بخشی از متن اصلی :
فهرست مطالب
مقدمه 1
تقسیم مطالب 6
باب نخست – کلیات
تقسیم موضوع 8
فصل یکم – تعاریف 10
1) علل غیبت و حکم غایب 10
2) امور مالی غایب 15
3) غایب و بقای زوجیت 17
4) غیبت و حکم دادگاه 18
5) تعریف غایب مفقود الاثر
و تفکیک آن از مفاهیم مشابه (غایب مجهول المکان ومفقود) 18
6) عناصر تحقق مفهوم حقوقی غیبت 21
فصل دوم – مصوبات مصرحه در مورد غایب مفقود الاثر 22
گفتار یکم – قانون مدنی و امور حسبی 22
گفتار دوم – قوانین متفرقه 25
باب دوم – وضع حقوق مالی غایب
تقسیم موضوع 28
فصل یکم – وضع حقوقی غایب قبل از نصب امین 31
گفتار یکم – وضع حقوقی غایب قبل از مداخله دادستان و نصب امین 31
بندیکم – اداره فضولی اموال غایب 31
بنددوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قراردادی 32
الف – دخالت وکیل 32
ب- اقدام وصی 34
بند سوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قانونی 35
گفتار دوم - وضع حقوقی غائب پس از اطلاع مقام قضایی تا نصب امین 36
1- حدود مسئولیت و صلاحیت محلی دادستان 36
2- مسئول جبران خسارت وارده به اموال غایب 39
3- وضع ایرانیان غایبی که در خارج اموالی دارند 39
فصل دوم – مرحله تعیین امین 41
تقسیم فصل 41
گفتار یکم – هدف ،شرایط کلی و مفهوم امانت 44
1- هدف از نصب امین 44
2- موارد تعیین امین 44
3- معنای امانت 47
4- شرط ضمان 51
گفتار دوم – تقاضای تعیین امین و مرجع صالح 53
1- متقاضی تعیین امین 53
2- طریق درخواست تعیین امین 54
3- وظایف دادگاه و نحوه انتخاب امین 57
4- نصب امین درخارج از ا یران 64
5- ضم امین و موارد آن 65
6- تعیین امین موقت 67
7- تعیین ناظر 67
8- تعدد امنا و نظار 68
9- قبول امین یا ناظر و دستور دادگاه 70
گفتار سوم – شرایط امین ، اولویتها 70
الف – شرایط امین 70
ب- اولویتهای نصب امین 73
گفتار چهارم – اختیارات ، وظایف و مسئولیتهای امین 74
1- شروع وظایف و حدود اختیارات امین غائب 74
2- تنظیم صورت جامع از کلیه اموال قبل از مداخله 75
3- نگهداری و اداره اموال 77
4- فروش اموال ضایع شدنی 78
5- فروش اموال منقوله غیر لازم 81
6- منع فروش و رهن اموال غیر منقول 84
7- ترتیب پرداخت دیون و نفقه زوجه و اقارب 86
8- نمایندگی امین از طرف غایب در دعاوی 89
9- تقسیم سهم الارث غائب 90
10- دخالت در مهر و موم ترکه مورث غائب و رفع آن 93
11- درخواست تحریر ترکه مورث غایب 94
12- پرداخت هزینهها 95
13- صلح دعاوی 97
14- تحویل دادن اموال پس از زوال سمت 97
گفتار پنجم – حقوق و مسئولیتهای امین 98
بند یکم – حقوق امین 98
الف – حق الزحمه امین و مرجع صالح در تعیین حق الزحمه 98
بند دوم – مسئولیتهای امین 99
الف- مسئولیت مدنی 99
ب- مسئولیت کیفری 101
گفتار ششم – عزل امین 102
1- موارد عزل امین 103
2- نحوه رسیدگی و مرجع صلاحیتدار در عزل امین 104
3- پایان دوره امانت و نظارت 105
فصل سوم – تصرف موقت ورثه در اموال غایب 106
تقسیم فصل 106
گفتار یکم – ارکان ماهوی حق ورثه نسبت به اموال غایب 107
1- مفهوم ورثه 107
2- مفهوم تصرف موقت 109
گفتار دوم – شرایط تصرف موقت ورثه در اموال غایب 110
1- موارد اجرای این مرحله 110
2- شرایط درخواست تصرف موقت اموال غایب از دادگاه 113
3- دادگاه صالح در درخواست تصرف موقت اموال 113
4- نحوه رسیدگی به درخواست تصرف موقت اموال 115
5- اختیارات و وظایف ورثه 118
باب سوم – حکم موقت فرضی غایب و دادن اموال به تصرف قطعی ورثه
تقسیم موضوع 121
فصل یکم – اقسام موت و مبنای حکم موقت فرضی غایب 122
گفتار یکم – اقسام موت و حقیقت ماهوی آن 122
1- اقسام موت 122
2- موت حقیقی 122
3- موت حکمی 123
4- موت فرضی 125
گفتار دوم – تردید در مرگ انسان و حکم آن 127
بند یکم – قاعده فقهی 127
بند دوم – حقوق موضوعه 128
الف – قانون مدنی 128
ب- امارات قانونی 129
ج – بررسی امارات قانونی و قضایی 130
فصل دوم – صدور حکم و آثار آن 131
تقسیم فصل 131
گفتار یکم – مقدمات و شرایط صدور حکم موت فرضی 133
1- متقاضیان حکم 133
2- دادگاه صالح برای صدور حکم موت فرضی 133
3- شرایط شکلی درخواست 134
گفتار دوم – نحوه رسیدگی دادگاه 135
1- تکالیف دادگاه پیش از صدور حکم 135
2- حکم دادگاه و مندرجات آن 138
3- ابلاغ حکم و تجدید نظر در آن 139
گفتار سوم – سوابق فقهی 140
1- لمعه - شهید اول 140
2- قواعد – علامه حلی 141
3- مختصر المنافع - محقق حلی 141
گفتار چهارم – آثار حکم موت فرضی 142
1- آثار حکم در امور مالی و غیر مالی 142
فصل سوم - الغای حکم موت فرضی و بازگشت غایب 144
گفتار یکم – آثار کشف زنده بودن غایب 144
- ابطال حکم موت فرضی 144
بند اول - تاثیر بازگشت غایب در اموال 144
الف - وضع منافع و نمائات 144
ب- وضع اموال مصرفی و تلف شده 145
بند دوم - تاثیر بازگشت غائب در عقد نکاح 146
الف – بازگشت زوج غایب 146
ب- بازگشت زوجه غایب 146
باب چهارم – وضعیت خانواده غایب
تقسیم موضوع 148
فصل یکم – تکلیف زوجه غایب 149
گفتار یکم - ترک زندگی خانوادگی توسط زوج و مقایسه آن با مفهوم غیبت 149
گفتار دوم - درخواست زوجه مبنی بر صدور حکم موت فرضی برای انحلال نکاح 151
1- متقاضی صدور حکم 151
2- عده زوجه غایب 153
3- بازگشت غایب پس از صدور حکم موت فرضی 153
گفتار سوم - درخواست طلاق از ناحیه زوجه و آثار آن 154
1- شرایط درخواست طلاق 154
2- عده زوجه غایب 155
3- نفقه زوجه در ایام عده 156
4- وضعیت توارث
گفتار چهارم – مطالعه تطبیقی در مورد غایب مفقود الاثر شدن زوج و وضعیت زوجه در بین اقلیتهای مذهبی و مقایسه آن با حقوق ایران 158
1- آیین یهود 158
2- ارتدوکس 159
3- دین زرتشت 161
4- ارامنه گریگوریان 163
نتیجه 165
کلید واژه 170
پیوستها 171
پیوست یکم – نمونههایی از رویه عملی محاکم 172
پیوست دوم – اهم مسائل پیرامون غایب مفقود الاثر 179
فهرست منابع و مآخذ 183
مقدمه
الحمد الله الکافی حسب الخلایق وحده و الحمد الله علی نعمه و استزید من کرمه و اشهد ان لا اله الا هو الموصوف بقدمه و اشهد ان محمداً عبده و رسوله الطاوی السموات بقدمه.
بسم ا.. الرحمن الرحیم - نام خداوندی است که تا او نخواهد صبا پرده گل نشکفاند و باد گیسوی شمشاد نجنباند ،بیحکم او زمرد غنچه پیچانده نشود ، بیصنع او لاله پر ژاله نگردد ، هر دیدهای که نه در جمال آن نام نگردید ، دوخته باد ، هرقدمی که نه در راه موافقت حق پوید به تیغ قطعیت پی کرده باد ، شکر و سپاس بیقیاس معبودی را جنت قدرته که آفریننده مخلوقات عالمست و روزی دهنده نبات و آدم ، کریمی که خوان نعمتش بر مطیع و بر عامی و ادانی و اقامی کشیده و گسترده ، رحیمی که از دیوان رحمتش در گوش جان هرگنهکار چند بار این ندا میرسد که : هل من تایب – هل من مسائل – هل من مستغفر .
بخشایندهای که تار عنکبوت را سرّ عصمت دوستان کرد ،جباری که نیش پشه ضعیف را تیغ قهر دشمنان گردانید و در فطرت کائنات بر وزیر و طهیر و دبیر صاحب تدبیر محتاج نگشت. و آدمی را به فضیلت نطق و مزیت عقل از دیگر خلقان ممتاز گردانید ، نه از معصیت عصیان حمدیت او را نقصان که ان ا... قوی عزیز و نه از طاعت مطیعان احدیت او را سودی که ان ا... لغنی عن العالمین .
موضوع مربوط به غایب مفقود الاثر ، وضع حقوقی و قوانین مربوطه به آن را به منظور پروژه تحقیقاتی خود انتخاب نمودهام .
مساله غایبان مفقود الاثر ، در تمام نظامهای حقوقی ، قوانین و مقررات کشورها ، دکترین حقوقدانان و عقاید علمای مذهبی ریشه دارد . قدمت و سابقه این موضوع به بدو پیدایش جوامع بشری بر میگردد .
با وجود وضع قوانین و مقررات متعدد در این زمینه هنوز هم با مسائل و مشکلات حقوقی روبرو هستیم . جنگ ، یکی از عواملی است که در پیدایش این پدیده نقش دارد. مساله جنگ تحمیلی در اوایل انقلاب اسلامی به طرفیت عراق و متحدان اروپایی و آمریکایی وی گریبانگیر جامعه اسلامی ما شد .
افزایش تعداد مفقودان و آزادگان ( مفقودان سابق ) ، مشکلات حقوقی پیش روی خانواده آنها و وضعیت اموالشان موجب شد با وجود اینکه چندین سال از پایان جنگ میگذرد هنوز هم به این موضوع به عنوان یکی از مهمترین مسائلی که در این برهه از زمان در اولویت ویژه برای مطالعه و تدقیق قرار دارد پرداخته شود .
در ایران قانون مدنی مصوب 18 اردیبهشت ماه 1307 و اصلاحات بعد آن درماده 1011 لغایت 1030 ، و همچنین قانون امور حسبی مصوب 2 تیر ماه 1319 و اصلاحات بعد آن ، از ماده 126 لغایت ماده 161 را به غایب مفقود الاثر اختصاص دادهاند ، البته چند مادهای نیز در قانون مدنی در باب طلاق و ارث وجود دارد که به مسئله غایب مفقود الاثر میپردازد .
با توجه به طرح سوالات متعدد در این زمینه که حتی قوانین موضوعه نیز پاسخگوی آنها نیست ، قانونگذار در اصل 167 قانون اساسی جمهوری اسلامی ا یران ، قاضی را موظف میکند تا « ....... کوشش کند حکم هر دعوی را در قوانین مدونه بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوی معتبر حکم قضیه را صادر نماید و نمیتواند به بهانه سکوت یا نقض یا اجمال یا تعارض قوانین مدونه از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزد » .
بنابراین در درجه اول باید به قوانین موضوعه مراجعه کرد و در صورتی که در قوانین موضوعه حکم صریح و مدونی در این رابطه وجود داشته باشد ،حکم قضیه طبق نصوص قوانین مدونه حل و فصل میشود و در صورت نقص یااجمال و تعارض و سکوت قوانین ، به ادله اربعه (کتاب ، سنت،اجماع ، عقل ) مراجعه کرده و با استخراج فتاوای مشهور و معتبر فقهای عظام امامیه ، مناسبترین راه حل را ارائه کرد .
این فایل به همراه چکیده ، فهرست مطالب ، متن اصلی و منابع تحقیق با فرمت word ، قابل ویرایش در اختیار شما قرار میگیرد.
تعداد صفحات :185
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:185
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه 1
تقسیم مطالب 6
باب نخست – کلیات
تقسیم موضوع 8
فصل یکم – تعاریف 10
1) علل غیبت و حکم غایب 10
2) امور مالی غایب 15
3) غایب و بقای زوجیت 17
4) غیبت و حکم دادگاه 18
5) تعریف غایب مفقود الاثر
و تفکیک آن از مفاهیم مشابه (غایب مجهول المکان ومفقود) 18
6) عناصر تحقق مفهوم حقوقی غیبت 21
فصل دوم – مصوبات مصرحه در مورد غایب مفقود الاثر 22
گفتار یکم – قانون مدنی و امور حسبی 22
گفتار دوم – قوانین متفرقه 25
باب دوم – وضع حقوق مالی غایب
تقسیم موضوع 28
فصل یکم – وضع حقوقی غایب قبل از نصب امین 31
گفتار یکم – وضع حقوقی غایب قبل از مداخله دادستان و نصب امین 31
بندیکم – اداره فضولی اموال غایب 31
بنددوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قراردادی 32
الف – دخالت وکیل 32
ب- اقدام وصی 34
بند سوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قانونی 35
گفتار دوم - وضع حقوقی غائب پس از اطلاع مقام قضایی تا نصب امین 36
1- حدود مسئولیت و صلاحیت محلی دادستان 36
2- مسئول جبران خسارت وارده به اموال غایب 39
3- وضع ایرانیان غایبی که در خارج اموالی دارند 39
فصل دوم – مرحله تعیین امین 41
تقسیم فصل 41
گفتار یکم – هدف ،شرایط کلی و مفهوم امانت 44
1- هدف از نصب امین 44
2- موارد تعیین امین 44
3- معنای امانت 47
4- شرط ضمان 51
گفتار دوم – تقاضای تعیین امین و مرجع صالح 53
1- متقاضی تعیین امین 53
2- طریق درخواست تعیین امین 54
3- وظایف دادگاه و نحوه انتخاب امین 57
4- نصب امین درخارج از ا یران 64
5- ضم امین و موارد آن 65
6- تعیین امین موقت 67
7- تعیین ناظر 67
8- تعدد امنا و نظار 68
9- قبول امین یا ناظر و دستور دادگاه 70
گفتار سوم – شرایط امین ، اولویتها 70
الف – شرایط امین 70
ب- اولویتهای نصب امین 73
گفتار چهارم – اختیارات ، وظایف و مسئولیتهای امین 74
1- شروع وظایف و حدود اختیارات امین غائب 74
2- تنظیم صورت جامع از کلیه اموال قبل از مداخله 75
3- نگهداری و اداره اموال 77
4- فروش اموال ضایع شدنی 78
5- فروش اموال منقوله غیر لازم 81
6- منع فروش و رهن اموال غیر منقول 84
7- ترتیب پرداخت دیون و نفقه زوجه و اقارب 86
8- نمایندگی امین از طرف غایب در دعاوی 89
9- تقسیم سهم الارث غائب 90
10- دخالت در مهر و موم ترکه مورث غائب و رفع آن 93
11- درخواست تحریر ترکه مورث غایب 94
12- پرداخت هزینهها 95
13- صلح دعاوی 97
14- تحویل دادن اموال پس از زوال سمت 97
گفتار پنجم – حقوق و مسئولیتهای امین 98
بند یکم – حقوق امین 98
الف – حق الزحمه امین و مرجع صالح در تعیین حق الزحمه 98
بند دوم – مسئولیتهای امین 99
الف- مسئولیت مدنی 99
ب- مسئولیت کیفری 101
گفتار ششم – عزل امین 102
1- موارد عزل امین 103
2- نحوه رسیدگی و مرجع صلاحیتدار در عزل امین 104
3- پایان دوره امانت و نظارت 105
فصل سوم – تصرف موقت ورثه در اموال غایب 106
تقسیم فصل 106
گفتار یکم – ارکان ماهوی حق ورثه نسبت به اموال غایب 107
1- مفهوم ورثه 107
2- مفهوم تصرف موقت 109
گفتار دوم – شرایط تصرف موقت ورثه در اموال غایب 110
1- موارد اجرای این مرحله 110
2- شرایط درخواست تصرف موقت اموال غایب از دادگاه 113
3- دادگاه صالح در درخواست تصرف موقت اموال 113
4- نحوه رسیدگی به درخواست تصرف موقت اموال 115
5- اختیارات و وظایف ورثه 118
باب سوم – حکم موقت فرضی غایب و دادن اموال به تصرف قطعی ورثه
تقسیم موضوع 121
فصل یکم – اقسام موت و مبنای حکم موقت فرضی غایب 122
گفتار یکم – اقسام موت و حقیقت ماهوی آن 122
1- اقسام موت 122
2- موت حقیقی 122
3- موت حکمی 123
4- موت فرضی 125
گفتار دوم – تردید در مرگ انسان و حکم آن 127
بند یکم – قاعده فقهی 127
بند دوم – حقوق موضوعه 128
الف – قانون مدنی 128
ب- امارات قانونی 129
ج – بررسی امارات قانونی و قضایی 130
فصل دوم – صدور حکم و آثار آن 131
تقسیم فصل 131
گفتار یکم – مقدمات و شرایط صدور حکم موت فرضی 133
1- متقاضیان حکم 133
2- دادگاه صالح برای صدور حکم موت فرضی 133
3- شرایط شکلی درخواست 134
گفتار دوم – نحوه رسیدگی دادگاه 135
1- تکالیف دادگاه پیش از صدور حکم 135
2- حکم دادگاه و مندرجات آن 138
3- ابلاغ حکم و تجدید نظر در آن 139
گفتار سوم – سوابق فقهی 140
1- لمعه - شهید اول 140
2- قواعد – علامه حلی 141
3- مختصر المنافع - محقق حلی 141
گفتار چهارم – آثار حکم موت فرضی 142
1- آثار حکم در امور مالی و غیر مالی 142
فصل سوم - الغای حکم موت فرضی و بازگشت غایب 144
گفتار یکم – آثار کشف زنده بودن غایب 144
- ابطال حکم موت فرضی 144
بند اول - تاثیر بازگشت غایب در اموال 144
الف - وضع منافع و نمائات 144
ب- وضع اموال مصرفی و تلف شده 145
بند دوم - تاثیر بازگشت غائب در عقد نکاح 146
الف – بازگشت زوج غایب 146
ب- بازگشت زوجه غایب 146
باب چهارم – وضعیت خانواده غایب
تقسیم موضوع 148
فصل یکم – تکلیف زوجه غایب 149
گفتار یکم - ترک زندگی خانوادگی توسط زوج و مقایسه آن با مفهوم غیبت 149
گفتار دوم - درخواست زوجه مبنی بر صدور حکم موت فرضی برای انحلال نکاح 151
1- متقاضی صدور حکم 151
2- عده زوجه غایب 153
3- بازگشت غایب پس از صدور حکم موت فرضی 153
گفتار سوم - درخواست طلاق از ناحیه زوجه و آثار آن 154
1- شرایط درخواست طلاق 154
2- عده زوجه غایب 155
3- نفقه زوجه در ایام عده 156
4- وضعیت توارث
گفتار چهارم – مطالعه تطبیقی در مورد غایب مفقود الاثر شدن زوج و وضعیت زوجه در بین اقلیتهای مذهبی و مقایسه آن با حقوق ایران 158
1- آیین یهود 158
2- ارتدوکس 159
3- دین زرتشت 161
4- ارامنه گریگوریان 163
نتیجه 165
کلید واژه 170
پیوستها 171
پیوست یکم – نمونههایی از رویه عملی محاکم 172
پیوست دوم – اهم مسائل پیرامون غایب مفقود الاثر 179
فهرست منابع و مآخذ 183
مقدمه
الحمد الله الکافی حسب الخلایق وحده و الحمد الله علی نعمه و استزید من کرمه و اشهد ان لا اله الا هو الموصوف بقدمه و اشهد ان محمداً عبده و رسوله الطاوی السموات بقدمه.
بسم ا.. الرحمن الرحیم - نام خداوندی است که تا او نخواهد صبا پرده گل نشکفاند و باد گیسوی شمشاد نجنباند ،بیحکم او زمرد غنچه پیچانده نشود ، بیصنع او لاله پر ژاله نگردد ، هر دیدهای که نه در جمال آن نام نگردید ، دوخته باد ، هرقدمی که نه در راه موافقت حق پوید به تیغ قطعیت پی کرده باد ، شکر و سپاس بیقیاس معبودی را جنت قدرته که آفریننده مخلوقات عالمست و روزی دهنده نبات و آدم ، کریمی که خوان نعمتش بر مطیع و بر عامی و ادانی و اقامی کشیده و گسترده ، رحیمی که از دیوان رحمتش در گوش جان هرگنهکار چند بار این ندا میرسد که : هل من تایب – هل من مسائل – هل من مستغفر .
بخشایندهای که تار عنکبوت را سرّ عصمت دوستان کرد ،جباری که نیش پشه ضعیف را تیغ قهر دشمنان گردانید و در فطرت کائنات بر وزیر و طهیر و دبیر صاحب تدبیر محتاج نگشت. و آدمی را به فضیلت نطق و مزیت عقل از دیگر خلقان ممتاز گردانید ، نه از معصیت عصیان حمدیت او را نقصان که ان ا... قوی عزیز و نه از طاعت مطیعان احدیت او را سودی که ان ا... لغنی عن العالمین .
موضوع مربوط به غایب مفقود الاثر ، وضع حقوقی و قوانین مربوطه به آن را به منظور پروژه تحقیقاتی خود انتخاب نمودهام .
مساله غایبان مفقود الاثر ، در تمام نظامهای حقوقی ، قوانین و مقررات کشورها ، دکترین حقوقدانان و عقاید علمای مذهبی ریشه دارد . قدمت و سابقه این موضوع به بدو پیدایش جوامع بشری بر میگردد .
با وجود وضع قوانین و مقررات متعدد در این زمینه هنوز هم با مسائل و مشکلات حقوقی روبرو هستیم . جنگ ، یکی از عواملی است که در پیدایش این پدیده نقش دارد. مساله جنگ تحمیلی در اوایل انقلاب اسلامی به طرفیت عراق و متحدان اروپایی و آمریکایی وی گریبانگیر جامعه اسلامی ما شد .
افزایش تعداد مفقودان و آزادگان ( مفقودان سابق ) ، مشکلات حقوقی پیش روی خانواده آنها و وضعیت اموالشان موجب شد با وجود اینکه چندین سال از پایان جنگ میگذرد هنوز هم به این موضوع به عنوان یکی از مهمترین مسائلی که در این برهه از زمان در اولویت ویژه برای مطالعه و تدقیق قرار دارد پرداخته شود .
در ایران قانون مدنی مصوب 18 اردیبهشت ماه 1307 و اصلاحات بعد آن درماده 1011 لغایت 1030 ، و همچنین قانون امور حسبی مصوب 2 تیر ماه 1319 و اصلاحات بعد آن ، از ماده 126 لغایت ماده 161 را به غایب مفقود الاثر اختصاص دادهاند ، البته چند مادهای نیز در قانون مدنی در باب طلاق و ارث وجود دارد که به مسئله غایب مفقود الاثر میپردازد .
با توجه به طرح سوالات متعدد در این زمینه که حتی قوانین موضوعه نیز پاسخگوی آنها نیست ، قانونگذار در اصل 167 قانون اساسی جمهوری اسلامی ا یران ، قاضی را موظف میکند تا « ....... کوشش کند حکم هر دعوی را در قوانین مدونه بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوی معتبر حکم قضیه را صادر نماید و نمیتواند به بهانه سکوت یا نقض یا اجمال یا تعارض قوانین مدونه از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزد » .
بنابراین در درجه اول باید به قوانین موضوعه مراجعه کرد و در صورتی که در قوانین موضوعه حکم صریح و مدونی در این رابطه وجود داشته باشد ،حکم قضیه طبق نصوص قوانین مدونه حل و فصل میشود و در صورت نقص یااجمال و تعارض و سکوت قوانین ، به ادله اربعه (کتاب ، سنت،اجماع ، عقل ) مراجعه کرده و با استخراج فتاوای مشهور و معتبر فقهای عظام امامیه ، مناسبترین راه حل را ارائه کرد .
طرح سوال -
در زمینه غایب مفقود الاثر سوالات متعددی مطرح میشود که در ادامه این پژوهش به آنها پاسخ داده خواهد شد :
1- غایب چه کسی است و شرایط تحقق غیبت کدام است ؟
2- آیا به محض غیبت، اموال او را بین وراث تقسیم میکنند و یا اینکه باید از آنها محافظت نمود ؟
3- چه کسانی دارای حق و تکلیف در اداره اموال غایب میباشند؟
4- وضعیت خانواده غایب در دوران غیبت چگونه خواهد بود ؟
5- در صورتی که زوجه تمایل به ادامه زندگی داشته باشد نفقهاش از چه محلی تامین می شود ؟
6- و.....
از کتب فقهی که به مساله غایب مفقود الاثر پرداختهاند ، میتوان به موارد ذیل اشاره کرد :
1- وسایل الشیعه – محمد بن الحسن الحر العاملی
2- شرح لمعه و مسالک الافهام – شهید ثانی
3- مفتاح الکرامه - سید محمد جواد حسینی عاملی
4- فقه امام جعفر الصادق – محمد جواد مغنیه
5- تحریر الوسیله - حضرت امام خمینی (ره)
از کتب حقوقدانان نیز میتوان به چند مورد اشاره داشت :
1- امول حسبی ،غایب مفقود الاثر – جناب آقای دکتر سید مرتضی قاسم زاده.
2- حقوق مدنی ، خانواده - جناب آقای دکتر ناصر کاتوزیان
3- حقوق مدنی – جناب آقای دکتر حسن امامی
4- حقوق مدنی ، اشخاص و محجورین - جناب آقای صفایی
5- شخصیت و اهلیت درحقوق مدنی – جناب آقای دکتر محمد حسین ساکت
6- شرح قانون مدنی - سید علی حائری شاه باغ
تقسیم مطالب
عوامل زیادی از جمله شروع جنگ تحمیلی و حمله همه جانبه استکبار جهانی به جمهوری اسلامی ایران و افزایش تعداد مفقودین و طرح سوالاتی در این زمینه ، حقوقدانان ، قانونگذاران و فقیهان اسلامی را بر آن داشت با بررسی و تدقیق در زمینه غایب مفقود الاثر به حقوق و تکالیف غایبان به عنوان یکی ا ز مباحث مهم حقوقی بپردازند .
قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران در قانون مدنی ( مواد 1011 – 1030 ق.م) ، قانون امور حسبی ( مواد 126 – 161 ق.ا.ح) و پارهاز ای قوانین حمایتی ویژه که به صورت پراکنده وضع گردیده به تبیین چارچوب حقوق و تکالیف غایب مفقود الاثر پرداخته اند .
در این پژوهش به طرح مباحث غایب مفقود الاثر در چهار باب پرداخته می شود .
باب نخست - که در آن به طرح کلیاتی در این زمینه اشاره میشود .
کلیات غایب مفقود الاثر در دو فصل ارائه میگردد .
فصل یکم - تعاریف
فصل دوم – مصوبات مصرحه در مورد غایب مفقود الاثر
در باب دوم - وضع حقوق مالی غایب در سه فصل بررسی میشود .
فصل یکم - وضع حقوقی غایب قبل از نصب امین
فصل دوم – مرحله تعیین امین
فصل سوم – تصرف موقت ورثه در اموال غایب
باب سوم - تحت عنوان حکم موت فرضی غایب و دادن اموال به تصرف قطعی ورثه در سه فصل به امور ذیل میپردازد:
اقسام موت و مبنای حکم موت فرضی غایب ( فصل یکم )
صدور حکم و آثار آن (فصل دوم )
الغای حکم موت فرضی و بازگشت غائب (فصل سوم )
باب چهارم - با عنوان وضعیت خانواده غایب شامل یک فصل کلی تحت عنوان تکلیف زوجه غایب و چهار گفتار به طرح مباحث مهم ذیل میپردازد .
وجه افتراق ترک زندگی خانوادگی توسط زوج و غیبت
درخواست طلاق از ناحیه زوجه و شرایط آن
و مطالعه تطبیقی در مورد غایب مفقود الاثر شدن زوج و وضعیت زوجه در بین اقلیتهای مذهبی ومقایسه آن با حقوق ایران
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:170
چکیده:
الحمد الله الکافی حسب الخلایق وحده و الحمد الله علی نعمه و استزید من کرمه و اشهد ان لا اله الا هو الموصوف بقدمه و اشهد ان محمداً عبده و رسوله الطاوی السموات بقدمه.
بسم ا. الرحمن الرحیم – نام خداوندی است که تا او نخواهد صبا پرده گل نشکفاند و باد گیسوی شمشاد نجنباند، بیحکم او زمرد غنچه پیچانده نشود، بیصنع او لاله پر ژاله نگردد، هر دیدهای که نه در جمال آن نام نگردید، دوخته باد، هرقدمی که نه در راه موافقت حق پوید به تیغ قطعیت پی کرده باد، شکر و سپاس بیقیاس معبودی را جنت قدرته که آفریننده مخلوقات عالمست و روزی دهنده نبات و آدم، کریمی که خوان نعمتش بر مطیع و بر عامی و ادانی و اقامی کشیده و گسترده، رحیمی که از دیوان رحمتش در گوش جان هرگنهکار چند بار این ندا میرسد که: هل من تایب – هل من مسائل – هل من مستغفر.
فهرست مطالب:
مقدمه
تقسیم مطالب
باب نخست – کلیات
تقسیم موضوع
فصل یکم – تعاریف
1) علل غیبت و حکم غایب
2) امور مالی غایب
3) غایب و بقای زوجیت
4) غیبت و حکم دادگاه
5) تعریف غایب مفقود الاثر
و تفکیک آن از مفاهیم مشابه (غایب مجهول المکان ومفقود)
6) عناصر تحقق مفهوم حقوقی غیبت
فصل دوم – مصوبات مصرحه در مورد غایب مفقود الاثر
گفتار یکم – قانون مدنی و امور حسبی
گفتار دوم – قوانین متفرقه
باب دوم – وضع حقوق مالی غایب
تقسیم موضوع
فصل یکم – وضع حقوقی غایب قبل از نصب امین
گفتار یکم – وضع حقوقی غایب قبل از مداخله دادستان و نصب امین
بندیکم – اداره فضولی اموال غایب
بنددوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قراردادی
الف – دخالت وکیل
ب- اقدام وصی
بند سوم – اداره اموال غایب به وسیله نماینده قانونی
گفتار دوم – وضع حقوقی غائب پس از اطلاع مقام قضایی تا نصب امین
1- حدود مسئولیت و صلاحیت محلی دادستان
2- مسئول جبران خسارت وارده به اموال غایب
3- وضع ایرانیان غایبی که در خارج اموالی دارند
فصل دوم – مرحله تعیین امین
تقسیم فصل
گفتار یکم – هدف، شرایط کلی و مفهوم امانت
1- هدف از نصب امین
2- موارد تعیین امین
3- معنای امانت
4- شرط ضمان
گفتار دوم – تقاضای تعیین امین و مرجع صالح
1- متقاضی تعیین امین
2- طریق درخواست تعیین امین
3- وظایف دادگاه و نحوه انتخاب امین
4- نصب امین درخارج از ا یران
5- ضم امین و موارد آن
6- تعیین امین موقت
7- تعیین ناظر
8- تعدد امنا و نظار
9- قبول امین یا ناظر و دستور دادگاه
گفتار سوم – شرایط امین، اولویتها
الف – شرایط امین
ب- اولویتهای نصب امین
گفتار چهارم – اختیارات، وظایف و مسئولیتهای امین
1- شروع وظایف و حدود اختیارات امین غائب
2- تنظیم صورت جامع از کلیه اموال قبل از مداخله
3- نگهداری و اداره اموال
4- فروش اموال ضایع شدنی
5- فروش اموال منقوله غیر لازم
6- منع فروش و رهن اموال غیر منقول
7- ترتیب پرداخت دیون و نفقه زوجه و اقارب
8- نمایندگی امین از طرف غایب در دعاوی
9- تقسیم سهم الارث غائب
10- دخالت در مهر و موم ترکه مورث غائب و رفع آن
11- درخواست تحریر ترکه مورث غایب
12- پرداخت هزینهها
13- صلح دعاوی
14- تحویل دادن اموال پس از زوال سمت
گفتار پنجم – حقوق و مسئولیتهای امین
بند یکم – حقوق امین
الف – حق الزحمه امین و مرجع صالح در تعیین حق الزحمه
بند دوم – مسئولیتهای امین
الف- مسئولیت مدنی
ب- مسئولیت کیفری
گفتار ششم – عزل امین
1- موارد عزل امین
2- نحوه رسیدگی و مرجع صلاحیتدار در عزل امین
3- پایان دوره امانت و نظارت
فصل سوم – تصرف موقت ورثه در اموال غایب
تقسیم فصل
گفتار یکم – ارکان ماهوی حق ورثه نسبت به اموال غایب
1- مفهوم ورثه
2- مفهوم تصرف موقت
گفتار دوم – شرایط تصرف موقت ورثه در اموال غایب
1- موارد اجرای این مرحله
2- شرایط درخواست تصرف موقت اموال غایب از دادگاه
3- دادگاه صالح در درخواست تصرف موقت اموال
4- نحوه رسیدگی به درخواست تصرف موقت اموال
5- اختیارات و وظایف ورثه
باب سوم – حکم موقت فرضی غایب و دادن اموال به تصرف قطعی ورثه
تقسیم موضوع
فصل یکم – اقسام موت و مبنای حکم موقت فرضی غایب
گفتار یکم – اقسام موت و حقیقت ماهوی آن
1- اقسام موت
2- موت حقیقی
3- موت حکمی
4- موت فرضی
گفتار دوم – تردید در مرگ انسان و حکم آن
بند یکم – قاعده فقهی
بند دوم – حقوق موضوعه
الف – قانون مدنی
ب- امارات قانونی
ج – بررسی امارات قانونی و قضایی
فصل دوم – صدور حکم و آثار آن
تقسیم فصل
گفتار یکم – مقدمات و شرایط صدور حکم موت فرضی
1- متقاضیان حکم
2- دادگاه صالح برای صدور حکم موت فرضی
3- شرایط شکلی درخواست
گفتار دوم – نحوه رسیدگی دادگاه
1- تکالیف دادگاه پیش از صدور حکم
2- حکم دادگاه و مندرجات آن
3- ابلاغ حکم و تجدید نظر در آن
گفتار سوم – سوابق فقهی
1- لمعه – شهید اول
2- قواعد – علامه حلی
3- مختصر المنافع – محقق حلی
گفتار چهارم – آثار حکم موت فرضی
1- آثار حکم در امور مالی و غیر مالی
فصل سوم – الغای حکم موت فرضی و بازگشت غایب
گفتار یکم – آثار کشف زنده بودن غایب
– ابطال حکم موت فرضی
بند اول – تاثیر بازگشت غایب در اموال
الف – وضع منافع و نمائات
ب- وضع اموال مصرفی و تلف شده
بند دوم – تاثیر بازگشت غائب در عقد نکاح
الف – بازگشت زوج غایب
ب- بازگشت زوجه غایب
باب چهارم – وضعیت خانواده غایب
تقسیم موضوع
فصل یکم – تکلیف زوجه غایب
گفتار یکم – ترک زندگی خانوادگی توسط زوج و مقایسه آن با مفهوم غیبت
گفتار دوم – درخواست زوجه مبنی بر صدور حکم موت فرضی برای انحلال نکاح
1- متقاضی صدور حکم
2- عده زوجه غایب
3- بازگشت غایب پس از صدور حکم موت فرضی
گفتار سوم – درخواست طلاق از ناحیه زوجه و آثار آن
1- شرایط درخواست طلاق
2- عده زوجه غایب
3- نفقه زوجه در ایام عده
4- وضعیت توارث
گفتار چهارم – مطالعه تطبیقی در مورد غایب مفقود الاثر شدن زوج و وضعیت زوجه در بین اقلیتهای مذهبی و مقایسه آن با حقوق ایران
1- آیین یهود
2- ارتدوکس
3- دین زرتشت
4- ارامنه گریگوریان
نتیجه
کلید واژه
پیوستها
پیوست یکم – نمونههایی از رویه عملی محاکم
پیوست دوم – اهم مسائل پیرامون غایب مفقود الاثر
فهرست منابع و مآخذ
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:10
چکیده:
موضوع این مقاله که در دو شماره ارایه خواهد شد وضع حقوقى فرزندخواندگى در ایران است.
فرزندخواندگى نهاد قانونى است که به موجب آن رابطه خاصى بین فرزندخوانده و پدرخوانده و مادرخوانده به وجود مىآید.این امر در طول تاریخ حقوق، سابقه نسبتا طولانى دارد و در ادوار مختلف با اهداف گوناگون مورد توجه قرار گرفته است.
این تاسیس حقوقى پس از سیر تحولاتى در حال حاضر به صورتهاى کامل و ساده یا ناقص در حقوق کشورهاى غربى با آثار متفاوت پذیرفته شده است.
در ایران با وجود سابقه پذیرش این نهاد در دوران حکومتساسانیان و اعتبار آن در نزد زرتشتیان، با نفوذ اسلام منسوخ گردید ولى به علت فواید فردى و اجتماعى و نیاز مبرم جامعه و استقرار عدالت و حمایت از اطفال بدون سرپرست تحت عنوان «سرپرستى اطفال بدون سرپرست» با آثار حقوقى مشخصى احیا گردیده است.
کلید واژهها:
1- فرزندخواندگى 2- فرزند صلبى 3- فرزند حکمى یا ظاهرى 4- فرزندخوانده 5- پدرخوانده 6- مادرخوانده 7- تاسیس حقوقى 8- دعى 9- ادعیاء
1.مقدمه پیش از ورود در بحث فرزندخواندگى و آثار حقوقى آن در حقوق ایران، لازم استبه منظور روشن شدن بیشتر موضوع، بویژه چگونگى به وجود آمدن نهاد فرزندخواندگى در نظام حقوقى ایران، مفهوم فرزندخواندگى و چگونگى پیدایش این نهاد حقوقى و تحول تاریخى آن – گرچه به اختصار – مورد بررسى قرار گیردد. 2. مفهوم فرزندخواندگى فرزندخواندگى عبارت از یک رابطه حقوقى است که بر اثر پذیرفته شدن طفلى به عنوان فرزند، از جانب زن و مردى به وجود مىآید; بدون آنکه پذیرندگان طفل، پدر و مادر واقعى آن طفل باشند. (1) در لسان حقوقى، فرزند به کسى گفته مىشود که از نسل دیگرى باشد و بین آنها رابطه خونى و طبیعى وجود داشته و بین پدر و مادر او جز در موارد استثنایى رابطه زوجیت ایجاد شده باشد.ممکن است زن و شوهرى فرزند غیر را به فرزندى بپذیرند که در این صورت قانون گذار چنین کودکى را در حکم فرزند این خانواده به شمار مىآورد و آثارى براى این رابطه حقوقى مجازى مىشناسد. تفاوت فرزند واقعى و فرزند حکمى یا ظاهرى در این است که پیوند موجود بین فرزند حقیقى و پدر و مادر وى پیوندى طبیعى و ناگسستنى است و رابطه حقوقى بین آنها هرگز از بین نخواهد رفت، ولى پیوند بین فرزند و پدر و مادر خوانده به آن محکمى نیست و عواملى نظیر انحلال خانواده و غیره بسته به سیاست قانونگذار ممکن است رابطه حقوقى موجود را زایل کند. 3. سابقه تاریخى فرزندخواندگى فرزندخواندگى نهادى است که به اشکال گوناگون، در بین جوامع و تمدنهاى متنوع تاریخى، نسبتا سابقه طولانى دارد.محققان براى پیدایش آن علل متفاوتى ذکر کردهاند.بیشتر پژوهشگران بر این عقیدهاند که فرزندخواندگى، ریشه در نیاز نظامى و اقتصادى داشته و گاهى عوامل روحى و معنوى یا عاطفى موجب پیدایش آن شده است; در حال حاضر نیز این نهاد براساس نیازهاى معنوى خانواده و کودک بدون سرپرست استوار است. در گذشته دور، رؤساى قبیلهها به منظور تقویتبنیه دفاعى و زیاد شدن قدرت قبیلهاى و داشتن جمعیت فراوان، خانوادهها و اعضاى قوم را به داشتن فرزند زیادتر تشویق مىکردند و به افراد کثیرالاولاد، صله قابل توجهى مىبخشیدند که بتدریج، داشتن فرزند وظیفهاى مقدس و سنتى حسنه شناخته شد و ارزش مذهبى پیدا کرد، به نحوى که افراد بدون فرزند در خود احساس کمبود مىکردند و دچار مشکلات روحى مىشدند.و متفکران براى حل این مشکل و جبران این کمبود، راه حلى اندیشیدند و چنین مرسوم گردید: افرادى که با وجود اشتیاق و علاقه فراوان به داشتن فرزند از این موهبت محروم بودند، فرزند خواندگانى انتخاب و جانشین فرزند واقعى نمایند.کمکم این طرز تفکر در ذهن مردم به عنوان سنتحسنه رسوخ کرد.از طرف دیگر در میان اقوام گذشته، خانواده براساس قدرت پدرى یا پدر شاهى (patrin cat) استوار بود و رئیس خانواده قدرت فوقالعادهاى داشت; به طورى که قادر بود به میل خود افراد و اعضاى خانواده را تعیین و به هر ترتیبى که مىخواست، خانواده خود را شکل مىداد و حتى قادر بود اطفال و فرزندان واقعى و طبیعى خود را از خانواده اخراج و بیگانهاى را به فرزندى بپذیرد.در رسم قدیم به منظور حفظ آیین دینى و مراسم و شعائر مذهبى و استقرار آداب خانوادگى و ایجاد نیرو و توانمندى لازم و همچنین براى نگاهدارى و نگهبانى اماکن متبرکه و تامین قواى کافى در جهت تامین این اهداف، فرزندخواندگى از اهمیت فراوانى برخوردار بود و کثرت و تعدد فرزندخواندگان سبب افزایش ارزش و اعتبار خانوادهها مىگردید.در میان رومیان قدیم نیز چنین مرسوم بود که بعد از فوت رئیس خانواده، پسر وى یاستخانواده را عهدهدار مىگردید.به همین دلیل، داشتن فرزندان ذکور اهمیت فراوانى داشت; زیرا تصور مردم چنین بود که اگر مردى فوت شود و پسر نداشته باشد، کانون خانواده از هم پاشیده خواهد شد و نیز معتقد بودند دختر هر خانواده با ازدواج کردن باید آداب و آیین خانواده اصلى خود را ترک کند و الزاما به آیین خانواده شوهر بپیوندد; بنابراین دختر قادر نبود آداب و سنن خانواده اصلى خود را حفظ کند; در نتیجه هر مرد رومى و رئیس خانواده، داشتن پسر را یک نیاز حتمى و امرى ضرورى مىدانست و اگر پسرى نداشتیا قادر نبود صاحب فرزند شود، بر حسب ضرورت، پسر شخص دیگرى را به فرزندى مىپذیرفت و براى به دستآوردن فرزندخوانده ناچار بود با یکى از رومیان داراى پسران متعدد، توافق کند تا یکى از پسرانش را به وى بفروشد و از تمام حقوق خود نسبتبه آن پسر صرفنظر کند.تشریفات چنین بود که طرفین و طفل در دادگاه حضور مىیافتند و پدر کودک در نزد قاضى سه مرتبه اظهار و اعلان مىکرد پسرم را به مرد حاضر در دادگاه فروختم و با این اعلان دیگر هیچ گونه حقى بر آن فرزند نداشت و سپس پدرخوانده تسلیم کودک را به عنوان پسرخوانده خود از وى مىخواست و قاضى دادگاه سکوت پدر واقعى طفل را حمل بر رضایت وى بر این اقدام مىکرد و کودک را به پدرخوانده تحویل مىداد.با طى این تشریفات، رابطه طفل با خانواده اصلى به طور کامل زایل و قطع شده، رابطه حقوقى وى با پدرخوانده برقرار مىگردید و در نتیجه، نام و مشخصات خانوادگى پدرخوانده بر فرزندخوانده نهاده مىشد، ولى لقب خانوادگى قبلى وى به مشخصات خانوادگى جدید اضافه مىگردید. (2) در حقوق مسیحیت، خانواده براساس ازدواج استوار بود و نهادى تحت عنوان فرزندخواندگى در مذاهب گوناگون دین مسیح پذیرفته نشده بود; لذا در حقوق مبتنى بر مذهب در کشورهاى اروپایى از جمله در حقوق قدیم فرانسه فرزندخواندگى اعتماد و ارزش قدیم خود را از دست داده و یا بسیار ضعیف شده بود. (3) در فرانسه بعد از وقوع انقلاب کبیر، مقرراتى در زمینه فرزندخواندگى به وسیله مجمع قانون گذارى آن کشور در در تاریخ 18 ژانویه 1792 پیش بینى گردید، ولى در سال 1804، «تدوین کنندگان مجموعه قانون مدنى» (Codsivil) پذیرش فرزندخواندگى دچار تردید شدند، ولى به توصیه ناپلئون بناپارت این نهاد حقوقى در مجموعه قانون مدنى و در نهاد خانواده جاى خود را پیدا کرد و قرار شد بین فرزند واقعى و فرزندخوانده تفاوتى نباشد.اما کمیسیون تدوین قانون مدنى، شرایط بسیار سنگین و دقیقى براى تحقق فرزندخواندگى در نظر گرفت و آثار محدودى براى این تاسیس حقوقى پیش بینىکرد. (4) شرایط سخت و سنگین جامعه فرانسه سبب شد که فرزندخواندگى نتواند موقعیت و رشد مناسبى پیدا کند، ولى بعد از جنگ بینالملل اول (1918- 1914) که مشکلات عدیده اجتماعى پیش آمد، به منظور حمایت و سرپرستى کودکان قربانى حادثه جنگ، در مقررات و شرایط فرزندخواندگى تحولاتى پیش آمد و از شدت شرایط و مشکلات سابق آن کاسته شد.لذا در 19 ژوئن 1923 آثار حقوقى بیشترى براى فرزندخواندگى در نظر گرفته شد و تسهیلاتى در زمینه فرزندخواندگى فراهم گردید.همین امر باعثشد که فرزندخواندگى گسترش و افزایش قابل توجهى پیدا کند.بتدریج در سالهاى 1939 و 1941 و 1957 و 1963 و 1966 و.. …، تغییرات و تحولات اساسى به منظور حمایت از اطفال بدون سرپرست و استحکام بخشیدن به کانون خانوادگى و سالم سازى جامعه در امر فرزندخواندگى به وجود آمد و سرانجام دو نوع فرزندخواندگى «ساده» و «کامل» با آثار حقوقى متفاوت در حقوق کشور فرانسه و دیگر کشورهاى اروپایى متاثر از حقوق فرانسه برقرار گردید. «فرزندخواندگى کامل» ، نهادى است که در این نهاد بین فرزندخوانده از هتحضانت و تربیت و ولایت و حرمت نکاح و توارث و استفاده از نام خانوادگى پذیرنده کودک، با فرزند واقعى تفاوتى وجود ندارد و رابطه فرزندخوانده کامل با خانواده اصلى وى کاملا قطع مىشود. (5) ولى «فرزندخوانده ساده» (6)