فرمت فایل :word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:165
فهرست مطالب :
مقدمه 6
1. کلیات طرح تحقیق 9
1. 1 بیان مسأله 10
2. 1 اهمیت مسأله 12
3. 1 سوأل تحقیق 12
4. 1 فرضیه 13
5. 1 حدود مسأله 13
6. 1 محدودیت مسأله 13
7. 1 کلید واژه ها 14
1. 7. 1 امامت 15
2. 7. 1 امانت 16
3. 7. 1 امین 19
4. 7. 1 خیانت 20
5. 7. 1 عهد 22
6. 7. 1 میثاق 23
7. 7. 1 ودیعه 24
8. 7. 1 ولایت 25
2. فصل اول : کلیاتی در زمینة آیات امانت در قرآن
1. 2 آیة عرض امانت 29
1. 1. 2 معنای عرض امانت 30
2. 1. 2 معنای اباء و امتناع از پذیرش امانت 34
3. 1. 2 معنای حمل امانت 34
4. 1. 2 مراد از انسان حامل امانت کیست؟ 35
5. 1. 2 معنای ظلوم وجهول 36
6. 1. 2 نتیجة قبول امانت 39
2. 2 آیة امانات 40
1. 2. 2 مراد از اهل امانات چه کسانی هستند؟! 40
2. 2. 2 شأن نزول مشهور آیه 41
3. 2. 2 مقدم نمودن اداء امانات بر عدالت 42
4. 2. 2 مفهوم عام امانات 42
5. 2. 2 اقسام امانات 44
6. 2. 2 مخاطب در آیه چه کسانی هستند؟! 46
3. 2 آیة منع از خیانت درا مانات 50
4. 2 امانتداران 51
1. 4. 2 پیامبران امین 51
2. 4. 2 فرشتة امین 53
3. 4. 2 کارگزاران امین 53
4. 4. 2 مؤمنان و نمازگزاران امانتدار 55
3. فصل دوم : بررسی مقایسهای دیدگاههای مفسران شیعی و اهل سنت در تفسیر امانت
1. 3 اتصاف به اسماء حسنی 58
2. 3 اختیار و اراده 58
3. 3 استعداد 59
4. 3 اسرار 59
5. 3 اصل ادای امانت 61
6. 3 اعضاء و جوارح 62
7. 3 اوامر و نواهی 65
8. 3 اهل و خانواده 67
9. 3 ایمان 68
10. 3 اوصاف پیامبر آخر الزمان – صلوات الله علیه و آله 69
11. 3 تسلیم در برابر پیامبر – صلی الله علیه و آله و سلم- 70
12. 3 تسلیم اسماء 71
13. 3 تعهد و قبول مسئولیت 71
14. 3 تکلیف 72
15. 3 توحید 77
16. 3 حدود و شرع 78
17. 3 دلائل خداشناسی 78
18. 3 دلایل و عجایب صنع 79
19. 3 دین و شریعت 80
20. 3 روح 82
21. 3 زن 83
22. 3 شغل و منصب 84
23. 3 طاعت 84
24. 3 عقل 87
25. 3 علم 89
26. 3 عهد و پیمان 91
27. 3 فرایض 91
28. 3 فیض الهی 93
29. 3 قرآن 94
30. 3 لا اله الا الله 95
31. 3 لطیفه سیال انسانی 96
32. 3 محبت و عشق 96
33. 3 معرفت 97
34. 3 نماز، روزه غسل حج، جهاد، زکات 98
35. 3 وجود و هستی 101
36. 3 ودایع و امانات مردم 102
37. 3 وظایف و واجبات دین 104
38. 3 وفاء به عهود 105
39. 3 ولایت الهیه، امامت و ولایت ائمه – علیهم السلام- 106
4. فصل سوم : اهمیت امانتداری در روایات و احادیث
1. 4 رعایت اصل ادای امانت تحت هر شرایطی 124
2. 4 رابطة میان امانت و ایمان 128
3. 4 آثار امانتداری 129
4. 4 آثار بی توجهی به ادای امانت 135
5. 4 امانتداری میزانی برای سنجش افراد 136
5. فصل چهارم: نتیجه گیری 139
مقدمه:
سپاس و ستایش ایزد منان را، که همه کس و همه چیز را، مالک اوست و هر آنچه از ناحیه عنایت او بر هستی جاری گشته، اماناتی است که باید، حافظ و امین بر آنها بود.
هنگام عرضه امانت حضرت باری- تعالی – خطاب به جمیع خلایق فرمود:
«إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَهَ عَلیَ السَّمواتِ و الْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أنْ یَحْمِلْنَها و أشْفَقْنَ مِنْها…»[1]
پس از عرض امانت، همگان از جهت خوف از پذیرش آن ناتوان ماندند، چرا که حمل آن تنها سزاوار انسان بود: «وَحَمَلَهَا الاْنسان…»[2]
و این شانههای انسان بود که بار امانت را حمل کرد؛ او که ناز پرورده درگاه الهی بود، آن زمانیکه به قدرت لایزال الهی از عدم به وجود آمد، طنین قدسی ندا در داد « فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنَ الخَالِقین»[3]
خلق شده در زیباترین صورت ها: «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الاْنسانَ فِی أَحْسَنِ تَقْویمٍ»[4]
و جان گرفته از نفخه ملکوتی : «وَ نَفَخَ فِیه مِنْ رُّوحِه»[5]
ملائک صف به صف بر آستانش به حضور آمدند و نور مطلق مهر «إِنّی جاعلٌ فِی الأرْضِ خَلیفه»[6]
بر پیشانیاش نهاد، و در محضر آموزگار هستی علم اسماء آموخت: « وَعَلَّمَ ءآدَم الأسْمَاء کُلَّهَا»[7]
و ملائک را برآن اسماء مطلع ساخت؛ و عرشیان و قدسیان به فرمان حضرتش به پیشگاه انسان به سجده افتادند:
«وَ إذْ قُلْنَا لِلْمَلائِکَه اسْجدُوا لآدم…»[8] و کریم او را به کرامت خویش نوازش داد: «وَ لَقَدْ کَرَمْنَا بنی ءَآدم…. »[9]
به پاس این الطاف الهی، آن هنگام که عرض امانت بر خلایق کردند، بار امانت به دوش کشید که «نظر وی برعرض حق بود نه بر امانت، لذت عرض، ثقل امانت را فراموش گردانید، لاجرم لطف ربانی به زبان عنایت فرمود: « که برداشتن از تو و نگاهداشتن از من، چون توبه طوع بار مرا برداشتی من هم از میان همه تو را برداشتم.»[10]
رضای حضرت دوست تنها بر حمل امانت استوار نشد، بلکه امر بر ادای آن به سوی اهلش نمود و خطاب آمد:
«إِنَّ الله یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ الی أَهلِهَا…»[11]
و آنان که به درجه ایمان کامل رسیده اند و مصلین حقیقی هستند، هم بر حمل امانت و هم بر ادای آن فائق آمدند و لذا به آنان گفته شد:
«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤمِنُونَ … وَ الذَّینَ هُمْ لِأمانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ».[12]
«إلاَّ الْمُصَلّینَ… وَالَّذینَ هُمْ لأمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ راعون»[13]
و اما سر نهفته در آیات امانت این است که، حضرت باری- تعالی- سخن از عرضه امانت، ادای امانات و رعایت امانات نموده ولی امانت خاصی را نام نبرده و شاید از همین جاست که گفتهاند: «امانت مفهومی گسترده و وسیع دارد.» و مفسران و اندیشمندان علوم اسلامی به استناد روایات پیامبر اکرم- صلی الله علیه و آله- و ائمه – علیهم السلام- و صحابه برای مفهوم وسیع امانت مصادیق بیشماری را ذکر کردهاند، البته در برخی از وجوه امانت میان مفسران اهل سنت و شیعه اشتراک وجود دارد و در برخی تعابیر همچون- امانت امامت و ولایت- میان مفسران فریقین اختلاف نظر دیده میشود، و مادر این پژوهش به بررسی نقاط اشتراک و اختلاف مفسران اهل سنت و شیعه درتفسیر امانت میپردازیم.
کلیات طرح تحقیق:
1-1. بیان مساله:
در این پژوهش در صدد بررسی مقایسهای مفهوم امانت، در اندیشههای مفسران شیعی و اهل سنت میباشیم. از آنجا که در عالم، مالکیت همه امور به حضرت باری- تعالی- متعلق است و مالک حقیقی وجود حضرت حق است، و دیگر مالکیتها از قسم مالکیت اعتباری است؛ ما را به این تفکر رهنمون میسازد که؛ امانت مفهومی وسیع و فراگیر دارد که مصادیق و نمونههای بیشماری را شامل میگردد؛ که با بررسی آیات و تفاسیر و روایات، گستردگی مفهوم امانت، روشن میشود.
با این توضیح، این پرسش مطرح میگردد که در نگاه تفاسیر و روایات، مصادیق امانات الهی چه مواردی هستند؟ و به دنبال آن، پرسش دیگر، به این موضوع میپردازد که مفسران شیعی و اهل سنت چه تفاسیری از این موارد ارائه دادهاند؟
در کدام موارد میان ایشان وفاق و اشتراک وجود دارد؟ و اختلاف رأی آنان در کدام موارد میباشد؟
سپس در این تحقیق برآنیم، تا با استخراج تعابیر امانت از تفاسیر و روایات، به بررسی دیدگاهها و نظرات مفسران شیعی و اهل سنت پرداخته و موارد اشتراک و اختلاف نظر ایشان را مشخص نماییم.
ابعاد مختلف مسأله:
مسأله امانت از ابعاد مختلفی قابل بحث است؛ که مروری کوتاه بر این ابعاد خواهیم داشت:
امانت در بعد اخلاقی: صفت «امانتداری» ازامهات اصول اخلاقی است، این اخلاق حسنه از اوصاف انبیاء الهی و ائمه علیهم السلام- و مؤمنان حقیقی میباشد و حضرت محمد – صلی الله علیه و آله- قبل از رسیدن به مقام پیامبری در میان اعراب جاهلیت به «محمد امین» معروف بود، که این خصلت«امانتداری» باعث شده بود، مردم در سپردن امانات به سوی پیامبر(ص) بشتابند.
امانت در بعد ادبی: بسیاری از ادبا و شاعران با استناد به برخی از آیات امانت، تعابیر خاصی برای آن قائل شدهاند:
مولانا در مثنوی امانت را به عشق تعبیر کرده است؛
کرد فضل عشق انسان را فضول زین فزون جویی ظلوم است و جهول[1]
شیخ اجل سعدی نیز امانت را عشق دانسته است؛
مرا گناه خود است ار ملامت تو برم که عشق بارگران بود و من ظلوم وجهول[2]
حافظ نیز در اشعار خود به امانت اشاره کرده و آنرا عشق داانسته:
«آسمان بار امانت نتوانست کشید قرعه کار به نام من دیوانه زدند[3]
فرشته عشق نداند که چیست ای ساقی بخواه جام و گلابی به خاک آدم ریز[4]
در اشعار «عمان سامانی»[5] نیز مراد از امانت الهی در آیه «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَهَ …» عشق است که به صورت شرابی بر خلایق عرضه شد، و بار امانت عشق را انسان کامل حمل کرد که او در نظر سامانی وجود مقدس حضرت سیدالشهداء – علیه السلام- میباشد.
امانت در بعد اجتماعی: یکی از پایه های قوی اجتماع، اقتصاد آن میباشد، که تبادلات و روابط اقتصادی در سایه اعتماد و اطمینان متقابل صورت میگیرد، و این اعتماد حاصل نمیشود مگر در پرتو اصل امانتداری؛ لذا مدیران اقتصادی علاوه بر آگاهی و تخصص باید امین و متعهد باشند.
امانت در بعد فقهی: در تعریف امانت در فقه آمده : «امانت اسم است برای مال مورد ودیعت و یا هر مالی که به واسطه عقد یا قانون به طور امانت در اختیار دیگری باشد.. » که امانات را به 3 دسته تقسیم کردهاند: 1- امانات شرعیه 2- امانات معاوضی 3- امانات مالکی که احکام امانت در بابی تحت عنوان احکام ودیعه ذکر شده است.[6]
امانت در بعد حقوقی: در ماده 607 قانون مدنی در تعریف ودیعه – امانت به معنای خاص- آمده:
«ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری میسپارد، برای آنکه آن را نگهدارد.»
امانت قانونی و امانت قراردادی نیز از اصطلاحات حقوقی میباشد.[7]
با توجه به ابعاد مختلف امانت، پژوهش فوق به بررسی امانت در آیات و تفاسیر و روایات میپردازد.
2-1- اهمیت مساله
با توجه به ضرورت فوق، بر مساله امانت از دید قرآن متمرکز شدهایم.
با توجه به ضرورت فوق، به بررسی مسأله امانت در تفاسیر شیعی و اهل سنت پرداختهایم.
3-1- سوال های تحقیق:
4-1- فرضیههای تحقیق:
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:213
مقدمه:
‹‹ جامعه شناسی نفاق در قرآن ›› موضوع تصویب شده برای این پژوهش است . با مشورتی که در یک نشست کوتاه با جناب اقای دکتر رفیع پور داشتم ، ایشان این عنوان را قابل نقد می دانستند و پیشنهاد ایشان تغییر موضوع بود . پس از چندی که مقداری از پژوهش انجام شد و برای تأیید و اظهار نظر به ناظر محترم تقدیم شد ، با توجه به موضوع تصویب شده، ایشان کار ما را بر شناسایی سنخ اجتماعی منافق و صورت کنش متقابل این سنخ در قرآن ››متمرکز کردند .
بیان مسئله:
انسان موجودی است نفع طلب و اساس همه کنشهای بشری جلب منفعت و دفع ضرر می باشد ولی مصداق نفع و طلب بر اساس باورها و ارزشها متغییر است . شاید به همین دلیل از کنشگران مختلف براساس باورهای متفاوت و ارزشهای گوناگون ، در مسئله گروهی ، کنشهای متفاوتی صادر می شود . عده ای کنشهایشان ابزاری صرف ،بعضی دیگر ارزشی صرف و جمعی نیز ابزاری، ارزشی است .منافقان را می توان دسته ای دانست که کنشهای آنان ابزاری صرف بوده و جهت جلب منفعت بیشتر از هر وسیله ای استفاده می کنند ، یکی از این ابزار تظاهر به پایبندی به فرهنگ عمومی جامعه و ایجاد تضاد میان اقشار و دسته های مختلف اجتماعی و حداکثر استفاده از تضاد موجود است .
کفار نیز از همین ویژگی برخوردار بوده و برای به دست آوردن حداکثر منفعت از هیچ عملی رویگردان نیستند ، یکی از کارهای آنان کاهش همبستگی و ایجاد تضاد، در جامعه اسلامی است . این مهم در صورتی محقق می شود که کفار بتوانند با دسته هایی از جامعه اسلامی که دارای باور و ارزشی مشترکی هستند به وحدت منافع رسیده و جهت دستیابی به این هدف در تعامل مستمر باشند .
فهرست مطالب:
مقدمه
موضوع پژوهش
بیان مسئله
هدف و ضرورت
فصل دوم : ادبیات پژوهش
بیان مفاهیم
مقدمه
مفهوم سیستم
مفهوم فراگیر سیستم اجتماعی
مفهوم رفتار behavior
مفهوم عمل(action) ، عمل اجتماعی(social acion) و تعامل اجتماعی(ntraction)
گروه اجتماعی social group
هنجار (norm)
توجه مجدد به چهارچوب عمل
تعریف کنش اجتماعی
عناصر کنش اجتماعی
کنش متقابل
نقش اجتماعی
سنخ اجتماعی
نظام اجتماعی
فرایند دو گانه نظام اجتماعی
قشر اجتماعی
نظامهای قشر بندی اجتماعی
مفهوم نفاق
پیشینه تحقیق
اخلاق در قرآن
سیمای نفاق در قرآن
پیامبر و منافقین
دشمنان دوست نما
علائم و نشانه های منافق
منافق و منافقین
اسلام مکتب مبارز و مولد
اخلاق از دیدگاه قرآن و عترت
نفاق یا کفر پنهان
فرهنگ واژه اخلاق در قرآن
سی و دو سخنرانی پیرامون سوره حشر
گذری بر سوره حشر
مصباح الشریعه
رساله قلع الغیبه
نبوغ حافظ شیرازی
فصل سوم : روش تحقیق
روش پژوهش
تحلیل درونی
خصیصه ذهنی
تحلیل بیرونی
نتیجه
فصل چهارم: یافته های پژوهش
مقدمه
بخش اول
بخش دوم
بخش سوم
تعاملات منافقان با پیامبر و مؤمنان ،منافقان و کافران
تعاملات منافقان با پیامبر (و مؤمنان)
تعاملات منافقان با یکدیگر
تعاملات منافقان با کفار
فصل پنجم
تحلیل داده ها
بررسی کنشهای فرهنگی منافقان
تعاملات فرهنگی
پیامبر – منافقان
مومنان – منافقان
کافران – منافقان
کنشهای منافقان در برابر مؤمنان
کنشهای فرهنگی منافقان با منافقان و کافران
بررسی کنشهای اجتماعی منافقان
تعاملات اجتماعی
پیامبر – منافقان
منافقان – پیامبر
منافقان – مومنان
کنشها و تعاملات اجتماعی منافقان در رابطه با پیامبر و مؤمنان
کنشهای اجتماعی منافقان
تعاملات اجتماعی منافقان
تعاملات اجتماعی منافقان
کنشهای سیاسی منافقان در رابطه با نظام سیاسی
کنشهای سیاسی منافقان در رابطه با دشمنان نظام اسلام
تعاملات سیاسی
بررسی کنشهای اقتصادی منافقان
تعاملات اقتصادی
خاتمه
تذکر دادن و دعوت به ایمان
اعراض کردن و حذر کردن
طرد کردن
تهدید به مجازات
مماشات ( تحمل کردن )
فهرست منابع و مآخذ
فرمت:word
صفحات : 103
فهرست مطالب
تعریف موضوع 1
پیشینه تحقیق 1
سئوالهای اصلی تحقیق 1
سئوالهای فرعی 1
اهمیت مسئله 2
فرضیه اصلی 2
فرضیه فرعی 2
روش تحقیق 2
محدودیتهای تحقیق 3
چکیده 3
مقدمه 5
فصل اول: تفسیر علمی قرآن و دیدگاههای مختلف در مورد قرآن
تاریخچه اجمالی انطباق قرآن با علوم تجربی و اعجاز علمی 13
معنای اصطلاحی تفسیر علمی (انطباق قرآن با علوم تجربی) 13
پیشینه تاریخی تفسیر علمی در غرب 14
پیشینه تاریخی تفسیر علمی در اسلام 17
تفسیر علمی دریک قرن اخیر و علل گسترش آن 20
ردیابی تفسیر علمی در تفاسیر شیعه و اهل سنت 26
انگیزه های روی آوری مفسران به علم گرایی افراطی 28
جریان زیادی روی و میانه روی در تفسیر علمی و ویژگیهای آن 29
اقسام تفسیر علمی 30
الف: اقسام تفسیر براساس هدف مفسر 30
ب: اقسام تفسیر علمی از جهت شکل و شیوه 31
معیارهای تفسیر علمی معتبر 35
آثار مثبت و منفی تفسیر علمی (بررسی دیدگاههای مخالفین و موافقین تفسیر علمی) 38
فصل دوم:خورشید در قرآن
نگاهی گذرا به تاریخچه مطالعات در مورد خورشید 42
بررسی آیات قرآن در مورد خورشید 44
بررسی نکات تفسیری در مورد آیات مربوط به خورشید 46
فصل سوم: خورشید: تولد ، حرکت و مرگ
ساختمان و ویژگیهای خورشید 70
حرکت خورشید 81
چرخه زندگی خورشید (زیستگرد خورشید) 92
نتیجه کلی 100
فهرست منابع 102
فرمت:word
تعداد صفحات:140
چکیده
خداوند برای هدایت انسان ها، پیامبران الهی را به سوی بشر مبعوث کرده است تا اندیشه و تفکر آنان را تحول و در رفتار و کردار افراد بشر و جوامع آنان تغییر ایجاد کند.
هدف از این گردآوری اشاره به تاثیر قرآن و حدیث، که هر دو در هدایت بشر نقش به سزایی دارند، است.
برای این منظور ما در این تحقیق به ترتیب زندگانی و تاثرات هشت تن از شاعران بزرگ را دنبال کردیم و برای این که تاثر هر نویسنده و سخنور را بهتر ردیابی کنیم از زندگانی آن شاعر و نویسنده به اجمال سخن گفتیم و میزان اشتغال وی به علوم قرآنی از جمله تفسیر کتاب مجید و احادیث رسول اکرم و اخبار معصومین را تا حد ممکن یادآوری کردیم.
در این تحقیق با توجه به پرسشنامه ای که تهیه گردید و در اختیار چهل نفر از دانش آموزان سال سوم و پیش دانشگاهی مدرسه آرمینه مصلی نژاد قرار گرفت، ما به بررسی میزان آشنایی آن ها با مفهوم قرآن و حدیث و نقش آن ها در ادبیات فارسی پرداختیم و پس از مشاهده- ی پاسخ نامه ها نتایج حاصل را به صورت جداول و نمودار هایی برای هر سوال به صورت مجزا نشان دادیم و پی بردیم که هر دو گروه آماری نتایج یکسانی داشتند.
فهرست مطالب
پیشگفتار……………………………………………………………………………………………………………..ا-ب
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..ب-ج
چکیده………………………………………………………………………………………………………………..ج-د
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1مقدمه …………………………………………………………………………………………………………1
1-2بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………2
1-3اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………..2
1-4اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………….2
1-5 سئوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………3-2
1-6 فرضیه ها…………………………………………………………………………………………………….3
1-7 کلید واژه ها……………………………………………………………………………………………..4-3
فصل دوم: پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………5
2-2 تاریخچه موضوع…………………………………………………………………………………. 7-6
2-3 پیشینه نظری…………………………………………………………………………………..8-7
2-4 پیشینه عملی(نقد کتاب)………………………………………………………………………………………………9
2-5 ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….9
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………10
3-2 روش های مورد استفاده در تحقیق…………………………………………………………………………..11
3-3 فنون گردآوری اطلاعات و توضیح آن ها…………………………………………………………………..12
3-4 جمع آوری داده ها…………………………………………………………………………………………………….12
3-5 تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………..13
فصل چهارم: یافته های تحقیق
4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….14
4-2 قرآن کتاب آسمانی ما……………………………………………………………………………………………….15
4-3 تعریف ادبیات……………………………………………………………………………………………………………. 15
فرضیه 1: ادبیات فارسی از کلام قرآن بهره های فراوانی گرفته است…………………………….17-16
4-4 تاثیرات دین اسلام در عرصه ی ادبیات………………………………………………………………19-17
5-4 صبر و شکیبایی قرآن در نظم شاعران………………………………………………………………..20-19
6-4 حدیث چیست………………………………………………………………………………………………………21-10
4- 6-1-حدیث محبت در ادب فارسی………………………………………………………………………..25-21
فرضیه 2: برخی از شعرای متقدم در آیات و احادیث در شعر خود بهره گرفته اند…………. 35-27
فرضیه 3: میزان استفاده حافظ از احادیث و قرآن در اشعارش زیاد بوده است…………..42-36
فرضیه 4: مولوی داستان یوسف را در اشعار خود بررسی کرده است………………………..59-43
فرضیه 5: سنایی در اشعار خود به تصویر پردازی قرآنی پرداخته است…………………….66-60
فرضیه 6: شهریار دراشعار خود از نهچ البلاغه بهره برده است………………………………….98-67
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5- 1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….128
5-2 بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………. 130-129
5-3 مشکلات تحقیق………………………………………………………………………………………………………130
5-4- پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………………………………………131
فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………133-132
پیوست
فهرست جداول…………………………………………………………………………..127-99
جدول 1-4- توزیع فراوانی افراد شرکت کننده در تحقیق بر حسب سن
جدول 2-4- شاخص های تمایل مرکزی و شاخص های پراکندگی سن افراد شرکت کننده در تحقیق
جدول 3-4- توزیع فراوانی سن افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 4-4- توزیع فراوانی افراد شرکت کننده در تحقیق بر حسب پایه تحصیلی
جدول 5-4- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
جدول 6-4- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 7-4- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
جدول 8-4- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 9-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی
جدول 10-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 11-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی
جدول 12-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 13-4- توزیع فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث
جدول 14-4- توزیع فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 15-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث
جدول 16-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 17-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی
جدول 18-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 19-4- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان
جدول 20-4- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 21-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود
جدول22-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود به تفکیک پایه تحصیلی
جدول23-4- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین
جدول 24-4- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 25-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری
جدول 26-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 27-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها
جدول 28-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها به تفکیک پایه تحصیلی
جدول 29-4- تجزیه و تحلیل آماری بین پاسخ های داده شده توسط دو گروه شرکت کننده در تحقیق ( پایه تحصیلی پیش دانشگاهی ، پایه تحصیلی سوم دبیرستان )
فهرست منحنی ها………………………………………………………………..126-100
منحنی 1-4- درصد فراوانی سن افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی 2-4- توزیع فراوانی سن افراد شرکت کننده در تحقیق بر حسب پایه تحصیلی
منحنی 3-4- درصد فراوانی پایه تحصیلی افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی 4-4- درصد فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی 5-4- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 6-4- درصد فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی 7-4- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 8-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی
منحنی 9-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 10-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی
منحنی 11-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 12-4- درصد فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث
منحنی13-4- توزیع فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 14-4- درصد فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث
منحنی 15-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 16-4- درصد فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی
منحنی 17-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 18-4- درصد فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان
منحنی 19-4- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 20-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود
منحنی21-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی22-4- درصد فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین
منحنی 23-4- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 24-4- درصد فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری
منحنی 25-4- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی 26-4- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها
منحنی 27-4- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها به تفکیک پایه تحصیلی
فرمت:word
شناخت صحیح مسائل حج به عنوان بخش عمدهای از آیات قرآنی، معارف، احکام و فقه اسلامی ضرورتی است که همواره مورد توجه مجامع مختلف قرار گرفته است و این خود فرصتی است که بیشتر به مسائل آن بپردازیم.
بنابراین در قرآن هم سوره ای به این نام یعنی، حج وجود دارد و درچند سوره دیگر از قرآن به مسائل مربوط به آن پرداخته از جمله : بقره،آل عمران، ابراهیم و…
همچنین نزدیک سیصد آیه در مورد حج و داستان حضرت ابراهیم (ع) وجود دارد که ما در این تحقیق قسمتی از آنها را همراه با تفاسیر و نظرات نویسندگان بیان می کنیم.
اما یکی از وظایف مهم ما، قضیه آشنا کردن مردم است به مسائل حج، آدمی بسیار می بیند که به حج می روند، زحمت می کشند ، لکن مساله حج را نمی دانند.
البته عمده ترین مشکلی که در مورد این عبادت وفرضیه مهم وجود دارد با این که مومنان با این عبارت الهی،آشنایی دیرینه دارند، و هر سال با حضور شورانگیز از سراسر عالم، زنگار دل، با زلال زمزم توصیه میزدایند، وبا حضرت دوست تجدید میثاق میکنند، و اگر چه میراث ادب فرهنگ ما، مشحون از آموزه های حیات بخش حج است،اما هنوز ابعاد بیشماری از این فرضیه مهم ، ناشناخته و مهجور مانده است.
بنابراین در این پروژه به کمک استاد بزرگوار جناب آقای محمدی در حد وسع خود سعی کرده ام که تقریباً به گوشه ای از مسائل واعمال آن بپردازیم هر چند که به خاطر کثرت مطالب و گستردگی آن نمی توان همه را بررسی کرد، اما امیدواریم که توانسته باشم به بهتر شناختن این عبادت بزرگ کمکی کرده باشیم.
این تحقیق شامل سه فصل می باشد؛
فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و انواع حج و عمره هم بررسی شده است.
در فصل دوم که سیمای حج از دیدگاه قرآن می باشد تقریباً آیات قرآن را تا حدودی موردبررسی و دسته بندی قرار دادیم همچنین آیات مربوط به بنای کعبه و تاریخچه آن و آیات مربوط به محرمات وواجبات حج نیز در این فصل بحث شده است.
و اما در فصل سوم، این فصل فلسفه حج میباشد که فلسفه اجتماعی ،اقتصادی و فردی معنوی را به رشته تحریر درآورده، همچنین آیاتی که مربوط به آنها درقرآن بیان شده آنها را جمع آوری کرده و در مباحث مربوط به خودشان جای داده شده است.
ودر آخر هم یک نتیجه گیری کلی از همه مباحث تحقیق به عمل آمده است.
امید به این که توانسته باشم این عبادت بزرگ را که اسلام و قرآن به آن این قدر اهمیت داده اند،با استناد به قرآن تا حدی برای همه روشن ومبرهن گردد.
حج از دیدگاه قرآن دارای جایگاه خاصی میباشد و دارای فلسفه و احکام و مناسک معینی میباشد که در فصول سه گانه این پروژه به چشم میخورد.
در فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و معلوم شد که معنای لغوی حج یعنی قصد زیارت و آهنگ میباشد و معنای اصطلاحی آن انجام مناسک خاص در زمان و مکان خاص میباشد.
و نیز اشاره شد که جج دارای انواعی همچون تمتع، قِران و افراد است.
فصل دوم سیمای حج از دیدگاه قرآن است در این فصل به تاریخچه بنای کعبه و اهمیت آن واصل وجوب حج پرداخته وسپس آیات اعمال و مناسک ، محرمات مانند :جدال وفسوق، صید وشکار کردن و… میباشد.
در دنباله نیز به واجبات حج شامل طواف، قربانی کردن، سعی وصفا ومروه و.. پرداخته شده است.
فصل سوم : فلسفه حج میباشد که در این قسمت ابتدا به فلسفه فردی، معنوی، اجتماعی و اقتصادی آن پرداخته شده است.
در بخش اول آن خودسازی و تقریب به خدا وبعضی از اسرار اعمال بحث شده .
در بخش دوم که اجتماعی میباشد در مورد هماهنگی و وحدت ویکپارچگی مسلمانان میباشد.
در بخش سوم که در مورد فلسفه اقتصادی حج میباشد این طور به نظر میرسد که حج باعث رشد ورونق مادی و اقتصادی میباشد و در جوامع اسلامی حج، حافظ منافع دنیوی و اخروی امتهای اسلامی میشود.
حج یک عمل دینی است که قرآن کریم در مورد ابعاد ومسائل مختلف آن سخن گفته در این پژوهش در مورد ابعاد مختلف حج از جمله مناسک، احکام، و فلسفه حج ودیگر اهداف آن از دیدگاه قرآن بحث شده است.
بنابراین در این تحقیق از دیدگاه قرآن بحث میکنیم نه از دیدگاه دیگران.
البته نظرات مفسران را در مورد آیات و همچنین از کتابهای دیگر از جمله: صهبای حج جوادی آملی، حج در قرآن محمد علوی مقدم و … نیز استفاده شده تا مطلب روشن تر شود.
اهمیت و ضرورت موضوع:
ابعاد ومسائل مختلف حج دارای ضرورتی اساسی است زیرا:
حج یکی از ضروریات اسلام می باشد و یکی از اساسی ترین فرایض و از مهمترین فروع دین می باشد. و حج آثار بی شماری بر حیات معنوی و فردی واجتماعی جامعه اسلامی دارد که در قرآن ابعاد مختلف آن مطرح شده است و همچنین برای حج گذار پاداش زیادی می باشد همچنان که برای هر کدام از عبادات و فریضههای دینی، گذشته از اثرات تربیتی، اخلاقی و اجتماعی که در انجام تک تک آنها نهفته است، در منابع و مصادر اسلامی از زبان پیامبر و معصومین علیهم السلام اجر و ثوابهایی نیز برای هر کدام از آنها ذکر شده که مسلمانان در طول سال بنا به عشق و علاقه خود جدای از اعمال واجبی که شبانه روز به عهده آنها است به انجام برخی از آنها مبادرت ورزند تا بدین وسیله تقرب به خداوند متعال را فراهم نموده و با دستی پر،راه بهشت را برای خود هموار کنند.
بدیهی است که میزان ونوع پاداش ها برای هر یک از اعمال دینی از ویژگی خاصی برخوردار است . فریضه مقدس حج که یکی از ارکان اسلام میباشد و در طول عمر فقط یک بار انجام آن بر هر فرد مسلمان واجب میشود ، تبلوری است که همه احکام و عبادات وصورتی است که مجسم از اسلام،به گونه ای که درآن ،نماز و راز ونیاز با خدا، امساک و خودداری از بسیاری از کارها، هجرت ودوری از وطن، جهاد با نفس، صرف مال، گذشتن از لذتها، تحمل بسیاری از سختیها و شداید وکارهای دیگری که تنها در حین انجام این فریضه مقدس میتوان آنها را درک و توصیف کرد، وجود دارد.
در مورد اهمیت و ثواب این سفر معنوی روایات زیادی از ائمه معصومین نقل شده است امام علی(ع) درباره فضیلت حج و عمره میفرمایند :بهترین وسیله ای که سالکان برای رسیدن به خدا بدان جنگ میزنند، ایمان به اوپیامبرش در راه او .. وزیارت خانه او در حج وعمره است؛ همانا حج و عمره فقر را از میان برمیدارد و گناه را می ریزد:
« ان افضل فاتوسل به المتوسلون الی الله سبحانه و تعالی الایمان به ورسوله والجهاد فی سبیله … وحج البیت واعتماده فإنها ینفیان الفقر و یرخصان الذنب…»[1]
با توجه به این که حج اززمان حضرت آدم (ع) آغاز شد و در زمان حضرت ابراهیم (ع)به عنوان سنت وشریعتی فراگیر مطرح شد ولی در زمان پیامبر اسلام (ص) در سال ششم بعثت به امر خداوند و نه در اسلام احیا و مردم بدان فراخوانده شدند. پس از آن به همین منوال ادامه داشته و نخستین بار قرآن و بعد روایات و بعد کتب بسیاری زیادی در طول تاریخ راجع به احکام و ابعاد حج نوشته شده است که به عنوان نمونه میتوان از کتبی مثل صهبای حج از جوادی آملی، حج در قرآن و حدیث از محمد ری شهری و اسرار و مناسبک حج از محمد تقی حکیم و .. یاد کرد.
[1] – ترجمه نهج البلاغه، محمد دشتی، انتشارات لاهیجی، قم،1380، چاپ دوم، خطبه 110،ص 210