تأثیر مهاجرت اتباع افغانی در بزه کاری آنان در شهر مشهد
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:115
پایان نامه برای دریافت درجۀ کارشناسی ارشد(LMA)
رشتۀ حقوق و جرم شناسی
فهرست مطالب :
فصل اول کلیات 2
1- 1 طرح مسأله 2
1- 2 سابقۀ پژوهش 4
1- 3 تعریف واژگان 5
1- 4 مفروض های این پژوهش 11
1- 5 روش تحقیق 13
1- 6 سازمان دهی تحقیق 14
فصل دوم پناهندگی و مهاجرت اتباع افغانی به ایران 15
2- 1 مراحل ورود پناهندگان و آوارگان افغانی 16
2- 1- 1 علل ورود افاغنه به ایران ، قبل از انقلاب اسلامی 16
2- 1- 2 علل ورود افاغنه به ایران ، بعد از انقلاب اسلامی 18
2- 2 بررسی ورود و استقرار مهاجران افغانی در ایران 21
2- 3 وضعیت حقوقی ، اجتماعی و فرهنگی افاغنه در ایران 23
2- 4 پیامدهای حضور آوارگان افغانی در ایران 24
2- 4- 1 پیامدهای سیاسی و امنیتی 24
2- 4- 2 پیامدهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی 25
2- 5 نتایج بین المللی ، ورود افاغنه به ایران و بررسی قوانین مختلف در این زمینه 25
2- 5- 1 وظایف دولت ایران طبق کنوانسیون 1951 و پروتکل 1967 26
2- 5- 2 قوانین و مقررات داخلی ایران 27
2- 5- 3 اصل ممنوعیت اعاده ، و وظایف دولت ایران 27
2- 5- 4 حقوق پناهندگان ، مهاجرین و آوارگان افغانی در ایران 29
2- 6 تکالیف پناهندگان افغانی نسبت به دولت ایران 30
فصل سوم مهاجرت و بزه کاری 33
3- 1 بررسی پیامدهای مهاجرت، از نظر علوم مختلف انسانی : 33
3- 1- 1 از نظر علوم اجتماعی و جامعه شناسی 35
3- 1- 2 از لحاظ علوم اقتصادی 36
3- 1- 3 از دید علوم سیاسی و امنیتی 37
3- 1- 4 پیامد های مهاجرت و علم حقوق 39
3- 1- 5 پیامدهای مهاجرت از لحاظ روان شناسی و تربیتی 40
3- 2 رابطۀ مهاجرت و بزه کاری 46
3- 2- 1 تأثیر مهاجرت در بروز چگونگی جرایم 48
3- 2- 2 تأثیر مهاجرت در بروز کمیّت جرایم 50
3- 3 موجبات بزه کاری اطفال ، محصلین ، نوجوانان و جوانان افغانی 53
3- 4 موجبات بزه کاری زنان افاغنه 54
فصل چهارم روش تحقیق ، فرضیات و یافته ها 57
4- 1 روش تحقیق و نمونه گیری 57
4- 1- 1 فرضیات تحقیق 58
4- 1- 2 یافته ها 59
4- 2 توصیف یک متغیری 59
4- 2- 1 سن افراد مجرم 60
4- 2- 2 سن افراد غیر مجرم 61
4- 2- 3 وضعیت تأهل افراد مجرم 62
4- 2- 4 وضعیت تأهل افراد غیر مجرم 63
4- 2- 5 وضعیت اشتغال مجرمین مهاجر افغانی 64
4- 2- 6 وضعیت اشتغال غیر مجرمین 65
4- 2- 7 تحصیلات افراد مجرم 66
4- 2- 8 تحصیلات افراد غیر مجرم 67
4- 2- 9 نوع جرم ارتکابی 68
4- 2- 10 محل ارتکاب جرم 69
4- 2- 11 موقعیت و وضعیت پناهندگی مجرمین ( از حیث ورود به کشور ) 70
4- 2- 12 موقعیت و وضعیت پناهندگی غیر مجرمین 71
4- 2- 13 علت مهاجرت مجرمین افغانی 72
4- 2- 14 علت مهاجرت افراد غیر مجرم 73
4- 2- 15 محل سکونت فعلی افراد مجرم تبعۀ افغان 74
4- 2- 16 محل سکونت فعلی افراد غیر مجرم تبعۀ افغان 75
4- 2- 17 محل سکونت والدین افراد مجرم 76
4- 2- 18 محا سکونت والدین افراد غیر مجرم 77
4- 2- 19 میزان درآمد مجرمین افغانی 78
4- 2- 20 میزان درآمد افراد غیر مجرم افغانی 79
4- 3 تحلیل دو متغیری 80
4- 3- 1 فرضیۀ اول 80
4- 3- 2 فرضیۀ دوم 80
4- 3- 3 فرضیۀ سوم 81
4- 3- 4 فرضیۀ چهارم 81
4- 3- 5 فرضیۀ پنجم 81
فصل پنجم پیش گیری و تقلیل مهاجرت و بزه کاری اتباع افغانی در مشهد 84
5- 1 نام آواره ، به جای پناهنده و مهاجر 84
5- 2 ترس و واهمۀ مردم از تبعۀ افغان 84
5- 3 طرد نمودن اجباری ، نه 86
5- 4 پیش گیری از بزه کاری 88
5-5 تقلیل مجازات های تنبیهی و ترذیلی 90
منابع
1- منابع داخلی 92
2- منابع خارجی و یا ترجمه شده 93
3- جزوه ها ، مقالات ، پایان نامه ها و قوانین مرجوعی 94
فهرست جدول ها 97
فهرست نمودار ها 98
ضمایم
پرسش نامه ها
نامه معرفی به ادارات و سازمان ها
چکیده :
قسمت عمدۀ افغانستان امروزی ( منطقه هرات ، ولایتهای قندهار، هزاره ، نیمروز و ... ) در ادوار مختلف تاریخی از ایران باستان تا دو سدۀ اخیر، تحت فرمان روایی ایرانیان اداره می شده است .( به جز 7 سال حکمرانی این قوم به سرکردگی محمود و اشرف افغان در خاک ایران،1722 تا 1729میلادی )که در این میان، عهدنامۀ پاریس ، مانند دیگر قراردادهای ننگین دوران قجری، موجب پیوستن منطقۀ هرات به خاک آن سرزمین شد. اگرچه این سرزمین سالهای سال نتوانست استقلال را درکشور خود به معنای واقعی کلمه بشناسد به طوری که یا تحت استعمار انگلیس ، شوروی بود یا بعد از آن با جنگ های داخلی نژادها، اقلیت ها در داخل کشور و نیز که با اشغال از سوی ایالات متحده آمریکا همراه بود و مردم این سرزمین را مجبور به ترک وطن و پناهندگی به سایر کشورها نمود و از آنجا که مرزهای وسیع همجوار با ایران دارد، مهاجرت بیشتر آنان درسه دهۀ اخیر به کشورمان به ویژه کلان شهر مشهد و توابع میباشد.
مهاجرت افاغنه به داخل کشور به دو صورت می باشد : گروه کمتر به صورت قانونی و گروه بیشتر آنان غیر قانونی به مرزهای کشور داخل شدهاند که از گروه اخیر به عنوان « پدیدۀ غیر مجاز » نیز نام برده شده است.
هدف مهم این رساله پرداختن به موضوع تأثیرات مهاجرت اتباع افغانی در بزهکاری آنان در مشهد است و این که مهاجرت به تنهایی در بزهکاری آنان موثر بوده یا عوامل دیگری هم در کنار مهاجرت نقش دارند. که تمامی موارد در تحقیق پیمایشی به صورت پرسشنامه و مصاحبه آورده شده است. ابتدا تأثیر مهاجرت و سپس سایر موارد مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین با بررسی آماری از جرایم صورت گرفته بوسیله مهاجران افغانی، عوامل موثر در بازگشت مهاجرین، روش های جمهوری اسلامی ایران و مقامات مسئول در خراسان رضوی نسبت به اینگونه افراد را مشخص می نماییم. در خاتمه با ارائه پیشگیری و پیشنهادهایی از بحران مهاجرت و بزهکاری مهاجران افغانی در شهر مشهد، امیدوارم نتیجه مطلوب را به دست آورده باشم.
مقدمه
مهاجرت مردم افغانستان به کشورهای همسایه به ویژه ایران که یکی از اشکال مهاجرت بینالمللی میباشد ، در سه دهه اخیر روند صعودی داشته است . این نوع مهاجرت ، ازآن نظر که زاییدۀ عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی میباشد، قابل توجه است.
آغاز مشکلات و مسائل اجتماعی در افغانستان ،همزمان با فروپاشی ساخت سنتی افغانستان (مبتنی بر سلطنت ، رعایت و ارجحیت قوم پشتون ) و اعلام جمهوری در سال 1352 در این کشور می باشد. تجاوز شوروی سابق به این کشور، سبب شد اقوام مختلف مانند(هزاره ها، تاجیک ها، ازبک ها، پشتون ها) هر یک به نوعی فریاد خود مختاری سر دهند و فرآیند جدایی گزینی خود را از سایر اقوام آغاز کنند . در نتیجه ساختاری جدید و پراکنده از قدرت در افغانستان ایجاد شد که بر دامنه مشکلات این کشور افزود .
درگیری ها و رقابت های قومی برای کسب قدرت در این کشور منجر به مهاجرت افراد زیادی از افغانستان به سوی کشورهای دیگر بهویژه ایران گردید. بعد از فروپاشی شوروی سابق اوضاع افغانستان تحول و تغییرات بیشتری یافت . دیری نپایید که تفوق طلبیهای قومی و مذهبی ، همچنین قدرت طلبیهای فرقه ای خصوصاً در عقاید افراطی فرقه ای ، به نام اسلام با عنوان «طالبان» این کشور را صحنۀ جنگهای خونین داخلی کرد . یکی از پیامدهای مهم جنگ داخلی در افعانستان، کوچ یا مهاجرت تعداد زیادی از مردم این کشور بود .
همچنین بعد از ورود ایالاتمتحده آمریکا و اشغال نظامی افغانستان توسط دولت مزبور، امنیت به طور کامل رخت بر بست و مهاجرت ها بی رویه و فراوانتر گردید .
با تشکیل دولت اتحاد ملی ، هر چند وضعیت آرامتر شده است ولی بهتر نشد و نا به سامانی ها ادامه دارد ، به ویژه مهاجرت به کشوری که خود تازه از بستر بسیاری از مشکلات با یک انقلاب مذهبی برخاسته و با پدیدۀ جنگ تحمیلی و بعد از آن مشکلات اقتصادی همراه بوده ، حضور این گروه نیز موجبات گرفتاری های بیشتر و بزهکاری اتباع افاغنه در ایران را فراهم کرده است .
با توجه به ورود غیر قانونی اتباع افغانی به کشورمان، و عنایت به این که این دسته از آوارگان سالهای سال در کشورمان ماندگار شده و اغلب با زنان ایرانی ازدواج نمودهاند ( کمتر زنان افغان با مردان ایرانی ازدواج کرده و صاحب اولاد و خانواده شدهاند ) فرزندان دسته اخیر تبعه ایران نام گرفتهاند و اکثراً از نظر اقتصادی فقیر بوده و در منطقههای خارج از محدودۀ شهری و حاشیۀ شهرهای ایران زندگی میکنند ،که این امر علل بعدی بزهکاری را فراهم نموده است .
برخی از این مهاجران که غیر قانونی در داخل کشور سکونت گرفتهاند ، بدون هیچ مدرک هویت قانونی ، در حال حاضر در بسیاری از مناطق شهر مشهد زندگی میکنند . اینان به دلیل نبودن کنترل کافی آزادانه در شهر فعالیت داشته مرتکب انواع بزهکاری ها میشوند و حتّی برخی از مقامات مسؤول ، درباره این دسته از مهاجرین غیر قانونی مسامحه می ورزند.
دستۀ دیگر که به صورت قانونی با داشتن مدارک اقامتی منسجمتر و شناسایی شده هستند تحت کنترل و مراقبت هدایت شدهای قرار گرفتهاند، با توجه به گسترش بزهکاری افغانها در سالهای اخیر در نزد افکار عمومی ، نویسنده را مجاب کرد که رسالۀ خود را در این رابطه تهیه نماید.
یکی از سوال های اصلی این پژوهش ، پاسخ به این پرسش است که مهاجرت اتباع افغانی چه تأثیراتی در بزهکاری آنان در شهر مشهد داشته است و آیا بیشتر مهاجرین افغانی در این شهر مرتکب بزهکاری شده اند یا خیر ؟ سوال دیگر، این است که اتباع افغانی تحت چه عواملی دست به ارتکاب جرم زده و بیشتر چه نوع بزهکاری هایی را انجام می دهند ؟
در پایان راه های پیشگیری از مهاجرت افغانها به داخل کشور یا تقلیل پیامد های ناگوار آن که مهمترین آن بزهکاری اتباع افاغنه است ،چه میباشد؟
در این پژوهش ، ابتدا با بررسی مراحل ورود پناهندگان و آوارگان ، استقرار مهاجرین افغانی ، پیامد های حضور آوارگان افغانی ، حقوق پناهندگان، جنبههای مهاجرت از نظر علوم مختلف انسانی پرداخته می شود .ضمن اینکه رابطه مهاجرت و بزهکاری را بررسی می کنیم، به نتایج بین المللی ورود افاعنه به ایران، مطالعه قوانین مختلف در این زمینه، با تحقیق در خصوص بزهکاریهای انجام شده توسط اتباع افغانی در مشهد می پردازیم .
همچنین در تأثیر مهاجرت در بزهکاری ، تأثیرات آن از لحاظ چگونگی بزهکاری های انجام شده و کمیت جرایم توسط اتباع افغانی را بررسی نموده و نیز و با مورد مطالعه قرار دادن سایر عللی که در کنار مهاجرت در ارتکاب بزه مؤثر بوده پرداخته می شود. سپس با راههای پیشگیری یا تقلیل و کنترل مهاجرت افغانها به داخل کشور علیالخصوص به مشهد و مقابله با انواع جرایم و تبه کاری های افاغنه در استان خراسان رضوی بررسی می کنیم .
سابقۀ پژوهش در رابطه با موضوع مورد بحث را میتوان به دو بخش تقسیم کرد:
اول، سابقۀ تحقیق در حوزه ورود غیر قانونی اتباع افغانی به ایران، نتایج بین المللی ورود افاغنه و تأثیرات مهاجرت اتباع افاغنه در بزهکاری آنان است .
دوم، بررسی بزهکاریهای انجام شده توسط آنان در مشهد به طور عام و سیاست جنایی ایران در قبال این بحران با ذکر راهکارهای پیشگیری و تقلیل از آن به طور خاص که در فصل دوم این پژوهش به این مقولهها توجه شده است .
اما آنچه از تحقیقات و پژوهشهایی که در این قلمرو صورت گرفته است. در دو قسمت سابقه پژوهش ذکر شده می توان به موارد زیر اشاره کرد. نویسنده کتاب اثرات مهاجرتهای خارجی در ایران آقای محمود هدایت با پرداختن به پیامدها و تأثیرات اینگونه از مهاجرت کمک شایانی به نویسنده پژوهش نموده است. از کتاب دیگر تحت عنوان، بررسی علل و عوامل مهاجرت افاغنه به ایران و پیامدهای ناشی از آن، تألیف آقای مهدی تهرانی، می توان نام برد. پایان نامه های کارشناسی ارشد آقای امیر طالبیان با عنوان، تأثیر مهاجرت افاغنه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و نیز رساله کارشناسی ارشد خانم فاطمه رودکی با موضوع، وضعیت حقوقی آوارگان افغانی در ایران، پایان نامه دوره کارشناسی خانم شکوه تبریزنیا با بحث در رابطه با بررسی وضعیت مهاجران افغانی در ایران، همچنین مقالاتی تحت عنوان، بررسی عوامل موثر بر بازگشت مهاجرین افغانی که محققین و نویسندگان آن آقای دکتر غلامرضا جمشیدیها و علی بابایی می باشند . سایر تحقیقات و پژوهشهای صورت گرفته که مرتبط با پژوهش انجام شده می توان ذکر کرد با مراجعه به منابع تحقیق صفحه 108 به بعد مشاهده نمود.
پیشینۀ بررسی مهاجرت افاغنه به مشهد و پیامدهای مهاجرت آنان باید گفت علی رغم اینکه دو کشور ایران و افغانستان همسایۀ یکدیگرند و مرزهای مشترک و طولانی با هم دارند و اشتراکات تاریخی و فرهنگی، آنها را به هم پیوند داده است با این همه ، در ایران شناخت کافی نسبت به مسائل و شرایط سیاسی، اجتماعی افعانستان وجود ندارد . تلاش های انجام گرفته برای تعیین این شرایط نیز بسیار محدود بوده است. مشکلات موجود از قبیل جنگهای داخلی و نیز ورود سه میلیون مهاجر افغانی به ایران، نتوانسته است زمینۀ ارتباط نزدیک بین دو کشور را به وجود آورد. به دلیل این که اغلب قشر فقیر و تحصیل نکرده به ایران روی آوردند و اغلب تحصیل کرده ها و متخصصین افغانی در اثر رویارویی با شرایط دشوار در ایران به ویژه بیکاری و عدم بهرهگیری از تخصص آنان ، به سمت دیگر کشورها رفته اند و به این دلایل ، شناخت کافی از مسایل کشور افغانستان در ایران وجود ندارد .
وقوع انقلاب در ایران ، اشغال افغانستان توسط شوروی سابق ، شروع جنگهای داخلی ، سقوط شوروی، ظهور فرقه های مذهبی افراطی (طالبان) و ائتلاف ضد طالبان ، پیامدهای امنیتی - سیاسی و سقوط آنان با حملۀ نظامی آمریکا ، مهاجرت بی رویۀ مردمان این سرزمین مخصوصاً قشر ضعیف و بیپول که فقط می توانستند از سرزمین خود فراری شوند و راه مهاجرت پیش گیرند، ولی دولت جمهوری اسلامی ایران هم مشکلات خاص خودش را داشت که کمتر از فقر و فلاکت مردم افغانستان نبود. این موضوع به بیشتر شدن مشکلات در ایران دامن زد ، که به اثرات و پیامد های مهاجرت در بزهکاری اتباع افغانی در مشهد ، پرداخته می شود .
و...
فرمت فایل : WORD + PDF
تعداد صفحات:110
فهرست مطالب:
عنوان
فصل اول
- مقدمه
- بیان مسئله
- اهمیت موضوع
- انگیزه تحقیق
- اهداف تحقیق
فصل دوم
- مهاجرت
- درآمد
- اشتغال
- امکانات رفاهی
- توسعه
- توسعه روستایی
فصل سوم
- مقدمه
- مروری بر ادبیات موضوع
- نظریه راونشتاین
- فرضیه کشش- رانش (لی)
- مدل اقتصاد دوگانه
- مدل تودارو
- گراوز و هانت
- بوگ
- هرزوگ
- عوامل مهاجرت از شهر به روستا
- مدل مفهومی پژوهش (دیاگرام)
فصل چهارم
- روش تحقیق
- مکانیزم جمع آوری اطلاعات
- مشکلات تحقیق
- فرضیات تحقیق
- جامعه آماری
- آمارهای مورد استفاده
معرفی اجمالی شهرستان
- بررسی موقعیت شهرستان رباط کریم
- جمعیت شهرستان
- وضعیت راه های شهرستان
شناسایی روستا
- معرفی روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی
- ویژگی های طبیعی
- منابع آب
- ویژگی های اقتصادی
- صنعت
فصل پنجم
- یافته های پژوهش
الف : تحلیل کمی اطلاعات
- تحلیل توصیفی داده ها
- تحلیل استنباطی داده ها و آزمون فرضیات
ب : تحلیل کیفی اطلاعات
- تشریح بحث های گروهی
فصل ششم
- نتیجه گیری
- پیشنهادات
منابع و ماخذ
فهرست جداول
عنوان
جداول دو بعدی
- جدول تعداد افراد
- جدول تعداد افراد زن
- جدول تعداد افراد مرد
- جدول شغل 1
- جدول شغل 2
- جدول شغل 3
- جدول تغییر وضعیت شغلی
- جدول مقدار زمین
- جدول مقدار کشت آبی
- جدول سواد
- جدول شهر
- جدول موقعیت
- جدول سن مهاجرت
- جدول سال مهاجرت
- جدول حقوق
- جدول محل تحصیل فرزندان
جداول ضریب همبستگی
- جدول رابطه ی تغییر وضعیت شغلی و مهاجرت
- جدول رابطه ی نیاز به مهارت های شغلی و مهاجرت
عنوان
- جدول رابطه ی تصمیم گیری در سن جوانی و مهاجرت
- جدول رابطه ی تصمیم گیری سرپرست خانوارو مهاجرت
- جدول رابطه ی سطح تحصیلات و مهاجرت
- جدول رابطه ی رفاه پایین و مهاجرت
- جدول رابطه ی آگاهی از فرصت ها و مهاجرت
- جدول رابطه ی اقدامات سرمایه گذاران خصوصی و مهاجرت
چکیده
هدف این رساله به طور خلاصه بررسی مهاجرت از شهر به روستا می باشد و لذا رساله حاضر مطالعه ی موردی بر روی روستای کاظم آباد ( از توابع شهرستان رباط کریم) می باشد؛ تا مشخص نماید چرا روستای مورد نظر بر خلاف اکثریت روستا ها که جمعیت خود را از دست می داده اند جمعیت را جذب نموده است و از شهر های مختلف مردم به این روستا مهاجرت نموده اند .
در این رساله سعی شده است ضمن مطالعه و بررسی مباحث نظری و تجربی و استفاده از نتایج حاصل از مصاحبه های عمقی با مسئولین روستا و افراد ذی نفوذ و همچنین با تهیه جدول مادر جهت دریافت نهایی اطلاعات ساکنین روستا ، متغیرهای مناسبی برای دستیابی به هدف مذکور استخراج گردد. پس از جمع آوری اطلاعات تجزیه و تحلیل آنها از طریق نرم افزار spss انجام گرفت و جهت تحلیل داده و آزمون فرضیات از ضریب همبستگی فی و کرامر و آزمون دقیق فیشر استفاده نموده ایم و نتایج زیر حاصل گردید.
افراد به علت نیاز به اشتغال و بیکاری حتی حاضر هستند از زندگی در شهرها چشم بپوشند و در روستا ها زندگی کنند. چنانچه این عمل در این روستا محقق شده است و هم چنین محقق گردید افرادی که مهارتهای شغلی خاصی ندارند حاضر به مهاجرت به این مکان هستند؛ چون مشاغل موجود در این روستا نیاز به مهارت خاصی ندارد و هم چنین مشخص شد که اشتغال بوجود آمده در این روستا نتیجه سرمایه گذاری سرمایه گذاران خصوصی بوده است، یعنی آنها با ایجاد کارگاههای مختلف مشاغل مختلفی را بوجود آورده اند.
نکته اساسی و قابل توجه اینست که علت انتخاب این روستا نسبت به سایر روستاهای مجاور 1- شاهراه ارتباطی 2- بهای ارزان زمین 3- داشتن سند ششدانگ زمین می باشد که کارفرمایان را تشویق به سرمایه گذاری در این روستا نموده است.
کلید واژه: شهر، روستا، مهاجرت ،توسعه روستایی، توسعه اجتماعی، اشتغال، بیکاری
44 صفحه
مهاجرت و حاشیهنشینی دو پدیده به ظاهر متفاوت میباشند که برآیند یک عامل مشترک بوده و نتایج و تبعات مشابهی هم بخصوص برای شهرها بدنبال دارد.
مهاجرت که خود نتیجه ی نابرابریهای مکانی و بیعدالتیهای منطقهای میباشد، به دلیل ویژگیهای خاص مهاجران و علل مهاجرتشان پیامدهای منفی متعددی برای شهرها و روستاها بدنبال دارد که از جمله ی آنها ظهور و گسترش پدیده ی حاشیهنشینی در شهرهای بزرگ میباشد.
حاشیهنشینان به علت فقر شدید و همهجانبه ( اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و…) و اعتراض نسبت به وضع موجود و ابراز وجود در شهرها ، اقدام به فعالیتهایی مینمایند که موجب سلب آسایش شهروندان و امنیت شهرها میگردد.
این موضوع در شهر مشهد از شدت بیشتری برخوردار بوده و مشکلات زیادی را هم ایجاد نموده است. سرقتهای متعدد ، آدمربایی و آدمکشی، قاچاق مواد مخدر ، شرارت ، تجمعات خیابانی و… از جمله ی این معضلات هستند.
آنچه مسلم است بدون توجه به علل مهاجرت روستاییان و سکنه ی شهرهای کوچک به شهر های بزرگی مانند مشهد، مبارزه با معلول و تلاش برای ساماندهی حاشیه نشینی نتایج ملموس و چندانی نخواهد داشت.
مقدمه :
مهاجرت بیرویه به شهرها و گسترش حاشیهنشینی در قرن گذشته و قرن اخیر از معضلات مهم شهرهای بزرگ جهان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه میباشد، که پیامدهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی متعددی به دنبال داشته است.
63ص
تحقیق حاضر سعی دارد که در 2 بعد جداگانه برخی از علل مهاجرت نیروی کار در ایران را مورد بررسی قرار دهد. اگر بخواهیم عوامل اصلی مهاجرت را بطور کلی مورد تقسیمبندی قرار دهیم میتوانیم دو دسته از عوامل را مؤثر بدانیم. گروه اول را عوامل فشار(Push Factors) مینامند که شامل غیراقتصادی شدن فعالیتهای کشاورزی، توزیع ناعادلانه زمین، رشد جمعیت و ثابت ماندن بازده تولید در بخش کشاورزی است.
گروه دوم به عوامل کششی یا جذب(Pull Factors) موسومند که شامل دوگانگی منطقهای و نخصیص بیشتر منابع در بخشهای شهری(خدمات و صنعت) و بهتر بودن سطح زندگی در مناطق شهری است. به منظور تجزیه وتحلیل تأثیر این 2 دسته از عوامل از شاخصهای درآمدهای انتظاری در شهر از مدل هریس- تودارو استفاده میشود.
در بحثهای تئوریک و نظری به این نتیجه میرسیم که نمیتوان دیوار بلندی بین عوامل کشش و جذب ترسیم کرد. چون نوعی ارتباط متقابل بین این 2 دسته از عوامل وجود دارد. به عقیدة آنها آنچه که واقعاَ مهاجرت نیروی کار را تسریع میکند همان دوگانگی منطقهای است. این 2 معتقدند که مهاجرت در هر منطقهای امری طبیعی است چون نوعی توالی در رشد بخشها وجود دارد و خودبهخود و به مرور زمان با جایگزین شدن عوامل تولیدی بجای یکدیگر سهم نیروی کار در بخش کشاورزی در اشتغال کل کاهش مییابد و سهم بخش صنعت و خدمات افزایش مییابد.
اما آنچه که کشورهای در حال توسعه را از کشورهای پیشرفته متمایز میسازد ناهمگونی در مهاجرت نیروی کار است. بطوری که در این کشورها محدود بودن امکانات تولید از یک طرف و محدود بودن ارتباطهای بخش کشاورزی با سایر بخشهای اقتصاد از طرف دیگر موجب میشود تا این کشورها تلاش بیشتری در جهت گسترش بخش صنعت شهری از خود نشان بدهند.
این 2 گروه از عوامل اقتصادی همراه با عوامل غیراقتصادی مانند روابط و شیوه تولید، سازمان اجتماعی تولید و غیره موجب میشوند تا از اهمیت بخش کشاورزی در جریان توسعه کاسته شود و نقش پیشتاز به بخشهای شهری واگذار شود به ویژه آنکه بخش عمدهای از تولیدات در بخش کشاورزی را کالاهای مصرفی تشکیل میدهند که هر چند دارای ارتباطهای پسین گستردهای هستند لیکن ارتباطهای پیشین آنها بسیار محدود و مشخص است.
در این حالت بخش پیشتاز اقتصاد بخش صنعت خواهد بود تا از یک طرف به عنوان ستون اصلی و رشد عمل کند و از طرف دیگر از طریق تولید محصولات صنعتی مورد استفاده در بخش کشاورزی مانند تراکتور- پمپ آب- کمباین- کود- سم و غیره بخش کشاورزی را به جلو بکشد.
بدین ترتیب بخش کشاورزی در مراحل اولیه توسعه اقتصادی قربانی جریان توسعه است و برای بهبود باید انتظاری طولانی بکشد که این خود یکی از دلایل اصلی مهاجرت نیروی کار از روستاها به مناطق و مراکز شهری میباشد.
در تحقیق حاضر ابتدا بطور مجزا دوگانگی منطقهای به عنوان عامل جذب و فشار مورد بررسی قرار گرفته است که مشخص شود تا چه حد تفاوت در نرخهای رشد منطقهای و نابرابری در رابطة مبادلة بین محصولات کشاورزی و صنعتی بر مهاجرت تأثیر داشته است و در نهایت در قسمت سوم نتیجهگیری و پیشنهادات ارائه خواهد شد.
البته لازم به تذکر است که برخلاف گذشته که مهاجرت نیروی کار روستایی به دلیل تامین نیروی انسانی مراکز شهری از نظر اقتصاددانان مطلوب تلقی میشد ولی امروزه مهاجرت به عنوان عامل عمدهای که پدیدة عمومی و فراگیر نیروی کار مازاد شهری را دامن میزند و مشکلات جدی بیکاری شهری را وخیمتر میکند مورد توجه قرار میگیرد. این مشکلات بواسطة عدم توازن ساختاری و اقتصادی بین مناطق شهری و روستایی بوجود آمده است.
فرمت فایل : WORD + ppt
تعداد صفحات:96
فهرست مطالب:
عناوین صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه 2
بیان مسأله 4
اهمیت و ضرورت پژوهش 8
اهداف پژوهش 9
سوالات اصلی و فرعی تحقیق 10
فرضیه ها 11
معرفی متغیرها 11
تعریف مفاهیم 12
فصل دوم : چهارچوب نظری و ادبیات تحقیق
نظریه های گرایش 19
نظریه نظریه فیش باین و آیزن 20
نظریه های رضایت از زندگی 21
نظریه¬های مهاجرت 24
نظریه کارکردگرایی 24
نظریه محرومیت نسبی 25
مدل موریسون 26
نظریه تودارو 27
نظریه سرمایه انسانی 30
نظریه اورت لی 31
نظریه شبکه 33
پیشینه تجربی تحقیق 35
تحقیقات انجام گرفته در داخل کشور 36
تحقیقات انجام گرفته در خارج از کشور 39
مدل نظری پژوهش 41
فصل سوم : روش پژوهش
روش پژوهش 44
سطح مشاهده (واحد تحلیل) 45
جامعه آماری 46
نمونه آماری 47
روش نمونه گیری 48
ابزار اندازه گیری 49
تعریف مفاهیم 49
روش¬های تجزیه و تحلیل داده ها 58
فصل چهارم : یافته های پژوهش
یافته های توصیفی (تحلیل یک متغیره) 61
یافته های استنباطی (تحلیل دو متغیره و آزمون فرضیه¬های تحقیق) 69
تحلیل چند متغیره (رگرسیون چند متغیره) 78
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
بحث و نتیجه گیری 83
پیشنهادات 85
محدودیت های پژوهش 86
منابع و مآخذ
منابع فارسی 87
منابع لاتین 92
پیوست ها
پرسشنامه 94
1-1 مقدمه
مهاجرت قدمتی به اندازه زندگی بشر دارد. انسان اولیه همچون انسان امروزی برای دست یافتن به امکانات بهتر زندگی و رضایت هر چه بیشتر اقدام به مهاجرت می¬کرده است. این مساله با رشد جوامع تبدیل به یک مساله اجتماعی شده است.
مهاجرت در کشورهای توسعه یافته موجب بهبود شرایط زندگی افراد در دو نقطه مهاجر پذیر و مهاجر فرست می¬شود. در حالی که در کشور های جهان سوم به دلیل محدودیت امکانات رفاهی، شغلی و نیروی انسانی متخصص مهاجرت بیشتر مشکل¬زاست.
در سطح داخلی تعداد زیادی از افراد دارای تخصص به دلیل عدم تعادل در توزیع منابع و امکانات داخلی کشور از بخش¬های مواجه با کمبود امکانات به سمت مادر شهر ها و مناطق مرفه¬تری که از امکانات نسبی بیشتری برخوردارند مهاجرت می¬کنند (افشانی، 1381: 12).
استان خوزستان در دهه¬های گذشته به دلیل مسایل مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و همچنین وقوع 8 سال جنگ تحمیلی با نقل و انتقالات شدید جمعیتی روبرو بوده است. آبادان از جمله شهرهای استان خوزستان است که ظهور و شکل گیری آن ارتباط تنگاتنگی با پدیده مهاجرت دارد و اگر بگوییم این شهر زاده مهاجرت است گزاف نگفته¬ایم. این شهر به دنبال تاسیس پالایشگاه نفت ایجاد گردید و در فاصله زمانی محدودی توسعه فزاینده ای پیدا کرد و به یکی از مهمترین مناطق اقتصادی و توریستی کشور تبدیل گشت. صرف نظر از آمار و ارقام در سطح عموم همیشه این مقوله مطرح می¬شود که به علت عدم بازسازی کامل و اصولی این شهر، ظهور پدیده-های نامطلوب جوی مانند گرو و غبار، شوری آب شرب، بروز مشکلات فرهنگی اجتماعی مانند اعتیاد، بیکاری و نبودن امنیت در سطح شهر، نبود امکانات رفاهی نسبت قابل توجهی از مردم آبادان در حال مهاجرت به دیگر شهرهای توسعه یافته و خوش آب و هوای کشور می¬باشند که یکی از مهم¬ترین دلایل این مهاجرت ها عدم رضایت مردم از زندگیشان است. بنابراین در تحقیق حاضر بر آن شدیم تا تاثیر مقوله رضایت از زندگی بر تمایل به مهاجرت از شهر آبادان را مورد بررسی قرار دهیم.
1-2 بیان مساله
مهاجرت بعنوان یکی از موضوعات محوری رشته جمعیتشناسی شناخته شده و از زمینههائی است که در مطالعات جمعیتشناسی جایگاه ویژهای پیدا کرده است. مهاجرت از عوامل اصلی تغییر و تحول جمعیت و مهمترین عامل خارجی تغییر تعداد و ساخت جمعیت میباشد.
طبق تئوری گزینشی بودن مهاجرت، همراه با هرگونه فرصتی که بهوجود میآید، بعضی از افراد مهاجرت را برمیگزینند و برخی ماندن را، این امر برحسب تصادف نیست. معمولاَ مهاجران ویژگی¬هایی دارند که موجب میشود زمینههای رفتن یا ماندن را در مقایسه با آنهایی که میمانند متفاوت ارزیابی کنند (اوبرای، 1370: 82). مطابق با این تئوری، حداقل در ابتدا مهاجرت گرایش دارد افراد نسبتاَ آموزش دیده، ماهر، خلاق و دارای انگیزههای بالای کاری را از جوامع فرستنده جذب کند. بررسیهای داخلی و خارجی که درباره مهاجرت انجام شده توافق دارند که تمایل و تصمیمگیری برای مهاجرت با سن، جنس، تحصیلات و رضایت از زندگی بستگی دارد. مطابق بررسی اسکلدون ، کسانی¬که مهاجرت میکنند معمولاَ از بین افراد تحصیلکردهتر جامعه هستند، یعنی از خانوارهائی که توان صرفنظر کردن از نیروی کار خانوادگی فرزند خود را داشته و آنها را به دانشگاه میفرستند. افراد باسوادتر موقعیت¬های شغلی را که در دیگر مناطق وجود دارد بهتر شناسایی کرده و با موقعیت¬های جدید بهتر برخورد میکنند. اولین مهاجران از هر جامعهای به نحو تقریباَ تغییرناپذیری از نخبگان آن محل هستند (اسکلدون، 1380: 115).
مبدأهای مهاجرین که اکثراَ از نقاط کوچک و محروم هستند، سرمایهگذاری عظیمی برنیروی انسانی خود نموده ولی به دلیل نداشتن سیستم¬های جذب افراد تحصیلکرده همانند؛ دانشگاه¬ها، ادارات و صنایع بزرگ و غیره، بسیاری از نیروهای انسانی ماهر خود را از دست میدهند، که این امر مسائل مختلفی را در سطح جامعه به وجود میآورد. از نظر تحلیل ساختاری، مسائل ناشی از این الگوی مهاجرت را میتوان در سه سطح؛ محیط مبدأ، محیط مقصد و مهاجر و خانواده مهاجر بررسی نمود. گرچه بیشترین مسائل دامنگیر مبدأ میباشد، ولی نباید مسائل مربوط به مقصد و مهاجر را از نظر دور داشت.
مسالهآمیزترین جنبه این الگوی مهاجرت، محروم شدن مناطق فرستنده از نیروی انسانی ماهر با تحصیلات عالی میباشد. نیروی انسانی متخصص و ماهر در توسعه اقتصادی و اجتماعی هر جامعهای نقش اساسی دارد. سرمایه مادی در هر جامعهای با نیروی انسانی متخصص و کارآمد است که به جریان افتاده و به توسعه اجتماعی و اقتصادی جامعه میانجامد.
درخصوص اهمیت نیروی انسانی ماهر، ادوارد دانشن از کارشناسان اقتصاد آمریکا در تحقیقی راجع به عوامل موثر بر پیشرفت صنعتی کشورها بیان داشته که: از میان 31 عامل مؤثر در امر پیشرفت صنعتی، مهمترین عامل، پرورش نیروی انسانی متخصص میباشد. به نظر وی، پیشرفت نیروی انسانی مهمترین عامل رشد اقتصادی و پیشرفت تحقیقات و علوم عامل دوم در رشد اقتصادی میباشد (شعبانلو، 1380: 8). این الگوی مهاجرت به نوعی تداعی کننده مسئله فرار مغزها میباشد. گرچه اصطلاح «فرار مغزها» برای نخستین بار به مهاجرت عظیم مهندسین انگلیسی به ایالات متحده آمریکا نسبت داده شده بود، ولی با این اصطلاح میخواستند به اهمیت مهاجرت متخصصین و تحصیلکردهها اشاره نمایند.
همچنین مهاجرت جوانان موجب کاهش نیروی جوان و رشد جمعیت، افزایش نسبت سالخوردگی و در نتیجه افزایش نسبت وابستگی در مبدأ میگردد. طبق بررسیهای وزارت امور اقتصادی و دارایی (1375: 25)، در روستاها و شهرهای کوچک، نرخ رشد جمعیت پایینتر از نرخ طبیعی میباشد. بنابراین، این الگوی مهاجرت، برای مبدأ چیزی جز فقر، عقبماندگی و وابستگی نمیتواند بههمراه داشته باشد.
علاوه بر مسائل یاد شده، مهاجران و خانوادههایشان در محیط جدید با مسائل بیشماری مواجه میشوند. مسائل روانی، عاطفی، اقتصادی و فرهنگی میتواند ازجمله این مسائل باشد. مطالعهای که در زمینه اثر مهاجرت بر مرگومیر در هند صورت گرفته بود نشان داد که مسکن مهاجرین اغلب بهداشت و تسهیلات بهداشتی رسمی ندارند. شرایط چنین مساکنی برای امید زندگی کودکان زیانآور نشان داده شده بود. پایین بودن اقتصاد مهاجران، آنها را مجبور کرده بود که زمین را در مجاورت صنایع سنگین بدست آورند، که این امر آنها و خانوادههایشان را در معرض بیماری عفونی و تنفسی قرار میداد (Stephenson etal., 2003).
رضایت از زندگی به عنوان ارزیابی کلی کیفیت زندگی بر اساس ملاک¬های انتخاب شده عبارت است از مقایسه بین شرایط زندگی با ملاک¬های شخصی. افراد هنگامی سطوح بالای رضایت از زندگی را تجربه می¬کنند که شرایط زندگی آن¬ها با ملاک¬هایی که برای خود تعیین کرده¬اند، مطابقت داشته باشند. رضایت از زندگی را می¬توان به عنوان جامع¬ترین ارزیابی افراد از شرایط زندگی خود در نظر گرفت.
رضایت از زندگی، یک فرایند داوری است که افراد، کیفیت زندگی خود را بر اساس ملاک¬های منحصر به فرد خود ارزیابی می¬کنند. رضایت از زندگی، یک صفت پایدار و عینی نیست بلکه به تغییرات موقعیتی، حساس بوده و بر اساس برداشت و دیدگاه خود افراد در نظر گرفته می شود.
عوامل متفاوتی در رضایت از زندگی مشارکت دارند. برای مثال گیبسون (1986) تعامل اجتماعی، امونس و دینر (1985) عوامل شخصیتی، جورج (1981) سطح درآمد و طبقه اجتماعی، ویلیتس و کرایدر (1988) مذهب را در میزان رضایت از زندگی موثر دانسته¬اند. از طرفی رابطه رضایت از زندگی با عوامل گوناگونی مورد بررسی قرار گرفته: حمید (1389)رابطه رضایت از زندگی با پیشرفت تحصیلی، کشاورز و دیگران (1388) پیش بینی کننده¬های روانشناختی رضایت از زندگی، صادق مقدم و دیگران (1385) رضایت از ندگی در زنان شاغل و خانه دار و... ملاحظه می¬شود که بررسی¬های مختلف از یک سو به نقش متغیرهای متعددی در رضایت از زندگی و از سوی دیگر به تاثیر رضایت از زندگی بر پدیده¬های دیگر پرداخته¬اند، اما پژوهشی¬هایی که تاثیر رضایت از زندگی بر تمایل به مهاجرت را مورد بررسی قرار دهند کمتر مورد توجه قرار گرفته¬اند. لذا در پژوهش حاضر تلاش می¬شود تا با رویکردی بین رشته¬ای به بررسی رابطه بین رضایت از زندگی و تمایل به مهاجرت پرداخته شود.
شهرستان آبادان در دهه های گذشته به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از جمله افزایش زیر ساخت های صنعتی و کشاورزی و همچنین وقوع 8 سال جنگ تحمیلی با نقل و انتقالات شدید جمعیتی روبرو شده است. بطوری که روند مهاجرت در این استان از روند ویژه ای برخوردار بوده است. این شهرستان در 50 سال گذشته از نظر مهاجر پذیری و مهاجر فرستی تغییرات عمده ای داشته است. شهرستان آبادان امروزه نیز نقش قابل ملاحظه ای در فرهنگ، اقتصاد، تاریخ و جغرافیای ایران دارد چرا که با داشتن پتانسیل های مساعد طبیعی و منابع معدنی بی شمار توانسته همواره نقشی مهم و سازنده در پویایی اقتصاد ایران بازی کند. با توجه به آنچه در بالا گفته شد می توان نتیجه گرفت که افراد به دنبال رضایت بیشتر از زندگی دست به مهاجرت می زنند. بر این اساس مساله محوری تحقیق حاضر این است که چه رابطه¬ایی بین تمایل به مهاجرت از آبادان و رضایت از زندگی وجود دارد؟
1-3 اهمیت وضرورت تحقیق
مهاجرت بهعنوان یک واقعه اجتماعی با بسیاری از وقایع اجتماعی که منبعث از عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جمعیتی و غیره جوامع هستند، در ارتباط بوده و حالتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر (تعامل)ی با آنها دارد. شناخت این تأثیرپذیری از محرک¬های اصلی آن منجمله؛ تحصیلات، جنسیت، پایگاه اجتماعی– اقتصادی، ویژگی¬های روانی و شخصیتی، تجربه مهاجرتی و تجربه اقامتی افراد، دافعه مبدأ، جاذبه مقصد، هزینههای مهاجرت و شبکه مهاجرتی میتواند به برنامهریزی درجهت استفاده مطلوب از این تأثیرپذیری بیانجامد و مسائل ناشی از این الگوی مهاجرت که جامعه بطور عام و جمعیتشناسی بطور خاص با آن مواجه است را تعدیل نماید.
اصولاَ هدف از مطالعه نگرش¬ها و گرایش¬ها تأثیرگذاری بر رفتار است، بدلیل اینکه انواع گرایش¬ها بهعنوان شاخص¬ها یا عوامل پیشگویی رفتار شناخته شدهاند. در پیمایش¬های گرایش به مهاجرت، بیشترین هدف دستیابی به آستانه مهاجرتی است. «آستانه مهاجرتی» نقطهای است که فرد احتمالاَ در آن نقطه از نظر روحی، روانی و دیگر ویژگی¬های فردی از موطن خویش- حداقل از نظر پیوندهای فکری– گسسته شده و از آن به بعد در تلاش برای بومگزینی جدید است. شاید بتوان با مسامحه گفت که جهت اندیشه و پیوند فکری- معنوی فرد در آستانه مهاجرتی تغییر کرده و وی را به مهاجرت راغب میسازد (کاظمیپور، 1384: 32 ؛ رجبی،1380: 9 ؛ شریفی، 1376: 15). بنابراین، با مطالعه گرایش به مهاجرت و بررسی عوامل مؤثر بر آستانه مهاجرتی افراد، میتوان از احتمال وقوع رفتاری در آینده باخبر شد و فرصت کافی بدست آورد تا بتوان این موج رفتاری را به نحو احسن سازمان داد.
بالان در خصوص افزایش مطالعات مهاجرت اظهار داشته که: افزایش در مطالعات مهاجرت از دهه 1960 به بعد شاید پاسخی برای گسترش علاقه در میان سیاستگذاران و برنامهریزان در مورد رشد جمعیت و مخصوصاَ شهرنشینی باشد. پیمایش¬های شهری هماکنون به اهمیت اقامت¬های کوتاه مدت در شهرها حساس بوده، درحالیکه قبلاَ نادیده گرفته میشد (Balan, 1981). پیمایش صمدی ملایوسفی (1382) در زمینه تأثیر مهاجرت بر شهرنشینی کشور نشان داد که طی دو دوره 65– 1355 و 75– 1365، مهاجرت مهمترین عامل رشد جمعیت شهری سه استان هرمزگان، همدان و یزد بوده است. از بین عواملی که باعث رشد جمعیت شهری شدهاند، سهم مهاجرت 04/49 درصد بوده است.
در ایران سازمان و نهادی که مسئول ثبت اطلاعات مورد نیاز محققین درباره مهاجرت و مهاجران باشد وجود ندارد. بنابراین، از مشکلاتی که برای پیمایش¬های مهاجرت پیش میآید سخت بودن دسترسی به جامعه مهاجران بوده و این امر، وقت و هزینه زیادی را برای محقق تحمیل میکند. بدینطریق، اکثر تحقیقات مهاجرتی به صورت اسنادی و کتابخانهای صورت گرفته و از طرح¬های پیمایشی و قرار دادن شخص بعنوان واحد تحلیل صرفنظر میشود. در این بررسی، از طریق سنجش گرایش به مهاجرت این فرصت به وجود میآید تا بتوان در مورد مهاجران بالقوه و به عبارتی مهاجران آتی برنامهریزی نموده و سیاستگذاران و برنامهریزان بتوانند از نیروهای حرکتی آنها به طور مطلوبی استفاده نمایند.
1-4 اهداف تحقیق
چنانچه از عنوان طرح برمیآید، هدف عمده و اصلی در این تحقیق بررسی رابطه بین تمایل به مهاجرت از آبادان با رضایت از زندگی می¬باشد. تعیین اهداف جزئی تحقیق موجب میشود که هدف کلی بیشتر قابل دسترس بوده و دستیابی به آن میسر گردد. اهداف جزئی و ویژه که در این تحقیق به آن پرداخته شده به شرح ذیل می باشد:
1- تعیین میزان رضایت¬ از زندگی افراد و تاثیر آن بر تمایل مهاجرت از آبادان.
2- شناخت نگرش پاسخگویان نسبت به دافعههای مبدأ و تأثیر آن برتمایل به مهاجرت از آبادان.
3- تعیین میزان تمایل افراد برای مهاجرت از آبادان بر حسب ویژگی¬های فردی آنان.
4- تعیین میزان رضایت از زندگی افراد بر حسب ویژگی¬های فردی آنان.
5- تعیین میزان تمایل افراد برای مهاجرت از آبادان بر حسب پایگاه اقتصادی-اجتماعی شان.
6- تعیین میزان تمایل افراد به مهاجرت بر حسب نگرش آنان به پدیده مهاجرت.