10 صفحه
استخوان یک ساختار بی جان نیست بلکه یک بافت زنده پیچیده است . این بافت توانایی رشد ارد و می نواند در صورت آسیب به بازشازی خود بپردازد . بافت استخوانی همواره در حال تغییر شکل است یعنی استخوان کهنه با ساخت استخوان جدید جایگزین می شود . پس از 35 سالگی ، استخوانها سریع تر می شکنند و فرصتی برای استخوا جدید نیست . در زنان از دست دادن بافت استخوانی پس از یائسگی اتفاق می افتد چون تخمدانها دیگر استروژن تولید نمی کنند هورمونی که استخوان را در برابر سایش و فرسایش سریع حفظ می کند.
25 ص
مقدمه :
از به هم پیوستن رودخانه های کشف رود و هریرود در منهی الیه شمال شرق کشور ، رودخانه تجن بوجود می آید این رودخانه مرز مشترک ایران و ترکمنستان است و در ادامه به کویر قره قوم منتهی می شود . این رودخانه از اراضی نسبتاً مسطحی عبور می نماید . مئاندری شدن رودخانه و طغیان سیلابها وته نشین رسوبات ریزدانه در طی سالهای مختلف خاکهای خاص این دشت سیلابی را بوجود آورده است . براساس مطالعات انجام شده ( 2 ) خاک این منطقه که تراسهای آابرفتی می باشد در سری تجن – تجن شور کم عمق و خیلی کم عمق ، قرار دارد .
شرایط خاص هیدرولوژیکی ، خاک و اقلیم منطقه باعث ایجاد بیشه زارهایی شاملدو گیاه ، پده ( euphratica Populus ) و گز (Tamarix ) در این اراضی شده است در این تحقیق تاثیر برخی فاکتورهای فیزیکی و شیمیائی خاک بر تعداد و درصد پده و گز بررسی می گردد .
مواد وروشها
این بررسی در حاشیه رودخانه تجن ( سرخس ) در محدوده جغرافیائی 57 º 35 تا 40 º 36 عرض شمالی و 07 º 61 تا 61 º 12 طول شرقی در منتی الیه شمال شرق کشور صورت گرفته است . که در برگیرنده تشکیلات دوران چهارم زمین شناسی است . از نظر هیدرولوژی رودخانه تجن تنها منبع تغذیه آب زیرزمینی دشت سرخس است . میزان بارندگی منطقه 200 میلی – متر ، میانگین دمای سالانه 5/17 درجه سانتی گراد و حداقل دما 4/21 و حداکثر دما 5/46 درجه سانتیگرات ، تعداد روزهای یخبندان 42 روز ، رطوبت نسبی هوا 2/51% تابش خورشید 2768 ساعت در سال و اقلیم براساس روش دومارتن خشک است .
از طریق پیمایش زمینی ، نقشه و تصاویر ماهواره ای سه منطقه در حاشیه رودخانه تجن با پوشش طبیعی پده و گز انتخاب گردید که عبارتند از : منطقه اول جنگل جهانبانی در 10 کیلومتری شمال شهر سرخس بطول 6 کیلومتر در حاشیه رودخانه ، منطقه دوم محدوده روستای کلاته قاسم خان در 30 کیلومتر ی جنوب شهر سرخس بطول 5 کیلومتر در حاشیه رودخانه ، و منطقه سوم در 8 کیلومتری شمال شهر سرخس در فاصله 5/2 کیلومتری رودخانه به مساحت 25 هکتار می باشند . برای بررسی تعداد و درصد پوشش گیاهان پده و گز از 33 پلات 10×10 متری به روش سیتماتیک تصادفی استفاده شد . نمونه گیری خاک نیز در همین چارچوب ، داخل 19 پلات با توجه به تغییرات پوشش گیاهی و خاک در سه عمق 30-0 ، 60-30 ، 100-60 سانتی متر انجام شده و بافت خاک ، درصد رطوبت اشباع،pH ، EC ، SAR ، CaCo³ ، Cl¯ ،Na+ ،Mg²+ ، Ca²+ در نمونه های خاک اندازه گیری شد .
تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارStstisica و با استفاده از آنالیز همبستگی بین خصوصیات خاک و درصد پوشش و تعداد درختان پده و درختچه های گز همچنین روشهای طبقه بندی و روش آماری تحلیل مولفه های اصلی (PCA) انجام گرفت .
نتایج
از نظر پوشش گیاهی مناطق مورد مطالعه دارای پوشش غالب پده – گز و گز و بعضی قسمتها نیز دارای توده های خالص پده است . بافت خاک سطحی منطقه سیلتی لوم می باشد و یکنواختی نسبتاً خوبی دارد ولی در اعماق 60-30 و 90-60 سانتی متر بافت خاک در نمونه ها متفاوت است .
تاثیر بافت خاک بر پوشش گیاهی پده و گز به این صورت بدست آمد که در لیه 90-60 سانتی متری درصد رس با تعداد پده در پلات همبستگی مثبت و با تعداد گز در پلات همبستگی منفی و معنی دار ( در سطح 5% ) داشته ولی درصد شن با تعداد و درصد پوشش پده در پلات همبستگی منفی و با تعداد و گز در پلات همبستگی مثبت معنی دار دارا می باشد . از نظر فاکتورهای شیمیائی خاک بیشترین تغییرات مربوط به سدیم و کلرو منیزیم و کمتری تغییرات مربوط به pH و درصد آهک می باشد . بطور متوسط هدایت الکتریکی meq/1 98/، نسبت به جذب سدیم (SAR) 6/3 ، 8/7 = pH ، کلر( (meq/1 6/9 ، سدیم( meq/1 ) 34/71 و آهک 86/14% در این مناطق تعیین گردید . در بین فاکتورهای شیمیائی ، هدایت الکتریکی خاک (EC) کلر ، سدیم و نسبت جذب سدیم (SAR) که بر کیفیت خاک تاثیر می گذارند با پده همبستگی منفی و با گز همبستگی مثبت و معنی دار ( در سطح 5% ) دارا می باشند . اسیدیته خاک( pH ) و منیزیم با هیچکدام از گونه ها همبستگی نداشته و درصد آهک در لایه سطحی (30-0 ) با گونه پده همبستگی مثبت و با گونه گز همبستگی منفی معنی دار ( در سطح 5% ) دارد ( جدول 2 ) طبقه بندی مناطق مورد مطالعه براساس فاکتورهای فیزیکی و شیمیائی خاک نشان داد . که منطقه دارای تغییرات زیادی است ( به استثناء منطقه سوم ) و عامل اصلی ایجاد طبقات تغییرات سدیم و کلر و منیزیم می باشد . با استفاده از آزمون تحلیل مولفه های اصلی (PCA) مشخص شد که در بین عوامل بیوفیزیکی در منطقه ، فاکتور های زیستی پده بیشترین همبستگی را با مولفه اول داشته است و در بین عوامل فیزیکی و شیمیائی خاک ، عوامل شیمیائی از جمله کلر ، هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم بیشترین همبستگی را با مولفه اول و فاکتورهای فیزیکی خاک بیشترین همبستگی را با مولفه دوم داشته اند .
14 ص
فندق یکی از محصولات باغبانی ــ خشکباری است که ارزش غذایی بالایی در تغذیه انسان دارد. ضمناً این محصول ارزش صادراتی بالایی دارد، به همین دلیل توّجه به توسعه و بهبود روند تولید و فرآوری آن از اهمّیت خاصی برخوردار است. کشور ایران پس از کشورهای ترکیه، ایتالیا، اسپانیا و آمریکا رتبه پنجم جهانی تولید فندق در دنیا را دارا است. عمده صادرات این محصول به کشورهای حاشیه خلیجفارس بوده است. از محلهای عمده تولید فندق منطقه الموت واقع در شمال استان قزوین و رشته کوههای البرز است. با توّجه به استعداد منطقه، امکان توسعه سطح زیر کشت این محصول و نیز ایجاد صنایع غذایی وابسته، سیستمهای فرآوری و بستهبندی به منظور ورود به بازارهای جهانی را دارد [3]. از اینرو، جهت توفیق در تولید و توسعه سطح زیر کشت این محصول توّجه به ایجاد دستگاههای فرآوری مناسب جهت عرضة محصول مرغوب و با کیفیت بالا اجتناب ناپذیر است [2].
تعیین خواص فیزیکی و مکانیکی محصولات کشاورزی به عنوان مبنایی برای طراحی و ساخت ماشینها و تجهیزات انتقال، درجهبندی و فرآوری محصولات کشاورزی همیشه مورد توّجه بوده است. اصولاً طراحی ماشینهای کشاورزی بدون توّجه به این پارامترها ناقص و منجر به نتایج ضعیف خواهد گردید. بعضی از خواص فیزیکی وابسته به رطوبت مواد کشاورزی عبارتند از شکل، اندازه (ابعاد)، جرم، چگالی توده، چگالی حقیقی، تخلخل و ضریب اصطکاک روی سطوح مختلف [14]. تحقیقات زیادی در دنیا در زمینه تعیین خواص بیومکانیک محصولات مختلف کشاورزی صورت گرفته است. از جمله این محصولات میتوان به دانه سورگوم، دانه انار، نخود، نخود سبز، عدس، دانه بامیه، دانه کلزا، بلارد[1]، بادام و مغز آن، پسته و مغزش اشاره نمود [15، 12، 13، 16، 6، 22، 1، 9، 8، 19، 20، 21 و 11]. کلیة مطالعات فوق نشان دادهاند که خواص فیزیکی بشدت تحت تأثیر رطوبت محصول بودهاند.
در رابطه با فندق چندین تحقیق برای تعیین خواص فیزیکی و مکانیکی انجام شده است. آیدین[2] (2002) مقادیر خواص فیزیکی (خصوصیات ابعادی و شکلی، چگالیها و تخلخل)، ضریب اصطکاک، سرعت حد و نیروی شکستن فندق و مغز فندق رقم Tombul ترکیه که از تولیدکنندگان عمدة تولید فندق است را در سه سطح رطوبت 3%، 9 و 20% بر پایة تر تعیین کردند [7].
گونر[3] و همکاران (2003) رفتار مکانیکی فندق و مغز آن را تحت بارگذاری فشاری بین دو صفحة تخت بررسی کردند. آنان در این تحقیق پارامترهای نیرو، تغییرشکل نسبی در نقطة شکست و انرژی شکست را در سه محور بارگذاری X، Y و Z مطابق شکل 1 مطالعه کردند. نتایج آزمون مکانیکی نشان داد که رفتار مکانیکی فندق در بارگذاری در امتداد محور X و Y به رطوبت بستگی داشت، در صورتیکه در امتداد محور Z ارتباط معنیداری با رطوبت نشان نداد. آنان همچنین گزارش کردند که تغییرشکل تا نقطة شکست و انرژی شکست پوسته عموماً با افزایش رطوبت افزایش مییافت، در حالیکه نیروی شکست با افزایش رطوبت، کاهش معنیداری نشان داد. بررسی نتایج خواص فیزیکی نشان داد که ارقام مختلف با هم اختلاف معنیداری دارند و مقادیر تعیین شده با نتایج تحقیق آیدین (2002) مطابقت داشتهاند [10].
اوزدمیر و آکینچی[4] (2004) خواص فیزیکی و غذایی چهار رقم فندق تجاری ترکیه را تعیین و مقایسه نمودند. نتایج تحقیق آنان نشان داد که بطور کلی تمام خواص فیزیکی ارقام مورد مطالعه از نظر آماری با هم متفاوت است [17].
پلیستیچ[5] و همکاران (2006) خواص فیزیکی و نیروی شکستن فندق و مغز فندق رقم محلی کشور کرواسی را بصورت تابعی از رطوبت در چهار سطح رطوبت در محدودة رطوبت 2/6% تا 7/28% بر پایه تر تعیین کرده و برای آنها روابط رگرسیونی ارائه کردند. نتایج خواص ابعادی فندق رقم مورد مطالعة آنان نشان داد که این رقم بزرگتر از ارقام ترکیهای است که آیدین (2003) تعیین کرده بود. همچنین نتایج خواص ابعادی مغز فندق نشان داد که رقم کشور کرواسی کشیدهتر و پهنتر از ارقام ترکیهای و البته دارای کُرویت کمتری است [18].
16 ص
توصیف فنی قطعات: این باغات متشکل از 4 قطعه تجمعی با محدودة مشخص میباشد که به صورت دو قسمت همسان ذیل به لحاظ فرایند سرمایه گذاری قابل تفکیک میباشد:
الف: قطعات 1 و 2 باغات:
این دو قطعه که در قسمت پائین و در مجاورت جاده تهران فیروزکوه قرار دارد جمعاً به مساحت تقریبی 10 هکتار که دارای تاریخ کشت و احداث همزمان بوده و با توجه به پیشینة شرایط نگهداری و به زراعی تقریباً یکسان، روند رویشی آنها کم و بیش یکسان است.
شاخص عملکردی: درختان این قطعات به سن تقریبی 9-8 سال بوده که با توجه به پیشینة نگهداری و باردهی درختان این قطعات تا این تاریخ وارد سطح تولید اقتصادی (باردهی اقتصادی) نشده اند ولیکن در آستانة تولید اقتصادی قرار دارند.
این قطعات از سال 1383 دارد سطح تولید اقتصادی میشوند که دلایل توضیحی آن در ذیل آورده می شود. بدیهی است که امسال میبایست در فرایند بوجه بندی معاونت پیش بینی هزینه های جاری آنها صورت پذیرد.
توضیح: با توجه به مشاهدة میزان باردهی و پیش بینی عملکرد این قطعات در سال جاری (حدود 6 تن در هکتار) لذا از امسال به بعد این سطح از باغات از فرآیند سرمایه گذاری خارج شده و میبایست برای سال آتی (1383) پیش بیتی هزینه های جاری این قطعات از طریق برنامة نگهداری سالیانه به دقت برآورد گردد. در ضمن قابل ذکر است که به دلایل رسیدگی مجدانه و برنامه ای چند سال اخیر، برمامة تولید این قطعات حدوداً یکسال از پروژة سرمایه گذاری خود جلوتر میباشد.
ب= قطعات سیب 3 و 4 (باغات سیب)
این دو قطعه در بالا دست قطعات 1 و 2 قرار دارند که جمعاً به مساحت تقریبی 32 هکتار میباشد و دارای یک تاریخ کشت و احداث همزمان هستند. با توجه به پیشینة نگهداری این دو قطعه روند رویشی آنها کم و بیش همانند و برابر میباشد.
شاخص عملکردی: سن تقریبی درختان این قطعات –6 ساله بوده و با توجه به پیشینة نگهداری قطعات در سالهای اولیه کاشت سم رویشی درختان نسبت به زمان کاشت کمتر میباشد.
درختان این قطعات تازه شروع به باردهی مقطعی نموده و طبق برنامة زمانبندی پروژه سرمایه گذاری باغات سیب واحد، این قطعات در سال 1385 به حدود 20% باردهی پیش بینی شده در پروژه می رسند.
این قطعات از سال 1386 به بعد وارد سطح تولید اقتصادی میشوند و تمام هزینه های انجام شده تا آن زمان سرمایه گذاری تلقی می گردد که بر اسسا پروژة تهیه شده قابل پیش بینی و تأمین میباشد.
15 ص
مقدمه
استانداردهایی که در باره شرایط مناسب نگهداری میوهها و سبزیها در سردخانه تدوین شده است روی میزان مناسب بعضی از عوامل فیزیکی مانند درجه حرارت , رطوبت نسبی نسبت جریان هوا و میزان تعویض هوا تأکید دارند . برای مشخص کردن این عوامل و پیشگیری تعبیرهای مختلف ( مثلا فرق بین حرارتی که به یک فرآورده داده میشود و حرارت فضای محل نگهداری یا فرق نسبت جریان هوا و میزان تعویض هوا ) تعریف این عوامل لازم است .
در این استاندارد عوامل فیزیکی مربوط به کلیه استانداردهای " نگهداری میوهها و سبزیها در سردخانه " و روشهای اندازهگیری آنها شرح داده شده است
1 ـ هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد ارائه تعاریفی برای عوامل فیزیکی که در سردخانههای صنعتی برای نگهداری میوهها و سبزیها بکار میروند ( درجه حرارت , رطوبت نسبی , سرعت جریان هوا , میزان تعویض هوا و غیره ) و روشهای اندازهگیری آنها میباشد .
2 ـ درجه حرارت
2 ـ 1 درجه حرارتهای مورد نظر
2 ـ 1 ـ 1 درجه حرارتی که به فرآورده داده میشود :
برای نگهداری فرآوردهای با منشأ گیاهی در سردخانه چندین درجه حرارت با فاصله حرارتی قابل ذکر است .
2 ـ 1 ـ 1 ـ 1 در درجه حرارت کشنده : 1 این درجه حرارت در سردخانه باعث انجماد فیزیولوژیکی و در نتیجه مرگ بافتها میگردد .
2 ـ 1 ـ 1 ـ 2 درجه حرارت بحرانی 2 درجه حرارتی که پائینتر از آن برای یک زمان محدود نگهداری در سردخانه برای انواع خاص میوهها و سبزیها باعث ایجاد عوارض فیزیولوژیکی مانند قهوهای شدن داخلی 3 ( با تغییر ترکیب اتمسفر یا بدون تغییر ترکیب اتمسفر ) و بروز تغییراتی در ترکیب بافتهای بعضی از فرآوردهها ( موز , خیار , آوکادو , لیمو و غیره ) میگردد
در حالات ویژه حرارتهای پائینتر از حرارت بحرانی رسیدن طبیعی میوه را پس از نگهداری در سردخانه متوقف میسازد .
2 ـ 1 ـ 1 ـ 3 حرارت مناسب برای نگهداریهای طولانی : حرارتی است که نگهداری فرآورده را به نحو رضایت بخشی در اتمسفر طبیعی یا کنترل شده برای مدتها طولانی و تا زمان مصرف ممکن میسازد خطر آسیبهای ناشی از درجه حرارت بستگی به مدت زمانی دارد که فرآورده تحت آن درجه حرارت نگهداری میشود , بطوریکه ممکن است فرآوردههائی را برای مدت کم در درجه حرارت بحرانی یا حرارتهای پائینتر از آن بدون اینکه باعث بروز عوارض فیزیولوژیکی قرار دهد .
برای نگهداری طولانی درجه حرارت فرآورده همواره باید بالای حرارت کشنده و در موارد لازم بالای درجه حرارت بحرانی قرار داشته باشد .
در مورد بعضی میوهها مانند گلابی و پیاز حرارت بحرانی برای رسانیدن آن ممکن است بالای حرارت مناسب سردخانه باشد .
در نگهداریهای صنعتی فرآوردهها چون درجه حرارت فضای سردخانه که بوسیله دستگاههای سردکننده تأمین میگردد خواهناخواه دارای نوساناتی خواهد بود لازم است که از نظر اطمینان حد معینی به عنوان ضریب اطمینان 4 برای آن در نظر گرفت . از آنچه گفته شده نتیجه میشود که حرارت مناسب برای نگهداری یک فرآورده جهت مدت طولانی یکی از دو حالت زیر خواهد بود
الف : حرارت کشنده به اضافه ضریب اطمینان
ب : حرارت بحرانی به اضافه ضریب اطمینان
2 ـ 1 ـ 2 حرارت اتمسفر در سردخانه
2 ـ 1 ـ 2 ـ 1 حرارت در یک نقطه : حرارتی که در یک نقطه معین و مشخص از سردخانه اندازهگیری میشود .
2 ـ 1 ـ 2 ـ 2 متوسط درجه حرارت واقعی : حرارتهای مختلف موجود در فضای یک سردخانه همواره ما بین دو حد بالا و پایین در نوسان است حرارت کلی و واقعی یک سردخانه تا موقعی که تعادل حرارتی برقرار میگردد عبارتست از میانگین حداکثر و حداقل حرارتهای موجود در انبار .
در مورد نگهداریهای طولانی حرارت واقعی یک فرآورده بستگی به درجه حرارت محیط , خصوصیات فرآورده , بسته بندی , نحوه انبار نمودن و سرعت جریان هوا در سردخانه دارد .
2 ـ 2 نقاط سرد و گرم یک سردخانه
2 ـ 2 ـ 1 نقاط سرد : نقاطی است از فضای انبار که حرارت در آنجا حداقل است
یادآوری : در انبارهایی که دارای پنکه هستند نقاط سرد غالبأ نزدیک کولر و در منطقهای که هوا از کولر خارج میشود قرار دارند .
2 - 2 - 2 نقاط گرم : نقاطی از فضای انبار هستند که حرارت در آنجا حداکثر است