فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه .......................................................................................................2
بیان مسئله ............................................................................................3
فرضیه تحقیق ...............................................................................................4
تعاریف عملیاتی .............................................................................................5
فصل دوم: پیشینه تحقیق
سابقه پژوهش ...............................................................................................8
نظریه هایدر.................................................................................................9
جونز ودیویس............................................................................... .........10
هارولد کلی................................................................................................. 11
شیور...................................................................................................... 12
سه بعدی واینر....................................................................................... 13
خطاها و سوگیری اسناد............................................................................ 14
سوگیری مربوط به جنس........................................................................... 17
اسنادها درمورد خود................................................................................. 18
عاملان در برابرناظران...........................................................................19
سبکهای انتسابی.............................................................................. 20
نتسابهای درماندگی انسان.................................................................................. 22
اسناد مربوط به بازده..................................................................................... 24
اسناد بعد از موفقیت وشکست............................................................................ 25
اسنادها ورفتار ........................................................................................... 27
تعریف استثنایی ...........................................................................................28
گروهبندی دانش آموزان استثنایی............................................................................ 29
تاریخچه عقب ماندگی ذهنی ............................................................................... 30
تعریف عقب ماندگی ذهنی ................................................................................ 31
رفتار سازشی..............................................................................................35
طبقه بندی کودکان عقب مانده ............................................................................. 37
گروه آموزش پذیر ........................................................................................ 39
تحقیقات داخلی وخارجی....................................................................................41
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
روش طرح وتحقیق ...................................................................................... 44
جامعه آماری .............................................................................................44
نمونه آماری..............................................................................................44
ابزار تحقیق .............................................................................................45
روش اجرای تحقیق.......................................................................................45
روش تجزیه وتحلیل .....................................................................................46
فصل چهارم : تجزیه وتحلیل اطلاعات
تجزیه وتحلیل اطلاعات .................................................................................48
فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری
نتیجه گیری ............................................................................................65
پیشنهادات ..............................................................................................66
محدودیتهاومشکلات .....................................................................................67
منابع
منابع....................................................................................................69
ضمائم
ضمائم ................................................................................................ 73
پژوهش حاضر به منظور مقایسه تحول شناختی بین کودکان عقب مانده ذهنی و عادی 7 تا 11 ساله در شهر تهران در سال تحصیلی 84-83 انجام گرفته است . از جمله مسائلی که می توان در مورد این گروه مورد تحقیق قرار داد بررسی رشد شناختی است . بدین منظور نحوه عملکرد در آزمون های بندر و آدمک گودایناف بین دو گروه کودکان (7 و 11 سال ) عقب مانده و عادی مورد بررسی قرار می گیرد . جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر و پسر عادی ( از متولدین سال 1372 الی 1376 ) که در آموزشگاه های ویژه کودکان عقب مانده ذهنی شهر تهران تحصیل می کنند . گروه نمونه شامل 100 دانش آموز عادی (50 نفر دختر و 50 نفر پسر ) در 5 گروه سنی 7 تا 11سال ( به ازای هر گروه سنی 10 نفر ) بود . روش نمونه گیری در این تحقیق به طور تصادفی می باشد و ابزاری که مورد استفاده قرار گرفته آزمون دیداری – حرکتی بندر ، آزمون نابسته به فرهنگ ، به عنوان ابزار غربال کردن برای بررسی آسیب مغزی ، فرم 1938 (شامل 9 تصویر ) . و آزمون نقاشی آدمک گودایناف، نابسته به فرهنگ ، به عنوان ابزاری جهت تشخیص رشد شناختی ، فرم نمره گذاری 1926 ( بر اساس نمره گذاری گوایناف ) می باشد . در این پژوهش مشاهده گردید که کودکان عقب مانده عملکردی به مراتب پائین تر و ضعیف تر از کودکان عادی ، در دو آزمون بندر و گوداینافدارند بجز نحوه بهتر عملکرد دختران عادی از پسران عادی در آزمون گودایناف در سایر آزمون ها و همچنین نحوه عملکرد آن ها در آزمون بندر و گودایناف جنسیت نقی ندارد . معمولا با افزایش سن عملکرد در دو آزمون بندر و گودایناف بهبود می یابد و این موضوع در مورد کودکان عادی مشهودتر است . بجز گروه دختران عقب مانده ذهنی در سایر گروه ها رابطه معنی داری بین نحوه عملکرد در آزمون بندر و گودایناف وجود دارد .
مقدمه
رشته روانشناسی رشد کودک دریافتن راه حلی هایی برای مسائل و پرسش هایی مربوط به رفاه کودکان نقش مهمی دارد . نمونه ای از این مسائل عبارت است از هنگام تصمیم گیری های قانونی در مورد سرپرستی کودک در مورد طلاق یا مواردی که باید کودک را از خانواده اش به دلیل ناسالم بودن محیط آن جدا کرد چه عواملی را باید در نظر داشت ؟ چه تجاربی در شکل گرفتن رفتار الگو یابی جنسیتی در کودک موثر است ؟ مهد کودک چه خصوصیاتی باید داشته باشد ؟ آیا رشد هوشی کدک به طور معنی داری تحت تاثیر برنامه تربیتی دوران اولیه کودکی است ؟ چگونه می توان به کودکانی که مشکلات عاطفی یا رفتار دارند کمک کرد ؟ (م19ص35)
شیوه های مطالعه رشد کودکان در دوران قرن بیستم تغییر کرد . پیش از جنگ جهانی دوم تاکید اصلی بر توضیح رفتار بر اساس تفاوت های سنی بود و بسیاری از روانشناسان فرض را بر این گرفتند که این تغییرات اساس بیولوژیکی دارد و یا ناشی از رشد کودک است بین سال های 1945 و اوایل سال های 1960 روان شناسان کودک کوشیدند نظریه هایی را درباره فرآیند های رشد بیازمایند و تمایل آنان بیشتر به جانب یافتن توجیهات محیطی برای رفتار بود و نه توجیهات بیولوژیکی . از اوایل 1960بر تائیدات متقابل تجربه و رشد و تغییرات وابسته به «رشد شناختی » تاکید شده است . (م 19 ص 36)
شناخت به فعالیت های ذهنی ای اطلاق می شود که در اکتساب ، پردازش ، سازمانبندی و کاربرد دانش به کار می رود . روانشناسی رشد با دو سوال کلیدی سر و کار دارد ، همراه با رشد کودکان چه تغییرات شناختی ای بروز می کند ؟ چه عواملی توجیه کننده این تغییرات است ؟ صرف نظر از اینکه شخص از چه دیدگاهی با این پرسش ها روبرو می شود تمایز بین توانش کودکان (آنچه می دانند ) عملکرد آنان ( دانشی که در وضعیت خاص به کار می برند ) اهمیت دارد ، توانایی کودکان در اکتساب مهارتی جدید توانش بالقوه آنان نامیده می شود (م19ص304)
این تغییرات وجود دارند و ثوروندایک می گوید « اگر چیزی وجود داشته باشد دارای کمیت است و آنچه که دارای کمیت است قابل اندازه گیری است » . (م11ص26)
توسعه و کاربرد آزمون های روانی پدیده های جالبی در زمینه علوم انسانی است . می توان گفت در سایه آزمون های روانی ، روانشناسی از سرزنش و انتقاد بدین معنی که فقط یک روش ذهنی است رهایی یافته است . باید توجه داشت که تا قبل از تهیه آزمون ها روانشناسی را جزء فلسفه می دانستند و حتی در طبقه بندی های مختلف علوم جای مشخص برای روانشناسی قائل نبوده و آن را جزئی از فیزیولوژی می دانستند . منشاء آزمون های روانی را می توان در مکاتب گوناگون روانشناسی از قبیل گشتالت و ... جستجو کرد . کنش اصلی هر آزمون روانی اساسا این است که تفاوت های فردی بین افراد و یا تفاوت هایی را که فرد به خصوص در مواقع نشان می دهد اندازه گیری کند . (م1)
از مینان این آزمون ها و روش سنجش روانی می توان به 2 تست ، طرح دیداری – حرکتی بندر و نقاشی آدمک گودایناف اشاره کرد که اساس و پایه این تحقیق است . هدف ما بر این است که با استفاده از این 2 بتوان تفاوت تحول شناختی ، بین گروهی از کودکان عقب مانده و عادی را مورد بررسی قرار داد و به نتایجی هر چند کوچک دست یافت .
فهرست مطالب
چکیده.......................................................................................................................................................................1
فصل اول....................................................................................................................................................................
مقدمه.......................................................................................................................................................................2
بیان مساله .............................................................................................................................................................4
اهمیت و ضرورت تحقیق.......................................................................................................................................6
متغیر های تحقیق .................................................................................................................................................7
اهداف تحقیق .......................................................................................................................................................10
فصل دوم ..................................................................................................................................................................
مقدمه.....................................................................................................................................................................11
تاریخچه ...............................................................................................................................................................12
نامگذاری ، تعریف و طبقه بندی کودکان عقب مانده ذهنی ............................................................................14
مراحل در رشد شناختی از دیدگاه پیاژه...........................................................................................................15
تعاریف متداول عقب ماندگی .............................................................................................................................17
عوامل روانشناختی در عقب ماندگی ذهنی .....................................................................................................18
اصول کلی رشد و تحول روانشناختی .............................................................................................................19
جباریت اجتماعی فرهنگی ..................................................................................................................................19
رویکردی پویا در رشد و تحول روانشناختی..................................................................................................20
نظریه های فرهنگی – بافتی ...............................................................................................................................22
نظریه تکاملی روانی – اجتماعی اریک اریکسون..............................................................................................23
نظریه آرنولد گزل................................................................................................................................................24
نظریه جی . استانلی هال....................................................................................................................................25
نظریات پیاژه.......................................................................................................................................................26
دوره های عمومی رشد از دیدگاه پیاژه............................................................................................................27
ارزیابی نظریات پیاژه.........................................................................................................................................30
علل عقب ماندگی ذهنی .......................................................................................................................................32
تاریخچه پزشکی ................................................................................................................................................33
طبقه بندی عقب ماندگی ذهنی ...........................................................................................................................34
گروه بندی روانشناسان ...................................................................................................................................34
گروه بندی روانپزشکان.....................................................................................................................................37
گروه بندی عقب ماندگان ذهنی از نظر آموزشی و تربیتی و درمانی...........................................................38
طبقه بندی در DSM-III-R..................................................................................................................................40
طبقه بندی در DSM-IV......................................................................................................................................40
تعریف رشد .........................................................................................................................................................41
دیدگاه هایی درباره هوش .................................................................................................................................42
پیشگیری از بروز عقب ماندگی .........................................................................................................................44
فصل سوم...................................................................................................................................................................
طرح تحقیق .........................................................................................................................................................45
جامعه آماری ......................................................................................................................................................45
گروه نمونه .........................................................................................................................................................45
روش نمونه گیری ..............................................................................................................................................45
ابزار تحقیق ..........................................................................................................................................................46
روش اجرا.............................................................................................................................................................48
روش نمره گذاری ...............................................................................................................................................49
روش آماری تجزیه و تحلیل داده ها ................................................................................................................53
فصل چهارم ..............................................................................................................................................................
تجزیه و تحلیل آماری ........................................................................................................................................53
تجزیه و تحلیل داده ها (آزمون گودایناف ) .....................................................................................................53
اطلاعات توصیفی (آزمون گودایناف ) .............................................................................................................55
جدول اطلاعات توصیفی (آزمون گودایناف ) ..................................................................................................66
تجزیه و تحلیل داده ها(آزمون بندر ) ...............................................................................................................72
اطلاعات توصیفی (آزمون بندر ) ......................................................................................................................74
جدول اطلاعات توصیفی (آزمون بندر ) ...........................................................................................................84
بررسی رابطه بین آزمون گودایناف و بندر ....................................................................................................89
تفسیر کلی ...........................................................................................................................................................96
فصل پنجم..................................................................................................................................................................
خلاصه تحقیق ....................................................................................................................................................97
یافته های تحقیق ...............................................................................................................................................99
سخن آخر .........................................................................................................................................................100
منابع...................................................................................................................................................................102
63ص
هر ساله میزان قابل توجهی ازمنابع انسانی واقتصادی جامعه به علت عقب ماندگی ذهنی دانش آموزان در سنین مختلف به هدر می رود. هرچند تلاش های از قبیل توجه به مسائل بهداشتی وتغذیه نوزادان وجلوگیری از حامله شدن مادران در سنین بالا ، ناسازگاریهای خونی ، اختلافات هورمونی ... انجام می شودولیکن این مسئله همچنان یکی از مشکلات اساسی هرجامعه ای می باشد .
یکی از مسائلی که درزندگی کودکان عقب مانده ذهنی ممکن است زیاد باشد مسئله شکست بیشتر درزندگی آنها باشد . درواقع شکست یک پیامد منفی است که اگر بطور مکرر رخ بدهد منجر به کاهش انگیزه در افراد شود بخصوص اگر این فرد عقب مانده ذهنی باشد که باعث ارزشیابی نادرست آنها از خود ونادیده گرفتن تواناییهاودر نتیجه احساس ضعف وناتوانی در آنها میگردد.
عوامل زیادی در موفقیت وشکست دانش آموزان دخالت دارند وطبق تحقیقات انجام شده یکی از این عوامل نحوه اسناد دادن آنها می باشد بدین معنی که اسناد نامطلوب منجر به کاهش انگیزش در آنها می شود. تئوری اسناد از تئوریهای شناختی انگیزش است که هدف آن بررسی شیوهایی است که افراد ،رویدادها وحوادث راتعیین کرده وبه دنبال روابط روابط علت ومعلولی بین آنها هستند
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه ...........................................................................2
بیان مسئله ............................................................................................3
فرضیه تحقیق ........................................................................................4
تعاریف عملیاتی .......................................................................................5
فصل دوم: پیشینه تحقیق
سابقه پژوهش ............................................................................................8
نظریه هایدر...............................................................................................9
جونز ودیویس............................................................................ .........10
هارولد کلی......................................................................................... 11
شیور............................................................................................... 12
سه بعدی واینر.................................................................................... 13
خطاها و سوگیری اسناد........................................................................ 14
سوگیری مربوط به جنس....................................................................... 17
اسنادها درمورد خود............................................................................. 18
عاملان در برابرناظران..........................................................................19
سبکهای انتسابی.................................................................................. 20
نتسابهای درماندگی انسان.................................................................... 22
اسناد مربوط به بازده...................................................................... 24
اسناد بعد از موفقیت وشکست............................................................ 25
اسنادها ورفتار .............................................................................. 27
تعریف استثنایی .............................................................................28
گروهبندی دانش آموزان استثنایی...................................................... 29
تاریخچه عقب ماندگی ذهنی ........................................................... 30
تعریف عقب ماندگی ذهنی .............................................................. 31
رفتار سازشی...............................................................................35
طبقه بندی کودکان عقب مانده .......................................................... 37
گروه آموزش پذیر ....................................................................... 39
تحقیقات داخلی وخارجی.................................................................41
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
روش طرح وتحقیق ..................................................................... 44
جامعه آماری ...............................................................................44
نمونه آماری.................................................................................44
ابزار تحقیق .................................................................................45
روش اجرای تحقیق........................................................................45
روش تجزیه وتحلیل ......................................................................46
فصل چهارم : تجزیه وتحلیل اطلاعات
تجزیه وتحلیل اطلاعات ...............................................................48
فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری
نتیجه گیری ..................................................................................65
پیشنهادات .....................................................................................66
محدودیتهاومشکلات .......................................................................67
منابع
منابع............................................................................................69
ضمائم
ضمائم ....................................................................................... 73
چکیده
پژوهش حاضر به منظور مقایسه تحول شناختی بین کودکان عقب مانده ذهنی و عادی 7 تا 11 ساله در شهر تهران در سال تحصیلی 84-83 انجام گرفته است . از جمله مسائلی که می توان در مورد این گروه مورد تحقیق قرار داد بررسی رشد شناختی است . بدین منظور نحوه عملکرد در آزمون های بندر و آدمک گودایناف بین دو گروه کودکان (7 و 11 سال ) عقب مانده و عادی مورد بررسی قرار می گیرد . جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر و پسر عادی ( از متولدین سال 1372 الی 1376 ) که در آموزشگاه های ویژه کودکان عقب مانده ذهنی شهر تهران تحصیل می کنند . گروه نمونه شامل 100 دانش آموز عادی (50 نفر دختر و 50 نفر پسر ) در 5 گروه سنی 7 تا 11سال ( به ازای هر گروه سنی 10 نفر ) بود . روش نمونه گیری در این تحقیق به طور تصادفی می باشد و ابزاری که مورد استفاده قرار گرفته آزمون دیداری – حرکتی بندر ، آزمون نابسته به فرهنگ ، به عنوان ابزار غربال کردن برای بررسی آسیب مغزی ، فرم 1938 (شامل 9 تصویر ) . و آزمون نقاشی آدمک گودایناف، نابسته به فرهنگ ، به عنوان ابزاری جهت تشخیص رشد شناختی ، فرم نمره گذاری 1926 ( بر اساس نمره گذاری گوایناف ) می باشد . در این پژوهش مشاهده گردید که کودکان عقب مانده عملکردی به مراتب پائین تر و ضعیف تر از کودکان عادی ، در دو آزمون بندر و گوداینافدارند بجز نحوه بهتر عملکرد دختران عادی از پسران عادی در آزمون گودایناف در سایر آزمون ها و همچنین نحوه عملکرد آن ها در آزمون بندر و گودایناف جنسیت نقی ندارد . معمولا با افزایش سن عملکرد در دو آزمون بندر و گودایناف بهبود می یابد و این موضوع در مورد کودکان عادی مشهودتر است . بجز گروه دختران عقب مانده ذهنی در سایر گروه ها رابطه معنی داری بین نحوه عملکرد در آزمون بندر و گودایناف وجود دارد .
چکیده1
فصل اول
مقدمه2
بیان مساله 4
اهمیت و ضرورت تحقیق6
متغیر های تحقیق 7
اهداف تحقیق 10
فصل دوم
مقدمه11
تاریخچه 12
نامگذاری ، تعریف و طبقه بندی کودکان عقب مانده ذهنی 14
مراحل در رشد شناختی از دیدگاه پیاژه15
تعاریف متداول عقب ماندگی 17
عوامل روانشناختی در عقب ماندگی ذهنی 18
اصول کلی رشد و تحول روانشناختی 19
جباریت اجتماعی فرهنگی 19
رویکردی پویا در رشد و تحول روانشناختی20
نظریه های فرهنگی – بافتی 22
نظریه تکاملی روانی – اجتماعی اریک اریکسون23
نظریه آرنولد گزل24
نظریه جی استانلی هال25
نظریات پیاژه26
دوره های عمومی رشد از دیدگاه پیاژه27
ارزیابی نظریات پیاژه30
علل عقب ماندگی ذهنی 32
تاریخچه پزشکی 33
طبقه بندی عقب ماندگی ذهنی 34
گروه بندی روانشناسان 34
گروه بندی روانپزشکان37
گروه بندی عقب ماندگان ذهنی از نظر آموزشی و تربیتی و درمانی38
طبقه بندی در DSM-III-R40
طبقه بندی در DSM-IV40
تعریف رشد 41
دیدگاه هایی درباره هوش 42
پیشگیری از بروز عقب ماندگی 44
فصل سوم
طرح تحقیق 45
جامعه آماری 45
گروه نمونه 45
روش نمونه گیری 45
ابزار تحقیق 46
روش اجرا48
روش نمره گذاری 49
روش آماری تجزیه و تحلیل داده ها 53
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل آماری 53
تجزیه و تحلیل داده ها (آزمون گودایناف ) 53
اطلاعات توصیفی (آزمون گودایناف ) 55
جدول اطلاعات توصیفی (آزمون گودایناف ) 66
تجزیه و تحلیل داده ها(آزمون بندر ) 72
اطلاعات توصیفی (آزمون بندر ) 74
جدول اطلاعات توصیفی (آزمون بندر ) 84
بررسی رابطه بین آزمون گودایناف و بندر 89
تفسیر کلی 96
فصل پنجم
خلاصه تحقیق 97
یافته های تحقیق 99
سخن آخر 100
منابع102
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:103
فهرست مطالب:
چکیده.......................................................................................................................................................................1
فصل اول....................................................................................................................................................................
مقدمه.......................................................................................................................................................................2
بیان مساله .............................................................................................................................................................4
اهمیت و ضرورت تحقیق.......................................................................................................................................6
متغیر های تحقیق .................................................................................................................................................7
اهداف تحقیق .......................................................................................................................................................10
فصل دوم ..................................................................................................................................................................
مقدمه.....................................................................................................................................................................11
تاریخچه ...............................................................................................................................................................12
نامگذاری ، تعریف و طبقه بندی کودکان عقب مانده ذهنی ............................................................................14
مراحل در رشد شناختی از دیدگاه پیاژه...........................................................................................................15
تعاریف متداول عقب ماندگی .............................................................................................................................17
عوامل روانشناختی در عقب ماندگی ذهنی .....................................................................................................18
اصول کلی رشد و تحول روانشناختی .............................................................................................................19
جباریت اجتماعی فرهنگی ..................................................................................................................................19
رویکردی پویا در رشد و تحول روانشناختی..................................................................................................20
نظریه های فرهنگی – بافتی ...............................................................................................................................22
نظریه تکاملی روانی – اجتماعی اریک اریکسون..............................................................................................23
نظریه آرنولد گزل................................................................................................................................................24
نظریه جی . استانلی هال....................................................................................................................................25
نظریات پیاژه.......................................................................................................................................................26
دوره های عمومی رشد از دیدگاه پیاژه............................................................................................................27
ارزیابی نظریات پیاژه.........................................................................................................................................30
علل عقب ماندگی ذهنی .......................................................................................................................................32
تاریخچه پزشکی ................................................................................................................................................33
طبقه بندی عقب ماندگی ذهنی ...........................................................................................................................34
گروه بندی روانشناسان ...................................................................................................................................34
گروه بندی روانپزشکان.....................................................................................................................................37
گروه بندی عقب ماندگان ذهنی از نظر آموزشی و تربیتی و درمانی...........................................................38
طبقه بندی در DSM-III-R..................................................................................................................................40
طبقه بندی در DSM-IV......................................................................................................................................40
تعریف رشد .........................................................................................................................................................41
دیدگاه هایی درباره هوش .................................................................................................................................42
پیشگیری از بروز عقب ماندگی .........................................................................................................................44
فصل سوم...................................................................................................................................................................
طرح تحقیق .........................................................................................................................................................45
جامعه آماری ......................................................................................................................................................45
گروه نمونه .........................................................................................................................................................45
روش نمونه گیری ..............................................................................................................................................45
ابزار تحقیق ..........................................................................................................................................................46
روش اجرا.............................................................................................................................................................48
روش نمره گذاری ...............................................................................................................................................49
روش آماری تجزیه و تحلیل داده ها ................................................................................................................53
فصل چهارم ..............................................................................................................................................................
تجزیه و تحلیل آماری ........................................................................................................................................53
تجزیه و تحلیل داده ها (آزمون گودایناف ) .....................................................................................................53
اطلاعات توصیفی (آزمون گودایناف ) .............................................................................................................55
جدول اطلاعات توصیفی (آزمون گودایناف ) ..................................................................................................66
تجزیه و تحلیل داده ها(آزمون بندر ) ...............................................................................................................72
اطلاعات توصیفی (آزمون بندر ) ......................................................................................................................74
جدول اطلاعات توصیفی (آزمون بندر ) ...........................................................................................................84
بررسی رابطه بین آزمون گودایناف و بندر ....................................................................................................89
تفسیر کلی ...........................................................................................................................................................96
فصل پنجم..................................................................................................................................................................
خلاصه تحقیق ....................................................................................................................................................97
یافته های تحقیق ...............................................................................................................................................99
سخن آخر .........................................................................................................................................................100
منابع...................................................................................................................................................................102
چکیده
پژوهش حاضر به منظور مقایسه تحول شناختی بین کودکان عقب مانده ذهنی و عادی 7 تا 11 ساله در شهر تهران در سال تحصیلی 84-83 انجام گرفته است . از جمله مسائلی که می توان در مورد این گروه مورد تحقیق قرار داد بررسی رشد شناختی است . بدین منظور نحوه عملکرد در آزمون های بندر و آدمک گودایناف بین دو گروه کودکان (7 و 11 سال ) عقب مانده و عادی مورد بررسی قرار می گیرد . جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر و پسر عادی ( از متولدین سال 1372 الی 1376 ) که در آموزشگاه های ویژه کودکان عقب مانده ذهنی شهر تهران تحصیل می کنند . گروه نمونه شامل 100 دانش آموز عادی (50 نفر دختر و 50 نفر پسر ) در 5 گروه سنی 7 تا 11سال ( به ازای هر گروه سنی 10 نفر ) بود . روش نمونه گیری در این تحقیق به طور تصادفی می باشد و ابزاری که مورد استفاده قرار گرفته آزمون دیداری – حرکتی بندر ، آزمون نابسته به فرهنگ ، به عنوان ابزار غربال کردن برای بررسی آسیب مغزی ، فرم 1938 (شامل 9 تصویر ) . و آزمون نقاشی آدمک گودایناف، نابسته به فرهنگ ، به عنوان ابزاری جهت تشخیص رشد شناختی ، فرم نمره گذاری 1926 ( بر اساس نمره گذاری گوایناف ) می باشد . در این پژوهش مشاهده گردید که کودکان عقب مانده عملکردی به مراتب پائین تر و ضعیف تر از کودکان عادی ، در دو آزمون بندر و گوداینافدارند بجز نحوه بهتر عملکرد دختران عادی از پسران عادی در آزمون گودایناف در سایر آزمون ها و همچنین نحوه عملکرد آن ها در آزمون بندر و گودایناف جنسیت نقی ندارد . معمولا با افزایش سن عملکرد در دو آزمون بندر و گودایناف بهبود می یابد و این موضوع در مورد کودکان عادی مشهودتر است . بجز گروه دختران عقب مانده ذهنی در سایر گروه ها رابطه معنی داری بین نحوه عملکرد در آزمون بندر و گودایناف وجود دارد .
مقدمه
رشته روانشناسی رشد کودک دریافتن راه حلی هایی برای مسائل و پرسش هایی مربوط به رفاه کودکان نقش مهمی دارد . نمونه ای از این مسائل عبارت است از هنگام تصمیم گیری های قانونی در مورد سرپرستی کودک در مورد طلاق یا مواردی که باید کودک را از خانواده اش به دلیل ناسالم بودن محیط آن جدا کرد چه عواملی را باید در نظر داشت ؟ چه تجاربی در شکل گرفتن رفتار الگو یابی جنسیتی در کودک موثر است ؟ مهد کودک چه خصوصیاتی باید داشته باشد ؟ آیا رشد هوشی کدک به طور معنی داری تحت تاثیر برنامه تربیتی دوران اولیه کودکی است ؟ چگونه می توان به کودکانی که مشکلات عاطفی یا رفتار دارند کمک کرد ؟ (م19ص35)
شیوه های مطالعه رشد کودکان در دوران قرن بیستم تغییر کرد . پیش از جنگ جهانی دوم تاکید اصلی بر توضیح رفتار بر اساس تفاوت های سنی بود و بسیاری از روانشناسان فرض را بر این گرفتند که این تغییرات اساس بیولوژیکی دارد و یا ناشی از رشد کودک است بین سال های 1945 و اوایل سال های 1960 روان شناسان کودک کوشیدند نظریه هایی را درباره فرآیند های رشد بیازمایند و تمایل آنان بیشتر به جانب یافتن توجیهات محیطی برای رفتار بود و نه توجیهات بیولوژیکی . از اوایل 1960بر تائیدات متقابل تجربه و رشد و تغییرات وابسته به «رشد شناختی » تاکید شده است . (م 19 ص 36)
شناخت به فعالیت های ذهنی ای اطلاق می شود که در اکتساب ، پردازش ، سازمانبندی و کاربرد دانش به کار می رود . روانشناسی رشد با دو سوال کلیدی سر و کار دارد ، همراه با رشد کودکان چه تغییرات شناختی ای بروز می کند ؟ چه عواملی توجیه کننده این تغییرات است ؟ صرف نظر از اینکه شخص از چه دیدگاهی با این پرسش ها روبرو می شود تمایز بین توانش کودکان (آنچه می دانند ) عملکرد آنان ( دانشی که در وضعیت خاص به کار می برند ) اهمیت دارد ، توانایی کودکان در اکتساب مهارتی جدید توانش بالقوه آنان نامیده می شود (م19ص304)
این تغییرات وجود دارند و ثوروندایک می گوید « اگر چیزی وجود داشته باشد دارای کمیت است و آنچه که دارای کمیت است قابل اندازه گیری است » . (م11ص26)
توسعه و کاربرد آزمون های روانی پدیده های جالبی در زمینه علوم انسانی است . می توان گفت در سایه آزمون های روانی ، روانشناسی از سرزنش و انتقاد بدین معنی که فقط یک روش ذهنی است رهایی یافته است . باید توجه داشت که تا قبل از تهیه آزمون ها روانشناسی را جزء فلسفه می دانستند و حتی در طبقه بندی های مختلف علوم جای مشخص برای روانشناسی قائل نبوده و آن را جزئی از فیزیولوژی می دانستند . منشاء آزمون های روانی را می توان در مکاتب گوناگون روانشناسی از قبیل گشتالت و ... جستجو کرد . کنش اصلی هر آزمون روانی اساسا این است که تفاوت های فردی بین افراد و یا تفاوت هایی را که فرد به خصوص در مواقع نشان می دهد اندازه گیری کند . (م1)
از مینان این آزمون ها و روش سنجش روانی می توان به 2 تست ، طرح دیداری – حرکتی بندر و نقاشی آدمک گودایناف اشاره کرد که اساس و پایه این تحقیق است . هدف ما بر این است که با استفاده از این 2 بتوان تفاوت تحول شناختی ، بین گروهی از کودکان عقب مانده و عادی را مورد بررسی قرار داد و به نتایجی هر چند کوچک دست یافت .
بیان مسئله
قرن نوزدهم شامل پیدایش نهضت رفتار انسانی با عقب مانده های ذهنی و مجانین بود تا آن زمان این قبیل بیچارگان عموما با ابی اعتنایی و شکنجه روبرو بودند . با افزایش علاقه و توجه نسبت به مراقبت صحیح از افراد نابهنجار به تدریج این مساله مطرح شد که برای شناسایی و طبقه بندی افراد معیا متحد الشکلی لازم است (م1).
از جمله مسائلی که می توان در مورد این گروه مورد تحقیق قرار داد بررسی رشد شناختی است .
بدین منظور نحوه عملکرد در آزمون های بندر گشتالت و آدمک گودایناف بین دو گروه کودکان (7 تا 11 سال ) عقب مانده و عادی مورد مقایسه و بررسی قرار می گیرد .
با توجه به اینکه تحقیق فوق از نوع اکتشافی می باشد در تحقیق فرضیه بیان نمی گردد بلکه آنچه صدنظر است به صورت سئوالات تحقیق بیان و مورد بررسی قرار می گیرد این سئوال ها عبارتند از :
1- بین عملکردکودکان عادی و عقب مانده در آزمون گودایناف چه نوع تفاوت هایی وجود دارد ؟
2- آیا از روی عملکرد کودکان عقب مانده در آزمون گودایناف می توان آن ها را از کودکان عادی تفکیک کرد به عبارت دیگر آیا آزمون گودایناف شاخص معتبری برای تشخیص عقب ماندگی است یا خیر ؟
3- آیا جنس (دختر یا پسر بودن ) در نحوه عملکرد در آزمون گودایناف نقشی دارد؟
4- آیا با افزایش سن نحوه عملکرد در آزمون گودایناف تغییر می کند ؟
5- آیا بین عملکرد کودکان عادی و عقب مانده در آزمون بندر تفاوت وجود دارد ؟ اگر تفاوت هست در کدام شاخص ها بیشتر است .
6- آیا از روی عملکرد کودکان عقب مانده در آزمون بندر می توان آن ها را از کودکان عادی تفکیک کرد به عبارت دیگر آیا آزمون بندر شاخص معتبری برای تشخیص عقب ماندگی است یا خیر ؟
7-آیا جنس ( دختر یا پسر بودن ) در نحوه عملکرد در آزمون بندر نقشی دارد؟
8- آیا با افزایش سن نحوه عمکرد در آزمون بندر تغییر می کند ؟
9- آیا بین نحوه عملکرد در آزمون گودایناف و بندر رابطه معنی داری وجود دارد ؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
جمعیتی در حدود 2 تا 3 درصد مردم جهان را عقب ماندگان ذهنی تشکیل می دهند که به دلیل میزان عقب ماندگی (شاید ، متوسط یا خفیف ) از انجام امور روزمره ناتوانند که همیشه این موضوع مورد توجه سایرین بوده و سعی در جهت بهبود این ناتوانی ها داشته اند .
قرن نوزدهم شاهد پیدایش نهضت رفتار انسانی با عقب مانده های ذهنی بود و بدنبال آن بسیاری از دانشمندان در جهت تحقیقات و مطالعات بسیاری بر آمدند که تاکنون نیز ادامه دارد . این تحیقیقات شامل روش های تشخیص ، طبقه بندی ، درمان ، آموزش و پرورش ، بهداشت روانی ، خانواده ، تشکیل مراکز ، روش های افزایش توانی های فردی و ... در مورد عقب ماندگان ذهنی می شود (م 15 ص ) .
ولی واکنش روان درمانگر نسبت به کودکان معلول ، چون واکنش دیگران نسبت به این کودکان است اغلب ، آن ها را به عنوان افراد غیر جالب ، غیر جذاب و شاید حتی تنفر انگیزی می بینند (م15ص588)
با وجود این تحقیقات چشمگیری در قرن اخیر درم ورد این افراد انجام شده است ولی میزان آن در کشور ما ناچیز است و زیاد به آن توجه نشده است . امید آن است که این تحقیقات هر چند کوچک بتواند زمینه ای برای تحقیقات و مطالعات بعدی باشد و مفید واقع شود .
متغیر های تحقیق
متغیر های تحقیق به 2 صورت مستقل و وابسته بیان می شوند .
متغیر مستقل : عقب ماندگی ذهنی (پایئن بودن IQ )
متغیر وابسته ، تحول شناختی (رشد شناختی )