فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:19
فهرست مطالب:
1 تاریخچه و معرفی
2 اجزا و عملکرد زیرسامانه تامین توان ماهواره
2-1 بخش تولید توان الکتریکی
2-1-1 سامانه فتوولتائیک (آرایههای خورشیدی)
2-1-2 منابع تولید توان الکتریکی استاتیکی
2-1-3 منابع تولید توان الکتریکی دینامیکی
2-2 بخش ذخیره توان الکتریکی
2-3 سامانه کنترل و تنظیم ذخیره توان
2-4 سامانه مدیریت توزیع توان
خلاصه مقاله:
زیرسامانه تامین توان ماهواره یکی از مهمترین بخشهای ماهواره است. اصلیترین منبع انرژی در فضای اطراف زمین، انرژی تابشی خورشید است که ماهوارهها آن را جذب کرده و صرف شارژ مجدد باتریهای خود میکنند تا همیشه انرژی ذخیره برای زیرسامانهها داشته باشند. البته روشهای دیگری نیز برای تولید توان وجود دارد که در مورد ماهوارهها کمتر به کار میآیند. فناوری تامین توان ماهواره، از آغاز عصر فضا تاکنون، چه در زمینه بهبود کیفیت آرایههای خورشیدی و چه در حوزه باتریها، همواره در حال پیشرفت بوده است. هر اندازه این فناوری پیشرفت بیشتری داشته باشد، نتیجه آن در بهبود و گسترش عملکرد ماموریتهای فضایی مشاهده خواهد شد
گروه های موضوعی مربوط به این مقاله:
زیرسامانههای ماهواره
تاریخچه و معرفی
ماهواره یا هرگونه فضاپیمای دیگری، بهصورت ماهیتی یک وسیله الکترونیکی است و مانند هر وسیله الکترونیکی دیگر برای کار کردن به توان الکتریکی نیاز دارد. در ابتدای عصر فضا، ماهوارههای ابتدایی مانند [اسپوتنیک-1] و [اکسپلورر-1] برای تامین توان مورد نیاز خود باتریهای یکبار مصرفی را با خود حمل میکردند. در آن هنگام، مساله تولید و تامین توان در فضا یک معضل بسیار بزرگ بهنظر میرسید. اسپوتنیک-1 حتی اگر تا ابد در مدار میماند، به زودی باتریهایش خالی میشد و عملاً از کار میافتاد. اما طراحان و مهندسان به زودی راه غلبه بر این مشکل را پیدا کردند.
فناوری تبدیل انرژی تابشی خورشید به جریان الکتریسیته به نیمه اول قرن نوزدهم بازمیگردد. در دهههای 40 و 50 میلادی هم دانشمندان توانسته بودند این روش را تا حد زیادی توسعه دهند، اما به دلیل هزینه بسیار بالا و سهلالوصول بودن انرژیهای دیگر، این فناوری از نمونههای آزمایشگاهی فراتر نرفته بود. در واقع میتوان گفت به هیچوجه توجیح نداشت [1]. اما با آغاز عصر فضا فناوری [فتوولتائیک] نیز از گوشه آزمایشگاه خارج شد. سلولهای خورشیدی میتوانستند منبع انرژی خوبی برای ماهوارهها باشند. هزینه بالای آنها هم با توجه به حجم وسیع سرمایهگذاری در فعالیتهای فضایی و جنبههای راهبردی آن کاملاً قابل توجیه بود [2].
این سلولها قادر بودند تا انرژی تابشی خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل کنند. در اطراف سیاره زمین، فوتونهای متصاعد شده از خورشید، به ازای هر مترمربعِ عمود بر جهت تابش نور، حدود 1370 وات انرژی را در اختیار میگذارند. سلولهای خورشیدی اولیه بازدهی کمتر از 6 درصد داشتند. یعنی کمتر از 6 درصد از این 1350 وات را به انرژی الکتریکی تبدیل کرده و صرف شارژ کردن باتریهای ماهواره میکردند [1].
در 15 مه 1958، ماهواره اسپوتنیک-3 (تصویر1) که توسط شوروی سابق به فضا پرتاب شد، برای اولین بار از سلولهای خورشیدی که بهصورت آرایهای تنظیم شده بودند، استفاده میکرد. آمریکاییها نیز در اولین ماهوارههای خود به همین نتیجه رسیدند. بهزودی سرمایهگذاریهای عظیم و بینالمللی روی گسترش فناوری فتوولتائیک انجام شد و این فناوری روز بهروز پیشرفت بیشتری کرد [2]. امروزه بازده سلولهای خورشیدی که در فضا به کار گرفته میشوند، به حدود 40 درصد و بالاتر نیز رسیده است [1].
تصویر 1- ماهواره اسپوتنیک-3
برای تولید انرژی الکتریکی در فضاپیماها و ماهوارهها روشهای دیگری نیز وجود دارد که در ادامه توضیح داده خواهند شد. البته عملیاتیترین و بهصرفهترین روش برای ماهوارهها، همان سامانه فتوولتائیک است (باید توجه داشت که فناوری فتوولتائیک در آزمایشگاه ها همیشه جلوتر از عرصه عملیاتی است. در واقع، آنچه که باعث میشود تا انواع جدید این فناوری در سامانههای فضایی به کار گرفته شود قیمت و قابلیت اطمینان است.) [3].
فناوری باتری نیز بخش دیگر سامانه تامین انرژی ماهواره است. درصد بالایی از وزن یک ماهواره را (حداکثر کمی بیش از 10 درصد) باتریهای آن تشکیل میدهد [3]. هر اندازه فناوری در جهت کم کردن وزن و بالابردن بازدهی و ماندگاری باتریها پیشرفت کند، کل فناوری فضایی متحول خواهد شد. امروزه بهخصوص با پیشرفت در حوزه ریزماهوارهها، میکروماهوارهها و ... نقش باتریها پررنگتر شده است [4].