دانلود پایان نامه علل بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد با مواد افیونی در مراجعین به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر همدان(Word+PDF)

اختصاصی از یارا فایل دانلود پایان نامه علل بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد با مواد افیونی در مراجعین به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر همدان(Word+PDF) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش) , PDF

تعداد صفحات:207

فهرست مطالب:
فصل اول 1
معرفی پژوهش 1
زمینه پژوهش 1
سپاس 3
چکیده پژوهش: 5
زمینه پژوهش: 6
اهداف پژوهش 17
الف: هدف کلی 17
تعیین علل بازگشت معتادان ترک کرده ، به اعتیاد شهر تهران سال 1385 17
ب: اهداف اختصاصی 17
سوال‌های پژوهش 18
پیش‌فرض‌ها 19
اهمیت پژوهش 19
محدودیت‌های پژوهش 23
تعریف واژه‌ها 23
اعتیاد: اعتیاد عبارت است از 23
 
فصل دوم 25
چارچوب پنداشتی: 26
تاریخچه اعتیاد و موادمخدر 26
الف) تاریخچه اعتیاد در نقاط مختلف دنیا 26
ب) اعتیاد در ایران 28
ماهیت‌ سوءمصرف و وابستگی دارویی 30
جدول شماره 1: ملاک‌های تشخیصی برای وابستگی به مواد 33
فارماکولوژی ترکیبات تریاک 38
مکانیسم عمل و فاماکوکینتیک 39
انواع مواد افیونی 42
الف) تریاک 42
ب) مرفین 43
د) متادون 47
عوامل موثر بر اعتیاد 49
الف) عوامل فارماکولوژیکی 52
ب) عوامل روانی، شخصیتی 55
ج) عوامل خانوادگی 61
د) عوامل اجتماعی و فرهنگی 66
ضعف اعتقادات مذهبی: 71
فقر علمی و آگاهی اجتماعی: 71
گروه‌های سنتی ویژه: 72
عوامل اقتصادی 74
1- فقر 74
2- رفاه زندگی 75
3- نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی 75
ر) علل شغلی اعتیاد 76
ز) یادگیری و شرط شدن 78
عوامل دیگر مرتبط با سوءمصرف ترکیبات تریاک 79
الف) وراثت 79
عوامل روانکاوی 80
درمان اعتیاد به ترکیبات تریاک 88
الف) نکاتی که باید در درمان رعایت شوند 89
ب) درمان حاد مصرف بیش از حد ترکیبات تریاک 90
درمان سندرم قطع مصرف ترکیبات تریاک 91
عود، علل، پیشگیری 102
لغزش و لغزش مجدد (عود) 102
ب) عود 102
علل بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد 106
پیش‌گیری از عود 115
مروری بر مطالعات انجام شده 128
 
فصل سوم: روش پژوهش 134
مشخصات واحدهای پژوهش: 135
روش گردآوری داده‌ها 136
ملاحظات اخلاقی 139
 
فصل چهارم:یافته‌های پژوهش 140
منابع فارسی: 198
منابع انگلیسی 205

چکیده پژوهش:
این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که به منظور بررسی علل بازگشت معتادان ترک کرده به اعتیاد شهر تهران ، سال 1385 صورت گرفته است. در این مطالعه تعداد 80 نفر از معتادان مراجعه کننده به مرکز پذیرش، درمان و پیگیری معتادان خود معرف سازمان بهزیستی و برخی مراکز دولتی به صورت در دسترس و مبتنی بر هدف انتخاب شدند. روش گردآوری داده‌ها «مصاحبه ساختار یافته» بود نتایج این بررسی درباره علل شغلی عود اعتیاد نشان داد: بیشستر افرادی که عامل «تماس شغلی با مواد افیونی» شامل آنها می‌شد. (35=N، 75/43درصد) تاثیر این عامل را در سطح زیادی مطرح‌ کرده‌اند. در علل اقتصادی، اکثریت مددجویانی که «ورشکستگی مالی» در مورد آنها صادق بود (10=N، 5/12درصد) تاثیر آن را در سطح زیاد معرفی نموده‌اند. در علل تحصیلی، بیشتر افرادی که همکلاسی‌های معتاد داشته‌اند (4=N، 5درصد) و در علل خانوادگی نیز اکثریت افراد مجردی که «برخورد نامناسبت خانواده» شامل آنها می‌شد (6=N، 5/7درصد) همین‌طور افرادی که یکی از بستگان درجه اول معتاد داشتند (4=N، 75درصد) تاثیر این دو عامل را در سطح زیاد عنوان نموده‌اند. در ضمن افراد متاهلی که برخورد خانواده (پدر، مادر و ...) با آنها مناسب نبوده (9=N، 25/11درصد) و در علل اجتماعی آنهایی که با دوستان معتاد و منحرف معاشرت داشته‌اند (43=N، 75/53درصد) آن را در سطح زیاد دانسته‌اند، در علل روانی، پنج عامل زیر مهمترین عوامل بوده‌اند: 1- «احساس اجبار ذهنی برای مصرف مواد» (32=N، 40درصد) 2- «لجبازی» (11=N، 75/13درصد) 3- «فراموش کردن مشکلات زندگی» (14=N، 5/17درصد) 4- «شکست در عشق» (8=N، 10درصد) 5- «داشتن اطمینان کاذب به خود» (12=N، 15درصد). لازم به ذکر است تمامی افرادی که موارد فوق شامل آنها می‌شد، تاثیر این عوامل را در سطح زیاد عنوان نموده‌اند و نیز اکثریت افرادی که دچار معلولیت یا نقص جسمی بوده‌اند (9=N، 25/11درصد) تاثیر این عامل را در عود اعتیادشان در حد زیاد مطرح کرده‌اند.
برای بررسی ارتباط بین برخی از مشخصات فردی با علل عود از آزمون آنالیز و اریانس استفاده شد، نتایج نشان داد که بین سن با علل شغلی عود اعتیاد (136/0= P) و علل تحصیلی (0036/0= P)، بین وضعیت تاهل با علل اجتماعی (03/0= P)، بین میزان تحصیلات و علل شغلی (0036/0= P) و علل جسمی عود اعتیاد (037/0= P) ارتباط معنی‌داری وجود داشت، در مابقی موارد ارتباط معنی‌دار نبود.

زمینه پژوهش:
کمتر پدیده‌ای را می‌توان یافت که همانند اعتیاد، جوامع بشری را مورد تهدید قرار داده باشد. با وجود خطرات و عوارض ناشی از اعتیاد، هر روزه به شمار قربانیان دام مرگبار افزوده می‌شود و مشاهده صحنه‌های هولناک آن تاکنون نتوانسته به عنوان هشداری جدی برای اجتناب سایر افراد به ویژه قشر جوان جامعه تلقی گردد.
در واقع این مساله یک مشکل بزرگ فردی و اجتماعی است که علاوه بر عوارض جسمی و روانی آن برای افراد معتاد سلامت جامعه را نیز، از نظر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مورد تهدید و آسیب قرار می‌دهد (فرجاد، 1377).
به همین دلیل تمامی کشورهای جهان سعی دارند تا با تدوین برنامه‌های مختلف از گسترش اعتیاد جلوگیری و به درمان و بازپروری معتادان جامعه خود بپردازند، با این وجود، مشاهده می‌شود که برنامه‌های پیشگیری نتوانسته است در این راستا به موفقیت چشمگیری دست یابد و همچنان سوداگران از بی‌تجربگی و مشکلات مختلف جوانان سوءاستفاده کرده و به گسترش و رونق بازار خود مشغول هستند.
هر ساله این مساله بغرنج تعداد زیادی از انسان‌ها را به نیستی و نابودی می‌کشاند، امروزه هزاران خانواده بی‌گناه به دلیل گرفتاری در دام اعتیاد در حال متلاشی شدن هستند، اغلب معتادان از مشکلاتی مثل فقر، بیکاری، بیماری‌های جسمی و روانی و مشکلات زناشویی و خانوادگی در رنج هستند. می‌توان گفت که اعتیاد خاص یک طبقه یا گروه مشخص نیست و افرادی که از مواد سوءاستفاده می‌کنند ممکن است در هر طبقه اقتصادی و اجتماعی قرار گیرند و حتی ممکن است تفاوت‌های خیلی کمی با افرادی که هیچ‌گونه وابستگی دارویی ندارند داشته باشند. این معضل بین افراد باسواد و بی‌سواد، مجرد و متاهل، و در میان شغل‌های مختلف با شیوع متفاوت وجود دارد (فرجاد 1377 و دبره و اتونگ  1995). گزارش رئیس یکی از بیمارستان‌های شیکاگو نشان داد که در حدود 15% پزشکان آمریکا معتاد هستند و اعتاید به موادمخدر خطری برای پزشکان است و دانشمندان اروپایی طی بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که افراد مرفه به خاطر رفع نگرانی‌های خود به موادمخدر پناه می‌برند. (فرجاد 1374) در ضمن مطالعه‌ای که در ایران روی 100 نفر از معتادان بستری شده در بیمارستان ونک صورت گرفته نشان داده است که خطر ابتلا به اعتیاد برای تمامی مشاغل وجود دارد. (احمدی، 1371).
امروزه وسعت این مشکل در جهان چنان گسترده است که لودوینگ١ سم‌شناس معروف گفته است: اگر غذا را مستثنی کنیم هیچ ماده‌ای در روی زمین نیست که به اندازه موادمخدر، این چنین آسان وارد زندگی ملت‌ها شده باشد. (اورنگ، 1376 ص 2).
مطالعه تاریخچه اعتیاد و موادمخدر حاکی از این است که استفاده از این مواد از قرن‌ها پیش در میان اقوام و ملل مختلف متداول بوده است، مصریان حدودا از پانصد سال قبل از میلاد مسیح و اروپاییان از چهارهزار سال قبل خشخاش را می‌شناختند (فرجاد، 1374). در ضمن استعمال موادمخدر در برخی از ادیان و در میان بعضی از اقوام جنبه آیینی و قداست داشته و اغلب در مراسم دینی و اعیاد و جشن‌ها مرسوم بوده است، برای مثال در بین سرخپوستان به ویژه افراد برجسته قبیله، مصرف ترکیبات تریاک در مراسم خاصی متداول بوده است (شخاوندی، 1373).
در حال حاضر مصرف غیرقانونی و وسیع موادمخدر و الکل چنان آشفتگی در جوامع غربی به وجود آورده است که کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا در اوایل دهه 1990 وضعیت را «جنگ شیمیایی خانگی» نامید (سازمان بهزیستی کشور، 1374).
اتکینسون و همکاران  نیز بیان می‌کنند که بدون شک یکی از مشکلات جدی و حاد جوامع امروزی مصرف افراطی و روز افزون موادمخدر و داروهای روانگردان است به طوری که دو دهه اخیر را عصر دارو نامگذاری کرده‌اند (محمدتقی براهینی و همکاران، 1368).
کاپلان در زمینه شیوع سوءمصرف مواد در جامعه آمریکا می‌نویسد: حدود 15% جمعیت بالای 18 سال در این کشور دارای مسائل جدی مصرف موادمخدر می‌باشند و هزینه سالانه کلی برای جامعه در نیمه دهه 1990 حدود 200 میلیارد دلار تخمین زده شده است. در جامعه آمریکا بیشتر مردان سنین 25-18 سال معتاد هستند (پورافکاری، 1375) اکثر این افراد بیکار بوده و متعلق به طبقه بالا یا پایین اجتماعی اقتصادی می‌باشند و در طبقه متوسط به نسبت شیوع آن کمتر است (وهاب‌زاده، 1367)
دبوره واتونگ (1995) بیان می‌کنند که حدود 37% جمعیت 12 سال و بالاتر آمریکا حداقل یکبار در طول عمر خود مواد قاچاق١ را تجربه کرده‌اند 5/5% حداقل با یک مشکل مرتبط با سوءمصرف دارویی در طول عمر خود مواجه شده‌اند، نسبت مصرف مواد قاچاق در مردان به زنان ½ است و بعد از الکلیسم و افسردگی، مصرف دارو سومین تشخیص شایع در میان مردان می‌باشد.
مصرف تریاک به صورت گسترده در ایران از زمان ناصرالدین‌شاه آغاز شد و استعمار با سیاست ویرانگرانه خود آن را گسترش داد. نخستین قانون انحصار کشت خشخاش در سال 1929 قمری به تصویب رسید و این قانون برای سوخته تریاک که تا آن زمان ارزشی نداشت و خرید و فروش نمی‌شد، ارزش قابل توجهی قرار داد و علاوه بر آن پاداشی هم برای کشیدن تریاک تحت عنوان حق‌الزحمه گنجانید. اینکه امروزه هزاران نفر ایرانی بینوا را معتاد به موادافیونی می‌بینیم در واقع ثمره بذرافشانی آن روزگاران است. با اینکه در سال‌های بعد قوانینی، ظاهرا علیه مصرف و قاچاق موادمخدر تدوین شد، اما عملا این مواد توسعه بیشتری می‌یافت، به عنوان مثال، روش کوپنی توزیع تریاک عامل مهم دیگری در گسترش اعتیاد به شمار می‌رود (قربان حسینی، 1368). یکی دیگر از عوامل مهم گسترش اعتیاد در ایران مجاورت و همرزی آن با هلال طلایی تولیدکننده موادمخدر یعنی افغانستان و پاکستان می‌باشد (فرجاد، 1377). اقدامات ایران درباره موادمخدر، آماده نمودن طرح پیش‌نویس برنامه‌های پیشگیری و درمان و بازپروری معتادان می‌باشد. که با هدف‌های کاهش شیوع، جلوگیری از مصرف غیرقانونی مواد، کاهش ارتکاب جرم، کاهش مشکلات اجتماعی افراد و گروه‌های در معرض خطر می‌باشد، آخرین اقدام ایران در این زمینه نیز جدا کردن معتادان از مجرمین غیرمعتاد است (نشریه ستاد مبارزه با موادمخدر، 1378).
طبق آخرین آمارهای موجود در ایران میزان کشفیات انواع مواد افیونی (تریاک، مرفین و هرویین) به مراتب بیش از سایر مواد بوده و در طول سال 1377، 170هزار و چهارصد و پنجاه و شش کیلوگرم می‌باشد، که نسبت به سال 1385 (6هزار و دویست و بیست کیلوگرم) حدود 4/27 برابر افزایش نشان می‌دهد (اداره کل آمار و رایانه ستاد مبارزه با موادمخدر، 1378).
هر چند افزایش در مقدار موادمخدر کشف شده به معنای فزونی تلاش و جدیت هر چه بیشتر دولت برای مبارزه با موادمخدر است اما این آمار معنای بسیار تاثیرانگیز و نگران‌کننده دیگری دارد و آن افزایش وحشتناک مصرف موادمخدر در کشور است. در حال حاضر در کشور ما یک میلیون و 200 هزار نفر معتاد دائمی و 800 هزار نفر مصرف کننده تفننی وجود دارند، یعنی حدود 2 میلیون نفر مصرف کننده (نشریه ستاد مبارزه با موادمخدر، 1378).
براساس آمارهای موجود در سال 1377 (شش ماهه اول) حدود 66% معتادانی که به مراکز بازپروری جهت ترک اعتیاد مراجعه کرده‌اند در گروه سنی 39-19 سال قرار دارند. به عبارتی 90درصد معتادان در ایرانی سنی بالای 18 سال هستند حدود 98% آنها مرد می‌باشند و براساس میزان تحصیلات 5/64% این افراد بی‌سواد یا دارای تحصیلات ابتدایی هستند و با افزایش سطح تحصیلات سیکل هستند 23%، دیپلم 9%، فوق‌دیپلم 2%، لیسانس 1%، فوق‌لیسانس و بالاتر 5/0% از نظر وضعیت شغلی 72% معتادان دارای شغل آزاد هستند، 14% بیکار و 11% در مشاغل دولتی مشغول فعالیت می‌باشند. براساس وضعیت تاهل: 70% آنها متاهل، 5/25% مجرد و مابقی مطلقه و همسر مرده می‌باشند. در ضمن لازم به ذکر است که بیشتر افرادی که جهت ترک اعتیاد مراجعه کرده‌اند، عمدتا به تریاک (69%) و در مقام دوم به هروئین (17%) معتاد بوده‌اند.
در نهایت بهتر است بیان شود که مساله اعتیاد همه ساله باعث خروج 173 میلیارد تومان پول توسط عوامل خرید از کشور می‌گردد و این علاوه بر خسارت‌های جانی غیرقابل قیمت‌گذاری است چرا که از سال 1358 تا 1378 در حدود 2 هزار و ششصد و شصت نفر از مجان برکفان نیروهای مسلح در مصاف با سوداگران مرگ به درجه رفیع شهادت نایل شده‌اند. (نشریه ستاد مبارزه با موادمخدر، 1378 و اداره کل آمار و رایانه ستاد مبارزه با موادمخدر، 1378).
یکی دیگر از عواملی که بر اهمیت و ضرورت تحقیق در زمینه اعتیاد و ریشه‌کنی این معضل می‌افزاید، جرم و جنایت ناشی از اعتیاد به موادمخدر و در کشور ما خصوصا اعتیاد به ترکیبات تریاک می‌باشند.
مشخص گردیده اشخاصی که از مواد افیونی استفاده می‌کنند، مکررا بیش از افراد غیرمعتاد در جرم‌ها شرکت می‌کنند، دلیل عمده این مساله نیز تامین هزینه ماده مصرفی است، که اغلب معتادان را مجبور می‌سازد که با انجام فعالیت‌های غیرقانونی و نامشروع مواد مورد نیاز خود را تامین نمایند، دزدی، خودفروشی، فحشاء، آدم‌کشی، از جمله جرایم شایع در بین این افراد می‌باشد. (فرجاد، 1377). در ایالت متحده و بریتانیای کبیر 50% معتادان به هرویین که در زندان‌ها و ندامتگاه‌ها مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند، به دلیل ارتکاب جرم دستگیر شده‌اند تا اعتیاد (کاپلان، 1995) اعتیاد به موادمخدر، در وقایع منجر به این می‌شود که فرد نه تنها برای جامعه مفید نباشد، بلکه زیان‌هایی را نیز برای اجتماع خود به بار بیاورد. اغلب معتادان از عوامل خرید و فروش موادمخدر به شمار رفته و روز به روز جامعه را از نیروی انسانی غیرقابل استفاده پر می‌کنند. گزارش‌ها از میزان جنایت در آمریکا نشان می‌دهد که 3/4% جمعیت آمریکا در سال 1969 به خاطر تخلف از قوانین مربوط به موادمخدر دستگیر و زندانی شده‌اند. در سال 1971 به تعداد زندانیان موادمخدر تقریبا 3 برابر افزایش می‌یابد. ضمن اینکه 84% افرادی که در جرم‌ها شرکت کرده بودند مرد بود (فرجاد،1374).
براساس آخرین آمارهای واصله از ستاد مبارزه با موادمخدر در حدود 192 هزار نفر در سال 1377 در رابطه با موادمخدر در کل کشور دستگیر شده‌اند، یعنی در واقع 50% ظرفیت زندان‌های کشور ما را قاچاقچیان، معتادان و توزیع‌کنندگان مواد خانمانسوز مخدر تشکیل می‌دهند. در بررسی انجام شده در ارتباط با زندانیان معتاد به مواد مخدر استان های تهران – خراسان و همدان از بالاترین آمار برخوردارند.(اداره کل آمار و رایانه ستاد مبارزه با موادمخدر، 1378).
در تحقیق دیگری که در ایران توسط مرکز بررسی مسائل روانی و اجتماعی در تهران روی زندانی‌های شهربانی جمهوری اسلامی ایران راجع به انگیزه‌های سرقت انجام گرفته، نشان داده است که حداقل 25% این جرائم به دلیل اعتیاد رخ داده است و مجرمان در ارتباط با اعتیاد به جرایم دیگری حتی قتل نیز دست زده‌اند به گفته مسوولان مذکور، 50% این مجرمان را معتادان به ترکیبات تریاک خصوصا هروئین تشکیل می‌دهد ارتکاب به جرم به شکل سازمان یافته نیز در رابطه با موادمخدر گزارش شده است، همانطور که مطرح شد چون معتاد نمی‌تواند این مواد را به شکل مجاز تهیه کند، در نهایت مجبور می‌شود به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به شبکه‌های تولید و توزیع موادمخدر تکیه کند (سخاوت، 1377).
از طرف دیگر یکی از جنبه‌های مهم اعتیاد که طی تلاش‌های بازدارنده، کاملات مشخص شده، بازگشت به مصرف مجدد موادمخدر توسط معتادان پس از رهایی از زندان یا مراکز بازپروری تاسیس یافته است. این موضوع در واقع مساله اعتیاد را پیچیده‌تر و دشوارتر ساخته و باعث تداعی این پرسش می‌شود که چرا اغلب، درمان و بازپروری این افراد موفقیت‌آمیز نبوده است؟
بارها ترک کردن و سپس اعتیاد مجدد، این سرنوشتی است که بیشتر معتادان موادمخدر به آن دچار هستند، در بررسی‌هایی که انجام گرفته، اکثرا برای چندمین بار ترک اعتیاد کرده‌اند و شاید دفعات ترک اعتیاد آنها آن قدر زیاد بوده که به طور مشخص به یاد نمی‌آورده‌اند (اورنگ، 1367).
برابر آمارهای موجود حضور معتادان در مراکز بازپروری بهزیستی، پس از ترک اعتیاد غیرقابل انکار است، بسیاری از این افراد بیش از دو الی سه بار از خدمات بازپرروی چه به صورت خود معرف و چه از طریق دادگاه‌ها استفاده نموده‌اند (طارمیان، 1378).
کاپلان (1995) بیان می‌کند، مراحل اولیه مصرف ترکیبات تریاک شایع‌ترین زمان برای اقدام مصرف‌کننده جهت قطع مصرف آن است که این اقدام یا به شکل ارادی است یا به صورت اجباری (زندانی شدن یا بستری گردیدن) اما این قطع مصرف چند هفته تا چند ماه، بیشتر دوام نمی‌یابد و فرد با عود مصرف و اعتیاد مجدد مواجه می‌شود. در میان معتادانی که برای درمان مراجعه می‌کنند، عود مصرف معمولا در عرض 3 ماه اول رخ می‌دهد. تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که حداقل 2 نفر از 3 نفر بیماری که جهت قطع مصرف ترکیبات تریاک اقدام می‌کنند در عرض شش‌ماه عود داشته‌اند. تحقیقات دیگر بیانگر این موضوع هستند که تنها 50%-20% بیماران می‌توانند به قطع مصرف مواد بعد از یکسال ادامه دهند (فریدمن و دیگران١، 1998)، در ایران براساس اطلاعات واصله 50% معتادانی که جهت ترک اعتیاد به مراکز بازپروری مراجعه می‌کنند سابقه حداقل یکبار اقدام جهت قطع مصرف را داشته‌اند، این آمارها بیانگر این مساله هستند که میزان عود بعد از ترک موادمخدر بسیار بالا است (نشریه ستاد مبارزه با موادمخدر 1378).
باید ذکر شود که تکرار عود مصرف یک نتیجه غیرقابل اجتناب وابستگی به ترکیبات تریاک نیست، چرا که 88% پرسنل ارتش ایالات متحده که در طول ماموریت خود به ویتنام، به ترکیبات تریاک معتاد شده بودند، به دنبال برگشت به ایالات متحده به هیچ عنوان دست به مصرف هیچ ترکیب اعتیادآوری در طول 3 سال نزدند. 56% به هیچ عنوان از ترکیبات تریاک استفاده نکردند و از میان سربازانی که در طول سال اول عزیمت به آمریکا معتاد شدند، 70% از آنها طول مدت اعتیادشان بیشتر از دو سال نشد. دلیل این مساله به نظر می‌رسد که رفع علل ایجاد کننده اعتیاد آنها بوده است (کاپلان، 1995).
منابع مختلف، برخی از عواملی را که منجر به بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد با ترکیبات تریاک می‌شوند. به صورت زیر معرفی می‌کنند:
- در دسترس بودن مواد (مک فارلند و دیگران٢، 1997)
– عدم پیگیری درمان (بتجز و همکاران ، 1999)
- عوامل اجتماعی (لیورنتی و همکاران١،1998)
– استرس‌های محیطی (ناردی٢، 1997)
– پایین بودن سطح تحصیلات (لیورنتی و همکاران، 1998)
- شغل (لیورنتی و همکاران 1998)
-  مشکلات خانوادگی (کلر٣،1997 و اسلات٤، 1999)
- دوستان (کلر، 1997)
- احساس افسردگی (لیورنتی و همکاران 1998)
- طول مدت زمان اعتیاد (لیورنتی و همکاران 1998)
- مکانیسم‌های از عهده برآیی ناکافی (بال٥، 1998)
- افکار منفی در مورد خود و دیگران (بال، 1998)
- عوامل جسمی (لیورنتی و همکاران، 1998)
- اختلالات شخصیت (توماس و همکاران٦،1994)
در نهایت باید گفت که بررسی و شناخت علمی اعتیاد، به مشابه اساسی‌تین و اصلی‌ترین مرحله برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری، عمده‌ترین نقش را در برخورد سنجیده و موثر و حساب شده یا این آسیب‌ اجتماعی داشته و همواره محققین و عالمان علوم اجتماعی، انسانی و پزشکی پیرامون آن به کند و کار و پژوهش پرداخته و سعی نموده‌اند، عوامل متعدد و پیچیده‌ای را که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر گرایش به آن تاثیر می‌گذارند از جوانب مختلف، ریشه‌یابی و تبیین نمایند. اما متاسفانه هنوز تحقیق جامعی از زبان خود معتادان در رابطه با علل گرایش مجدد آنها به مصرف ترکیبات تریاک بعد از حداقل یکبار اقدام به ترک صورت نگرفته است.
براساس این توضیحات پژوهشگر درصدد است، با بررسی علل بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد در جنبه‌های، شغلی، اقتصادی، تحصیلی، اجتماعی، جسمی و روانی، قدمی هر چند کوچک در جهت آگاهی از این مشکل بردارد.

اهداف پژوهش
الف: هدف کلی
تعیین علل بازگشت معتادان ترک کرده ، به اعتیاد شهر تهران سال 1385
ب: اهداف اختصاصی
تعیین علل شغلی بازگشت به مصرف مواد افیونی در معتادان مراجعه کننده به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر همدان، سال 1379.
تعیین علل تحصیلی بازگشت به مصرف مواد در معتادان ترک کرده
تعیین علل اقتصادی بازگشت به مصرف مواد در معتادان ترک کرده
تعیین علل خانوادگی بازگشت به مصرف مواد در معتادان ترک کرده
تعیین علل اجتماعی و روابط بین فردی بازگشت به مصرف مواد در معتادان ترک کرده
تعیین علل تحصیلی روانی بازگشت به مصرف مواد در معتادان ترک کرده
تعیین علل جسمی بازگشت به مصرف مواد در معتادان ترک کرده

سوال‌های پژوهش
علل شغل بازگشت به اعتیاد در معتادان مراجعه کننده به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر ، سال 1385 کدامند؟
علل تحصیلی بازگشت به اعتیاد در معتادان مراجعه کننده به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر تهرانن، سال 1385 کدامند؟
علل خانوادگی بازگشت به اعتیاد در معتادان مراجعه کننده به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر تهران، سال 1385 کدامند؟
علل اجتماعی و روابط بین فردی بازگشت به اعتیاد در معتادان مراجعه کننده به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر تهران، سال 1385 کدامند؟
علل روانی بازگشت به اعتیاد در معتادان مراجعه کننده به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهرتهران، سال 1385 کدامند؟
علل جسمی بازگشت به اعتیاد در معتادان مراجعه کننده به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر تهران، سال 1385 کدامند؟

پیش‌فرض‌ها
میزان شیوع سوءمصرف و وابستگی دارویی در طول عمر در جمعیت بالای 18 سال 7/16% می‌باشد (پورافکاری به نقل از کاپلان، 1375).
براساس آمار واصله، حدود یک میلیون و 252 هزار معتاد به مواد افیونی در ایران وجود دارند و 94% معتاد ایران به ترکیبات تریاک (تریاک، هرویین، شیره) وابسته هستند. (ستاد مبارزه با موادمخدر، 1378)
با وجود درمان‌های اثربخش اعتیاد تنها 50-20 افرادی که برای بار اول جهت ترک مراجعه می‌کنند می‌توانند تا یکسال از مصرف مجدد آن اجتناب نمایند (فریدمن، 1998)
50% مصرف‌کنندگان هرویین ساکن در شهرها را افرادی تشکیل می‌دهند که دچار مشکلات و کشمکش‌های خانوادگی در دوران کودکی بوده‌اند (پورافکاری به نقل از کاپلان، 1375)
عوامل متعددی از قبیل عوامل: اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی و برخی ویژگی‌های شخصیتی و روانی می‌توانند در گرایش به اعتیاد و عود مصرف آن بعد از تراک، ارتباط داشته باشند. (فرجاد، 1377).

اهمیت پژوهش
امروزه ریشه‌کنی اعتیاد به موادمخدر یک آرزو شده و انجام چنین عملی مستلزم تلاش، تحقیق و تحمل مشکلات بسیار زیادی است، برای مثال: با وجود اقدامات و تلاش‌های زیادی که در زمینه بازپروری معتادان صورت می‌گیرد در حدود ⅔ معتادان به ترکیبات تریاک در کمتر از یک سال مجددا با عود مصرف آن مواجه می‌شوند (کاپلان، 1995) به همین علت برخی منابع، اعتیاد را «اختلال عودکننده مزمن١» تلقی می‌کنند، چرا که تنها اقلیت (19%) افرادی که از داروها استفاده می‌کنند.