پایان نامه بررسی تاثیرات آلودگی محیط زیست بر رفتار

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه بررسی تاثیرات آلودگی محیط زیست بر رفتار دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:76

پایان نامه برای اخذ درجه کارشناسی رشته زیست گیاهی

چکیده:

        درفصل اول مقدمه ای جهت آشنایی با اهداف این تحقیق آورده شده، وسپس مفهوم آلودگی بیان گردیده است.

درفصل دوم، آلودگی هوا وبرخی آلاینده های موجود درهوای آلوده، ازنظرتاثیرشان برسلامت رفتارو روان مورد بررسی قرارمی گیرد.

ابتدا فلزات سنگین، که یکی ازمهم ترین آلاینده های زیست محیطی محسوب می شوند، معرفی شده و سپس به بررسی تاثیرات سرب به عنوان یکی ازفراوانترین وسمی ترین فلزات سنگین برروی رفتار کودکان وهمچنین رفتارهای ضد اجتماعی پسران جوان بررسی شده است. نتیجه این بررسی ها نشان می دهد که درکودکانی که درمعرض تماس با سرب قرارمی گیرند، کاهش ضریب هوشی، ناتوانیهای گفتاری، کاهش حافظه کوتاه مدت، کاهش سرعت عکس العمل ها، بیش فعالی، تحریک پذیری زیاد و  سایررفتارهای منفی را می توان مشاهده کرد. همچنین براساس این تحقیقات، رفتارهای ضد اجتماعی در پسرانی که نسبت به پسران دیگر بیشتر درتماس با این آلاینده بودند، افزایش بیشتری را نشان می دهد.

فهرست مطالب:

   فصل اول:کلیات

 ۱-۱           مقدمه                                                                                       ۲

۱-۲           مفهوم آلودگی                                                                               ۴

 فصل دوم: آلودگی هوا

 ۲-۱        آلودگی هوا                                                                                     ۶

۲-۲        فلزات سنگین                                                                                   ۷

۲-۲-۱  اثر سرب بر رفتار کودکان                                                                    ۸

۲-۲-۲  اثر سرب دربروزرفتارهای ضد اجتماعی پسران                                        ۱۱

۲-۳        تاثیر دود سیگاردرسلامت رفتاروروان                                                  ۱۳

۲-۳-۱  رایطه ی سیگار کشیدن مادرباردارومشکلات رفتاری کودکان                        ۱۵

۲-۴        پلی کلرید بی فنیل                                                                              ۱۹

۲-۵        تاثیر سرب و پلی کلرید بی فنیل بررفتار رت ها                                        ۲۲

۲-۶        تاثیر آلودگی سموم بر رفتار                                                                 ۲۳

۲-۶-۱  تاثیرات عصبی – رفتاری متیل مرکوری بر نوزادان و حیوانات                     ۲۸

۲-۷        تاثیر گاز خردل بر جانبازان شیمیایی جنگ تحمیلی                                    ۳۰

۲-۸        تاثیر آلودگی هوا بر رفتار حشرات انگل گیاهی                                          ۳۳

۲-۹       عوامل مختلف اکولوژیکی متاثراز آلودگی هوا و تاثیرآن برانسان                      ۳۴

فصل سوم: آلودگی صوتی

 ۳-۱       آلودگی صوتی                                                                                    ۳۶

۳-۲       تاثیرات روانی و رفتاری آلودگی صوتی                                                    ۳۹

۳-۳       سرو صدای محیط کار                                                                          ۴۱

۳-۴       تاثیر سروصدای بخش NICU بر نوزادان                                                ۴۳

۳-۵       تاثیر صداهای زیر آب بر پستانداران دریایی                                               ۴۵

۳-۵-۱ آلودگی صوتی آب ورفتار خودکشی دلفین ها                                                  ۴۸

فصل چهارم: آلودگی آب

 ۴-۱       آلودگی آب                                                                                        ۵۱

۴-۲       تاثیر حلال های شیمیایی در سلامت رفتار                                                 ۵۲

۴-۲-۱ اثر رفتاری استات سرب در سیاه ماهی قنات                                                ۵۴

۴-۲-۲ تاثیر رفتاری مس بر موجودات آبزی                                                         ۵۵

 فصل پنجم: آلودگی نوری

 ۵-۱       آلودگی نوری                                                                                     ۵۸

۵-۲       اثر بر انسان                                                                                       ۶۰

۵-۳       اثر برحیوانات                                                                                    ۶۰

۵-۴       اثر بر گیاهان                                                                                     ۶۱

 نتیجه گیری                                                                                                    ۶۲

دانلود پایان نامه پیرامون حفظ بهداشت و سلامت محیط زیست ( زباله )

اختصاصی از یارا فایل دانلود پایان نامه پیرامون حفظ بهداشت و سلامت محیط زیست ( زباله ) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:28

بیان مسئله

توجه به محیط زیست و حفظ سلامتی انسان و کلیه موجودات کره زمین یکی از اصول اساسی در بقای زندگی و استفاده از مواهب خدادادی است که به وفور در اختیار ما قرار دارد. کنترل آلودگی‌های محیط ازجمله مواد زاید جامد، بخش مهمی از این وظیفه را تشکیل می‌دهد که با توجه به اصول و موازین بهداشتی اقتصادی جایگاه ویژه ای را در علوم و فنون جدید به خود اختصاص داده است. بدین لحاظ در این مجموعه سعی خواهد شد تا در حد امکان مواردی همچون اهمیت مسئله، شناخت و طبقه بندی مواد، سیستم‌های جمع آوری و حمل و نقل و روش‌های دفع مواد به وضوح مورد توجه قرارگرفته و در اختتام، مبادرت به ارائه راه کارهای اساسی در جهت بهبود شرایط و بهینه سازی تکنولوژی موجود در مدیریت مواد زاید جامد کشور نماید که در صورت اعمال، بازتاب آن تاثیر اساسی در حفظ بهداشت و سلامت محیط زیست جامعه ما خواهد داشت.

مقدمه

در کشور ما ایران با محاسبه 800 گرم زباله سرانه، هر روزه بالغ بر 50000 تُن مواد زاید جامد تولید می‌شود که در مقایسه با سایر کشورهای جهان با 292 کیلوگرم زباله هر نفر در سال در حد متعادلی قرار گرفته است، لکن ازدیاد جمعیت و توسعه صنعت به گونه ای که در برنامه سوم جمهوری اسلامی ایران مطرح است موجبات ازدیاد مواد زاید جامد و بالطبع تغییرات فیزیکی ـ شیمیایی آن‌ها را بوجود می‌آورد به طوریکه برنامه های جمع آوری و دفع زباله موجود جوابگوی نیازهای این بخش از کار نخواهد بود. امر جمع آوری، دفع، بازیافت و اصولا مدیریت مواد زاید جامد در ایران با توجه به نوع و کیفیت زباله های ایران تفاوت فاحشی با سایر کشورهای جهان دارد، لذا بکارگیری هر گونه تکنولوژی بدون شناخت مواد و سازگاری عوامل محلی کار ارزنده ای نیست. وجود 70 درصد مواد آلی قابل کمپوست و بیش از 40 درصد رطوبت در زباله های خانگی از یک سو و تفاوت فاحش آب و هوا و شرایط زیست در مناطق مختلف کشور با سبک و فرهنگ منحصر به خود از سوی دیگر خود دلیلی بر عدم استفاده بی رویه از تکنولوژی‌های وابسته به خارج است، تجربه سال‌ها رکود در عمل آوردن کمپوست و پرداخت هزینه های گزاف جمع آوری و دفع زباله که تنها برای شهرهای مختلف کشور روزانه حدود 20% بودجه شهرداری‌ها را تشکیل می‌دهد نشانگر اهمیت این مسئله در برنامه های محیط زیست کشور است.

توجه به امر بهداشت و سلامت جامعه و رعایت جنبه های پیش‌گیری قبل از درمان بدون توجه به سیستم‌های جمع آوری و دفع مواد زاید که مسبب اصلی آلودگی در شهرها و روستاهای کشور است، امکان پذیر نیست. اشاعه بیماری کیست هیداتیک، بروز گهگاه وبا، انواع بیماری‌های پوستی همچون لیشمانیوز و سلسله بیماری‌های سرطان‌زا و سکته های نابهنگام در جوامع کنونی که معمولا به مواد فساد پذیر و پس مانده های شیمیایی محیط زیست نسبت داده می‌شود ماحصل تداخل صدها نوع مواد سمی و عفونت‌زا با زباله های شهری و انتشار آن‌ها در آب، خاک و هوای زندگی روزمره ماست. علیهذا به منزله بهبود مدیریت مواد زاید جامد و اجرای اهداف بهداشتی اقتصادی کشور گفتار حاضر به صورت فشرده، کلیاتی از موارد آلودگی و طبقه بندی مواد زاید جامد را با توجه خاص به سیستم‌های جمع آوری، دفع و بازیافت مواد، مورد بحث قرار می‌دهد که امیدوار است مورد توجه علاقمندان بویژه دانشجویان عزیز و مسئولین محترم بهداشت محیط کشور قرار گیرد.

1 ـ خطرات ناشی از دفع زباله به طریق غیر بهداشتی

اصول بهداشت و بهسازی محیط، در هر شهر ایجاب می‌کند که زباله ها در حداقل زمان از منازل و محیط زندگی انسان دور شده و در اسرع وقت دفع گردند. پیدایش این ایده (دفع بهداشتی زباله در محیط زیست) در قرن نوزدهم میلادی به مشابه یک دستورالعمل بهداشتی، شهروندان را به رعایت آن ملزوم می‌ساخت.

اهمیت دفع بهداشتی زباله ها موقعی بر همه روشن خواهد شد که خطرات ناشی از آن‌ها بخوبی شناخته شود. زباله ها نه فقط باعث تولید بیماری، تعفّن و زشتی مناظر می‌گردند، بلکه می‌توانند به وسیله آلوده کردن خاک، آب و هوا خسارات فراوانی را ببار آورند. به همان اندازه که ترکیبات زباله مختلف است، خطرات ناشی از مواد تشکیل دهنده آن‌ها نیز می‌توانند متفاوت باشند. جمع آوری، حمل و نقل و آخرین مرحله دفع این مواد بایستی به طریقی باشد که خطرات ناشی از آن‌ها در سلامتی انسان به حداقل ممکن کاهش یابد.

راجع به خطرات حاصل از زباله های شهری و صنعتی باید گفت که در کلیه منابع علمی و کتب مربوطه همواره اشاره به ابتلای انسان‌ها به بیماری‌های گوناگون شده است. در کتب علمی تعداد باکتری‌های مختلف موجود در خاکروبه خیابان‌ها از 2 تا 40 میلیون به صورت خاص و از 50000 تا 10 میلیون بطور عموم در هر گرم برآورده شده است. این تعداد باکتری می‌توانند به سادگی موجب بروز بیماری‌های گوناگونی گردند. مخصوصاً اینکه در این مواد انواعی از باکتری‌های مولد وبا، تیفوس و کزاز بطور مسلّم و صریح تشخیص داده شده است. شایان ذکر است که سابقا فضولات حیوانی (پهن گاو و اسب) قسمت عمده ای از خاکروبه های خیابانی را تشکیل می‌داد. این حالت هم اکنون نیز در پاره ای از روستاها و شهرهای کوچک مشاهده می‌شود.

پایان نامه سیاه‌ خروس قفقازی ( پایان نامه محیط زیست )

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه سیاه‌ خروس قفقازی ( پایان نامه محیط زیست ) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:72

چکیده:

هدف از مطالعه شناسایی کلیه زیستگاههای پرنده در استان، تخمین جمعیت پرنده، شناسائی عادات و رفتار، شناسایی عوامل تهدید کننده زیستگاه و گونه و در آخر ارائه پیشنهادات کاربردی در جهت حفظ و احیا گونه سیاه خروس و زیستگاههای مختلف آن چه در داخل و چه در خارج از محدوده حفاظت شده ارسباران می‌باشد.

روش تحقیق بر مبنای جمع آوری اطلاعات و عملیات میدانی بوده که در جهت شناخت زیستگاههای پرنده در محدوده استان، بررسی وضعیت زیستگاه و تخمین جمعیت پرنده در هر یک از زیستگاههای شناسایی شده، انجام گرفته است.

به منظور تعیین پراکنش پرنده، علاوه بر جمع آوری اطلاعات محلی اقدام به تهیه مدل از زیستگاه مادر شد که با تعمیم آن در سایر مناطق به همراه عملیات میدانی, زیستگاههای جدیدی شناسائی گردید که در آن زیست جای پرنده (لک) شامل محلهای لانه گزینی، جوجه آوری، تغذیه، شناسائی گونه های گیاهی مدنظر قرار گرفته است.

در مورد تخمین جمعیت پرنده به علت ناهمگونی منطقه پراکنش و ازهم‌ گسیخته بودن زیستگاهها، روشهای آماری متداول کارائی نداشت.  لذا ابتدا سعی شد ازطریق روش معمول (capture-sighting) تعدادی از پرندگان نر علامتگذاری و رهاسازی شوند؛ ولی این روش به دلایل مختلف مفید واقع نگردید. لذا اجبارا اقدام به شناسائی مناطق لک گردیده و در طول اردیبهشت ماه با مشاهده مستقیم در ساعات اولیه صبح (۵:۳۰ تا ۹) و ساعات آخر روز (۶ تا ۸:۳۰) تعداد پرندگان نر در این مناطق شمارش گردید.سپس نسبت پرندگان نر به ماده در ۶ منطقه تجمع در داخل منطقه امن  و ۶ منطقه تجمع در داخل  منطقه حفاظت شده، بررسی و معلوم شد که در ۷۰% این مناطق نسبت پرنده نر به ماده  سه به یک می‌باشد. لذا در این مطالعه تعداد پرنده نر و ماده سه به یک محاسبه گردیده است. پس از شناخت و بررسی داده‌های زیستگاههای مورد مطالعه، جمعیت موجود در آنها تلفیق و جمع بندی شده و بر مبنای عوامل زیست محیطی و اکولوژیکی در جهت بهره ‌وری بهینه و حفاظت پایدار، برنامه‌های مدیریتی زیستگاهها به تفکیک مشخص شده است.

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات

۱-۱ مقدمه. ۲

۱-۲- پیشینه مطالعاتی.. ۲

۱-۲-۱- پیشینه مطالعاتی در قفقاز ۲

۱-۲-۲- پیشینه مطالعاتی در ایران.. ۳

۱-۳- پراکنش…. ۴

۱-۳-۱- پراکنش جهانی.. ۴

۱-۳-۲- پراکنش در ترکیه. ۵

۱-۳-۳- پراکنش در جمهوری آذربایجان.. ۶

۱-۳-۴-  پراکنش در ایران.. ۶

فصل دوم: مطالعات کتابخانه ای

۲-۱- معرفی منطقه حفاظت شده ارسباران.. ۹

۲-۱-۱- وسعت و حدود جغرافیایی.. ۹

۲-۱-۱-۱- حدود چهارگانه جغرافیایی.. ۹

۲-۱ـ۱ـ۲ـ تقسیمات سیاسی ـ اداری.. ۱۱

۲-۱-۲-  گونه‌های شاخص گیاهی.. ۱۱

۲-۱-۳- خصوصیات فیزیکی منطقه. ۱۲

۲-۱-۴- گونه‌های شاخص جانوری.. ۱۳

۲-۲- معرفی گونه. ۱۴

۲-۲-۱- مشخصات ظاهری.. ۱۶

۲-۲-۱-۱- مقایسه مشخصات ظاهری سیاه خروس قفقازی و اروپائی.. ۱۷

۲-۲- ۲- مشخصات زیستگاه گونه. ۱۸

۲-۲-۲-۱-  مقایسه زیستگاههای قفقاز با زیستگاه کلن.. ۱۹

فصل سوم: عملیات میدانی

۳-۱- تجهیزات مورد نیاز ۲۲

۳-۱-۱- تجهیزات اقامتی.. ۲۲

۳-۱-۲- تجهیزات مطالعاتی.. ۲۲

۳-۲- مراجعه به روستاهای منطقه و مصاحبه با افراد. ۲۳

۳-۳- انواع لکهای شناسایی شده ۲۵

۳-۳-۱-  لک های شناسائی شده در داخل منطقه امن کلن (از شرق به غرب) ۲۵

۳-۳-۲-  لک‌های شناسائی شده در خارج از محدوده امن و داخل منطقه حفاظت شده ۲۵

۳-۳-۳- مناطق لک شناسائی شده در خارج از منطقه حفاظت شده ارسباران.. ۲۵

۳-۴- عملیات میدانی در منطقه امن کلن و مشاهده رفتار پرنده ۲۷

۳-۴-۱- تغذیه. ۲۸

۳-۴-۲- استراحت شبانه. ۲۹

۳-۴-۳- صدا ۳۰

۳-۴-۴- الگوهای اجتماعی.. ۳۰

۳-۴-۵- نظام تجمع (Lekking) و تشکیل لک…. ۳۱

۳-۴-۵-۱- ویژگی و کارکرد قلمرو ۳۲

۳-۴-۵-۲- رفتارشناسی تجمع و نمایش (Lekking behaviour) 33

3-4-5-3-  جلب جفت… ۳۴

۳-۴-۵-۴- پرش…. ۳۵

۳-۴-۵-۵-  رویاروئی نرها ۳۷

۳-۴-۵-۶- جفتگیری.. ۳۹

۳-۴-۵-۷- زادآوری.. ۳۹

۳-۵- تخمین جمعیت… ۴۰

فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری

۴-۱- بررسی نوسانات جمعیت در فصول مختلف سال.. ۴۳

۴-۲- عوامل تهدید کننده زیستگاه و گونه. ۴۳

۴-۲-۱- چرای دام. ۴۳

۴-۲-۲- جنگل تراشی.. ۴۴

۴-۲-۳- علف چینی.. ۴۴

۴-۲-۴- تغییر کاربری اراضی.. ۴۵

۴-۲-۵- شکار ۴۵

۴-۲-۶- سقوط بهمن.. ۴۶

۴-۲-۷- احداث جاده‌های روستائی وعشایری.. ۴۶

۴-۳- جمع بندی اطلاعات و تجزیه و تحلیل نتایج.. ۴۶

۴-۴- پیشنهادات و راهکارهای مدیریتی و حفاظتی.. ۴۷

۴-۴-۱- مدیریت در محدوده امن کلن.. ۴۸

۴-۴-۲- مدیریت زیستگاههای خارج از منطقه امن و واقع در محدوده حفاظت شده ۴۸

۴-۴-۳- مدیریت در زیستگاههای واقع در مناطق آزاد. ۴۸

۴-۴-۴- انجام اقدامات زیربنائی در درازمدت… ۴۹

پیوست… ۵۰

فهرست منابع و ماخذ. ۵۲

فرم ثبت اطلاعات در برآورد شمارش لکها……………………………………………………………………………………….۵۳

پایان نامه ارزیابی اثرات توسعه صنعتی بر محیط زیست

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه ارزیابی اثرات توسعه صنعتی بر محیط زیست دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:81

فهرست مطالب:                

مقدمه

فصل اول-نقش صنایع در رویکردهای زیست محیطی

۱-۱-  تاریخچه فعالیت صنعتی درایران۱۳

۲-۱- توسعه صنعتی و محیط زیست ۱۵

۳-۱- نمای عمومی فرایند تولید در واحدهای صنعتی ۱۵

۴-۱- روشهای جلوگیری از آلودگی ۱۶

۵-۱- وضعیت صنایع کشور از دیدگاه نوع صنعت و تعداد کارکنان۲۲

۶-۱- فعالیت های زیست محیطی بخش صنعت و معدن ۲۲

۱-۶-۱-  ساختارهای حمایتی و هدایتی۲۲

۱-۱-۶-۱- اقدامات زیست محیطی در سطح ستادی ۲۳

۲-۱-۶-۱-  اقدامات زیست محیطی در شهرک های صنعتی۲۳

۳-۱-۶-۱-  اقدامات زیست محیطی طرح تحقیقات صنعتی – اموزشی  اطلاع رسانی وزارت صنایع ومعادن۲۴

۲-۶-۱-  فعالیت های مهندسی مبتنی بر کنترل آلودگی ۲۵

۳-۶-۱- فعالیهای مبتنی بر پایش و پیشگیری از آلودگی ۲۵

۱-۳-۶-۱-  ارزیابی اثرات توسعه ۲۷

۲-۳-۶-۱-  سیستم مدیریت زیست محیطی ۲۸

۳-۳-۶-۱-  بهره وری سبز ۲۹

۴-۳-۶-۱- تولید پاکتر ۲۹

۵-۳-۶-۱-  بازیافت مواد ۳۰

۶-۳-۶-۱-  ممیزی محیط زیست ۳۰

۴-۶-۱-  فعالیتهای مبتنی بر تولید محصولات سازگار با محیط زیست ۳۰

۱-۴- ۶-۱- زمینه سازی جهت کنترل آلودگی خودروهای تولید داخل ۳۱

۲-۴-۶-۱- حذف و جایگزینی مواد مخرب لایه ازن ۳۲

فصل دوم – راهبردهای زیست محیطی در صنعت ۳۳

۱-۲- نادیده گرفتن مشکل ۳۴

۲-۲- رقیق کردن۳۴

۳-۲- کنترل آلودگی در انتهای خط ۳۴

۴-۲- پیشگیری از آلودگی ۳۸

۵-۲- شیوه های اصلی راهبرد تولید پاکتر ۳۹

۶-۲- وی‍‍‍ژگی های رویکرد تولید پاکتر ۴۰

۱-۶-۲-تنوع و گستردگی ۴۰

۲-۶-۲- حفاظت محیط زیست ۴۱

۳-۶-۲- سادگی ۴۱

۴-۶-۲- خلاقیت و نوآوری ۴۲

۵-۶-۲- مقبولیت ۴۲

۶-۶-۲- بازدهی اقتصادی ۴۳

۷-۲- مقایسه رویکرد کنترل آلودگی در انتهای خط و تولید پاکتر ۴۴

۸-۲- تولید پاکتر و توسعه پایدار ۴۷

۹-۲- دلایل سرمایه گذاری در تولید پاکتر ۴۸

۱۰-۲- سیاست ها و اهرم های مورد استفاده برای هدایت صنایع به سمت تولید پاکتر ۴۹

۱۱-۲- موانع و مشکلات اجرایی نمودن استراتژی های تولید پاکتر ۵۰

۱-۱۱-۲- موانع ناشی از فقدان درک صحیح ۵۰

۲-۱۱-۲- موانع ساختاری ۵۰

۳-۱۱-۲- موانع مربوط به کمبو الاعات ۵۰

۴-۱۱-۲- موانع فنی ۵۰

۵-۱۱-۲- موانع اقتصادی ۵۰

فصل سوم –نگاهی اجمالی به محیط زیست ۵۱

تاریخچه سازمان حفاظت محیط زیست ۵۲

هدف۵۳

وظایف اساسی سازمان ۵۵

تشکیلات سازمان ۵۵

۱-۳- دفاتر مستقل۵۵

۱-۱-۳- دفتر حوزه ریاست و دبیرخانه شورایعالی محیط زیست ۵۵

۲-۱-۳- اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل۵۵

۳-۱-۳- اداره کل نظارت و بررسی ۵۶

۴-۱-۳-حراست ۵۶

۵-۱-۳- ادارات کل استان ها۵۶

۲-۳- معاونت آموزش و پرورش و برنامه ریزی ۵۶

۳-۳- دفتر آموزش زیست محیطی ۵۶

۴-۳- دفتر طرح و برنامه و اطلاع رسانی ۵۷

۵-۳- دفتر مشارکت های مردمی ۵۷

۶-۳- معاونت محیط زیست انسانی۵۷

۱-۶-۳- دفتر ارزیابی زیست محیطی ۵۹

۲-۶-۳- دفتر بررسی آلودگی هوا ۵۹

۳-۶-۳- دفتر بررسی آلودگی آب و خاک ۵۹

۴-۶-۳- دفتر امور آزمایشگاه ها ۵۹

۷-۳- معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی ۵۹

۱-۷-۳- دفتر زیستگاه ها و امور مناطق ۶۱

۲-۷-۳- دفتر امور حیات وحش و آبزیان۶۲

۳-۷-۳- دفتر موزه تاریخ طبیعی ۶۴

۴-۷-۳- دفتر محیط زیست دریایی ۶۴

۵-۷-۳-معاونت پشتیبانی و امور مجلس۶۴

فصل چهارم-دستورالعمل اجرایی عملی تولید پاکتر ۶۶

۱-۴- فاز اول –برنامه ریزی و سازماندهی ۶۷

۱-۱-۴- کسب توافق مدیریت واحد ۶۷

۲-۱-۴- تشکیل تیم پروژه ۶۸

۳-۱-۴- توسعه سیاست ها ، اقدامات و اهداف زیست محیطی ۶۹

۴-۱-۴- برنامه ریزی و ارزیابی تولید پاکتر ۶۹

۲-۴- فاز دوم – پیش ارزیابی ۶۹

۱-۲-۴- توصیف شرکت و نمودارهای جریانی ۷۰

۲-۲-۴- بازرسی عینی و دقیق ۷۱

۳-۲-۴- انتخاب نقاط تمرکز ۷۲

۳-۴- فاز سوم – ارزیابی۷۲

۱-۳-۴- جمع آوری اطلاعات کمی ۷۳

۲-۳-۴- موازنه مواد۷۴

۳-۳-۴- شناسایی گزینه های تولید پاکتر ۷۴

۴-۳-۴- ثبت و مرتب سازی گزینه ها ۷۵

۴-۴- فاز چهارم – بررسی و مطالعات امکان سنجی ۷۶

۱-۴-۴- امکان سنجی اولیه ۷۶

۲-۴-۴- امکان سنجی فنی ۷۷

۳-۴-۴- امکان سنجی اقتصادی ۷۸

۴-۴—۴- امکان سنجی زیست محیطی ۷۸

۵-۴-۴- ملاحظات مراحل ارزیابی ۸۰

۶-۴-۴- انتخاب گزینه ها برای اجرای نهایی ۸۰

۵-۴- فاز پنجم – اجرا و استمرار ۸۰

۱-۵-۴-آماده سازی یک برنامه اجرایی۸۰

۲-۵-۴- اجرای گزینه های منتخب ۸۰

فهرست منابع ۸۱

مقدمه:

امروزه مباحث تخصصی و کاربردی در حوزه صنعت از وسعت شایان توجهی برخوردار است و با توجه به وجود رویه های مختلف در عملکرد عوامل مرتبط با امور محیط زیست انسانی، برقراری ارتباط و استفاده از تجربیات مثبت گروه های داوطلب ایجاد وحدت رویه بین واحدهای استفاده کننده از خدمات زیست محیطی و بالاخره شناخت فراگیر و سهل الوصول شرکتهای مشاور طراح و سازنده تجهیزات و تاسیسات مربوطه دارای اولویت مهمی می باشد. خوشبختانه دسترسی به شبکه های جهانی اطلاعات، دستیابی به بخشی از موارد فوق را تسهیل نموده ولیکن با نگاهی واقع بینانه فقر اطلاعاتی غیر قابل انکاری در حوزه محیط زیست صنعتی کشور مشهود است که انجام اقدامات موثر و ضربتی را توجیه پذیر و الزامی می نماید.

تحول در راهبردهای حفاظت محیط زیست، حاکی از تحول رو به تکامل رویکردهای زیست محیطی می باشد که در رابطه با بسط مفهوم توسعه قرار می گیرند. در چند دهه اخیر، تحول های مختلف صنعتی عبارت بوده اند از نادیده گرفتن مشکل، رقیق کردن(Dilution) ، کنترل آلودگی در انتهای خط(End-of-pipe) ، بازیافت، استفاده مجدد و پیشگیری از آلودگی (Pollution Prevention)که هر یک از این رویکردها در دوره زمانی خاصی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به روند رو به رشد صنایع و فراگیر شدن آلودگی ناشی از آنها، اخیراً توجه به رویکردهای بیولوژیک رشد فزاینده ای یافته است.

روش های مختلف تصفیه بیولوژیک پساب شهری و صنعتی، طی نیمه دوم قرن بیستم توسعه یافت و شاید لجن فعال به عنوان متداولترین آنها مطرح گردید. اما واقعیت این است که روش های هوازی تصفیه پساب دارای یک محدودیت اساسی می باشند زیرا هزینه های جاری تصفیه خانه های پساب با استفاده از روش های متعارف بسیار بالاست بعنوان مثال در روش لجن فعال، تنها مصرف برق برای حذف هر تن … حدود 1200 کیلو وات ساعت است که نیازمند برق ارزان و یا پرداختی ماهانه بسیار زیاد خواهد بود. براین اساس توسعه روش های تصفیه روش تصفیه بی هوازی برای تصفیه پساب های شهری و صنعتی در سال های اخیر رویکرد سرمایه گذاری در سیستم های تصفیه متحول ساخته است. تصفیه بی هوازی که همیشه به علت وجود محدودیت در تولید بوی نامطبوع به فراموشی سپرده می شد، امروزه به دلیل ظرفیت قابل قبول در تصفیه پساب های با بالا، با هدف استفاده مهندسین، سرپرستان و تکنسین های تصفیه خانه های پساب به عنوان قدم اول در این زمینه مطرح می گردد و بدون شک در قرن جدید سایر روشهای تصفیه فاضلاب را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.

فصل اول

نقش صنایع در رویکردهای زیست محیطی

1-1- تاریخچه فعالیت های صنعتی در ایران:

سرزمین ایران بدلیل موقعیت جغرافیایی زیستی و وجود سرزمین های حاصلخیز، یکی از قدیمی ترین و قدرتمندترین تمدن های بشری بوده است. اگر تعریف جامع صنعت به صورت صورت ذیل مد نظر قرار گیرد:

«صنعت به کلیه فعالیت هایی اطلاق می گردد که در جهت تغییر فیزیکی یا شیمیایی مواد از طریق فرآیندهای صنعتی به منظور تبدیل و یا آماده سازی این مواد به محصولات و خدمات قابل مصرف، صورت می پذیرد» ایرانیان باستان در شمار قدیمی ترین صنعت کاران و صاحبان فن قرار می گیرند. در این دوران بعلت شیوه زندگی و نوع اقتصاد و روابط اجتماعی، تولیدات صنعتی عمدتاً تامین کننده مایحتاج داخلی اقوام بوده است:

در قرون شانزدهم و هفدهم بتدریج با توسعه جوامع و تحول وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فعالیتهای تولیدی و صنعتی نیز گسترش یافت و کارگاه های صنعتی با تعداد کارگر زیاد که اغلب وابسته به حکومت و دربار بودند پدیدار گشتند. در همین دوره تحول شگرفی در صنعت جهان پدیدار گشت و رشد اقتصادی، صنعتی آنها به سرعت فزونی یافت. این زمان فرصت مناسبی جهت پیشرفت صنعتی ایران بود که متاسفانه بدلایل متعدد از جمله ضعف حکومتها، شیوه زندگی سنتی، قوم گرایی و ساختار اقتصادی چنین نشده و صنعت ایران تا یالها به همان صورت ابتدایی و غیر ماشینی و در حد تامین نیازهای داخلی، باقی ماند. در دهه 1260 هجری با جلب توجه سرمایه گذاری خارجی صنعت بصورت نوین و ماشینی بتدریج به ایران وارد شد.

در ابتدای دهه 1300 با ظهور سلسله پهلوی و بدنبال تقویت و اقتدار حکومت مرکزی و افزایش درآمدهای دولت از طریق فروش نفت سرمایه گذاری دولتی در صنایع بشدت افزایش یافت. بطوریکه در طی مدت هفت سال از 1311 تا 1317 حدود 63 کارخانه جدید با بیش از 30 هزار کارگر در کشور راه اندازی شد و روند صنعتی شدن ایران از این دوران به صورت جدی تر ادامه یافت. از مهمترین ویژگیهای صنعت در این دوران می توان به توسعه صنایع مونتاژ، عدم توجه به تربیت نیروی متخصص داخلی و اتکاء به کارشناسان خارجی و تکیه بر درآمدهای نفتی اشاره کرد.(9)

پس از انقلاب اسلامی در سال 1357 اولین اولویت بخش صنعت رفع وابستگی و استقلال اقتصادی اعلام گردید. در این راستا برنامه ریزی هایی در برنامه اول توسعه صورت پذیرد که بعلت جنگ تحمیلی و محاصره اقتصادی با مشکلات زیادی روبرو شد ولیکن این اهداف در برنامه دوم توسعه تحقق یافت و اکنون نیز تمرکز اصلی برنامه سوم در بکارگیری کامل از ظرفیت های ایجاد شده در برنامه های اول و دوم توسعه می باشد.

در نخستین برنامه پنجساله توسعه، 8000 میلیارد ریال شامل 15 میلیارد دلار سرمایه گذاری ارزی از سوی بخش خصوصی و دولتی در بخش صنعت انجام شد که حدود 50 درصد آن در زیر مجموعه صنایع کوچک و متوسط و مابقی در صنایع پتروشیمی و فلزات بود. سرمایه گذاری انجام شده و سایر برنامه های حمایتی و اصلاحی موجب شد که سهم بخش صنعت در تولید ناخالص مالی در سال 1374 به 17 درصد برسد. رشد سرمایه گذاری بخش صنعت در برنامه دوم سالانه 2/5 درصد پیش بینی گردید و عملکرد سالهای 1374 و 1375 نشان دهنده رشد 5 درصدی می باشد که خوشبختانه این امر تحقق یافته است.(6)

2-1- توسعه صنعتی و محیط زیست :

توسعه صنعتی فرآیندی است که پس از انقلاب صنعتی و خصوصا در قرن اخیر سرعت قابل توجهی یافته و اغلب کشورهای دنیا بطور اجتناب ناپذیری با آن مواجه بنده اند. در آغاز این دوره خروج دود تیره از دودکش کارخانه ها نشان اشتغال، رونق اقتصادی و قدرت بود و موجب افتخار دولتها و مردم می گردید. بتدریج با افزایش روند توسعه صنعتی و بدلیل محدود شدن ظرفیت پذیرش آلاینده ها توسط محیط زیست، مفهوم این نماد تغییر کرد بطوریکه امروزه، آلوده نمودن محیط زیست علاوه بر منع قانونی، عمل خوشایند و مطلوبی نبوده و توسط عموم و افکار عمومی نیز مورد اعتراض قرار می گیرد.(5)

صنایع نیز بناچار متناسب با این کاهش توان خودپالایی محیط زیست و اعتراضات مردمی تغییر نمودند. چنانکه در چند دهه پیش، در طراحی و اجرای تکنولوژیها و طرحهای صنعتی، جایگاهی برای کنترل های زیست محیطی در نظر گرفته نمی شد در حالیکه امروز نه تنها صنایع براساس قوانین و مقررات ملزم به رعایت استانداردهای زیست محیطی هستند (و این امر بتدریج باعث شده تا پیش بینیهای زیست محیطی در طراحی تکنولوژی و اجرای طرحهای صنعتی در نظر گرفته شود)، بلکه بر اثر وجود اهرم هایی از قبیل تخفیفهای مالیاتی و استانداردهای بین المللی زیست محیطی، صاحبان صنایع نیز بطور داوطلبانه اقدام به کنترل آلودگی ها و انجام اصلاحات زیست محیطی می نمایند.

 3-1- نمای عمومی فرآیند تولید در واحدهای صنعتی:

وضعیت توسعه صنعتی در تمام کشورها در مرحله یکسانی نمی باشد. کشورهای توسعه یافته با دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب و دانش فنی مورد نیاز، اهمیت بیشتری به مسایل زیست محیطی می دهند در حالی که در کشورهای در حال توسعه بدلایل مختلف، هنوز آلودگیهای زیست محیطی ناشی از صنعت، کم و بیش وجود دارد. آنچه در این میان تمام جهان بسوی بهبود کیفیت زیست محیطی می باشد.

مسایل و مشکلات عمده زیست محیطی را در صنعت می توان بدو صورت مصرف مواد اولیه و ایجاد آلودگی بیان نمود.

بطور کلی تمامی صنایع دارای یک فرآیند یکسان شامل مصرف مواد اولیه و تولید محصولات نهایی می باشند. اما از نظر زیست محیطی، مواد ذیل دارای اهمیت است:

اولاً ) مواد اولیه صنایع اغلب انواع مختلفی از منابع طبیعی می باشند که یا میزان ذخیره آنها ثابت است و یا قابل تجدیدند که در مورد اخیر نیز در صورت بهره برداری نامناسب قابلیت تجدید خود را از دست داده و به منابع تجدید ناپذیر تبدیل می شوند.

ثانیاً ) محصولات نهایی حاصل از فعالیت کارخانه تنها شامل تولیدات برنامه ریز شده مورد نظر نمی باشد بلکه در کنار آنها غالباً محصولات فرعی ناخواسته ای نیز تولید می گردد. این محصولات ناخواسته فرعی، براساس نوع صنعت و فناوری تولید، متفاوت می باشند و به گونه های مختلف از قبیل پسماندهای جامد، پساب صنعتی، گازها و ذرات معلق، انرژی و صوت منتشر می شود. ورود مقادیر مختلف این محصولات فرعی ناخواسته صنعتی به محیط زیست، باعث ایجاد انواع آلودگیهای زیست محیطی در زمینه آب، خاک، هوا، صوتی و دیداری می گردد.

 4-1- روشهای جلوگیری از آلودگی :

جلوگیری از این آلودگی ها به دو صورت عمده امکان پذیر می باشد:

    اقدام جهت کنترل و تقلیل اثرات سوء مواد آلاینده پس از تولید
    کاهش انواع و میزان محصولات فرعی ناخواسته

روش اول با طراحی و اجرای سیستم های کنترلی جنبی و اقدامات اصلاحی در مدیریت فرآیند تولید، تحقق می یابد و روش دوم عمدتاً با استفاده از تغییر در مدیریت، طراحی فرآیند تولید و استفاده از فناوریهای جدید امکان پذیر می باشد.

5-1- وضعیت صنایع کشور از دیدگاه نوع صنعت و تعداد کارکنان:

پراکنش صنایع در ایران در اثر عوامل متعددی از جمله قابلیتهای منطقه ای، زیر ساختها، سیاستگذاریها، امکانات آموزشی و خدماتی، موقعیت جغرافیایی، خدمات صنعتی، ویژگیهای منابع طبیعی و زیست محیطی بطور یکنواخت و همگن صورت نگرفته است. مطالعات انجام شده در زمینه نابرابریهای منطقه ای در ایران که رد سال 1370 توسط مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران انجام شد بیانگر وجود نواحی فعال صنعتی در برابر کم فعال می باشد.

براساس این مطالعات علاوه بر اختلاف میان مناطق از نظر فعالیتهای اقتصادی، در درون هر منطقه نیز اغلب نابرابریهای چشمگیری وجود دارد که گاه از اختلافات میان مناطق نیز بیشتر است.

بررسیهای انجام شده در مورد واحدهای فعالی صنعتی در دو مقطع زمانی 1367 و 1375 نشان می دهد که سهم استانهای بزرگ نظیر تهران، اصفهان، خراسان و آذربایجان شرقی چه از نظر تعداد کارگاههای صنعتی و چه از نظر تعداد شاغلان در این بخش همواره با اختلاف زیادی از سایر استانها بیشتر بوده است. در همین دوره سهم استانهایی نظیر کهگیلویه و بویر احمد، ایلام، اردبیل و کردستان در این زمینه ناچیز بوده است. به همین جهت و در راستای رفع مشکلات اقتصادی و اشتغال مناطق و استانهای محروم در سالهای اخیر با اعمال سیاستهای اتخاذ شده سعی گردید تا این عدم تعادل برطرف گردد. کاهش سهم اشتغال صنعتی استانهای تهران (از 8/36 درصد در سال 1367 به 3 /33 درصد در سال 1375) و اصفهان به نفع افزایش این سهم در استانهای محروم و غیربرخوردار و همچنین افزایش سهم اشتغال صنعتی به نسبت جمعیت استانهای مذکور حکایت از عملکرد مثبت سیاستهای اتخاذ شده دارد.(6)

پراکنش ناهمگون صنایع در سطح کشور و متمرکز کردن آنها در برخی مناطق و استانها پیامدهای منفی متعددی بدنبال دارد که علاوه بر افزایش بیکاری و کاهش رونق اقتصادی در سایر استانها موجب تشدید مهاجرت بین استانی شده و با افزایش جمعیت مناطق صنعتی و مسایل اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی مشکلات زیست محیطی عدیده ای را نیز بدنبال داشته است.

از آنجاییکه ظرفیت پذیرش محیط زیست محدود می باشد، تمرکز بی برنامه صنایع باعث تکمیل ظرفیت پذیرش محیط و ایجاد آلودگی می شود. چنین حالتی آلودگی مستقیم ناشی از صنایع می باشد در حالیکه اثرات ثانویه این تمرکز از طریق افزایش پیش بینی نشده جمعیت، افزایش حمل و نقل و سایر خدمات در منطقه نیز بر محیط زیست اعمال می گردد.

تعداد نیروی کار در بخش صنعت در طی دهه های گذشته نوسانات زیادی داشته است بطوریکه پس از افزایش سریع نیروی کار شاغل کشور در بخش صنعت از 8/13 درصد در سال 1335 به 2/18 درصد کل نیروی شاغل کشور در سال 1345، نیروی شاغل این بخش در سال 1355، 19 درصد افزایش یافت، در حالیکه این میزان در سال 1365 به 2/13 درصد تنزل یافت. براساس یک آمارگیری که در سال 1371 به انجام رسید، تعداد افراد شاغل در صنایع، معادن و نفت بالغ بر 2 میلیونی نفر بوده که 9/14 درصد کل نیروی کار اشتغال یافته 5/13 میلیونی کشور در سال یاد شده بوده است. با استفاده از جدول شماره 1 می توان سهم هر استان را از میزان کل شاغلان بخش صنعتی کشور به شرح زیر محاسبه نمود(3)

پایان نامه کتابچه ی راهنمای آموزشهای زیست محیطی

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه کتابچه ی راهنمای آموزشهای زیست محیطی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:90

فهرست مطالب:

فصل اول
مقدمه    ۶
بیان اهداف    ۷
هدفهای کلی واهداف رفتاری آموزش محیط زیست    ۸
تاریخچه توسعه آموزش زیست محیطی    ۹
اهداف آموزش محیط زیست    ۱۰
انواع برنامه های آموزشی در زمینه آموزش محیط زیست    ۱۱
روند تاریخی آموزش محیط زیست    ۱۳
در آمدی به مسایل زیست محیطی بین المللی    ۱۵
فصل دوم
( تعاریف، مفاهیم، آلودگیها، راهکارها و آموزش ها)    ۱۷
هوا    ۱۸
آب    ۲۶
انرژی و اثرات زیست محیطی نیروگه های حرارتی    ۳۲
زباله ها    ۴۳
صوت    ۴۶
نفت    ۴۸
خاک   ۵۱
جنگل    ۵۴
فصل سوم
( کنفرانس‌ها)
کنفرانس جهانی آموزش محیط زیست- توکیو    ۶۱
کنفرانس جهانی محیط زیست استکهلم    ۶۲
کنفرانس جهانی محیط زیست برانتلند   ۶۳
کنفرانس جهانی محیط زیست- ریو   ۶۴
فصل چهارم
( راهکارها)
کجا و چگونه محیط زیست را آموزش دهیم    ۶۶
تاریخچه آموزش محیط زیست در سازمان حفاظت محیط زیست    ۷۷
راهکارهای حفاظت از محیط زیست   ۷۹
آینده نگری و تعهد در قبال نسل های آینده    ۸۳
تدوین راهکارهای عملی در آموزش محیط زیست    ۸۶
فصل پنجم
نتیجه گیری    ۸۸
منابع و ماخذ    ۸۹

مقدمه:

در سرزمین ما، مقوله محیط زیست و در پیوند مستقیم با آن، ضرورت حفاظت از محیط زیست به عنوان دانش، بینش و حرفه از تاریخچه ای بس نوین بر خوردار است و به همین دلیل است که هنوز جایگاه واقعی خود را میان اذهان عمومی باز ننموده است (1) با توجه به رشد روز افزون جمعیت و محدود بودن منابع طبیعی در دسترس، امروزه مسئله حفاظت از محیط زیست به عنوان یکی از مهمترین مسائل جامعه بشری مطرح شده است که لازمه آن آموزش های زیست محیطی به افراد جامعه می باشد. نکته حائز اهمیت این است که حفظ محیط زیست محدود به مرزهای سیاسی و جغرافیایی نبوده و اهتمام جمعی همه ساکنان کره زمین را می طلبد. بنابراین مسائل محیط زیست در اواخر قرن بیستم بعدی جهانی یافت و مورد توجه و رسیدگی جدی کارشناسان قرار گرفته است.

درک عواملی و عواقب دگرگونی جهانی محیط زیست و یافتن راههای مناسب جهت پیشگیری و مقابله با آثار سوء آن بسیار ضروری است. (2) آموزش های زیست محیطی به عنوان یک اولویت مهم و درجه اول برای کلیه جوامع انسانی به خصوص کشورهای در حال توسعه مطرح می شود. در چنین جوامعی توسعه صنایع، کشاورزی و افزایش جمعیت و توسعه شهرها موجب سرازیر شدن انبوهی از آلاینده های مختلف به محیط زندگی انسان و سایر موجودات زنده گردیده و از سوی دیگر و عمدتا به دلیل آگاهی لازم، هنوز راههکارهای جدید برای مهار این قبیل آلودگی ها پیش بینی نشده است و در نتیجه معضلات ناشی از بروز این مسائل هر چه بیشتر خود نمایی می کنند. بنابراین ضروری است که تمهیداتی اندیشیده شود تا بتوان این پدیده خطرناک را که البته هنوز بسیاری از افراد خطر آن را درک نمی نمایند کنترل نمود. (3)

بیان اهداف:

هدف از این گزارش این است که انسان در جهان معاصر در لحظات بسیار حساسی از حیات خود قرار دارد با گذشت قرنها از زندگی بشر بر روی کره زمین هنوز بر قراری مساوات و عدالت و توسعه با نابرابری در میان کشورها و در درون کشورها وجود دارد. فقر و گرسنگی و عدم برخورداری از آموزش و بهداشت در همه کشورها در مقیاس های متفاوت پدیده های شناخته شده است.

ازیاد جمعیت، زیست بوم‌ها را که حیات بشر بدانها وابسته است به شدت در معرض نابودی قرار داده است حال برای احتراز از نابودی مطلق محیط زیست همه انسانها هم تصمیم گیران و هم مردم دیگر در ابعاد جهانی یا ملی به ویژه در سطح محلی باید آموزش های لازم را در این زمینه ببینند و بدانند که پیشرفت و توسعه باید روزهای پایدار داشته باشد واز ثمرات آن نه تنها نسل های حاضر بلکه باید نسل های آینده نیز بهره مند شوند که این کار تنها با آموزش های لازم در مورد محیط زیست به انسانها و شهروندان جامعه صورت می گیرد تا آنها از امکانات که در اختیار دارند به خوبی استفاده کنند و آن ها را به هدر ندهند تا برای نسل آینده هم باقی بماند. (4)

هدف کلی واهداف رفتاری آموزش محیط زیست:

هدف آموزش محیط زیست در اصول راهنمای آن نهفته است که می توان آن را به صورت زیر بیان کرد: توسعه آگاهی و درک هر فرد نسبت به فرآیندها و ارتباطات داخلی در محیط های طبیعی و مصنوعی به صورتی که شخص به ارزش ها ونظریات، انگیزه ها و تعهدات خود نسبت به حمایت و حفاظت از محیط زیست جامعه عمل بپوشاند و منجر به این شود که شخص اقداماتی برای حل مسایل محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی بعمل آورد. به عبارت دیگر هدف آموزش محیط زیست اینست که در هر فرد حساسیتی نسبت به حوادث و تغییرات فیزیکی، زیست، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محیط زیست به وجود آورد و نگرانی هایی نسبت به مسائل ناشی شده از آنها و خواستی صمیمانه نسبت به اصلاح مشکللات انسانی مانند فقر، بی سوادی و بی عدالتی اجتماعی، قدرت تشخیص و توصیف مسائل زیست در وی ایجاد کند و مهارتی برای ابداع روش ها و وسایل حل مسایل زیست محیطی در او بپروراند.

پس بر هر فرد کاملاً واجب است که برای بقای نوع بشر و ارتقاء کیفی زندگی وی از ارتباط آدمی با محیط زیست آگاه شود و آنرا درک کند و ارزشها و دیدگاههایی را برای حفاظت و عدالت اجتماعی بپروراند و به تنهایی یا گروهی در جهت حل مشکلات محیط زیست اقدام نماید و یا از بروز آن ها جلوگیری کند. آموزش محیط زیست کوشش آگاهانه ای برای دستیابی جهانی به این هدف برای تمام سنین و از طریق تمام نظام های آموزش رسمی و غیر رسمی و به کار بردن دانش و روش های همه رشته ها است. (5)

تاریخچه توسعه آموزش زیست محیطی:

ریشه های نخستین آموزش زیست محیطی، آموزش، حفاظت از محیط زیست بود.

آموزش زیست محیطی نوین نه تنها بر آگاهی شهروندان جهان از مشکلات تاکید بیشتری دارد، بلکه میل به مشارکت ومهارت آنان را در مدیریت و ساماندهی محیط زیست می طلبد. کنفرانس استهکلم را می توان اولین گردهمایی های بین المللی در جهت توجه افکار عمومی جهان به سمت محیط زیست دانست در کنفرانس سازمان ملل در مورد محیط زیست که در سال 1972 در استهکلم برگزار شد، 113 کشور جهان با تصویب بیانیه محیط زیست به نقش آموزش و آگاه کردن مردم و شناساندن موضوعات زیست محیطی به آنان تاکید کردند. در این پروژه اصول و خطوط برنامه جهانی آموزشی محیط زیست تهیه شده زمینه اصلی این برنامه ایجاد اخلاق جهانی جدیدی درمردم در برخورد با محیط زیست بود. اهداف آن ریشه کن سازی فقر، گرسنگی، بی سوادی، آلودگی، استثمار انسانی و سلطه طلبی، ممانعت از پیشرفت ملی به بهای ملت دیگر و ترویج راههای توسعه آن دسته از منابع جهانی که به نفع همه ابنای بشر است تشکیل می دهد. آموزش زیست محیطی جهانی به سرپرست (IEEP) در سال 1977 در تفلیس گرجستان برگزار شد. بیانیه و توصیه های کنفرانس تفلیس به نقطه عطفی در آموزش زیست محیطی جهان مبدل شد. در این بیانیه راه کارهایی برای توسعه آموزش زیست محیطی در سطوح ملی کشورهای جهان ارائه شد.

بیست سال بعد از کنفرانس استهکلم در سال 1992 در شهر ریو در برزیل اجلاسی با عنوان ( سرای زمین) برگزار گردید که حاصل آن منشوری به نام ( دستور کار 21) بود .