پایان نامه هنر مجسمه سازی در یونان باستان

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه هنر مجسمه سازی در یونان باستان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:75

چکیده:

تمدن یونان باستان از تاثیرگذارترین فرهنگ هایی است که حیات بشر به خود دیده است. پتانسیل هنری یونان از چنان نیرویی برخوردار است که با گذشت دهه ها و قرن ها همچنان می توان ردپای هنر هنرمندان آن را در فرهنگ های سرزمین های جهان مشاهده نمود.حضور چهارگزینه از عجایب هفت گانه دنیا در میان آثار یونان باستان نمایانگر فرهنگ غنی و ماندگار این سرزمین است.توجه یونانیان به دو عنصر زیبایی شناختی و انسان گرایی به خلق آثاری انجامید که تا امروز نیز الهام بخش بسیاری از هنرمندان است.
در غرب هنر امپراتوری رم باستان آشکارا از هنر یونان تاثیر پذیرفته است. کشورگشایی های آلکساندر کبیر در شرق نیز زمینه ساز حضور هنر یونان باستان در کشورهای آسیای میانه و هندوستان را فراهم آورد و مکتب گرکو ـ بودیست (یونانی ـ هندی) را بنیان نهاد.هنر یونان باستان از نظر سبک به چهار دوره قابل تقسیم است:
۱) هنر هندسی (geometric)
۲) هنر کهن (archaic)
۳) هنر کلاسیک (classical)
۴) هنر هلنی (hellenistic)
گرچه یونان باستان را سرزمین ادب و هنر می شناسند ولی جاه طلبی و کشورگشایی های برخی از فرمانروایان سبب نابودی بسیاری از آثار هنری آن شد . دو هنر معماری و مجسمه سازی بیش از سایر هنرها توان مقابله با جنگ و ویرانی را داشتند و امروزه بسیاری از اطلاعاتی که ما از هنر یونان باستان داریم به واسطه آثار باقی مانده از این دو رشته هنری است .
درباره بخشی از دوران هنری یونان که به سال های سیاه معروف است هیچگونه اطلاعاتی در دست نیست . از دوران هنر هندسی که به سال های ۱۰۰۰ پیش از میلاد مسیح بر می گردد نیز اطلاعات ناقصی وجود دارد. هنر کهن تنها با فیگورهای سیاه رنگی که روی ظروف نقاشی می شدند قابل بررسی است.
در حقیقت نمی توان مرز روشنی از دوره های هنری یونان را مشخص نمود. برخی هنرمندان یونانی در سالهایی از هم نسل های خود گام هایی فراتر برداشتند و این به تولد هنر و سبک جدید در فرهنگ یونان منجر شد.
دوران کلاسیک یونان از زمان لشکر کشی یونانیان به سرزمین پارس آغاز شد و عصر هلنی نیز نتیجه التقاط دو فرهنگ یونانی و آسیای شرق (هند و افغانستان) است.آثار به جای مانده از هنر یونان باستان به مجسمه ها، بقایای بناهای معماری، ظروف سفالی و سکه ها ختم می شود .یونانی ها نیز به مانند بسیاری از فرهنگ های اروپایی، اوج بروز خلاقیت را در هنر نقاشی می پنداشتند. از نقاشان مطرح یونانی می توان به «پلی گنوتوس از تاسوس» اشاره کرد. هر چند از وی هیچ اثری بر جای نمانده ولی براساس مکتوبات شهرت و محبوبیت این هنرمند، همتراز با میکلانژ و لئوناردو داوینچی بوده است.
نقاشان یونانی عمدتا بر روی بوم های چوبی نقاشی می کردند که همین امر به عمر کوتاه آنها ختم شده است. آشنایی با نقاشی های یونان، امروزه تنها از طریق بررسی سفالینه ها و نقاشی های دیواره های مقبره ها امکان پذیر است . نقاشی بر روی سفالینه ها تنها بخش کوچکی از بعد زیبایی شناسی یونانیان را آشکار می سازد چرا که تکنیک هنرمندان نقاش در نقاشی بر روی ظروف و بوم های بزرگ بسیار متفاوت بود.
هنر مجسمه سازی یونان با حضور چند مجسمه که بخش هایی از آن به جای مانده است ، قدرت خالقان آنها را در رعایت تناسبات و توجه به عناصر حقیقت انگاری، آشکار می سازد . در کنار جنگ، آفت دیگری نیز هنر یونان را از ماندگاری محروم ساخت: زلزله. بسیاری از بناهای عظیم معماری یونان باستان توسط یکی از بی شمار زلزله های یونان نابود و تخریب شد.
اما همین آثار اندک به جای مانده از معماری همچون پارتنون و معبد هفائستوس در آتن اوج تمدن بشری در عصر باستان را به رخ عصر حاضر می کشد . چهار گنجینه از هفت عجایب دنیا: «مجسمه زئوس در المپیا»، «معبد آرتیمیس در افسوس»، «کولزئوس رودز» و «فانوس دریایی الکساندر» نمایندگان تمدن کهن سرزمین یونان در دنیای معاصر هستند.

یونانیان، خدایان متعدد خود را بصورت مجسمه در معابد خود قرار میدادند و آنها را پرستش می نمودند. مجسمه های سنگی و برنزی بیشماری نیز از قهرمانان خود در میدانها و معابر عمومی می‌گذاشتند.

مصریان عقیده داشتند که روح هر انسانی پس از مرگ به این جهان بر می گردد و برای اینکه آن روح سرگردان نشود مجسمه‌هایی از سنگ یا برنز یا چوب یا گچ می ساختند و در مکانهای امنی قرار میدادند و چون آن مجسمه ها کاملاً شبیه اشخاصی که مرده بودند ساخته میشد به عقیده آنان روح به آسانی می‌توانست در آنها جای گیرد.

بعلاوه مصریان نیز خدایان خود را بصورت موجوداتی در سنگ یا برنز مجسم می‌کردند و در معابدشان قرار می دادند یونانیان قبل اسلام، هنگامیکه تمام ملل جز ملت نبود به خدایان متعدد اعتقاد داشتند و دارای مذهبی بودند که به توحید خیلی نزدیک بود. هرودت که یونانیان عهد هخامنشی را به هم میهنان خود در کتابی تحت عنوان «تاریخ» معرفی نموده تعجب می کنم از اینکه یونانیان برای خدایان خود معبد و مجسمه ای نمی سازند و می‌گوید آنها برای انجام مراسم مذهبی خودشان روی بلندیها می‌روند و خداوند خود را به این طریق پرستش می‌نمایند.

در عهد ما هیچ مجسمه‌ای که خدای یونانیان قدیم یعنی اهورامزدا را به ما نشان بدهد نمی‌شناسیم انسان بالداری که در پیشانی آرامگاه بعضی از پادشاهان هخامنشی نقش شده اهورامزدا نیست این فقط تقلیدی از نقوشی است که در همان زمان در آرامگاههای پادشاهان مصر نقش می‌شده و چون شاهنشاهان هخامنشی بر کشور مصر تسلط یافته بود از بسیار از رسوم مصریان تقلید نمودند. هیچ مدرک کتبی یا منطقی به ما نشان نمی‌دهد که این نقش از اهورامزدا باشد.

با این حال وقتی اشکانیان خواستند رب النوع ناهید یا آناهیتا را نشان دهند آنرا بصورت زنی روی سنگ نقش کردند و به همین طریق اهورامزدا در عهد ساسانیان بصورت انسانی نقش شده که قدرت سلطنت را به پادشاهان ساسانی می دهد و مهر یا میترا نیز بارها بر روی نقوش برجسته در دامنه کوهها بصورت انسانی نشان داده شده که اشعه متعدد، اطراف صورت او را احاطه کرده ولی هیچ یک از خدایان بصورت مجسمه‌ای که بتواند روی پایه ای قرار گیرد و اطراف آن آزاد باشد در دوران پیش از اسلام در یونان ساخته نشده است.

در کشورهای مجاور یونان یعنی هندوستان و مصر و یونان مجسمه های متعدد از دوران‌های قدیم باقی مانده. هندیها مجسمه بودا را در معابد خود قرار می دادند. مصریها مجسمه فراعنه را می‌ساختند و رومیها پیکر امپراطوران و سرداران را در سنگ میتراشیدند یا در برنز می‌ریختند. تنها مجسمه‌ای که از شاهنشاهان قدیم یونان باقیمانده پیکر شاپور دوم می‌باشد که روی تخته سنگی طبیعی که در غازی در کنار دره شاپور قرار داشته تراشیده شده و معلوم نیست در چه زمانی مورد حمله انسانی قرار گرفته و به زمین انداخته شده‌است.

در این مجسمه سعی نشده‌است که شباهتی میان شاهنشاه و مجسمه وجود داشته باشد. و فقط از طرز آرایش مو و لباس و جزئیات دیگر تشخیص داده شد که قصد هنرمند مجسم نمودن شاپور دوم بوده است.

در این مقاله سه مجسمه زیبا که از دوره هخامنشی و اشکانی باقی مانده ارائه داده می‌شود.

چند سال پیش آقای علی سامی در تخت جمشید سر مجسمه کوچکی را پیدا کرد که از جنس سنگ لاجورد و تنها مجسمه قابل توجهی است که تاکنون در تخت جمشید پیدا شده. صورت جوانی است در حدود ۲۲ سال موهای او مانند تمام موهائی که در دوران هخامنشی نقش شده مجعد است و بر سر او کلاه کنگره داری است که مخصوص پادشاهان یا وارثان بلا فصل آنها است.

کنگره نماینده شهر و پایتخت است بعداً بصورت تاج کنگره دار در‌آمده و علامت قدرت و حکومت است. این سر بصورت مجزی از بدن ساخته شده و روی بدن الصاق شده است. ابتدا گفته شد نقش جوانی خشایارشا است. بعداً گفته شد نقش داریوش اول است. هیچ معلوم نشده به چه مناسبت باید خشایارشا یا داریوش باشد. به هر حال تاج کنگره دار او علامت سلطنت است و چون داریوش اول وقتی به پادشاهی رسید بیش از یک جوان معمولی سن داشت بهتر است بگوئیم این سر مجسمه خشایارشا است. بدون شک نباید فرض کرد که شباهتی به شخص خشایارشا داشته باشد زیرا تمام نقوش برجسته تخت جمشید مانند شاهنشاه و خدمتگزار و سربازان بهم شبیه است به این معنی که سنگتراشان یک صورت خیالی برای همه در نظر گرفته و طبق آن شاه و سرباز و خدمتگزار را نقش کرده اند. تنها اختلافی که میان آنها وجود دارد جزئیات لباسی است که آنها را از یکدیگر متمایز می نماید.

چون کتیبه ای همراه این سر مجسمه نبوده نمی توان بطور قطع آن را به شاهنشاه معینی نسبت داد ولی چون خشایارشا بیش از سایر شاهنشاهان هخامنشی در تخت جمشید اقامت داشته، احتمال دارد این سر تصویر او باشد. جز این سر مجسمه، پیکر دیگری که در سنگ یا گچ تراشیده شده باشد یا در برنز ریخته شده باشد از دوره هخامنشیان در دست نیست. با این حال در مجموعه‌های خصوصی خارج از یونان چند مجسمه گلی کوچک وجود دارد که به دوره هخامنشی نسبت داده می‌شود ولی از نظر هنری به پای سر مجسمه نامبرده در بالا نمی‌رسد.

از دوره اشکانیان مجسمه‌های برنزی و گلی بسیار کوچک بدست آمده که بعضی دیگر به سبک یونان است ولی از همه آنها مهمتر دو مجسمه است که هر دو در موزه یونان باستان قرار دارند و قابل مطالعه می‌باشد.

یکی از آنها سر مجسمه مرمری است که در حدود سی سال پیش در شوش بوسیله هیئت فرانسوی پیدا شد و باستان شناسان فرانسوی پس از مطالعه و تحقیق درباره آن اظهار کرده اند تصویر ملکه « موزا» زن فرهاد چهارم است که نژاد او ایتالیائی بود. ملکه موزا نیز تاج کنگره داری بر سر دارد ولی احتمال دارد شباهت مجسمه در این مورد با ملکه اشکانی کامل بوده باشد زیرا تمام جزئیات قیافه و حتی چین زیر گردن نشان داده شده.

احتمالاً ملکه موزا هنگامی که شبیه او را در سنگ می تراشیدند در حدود سی یا سی و دو سال داشته. قطعاً به تاج ملکه چیزهای دیگری الصاق شده بوده که امروزه از میان رفته چون قسمت پشت سر مجسمه صیقلی نشده. این مجسمه نیز روی بدن مجزایی قرار می‌گرفت و در کنار دیوار واقع می‌شده. در روی پیشانی مجسمه نام سنگ تراش بدین طریق به خط یونانی نوشته شده ( آنتینوکوس پسر درایانتوس). بنابراین تنها مجسمه مرمر قابل توجهی که از عهد اشکانیان باقی مانده بدست سنگتراشان یونانی ساخته شده و این فرض تأیید می‌شود که هنرمندان یونانی علاقه زیاد به ساختن مجسمه نداشته‌اند.

مجسمه سوم متعلق بدوره اشکانی و از جنس برنز است. این مجسمه تمام قد است حتی کمی از قد معمولی انسانی بزرگتر است. میان سر و بدن که مجزی از هم ساخته شده تناسب صحیحی موجود نیست و باز می‌بینیم که ساختن مجسمه های دو قطعه یعنی بدن مجزی از سر در یونان مورد توجه بوده‌است. هنر ساختن مجسمه‌های بزرگ برنزی در یونان زیاد معمول نبوده و اینطور به نظر می رسد که سازنده این مجسمه آشنایی به یک مجسمه سازی برنزی یونانی داشته. با این حال گذشته از فن برنز ریزی، سایر جزئیات پیکر سازی مربوط به این مجسمه کاملاً یونانی است.

از مطالب بالا می توان چنین نتیجه گرفت که، یونانیان که در تمام رشته‌های هنری تزئینی مانند نقاشی، سنگتراشی، منبت‌کاری و غیره مهارت فوق العاده بخرج داده‌اند در فن مجسمه سازی علاقه زیاد از خود نشان نداده اند و این عدم علاقه به ایجاد مجسمه، در تمام ادوار تاریخی پیش از اسلام و در دوران اسلامی همچنان ادامه داشته است.

مجسمه مکشوفی در شمی (از نواحی لرستان) بزرگترین مجسمه‌ای است که تا کنون در خاک یونان پیدا شده، و تنها مجسمه برنزی بزرگی است که از دوران‌های قدیم یونانیان به یادگار باقیمانده است. ولی مجسمه های کوچک خصوصاً از عهد اشکانیان و ساسانیان در کشور ما زیاد ساخته شده و تمام خصوصیات پیکر تراشی یونان نیز در این مجسمه‌های کوچک دیده می‌شود. با این حال مجسمه بزرگی از «اوتان» پادشاه «الحضر» از مرمر تراشیده‌اند و اکنون در موزه موصل محفوظ است و ۲۰/۲ متر ارتفاع دارد و حال اینکه ارتفاع مجسمه شمی از ۹۰/۱ متر تجاوز نمی‌کند.

می‌گویند یکی از خصایص پیکر تراشی یونانیان در عهد اشکانیان این بود که مجسمه را از مقابل می‌تراشیدند و به ‌آن حرکت نمی‌دادند . مثلاً اگر مجسمه‌ی مرمری را که از دوره اشکانیان است و امروز در موزه موصل محفوظ می‌باشد با مجسمه دیسک انداز، کار «میرون» مجسمه ساز معروف یونان در قرن چهارم پیش از میلاد مقایسه کنیم اختلاف زیاد میان آن دو مجسمه مشاهده می نمائیم. در مجسمه دیسک انداز یک پا عقب‌تر از پای دیگر قرار داده شده و کمر بطرف جلو خم شده و دست یکی بطرف عقب و یکی بطرف جلو به حرکت درآمده.

در مجسمه «اوتال» پادشاه الحضر پای چپ فقط کمی جلوتر از پای راست قرار داده شده و کفشها کاملاً شبیه به کفشهای مجسمه شمی است. پادشاه الحضر نیز مانند امیر شمی شلوار بلند ی بر تن کرده که تا زانویش می‌رسد و روی قبا کمربندی بسته تا شمشیر خود را به آن آویزان کند ولی کمربند کمی پایین تر از حد معمول بسته شده. شاید شمشیر سنگینی کرده و آن را پایین آورده.

«اوتال» دست چپ خود را روی قبضه شمشیر گذاشته و این عادتی است که حتی در عصر حاضر نیز دیده می شود. ولی دست راست خود را کاملاً بلند کرده مانند اینکه صحبتی می کند و با این حال دهان او بسته است .روی قبا و لباده بلندی بر تن پادشاه الحضر دیده می شود که آستینهای بلندی دارد کلاه وی شباهتی به کلاه درویشان در عصر حاضر دارد. این کلاه نیز با کمال سلیقه و مهارت با نقوش زیبایی برجسته مزین گردیده.

«اوتال» سبیلهای پرپشت و ریش نسبتا ‌بلندی دارد و موهای بلندش از زیر کلاه بیرون آمده است. میان این مجسمه با مجسمه شمی شباهت زیاد وجود و فقط لباس آن متفاوت است .

در موزه بغداد نیز سر مجسمه ای از سنگ آهکی به اندازه طبیعی تراشیده شده که تمام خصوصیات پیکر تراشی عهد اشکانی را که در مجسمه «اوتال» دیده می شود در بر دارد. در این مجسمه حرکت دیده نمی‌شود ولی احساسات او را می توان حدس زد ریش و سبیل او بسیار منظم تراشیده شده و شانه زده است.

موهای سرش مانند موهای نقوش برجسته عهد هخامنشی مجعد است و مثل این است که از زیر دست آرایشگری بیرون آمده باشد.

این دومین مجسمه‌ای است که از الحضر بدست آمده ولی مجسمه دیگری نیز در همین محل پیدا شده‌است که امروز در موزه بغداد است و سر یکی از پادشاهان اشکانی را نشان می دهد کلاه این پادشاه همان است که روی سکه های اشکانی دیده می‌شود و از سوی دیگر شباهت زیاد به کلاه «اوتال» پادشاه الحضر دارد ریش و سبیل وی نیز با کمال دقت تراشیده شده .

این سه مجسمه که خارج از یونان هستند بانظمام مجسمه بزرگ شمی کاملاً خصوصیات هنر پیکر تراشی یونانیان در عهد اشکانی را بما نشان می‌دهند و آن را از دوره‌های دیگر متمایز می‌نمایند ولی برای تکمیل این خصوصیات مجسمه دیگری را که آن نیز در موزه بغداد است و در الحضر پیدا شده نشان می‌دهیم.

این مجسمه نیز ۲۰/۲ متر ارتفاع دارد و از مرمر ساخته شده و صاحب آن «سناترک» پادشاه الحضر است. موهای این شخص مانند موهای امیر شمی با نواری بسته شده و در طرفین صورت آویزان است. وی نیز مانند «اوتال» پادشاه الحضر دست راست خود را بلند کرده و در دست چپ بجای شمشیر، یک برگ زیتون یا خرما که علامت صلح است بر دست دارد. لباس و کمر او که دارای تزئینات فراوان است شباهت زیاد به لباس سفرای کبار کشورهای کنونی دارد. شلوار او بلند است و چین دارد بدون شک شلوار بلند چین دار که چیزی شبیه به شلوار مردم امروزی در آذربایجان غربی می‌باشد در زمان اشکانیان بسیار معمول بوده است.

«سناترک» نیز مانند امیر شمی گردن بندی بر گردن و گوشواره‌ای بر گوش دارد. در بالای سر او پیکر عقابی دیده می شود که بالهایش را گسترده و این عقاب ما را درباره کلاه که بر سر بعضی از صاحب منصبان عالی‌مقام عهد ساسانی دیده می‌شود روشن می‌نماید.

پایان نامه آماده سازی محیط کشت(رشته کشاورزی)

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه آماده سازی محیط کشت(رشته کشاورزی) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

 

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:105

فهرست مطالب:

آماده سازی محیط کشت.. ۳

۳-۱ ترکیبات محیط کشت.. ۳

۳-۱-۱ عوامل تولیدکنندة ژل و جایگزینی آنها ۶

۳-۱-۱-۱ آگار و دیگر مواد تولید کننده ژل. ۶

۳-۱-۱-۲ حمایت کننده های فیزیکی. ۱۱

۳-۲-۱ سیستم های کشت مایع در مقابل جامد ۱۲

۳-۱-۳ عناصر پرمصرف.. ۱۴

۳-۱-۳-۱ نیتروژن. ۱۵

۳-۱-۲-۲- کلسیم ۱۶

۳-۱-۳-۳ منیزیم ۱۷

۳-۱-۳-۴ پتاسیم ۱۷

۳-۱-۳-۵ فسفر. ۱۸

۳-۱-۳-۶ سولفور. ۱۹

۳-۱-۳-۷ سدیم ۱۹

۳-۱-۳-۸ کلر. ۲۰

۳-۱-۴-۱ آهن. ۲۱

۳-۱-۴-۲ منگنز. ۲۲

۳-۱-۴-۳ بر. ۲۳

۳-۱-۴-۴- روی.. ۲۴

۳-۱-۴-۵ مس: ۲۵

۳-۱-۴-۶ ید ۲۶

۳-۱-۴-۷  مولیبدن. ۲۶

۳-۱-۴-۸ کبالت.. ۲۷

۳-۱-۴-۹ نیکل. ۲۷

۳-۵-۱ تکمیل کننده های آلی. ۲۸

۳-۱-۵-۱ ویتامینها ۲۸

۳-۱-۵-۳ اسیدهای آمینه. ۳۰

۳-۱-۵-۳ شیر نارگیل و سایر محصولات طبیعی. ۳۲

۳-۱-۶ تنظیم کننده های رشد ۳۴

۳-۱-۶-۱ اکسینها ۳۶

۳-۶-۱-۲ سیتوکینینها ۳۶

۳-۱-۶-۳ جیبرلینها ۳۸

۳-۱-۶-۴ اسیدآبسیسیک… ۳۹

۳-۱-۶-۵ اتیلن و سایر تنظیم کننده های گازی.. ۴۰

۲-۱-۶-۶ سایر محرکهای طبیعی و مصنوعی( سنتتیک) ۴۱

۳-۱-۶-۷ دیگر بازدارنده های طبیعی و مصنوعی. ۴۲

۳-۱-۶-۷ دیگر بازدارندهای طبیعی و مصنوعی. ۴۳

۳-۱-۶-۸ برخی اوقات تنشها شبیه تنظیم کننده های رشد عمل می  کنند ۴۵

۳-۷-۱ کربوهیدارتها ۴۶

۳-۸-۱ زغال فعال. ۴۷

۳-۱-۱۰ Ph  و بافرها ۴۷

۳-۱-۱۱ آنتی اکسیدانها ۴۹

۳-۲ ظروف کشت و مواد بسته بندی.. ۵۰

۳-۲-۱ ظروف.. ۵۰

۳-۲-۲ دربندها ۵۳

فصل چهارم ۵۵

جمع آوری نمونه گیاهی نحوة استریل کردن، برش و کشت آن. ۵۵

۴-۱ وضعیت مواد گیاهی. ۵۵

۴-۱-۱ مواد گیاهی گلخانه ای.. ۵۶

۴-۱-۲ مواد گیاهی مزرعه ای.. ۵۸

۴-۳-۱ اثر ژئوتیپ.. ۵۹

۴-۲ جمع آوری و نگهداری.. ۶۰

۴-۳- ضدعفونی سطحی. ۶۲

۴-۴ برش و انتقال بافتها ۶۳

۴-۵ قهوه ای شدن طی دوره کشت و واکشت.. ۶۴

۴-۶-  شرایط محیطی انکوباسیون. ۶۵

۴-۶-۲ نور. ۶۶

تکثیر کلونی. ۶۷

۵-۱ اصول کلی. ۶۷

۵-۱-۱ چرا کلون کردن؟. ۶۷

۵-۱-۲ مشکلات مربوط به کلون کردن. ۶۷

۵-۱-۳ تکنیک های کلون کردن رایج در مقابل کلون به روش این ویترو. ۶۸

۵-۴-۱ انواع ریزازدیادی.. ۷۰

۵-۱-۴-۱ رشدطولی – ساقه جانبی. ۷۱

۵-۱-۴-۲ اندام زایی. ۷۱

۵-۱-۴-۳ جنین زایی سوماتیکی. ۷۲

۵-۱-۵ کارکرد کلونهای جوان و پایه های مادری بالغ در برنامه ای به نژادی درختان. ۷۴

۵-۲ القای اندام زایی و جنین زایی در مواد گیاهی جوان. ۷۶

۵-۲-۱ القای ساقه. ۷۶

۵-۲-۱-۱ القای ساقه در جنین بالغ و ریزنمونه های حاصل از گیاهچه بازدانگان. ۷۶

۵-۲-۱-۲ ایجاد ساقه در جنین بالغ و ریزنمونه های گیاهچه ای نهان دانگان. ۸۱

۵-۲-۲ جنین زایی. ۸۳

۵-۲-۲-۱ جنین زایی در ریزنمونه های جنین نابالغ بازدانگان. ۸۴

۵-۲-۲-۲ جنین زایی در ریزنمونه های جنین بالغ و گیاهچه های جوان بازدانگان. ۸۵

۵-۲-۲-۳ جنین زایی در ریزنمونه های جنینی نابالغ نهان دانگان. ۸۷

۵-۲-۲-۴ جنین زایی درجنین بالغ و ریزنمونه های حاصل از گیاهچه های جوان نهان دانگان. ۸۸

۵-۳- انگیزش اندام زایی و جنین زایی در مواد گیاهی بالغ. ۹۰

۵-۳-۱ اهداف ریزازدیادی مواد گیاهی بالغ. ۹۰

۵-۳-۲ ریزازدیادی گونه هایی که به آسانی تکثیر می شوند ۹۱

۵-۳-۳ ریزازدیادی گونه های سرسخت.. ۹۲

۵-۳-۳-۱ انتخاب ریزنمونه. ۹۲

۵-۳-۳-۲ پیش تیمار جوان سازی.. ۹۴

۵-۳-۳-۳ جوان سازی در این ویترو. ۹۵

۵-۴- اداره کشت پس از شروع رشد ۹۸

۵-۴-۱ رشد طولی ساقه های ریزازدیادی شده ۹۸

۵-۴-۲ شیشه ای شدن. ۱۰۰

۵-۴-۳ ریشه زایی ساقه ها ۱۰۲

۵-۴-۳-۱ ریشه زایی در این ویترو. ۱۰۴

چکیده:

بطور آشکار محیط کشت غذایی عامل مهم در کشت بافت و سلول بشمار می آید، البته برای هر کدام از گونه های درختی آزمایش های فاکتوریل که در آنها کلیه مواد شیمیایی محیط کشت در طیف وسیعی از غلظت های متغیر باشند، انجام نگرفته است. برای انجام چنین تحقیقی به امکاناتی بیش از آنچه که در اکثر آزمایشگاهها موجود است نیاز می باشد.

آنچه که طراحی محیط کشت را بطور خاصی مشکل می کند، اثرات متقابل بسیار پیچیده مواد شیمیایی مختلف در یک محیط کشت غذایی مشخص می باشد. بعنوان مثال کاربرد بعضی از قندها ر محیط کشت سبب کمبود بر می شود. پیچیده تر از آن حالتی است که بر بیش از حد نیاز وجود داشته باشد در این حالت نیاز بافت به کلسیم کاهش خواهد یافت. به دلیل وجود چنی اثر متقابلی، تعیین ترکیبات مطلوب محیط کشت از طریق آزمایشهای فاکتوریل مشکل است. از طرفی این وضعیت با درنظر گرفتن این حقیقت که اثرات متقابل بین بافت و مواد غذایی تحت تأثیر شرایط محیطی از قبیل شدت و کیفیت نور، دوره نوری، درجه حرارت، آگار یا مایع بودن محیط کشت، PH، و غیره قرار می گیرند پیچید تر می گردد. بعلاوه عکس العمل بافت با تغیر وضعیت فیزیولوژیکی ریز نمونه با بافتی که واکشت شده فرق می کند.

محیط کشت های اولیه که در کشت بافت بکار می رود محلول های غذایی تغییر یافته کشت آبکشت گیاهان بود( محلول های غذایی ناپ، ففر و هوگلند- جورج و شرینتگتن) به این مواد مخلوطی از اسیدهای آمینه، ویتامینها و سایر ترکیبات آلی اضافه می شد. امروزه اکثر کشتهایی که استفاده می شوند نوع تغییر یافته محیط های قدیمی هستند با بررسی فهرستی مشتمل بر 260 محیط کشت بافت گیاهی تنها 39 محیط کشت دارای ترکیبات پایه بودند محیط کشت موراشی و اسکوک (MS )[1]بین سایر محیط کشت های گیاهی بیشترین کاربرد را دارد. از میان محیط کشت های ذکر شده توسط جرج و شرینتگتن، 53 محیط کشت از نظر فرمول عناصر پرمصرف مشابه محیط کشت MS بودند ولی در قسمت های دیگر تفاوت داشتند.

اکثر محیط کشت ها از طریق آزمون و خطا بتدریج بهبود یافته اند. البته در برخی از محیط کشت ها روش تجربی کمتر بکار رفته است. مقدار مواد معدنی موجود د محیط کشت MS براساس تجزیه خاکستر بافت توتون سوزانده شده می باشد. محیط کشت LM که اغلب برای سونی برگها استفاده می شود براساس تجزیه ترکیب شیمیایی آرکگونهای بذر نابالغ Pseudostsuha menziesii است البته هیچ گونه تضمینی وجود ندارد که این محیط کشت ها برای تمام ژئوتیپ ها مطلوب باشند یا اینکه چنین تجزیه شیمیایی برای تمام انواع بافتهای گونه های مختلف انجام شده باشد. محیط کشت موردنیاز جهت رشد کالوس نسبت به محیط کشت برای ایجاد و رشد ساقه بایستی دارای مواد معدنی با غلظت بیشتری باشد در حالیکه محیط کشت موردنیاز جهت ایجاد و رشد ریشه فرق می کند محیط کشتی که برای کشت پروتوپلاست بکار می رود اغلب با محیط کشتی که برای پروتوپلاست استفاده می شود بطور کامل تفاوت دارد. از طرف دیگر گونه هایی وجود دارد که درطیف وسیعی از محیط کشت های بخوبی رشد می کنند؛ یعنی محیط کشتهای مطلوب و مشخصی برای اینها وجود ندارد. همچنین حالت هایی و جود دارند که در آنها تهیه یک ژئوتیپ مناسب از تهیه یک محیط کشت مطلوب و دقیق مهمتر است. چنین حالتی برای جنس Populus وجود دارد. بعضی از ژئوتیپهای این جنس روی محیطهای آزمایش شده خیلی ضعیف رشد می کنند در برخی از گونه ها هر رقم دارای نیازهای غذایی مخصوص به خود است.

جرج و همکاران براساس مواد تشکیل دهنده، محیط کشت بافتهای گیاهی را به چهار دسته عمده، عناصر پرمصرف، عناصر کم مصرف، ویتامینها و اسیدهای آمینه یا آمیدها تقسیم کرده اند. برخی از محیط کشت ها مانند وایت، موراشی واسکوگ، گامبور و همکاران(B5 ) لیتوی و لوید و مک کاون محیط کشت های پایه[2] یا تقریباً پایه هستند. بسیاری از محیط کشتهای مورد استفاده دیگر آنهایی هستند که در اثر تغییر کلی یا جزئی محیط کشت های پایه حاصل شده اند.

عناصر پرمصرف محیط کشت موراشی و اسکوگ اغلب در حد یا غلظت محیط پایه رقیق می شوند به همین ترتیب چنین کاری در سایر محیط کشت ها که غلظت عناصر در آنها بالاست انجام می گیرد.

علاوه بر طبقه بندی محیط کشتهای ذکرشده در بالا محیط کشتها را می توان به دو حالت مایع و جامد نیز تقسیم کرد. در حالت جامد محیط دارای عامل ژله کننده است که بافت کشت شده را روی سطح محیط نگه می دارد. این محیط کشتها همچنین درای ویتامینها، اسیدهای آمینه، تنظیم کننده های رشد کربوهیدراتها و اغلب سایز مواد تشکیل دهنده موردنیاز نیز هست.

3-1-1 عوامل تولیدکننده ژل و جایگزینی آنها

3-1-1-1 آگار و دیگر مواد تولید کننده ژل

آگار از رایجترین عامل تولید ژل است که در محیط کشت استفاده می شود. آگار پلی ساکاریید هایی پیچیده است که از برخی گونه های نوعی علف هرز دریایی بدست می آید آگار طی مراحل ساخت در جات متفاوتی از خلوص را طی میکند. ولی مقداری ناخالصیهای آلی و معدنی در آن باقی می ماند. دیفکوباکتوآگار از رایجترین آگار مصرفی در کشت بافت است که دارای مقدار زیادی سدیم و مس می باشد. میزان سدیمی که از طریق آگار در محیط کشت وارد می شود براحتی توسط بافت اکثر گیاهان تحمل می شود. اما گاهی اوقات مس در محیط کشت ایجاد سمیت می کند. محققان اغلب آگار را در غلظت های بین 5/0 و 1 درصد بکار می برند غلظت مناسب آگار برای هر نوع محیط کشت ریز نمونه باید تعیین شود. غلظت خیلی بالای آن منجر به تنش آب در بافت می شود و غلظت های کم آن یک لایه مایع روی سطح ژله تشکیل خواهد داد و غرق شدن ریزنمونه در این لایه مایع مانع از مبادلات گازی شده و به کاهش رشد منجر می شود. بعلاوه کشت ریزنمونه روی محیط کشت مایع می تواند باعث شیشه ای شدن[3] کشتها شود علیرغم آنچه بیان شد بعضی از کتشها روی محیط با غلظت کم آگار رشد بهتری دارند. بعنوان مثال ماده خشک در نوک شاخه های Picea obies در حیط کشت با غلظت آگار 125/0 % نسبت به غلظت 1% سریع تر تجمع می یابد. این ممانعت در غلظت بالای آگار احتمالاً مربوط به تجمع سریع فرآورده های زاید( اینورتاز) در سطح زیرین نمونه است و در میحط با غلظت کم آگار ممکن است به دلیل اینکه میزان انتشار مواد به اندازه کافی وجود داشته از بروز چنین حالتی جلوگیری شده باشد. انواع متداول آگار در دمای بیش از 40 در جه سانتیگرا تشکیل ژل می دهند. میزان سختی ژل به PH محیط کشت بستگی دارد. از محیط کشت های تغییر یافته رینرت و ایت با 5/0 آگار برای کشت بافتهای شیمر Picea glouca استفاده شده است. در PH 5/5 محیط کشت کاملاً سفت بود، در صورتی که در PH های 4 یا 5/4 برای نگهداری بافت، محیط کشت بسیار نرم بود. اخیراً کارهای خالص تری عرضه شده که در درجه حرارت پائین تر تشکیل ژل می دهد . محیط کشت بسیار نرم بود، در صورتی که در PH های 4 یا 5/4 برای نگهداری بافت محیط کشت بسیار نرم بود. اخیراً کارهای خالص تری عرضه شده که در درجه حرارت پائین تشکیل ژل می دهند. از این ژل ها می توان برای تثبیت پروتوپلاستها و یا تک سلولی ها درون یک شبکه استفاده کرد ولی به دلیل قیمت بالای آنها، کاربرد آنها محدود به آزمایش های کوچک است.

تصور می شود آگار دارای توانایی جذب مواد است که این توانایی می تواند در حذف مواد زاید سلولی از محیط کشت به روشی مشابه زغال نماید. همچنین این خاصیت می تواند مانع جذب برخی مواد شیمیایی به بافت کشت شده شود. یکی از موادی که به دشت توسط آگار جذب می شود سیتوکینین است. بنابراین غلظت بیشتر آگار جذب سیتوکینین از محیط کشت را برای بافت مشکل تر می کند. همچنین گزارش شده آگار در غشای سلولی سبب قطعیت مثبت می شود. اگرچه مدارک موجود متناقض است. تداومم موفقیت آگار در کشت بافت ممکن است مربوط به جذب پیچیده و قابلیت الکتریکی باشد؛ با این حال برخی محققان به دنبال یافتن جانشین های ارزانتر و بهتر برای آگار هستند که اثرات متقابل پیچیده کمتری با بافت کشت شده نشان می دهد.

پایان نامه شبیه سازی رشد و عملکرد برخی ژنوتیپ های سویا ( Glycine max L.) با استفاده از مدل CROPGRO-Soybean

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه شبیه سازی رشد و عملکرد برخی ژنوتیپ های سویا ( Glycine max L.) با استفاده از مدل CROPGRO-Soybean دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:200

پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی گرایش زراعت

فهرست مطالب:

1-6-2- تاریخ کاشت 30
1-6-3- فاصله ردیف و میزان کاشت 34
1-6-4- میزان بذر  38
1-6-5- عمق کاشت  41
1-6-6- ماشین آلات کشت 41
1-6-7- آغشته سازی با باکتری 42
1-6-8- ضد عفونی بذر  44
1-7- بیماری ها  48
1-8- آفات 49
1-9- نیاز سویا به عناصر غذایی 51
1-10- آبیاری  53
1-11- برداشت محصول 54
1-11-1- خشک کردن و انبار داری  56
1-12- فرآیند و مصارف سویا  58
1-13- ترکیبات دانه  59
1-13-1- اجزای فعال بیولوژیکی 64
1-13-2- تهیه کنجاله  64
1-13-3- روغن سویا  65
1-13-4- فرآورده های پروتئینی  66

چکیده 1
فصل اول  مقدمه 3
1-1- مقدمه و اهمیت  4
1-2- مشخصات گیاه شناسی  سویا  5
1-2-1 – ریشه  6
1-2-2- ساقه  7
1-2-3- برگ 8
1-2-4- گل و غلاف 9
1-2-5- دانه 11
1-3- رشد و تکامل سویا 13
1-4- مرفولوژی دانه و جوانه زنی  16
1-5- اکولوژی سویا 17
1-5-1-احتیاجات جوی و خاک 18
1-5-2- انتخاب واریته 21
1-5-3- حاصلخیزی  22
1-5-4- نیاز سویا به نیتروژن 23
1-5-5- آهک دادن  26
1-6- عملیات زراعی و تهیه بستر 27
1-6-1- کنترل علف هرز 28

1-14- مدل سازی  67
1-14-1- مدل خانواده DSSAT  68

فصل دوم بررسی منابع 70
2-1- ارتفاع بوته  71
2-2- اجزای عملکرد و شاخص های رشد  72
2-3- عملکرد دانه ،عملکرد بیولوژیک ،شاخص برداشت و شاخص های رشد 79
2-4- کیفیت بذر (روغن و پروتئین) 86
2-5- مدل سازی بر اساس معادلات ریاضی  89

فصل سوم : ۳-۱ – مواد و روش ها 92

فصل چهارم : نتایج و بحث  101
4-1- ارتفاع بوته 102
4-2- تعداد غلاف در بوته 106
4-3- تعداد غلاف در متر مربع 109
4-4- تعداد دانه در غلاف 112
4-5- تعداد دانه در متر مربع 115
4-6- وزن صد دانه 120
4-7- وزن پوسته غلاف بدون دانه 123

8-4- عملکرد غلاف 126
4-9- عملکرد دانه  129
4- 10 – عملکرد بیولوژیک 134
4-11- شاخص برداشت 137
4-12- درصد روغن  143
4-13- عملکرد روغن 146
4-14- درصد پروتئین 149
4-15- عملکرد پروتئین 153
4- 16- شاخص سطح برگ 157
4-17- سرعت رشد محصول 159
4-18- سرعت جذب خالص  161
4-19- مدل سازی  164
4-19 -1- شبیه سازی شاخص سطح برگ و شاخص برداشت  153
4- 19 -2- شبیه سازی وزن ساقه ، برگ و غلاف 170
4-19- 3- شبیه سازی عملکرد دانه 175
پیشنهادات 181
منابع 183
چکیده انگلیسی 197

فهرست نمودارها

نمودار ۴-۱- تاثیر تاریخ کاشت بر ارتفاع بوته سویا  104
نمودار ۴-۲- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر ارتفاع بوته سویا 105
نمودار ۴-۳- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر ارتفاع بوته در سویا 105
نمودار ۴-۴ – تاثیر تاریخ کاشت بر تعداد غلاف در بوته  سویا 108
نمودار ۴-۵- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر تعداد غلاف در بوته  سویا 108
نمودار ۴-۶- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر تعداد غلاف در بوته  در سویا 109
نمودار ۴-۷- تاثیر تاریخ کاشت بر غلاف در متر مربع  سویا 111
نمودار ۴-۸- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر غلاف در متر مربع  سویا 111
نمودار ۴-۹- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر غلاف در متر مربع  در سویا 112
نمودار ۴-۱۰- تاثیر تاریخ کاشت بر دانه در غلاف  سویا 114
نمودار ۴-۱۱- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر دانه در غلاف  سویا 114
نمودار ۴-۱۲- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر دانه در غلاف  در سویا 115
نمودار ۴-۱۳- تاثیر تاریخ کاشت برتعداد دانه در متر مربع سویا 116
نمودار ۴-۱۴- – تاثیر ژنوتیپ و رقم برتعداد دانه در متر مربع سویا 117
نمودار ۴-۱۵- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم برتعداد دانه در متر مربع در سویا 117
نمودار ۴-۱۶- تاثیر تاریخ کاشت بر وزن صد دانه سویا 122
نمودار ۴-۱۷- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر وزن صد دانه سویا 122
نمودار ۴-۱۸- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر وزن صد دانه در سویا 123
نمودار ۴-۱۹- تاثیر تاریخ کاشت بر پوسته غلاف بدون دانه سویا 124

فهرست نمودارها

نمودار ۴-۲۰ – تاثیر ژنوتیپ و رقم برپوسته غلاف بدون دانه سویا 125
نمودار ۴-۲۱- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم برپوسته غلاف بدون دانه در سویا 125
نمودار ۴- ۲۲- تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد غلاف در سویا 127
نمودار ۴-۲۳ – تاثیر ژنوتیپ و رقم بر عملکرد غلاف سویا 128
نمودار ۴-۲۴- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد غلاف در سویا 128
نمودار ۴-۲۵- تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه سویا 132
نمودار ۴-۲۶- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر عملکرد دانه سویا 133
نمودار ۴-۲۷- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه در سویا 133
نمودار ۴- ۲۸- تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد بیولوژیک سویا 136
نمودار ۴- ۲۹ – تاثیر ژنوتیپ و رقم بر عملکرد بیولوژیک سویا 136
نمودار ۴- ۳۰- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد بیولوژیک در سویا 137
نمودار ۴-۳۱- تاثیر تاریخ کاشت بر شاخص برداشت سویا 139
نمودار ۴-۳۲- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر شاخص برداشت سویا 140
نمودار ۴-۳۳- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر شاخص برداشت در سویا 140
نمودار ۴-۳۴- تاثیر تاریخ کاشت بر درصد روغن  سویا 145
نمودار ۴-۳۵- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر درصد روغن  سویا 145
نمودار ۴-۳۶- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر درصد روغن  در سویا 146
نمودار ۴-۳۷- تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد روغن سویا 147
نمودار ۴-۳۸- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر عملکرد روغن سویا 148
نمودار ۴-۳۹- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد روغن در سویا 148
نمودار ۴-۴۰- تاثیر تاریخ کاشت بر درصد پروتئین  سویا 151
نمودار ۴-۴۱- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر درصد پروتئین سویا 152

نمودار ۴-۴۲- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر درصد پروتئین  در سویا 152
نمودار ۴-۴۳- تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد پروتئین سویا 153
نمودار ۴-۴۴- تاثیر ژنوتیپ و رقم بر عملکرد پروتئین سویا 154
نمودار ۴-۴۵- تاثیر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد پروتئین در سویا 154
نمودار ۴-۴۶- روند تغییرات شاخص سطح برگ در تاریخ های مختلف کاشت 157
نمودار ۴-۴۷- روند تغییرات شاخص سطح برگ در ارقام سویا  158
نمودار ۴-۴۸-تغییرات سرعت رشد محصول در تاریخ های مختلف کاشت  160
نمودار ۴-۴۹- تغییرات سرعت رشد محصول در ارقام سویا 161
نمودار ۴-۵۰- تغییرات سرعت جذب خالص در تاریخ های مختلف کاشت سویا 162
نمودار ۴-۵۱- روند تغییرات سرعت جذب خالص در ارقام سویا 163
نمودار ۴-۵۲ – روند تغییرات شاخص سطح برگ و شاخص برداشت در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای لاینL17 164
نمودار ۴-۵۳- روند تغییرات شاخص سطح برگ و شاخص برداشت در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای لاینM7 166
نمودار ۴-۵۴ -روند تغییرات شاخص سطح برگ و شاخص برداشت در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای رقم Williams 167
نمودار ۴- ۵۵ – روند تغییرات شاخص سطح برگ و شاخص برداشت در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای رقم Zin 168
نمودار ۴-۵۶ – روند تغییرات وزن ساقه(a ) وزن برگ(b ) و وزن غلاف (c) در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای لاینL17 170
نمودار ۴- ۵۷ – روند تغییرات وزن ساقه(a ) وزن برگ(b ) و وزن غلاف (c) در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای لاینM7 172
نمودار ۴- ۵۸ – روند تغییرات وزن ساقه(a ) وزن برگ(b ) و وزن غلاف (c) در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای رقم Williams 173
نمودار ۴- ۵۹ – روند تغییرات وزن ساقه(a ) وزن برگ(b ) و وزن غلاف (c) در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای رقم Zin 174
نمودار ۴- ۶۰ – روند تغییرات میانگین عملکرد دانه مشاهده شده در در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای لاینL17 در تاریخ کاشت دوم 175
نمودار ۴- ۶۱ – روند تغییرات میانگین عملکرد دانه مشاهده شده در در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای لاینM7 در تاریخ کاشت دوم 177
نمودار ۴- ۶۲ – روند تغییرات میانگین عملکرد دانه مشاهده شده در در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای رقم Williams در تاریخ کاشت دوم 178
نمودار ۴- ۶۳ – روند تغییرات میانگین عملکرد دانه مشاهده شده در در شرایط مزرعه(*)و میزان برآورد شده توسط مدل Crop Gro soybean برای رقم Zin در تاریخ کاشت دوم 180

فهرست جداول

 جدول ۱-۱- مراحل رشد سویا 13
جدول ۱-۲- پیشنهاد میزان بذر کاری 39
جدول ۱-۳-مثال هایی از انواع علف کش ها 45
جدول ۱-۴- مقادیر تقریبی ترکیبات دانه سویا در قسمت های مختلف آن 59
جدول ۱-۵-اسید آمینه در پروتئین سویا 60
جدول ۱-۶-اسید های چرب روغن سویا 62
جدول ۱-۷-فرآورده های کنجاله بدون چربی  64
جدول ۱-۸- درصد ترکیبات کنجاله بدون چربی  66
جدول ۳-۱- آزمون خاک قبل از آزمایش 94
جدول ۳-۲- پارامترهای مورد استفاده در ارزیابی خروجی های مدل 98
جدول ۳-۳- مراحل نموی استاندارد جهت ورود به مدل DAST 99
جدول ۴-۱- تجزیه واریانس ارتفاع بوته ،تعداد غلاف در بوته ،تعداد غلاف در متر مربع ،تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در متر مربع در تیمار تاریخ کاشت و رقم 118
جدول ۴-۲-مقایسه میانگین اثرات ساده تاریخ کاشت و رقم در ارتفاع بوته ،تعداد غلاف در بوته ،تعداد غلاف در متر مربع ،تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در متر مربع 118
جدول ۴-۳- مقایسه میانگین اثرات متقابل تاریخ کاشت و رقم در ارتفاع بوته ،تعداد غلاف در بوته ،تعداد غلاف در متر مربع ،تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در متر مربع 119
جدول ۴-۴- تجزیه واریانس وزن صد دانه ،وزن پوسته غلاف، عملکرد غلاف،عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک،شاخص برداشت در تیمار تاریخ کاشت و رقم 141
جدول ۴-۵- مقایسه میانگین اثرات ساده تاریخ کاشت و رقم بر وزن صد دانه ،وزن پوسته غلاف، عملکرد غلاف،عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک،شاخص برداشت 141
جدول ۴-۶- مقایسه میانگین اثرات متقابل تاریخ کاشت و رقم بر وزن صد دانه ،وزن پوسته غلاف، عملکرد غلاف،عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک،شاخص برداشت 142
جدول ۴-۷- تجزیه واریانس درصد روغن ،عملکرد روغن ،درصد پروتئین ،عملکرد پروتئین در تیمار تاریخ کاشت و رقم 155
جدول ۴-۸- مقایسه میانگین اثرات ساده تاریخ کاشت و رقم بر درصد روغن ،عملکرد روغن ،درصد پروتئین ،عملکرد پروتئین 155
جدول ۴-۹- مقایسه میانگین اثرات متقابل تاریخ کاشت و رقم بر درصد روغن ،عملکرد روغن ،درصد پروتئین ،عملکرد پروتئین 156

چکیده :

به منظور تعیین بهترین تاریخ کاشت در ارقام سویا ، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل چهار تاریخ کاشت 13 اردیبهشت ، 23 اردیبهشت_،3 خرداد و 13 خرداد (با فواصل 10 روز) در کرت های اصلی و چهار رقم سویای میان رس بهاره (از گروه سه) شامل Williams،L-17 ،Zin و M7 در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته از تاریخ کاشت سوم و رقم ویلیامز با متوسط 8/95 سانتی متر به دست آمد و تاریخ کاشت چهارم و رقم M7 با میانگین 8/72 ساتی متر کمترین میزان را به خود اختصاص داد. بالاترین مقدار عملکرد دانه از تاریخ کاشت دوم و رقم ویلیامز با متوسط 63/5387 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تاریخ کاشت چهارم و ژنوتیپ L-17 با میانگین 71/3168 کیلوگرم در هکتارکه کمترین میزان را دارا بودند ، 2/41 درصد برتری نشان داد. اما بیشترین مقدار عملکرد بیولوژیک از تاریخ کاشت دوم و رقم زان حاصل شد که با تیمار تاریخ کاشت دوم و رقم ویلیامز تفاوت معنی داری نداشته و هردو در گروه اول جای گرفتند. تاریخ کاشت دوم و رقم زان با 8/124 عدد بیشترین تعداد غلاف در بوته را به دست آورد ولی بالاترین تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه با متوسط 08/2 عدد ومیانگین 65/9 گرم از تیمار تاریخ کاشت دوم و رقم ویلیامز به دست آمد. درصد روغن و پروتئین نیز تحت تاثیر اثرات متقابل تیمار تاریخ کاشت و ارقام قرار گرفت . بالاترین و پایین ترین میزان درصد روغن به ترتیب از تاریخ کاشت چهارم و رقم ویلیامز با 92/22 درصد و تیمار تاریخ کاشت دوم و ژنوتیپ L-17 با 87/19 درصد به دست آمد ، تیمار تاریخ کاشت دوم و لاین M7 با میانگین 67/34 درصد توانست بالاترین میزان درصد پروتئین را به خود اختصاص داد و کمترین درصد پروتئین از تیمار تاریخ کاشت چهارم و رقم ویلیامز با متوسط 09/30 درصد به دست آمد. شاخص سطح برگ در تاریخ های کاشت مختلف متفاوت بود بالاترین میزان از تاریخ کاشت دوم در مرحله آغاز غلاف دهی با 31/5 به دست آمد. در بین ارقام نیز رقم ویلیامز توانست با 98/4 در مرحله آغاز پر شدن دانه بیشترین مقدار را از آن خود کند. بیشترین میزان سرعت رشد محصول از تاریخ کاشت دوم در مرحله آغاز غلاف دهی با 38/25 کیلو گرم بر متر مربع در روز حاصل شد. بین ارقام نیز رقم ویلیامز با 66/23 کیلو گرم بر متر مربع در روز در آغاز مرحله غلاف دهی بیشترین مقدارسرعت رشد محصول را به دست آورد. بالاترین میزان سرعت جذب خالص از تاریخ کاشت دوم با 41/21 کیلوگرم بر متر مربع در روز در مرحله ظهور نخستین برگ به دست آمد و کمترین مقدار نیز از تاریخ کاشت چهارم در مرحله رسیدگی کامل با 78/0 کیلوگرم بر متر مربع در روز حاصل شد. رقم ویلیامز نیز بالاترین مقدار سرعت جذب خالص را به دست آورد و کمترین مقدار از ژنوتیپ M7 با میانگین 8/0 کیلوگرم بر متر مربع در مرحله رسیدگی کامل حاصل شد . در نهایت با توجه به نتایج به دست آمده تاریخ کاشت دوم و رقم ویلیامز با دارا بودن بیشترین عملکرد و شاخص های رشد مناسب برای منطقه ورامین شناخته شد.نتایج شبیه سازی در این تحقیق در بر گیرنده مناسب بودن مدل رشد DSAT جهت بررسی روند رشد سویا می باشد. بر این اساس نمودارهای ترسیم شده مدل در مورد شاخص سطح برک شاخص برداشت وزن برگ وزن ساقه وزن غلاف و عملکرد دانه شبیه نمودارهای مزرعه ای بوده و ضریب مدل نزدیک به یک می باشد.

فصل اول

مقدمه

1-1- مقدمه و تاریخچه سویا

در واپسین سال های قرن بیستم شاید بتوان سویا را منبع اساسی و عمده پروتئین مصرفی و مردمان قرن آینده خواند. امروزه سویا به عنوان یک کالای استراتژیک نه تنها پاسخگوی مصارف غذایی متنوع و متعدد در زنجیره غذایی است، بلکه مصارف صنعتی فراوانی نیز دارد. گفته ها و مطالبی که در آثار ادبی آمده گویای این واقعیت است که سویا یا لوبیای روغنی از نباتات قدیمی و بومی آسیاست که در سال 2838 قبل از میلاد در نواحی شمال شرقی چین شناسایی و کشت آن مرسوم شد. همچنین سویا یکی از پنج دانه مقدس (برنج، گندم، جو، ارزن و سویا) محسوب می شده است. تاریخچه زراعت سویا دارای سه مرحله است. مرحله اول با کشت آن توسط مردم قدیم چین شروع شد، مرحله دوم در دهه دوم قرن بیستم هنگامی که سویا به صورت یکی از صادرات مهم آسیای شرقی درآمد آغاز گردید و مرحله سوم از حدود سی سال پیش با ابداع روش های مدرن کاشت، داشت و برداشت سویا شروع شد و با تولید ارقام سازگار با شرایط محیطی متفاوت و همچنین پیشرفت صنایع فرآورده های غذایی زمینه مناسبی برای افزایش سریع سطح زیر کشت این گیاه فراهم شد(کوچکی ،1380).

تصور می شود موطن اصلی این گیاه شمال شرقی چین باشد و استرالیا مرکز محتمل پراکندگی برای تمام منطقه اقیانوس آرام از جمله چین است. با توجه به مدارک و اسناد تاریخی، نیمه شرقی شمال چین به عنوان منطقه اهلی شدن سویا شناخته شده است. استخراج روغن از سویا برای اولین بار در سال 1915 در آمریکا انجام شد (ناصری، 1370) و فعالیت های اصلاح بر روی گیاه سویا از سال 1940 بطور جدی آغاز شد که منجر به تولید ارقام با عملکرد بالا و سازگار نسبت به انواع شرایط محیطی گردید.

در ایران اولین بار در سال 1317 مقداری بذر سویای خوراکی برای ناحیه گیلان و نیز مقداری بذر سویای علوفه ای برای ناحیه کرج از آلمان وارد و زیر نظر بنگاه اصلاح بذر مورد ارزیابی قرار گرفت. کلیه آزمایشات حاکی از عملکرد مطلوب این گیاه بود اما بدلیل عدم وجود بازار فروش کشت آن رونق نگرفت (کریمی ،1368). در سال 1341 گروه صنعتی بهشهر مقداری بذر سویا از ژاپن وارد کرد و پس از انعقاد قرارداد با زارعان، در ترویج و افزایش سطح زیر کشت آن تلاش های زیادی مبذول کرد به طوری که در سال 1353 سطح زیر کشت این محصول به حدود 20 هزار هکتار و در سال 1355 به 60 هزار هکتار رسید و محصولی بالغ بر 100 هزار تن تولید نمود (رمزی، 1385).

در حال حاضر آمریکا بزرگترین صادر کننده و تولید کننده سویا در دنیا است که همراه با کشورهای چین و برزیل و آرژنتین بیش از 90% تولید جهان را به خود اختصاص داده اند ( فائو، 2005 ، رستگار، 1385).

کشت سویا هم در زراعت بهاره و هم در زراعت تابستانه صورت می گیرد، کشت دوم آن در ایران بعد از محصولاتی چون گندم، جو، سیب زمینی، کاهو و باقلا انجام می شود و بدین لحاظ نیاز به اختصاص زمینی خاص جهت کشت ندارد. مهم ترین مناطق کشت سویا در استان های گلستان و مازندران (گرگان،گنبد،ساری) و در استان های لرستان وآذربایجان شرقی (دشت مغان) است.

موارد استفاده سویا در کشاورزی و صنعت متکی به روغن زیاد (20%) و پروتئین فراوان (40%) دانه است. از آن جایی که سویا منبع سرشاری از پروتئین و روغن است ماده خاصی برای مصارف گوناگون در صنعت و کشاورزی شده است. سطح کشت آن در تغییر بوده و تحت تأثیر قیمت سویا نسبت به سایر محصولات مخصوصاً ذرت مقدار مازاد، میزان صادرات و وضعیت هوا در فصل کاشت می باشد، به طوری که اگر شرایط برای کشت ذرت مناسب نباشد سطح زیر کشت سویا افزایش می یابد(رمزی ،1385).

1- 2- مشخصات گیاه شناسی :

سوژا یا سویا گیاهی یکساله از خانواده بقولات، جنس گلایسین، و گونه ماکس که به خاطر درصد قابل توجه روغن در دانه آن به عنوان دانه روغنی کشت می شود. این گیاه خودگشن بوده و مقام نخست در تأمین روغن گیاهی در جهان را دارا است. حدود 40 گونه که به صورت بوته های در هم و پیچیده هستند در منطقه آسیا و استرالیا پراکنده هستند. گیاه سویا به عنوان یک گیاه با ارزش از نظر پروتیین و روغن با داشتن حدود 40 درصد پروتیین و 20 درصد روغن امروزه نزدیک به 60 درصد پروتیین گیاهی و 30 درصد روغن گیاهی مورد نیاز جهانیان را تامین می نماید.سویا گیاهی است روز کوتاه که بطول روز حساس بوده و به این خاطر از نظر زمان رسیدگی به ارقام مختلف در گروههای رسیدگی سه صفر تا دوازده (000 تا 12 ) قرار می گیرند.

به طور کلی ارقام سویا از نظر طول دوره رویش به سه گروه تقسیم می شوند :

زودرس 70 تا 95 روز

متوسط رس : 100تا 130 روز

دیر رس :   140 تا 180 روز

در این طبقه بندی زودرس ترین ارقام در گروه های 2 تا 7 قرار می گیرند (فروزان، 1380).

در کشور ما ارقام گروه های 2، 3، 4، 5 و 6 با توجه به نواحی مختلف و شرایط آب و هوایی منطقه تطابق بیشتری را نشان داده و در چهار دسته زیر تقسیم بندی می گردند:

– ارقام زودرس شامل گروه های 2 و3 : مانند ارقام چیپوا، هاراسوی، زان، ویلیامز و سپیده

– ارقام متوسط رس شامل گروه 4 : مانند ارقام کلارک ، بونوس و وین

– ارقام دیررس شامل گروه 5 : مانند ارقام هیل، سحر، ساری و تلار

– ارقام خیلی دیررس شامل گروه 6 : مانند ارقام هود ، لی، فورست

سویا در ایران معمولا در دو فصل بهار و تابستان کشت می شود. در بهار به عنوان کشت اول و در تابستان به عنوان کشت دوم کشت می شود ( فروزان، 1380).

 1-2-1-ریشه

سویا دارای یک ریشه اصلی عمیق بوده که تعداد زیادی ریشه های فرعی یا جانبی از آن منشعب می شوند که در صورت وجود رطوبت و عدم خشکی یا وجود لایه غیر قابل نفوذ، ریشه می تواند تا عمق 150 سانتی متری خاک نفوذ نماید ( رمزی، 1385).

ریشه های فرعی حاصل از ریشه اصلی دارای پراکنش افقی بوده که پس از 40 تا 50 سانتی متر رشد با وجود رقابت ریشه های ردیف های کناری به سمت عمق گرایش پیدا کرده و تا عمق نفوذ ریشه اصلی در خاک فرو می روند. رشد ریشه در دوره رویشی سریع تر از رشد قسمت های هوایی بوده و عمق آن در مرحله گلدهی اغلب 2 برابر ارتفاع ساقه است ولی وزن ریشه خشک کمتر از وزن خشک اندام های هوایی می باشد. رشد ریشه تا زمان تشکیل دانه ادامه یافته و سپس قبل از ورود به مرحله رسیدگی فیزیولوژیک متوقف می شود.

سویا از گونه های گیاهی تثبیت کننده نیتروژن است و این عمل از طریق همزیستی با باکتری های خانواده ریزوبیاسه صورت می گیرد. باکتری های این خانواده هوازی و گرم منفی هستند و دارای شکل میله ای می باشند. باکتری مناسب سویا برادی ریزوبیوم ژاپنیکوم نام دارد. مقدار نیتروژن تثبیت شده توسط ریزوبیوم ها ممکن است تا 80 درصد کل نیتروژن مورد نیاز را در شرایط مساعد تثبیت، تامین نماید. قسمت اعظم نیتروژنی که در اختیار گیاه قرار می گیرد به مصرف تولید دانه می رسد (وارول و پاترسون 1992). باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم به طور طبیعی در خاک های ایران وجود نداردو به همین جهت لازم است این باکتری همراه بذر به خاک اضافه گردد (رمزی، 1385).

 1-2-2- ساقه :

ساقه و برگ های سویا پوشیده از کرک یا موهای بسیار ظریف خاکستری یا قهوه ای رنگ کوتاهی پوشیده شده است. ارتفاع بوته ها گاهی به 150سانتی متر و حتی بیشتر و گاهی واریته هایی یافت می شود که به طور قابل ملاحظه ای بزرگ تر هستند (کریمی ، 1384). یک ساقه اصلی مستقیم، استوار و استوانه ای که کاملا” مشخص بوده و از بخش تحتانی بوته می تواند شاخه ها و یا انشعابات متعددی ایجاد شود، پایه گل را تشکیل می دهد( کریمی ،1384، رستگار، 1385، خواجه پور، 1383). رشد ساقه با خروج محور لپه ها از خاک شروع شده و با تکامل دانه ها در داخل نیام پایان می یابد. ساقه سویا مخروطی شکل بوده و دارای تعدادی گره یا بند (19تا24) می باشد (رستگار، 1385، لطیفی، 1372). با انجام انشعابات ساقه، از قطر ساقه اصلی کاسته شده و با کاهش تراکم، تعداد شاخه های انشعابی یا فرعی که اغلب در قاعده ساقه اصلی قرار دارند بیشتر می شود. تعداد ساقه های فرعی در ارقام دیررس زیاد بوده و برعکس، در ارقام زودرس تعداد آنها کمتر است. با افزایش ساقه های فرعی در بوته، عملکرد  دانه نیز افزایش خواهد یافت. تعداد   ساقه های مزبور از صفر تا 6عدد متغیر می باشد( رمزی، 1385). 

1-2-3- برگ

سویا دارای برگ های هترومورف یا غیر همگن است. پایین ترین گره نزدیک خاک، محل برگ های لپه ای ، دومین بند محل اتصال برگ های ساده یا اولیه یک برگچه ای و سایر بند ها به ترتیب محل اتصال برگ های سه برگچه ای متناوب بوده و قاعده شاخه ها و پایه گل ها محل برگ های ضمیمه می باشد. (رستگار ، 1385 ).

برگ های لپه ای یا کوتیلدونی اولین برگ هایی هستند که در بوته جوان ظاهر می شوند. این برگ ها بدون دمبرگ و به شکل متقابل می باشند. مواد غذایی درون این دو برگچه قرار دارد. این برگچه ها به صورت اپی جیل یا برون خاکی به سطح خاک راه می یابند.

این برگچه ها در اوایل دوره رشد هنگامی که ظهور برگ های اصلی به تعویق می افتد، دارای اهمیت ویژه ای می باشند، چرا که فعال بودن آنها به مدت 10تا 12روز پس از جوانه زنی که سیستم ریشه ای هنوز فعال نیست، در عملکرد نهائی دخالت دارد. بنابراین هر گونه خسارت یا حذف شدن این برگ ها توسط آفات و یا بیماری ها عملکرد نهائی را کاهش خواهد داد

برگ های ساده یا اولیه، یک برگچه ای و دارای دمبرگ بوده (به طول 1تا 2سانتی متر) که به صورت متقابل و ساده هستند. این برگ ها کمی بزرگ تر از برگچه های دو لپه ای هستند و به شکل بیضوی تا باریک کشیده و بعضا” خیلی کشیده و کرکدار دیده می شوند. برگ های ضمیمه، برگ های ساده و خیلی کوچک هستند که بصورت جفت در قاعده شاخه ها و قاعده پایه گل ها قرار دارند. این گل ها فاقد دمبرگ و برجستگی در محل اتصال می باشند ( رستگار، 1385).  

برگ اصلی سویا، برگی است مرکب و هر برگ مرکب از 3 و بندرت 4 برگچه ای تشکیل شده و از این رو این برگ ها را سه برگچه ای (Trifoliate) می نامند. شکل این برگچه ها قلبی شکل یا مثلثی نوک تیز می باشد. برگ های اصلی سویا همانند برگ های اصلی لوبیای معمولی دارای دمبرگ طویل است. با این تفاوت که در سویا، تمامی سطوح اعم از ساقه، شاخه ها، برگچه های اصلی، دمبرگ ها و میوه ها پوشیده از کرک های زبر و خشن بوده، در صورتی که اندام های فوق در لوبیا فاقد کرک های خشن هستند. آرایش برگ ها در سویا می تواند عملکرد را تحت تأثیر قرار دهد. به طور معمول برگ های قائم نسبت به برگ هایی با آرایش افتاده دارای کارایی بالاتری از نظر فتوسنتز بوده و بنابراین گزینش در جهت ایجاد برگ های قائم در حفظ رطوبت و کاهش فشار کمبود آب موثر خواهد بود.

این آرایش برگی به سبب سایه اندازی کمتر به برگ های تحتانی و سهولت نفوذ نورکافی به پای بوته ها، باعث عمر بیشتر برگ های تحتانی و سهولت نفوذ نورکافی به پای بوته ها، افزایش طول عمر برگ های محدوده پایین بوته شده و تولید ماده خشک را افزایش می دهد. از طرف دیگر ارقام دارای برگ های قائم به دلیل حجم کم بوته قابلیت کشت درتراکم های بالا را داشته و در نتیجه ماده خشک بیشتری را تولید خواهند نمود. وجود کرک نیز در اندام های مختلف سویا، تعرق را به میزان 25% کاهش می دهد و برگ های سویا در هنگام رسیدگی دانه، ریزش می کنند ولی در برخی ژنوتیب ها در مرحله رسیدگی، برگ ها بر روی بوته ها باقی می مانند که انجام عمل برگ ریزی توسط مواد برگ ریز صورت می گیرد.

 1-2-4- گل و غلاف

مهم ترین عوامل تحریک کنندگی و تشکیل گل در سویا عبارتند از طول روز و شب، درجه حرارت و ویژگی های ژنتیکی گیاه. رنگ گل در سویا متفاوت بوده و اغلب به رنگ های ارغوانی، سفید تا آبی و بنفش دیده می شود ( کریمی، 1384، رستگار، 1385). گل های سویا کوچک بوده، به طول 6تا 7میلی متر و دارای دمگل کوتاه می باشند. اختصاصات خانواده پروانه آسا: هر گل شامل 5 کاسبرگ، 5 گلبرگ ( یک بزرگ به نام درفش یا استاندارد، 2بال و 2 ناو) ، 10پرچم (9عدد بهم چسبیده و یکی آزاد ) و یک مادگی کرک دار می باشد (رستگار، 1385). این گل ها در محل اتصالات دمبرگ به ساقه اصلی یا شاخه فرعی که به آکسیل خوانده می شود، به وجود می آیند.

آرایش گل سویا به صورت خوشه ای می باشد. تعداد گل ها در یک آرایش خوشه ای بین 2 تا 20عدد متغیر بوده و تعدا گل های خوشه ای در یک بوته نیز درحدود 15 تا 20عدد می باشد. گل های سویا 99 درصد خود گشن و حدود1 درصد دگرگشن می باشند ( کریمی، 1384، رستگار، 1385، ویس، 2000) . دلیل این امر آزاد شدن گرده ها پیش از باز شدن گل ها می باشد بطوری که ارقام کاشته شده در کنار هم نیز به ندرت قادر به استفاده از گرده های یکدیگر خواهند بود( ویس، 2000) .تمامی گل های تولید شده در یک بوته، تولید میوه نکرده و تعداد زیادی از آنها (حدود 20 تا 80درصد ) ریزش می کنند. حداکثر ریزش گل و غلاف های جوان در مرحله اوج گلدهی و بعد از آن صورت می پذیرد. در سویا مراحل ریزش گل و میوه های جوان به شرح زیر است :

1-    ریزش جوانه گل قبل از گرده افشانی

2-   ریزش گل بعد از گرده افشانی و تلقیح

3-   ریزش غلاف های جوان و نارس در سنین مختلف

عملکرد در سویا به تعداد گل وابسته بوده و بنابراین با درصد ریزش گل و غلاف همبستگی عکس دارد. به طور کلی در هر بوته سویا 25 تا 30 درصد گل ها تبدیل به غلاف شده و بقیه گل ها ریزش می کنند. متعاقب این امر تعدادی از غلاف های جوان در سنین مختلف می ریزند و تعدادی نیز با وجود رشد کامل عاری از دانه بوده که به آنها غلاف های پوک گفته می شود. بنابراین به طور معمول ریزش توام گل و غلاف در ارقام مختلف سویا زیاد است .

در هر دو سیستم رشد (محدود و نامحدود ) ریزش گل و غلاف در قسمت پایین بوته بیشتر است. در سیستم رشد نامحدود غلاف بندی در بخش فوقانی بوته کم بوده و بیشترین غلاف ها در قسمت وسط بوته تشکیل می گردد. در ارقام با رشد محدود تعداد غلاف ها در انتهای بوته بیشتر بوده و بطور نسبی معادل غلاف های وسط بوته است.

تبدیل گل به غلاف در سویا تدریجی صورت می گیرد بنابراین در بوته سویا به طور همزمان اندام هایی نظیر غنچه، گل و همچنین غلاف ها در سنین مختلف دیده می شود. غلاف ها بعد از تکامل گل شروع به رشد می کنند (فروزان، 1380) و هر گل بارور شده تولید یک نیام می کند (رستگار، 1385) در مراحل اولیه غلاف های کوچک، گوشتی و نرم و پرزدار هستند و به تدریج که بزرگ تر می شوند (فروزان ، 1380) و به طول 3 تا 10سانتی متر و عرض 2 تا 4 سانتی متر می رسند ( رستگار، 1385، ویس، 2000) در مراحل آخر رنگ غلاف ها، زرد، قهوه ای، قهوه ای روشن، متمایل به سفید و استخوانی است و دانه ها سخت شده و حالت شیری ندارند(فروزان، 1380، رستگار، 1385، ویس 2000) .تعداد غلاف ها در بوته ممکن است به 400عدد برسد (رستگار، 1385). غلاف ها معمولا زمانی که می رسند ، می شکنند و بذر آزاد شده می ریزد (رستگار، 1385، ویس، 2000). زود یا زیاد شکستن غلاف ها یک صفت زیان آور محسوب می شود و خشکی هوا و حرارت نیز موجب تشدید ریزش دانه ها می گردد.

ارقامی نیز که  غلاف بندی آنها از نزدیکی سطح زمین شروع می شود، در برداشت با کمباین مقدار زیادی تلفات دارند و هرچه غلاف بندی از سطح بالاتری شروع شود این صفت مطلوب تر خواهد بود.

پایان نامه راهکارهای موفقیت تجاری و هنری در زمینه انیمیشن سازی

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه راهکارهای موفقیت تجاری و هنری در زمینه انیمیشن سازی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:200

فهرست مطالب:

    فصل اول : تاریخچه فیلم های موفق انیمیشن
    آمریکا
    اروپای شرقی
    اتحاد جماهیر شوروی
    اروپای غربی
    بریتانیا
    ایتالیا
    کانادا
    آسیا
    چین
    ژاپن
    کره
    فصل دوم : عوامل مکمل موفقیت هنر و صنعت انیمیشن
    انیمیشن کامل در انیمیشن محدود
    پاراگراف بندی
    حرکت
    روتوسکوپی
    متامورخز
    صدا
    گفتگو در انیمیشن
    جلوه های صوتی
    شصیت سازی
    فیلمنامه
    بازاریابی از طریق نوآوری
    مجوعه های تلویزیونی
    فیلم های سفارشی
    فیلم های بلند و سینمایی
    بازار انیمیشن در ایران
    راهکارهای تجارت در انیمیشن سازی
    فاقد منابع


چکیده:

موضوع این پروژه « راهکارهای موفقیت تجاری و هنری» (در بخش نظری) و ساخت فیلم « واینجاست» ( در بخش علمی) برای اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته ارشد در رشته تصویر متحرک است که مطلب آن در فصل اول شامل تاریخچه فیلم های موفق انیمیشن در جهان و در فصل دوم شامل عواملی است که باعث این موفقیت شده اند از قبیل صدا، حرکت، شخصیت سازی، فیلمنامه نویسی، بازاریابی وغیره ………..در پایان کار هم به نتیجه گیری و گزارش کار عملی پرداخته شده است که امید است مورد توجه و عنایت دوستداران هنر قرار گیرد.

فصل اول

تاریخچه فیلم های موفق انیمیشن

آنچه در این فصل مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. بررسی فیلم ها و سریال های انیمیشن موفق در جهان است و هدف آن علاوه بر جمع آوری انیمیشن های موفق در کنار یکدیگر است، بررسی عمل موفقیت های آنها نیز می باشد که به صورت کامل تری در فصل های بعدی به آن پرداخته شده است.

از آنجا موفق بودن یک انیمیشن از دو دیدگاه سنجیده می شود و آن موفقیت از لحاظ هنری و دیگری از جهت تجاری می باشد هر فیلمی که حتی از یکی از جهات بالا دارای پیشرفتی تا موفقیتی بوده نام برده شده است.

به دلیل اینکه در این قسمت از رساله هدف جمع آوری انیمیشن های موفق در سراسر جهان بود و چنین اطلاعاتی به صورت موثق در منابع زیادی وجود ندارد و بیشتر کتابها و جود داشت به ناچار از یک منبع استفاده کردم.

آمریکا

و نیزور زینس کی کارتویست با استعدادی است که در پستامبر سال 1871 م در ایالت میشگان آمریکا به دنیا آمد. وی مانند بسیاری از معاصرین و همکارانش هنرمندی خود آموخته بود که کار خود را با طراحی تابلوهای عظیم تبلیغاتی و طراحی صحنه تاتر ونکاهی عصور آغاز کرد. وقتی که او به عنوان بازیگر به عرصه نمایش گذاشت برنامه ای به نام « هفت دوره زندگی انسان» را اجرا کرد.

عک کی به دلیل استمرار در ا جرای نمایش های صحنه ای توان تولید منیم انیمیشن را به دست آورد. وی با تکنیک های محدود موجود در آن زمان و نیز به پیشنهاد جمیز استورات بلکتون فیلم « نموی کوچک» را در سال 1910 م ساخت و در اوایل سال 1911 م آن را به نمایش های صحنه ای خود افزود. این فیلم به طور همزمان در سالهای سینما به نمایش در آمد. شرکت تولید کننده آثار بلکتون این فیلم را به همراه یک فیلم بیش نمایش از هنرمند درحین کار به طور سراسری توزیع کرد.

او در ژانویه 1912 م داستان در پشه در حین نیش زدن را ساخت اما این بار تصمیم گرفت. مادامی که آن را روی صحنه تاتر اجرا می کند. این فیلم برای نمایش های عمومی توزیع نشود.

اولین تولیدات مک لی از نظر طراحی و انیمیشن، شخصیتی بسیار شفاف و مشخص دارند. رعایت ظرافت در هنر جدیدی مثل نکاهی مصور اگر چه ساده ولی از ارزش های کار محسوب می شود. حرکات نرم و روانی که با طبیعت هنرمند کاملاً همخوانی دارد، نوعی گرافیک ظریف و دقیق را پدید آورده که در تاریخ انیمیشن کم نظیر است.

شاهکار بزرگ عک کی « دایناسورگرتی» است که رفتار باور نکردنی یک دایناسور مطیع، با رام کننده خود را مرور می کند.

نه تنها طراحی فیلم بلکه اجرای انیمیشن آن قابل تقدیر است. شخصیت گرتی به نوعی تعجب همگان را بر می انگیزد. بی تردید در این فیلم حرکت های گرتی با زمابندی مناسب طراحی شده است.

هنر وصنعت انیمیشن کشور امریکا ریشه های عمیقی دارد. اگر چه در ابتدا تولیدات آن محدود به فیلم های انیمیشن تبلیغاتی وکمک می شد. همه فعالیتها به عده کمی از انیماتورهای نیویورکی خلاصه می شد که از یک استودیو به استودیوی دیگر در رفت و آمد بودند به اصطلاح بازار انیمیشن را داغ نگه می داشتند.

در پی اولین دهه های فعالیت انیمیشن آمریکا جان راندولف بری شخصیتی سرشناس مصمم تاثیر گذار و درونگر بود. او بنیاد انیمیشن آمریکا و جهت گیری های آن را پایه گذاشت. او به عالم سینما با این ترتیب وارد شد که از وینزور عک کی تقلید کند. اما به هر حال باورهای او کاملاً با خلاقیت های عک کی تفاوت داشت.

بری به تعبیری صرفاً برای کسب در آمد به طراحی انیمیشن می پرداخت و از اولین روزهای فعالیتش برای بهینه سازی نیروی کار، جلوگیری از کارهای بیهوده و نیز سریع در زمان تولید تلاش می کرد.

استودیوی بری براساس رقابت در ساخت فیلم های سفارشی و نیاز روز افزون به تولید فیلم تاسیس شد. زمانی که ایالات درگیر جنگ جهانی اول بود، بری تشویق شد تا برای سازمان های دولتی، فیلم های آموزشی تولید کند. حرکتی که در جنگ جهانی دوم توسط واست دیزنی تکرار شد.

بری همواره نو آوری تکنیکی را مورد تایید قرار می داد. به همین خاطر توانست در طول سه سال سه ابداع را به ثبت رساند، که عبارتند از ژانویه 1914 م پسرمیه های چاپ شده جولای 1914 م کاربرد سایه روشن ها در طراحی و جولای 1915 م استفاده از تلق شفاف که برای تولید انیمیشن روی پس زمینه می نشست. این ابداعات باعث شد که رهبری این صنعت را به دست گیرد و در میان رقبا منحصر به فرد باشد. ابداعات بری در اینجا متوقف نشد.

او در سال 1920 م اولین فیلم رنگی انیمیشن را به نام « اجرای گربه توماس» ساخت. گربه توماس در نوع خود فیلم موفقی بود که به روش ساده خراش روی فیلم ساخته شد. اما ساخت آن هزینه های زیادی در برداشت که باعث شد برای مدت 10 سال فیلم انیمیشن رنگی دیگر ساخته نشود.

یکی از گروههای موفق تولید کننده انیمیشن، گروه پت سولیوان بود که با ساخت فیلم های « گربه توماس» به موفقیت های هوشمندانه تجاری وهنری بسیاری دست یافت. گربه فلیکس در چشم اندازی ده ساله، به عنوان یک گربه انسان نمای جادویی پیچیدگی های منحصر به فردی داشت. شخصیت فیلیکس، هوشیارانه، دلنشین و مرور طراحی شده بود در عین حال گوشه ها و زاویای آن نشان از شیطنت و زیرکی داشت. شخصیت فلیکس تنها نمونه ارزنده حرکت های انیمیشن است که به حوادث مضحک و موقعیت خاص نیاز ندارد تا بیننده خود را بخنداند. وقتی فلیکس عصبی است در یک محیط دایره ای قدم می زند وواکنش های شدید او تا مدتها به یاد می ماند.

همه عناصر گرافیکی به شخصیت فلیکس اضافه شده بود تا حس جادوئی آن را کامل نماید. دم گربه فلیکس می توانست به اشیای عنصر تبدیل شود؛ علامت سوال علامت تعجب و در حقیقت هرچیز دیگری که کارگردان مجبور به استفاده از آن در صحنه بود، راکت بیسبال، قلاب ماهیگیری و حتی در ورودی یک خانه دور افتاده ( بدون در نظر گرفتن پرسپکتیو آن ) از جمله تغییرات دم گربه فلیکس بود.

والت الیاس دیزنی یکی از افرادی بود که البته به اتفاق بردارش ری که همیشه مشاور حقوقی والت باقی ماند توانست به موفقیت های چشمگیری دست یابد. کارگردانی خوب، استفاد از افراد حرفه ای استفاده های به جا از موسیقی و صدا، استفاده از امکانات پس از تولید مثل فروش عروسکها، موسیقی های متن فیلم…………..

از عوامل پیشرفت و موفقیت استودیو دیزنی بود.

وقتی که امتیاز شخصیت آزوامد از مرامت دیزنی گرفته شد او مجبور شد یک موش کوچک را طراحی کند و اسم او را میکی بگذارد که پس از چندی به عنوان سینما مبدل شد.

زمانی که ال جالسون  در فیلم « خوانده جاز» صحبت کرد و آواز خواند والت احساس کرد که یک انقلاب صنعتی رخ داده و سینما به طور اجتناب ناپذیری به سوی استفاده از عنصر صدا گام برداشته است بنابراین والت با کمکی یکی از همکارانش ویلفر جکسون  که کمی موسیقی می دانست.

یک سیستم هماهنگ کننده صدا وتصویر ساخت و در فیلم « قایق بخاری ویلی» از آن استفاده کرد. این فیلم سومین قسمت از مجموعه آثاری بود که میلی ماوس در آن ها حضور داشت و بعد از مشکلات مختلف فنی و تدارکاتی، سرمایه گذاری و توزیع، سرانجام در هجدهم نوامبر سال 1928 م در تاتر کولونی به نمایش گذاشته شد و تماشاگران بهت زده کرد و این موفقیت مجدداً دو هفته بعد در تاتر راکسی ( بزرگترین سالن تاتر جهان) و در سینمای نیویورک تکرار شد. طرح داستانی « قایق بخاری ویلی» قابل توجه نیست این داستان تنها بهانه ای است که توانایی های صدای هماهنگ با فیلم به نمایش گذاشته شود. شخصیتها و حتی قایق کاملاً همزمان و هماهنگ با موسیقی متن به رقص و پایکوبی در می آیند و حتی شوخی ها و لطیفه های جانبی نیز با صدایی متناسب و همزمان به گوش می رسند.

والت دیزنی در این هنگام برای تضمین موفقیت فیلم هایش از نوازنده ای به نام کارل استالینگ  دعوت به همکاری کرد. کارل موسیقی اولین فیلم های میکی را نوشت. وی که ذهنی قوی و خلاق داشت با طرح مسائلی از قبیل ریتم، تاثیرات صوتی و هماهنگی آن با تصویر، زمینه بحث های بسیاری را با والت دیزنی فراهم آورد و سرانجام به این نتیجه رسیدند که اگر موسیقی در پس زمینه فیلم های میکی قرار می گیرد اما بر تصویر حاکمیت داشته باشد. این تصیمیم در مجموعه فیلم های « سمخونی های مسخره» اعمال شد. فیلم رقص اشکلت ها اولین قسمت این مجموعه بود که در سال 1929 م تولید شد. در این فیلم پوب اورکس حرکات موزونی را هماهنگ با موسیقی استالینگ طراحی کرده بود. مشهورترین قسمت این مجموعه « سه بچه خوک» برنده جایزه اسکار، بود که موسیقی متن آن با نام « چه کسی از گرگ بد گنده می ترسد؟» ساخته فرانک چرچیل از سال 1933 م به بعد از محبوب ترین آهنگهای آمریکایی به حساب می آمد.

اولین فیلم برنده جایزه اسکار از میان آثار دیزنی « گل ها و درخت ها» اولین فیلم رنگی از مجموعه سمنونی های مسخره بود. پس از آن تا سال 1943 م والت دیزنی برنده 11 جایزه اسکار شد. البته دیزنی تا پایان فعالیت خود توانست 30 جایزه اسکار را در پرونده هنری اش ثبت کند.

والت دیزنی هم از لحاظ هنری و بدست آوردن جوایز و هم از لحاظ تولید و فروش همیشه در رده موفق ترین ها بود.

میکی ماوس در مدت کوتاهی تبدیل به یک پدیده باور نکردنی شد و مردم سراسر جهان به او دل بستند یکی از دلایل موفقیت میکی، صدای او بود که تا پایان جنگ جهانی دوم از صدای خود دیزنی استفاده می شد. در سال 1930 م شخصیت میکی به صورت فکاهی مصور طراحی شد. به دنبال این حرکت مجموعه ای از وسایل و اشیاء از قبیل دستمال، پیراهن با این وجود برای شخصیت معروفی مانند میکی ماوس عمر کوتاهی رقم خورده بود. میکی ماوس در سال 1928 م خلق و در سال 1953 پرونده کاری خود را بست . میکی در 121 فیلم کوتاه وبلند حضور داش اما به عنوان یک شخصیت پیشرو از سالهای دهه 1930 م محبوبیتش رو به نقصان رفت. به زودی مشخص شد که شخصیتی با این رفتار پسندیده و برجسته نمی تواند رفتار کمدی را در میان حضایص دیگرش جای دهد. و بنابراین وجود شخصیت های کم اهمیت تر در کنار او برای ایجاد صحنه های کمدی ومضحک، ضروری به نظر می رسید. بدین ترتیب کارکترهای مثل « دو نالد داک» آتشین فراج و « گوفی» و « پلوتو» سگ دست و پا چلفتی، همه حرکتها را به خود اختصاص دادند پس از این تاریخ حضور میکی کم رنگ تر شد.

تاثیر دیزنی بر انیمیشن به اندازه کشف صدا برای پیشرفت صنعت سینما با ارزش بود. دیزنی یکباره همه فیلم های انیمیشن را که تا آن زمان به روش قدیمی ساخته شده بودند، از چرخه تولید خارج کرد. در حقیقت منتقدان در سال های نخست 1930 م خاطر خلاقیت های بصری او را تحسین کردند وهمچنین از توانایی او در هماهنگ کردن صدا وتصویر و وارد کردن آنها در یک زبان سینمایی ستایش شد.

در بیست ویکم وسامبر 1937 م دیزنی در یک جشنواره فیلم سینمایی انیمیشن رنگی به نام « سفید برفی و هفت کوتوله» را به نمایش گذاشت. والت و ری با نمایش این فیلم به بزرگترین موفقیت خود دست یافتند. ساخت فیلم سفید برفی و هفت کوتوله سه سال به طول انجامید و بر آورد هزینه تولید 000/520 دلاری آن سرانجام با مبلغ 423/488/1 دلار به انجام رسید. تهیه کننده جوان این فیلم شدیداً میل به کمال گرایی و خطر پذیری داشت زیرا برای ساخت این فیلم ( مانند فیلم قایق بخاری) تا حدود ورشکستگی پیش رفت اما در مدت کوتاهی در آمد فروش فیلم سفید برفی به هشت میلیون دلار رسید. ساختار محکم روایی فیلم سفید برفی ترکیبی کلاسیک از زمانبندی وحرکت بود. برای اینکه بیننده از تماشای یک فیلم انیمیشن در طول یک ساعت و نیم احساس خستگی نکند. دیزنی صحنه های مختلف را با حس های متفاوت در پی هم می آورد. و تماشاگرا را از صحنه عاشقانه به صحنه کمدی و از صحنه دلخراش به صحنه تالف بار دعوت می کرد.

آوازهای فیلم روایی بود و عملکردی روانشناسانه داشت. رنگ در تمام طول فیلم متناسب با کار می رفت وبا هارمونی صحیح انتخاب می شد. در بین شخصیت ها کوتوله ها بهترین بودند، زیرا حرکتشان به شکلی برجسته اینمه شده بود و هر کدام نام و شخصیت مخصوص به خود داشتند.

یکی از کامل ترین آثار دیزنی فیلم سینمایی انیمیشن « فانتازیا» بود. این اثر براساس 8 قطعه موسیقی کلاسیک ساخته شد.

هنرمندان سازنده بخش های مختلف آن برای اولین بار در استودیوی دیزنی فرصت یافتند تا همه توانایی های زیبا شناسانه و گرافیکی خود را ارائه دهند اما این اثر در ارائه گرافیک وانتخاب تصاویر غرق شد. انیمیشن و طراحی کاریکاتور که در شرایط متعارف با موسیقی روز همراه می شد در این فیلم به طور ناهماهنگی با موسیقی بتهوون باخ و استراونیسکی پیوند خورد. این اثر نشان داد که مناسبت بین یک موسیقی جدی و هنر پویا، به رفتار هنری قدرتمندی نیاز دارد.

پایان نامه مهندسی شیمی – شبیه سازی رآکتور سنتز متانول

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه مهندسی شیمی – شبیه سازی رآکتور سنتز متانول دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:70

فهرست مطالب:

فصل اول :متانول ،خواص و روشهای تولید. ۱

۱-۱-تاریخچه [۱] ۱

۱- ۲- خصوصیات فیزیکی Physical properties [1] 3

1-3-  واکنشهای شیمیایی [۱] ۴

۱-۴- تولید صنعتی و فرآیند آن [۱] ۴

۱-۵-ماده خام [۱] ۹

۱-۵-۱-گاز طبیعی [۱] ۹

۱-۵-۲-باقیمانده های نفتی [۱] ۱۲

۱-۵-۳-نفتا [۱] ۱۴

۱-۵-۴-ذغال سنگ [۱] ۱۵

۱-۶-کاتالیست [۱] ۱۵

۱-۷-تولید در مقیاس تجاری [۱] ۱۵

۱-۸-واکنشهای جانبی [۱] ۱۶

۱-۹-خالص سازی [۱] ۱۷

۱-۱۰-کاربردهای متانول: [۴] ۱۸

۱-۱۰-۱-۱- تولید اسید استیک: ۱۹

۱-۱۰-۱-۲-کاربرد اسید استیک در صنایع: ۲۰

۱-۱۰-۲-تولید وینیل استات: ۲۰

۱-۱۰-۳-فرمالدئید: ۲۱

۱-۱۰-۴-اتیلن گلیکول: ۲۱

۱-۱۰-۵-متیل آمین: ۲۱

۱-۱۰-۶-دی متیل اتر: ۲۲

۱-۱۰-۷- ترکیبات کلرومتان : ۲۲

۱-۱۰-۸-متیل ترشری بوتیل الکل(MTBE). 23

1-10-9-کاربرد متانول در مخلوط با بنزین: ۲۵

فصل دوم: سینتیک و مکانیسم واستوکیومتری[۲] ۲۷

۲-۱-اصول واکنشهای کاتالیستی.. ۲۷

۲-۱-۱-مراحل مستقل در واکنشهای کاتالیستی.. ۲۷

۲-۱-۲-سینیتیک ومکانیسم واکنشهای کاتالیستی.. ۳۰

۲-۱-۳-اهمیت جذب سطحی در واکنشهای کاتالیستی هتروژن.. ۳۱

۲-۱-۴-بررسی سینتیکی.. ۳۷

۲-۱-۵-مکانیسم واکنشهای کاتالیستی هتروژن فاز گاز. ۳۹

۲-۱-۵-۱-مکانیسم Langmuir- Hinshelwood (1421 ). 39

2-1-5-2-مکانیسم Eley –Rideal 42

2-2-ترمودینامیک و سینتیک سنتز فشار پائین متانول[۳] ۴۳

۲-۲-۱-مقدمه. ۴۴

۲-۲-۲-استوکیومتری و ترمودینامیک… ۴۴

۲-۲-۳-سینتیک و مکانیسم. ۴۸

۲-۲-۴-مکانیسم. ۵۳

فصل سوم: شبیه سازی واکنش کاتالیستی هتروژنی توسط Hysys 56

3-1- مدل سینتیکی[۵] ۵۶

۳-۲-مراحل شبیه سازی رآکتور در Hysys [5] 58

3-تعریف واکنش… ۵۹

۴-مراحل نصب رآکتور. ۶۳

۳-۳-نتایج حاصله از شبیه سازی.. ۶۴

منابع : ۶۸

چکیده:

فصل اول :متانول ،خواص و روشهای تولید
۱-۱-تاریخچه

     مصریان باستان جهت مومیایی کردن ازمخلوطی استفاده می کردند که شامل متانول نیزبود،که آنرا از پیرولیز چوب به دست آورده بودند با این وجود متانول خالص برای اولین بار توسط رابرت بویل در ۱۶۶۱ جدا سازی شد، که او آنرا Spirit of box  نامید. زیرا در تهیه آن از چوب صندوق استفاده کرده بود که بعداً به Piroxilic Spirit  معروف شد. در سال ۱۸۳۴ ، شیمیدانان فرانسوی آقایانJean -Baptiste وEugene Peligot  عناصر تشکیل دهندة آنرا شناسایی کردند ،آنها همچنین لغت methylene را به شیمی آلی وارد کردند که واژه methu به معنای شراب واژه hyle به معنای چوب بود. سپس در سال ۱۸۴۰ واژه methyl  از آن مشتق شد و جهت توصیف Methyl Alcohol  استفاده شد. سپس این نام در سال ۱۸۹۲ به وسیله کنفرانس بین المللی نامگذاری مواد شیمیایی بهMethanol کوتاه شد.

   در۱۹۲۳،دانشمند آلمانیMattias Pier که برای شرکتBASFکارمی کرد،  طرحی را جهت تولید متانول از گاز سنتز (مخلوطی از اکسیدهای کربن و هیدروژن که از زغال به دست می آمد و در سنتز آمونیاک نیز کاربرد دارد ) ارائه کرد. که در آن از کاتالیست روی- کرم استفاده می شد و شرایط سختی از نظر فشاری (۱۰۰۰ الی۳۰۰  اتمسفر) و دما (بالای ) داشت. تولید مدرن متانول هم اکنون توسط کاتالیست هایی که امکان استفاده از شرایط دمایی کمتر را دارند، ممکن است.

 متانول ( متیل الکل ) به فرمول  یک مایع شفاف سفید رنگ شبیه آب است که در دمای معمولی بوی ملایم دارد . از زمان کشف آن در اواخر قرن هفدهم تاکنون مصرف آن رشد رو به فزونی داشته به طوری که اکنون با تولید سالانة‌ تن متریک رتبه ۲۱ را در بین محصولات شیمیایی صنعتی داراست متانول گاها با عنوان الکل چوب یا ( برخی مواقع Wood Spirite ) نیز خوانده می شود که دلیل آن به تقریبا یک قرن تولید تجاری آن از خرده چوب بر می گردد به هر حال متانولی که از چوب تهیه شده باشد مواد آلوده کنندة‌ بیشتری ( مانند استیلن ،‌ اسید استیک ، الکل الیل ) دارد تا الکلهای صنعتی امروزی .

      برای سالهای متوالی مصرف کننده اصلی متانول تولیدی ، فرمالدئید با مصرف تقریبا نیمی از متانول تولید شده بود ولی در آینده از اهمیت آن کاسته می شود زیرا مصارف جدیدی از جمله تولید اسید استیک و MTBE (که جهت بهبود عدد اکتان بنزین به کار می رود ) در حال افزایش است . از طرفی استفاده از متانول به عنوان سوخت در شرایط ویژه قابل توجه خواهد بود .

۱-۳-  واکنشهای شیمیایی [۱]

    متانول معمولا در واکنشهایی شرکت می کند که از نظر شیمیایی در دسته واکنشهای الکلی قرار می گیرند از مواردی که از نظر صنعتی اهمیت ویژه أی دارد هیدروژن زدایی و هیدروژن زدایی اکسایشی متانول و تبدیل به فرم آلدئید برروی کاتالیست نقره یا مولیبدن – آهن و همچنین تبدیل متانول به اسید استیک بر روی کاتالیست کبالت یا روبیدیوم است .

     از طرفی دی متیل اتر (DME) از حذف آب متانول توسط کاتالیست اسیدی قابل تولید است. واکنش ایزوبوتیلن با متانول که توسط کاتالیزور اسیدی انجام می شود و منجر به تولید متیل توشیو بوتیل اتر می شود ( که یک افزایندة‌ مهم عدد اکتان بنزین است ) کاربرد فزاینده أی دارد .

    تولید متیل استرها با کاتالیزور اسیدی از اسیدهای کربوکسیلیک و متانول انجام می شود که در آن جهت کامل کردن واکنش از استخراجی آزئوتروپی آب استفاده می شود .

   متیل هیدروژن سولفات ،‌ متیل نیترات و متیل هالیدها از واکنش متانول با اسیدهای غیر آلی مربوطه تولید می شوند .

   مونو- ،‌ دی– و تری- متیل آمین از واکنش مستقیم آمونیاک با متانول به دست می آیند .
۱-۴- تولید صنعتی و فرآیند آن [۱]

    اولین و قدیمی ترین روش تولید عمده متانول تقطیر تخریبی چوب بود که از اواسط قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم به صورت عملی انجام می شد و هم اکنون در ایالات متحده دیگر انجام نمی شود. این روش تولید با توسعه فرآیند سنتز متانول از هیدروژن و اکسیدهای کربن،‌ در دهه ۱۹۲۰ کنار گذاشته شد .

   متانول همچنین به عنوان یکی از محصولات اکسیداسیون غیر کاتالیستی هیدروکربنها تولید می شد. تجربه أی که از سال ۱۹۷۳ کنار گذاشته شد .

     متانول را همچنین می توان به عنوان یک محصول فرعی فرآیند           Fisher-Tropsch به دست آورد تولید مدرن متانول در مقیاس صنعتی منحصراً بر پایه سنتز آن از مخلوط پر فشار هیدروژن ،‌ دی اکسید کربن و منوکسید کربن در حضور کاتالیست فلزی هتروژنی است .

تولید مدرن در مقیاس صنعتی متانول امروزه منحصرا از مخلوط پر فشار گازهای هیدروژن و اکسیدهای کربن بر روی کاتالیت فلزی است.فشار گاز سنتز به اکتیویته کاتالیست مورد استفاده ،‌ بستگی دارد .

   طبق توافق حاصل شده،‌ تکنولوژیهایی تولید متانول به صورت زیر دسته بندی شده اند :فرآیندهای فشار پائین (۵-۱۰ Mpa) ،‌ فرآیندهای با فشار میانی (۱۰-۲۵ Mpa) و فرآیندهای فشار بالا (۲۵-۳۵ Mpa).

    در ۱۹۲۳ شرکت BASF درآلمان اولین سنتزتجاری متانول را آغازکرد. در این فرآیند از سیستم کاتالیستی اکسید روی–اکسید کرم بهره گرفته شده بود . که این واقعه را آغاز تکنولوژی تولید فشار بالا می توان برشمرد .

   در سال۱۹۲۷ در یک تلاش جداگانه تولید فشار بالای متانول در واحدهای متعلق به شرکت های Dupont و Commercial Sovents ‎آغاز شد .

   در سال ۱۹۶۵ یک واحد مدرن تولید متانول با ظرفیتی در حدود ۲۲۵-۴۵۰ t/d ،‌ در فشار ۳۵ Mpa به طور خالصی گاز طبیعی به ازاء‌ تولید یک تن متانول مصرف می کرد که برای فشارهای بالاتر از ۲۱ Mpa از کمپرسورهای پیستونی استفاده می شد .

   در اواخر دهه ۱۹۶۰ تکنولوژی تولید فشار میانی و فشار پائین متانول با استفاده از کاتالیست با دوام و اکتیو مس – اکسید روی به صورت عملی مورد بهره برداری قرار گرفت .

شرکت ICI    Ltd. در انگلستان ،‌ سنتز فشار پائین متانول را در اواخر سال ۱۹۶۶ آغاز کرد که در آن سال یک واحد تولیدی با ظرفیت ۴۰۰ t/d در فشار ۵Mpa فقط از کمپرسورهای سانتریفوژ استفاده می کرد .

در سال ۱۹۷۱ شرکت Lurgi به صورت آزمایشی یک واحد تولیدی فشار پائین با ظرفیت ۱۱ t/d که از کاتالیست مس استفاده می کرد ،‌ احداث نمود .

    مزیتهای تکنولوژی های فشار پائین در کاهش توان مصرفی جهت افزایش فشار،‌ عمر طولانی تر کاتالیست ها و ظرفیت تولید بیشتر بود که در کنار آن می توان به ظرفیت single–train بیشتر و اطمینان از عملکرد اشاره کرد ،‌ که با فشار بالا در تناقض هستند.

  از سال ۱۹۷۰ به بعد علی رغم برخی استثناء‌ها هرگونه توسعه واحدهای تولید متانول با استفاده تکنولوژی فشار پائین یا میانی بوده است. درسال ۱۹۸۰ ،‌ ۵۵% تولید متانول در ایالات متحده با استفاده از سنتز فشار پائین بوده و ازآن به بعدواحدهای فشار بالا با تکنولوژی فشار پائین اصطلاحاً “revamp” شده اند، یا اینکه به کل تعطیل شدند .

   یک واحد معمول تولید فشار پائین – میانی در سال ۱۹۸۰ با ظرفیت        ۱۰۰۰-۲۰۰۰t/d در فشاری در حدود ۸-۱۰ Mpa عمل می کند و در یک فرآیند single – train فقط از کمپرسورهای سانتریفیوژ بهره می برد و جهت تولید ۱ تن متانول  گاز طبیعی مصرف می کند .

     تنها نوآوری جدیدی که در افق دیده می شود ، فرآیند سه فازی شرکت  Chem System است . یک مایع بی اثر جهت سیال سازی کاتالیست و خارج کردن حرارت از سیستم به کار گرفته شده است . ادعا شده است که درصد تبدیل بدون “recycle” این فرآیند ازدرصد تبدیل فرآیند دو فازی معمولی بالاتر است .

   [۶]امروزه سه نوع فرآیند به طور عمده در جهان جهت کید متانول مورد استفاده قرار می گیرند که عبارتند از :ICI ، Lurgi ،  Mitsubishi

رآکتور طراحی ICI از تعدادی بسترهای کاتالیست ثابت آدیاباتیک تشکیل شده واز گاز سرد خوراک جهت خنک کردن واکنشگرهای بین بسترها استفاده می شود .این باعث ایجاد جهشهایی در پروفیل دمای رآکتور می شود که در شکل دیده می شود .رآکتورهای طراحی شرکت های Lurgi و Mitsubishi پروفیل دمای افقی تری دارند که تقریبا رآکتور را Isothermal می توان فرض کرد که این در اثر تولید مقدار قابل توجهی بخار فشار بالا خواهد بود .غیرفعال شدن کاتالیست در رآکتورهای همدما کندتر خواهد بود.

۱-۵-ماده خام

    خوراک معمول جهت تولید گاز سنتز مورد نیاز برای تولید متانول گاز طبیعی و باقیمانده های نفتی است . از دیگر خوراک های مناسب می توان به نفتا و ذغال سنگ اشاره کرد .

   گاز طبیعی ،‌ باقیمانده های نفتی و نفتا در مجموع ۹۰% ظرفیت جهانی تولید متانول را تأمین می کنند باقیمانده مربوط به گازهای زائد از فرآیندهای متفرقه است ( off-gas ) .
1-5-1-گاز طبیعی

       درفرآیند مدرن تولید متانول ازگاز طبیعی ،‌ گازطبیعی که قسمت اصلی آن را متان تشکیل می دهد سولفورزدایی می شود (حداکثر مقدار سولفور کمتر از ۰٫۲۵ ppm ) و با بخار مخلوط می شود و تا دمای پیشگرم می شود . مخلوط به reformer فرستاده می شود و در آنجا در لوله های حاوی کاتالیست غنی شده از نیکل که از بیرون با شعله Burner ها در تماسند، جریان می یابد .

  که شرایط تعادل باید در دمای  و فشار ۰٫۷-۱٫۷ Mpa در نظر گرفته شود.واکنش کلی بسیار گرماگیر است و به مقادیر زیادی سوخت جهت مشعل ها نیاز است .

     گرمایی  که ازreformer توسط گاز سوخت شده و گاز سنتز تولید شده خارج می شود ،‌ جهت تولید بخار با فشار ۴-۱۰ Mpa (بخار HHPS) استفاده می شود که به نوبه خود در تأمین نیروی محرکه (توربینها) و بار حرارتی برجها ،‌ کاربرد دارد . که در کاهش مصرف انرژی کلی فرآیند نقش قابل توجهی دارد .

  گاز سنتزی که در Steam reformer از گاز طبیعی به دست می آید نسبت به استوکیومتری واکنش تولید متانول ،‌ مقدار بیشتری هیدروژن دارد . استوکیومتری واکنش سنتزمتانول خوراکی با نسبت  در حدود ۱٫۰۵ دارد در حالی که در مخلوط تولیدی از Steam reformer ،‌ این نسبت (اگر  به مخلوط اضافه شود ) در حدود ۱٫۴ است. در کاتالیست فرآیند فشار پائین ،‌ این مقدار اضافی هیدروژن ، موجود بهبود عملکرد کاتالیست می شود .

   به این جهت هزینه های converter پائین می آید در حالی که در فرآیندهای فشار بالا باید هیدروژن از مخلوط جدا شود که خود مستلزم هزینه و عملیات خاص است .  هیدروژن اضافی پس از مرحله سنتز به عنوان سوخت در reformer مورد استفاده قرار می گیرد . بنابراین راندمان کلی انرژی در سطح بالایی نگه داشته می شود که موجب اقتصادی بودن فرآیند خواهد شد .

    در طراحی واحد تولید متانول از گاز طبیعی در فشار پائین می توان اضافه کردن  را به مخلوط حاصل از reforming ،‌ را در نظر گرفت . که مزیت آن در استفاده از هیدروژن اضافی جهت کاهش مصرف گاز طبیعی به ازاء‌ تولید هر تن متانول متانول است . با توجه به اینکه  ماده گرانقیمتی نیست .

اضافه کردن مقدار کافی از  باعث بهبود سنتز از نظر استوکیومتری   می شود مانند آنچه در مورد خوراک نفتا وجود دارد .بازیافت  از گاز سوخته شده در reformer اقتصادی گزارش نشده است .