فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:17
بیومتریالها ۴
آلیاژهای حافظه دار ۵
تئوری اثر حافظه دارای ۶
سیستم فازهای بین فلزی ۶
مشخصات فنی ۸
خواص بست های حافظه دار ۹
سوپر الاستیسیته و الاستیسیته کاذب ۹
سود و الاستیسیته دو قلویی ۹
آزمون خستگی خمشی در دامنه ثابت ۱۱
استحکام خارج گردانی بست های فلزی استخوان ۱۱
خوردگی ۱۲
زیست سازگاری ۱۳
طرحهایی در رابطه با کاربرد فلزات حافظه دار در بدن ۱۶
منابع و مراجع ۱۷
بیومتریال یک ماده مصنوعی است که برای جایگزین سازی یا تعویض بخش از بدن انسان یا موجود زنده یا به منظور کارکردن در تماس نزدیک با بافت زنده استفاده می شود. بیومتریال باید در بدن خنثی باشد.
بیومتریال ها برای التیام اعضاء و اصلاح کاربری و عمل آنها و همچنین اصلاح ناهنجاریها یا وضعیت غیر طبیعی به کار می رود.
یک نوع تقسیم بندی مواد بر حسب جنس آنها می باشد که به گروههای فلزی، پلیمری، سرامیکی و مواد مرکب (Composites) دسته بندی می شود.
مواد فلزی از نظر اهمیتی که در صنعت دارد به دو گروه فلزات آهنی و آلیاژهای آن و فلزات غیر آهنی و آلیاژهای آن تقسیم می شود.
مواد فلزی عمدتاً هادی (رسانای) خوبی برای حرارت و الکتریسته هستند اغلب فلزات در درجه حرارت های معمولی محیط شکل پذیر بوده و درمقابل واکنشهای شیمیایی پایداری بسیار بالایی ندارد. فلزات در شرایط معمولی دارای ساختار کریستالی اند.
فلزات به صورت خالص به ندرت به کار می روند واغلب از آلیاژهای آنها در صنعت استفاده می شود.(۱)
بیومتریالهای فلزی در کاربردهای ارتوپدی
Metallic Biomaterials In Orthopaedic Application
اولین فلز به کاررفته دربدن انسان فولاد و انادیم دارشرمن بود که برای ساخت صفحهها و پیچهای شکسته بندی استخوان به کار رفت. و سپس فولاد ضد زنگ L316 و آلیاژهای کبالت- کروم به کاررفتند زیرا مقاومت خوب خوردگی و عمر خستگی مناسب و همچنین سختی، سفتی و استحکام مورد قبول داشت. فلزات نباید دارای خاصیت سمی بودن و متاسیون زائی یا سرطان زایی در داخل بدن باشند.
Shape Memory Alloys
حافظه داری یعنی نگاه داشتن یکسری اطلاعات و بازگو کردن این اطلاعات در مواقع ضروری، که این اطلاعات همیشه محفوظ است و از بین نخواهد رفت.
منظور از حافظه داری فلز این است که فلز یک حالتی را حفظ می کند و این حالت را همیشه درخود نگهداری کرده و به همراه دارد و اگر در اثر نیرویی تغییر شکل یابد با دیدن حرارت، دوباره به حالت اولیه باز می گردد، که حرارت رکن اساسی است.
اثر حافظه داری در سال ۱۹۳۸ توسط آلدن گرنینجر و گ. موردیان در دانشگاه های هاروارد و MIT مشاهده شده و آنها ثابت کردند که با تغییر درجه حرارت، فاز مارتنزیتی در نمونه برنجی، شکل گرفته و یا ناپدید می شود.
فلزات آهن –پلاتین، آهن – نیکل، نیکل- آلومینیوم و فولاد ضد زنگ و نیکل – تیتانیم دارای این اثر هستند.
دانش هوانبردی، مکانیک، الکترونیک، مهندسی پزشکی و مهندسی بیولوژیکی از جمله علوم در ارتباط با این آلیاژها می باشند.
آلیاژهای حافظه دار به صورت یک طرفه Oneway و دو طرفه (Two Way) ساخته می شوند. در ارتوپدی از فلزات یک طرفه استفاده می شود زیرا برگشت پذیری احتیاج نیست. به عنوان مثال اگر آلیاژی با طول L0 موجود باشد و با کاهش درجه حرارت، طول آن به L رسانده شود. با افزایش درجه حرارت آلیاژ به شکل و اندازه اولیه خود (L0) می گردد. حال اگر با کاهش مجدد درجه حرارت، طول آن تغییر نکند، آن آلیاژ یک طرفه و اگر به مقدار L برگردد، آلیاژی دو طرفه خواهد بود.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:174
پایان نامه برای اخذ درجه کارشناسی در رشته صنایع دستی
چکیده
آثار هنری دستی مردم در سراسر جهان که قالی چکیده عصاره آنها است ، نشان میدهد که همواره طبیعت الهام بخش هنرمندان در خلق اثار هنریشان بوده است کلک نقش آفرین هنرمندان طراح با بهرهگیری از خیال ممدوح و خیال محمود به عوالم قدسی و آسمانی ، خالق آثاری بیبدیل و بیهمانند که در عرصه هنرها سری از سایر بلندتر دارد وبرتارک هنر شرق میدرخشد و همچنین با بهرهگیری از طبیعت در طول تاریخ دیرپای قالی ایران تنوعی بیحد و مرز به طرح و نقش این دستباف هدیه کرده است .
مقدمه
قالی ایران با طرحهای گوناگون دارای مضامین و پیامهای مختلفی است و نماد هنر اصیل و فرهنگ و ادبیات غنی ایران زمین است . ایجاد نقش و نگار بر ابزار کار ، یا بر دیوار محل زندگی از دورهی هخامنشیان و سلسلههای بعد از آن در ایران متداول بوده است . البته در دورهی اسلامی به سبب تغییر دین در ایران در هنر نیز تغییراتی پدیدار شد .
سبب گسترش خط را بر اشیاء و آثار میتوان به دو علت اساسی دانست ؛ اول اینکه چون در مذاهب ، توسل به ادعیه و اوراد و اعتقاد به رسیدن به خیر و برکت و سعادت به وسیلهی دعا مبنای محکم داشت ، بعدها در مذهب جدید نیز مردم با ایمان تقریباً بر بیشتر ابزارها و لوام زندگی خود نام مقدسان و بزرگان دین رانقش میکردند و از آنها برای تبرک و سعادت یاری میجستند .
دوم چنانکه میدانیم ایرانیان به تزئین اشیاء و ابزارهای خود علاقهی بسیار داشتند و چون نمیتوانستند نقش صورت به کار ببرند به خط متوسل شدند و برای تزئین آثار خود از خط استفاده کردند و ادعیه و احادیث ، پندو اندرز ، اشعار را با خط خوش بر بستر آثار و لوازم زندگی خود نقش کردند . از همین جاست که مشاهده می شوند هنرمندان بیشتر به زیبایی خط توجه داشتهاند و زوایا و اشکالی در نگارش آن ایجاد کردهاند .
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………
فصل اول : مروری بر قالی ایران …………………………………………………………………..
فصل دوم : تاریخچه موزه فرش ایران …………………………………………………………..
فصل سوم: تعریف ونقش خط درقالی ایران ……………………………………………………
فصل چهارم : طراحی و اجرای فرم انواع کتیبه در قالیهای مناطق مختلف …………..
فصل پنجم : قالیهای کتیبهدار موزه فرش ایران ……………………………………………….
فصل ششم : کتیبه ، نقشمایهای در قالی ………………………………………………………….
فصل هفتم : قالی بافی در دورهی صفوی ……………………………………………………….
– نمونههایی از قالیهای کتیبهدار دوره صفویه
فصل هشتم : نمونههایی از قالیهای کتیبهدار در سایر موزهها …………………………..
خلاصه ……………………………………………………………………………………………………….
نتیجه ………………………………………………………………………………………………………….
فهرست منابع
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:116
پروژه دوره کارشناسی معدن
فهرست مطالب
چکیده :
سـیلیکات هـای آلـومینیوم دار مـانند پـیـروفیلیـت ، ایـلـیت ، کـائـولیـنیت و کـلریـت جزو کـانی هـای نـاخـالصی هـستـنـد کـه در بـوکـسـیت دیـاسـپوردار وجـود دارنـد که این اهمیت جـداسـازی کـانی هـای سـیلیکـاته را در مـرحـله ابـتـدایـی بـرای بـالا بـردن نـسـبت حـجمی Al2O3 / SiO2 از بـوکسیت دیـاسپوردار نـمـایان مـی سـازد . زمـانـی کـه نـمـونـه را بـه چـهار قـسمت تقـسیم کـرده و ¼ نـمک آمـونیوم DTAL را انتخاب می کنیم این نمونه انـتخاب شـده تـأثیر سـیلیکات هـا را در فـلوتاسـیون بـه خـوبـی بـه مـا نـشـان مـی دهـنـد . این انتخاب ¼ کـه بـه صـورت خـشک با استفاده از Na2CO3 با pH متعادل و منظم کـامل مـی شـود و ابـعـاد دانـه هـای گـل کـه بـا نـسـبت حـجـمـی 1.60= Al2O3 / SiO2 جداسازی می شوند کمتر از 0.010 میلیمتر می باشد . آزمایشات X-ray بر روی مواد اولـیـه و مـحـصـولـات فـلـوتـاسـیـون نـشان مـی دهـد کـه ایـلـیت بسیار مـشکـلتـر از سـایر بـوکسیت هـای دیـاسـپوردار هـمانند پـیروفیلیت ، کائـولینیت و کـلریت جداسازی می شود . آزمـایـش هـای فـلـوتـاسـیـون بـا چـرخـه هـای بـسـتـه بـه مـا نـشـان مـی دهـنـد کـه عوامل مـزاحـم فـلـوتـاسـیـون بـرای سـیـلـیـس زدایـی بـا یـک بـرنـامـه مـنـظـم قـابـل اجـرا اســت ( MIBC ، SFL ، DTAL ) و نــتــیــجــه آن بــدســت آمـدن کـنـسـانـتـره بـوکـسـیـت ( A / S > 10 , Al2O3 ( RGP ) > 0.86 ) و تـولیدات اقـتصادی بـا تـکـنـولـوژی ابـتـدایی می باشد .
رفـتار مکانیکی – شیمیایی بوکسیت به همراه آهک در زمان پروسسینگ مورد مطالعه هر چه بیشتر قـرار گـرفته اسـت . از جمله موارد قابل توجهی که در زمان آسیاب بوکسیت و مـخلوط آهـک مـنجر بـه آسـیب جـدی بـه دستگاه آسیاب کننده می شود ، و جود آهن در درون ساختار سطوح تشکیل دهنده در اسلاری بـوکسیت – آهـک می باشد که می تواند به بـیش از 9 درصد ترکیب CaO نیز برسد . بیش از 90 درصد کوارتزهای محتوی درون بـوکسیت را مـی تـوان بـوسـیله فـعـل و انـفعـالات هـیدروگـارنـت بـازداشت نمود . ترکیبات هـیدروگارنـت بـطور پـایدار در طـول مـراحل استحصال آلومینا با درجه حرارت بسیار زیاد موجود بوده و در نهایت 30 درصد از تـرکیبات آنهـا به داخل ترکیبات سود سوزآور تبدیل می شوند . استحصال آلومینا تأثیر زیادی را از رفتار مکـانیکی – شـیمیایـی پـروسـسیـنگ مورد استفاده ، نخواهد برد .
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:71
چکیده
وانادیوم محصول فرعی مهمی است که به طور وسیع در آلیاژهای فروس و غیر فروس بکار برده می شود. میزان جهانی وانادیوم از منابعی مانند مواد اولیه چگاله ها،
سرباره های فلز کاری و پس مانده های نفتی بدست می آید. مواد معدنی حاوی وانادیوم عبارتند از: کارنوتیت، موتراسیت، پاترونیت، دشلولیت و وانادنیت. سرباره های صنایع آهن یک منبع اصلی وانادیوم اند در حال حاضر منابع شناخته شده وانادیوم نیازهای قرن آینده را برآورده می سازد. مواد حاوی وانادیوم بوسیله چند روند از قبیل کاهش کلسیم، لیچینگ، خروج هلال و تبادل یونی برای بدست آوردن وانادیوم به شکل یک فلز فرو وانادیوم، پنتوکسید وانادیوم و یا شکل مواد شیمیایی مختلف فرآورده می شود.
میزان عنصر و تقاضای وانادیوم در طول ۲ سال گذشته ثابت بوده است و در حال کاهش قیمت است.
تولید کنندگان اصلی وانادیوم شامل چین، آفریقای جنوبی و روسیه است، در حالی که میزان کمتری در کشورهای استرالیا، آمریکا تولید می شود.
مواد خام ثانویه مانند سرباره های فولاد کاری و یا پس مانده های دیگر صنایع حاوی وانادیوم، مانند کاتالیزورها و یا خاکستر کوره نفت سوز، می توانند پیش از مصرف نهایی به منظور تولید وانادیوم مورد استفاده قرار گیرند. بدین ترتیب، به مانند پردازش اولیه، لیچینگ قلیایی باید در یک کوره گردان و یا یک کوره چند اجاقی انجام گیرد. این فرآیند وانادیوم را که به طور مستحکمی در داخل ساختار معدنی اسپیل جای گرفته، به وانادی قابل شستشو تبدیل می کند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
فصل اول: کلیات
کلیات ۳
ذخایر وانادیوم در ایران ۸
فصل دوم: فرآوری وانادیوم
۲-۱- منابع وانادیوم ۱۰
۲-۲- کشورهای اصلی صنعت وانادیوم ۱۶
۲-۲-۱- جمهوری آفریقای جنوبی ۱۶
۲-۲-۲- جمهوری خلق چین ۱۷
۲-۲-۳- روسیه و سایر کشورهای CIS
2-3- فرآیندهای تجاری بازگیری ۲۹
۲-۳-۱- وانادیوم ۲۹
۲-۳-۲- پنتوکسید وانادیوم ۳۱
۲-۳-۳- فرو وانادیوم ۳۲
۲-۴- نقش استرالیا در صنعت وانادیوم ۳۵
فصل سوم: سنتیک واکنش عملیات برشته کردن وانادیوم و استفاده از سرباره های فولاد به عنوان ماده خام ثانویه
۳-۱- مقدمه ۴۰
۳-۲- بررسی پژوهشی فرآیند تشویه وانادیوم ۴۱
۳-۳- آزمایشات عملی ۴۳
۳-۴- جنبش شناسی واکنش ۴۴
۳-۵- مدل فرآیند تشویه وانادیوم ۴۷
۳-۶- نتایج و مباحث آزمایشات عملی فرآیند تشویه وانادیوم ۴۸
فصل چهارم: فرآوری جدید جهت بازیابی کانیهای وانادیوم و تنگستن از محلول لیچینگ آلیاژ تنگستن دار
۴-۱- مقدمه ۵۲
۴-۲- روش تجربی ۵۴
۴-۲-۱- آماده سازی نمونه ۵۴
۴-۲-۲- روش تجربی ۵۵
۴-۳- نتایج و مباحث آزمایش ۵۶
۴-۴- بازگیری وانادیوم ۵۹
۴-۵- بازگیری تنگستن ۶۲
۴-۵-۱- تبدیل Na2wo4 به Cawo4
4-5-2- تبلور APT و خلوص آن ۶۳
فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات
نتایج و پیشنهادات ۶۷
منابع مورد استفاده ۶۸
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:
فهرست مطالب
فصل ۱
مطالب واطلاعات کلی در مورد کرومیت
فصل ۲
فرآوری مجدد با طله های کرومیت
۱-۲ مقدمه
۲-۲ روش آزما یشگاهی
۳-۲ نتایج وبحث در مورد موضوع
۴-۲ نتیجه گیری
فصل ۳
استخراج با حلال اسید سولفوریک از کرومیت غلیظ ترکی
۱-۳ مقدمه
۲-۳ مواد لازم برای شروع به کار
۳-۳ تشکیلات آزمایشگا هی و روش کار
۴-۳ نتایج به دست آمده و بحث
۵-۳ نتیجه گیری
فصل ۴ ۱۱۲
مقایسه مستقیم تحلیل های اندازه مکانیکی و عددی کمی کرومیت،فینلند
۱-۴ مقدمه
۱-۱-۴ مطالب کلی (نمونه هاومحدوده ها )
۲-۱-۴ کار برد تجزیه الکترودینا میکی
۲-۴ تجزیه های اندازه غربانی کرومیت در سنگ معدن شکسته
۱-۲-۴ غربال کردن مکانیکی و تجزیه های اندازه غربالی
۲-۲-۴ تفکیک مایعات به وسیله سنگین و تجزیه غلظت کرومیت اندازه غربالی
۳-۴ تجزیه های اندازه تصویری کرومیت در غلظت وسنگ معدن
۱-۳-۴ تجزیه ها ی تصویری وذرات
۲-۳-۴ غلطت کرومیت
۳-۳-۴ کرومیت در سنگ معدن نشکسته
۴-۴ مقایسه
۵-۴ نتیجه گیری
فصل ۵ ۱۲۴
اثرات نوع کف کننده وارتفاع کف بر عملکرد شناور سازی کرومیت در سنگ معدن
۱-۵ مقدمه
۲-۵ جزئیات آزمایشگاهی
۳-۵ نتایج و بحث
۴-۵ نتیجه گیری
فصل ششم ۱۴۷
احیای کرومیت در حضور سیال سیلسیی
۱-۶ مقدمه
۲-۶ نتایج وروش کار تجربی
۳-۶ جنبش ها ی احیا
۴-۶ نتیجه گیری
مقدمه:
بررسی مقایسه ای فراوری کانسار های کرومیت دار
کانی کرومیت تا پیش از سال ۱۷۶۶ به نام « سرب قرمز» شناخته میشد. در سال ۱۷۶۱، johann Gottlob Lehmann دریافت که یک کانی قرمز نارنجی در کوههای اورال وجود دارد که او آن را سرب قرمز سیبرین Siberian نامید.
در سال ۱۷۷۰، Peter Simon PallaS مکان مشابه Lehmann را دید و یک کانی سرب قرمز رنگ را یافت که خواص خیلی مفیدی را مانند رنگ ها در نقاشی داشت.
در سال ۱۷۹۷، Nicolas-Louis Vauquelin شیمیدان فرانسوی برای اولین بار عنصر کرم (Cr) و نمونه های کانسنگ کروکوئیت را در یکی از معادن طلای سیبری نخستین کانی کروم دار کشف شد و کروکوائیت با ترکیبPbCrO4 نامگذاری شد. او قادر بود که اکسید کروم CrO3 را از اختلاط کروکوئیت با اسید هیدروکلریک بدست آورد.
او متوجه شد که کانی کرومیت به فرمول شیمیایی ۴PbCro، محتوی اکسید یک فلز ناشناخته تا آن زمان میباشد، از آنجائی که ترکیبات کروم اکثراً دارای رنگههای گوناگون از قبیل قرمز، زرد، آبی روشن و… میباشد، واگولین با درک این امر نام کروم را از لغت یونانی کروما (Chroma) به معنی رنگ برای این عناصر اقتباس نمود.
اگر چه کروم علاوه بر کرومیت در مواد معدنی دیگری نیز یافت میشود، اما کرومیت تنها منبع تجاری آن تلقی میشود. یک سال بعد از شناسایی عنصر کروم توسط Vauquelinدر سال ۱۷۹۸، در کوههای اورال شوروی سابق کانسنگ کرومیت کشف شد.
وی همچنین کشف نمود که می توان کروم فلزی را بوسیله حرارت دادن اکسید در کوره زغال چوب بدست می آورند. همچنین وی آثار کروم در جواهرات قیمتی مانند یاقوت یا زمرد را تشخیص داد.
در طول دهه ۱۸۰۰ کروم عمدتاً به صورت جزء سازنده رنگ ها استفاده می شد اما حالا عمدتاً (۸۵% آن) برای آلیاژهای فلزی مصرف می شوند و باقی مانده در صنعت شیمی، صنایع نسوز و ذوب آهن استفاده می شود.
از آن زمان تا سال ۱۸۲۷ میلاکی کرومیت حاصل از سلسله جبال اورال شوروی سابق تنها مرکز عمده عرضه کرومیت جهان محسوب میشد وبیشتر مورد مصارف شیمیایی قرار میگرفت. کشف کرومیت در مریلند در سال ۱۸۲۷ و متعاقب آن در ایالات پنسیلوانیا و ویرجینیا و همچنین کشف و توسعه کانسارهای عظیم کرومیت در ترکیه در سال ۱۸۶۰، شوروی سابق را از صدر فهرست تولید کنندگان کرومیت در جهان خارج ساخت، این ماده معدنی تا اوایل سال ۱۹۰۰ میلادی عمدتاً برای صنایع شیمیایی مصرف میگردید ولی از آن پس به طور وسیع در مصارف تولیدات متالورژی و نیز آجرهای نسوز به کار رفت.
برای اولین بار در سال ۱۹۱۳، فلز کروم در صنعت تولید فولاد ضد زنگ به کار برده شد، پس از آن این عنصر در جامعه صنعتی موقعیت استراتژیک یافته و تقریباً در دهه، تولید سالانه کرومیت دو برابر شده است، به طوری که امروزه با ذخیره ۳۶۰۰ میلیون تن، در جهان میزان تولید سالیانه آن به ۷/۱۳ میلیون تن در سال ۲۰۰۰ رسیده است.
کلارک (G. L. Clark) و آللی (A. Ally) در سال ۱۹۳۲ نمونه های زیادی از کرومیت های بوشولد، رودزیا، کوبا و یونان را بطریقه شیمیایی تجزیه کرده اند. در این نمونه ها مقدار Cr2O3 بین ۳۳ تا ۵۳ درصد متغیر بوده است. این دو نفر نشان داده اند که پارامتر شبکه کرومیت با پائین آمدن مقدار درصد Al2O3 در ترکیب جسم از ۱۷۹/۸ آنگستروم تا ۲۸۵/۸ آنگستروم تغییر می کند.
هفتاد نمونه از کرومیت های شمال و جنوب ایران نیز در سال ۱۳۴۱ مورد تجزیه شیمیائی قرار گرفته است، مقدار Cr2O3 در این نمونه ها بین ۴۸ درصد تا ۶۳ درصد متغیر بوده است، ضمنا مقدار a (پارامتر شبکه ای) برای نمونه ای با ۱۲/۶۱ درصد Cr2O3 به مقیاس ۲۸۲۷/۸ آنگستروم محاسبه شده است.
کانه کروم یعنی کرومیت به طورکلی در سنگهای اولترابازیک (هارزبورژیت، پریدوتیت، دونیت. گابرو، نوریت و پیروکسنیت ) با ویژگیهای فوق الذکر متمرکز میشود و در واقع ترکیب آن تابع سنگهای اطراف آن میباشد، هر چقدر مقدار اولیوین در سنگ بیشتر باشد، مقدار ۳O2Cr نیز در ترکیب کرومیت بیشتر خواهد بود به لحاظ ساخت، بخشی از کرومیت به صورت اتومورف وقسمتی نیز به صورت گزنومورف میباشد، قطر دانههای آن بین ۲/۰ تا ۱۰ میلیمتر (mm) است، این بلورها اکثراً ریز و کوچکتر از ۲ میلیمتر (mm) هستند و غالباً در سنگهای حاوی پیروکسن یافت میشوند، بلورهای گزنومورف غالباً دانه بندی منظمی دارند.
بافت اولیه کرومیت به ساخت اولیه و منشاء آن بستگی دارد و به همین جهت هم کرومیت با بافتهای متنوعی مشخص میگردد و بر این اساس کرمیت از لحاظ بافت به دو دسته کلی، بافت نامنظم (در آن دانههای کرومیت بدون تبعیت از جهت خاص در داخل سنگهای میزبان قرار میگیرد) و بافت منظم (دانههای کرومیت تحت تأثیر عواملی خاص در جهت مشخصی متمرکز و به اشکال مختلف دیده میشود) تقسیم میشوند، که در ادامه به مشخصات چند نمونه از بافتهای کرومیت خواهیم پرداخت.
بافت نواری :
معرف نوعی بافت منظم است که در آن لایهها یا نوارهای کرومیت با بخشهای سرپانتین و الیوین به طور متناوب قرار گرفته اند، در این کانسنگ نسبت مقدار کرومیت به سیلیکات متغیر است.
بافت پوست پلنگی :
این بافت از تجمع دانههای کرومیت تشکیل میشود که در آن بلورهای زیادی از کرومیت دیده میشود، بخشی از اتومورف و قسمتی نیز گزنومورف است، تجمع دانهها در بخشی از آن به شکل کروی و در قسمتی نیز بیضوی است. درشتی دانهها بین ۳ تا ۳۰ میلیمتر (mm) متغیر است.
بافت کوکاد :
این بافت شامل یک هسته کروی کرومیت است که حول آنرا پوسته سرپانتینی فراگرفته و بعد از آن مجدداً حاشیه دیگری قرار گرفته که دارای بلورهای ریز زیادی از کرومیت است.
البته میتوان به بافتهای دیگری از قبیل بافت افشان، توده ای و متراکم نیز اشاره نمود، به عنوان مثال در منطقه افیولیتی سبزوار، بافت کرومیتها بیشتر از نوع متراکم بوده، ولی در بعضی از رخنمونها بافت پوست پلنگی نیز دیده میشود که در عمق این بافت به بافت متراکم تغییر مییابد، بافت پوست پلنگی و نواری بیشتر در تودههای تیپ لایه ای این منطقه و همچنین سایر مناطق از جمله فاریاب و اسفندقه در جنوب ایران مشهود است.
لازم به ذکر است گهگاهی اوقات دانههای کرومیت تحت فشارهای تکنونیکی خرد شده اند که به این فرم شکستگیها در دانههای کرومیت، شکستگیهای کاتاکلاستیک گفته میشود.
کروم به صورت فرعی در کانی هایی مانند وزوویانیت، دیوپسید، تورمالین، گرونا، میکا و کلریت نیز وجود دارند، اما باید توجه داشت که کانی اصلی فلز کروم، کرومیت است.
•کرومیت
کرومیت تنها کانی کروم دار است و فرمول کرومیت را بصورت FeO,Cr2O3 یا FeCr2O4 و یا فرمول ترکیبی(Mg,Fe2+)(Cr,Al,Fe3+)2O4 نشان داده اند. در برخی نمونه های کرومیت نیز عناصر روی، نیکل، منگنز، تیتانیوم و وانادیوم به مقدار کم تشخیص داده شده است. میزان Cr2O3 در کرومیت های تجاری بین ۲۵ تا ۶۵ درصد متغیر می باشد.
این کانی به صورت نیمه شفاف تا کدر بوده و رنگ آن در نور انعکاسی سیاه با جلای نیمه فلزی و به صورت بلورهای نیمه شکل دار و درهم مشاهده می شود.
ترکیبات ساده تری از کرومیت مشخص شده اند که عبارتست از:
فروکرومیت FeCr2O4، پیکرو کرومیت یا منیزیو کرومیت MgCr2O4، اسپینل MgAl2O4، هرسینیت FeAl2O4، منیزیوفریت MgFe2O4 و مانیتیت FeFe2O4.
کرومیت و تمام ترکیبات ساده فوق در سیستم کوبیک و رده هگزاکیز اکتاهدرال متبلورمی شود و از نظر ساختمان به گروه اسپینل تعلق دارند.
کانسارهای کرومیت با وجود تنوع اشکال آن همواره در داخل سنگهای آذرین قلیایی تا بسیار قلیایی تشکیل می شود. سنگهای آذرین مزبور فاقد کوارتز و فلدسپاتهای آلکالن بوده، از نظر ترکیبات گوگردی نیز بسیار فقیر است. مقدار سیلیس این سنگها از ۴۵ درصد کمتر است. ترکیب کانی شناسی آنها در درجه اول از اولیوین، ارتوپیروکسن ها و کلینوپیروکسن ها تشکیل یافته است. در بعضی از آنها آمفیبول و فلدسپاتهای قلیایی نیز وجود دارد.
کرومیت اساساً در سنگهای بسیار قلیایی متمرکز می شود و ترکیب آن تابع ترکیب سنگهای اطراف خود می باشد. هر قدر مقدار اولیوین در سنگ بیشتر باشد به همان اندازه مقدار Cr2O3 در ترکیب کرومیت بالاتر است.
قسمت اعظم تغییراتی که بنام سرپانتینیزاسیون معروف است ناشی از تأثیر آبهای ماگمایی است که بلافاصله بعد از تبلور موجب این تغییر می گردد. در برخی از سنگها (مانند فیلیت ها و شیست های آلومین دار) بخشی از آب از خارج منشأ می گیرد که در ماگمای سخت شده وارد می شود.
عوامل دیگری مانند شکستگی و گسل در سنگها موجب تشدید سرپانتینیزاسیون آنها می گردد.
بر اساس نظر هیس لایتنر تغییرات سنگهای اطراف کرومیت همواره شدیدتر از بخش های دیگری است که فاقد کرومیت می باشد، این دانشمند معتقد است که پدیده مزبور ناشی از آب ماگماتوژنی است که از خود توده کرومیت مجدداً خارج می شود و به سنگهای اطراف تأثیر می گذارد.
اما پدیده سرپانتینیزاسیون بطور نسبتاً بی قاعده انجام می گیرد، این تغییر در بخش کناری توده سنگ و اکثراً در امتداد شکستگی ها و گاهی نیز در داخل سنگ به اشکال نوار مانند و رشته ای ظاهر می شود.
ضمن سرپانتینیزاسیون سنگ ابتدا کانی اولیوین و بعد انواع پیروکسن و بالاخره آمفیبول ها متأثر می شود و بدین جهت در یک توده آذرین قلیایی سنگهای دونیت شدیدتر از پیروکسنیت ها سرپانتینیزه می شوند.
از نظر کانی شناسی هر دو نوع سرپانتین یعنی کانی کریزوتیل (سرپانتین رشته ای) و آنتی گوریت (سرپانتین ورقه ای) تشکیل می گردد.
بنابرنظر آنگل (F. Angel) سرپانتینیزاسیون شامل دو شکل متمایز می باشد که عبارتست از:
۱-اتوسرپانتینیزاسیون که ضمن آن سرپانتین کریزوتیل تشکیل می گردد.
۲-دیناموسرپانتینیزاسیون که در ضمن آن سرپانتین آنتی گوریت ایجاد می شود. در منطقه بالکان نوع کریزوتیل در سنگهای کرومیت دار بیشتر است.
در توده های سنگهای بسیار قلیایی جنوب ایران (فاریاب – آبدشت) هر دو نوع سرپانتین تشخیص داده می شود. در ضمن سرپانتینیزاسیون کانیهای مختلف دیگری نیز تشکیل می گردد و از آن جمله سوزنهای نازک مانیتیت که بطور ثانوی ایجاد می شود.
ساخت و بافت کرومیت :
برای مشخص کردن ماده معدنی کرومیت در کانسارهای آن سه نکته اساسی ساخت و بافت و شکل آن مورد توجه قرار می گیرد.
در منابع علمی آمریکا غالباً به جای ساخت (Structure)، کلمه (Form) و به جای بافت (Texture)، کلمه ساخت (Structure) بکار رفته است. غرض از ساخت در این مبحث، حالت خاص دانه های کرومیت از لحاظ شکل، درشتی و وضع آن نسبت به کانی های نجاور بخصوص سیلیکاتهاست (میکروسکپی) و اصطلاح بافت ناظر بر جایگزینی و پخش کرومیت در حوزه کانسار است (ماکروسکپی).
ساخت:
کرومیت بخشی بصورت اتومرف، قسمتی نیز گزنومرف دیده می شود. قطر دانه های آن بین ۲/۰ میلی متر متغیر است. بلورهای اتومرف آن کمتر از شکل گزنومرف است. این بلورها اکثر ریز و کوچکتر از ۲ میلی متر است و غالبا در سنگهای واجد پیروکسن زیاد دیده می شود.
بلورهای گزنومرف غالباً دانه بندی منظم دارد. در سنگهای آنورتوزیت بلورهای کرومیت دارای یال های محدب است که تحت تأثیر خوردگی شیمیایی قرار گرفته است. در اثر حرکاتی که توده کرومیت بعد از سخت شدن ممکن است تحمل کرده باشد ساخت دیگری نیز بصورت برش مانند در آن ظاهر می شود.
اگر دانه های کرومیت در اثر محلولهای گرمابی و پنوماتولیتی، خوردگی شیمیایی پیدا کرده باشد یالها و حواشی آنها بصورت نامنظم و دندانه دار در می آید و این حواشی با خطوط تیره رنگی از مواد آهن دار مشخص می گردد.
بافت:
بافت اولیه کرومیت که در کانسارهای مختلف آن دیده می شود با ساخت اولیه و منشأ آن بستگی دارد، به این جهت هم کرومیت با بافت های متنوعی مشخص می گردد.
بافت های کرومیت که انواع آن باز بوسیله حالات حد واسطی بهم نزدیک می شود به صورت ذیل است:
● بافت نامنظم:
بافتی که در آن دانه های کرومیت بدون نظم و یا بدون تبعیت از جهت خاصی در داخل سنگ های میزبان قرار می گیرد.
● بافت منظم:
بافتی که در آن دانه های کرومیت تحت تأثیر عواملی در جهت خاصی متمرکز و به اشکال مختلف دیده می شود. در زیر چند نمونه از بافت کرومیت را معرفی می کنیم:
•کرومیت لک دار:
معرف نوعی بافت نامنظم است که لکه های آن از پریدوتیت یا سرپانتین تشکیل شده است و دانه های کرومیت بقطر متوسط ۲/۰ تا ۳ میلی متر بدون نظم در آن پراکنده است، دانه های ریز ماده معدنی غالباً اتومورف ولیکن دانه های درشت تر واجد یالها و حواشی محدب می باشد. در این کانسنگ نسبت مقدار کرومیت به سیلیکات بسیار متغیر است.
•کرومیت پوست پلنگی:
این بافت از تجمع دانه های کرومیت تشکیل می شود که در آن بلورهای زیادی از کرومیت دیده می شود. بخشی از آنها اتومرف و قسمتی نیز گزنومرف است و بندرت تک بلورهای کرومیت نیز در آن به چشم می خورد.
تجمع دانه ها در بخشی از آن به شکل کروی و در قسمتی نیز بیضوی است. درشتی دانه ها بین ۳ تا ۳۰ میلی متر تغییر می کند. در نمونه هایی که بافت شکل بیضوی دارد حالات حد واسط بین بافت نامنظم تا بافت منظم جهت یافته مشاهده می شود. هر یک از اشکال کروی یا بیضوی از یک بخش مرکزی کرومیت تشکیل می شود و دور آن بوسیله یک منطقه کرومیتی و اولیوین احاطه شده است.
حالت دیگری از این شکل بنام بافت کوکاد نامیده می شود که در آن در حول هسته کروی کرومیت یک پوسته سرپانتینی قرار دارد و بعد از آن مجدداً حاشیه دیگری قرار گرفته است که دارای بلورهای ریز زیادی از کرومیت می باشد.
حالت دیگری نیز دیده شده است که در آن هسته کروی کرومیت وجود ندارد و یا فقط آثاری از آن دیده می شود و پوسته های دارای دانه های کرومیت فقط در حول بخش مرکزی متشکل از سرپانتین یا دونیت قرار گرفته است.