرعمودی ......................................................................................................................................................................................... 58
3-3-9 مختصات شبکه ................................................................................................................................................................................... 58
3-3-10 شمال مغناطیسی .............................................................................................................................................................................. 58
3-4 انواع جهات جغرافیایی و مختصات ........................................................................................................................................................ 59
3-4-1 شمال و مختصات جغرافیایی ............................................................................................................................................................. 59
3-4-2 مختصات جغرافیایی ............................................................................................................................................................................. 59
3-4-3 مختصات شمال مغناطیسی ............................................................................................................................................................... 59
3-4-4 شمال شبکه ......................................................................................................................................................................................... 59
3-5 هدف در حفاری جهت دار ....................................................................................................................................................................... 60
3-5-1 هدف های نقطه ای .............................................................................................................................................................................. 60
3-5-2 هدف های ناحیه ای ............................................................................................................................................................................. 61
فصل چهارم : روش های محاسبه انحراف چاه .............................................................................................................................................. 69
4-1 روش حداقل انحنا .................................................................................................................................................................................... 70
4-1-1 روش مماسی ........................................................................................................................................................................................ 71
4-1-2 روش معدلی ......................................................................................................................................................................................... 73
4-1-3 روش مماسی متعادل ........................................................................................................................................................................... 75
نتیجه گیری ......................................................................................................................................................................................................... 80
منابع و مأخذ ........................................................................................................................................................................................................ 81
چکیده:
اولین چاه اکتشافی نفت در سال 1745 در فرانسه حفر شد و اولین چاه استخراج نفت توسط کلنل دریک در پنسیلوانیا در سال 1859 حفاری شد. این آغازی برای اکتشاف زیر سطحی نفت بود که بعدها، خصوصاً بعد از افزایش تقاضا برای استخراج نفت در طول جنگ جهانی اول، شدت گرفت.
قدیمی ترین تئوری برای اکتشاف نفت، تئوری طاقدیس (Anticline Theory) بود که به وسیله هانت (Hunt) درسال 1861 معرفی شد. کاربرد این تئوری برای یافتن نفت در قله طاقدیس ها ابزار موفقی بود. این تئوری به عنوان تئوری اصلی برای اکتشافات مهم نفتی در امریکا، ونزوئلا، آرژانتین، برمه و به خصوص در مسجد سلیمان ایران مورد استفاده قرارگرفت.
مقدمه:
بعد از پیدا شدن نفت در سال 1880 در رسوبات دریایی پنسیلوانیا که ارتباطی با ساختمان های طاقدیسی نداشت و شکل گیری نفت گیر صرفاً ناشی از تغییر رخساره رسوبات بود، مشخص شد که ذخایر نفتی می توانند در حوضه های غیر چین خورده هم وجود داشته باشند. در نتیجه مفهوم نفت گیرهای چینه ای (Stratigraphic Traps) با این کشف فراگیر شد.
تا اواسط دهه 1920، تهیه و استفاده از نقشه های سطحی طاقدیس ها ابزار اصلی اکتشافات نفتی بود و پیدا کردن نفت گیرهای چینه ای معمولاً به صورت اتفاقی رخ می داد.
تا سال 1925 فقط ماسه سنگ ها به عنوان مخازن هیدروکربنی مورد نظر و مطالعه بودند، اما اکتشاف مخازن عظیم هیدروکربنی درکربنات ها در میدان هایی نظیر مسجد سلیمان ایران، کرکوک عراق، کرتاسه مکزیک و Smackover آمریکا نشان داد که نفت می تواند در سنگ های کربناته نیز یافت شود.
بعد از اواسط دهه 1920 با روی کار آمدن روش های جدید نظیر مغناطیس سنجی (Magnetometry) ، ثقل سنجی (Gravimetry) و مطالعات لرزه ای (Seismic Surveys)، اکتشاف نفتی راه تازه ای برای پی بردن به آنومالی ها و ساختارهای زیر سطحی غیر قابل مشاهده از سطح پیدا نمود. این تکنولوژی ها به تشخیص موقعیت پی سنگ و آنومالی های دیاپیریک کمک می کنند و به طور کلی یک شمای عمومی از ساختارهای زیر سطحی را آشکار می سازند.
در سال 1927 در فرانسه اولین نمودارهای ژئوفیزیکی برای اندازه گیری تخلخل (Porosity) و آب اشباع شدگی (Water Saturation) در چاه های حفاری شده، مورد استفاده قرار گرفت.
پیشرفت در علوم زمین شناسی نظیر میکروپالئونتولوژی (Micropaleontology) و ارائه مدل های رخساره ای (Facies Models) در دهه 1960 کمک شایان توجهی برای اکتشافات نفتی بود. تا قبل از دهه 1960 مطالعات فسیل شناسی، صرفاً بر روی ماکروفسیل ها متمرکز بود که کاربرد محدودی داشتند چرا که بسیاری از آن ها در اثر حفاری به دلیل اندازه بزرگشان کاملاً منهدم شده و قابل شناسایی نبودند. بنابراین گسترش میکروپالئونتولوژی و تعریف بسیاری از بیوزون ها بر پایه میکروفسیل ها که به آسانی در مغزه ها (Cores) و خرده های (Cuttings) حاصل از حفاری یافت می شوند، در این راه کمک مؤثری بود، زیرا تطابق ناحیه ای چینه ها بسیار آسان تر و دقیق تر صورت می گرفت.
بعدها توسعه معدل های رخساره ای و تفسیر جزئیات محیط های رسوبی قدیمی (Paleoenvironments) کمک مؤثری در تشخیص شکل هندسی مخازن (Reservoir Geometry) کردند و پیش بینی قابل اعتمادی از کیفیت مخازن از نظر تخلخل و تراوایی ارائه دادند.
دردهه 1950 قانون دینامیک سیالات به طور موفقی توسط هوبرت و هیل (Hubbert&Hill) برای توصیف مهاجرت و ذخیره نفت به کار برده شد.
دردهه 1970 پیشرفت درکسب و پردازش (Acquisition and Processing) اطلاعات لرزه ای و نیز استفاده از کامپیوترهای سریع برای این منظور توانست نیمرخ های لرزه ای بسیار دقیق را به دست دهد و لذا امروزه این مقاطع سیمای عمومی درون زمین را به خوبی مشخص می کنند.
بعد از دهه 1980 تاکنون توسعه، صرفاً به صورت پیشرفت در تکنولوژی های گذشته و نیز معرفی نرم افزارهای مختلف کامپیوتری بوده که باعث شده است اکتشافات هیدروکربن ها آسان تر، سریع تر و مطمئن تر انجام شود.
در سال 1859 برای نخستین بار نفت از یک چاه باعمق 5/69 فوتی در پنسیلوانیا فوران کرد.
نام کلنل دریک (Colonel Drake) در تاریخ جستجوی نفت هم زمان با حفر این چاه ثبت شد.
اگر چه این واقعه، صنعت حفاری نفت را آغاز کرد، اما با این وجود قبل از این تعداد زیادی از چاه ها به منظورهای تولید آب، نمک و قیر حفر می شده اند.
همه چاه های قدیمی، از جمله چاه دریک با استفاده از سیستم ضربه ای (cable tool) حفر می شدند. در این سیستم یک مته با لبه های شبیه قلم پیکر تراشی به انتهای یک میله سنگین (Drill Collar) متصل است که آن هم به نوبه خود از یک شاهین (Walking Beam) آویزان است. مته به صورت سقوط آزاد به داخل چاه رها شده و بعد از برخورد به سنگ آن را به صورت قطعات خرد شده در می آورد. شاهین در گذشته به وسیله نیروی انسان یا حیوان به کار انداخته می شد، که بعد درقرن 19 به موتور بخار مجهز شد. اما با وجود داشتن موتور بخار، ته چاه بعد از پرشدن از قطعات و خرده های سنگی با یک وقفه در حفاری، به صورت متناوب تمیز می شده است. در طی حفاری ، چاه به وسیله آب و گل حاصل از اختلاط آب و قطعات خرد شده سنگ ها پر می شد که به وسیله یک ابزار سیلندری شکل (گل کش) تخلیه می شده است. این وسیله یک انتهای شبیه به سوپاپ داشت که در حالت باز به داخل چاه رانده می شد و در حالت بسته توسط وسیله ای به نام منجنیق (Draw works) بالا کشیده می شد. عمیق ترین چاه حفر شده با این روش، چاهی بود که درسال 1918 تاعمق 2250 متری حفر شد. سیستم ضربه ای هنوز هم برای حفر چاه های آبی کم عمق به کار می رود.
در آغاز قرن بیستم آنتونی لوکاس (Antony Lucas) هم زمان با کشف میدان نفتی Spindeltop در تگزاس روش حفاری دورانی را به تمام جهان نشان داد. او ترکیبی از مته چرخان و تزریق مداوم گل را به کار برد. از آن زمان تاکنون روش حفاری دورانی با پیشرفت تکنولوژی، به صورت بسیار پیشرفته مورد استفاده قرار گرفته است. در روش حفاری دورانی از مته های دندانه ای شکل نوع سه مخروط (Tricon) یا مته های یک تکه ای از جنس الماس یا PDC (Polycrystalline Diamond Cutters) استفاده می شود. زمانی که مته در حال چرخش است نیرویی توسط وزنه ای به آن وارد می شود. مزیت این روش این است که یک سیال (گل حفاری) می تواند به طور مداوم از میان مته که در حال خرد کردن تشکیلات سنگی است پمپ شود و جریان بالا رونده گل حفاری قطعات خرد شده را از داخل چاه به سطح چاه حمل می کند.
دکل حفاری (Rig) دورانی، دستگاهی است که سه عمل زیر را انجام می دهد:
» بارگذاری وزنه بر روی مته
» چرخاندن مته
» گردش گل حفاری
انتهای رشته حفاری یقه مته (Drill Collars) نام دارد که به ته لوله حفاری (Drill Pipe) به صورت پیچ شده و به همین صورت هم به بخش بالایی مته متصل است. این مجموعه به وسیله صفحه دوار (Rotary Table) و لوله چند وجهی (Kelly) می چرخد. لوله چند وجهی وسیله اتصال بین صفحه دوار و محور حفاری است. مقطع عرضی لوله چند وجهی ممکن است چهارگوش، شش گوش یا حتی سه وجهی باشد بخش های تشکیل دهنده رشته حفاری (Drill String) در مرکز خود دارای یک مجرا هستند که سیال حفاری می تواند از طریق آن تا ته چاه گردش داشته باشد. یک سیستم بالا برنده موظف به نگهداری وزن رشته حفاری می باشد که آن را به داخل چاه فرستاده و بالا می کشد.
رشته حفاری
زمانی که یک چاه حفر می شود به طور منظم به وسیله پوشش های مخصوص پوشانده می شود. این عمل به وسیله لوله فولادی (Steel Pipe) یا جداره (Casing) انجام می شود. جداره، تحت وزن خودش به داخل چاه رانده می شود و با عمیق تر شدن چاه قطر این لوله ها کوچک و کوچک تر می شود (شکل4). نخستین لوله جداره به آرامی به داخل چاه رانده شده و سپس سیمان به داخل آنالوس ( فضای بین جداره و دیواره چاه ) پمپ می گردد و لذا جداره به دیواره سیمان می شود.
بعد از اینکه نخستین فاز حفاری تمام شد، حفاری مجدداً با یک مته با قطر کوچک تری نسبت به قطر داخلی جداره که به داخل چاه رانده شده و سیمانی شده است، آغاز می شود. چاه عمیق تر می شود و جداره های بیشتری در داخل چاه قرار می گیرند که باید قطری کوچک تر از مته داشته باشند.
افزایش عمق
حالت هایی وجود دارد که حفاری چاه قائم امکان پذیر نیست. مثلاً وقتی که مخزن در زیر یک دریاچه یا رودخانه و یا مرکز شهر قرار گرفته است. در چنین شرایطی دکل حفاری در یک محل مناسب بر پا شده و چاه برای رسیدن به مخزن منحرف می گردد. در حوضه های دور از ساحل (Off shore) معمولاً حفر چاه های متعدد از یک سکوی حفاری عمومی، اقتصادی است.
دانلود پایان نامه رشته زیست شناسی شانه دار ژله ای دریای خزر با فرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 80
چکیده:
یکی از مشکلات مهمی که اکوسیستم دریای خزر را تحت تأثیر قرار داده و ذخایر موجودات مختلف را بشدت کاهش داده ورود شانهدار Mnemiopsis leidyiبه این دریا بوده بطوریکه تراکم آن در فصول گرم سال به یک کیلوگرم در هر مترمربع میرسد. ورود شانهدار مذکور باعث تغییر تراکم ارگانیسمهای مختلف از جمله پلانکتونها، موجودات بنتیک و میکروبها شده است. به لحاظ اهمیت این ارگانیسمها در زنجیره غذایی، بررسی تأثیر شانه دار فوق بر این موجودات، لازم و ضروری به نظر میرسد.
به منظور بررسی تأثیر Mnemiopsis leidyiبر جمعیت باکتریها، تیمارهای مختلفی از ارگانیسمها از جمله زئوپلانکتون، Mnemiopsid leidyi،Beroe ovata (شانهداری که برای مبارزه بیولوژیک با Mnemiopsisleidyiانتخاب شده است) در تانکهای 100 لیتری تهیه گردید. در کنار تیمارهای فوق از نمونه کنترل (فاقد سه الگانیسم فوق) نیز استفاده گردید. برای هر یک از نمونهها سه تکرار در نظر گرفته شد. نمونهها، در زمانهای مختلف، در محیط نوترینت آگار تهیه شده از آب دریا، کشت داده شده و تعداد باکتریها در یک میلی لیتر مشخص گردید.
نتایج نشان داد که بیشترین تعداد باکتریهای جدا شده مربوط به تیمار حاوی زئوپلانکتون،
Mnemiopsis leidyi و Beroe ovata (cfu/ml 105 × 5/3) و کمترین تعداد نیز مربوط به تانک حاوی زئوپلانکتون و کنترل بوده است (cfu/ml 104 × 1/1). بهترین زمان برای رسیدن به این تراکم 20 ساعت بوده است.
علت افزایش باکتریها در مجاورت شانهداران، وجود لایه ژلهای و پلی ساکاریدی در سطح بدن بوده که باعث جذب باکتریها میگردد. میکروارگانیسمهای مختلف از جمله باکتریها، از پلی ساکارید بعنوان منبع کربن و انرژی استفاده میکنند. بنابراین افزایش تعداد Mnemiopsis leidyi ارتباط مستقیمی با افزایش باکتریها در دریای خزر خواهد داشت.
واژگان کلیدی:
باکتریها، زئوپلانکتون، Mnemiopsis leidyi
فصل اول
کلیات بحث
شانه دار ژله ای چیست؟
شانه داران گروهی از جانوران آبزی (پلانکتون ها) هستند که در سراسر اقیانوس های جهان پراکنده اند، از خصوصیات تغذیه آنها میل بسیار زیاد به تغذیه است؛ در مورد غذا بسیار حریص و سیری ناپذیر هستند و گوارش آنها بسیار سریع است، آنها توان بسیار بالایی برای تولید مثل و بقا دارند، تعداد تخم ها در یک زمان بسته به دسترسی به غذا و درجه حرارت 3000 - 2000 تخم در هر روز است و مدت تبدیل تخم به لارو 21 ساعت از زمان تخم ریزی است. حال تصور کنید بدون هیچ مانعی با چه سرعت وحشتناکی در حال ازدیاد هستند. در دریای خزر تا عمق 50 متری دیده شده اند و بیشترین تراکم آنها در عمق 20 متری است.
جالب است بدانید که اندازه ی این شانه دار از کف دست هم کوچکتر است!
شانه دار ژله ای از کجا می آید؟
تهدیدآمیزترین اتفاق برای اکوسیستم خزر، ورود شانه دار ژله ای Mnemiopsis Leidyi بومی آمریکای شمالی بود. این گونه به طور اتفاقی از طریق آب توازن کشتی های تجاری انتقال پیدا کرد. (آب توازن آبی است که به داخل مخازن کشتی های بزرگ برای برقراری تعادل از دریا پمپ می شود.) اولین بار دهه 1980 به دریای سیاه وارد و سبب تغییر کل اکوسیستم آن و از بین رفتن 24 محل اصلی ماهیگیری شد، از آنجا به دریاهای آزوف، مرمره، اژه و در نهایت خزر هجوم آورد و در سواحل جنوبی دریای خزر شرایط مناسبی برای رشد آن در سرتاسر سال فراهم بود.
آنها چگونه باعث نابودی گونه های دریای خزر می شوند؟
این موجود از زئوپلانکتون ها و تخم ماهی ها بلاخص کیلکا تغذیه می کند. در برنامه پایش مستمر برخی گونه های زئوپلانکتون بومی به کلی از نمونه گیری ها ناپدید شده اند و تأثیر آن بر خزر از سایر مناطق متأثر در اولین سالهای تهاجم ویرانگرتر بوده.
با توجه به منابع غذایی مشترک بین شانه دار ژله ای و کیلکا، جمعیت آن به شدت سقوط کرده و همچنین ماهیان خاویاری و فوک ها نیز که از کیلکا تغذیه می کنند در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند.
دکتر غفار زاده، مدیر برنامه محیط زیست خزر دراین باره می گوید: داستان شانه دار، داستان غم انگیزی است، در دهه 90 تقریبا نسل ماهی آنچوی را در دریای سیاه نابود کرد، وقتی به آمار دریای سیاه می نگریم، سقوط وحشتناکی مشاهده می شود و این بلا سر کیلکای خزر هم آمده؛ سواحل جنوبی خزر متأسفانه زیستگاه مناسبی برای آنهاست و از نظر علمی به درجه تراکم بالایی رسیده اند، چنانچه دو منحنی برداشت کیلکا و رشد شانه دار ژله ای را کنار هم بگذاریم با هم درجه همبستگی فوق العاده بالایی دارند، البته نباید فراموش کرد که 8 - 7 سال پیش برداشت کیلکای ما هم شاید غیرمنطقی بوده، یعنی بیش از حدی که دریا توان بازسازی داشته و در واقع هر دو علت به این مسئله کمک کردند.
سوء تغذیه و کاهش ذخیره چربی در بدن فوک ها باعث ضعیف تر شدن آنها در برابر بیماری ویروسی شده و ارتباط انکارناپذیری با حمله شانه دار ژله ای به ذخایر غذایی آن دارد. مطالعات نشان می دهد صید ماهی کیلکا از 95 هزار تن در سال 78 به کمتر از 16 هزار تن در سال 82 رسید؛ پس از آن گرچه شتاب روند کاهشی کمتر شد اما این بدان معنی نیست که نگرانی در مورد شانه دار هم کم شود، احتمال این وجود دارد که دوباره شاهد یک بحران جدید باشیم. بین سال های 82 - 78 صید کیلکا توسط ماهیگیران ایرانی تقریبا 80 درصد کاهش داشته و حداقل ضرری معادل 20 میلیون دلار در سال را نشان می دهد. ارزیابی اقتصادی ضررهای ناشی از این امر دشوار ولی قطعا در روند رشد فعالیت های اقتصادی بسیار تأثیر منفی گذاشته است.
دریای خزر که از صید بی رویه ماهی آسیب دیده از انفجار ناگهانی شانه دار ژله ای در معرض خطر جدی تری قرار گرفته است.