فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:10
چکیده:
سیستم کلیوی متشکل از کلیه ها است.این اندام فعالیت های زیر را انجام میدهند:
کلیه ها با استفاده از عملیات فیلتر کردن ، جذب دوباره ودفع کردن مواد سمی و نمک ها را از خون جدا می کنند. عملیات بالا در داخل کلیه انجام میگیرد (ورود خون از راه سرخرگ کلیوی ، خروج خون از راه سیاهرگ کلیوی و خروج ادرار به مثانه از راه میز نای). تقریبا 25% جریان خون سیستمی در داخل کلیه ها روی می دهد وادرار در داخل حلقه ی هنل (Henel)تولید می شود.هر کلیه 100% احتیاجات خون را برآورده میسازد.
بیماری کلیوی به دو گروه اولیه (درون کلیه ها)وثانویه (بیرون کلیه ها مانند انسداد مجاری ادراری)تقسیم میشوند.حاصل زوال کلیوی،تولید نشدن یا کم تولید شدن ادرار است.بنابراین مواد سمی در خون جمع شده وباعث بیماریهایی همچون سر درد،جوشهای چرکی روی پوست،سر گیجه و شاید مرگ خواهد شد.سنگهای کلیه(رسوب کلسیم) باعث انسداد کلیه میشود.
پس از تشخیص زوال کلیه ها ممکن است نیاز به پیوند کلیه باشد.البته پیوند کلیه هم به علت عوارض گوناگون و وازنش بافتی تنها برای چند سال دوام خواهد داست. برای کسانی که امکان پیوند وجود ندارد ،پریتونل یا همودیالیز پیشنهاد میشود.
پریتونل دیالیز با ایجاد شکافی در پشت بیمار(صفاق) و شستشوی محفظه ی صفاقی با محلول ویژه انجام میگیرد.این محلول از یک غشای نیمه تراوا در خارج بدن عبور میکند.بدین ترتیب مواد شمی دفع میشوند.این نوع دیالیز تنها در مواقع اورژانس مورد استفاده قرار میگیرد.
«دیالیز» به معنی «تصفیه کردن» و «همو» نیز به معنای خون است.همودیالیز به معنای تصفیه ی خون است.
دیالیز بر سه اصل استوار است
همو دیالیز دربرگیرنده عملیاتی برای حذف ذرات شیمیایی از خون به وسیله عبور آن از لوله هایی محصور شده بانوعی غشاء نیمه تراوا است.برای این منظور دو سوزن یکی از راه سرخرگ ودیگری از راه سیاهرگ وارد بدن بیمار میشودو خون بیمار از داخل یک لوله ی پلاستیکی حلقوی به گردش در می آید.این لوله ی حلقوی در داخل محلول دیالیز کننده(دکستروز ونمک Ca-Mg-KوNa) غوطه ور است.نیروی اسمزی یانیروی راند چنان تنظیم شده است که مواد سمی (اوره،اندریدکرآتین واسیداوریک) به آرامی از دیواره لوله یا از پوشش سلفونی (غشاء)عبور کرده و وارد محلول دیالیز کننده میشود.غشاء نیمه تراوا نمکها ومولکولهای ریز را عبور میدهد ومانع عبور گلبولهای خونی ومولکولهای پروتئینی میشود.
پدیده اسمز یعنی حرکت آب از یک غشاء نیمه تراوا از ناحیه ای با غلظت پایین به ناحیه ای با غلظت بالاتر،اسمز مسئول برداشت مایع اضافی و اوره از بدن بیماراست.مواد زائد با وزن مولکولی کم به دنبال اوره در داخل خون تجمع پیدا میکند در حالیکه در داخل محلول دیالیز این مواد وجود ندارد.به همین دلیل وقتیکه خون بیمار اورمیک در معرض مایع دیالیز قرار میگیرید بلافاصله حرکت ذرات از طرف خون به مایع دیالیز شروع میشود.پس از گذشت زمان ترکیبات دو طرف (مایع دیالیز وخون) بایکدیگر برابر خواهد شد.معمولا درهنگام دیالیز از متعادل شدن دو محلول باید جلوگیری کرد.برای دستیابی به این امر باید به طور مرتب بخش مربوط به مایع دیالیز سریعا بامایع دیالیز تازه پر گردد وخون دیالیز شده با خون جدید مکررا تعویض گردد.هر چه سرعت جریان مایع دیالیز سریعتر باشد ومدت زمان کوتاهتری باخون ارتباط داشته باشد،سرعت عبور ذرات از طرف خون به مایع دیالیز افزایش یافته،زیرا به دلیل گرادیان غلظتی در این مرحله،طبق اصل انتشار حرکت ذرات از خون به طرف مایع دیالیز میباشد. در صورتی که سرعت جریان مایع دیالیز کم باشد،در مرحله بعد انتقال ذرات از مایع دیالیز به طرف خون خواهد شد که با خروج سریع مایع دیالیز از محل تبادل میتوان از بروز این حالت جلوگیری کرد.به همین دلیل جهت ورود خون ومایع دیالیز به داخل صافی عکس همدیگر میباشد.همچنین حجم مایع دیالیز همیشه از حجم خونی که صاف میشود بیشتر است.
همودیالیز معمولا بوسیله یک پرستار آشنا به عملیات همودیالیز ودستگاه آن انجام میگیرد.حتی بیماران با مقداری آموزش میتوانند از این دستگاه در منزل استفاده کنند.این دستگاه باید عملیاتی که معمولا کلیه انجام میدهد را انجام دهد.متاسفانه این دستگاه که برخی آن را کلیه مصنوعی می نامند نمیتواند به طور کامل عملیات کلیه طبیعی را انجام دهد.یک بیمار ممکن است با توجه به نوع بیماری وعوارض ناشی از آن به مدت 6سال یا بیشتر زنده بماند.دستگاه همودیالیز که بلوک دیاگرام ونمایی کلی از آن در شکل زیر دیده میشود، دربرگیرنده بخشهای زیر است: