فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:278
فهرست مطالب
فصل ۱: معرفی مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی
مقدمه
تاریخچه مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی
شرح وظایف اساسی مؤسسه
تشکیلات مؤسسه
بخش تحقیقات آفتکش ها
بخش تحقیقات حشرات زیان آور به گیاهان
بخش تحقیقات علف های هرز و انگل های گلدار
بخش تحقیقات سن گندم
بخش تحقیقات بیماری های گیاهی
بخش تحقیقات رده بندی حشرات
بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی
بخش تحقیقات نماتولوژی گیاهی
بخش تحقیقات مبارزه بیولوژیک
بخش تحقیقات ویروس شناسی و بیماری های ویروسی گیاهان
بخش تحقیقات شناسایی رستنی ها
بخش تحقیقات بیولوژی مولکولی و بیوتکنولوژی
نیروی انسانی
طرح های تحقیقاتی
انتشارات
منابع فصل
فصل ۲: معرفی محل کارآموزی
معرفی محل کارآموزی
فصل ۳: کلیات
کلیات
فصل ۴: پرپاراسیون میکروسکوپی حشرات و اتاله کردن حشرات
تهیه پرپاراسیون میکروسکوپی از حشرات
نحوه پرپاراسیون
اتاله کردن حشرات
منابع فصل
فصل ۵: آزمایشات انجام شده روی مگس سفید گلخانه
زیر راسته جوربالان Homoptera
کلید تشخیص خانواده های راسته جوربالان
خانواده مگس های سفید (سفید بالک ها) Aleurodidae
سفید بالک ها Aleurodidae
مراحل رشدی
تخم
پوره خزنده (اولین مرحله پورگی)
سنین دوم و سوم پورگی
شفیره
بالغین
دموگرافی و دینامیسم جمعیت
آزمایشات انجام شده روی مگس سفید گلخانه
مگس سفید
عسلک پنبه
کنه دو نقطه ای (کنه تارعنکبوتی)
شپشک آرد آلود ساحلی
منابع فصل
فصل ۶: آزمایشات انجام شده روی سن گندم
راسته Hemiptera (ناجوربالان)
زیر راسته سن ها Heteroptera
کلید شناسایی خانواده های مهم سن ها
رده بندی سن ها Heteroptera
الف- زیر راسته سن های آبزی Cryptocerata
ب- زیر راسته سن های خاکزی (Gymnocerata یا Amphicorizae)
سن گندم
آزمایشات انجام شده روی سن گندم
اثر شبه هورمون جوانی «آدمیرال» بر کنترل پوره های سن معمولی گندم در شرایط مزرعه
نتیجه کلی و بحث
نتیجه بررسی ها
منابع فصل
فصل ۷: آزمایشات انجام شده روی مگس جالیز
راسته Diptera (دوبالان)
رده بندی دو بالان
مگس های شیار پیشانی دار سیکلورهافا، گروه ساده بال ها، مگس های بال رنگی
کلید شناسایی خانواده های مهم مگس های زیر راسته براکی سرا و سیکلورهافا
مگس قهوه ای جالیز
آزمایشات انجام شده روی مگس جالیز
مگس خربزه
سرخرطومی هندوانه (سرخرطومی جالیز)
منابع فصل
فصل ۸: آزمایشات مربوط به تأثیر سموم مختلف روی درصد جوانه زنی بذر کلزا
آزمایشات مربوط به تأثیر سموم مختلف روی درصد جوانه زنی بذر کلزا
فصل ۹: کاربرد مخلوط آفتکش ها
کاربرد مخلوط آفتکش ها
چگونگی چک نمودن ثبات و سازگاری ترکیب داخل تانک
روش های ترکیب کردن مواد شیمیایی و آزمایش ثبات و سازگاری
بعد از تست چه باید کرد؟
ترکیبات سموم آفتکش
ترکیبات سموم علف کش و حشره کش
ترکیبات سموم علف کش و قارچکش
ترکیبات سموم علف کش و حاصلخیز کننده یا بارور کننده مایع
ترکیبات سموم علف کش و حاصلخیز کننده خشک
متخصصان می گویند: سموم قارچکش همیشه اگر خوب ترکیب شوند، سودمند هستند
مفید بودن ثبات دهنده های حالت اسیدی در کاهش حمل سم در یک جریان شبیه سازی شده
منابع فصل
فصل ۱۰: منابع
منابع فارسی
منابع لاتین
فهرست عکس ها:
عکس شماره ۱: نمای ساختمان بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۲: تابلوی بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۳: نمای طبقه اول بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۴: نمای طبقه زیرزمین بخش که اتاق های کشت در آن واقع شده بودند.
عکس شماره ۵: دستگاه آون آزمایشگاه بخش.
عکس شماره ۶: اتاق پرروش شماره ۵٫
عکس شماره ۷: گلدان های خیار و توتون و کلزا واقع در اتاق پرورش شماره ۵٫
عکس شماره ۸: تفاوت های T. vaporariorum و B. tabaci.
عکس شماره ۹: پوره سن ۳ مگس سفید گلخانه (T. vaporariorum).
عکس شماره ۱۰: شفیره یا نمف یا پوره سن ۴ مگس سفید گلخانه (T.vaporariorum).
عکس شماره ۱۱: پوره و نمف مگس سفید گلخانه (T.vaporariorum) .
عکس شماره ۱۲: مراحل رشدی مگس سفید گلخانه. A- تخم. B- پوره. C- نمف. D- پوسته نمف که حشره کامل از آن خارج شده است.
عکس شماره ۱۳: شکل ظاهری مراحل رشدی مگس سفید گلخانه. A- تخم. B- لارو خزنده. C- سن دوم پورگی. D- سن سوم پورگی. E- شفیره از نمای پشتی. F- شفیره از نمای جانبی. G- حشره بالغ.
عکس شماره ۱۴: تخم گذاری مگس سفید گلخانه به صورت پراکنده روی برگ خیار.
عکس شماره ۱۵: تخم گذاری مگس سفید گلخانه به صورت دایره ای و نیم دایره ای روی برگ کلزا.
عکس شماره ۱۶: گلدان هایی که مگس های سفید توسط Leaf Coge روی آن ها منتقل شده بودند.
عکس شماره ۱۷: شکل سفید بالک های بالغ نر و ماده. A= نر، B= ماده.
عکس شماره ۱۸: تفاوت مگس های سفید گلخانه نر و ماده از نظر جثه.
عکس شماره ۱۹: مگس های سفید گلخانه مستقر شده در پشت برگ های خیار.
عکس شماره ۲۰: مگس های سفید گلخانه روی برگ خیار.
عکس شماره ۲۱: حشره کامل سن گندم (Eurygaster integriceps).
عکس شماره ۲۲: تخم های سن گندم.
عکس شماره ۲۳: تغذیه حشرات بالغ سن گندم از خوشه های گندم.
عکس شماره ۲۴: تغذیه، جفت گیری، تخم گذاری و خسارت سن گندم.
عکس شماره ۲۵: حشره کش آدمیرال (پیری پروکسی فن).
عکس شماره ۲۶: پوره سن گندم.
عکس شماره ۲۷: درست کردن اسلاید میکروسکوپی به کمک بینوکولر.
عکس شماره ۲۸: اندام زادآوری نر در گونه E. integriceps. الف: aedeagus. ب: paramere (original). ج: aedeagus تغییر شکل یافته.
عکس شماره ۲۹: حشره بالغ مگس جالیز (Dacus ciliatus).
عکس شماره ۳۰: حشره بالغ مگس جالیز (D. ciliatus).
عکس شماره ۳۱: حشره بالغ نر مگس جالیز.
عکس شماره ۳۲: حشره بالغ ماده مگس جالیز.
عکس شماره ۳۳: میوه های خیار آلوده به مگس جالیز جمع آوری شده از مزارع آفت زده.
عکس شماره ۳۴: میوه های خیار آلوده به مگس جالیز که از مزارع آفت زده جمع آورده شده بودند.
عکس شماره ۳۵: محل نگه داری و پرورش مگس های جالیز.
عکس شماره ۳۶: استوانه های نگه داری و پرورش مگس های جالیز.
عکس شماره ۳۷: ترازوی دقیق آزمایشگاه بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۳۸: پتری های حاوی مگس جالیز در مجاورت سموم با دزهای مختلف جهت آزمایشات زیست سنجی.
عکس شماره ۳۹: دزهای مختلف تهیه شده از ۴ سم دیپترکس و دلتامترین و موسپیلان و Tracer.
عکس شماره ۴۰: اپندورف هایی که جهت تهیه پروتئین هیدرولیزات آلوده به سم مورد استفاده قرار گرفتند.
عکس شماره ۴۱: میکرواپلیکاتور ۱۰۰٫
عکس شماره ۴۲: حشره کش موسپیلان با دز ppm 1000………………
مقدمه:
آدمی از سپیده دم ظهور بر این کره خاکی و از آن هنگام که دوران شکارگری و گردآوری دانه ها و میوه ها را پشت سر گذاشت و برای تهیه غذای کافی به کشاورزی پرداخت، همواره درگیر نبردی بی امان با عواملی بوده است که بعضی تندرستی و بقای او را با ایجاد
بیماری های گوناگون به چالش طلبیده اند و برخی با نابودسازی قوت و غذای او قحطی و مرگ های ناشی از گرسنگی و بی غذایی را باعث شده اند.
کشتار بی رحمانه و گسترده بیماری های همه گیری همچون طاعون، وبا، مالاریا، تب زرد، سل و … در دوران های گذشته گهگاه نسل بشر را حتی تا آستانه نیستی و نابودی برده است و زیان های وسیع آفات و بیماری های گیاهی نظیر ملخ، سن، بیماری های قارچی و … با ایجاد قحطی های هولناک، مرگ های دسته جمعی ناشی از گرسنگی را به دنبال داشته است. در تاریخ بشری تلفیق زیان های این دو گروه کراراً دیده شده که فجایع سهمگینی آفریده است.
تا حدود یک قرن پیش، به واقع بشر پس مانده خوار سفره آفات و بیماری های گیاهی بود که حاصل دسترنج او را در کشتزارها و انبارها نابود می ساخت و تنها از اوایل قرن بیستم میلادی، بشر توانسته است به کمک دانش و فناوری، مبارزه مؤثری را با این عوامل آغاز کند.
تحقیقات گیاهپزشکی و جستجو برای یافتن راه حل های مؤثر در مبارزه با آفات کشاورزی زمانی ممکن شد که انسان برخلاف گذشته این عوامل را سرنوشت محتوم و گریز ناپذیر ندانست بلکه عوامل طبیعی به شمار آورد که می توان به کمک هوش و دانش بر آن ها چیره شود.
به واقع تحقیقات گیاهپزشکی حاصل تفکر نوین و نگرش جدید انسان به طبیعت پیرامونی است و گیاهپزشکان امروزه بخش مهمی از مسئولیت سنگین تأمین خوراک بیش از 6 میلیارد نفوس بشری را بر دوش دارند.
گیاهپزشک ایرانی باید هم فون و فلور طبیعی ایران را مدنظر داشته باشد و هم گونه های وارداتی را که اکثراً بومی شده اند مورد بررسی قرار دهد و هم به موجودات زنده ای که مداوماً از مبادی ورودی رسمی و یا از مرزهای طولانی کشور به صورت غیرقانونی (از جمله آفات و بیماری ها و علف های هرز قرنطینه ای) وارد می شوند در چالش باشد. در مطالعه جانوران و حشرات و گیاهان و غیره هم باید فون و فلور Afrotropical و هم با منطقه Oriental و هم با منطقه پاله آرکتیک (که بخش اعظم سرزمین ایران در آن قرار دارد) آشنا باشد که عناصر فراوانی از هر سه منطقه اصلی جغرافیای جانوری (Zoo geography) در ایران وجود دارند توجه به این پیچیدگی ها، دشواری کار و مسئولیت سنگین گیاهپزشکان ایران را به خوبی نمایش می دهد.
تاریخچه مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی:
تاریخچه گیاهپزشکی در ایران در واقع تاریخچه مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی نیز هست. در ایران بررسی های گیاهپزشکی نسبت به سایر رشته های کشاورزی شروعی زود هنگام تر داشته است.
آغازگر این برسی ها در کشور، شادروان استاد جلال افشار بود که پس از پایان تحصیلات در روسیه در سال 1298 هجری شمسی به ایران بازگشت و شروع به تدریس در مدرسه برزگران (سلف دانشکده کشاورزی کرج) نمود.
آن شادروان در سال 1302 هـ .ش، واحد کوچکی را در انستیتو پاستور ایران با نام «اداره تشخیص محلی آفات و مبارزه با آن ها» بنیان گذاشت و تحقیق پیرامون حشرات و جانوران زیان آور کشاورزی و بعضاً دامی و انسانی را آغاز نمود و این شروع رسمی تحقیقات گیاهپزشکی در ایران و نیز هسته اولیه و سنگ بنای مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی امروزی بود. شادروان افشار در چند زمینه دیگر نیز پیشگام و بنیانگذار بود. از جمله اولین کسی بود که تدریس حشره شناسی و آفات گیاهی را پایه گذاری نمود، علاوه بر آن جمع آوری و شناسایی حشرات و جانوران از جمله عوامل بیماری زا در انسان و دام و به اصطلاح امروزی حشره شناسی و جانورشناسی پزشکی و دامپزشکی نیز با افشار آغاز شد و نیز او برخلاف برخی مدعیات، پایه گذار تحقیقات جانورشناسی و همچنین اولین موزه جانورشناسی و حشره شناسی در ایران بود. به هر حال اداره کوچکی که آن شادروان بنیان گذاشت، در سال 1306 از انستیتو پاستور ایران جدا شد و به اداره کل فلاحت در وزارت فواید عامه پیوست و در سال 1308 با احراز هر دو نقش مطالعاتی و اجرائی به «بنگاه دفع آفات» تغییر نام داد. شادروان افشار در طی این سال ها همچنان در مدرسه عالی فلاحت (دانشکده کشاورزی فعلی) نیز تدریس می کرد و نیز به تحقیق و تألیف مقالات و کتاب هایی می پرداخت که برای ایران جدید و بسیار سودمند بود، در همین سال ها موزه جانورشناسی دانشکده کشاورزی کرج را پایه گذاری نمود در واقع فعالیت و تلاش آن مرحوم در دو سمت و سو جریان داشت، از یک سو اداره کوچکی را در انستیتو پاستور تشکیل داد که منجر به مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی امروزی شد و از طرف دیگر فعالیت های وی در دانشکده کشاورزی کرج، هسته اولیه گروه های گیاهپزشکی دانشگاه های ایران را پدید آورد. بنگاه دفع آفات فوق الاشاره تحت نظر افشار و به کمک شاگردان آن مرحوم که به تدریج از مدرسه عالی فلاحت فارغ التحصیل می شدند روز به روز توسعه می یافت به طوریکه در سال های 1313 و 1314 در شمال کشور اولین و شاید تنها مبارزه کاملاً موفق بیولوژیک را با وارد کردن کفشدوزک Rodalia cardinalis با شپشک استرالیایی انجام داد. این بنگاه به تدریج آفات مهم کشور را جمع آوری و شناسایی نمود و تحقیقات روی آن ها را آغاز کرد. در سال 1322 شادروان افشار آزمایشگاهی را با نام «آزمایشگاه حشره شناسی و دفع آفات نباتی» که ریاست آن را شخصاً عهده دار بود بنا نهاد، این آزمایشگاه زیر نظر مستقیم وزیر کشاورزی و در دو اطاق در محل وزرات کشاورزی آن زمان (محل فعلی فروشگاه شهر و روستا واقع در خیابان فردوسی تهران) فعالیت می کرد. با خاتمه جنگ جهانی دوم در سال 1324 چند متخصص شوروی سابق از جمله الکساندروف، چواخیم و کریوخین نیز در این آزمایشگاه مشغول به کار و تحقیق شدند. در همین سال چند نفر فارغ التحصیل جوان دانشکده کشاورزی کرج نظیر شادروان هایک میرزایانس نیز در این آزمایشگاه به فعالیت پرداختند. شادروان میرزایانس در همین زمان به جمع آوری حشرت ایران و تعیین نام آن ها پرداخت و در واقع سنگ بنای اولیه، مجموعه عظیم حشرات ایران در بخش تحقیقات رده بندی حشرات مؤسسه را که اکنون رسماً موزه حشرات مهندس هایک میرزایانس نام دارد بنیان گذاشت. باز هم در این سال قسمت تحقیقات قارچ شناسی و بیماریهای گیاهان، با آمدن شادروان دکتر اسفندیار اسفندیاری بنیانگذاراین نوع تحقیقات در ایران، و همچنین قسمت علفهای هرز با انتقال شادروان مهندس عین اله بهبودی شاهسون، بنیانگذار جمع آوری و تشخیص و تحقیق در این رشته به آزمایشگاه مذکور فعال گردید. با همت این دو شادروان، کار جمع آوری و تشخیص گیاهان نیز در همین سال آغاز گردید و این تلاش ها به همراه تشکیل بخش شناسایی و بررسی گیاهان کشور از سال 1327 بنیان اولیه هرباریوم بسیار ارزشمند و بزرگ بخش تحقیقات رستنی های مؤسسه به شمار
می رود. آزمایشگاه مذکور در سال 1326 مجدداً به اداره کل دفع آفات نباتی انتقال یافت. این آزمایشگاه که روز به روز برکمیت و کیفیت آن افزوده می شد در سال 1328 «اداره بررسی آفات» نام گرفت و به اداره کل بررسی ها در ساختمان آن زمان وزارت کشاورزی (واقع در نبش خیابان لاله زار نو و انقلاب) پیوست. در سال 1336 اداره بررسی آفات به سطح اداره کل ارتقاء یافت و به «اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطینه» تغییر نام داد و تحت نظارت و سرپرستی مدیریت کل دفع آفات نباتی قرار گرفت و محل آن نیز تغییر یافت و به یک ساختمان استیجاری واقع در خیابان سعدی مقابل شرکت بیمه ملی ایران منتقل گردید. هم در این زمان بعضی واحدهای شهرستانی آن در اهواز، اصفهان، تبریز و ورامین گشایش یافت.
سال 1339 را باید اولین نقطه عطف در تاریخچه مؤسسه و نیز گیاهپزشکی کشور دانست، در این سال بر پایه تصویب نامه هیأت وزیران 56000 مترمربع از زمین های دولتی (خالصه) اوین برای ایجاد تأسیسات جدید در اختیار اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطینه قرار گرفت. بالاخره نقطه عطف بعدی در تاریخ مؤسسه پیش آمد، بدین معنی که در سال 1341 باز هم با تصویب هیئت وزیران اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطینه، به انستیتوی بررسی آفات و بیماری های گیاهی تغییر نام داد و به صورت سازمانی وابسته به وزارت کشاورزی، از امکانات، اختیاراتت و استقلال ویژه ای برخوردار شد، لیکن قسمت قرنطینه از آن جدا شد و به اداره کل دفع آفات نباتی (سازمان حفظ نباتات فعلی) پیوست. در این سال ها کار احداث ساختمان ها و آزمایشگاه های جدید در زمین واگذاری آغاز شد و ادامه یافت، در سال 1341، انستیتو توانست 15 هکتار دیگر از اراضی اوین را برای احداث تأسیسات و مزارع و باغ های آزمایشی و خانه های سازمانی محققین بدست آورد، انستیتو در سال 1342 رسماً به ساختمان های تازه افتتاح شده در محل فعلی انتقال یافت و در سال 1343 حدود 12 هکتار دیگر از زمین های خالصه را بدست آورد. در سال 1344 قانونی به نام «قانون تأسیس مؤسسه بررسی آفات و بیماری های گیاهی» از تصویب مجلسین وقت گذشت. در این قانون واژه انستیتو حذف و به جای آن واژه مؤسسه رسمیت یافت. در این سال ها مؤسسه توسط یک هیئت 5 نفری مرکب از آقایان دکتر قوام الدین شریف، دکتر علی اکبر آگه، شادوران مهندس هایک میرزایانس، شادروان فیروز تقی زاده و دکتر مجید امیدوار اداره می شد که هر سال یکی از اعضای این هیئت وظیفه ریاست و یکی دیگر معاونت مؤسسه را به عهده می گرفت، با تصویب قانون مؤسسه، مدیریت چرخشی هیئت پنج نفره جای خود را به مدیریت ثابت داد و شادروان دکتر عباس دواچی ریاست مؤسسه را به عهده گرفت. در طول دهه های چهل و پنجاه مؤسسه دوران شکوفایی و پیشرفت چشمگیری را پشت سر گذاشت و موفقیت های فراوانی را با همت و کوشش کارکنان و مدیران متعهد و دلسوز خود بدست آورد. کادر تحقیقاتی مؤسسه پیش از این دوران از حدود 10 نفر تجاوز نمی کرد و فضای آزمایشگاهی آن محدود به 5 اطاق 34 متری بود. مؤسسه با یک برنامه منظم توفیق یافت که تحصیل کردگان جوان و مستعد را با انجام آزمون های استخدامی بسیار دشوار به خدمت بگیرد و عده ای از آنان را برای تکمیل معلومات و تحصیلات به خارج از کشور گسیل دارد. در این دوران مؤسسه توانست چندین ساختمان بزرگ، گلخانه های متعدد و اطاق های حرارت ثابت و آزمایشگاه های مجهز تأسیس نماید و همچنین تعدادی منزل مسکونی برای اسکان محققین خود احداث کند، علاوه بر این ها واحدهای (آزمایشگاه های) استانی و شهرستانی خود را به 15 واحد (تبریز، ارومیه، بندرانزلی، تنکابن، گرگان، مشهد،ورامین، کرج، اصفهان، شیراز، بندرعباس،رفسنجان، جیرفت،اهواز و کرمانشاه) برساند. از بعد تحقیقاتی نیز مؤسسه توانست با تلاش کادرهای تحقیقاتی و فنی جوان و هدایت پیشکسوتان خود، طرح های بسیاری در تمام زمینه های گیاهپزشکی و علوم وابسته اجرا کرده و به نتایج مهمی دست یابد. در این دوران ارتباطات تحقیقاتی و علمی و مبادله کتب و نشریات و اطلاعات و محقق و کارشناس با مراکز مهم تحقیقات گیاهپزشکی و دانشگاههای کشورهای پیشرفته، رشد چشمگیری یافت. همین تلاشها موجب شد که مؤسسه در سطح جهان با عنوان Plant Pest and Disease Research Institute و با سرواژگان PPDRI شناسایی و اعتبار بین المللی یابد. دهه های 40 و50 را به حق می توان دوران طلایی شکوفایی و توسعه مؤسسه دانست.
با تصویب «قانون تأسیس سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی» در سال 1352 مؤسسه و کلیه واحدهای آن در استان ها رسماً (و نه عملاً) زیر پوشش سازمان تحقیقات درآمد و نام آن با جایگزینی واژه تحقیقات به جای بررسی به «مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی» تغییر یافت، اما مؤسسه به دلایلی عملاً تا پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی مستقل ماند و عاقبت در اوایل دهه 60 زیر نظارت کامل سازمان قرار گرفت و واحدهای استانی و شهرستانی آن نیز به صورت بخش های تحقیقاتی و با نام «بخش تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی» در مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ها ادغام شدند.
براساس مصوبه بهمن 1371 شورای عالی اداری، قسمت تحقیقات منابع طبیعی از سازمان تحقیقات جدا شد و این سازمان با نام «سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی» عملاً وظایف سازمان های ترویج و آموزشی را نیز بر عهده گرفت، به تبع آن، مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی هم جزو سازمان جدید قرار گرفت. سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی از بدو تأسیس تاکنون در تمامی استان های کشور (به جز استان قم) یک یا دو (استان های خوزستان، کرمان و سیستان و بلوچستان) مرکز تحقیقات کشاورزی ایجاد نموده و علاوه بر این مراکز، چند مؤسسه تحقیقات تک محصولی نیز به وجود آورده است، این مؤسسات تک محصولی عبارتند از: مؤسسه تحقیقات برنج کشور، مؤسسه تحقیقات پسته، مؤسسه تحقیقات خرما، مؤسسه تحقیقات پنبه کشور، مؤسسه تحقیقات مرکبات، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم و مؤسسه تحقیقات چغندرقند. هر یک از این مؤسسات و نیز مراکز تحقیقات کشاورزی پیش گفته دارای بخشی به نام «بخش تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی» یا «بخش تحقیقات گیاهپزشکی» هستند. مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی براساس شرح وظایف خود (که در ذیل خواهد آمد) موظف به هدایت و نظارت بر اجرای طرح های تحقیقاتی بخش های مذکور در مراکز تحقیقات کشاورزی استان ها و مؤسسات تک محصولی است. لیکن تداخل وظایف و روشن نبودن کامل حدود اختیارات، تفاوت بودجه و عدم استقلال کافی در ارتباط با مسائل مالی، اداری و تحقیقاتی باعث شده است که مؤسسه هنوز انسجام کامل دهه های چهل و پنجاه خود را بدست نیاورد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:28
فهرست مطالب:
اکولوژی : 3
تعاریف اکولوژی : 3
مطالعه اکولوژی براساس شرایط مطالعه : 4
مطالعه اکولوژی به اعتبارمحیط موردمطالعه : 4
موضوع علم اکولوژی ( قلمرواکولوژی ) 5
جمعیت : 5
عوامل مؤثربرتراکم : 5
اجتماع : 5
اکوسیستم : 5
اعمالی که درداخل یک اکوسیستم صورت می پذیرد: 5
ساختمان یک اکوسیستم : 6
اکوسیستم آببند( برکه ) : 7
سطح جبرانی : 8
اکوسیستمهای کشاورزی : 9
اصول اکولوژی کشاورزی 9
خصوصیات اکوسیستم کشاورزی : 10
جریان انرژی دراکوسیستم : 11
انواع زنجیره غذایی : 12
هرم : 13
تعادل یاثبات دراکوسیستم : 14
مکانیسم خود تنظیم در سیستمهای بوم شناختی : 15
پایداری اکوسیستم : 15
تغییرات اکوسیستم(توالی اکولوژیکی) : 15
انواع توالی 16
انسان واکوسیستم : 16
هشداراکولوژیکی : 17
اکولوژی گیاهی 17
مقدمه 18
تعریف جامعه گیاهی 18
تعریف جامعه شناسی گیاهی 19
صفات بوم شناسی 19
عوامل پراکنش گیاهان 20
عوامل آب و هوایی 21
عوامل خاکی 21
عوامل زیستی 22
توالی گیاهی 23
اکولوژی جنگل 24
گروه های اکولوژیک گیاهی 24
گروه گونه های اکولوژیک (Ecological Species Groups) 25
روش مطالعه تنوع زیستی: 27
روش های رج بندی (Ordination methods): 28
چکیده:
اکولوژی گیاهی
اکولوژی :
از واژه یونانی ایکوس ( Oixos )به معنی سکونتگاه و لوژی به معنی شناخت ، علم مطالعه تمامی موجودات زنده وچگونگی ارتباط آنها با محیط است . اولین بار ارنست هگل دانشمند یا اکولوژیست آلمانی( سال 1869 ) واژه اکولوژی را پیشنهاد داد.
تعاریف اکولوژی :
v مطالعه ساختمان موجود زنده ومحیط
v مطالعه ساختمان وکیفیت وقوع پدیده های زیستی درطبیعت
v مطالعه روابط متقابل میان موجود زنده ومحیط
v مطالعه اکوسیستمها
تقسیمات اکولوژی :
به اعتبارموجوداتی که مورد بررسی قرارمی گیرند:
1. اکولوژی گیاهی
2. اکولوژی جانوری
3. اکولوژی انسانی
مطالعه اکولوژی براساس شرایط مطالعه :
1. سین اکولوژی : مطالعه موجودزنده به صورت مستقل
2. اتو اکولوژی : موجودزنده درمحیط بررسی می شود.
مطالعه اکولوژی براساس مسایل موردمطالعه :
1. اکولوژی پرندگان ، حشرات ، میکروبها
2. اکولوژی منابع طبیعی ( جنگل ، مرتع ، خاک )
این مورد حتی به اکولوژی زبانها و لهجه ها و مذاهب نیزگسیترش یافته است.
مطالعه اکولوژی به اعتبارمحیط موردمطالعه :
1. اکولوژی دریا
2. اکولوژی آبهای شیرین
3. اکولوژی بیابان
4. مناطق خاکی
قلمرواکولوژی :
ترازهای سازمانی : پروتوپلاسم ، سلول ، بافت، عضو، دستگاه ، موجودزنده ،جمعیت، اجتماع ، اکوسیستم ،زیستکره
موضوع علم اکولوژی ( قلمرواکولوژی )
موضوع علم اکولوژی ازترازششم یعنی ازموجودزنده به بعد در رابطه بامحیط است.
جمعیت :
در اکولوژی به مجموعه افراد هرنوع موجود زنده که وابستگی وسکونت نسبتاً بادوامی در محل داشته باشند، جمعیت گفته می شود. ( به مجموعه افرادی ازیک نوع که دارای محل سکونت مستمرباشند. )
عوامل مؤثربرتراکم :
عوامل طبیعی ، آب وهوا و محیط
تراکم جمعیت به محیط جغرافیایی وطبیعی وابسته است.
اجتماع :
مجموع جمعیت های انواع مختلف جانداران یک منطقه را اجتماع گوئیم. چند جمعیت درکنارهم تشکیل اجتماع رامی دهد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:278
فهرست مطالب
فصل ۱: معرفی مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی
مقدمه
تاریخچه مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی
شرح وظایف اساسی مؤسسه
تشکیلات مؤسسه
بخش تحقیقات آفتکش ها
بخش تحقیقات حشرات زیان آور به گیاهان
بخش تحقیقات علف های هرز و انگل های گلدار
بخش تحقیقات سن گندم
بخش تحقیقات بیماری های گیاهی
بخش تحقیقات رده بندی حشرات
بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی
بخش تحقیقات نماتولوژی گیاهی
بخش تحقیقات مبارزه بیولوژیک
بخش تحقیقات ویروس شناسی و بیماری های ویروسی گیاهان
بخش تحقیقات شناسایی رستنی ها
بخش تحقیقات بیولوژی مولکولی و بیوتکنولوژی
نیروی انسانی
طرح های تحقیقاتی
انتشارات
منابع فصل
فصل ۲: معرفی محل کارآموزی
معرفی محل کارآموزی
فصل ۳: کلیات
کلیات
فصل ۴: پرپاراسیون میکروسکوپی حشرات و اتاله کردن حشرات
تهیه پرپاراسیون میکروسکوپی از حشرات
نحوه پرپاراسیون
اتاله کردن حشرات
منابع فصل
فصل ۵: آزمایشات انجام شده روی مگس سفید گلخانه
زیر راسته جوربالان Homoptera
کلید تشخیص خانواده های راسته جوربالان
خانواده مگس های سفید (سفید بالک ها) Aleurodidae
سفید بالک ها Aleurodidae
مراحل رشدی
تخم
پوره خزنده (اولین مرحله پورگی)
سنین دوم و سوم پورگی
شفیره
بالغین
دموگرافی و دینامیسم جمعیت
آزمایشات انجام شده روی مگس سفید گلخانه
مگس سفید
عسلک پنبه
کنه دو نقطه ای (کنه تارعنکبوتی)
شپشک آرد آلود ساحلی
منابع فصل
فصل ۶: آزمایشات انجام شده روی سن گندم
راسته Hemiptera (ناجوربالان)
زیر راسته سن ها Heteroptera
کلید شناسایی خانواده های مهم سن ها
رده بندی سن ها Heteroptera
الف- زیر راسته سن های آبزی Cryptocerata
ب- زیر راسته سن های خاکزی (Gymnocerata یا Amphicorizae)
سن گندم
آزمایشات انجام شده روی سن گندم
اثر شبه هورمون جوانی «آدمیرال» بر کنترل پوره های سن معمولی گندم در شرایط مزرعه
نتیجه کلی و بحث
نتیجه بررسی ها
منابع فصل
فصل ۷: آزمایشات انجام شده روی مگس جالیز
راسته Diptera (دوبالان)
رده بندی دو بالان
مگس های شیار پیشانی دار سیکلورهافا، گروه ساده بال ها، مگس های بال رنگی
کلید شناسایی خانواده های مهم مگس های زیر راسته براکی سرا و سیکلورهافا
مگس قهوه ای جالیز
آزمایشات انجام شده روی مگس جالیز
مگس خربزه
سرخرطومی هندوانه (سرخرطومی جالیز)
منابع فصل
فصل ۸: آزمایشات مربوط به تأثیر سموم مختلف روی درصد جوانه زنی بذر کلزا
آزمایشات مربوط به تأثیر سموم مختلف روی درصد جوانه زنی بذر کلزا
فصل ۹: کاربرد مخلوط آفتکش ها
کاربرد مخلوط آفتکش ها
چگونگی چک نمودن ثبات و سازگاری ترکیب داخل تانک
روش های ترکیب کردن مواد شیمیایی و آزمایش ثبات و سازگاری
بعد از تست چه باید کرد؟
ترکیبات سموم آفتکش
ترکیبات سموم علف کش و حشره کش
ترکیبات سموم علف کش و قارچکش
ترکیبات سموم علف کش و حاصلخیز کننده یا بارور کننده مایع
ترکیبات سموم علف کش و حاصلخیز کننده خشک
متخصصان می گویند: سموم قارچکش همیشه اگر خوب ترکیب شوند، سودمند هستند
مفید بودن ثبات دهنده های حالت اسیدی در کاهش حمل سم در یک جریان شبیه سازی شده
منابع فصل
فصل ۱۰: منابع
منابع فارسی
منابع لاتین
فهرست عکس ها:
عکس شماره ۱: نمای ساختمان بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۲: تابلوی بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۳: نمای طبقه اول بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۴: نمای طبقه زیرزمین بخش که اتاق های کشت در آن واقع شده بودند.
عکس شماره ۵: دستگاه آون آزمایشگاه بخش.
عکس شماره ۶: اتاق پرروش شماره ۵٫
عکس شماره ۷: گلدان های خیار و توتون و کلزا واقع در اتاق پرورش شماره ۵٫
عکس شماره ۸: تفاوت های T. vaporariorum و B. tabaci.
عکس شماره ۹: پوره سن ۳ مگس سفید گلخانه (T. vaporariorum).
عکس شماره ۱۰: شفیره یا نمف یا پوره سن ۴ مگس سفید گلخانه (T.vaporariorum).
عکس شماره ۱۱: پوره و نمف مگس سفید گلخانه (T.vaporariorum) .
عکس شماره ۱۲: مراحل رشدی مگس سفید گلخانه. A- تخم. B- پوره. C- نمف. D- پوسته نمف که حشره کامل از آن خارج شده است.
عکس شماره ۱۳: شکل ظاهری مراحل رشدی مگس سفید گلخانه. A- تخم. B- لارو خزنده. C- سن دوم پورگی. D- سن سوم پورگی. E- شفیره از نمای پشتی. F- شفیره از نمای جانبی. G- حشره بالغ.
عکس شماره ۱۴: تخم گذاری مگس سفید گلخانه به صورت پراکنده روی برگ خیار.
عکس شماره ۱۵: تخم گذاری مگس سفید گلخانه به صورت دایره ای و نیم دایره ای روی برگ کلزا.
عکس شماره ۱۶: گلدان هایی که مگس های سفید توسط Leaf Coge روی آن ها منتقل شده بودند.
عکس شماره ۱۷: شکل سفید بالک های بالغ نر و ماده. A= نر، B= ماده.
عکس شماره ۱۸: تفاوت مگس های سفید گلخانه نر و ماده از نظر جثه.
عکس شماره ۱۹: مگس های سفید گلخانه مستقر شده در پشت برگ های خیار.
عکس شماره ۲۰: مگس های سفید گلخانه روی برگ خیار.
عکس شماره ۲۱: حشره کامل سن گندم (Eurygaster integriceps).
عکس شماره ۲۲: تخم های سن گندم.
عکس شماره ۲۳: تغذیه حشرات بالغ سن گندم از خوشه های گندم.
عکس شماره ۲۴: تغذیه، جفت گیری، تخم گذاری و خسارت سن گندم.
عکس شماره ۲۵: حشره کش آدمیرال (پیری پروکسی فن).
عکس شماره ۲۶: پوره سن گندم.
عکس شماره ۲۷: درست کردن اسلاید میکروسکوپی به کمک بینوکولر.
عکس شماره ۲۸: اندام زادآوری نر در گونه E. integriceps. الف: aedeagus. ب: paramere (original). ج: aedeagus تغییر شکل یافته.
عکس شماره ۲۹: حشره بالغ مگس جالیز (Dacus ciliatus).
عکس شماره ۳۰: حشره بالغ مگس جالیز (D. ciliatus).
عکس شماره ۳۱: حشره بالغ نر مگس جالیز.
عکس شماره ۳۲: حشره بالغ ماده مگس جالیز.
عکس شماره ۳۳: میوه های خیار آلوده به مگس جالیز جمع آوری شده از مزارع آفت زده.
عکس شماره ۳۴: میوه های خیار آلوده به مگس جالیز که از مزارع آفت زده جمع آورده شده بودند.
عکس شماره ۳۵: محل نگه داری و پرورش مگس های جالیز.
عکس شماره ۳۶: استوانه های نگه داری و پرورش مگس های جالیز.
عکس شماره ۳۷: ترازوی دقیق آزمایشگاه بخش حشره شناسی کشاورزی.
عکس شماره ۳۸: پتری های حاوی مگس جالیز در مجاورت سموم با دزهای مختلف جهت آزمایشات زیست سنجی.
عکس شماره ۳۹: دزهای مختلف تهیه شده از ۴ سم دیپترکس و دلتامترین و موسپیلان و Tracer.
عکس شماره ۴۰: اپندورف هایی که جهت تهیه پروتئین هیدرولیزات آلوده به سم مورد استفاده قرار گرفتند.
عکس شماره ۴۱: میکرواپلیکاتور ۱۰۰٫
عکس شماره ۴۲: حشره کش موسپیلان با دز ppm 1000………………
مقدمه:
آدمی از سپیده دم ظهور بر این کره خاکی و از آن هنگام که دوران شکارگری و گردآوری دانه ها و میوه ها را پشت سر گذاشت و برای تهیه غذای کافی به کشاورزی پرداخت، همواره درگیر نبردی بی امان با عواملی بوده است که بعضی تندرستی و بقای او را با ایجاد
بیماری های گوناگون به چالش طلبیده اند و برخی با نابودسازی قوت و غذای او قحطی و مرگ های ناشی از گرسنگی و بی غذایی را باعث شده اند.
کشتار بی رحمانه و گسترده بیماری های همه گیری همچون طاعون، وبا، مالاریا، تب زرد، سل و … در دوران های گذشته گهگاه نسل بشر را حتی تا آستانه نیستی و نابودی برده است و زیان های وسیع آفات و بیماری های گیاهی نظیر ملخ، سن، بیماری های قارچی و … با ایجاد قحطی های هولناک، مرگ های دسته جمعی ناشی از گرسنگی را به دنبال داشته است. در تاریخ بشری تلفیق زیان های این دو گروه کراراً دیده شده که فجایع سهمگینی آفریده است.
تا حدود یک قرن پیش، به واقع بشر پس مانده خوار سفره آفات و بیماری های گیاهی بود که حاصل دسترنج او را در کشتزارها و انبارها نابود می ساخت و تنها از اوایل قرن بیستم میلادی، بشر توانسته است به کمک دانش و فناوری، مبارزه مؤثری را با این عوامل آغاز کند.
تحقیقات گیاهپزشکی و جستجو برای یافتن راه حل های مؤثر در مبارزه با آفات کشاورزی زمانی ممکن شد که انسان برخلاف گذشته این عوامل را سرنوشت محتوم و گریز ناپذیر ندانست بلکه عوامل طبیعی به شمار آورد که می توان به کمک هوش و دانش بر آن ها چیره شود.
به واقع تحقیقات گیاهپزشکی حاصل تفکر نوین و نگرش جدید انسان به طبیعت پیرامونی است و گیاهپزشکان امروزه بخش مهمی از مسئولیت سنگین تأمین خوراک بیش از 6 میلیارد نفوس بشری را بر دوش دارند.
گیاهپزشک ایرانی باید هم فون و فلور طبیعی ایران را مدنظر داشته باشد و هم گونه های وارداتی را که اکثراً بومی شده اند مورد بررسی قرار دهد و هم به موجودات زنده ای که مداوماً از مبادی ورودی رسمی و یا از مرزهای طولانی کشور به صورت غیرقانونی (از جمله آفات و بیماری ها و علف های هرز قرنطینه ای) وارد می شوند در چالش باشد. در مطالعه جانوران و حشرات و گیاهان و غیره هم باید فون و فلور Afrotropical و هم با منطقه Oriental و هم با منطقه پاله آرکتیک (که بخش اعظم سرزمین ایران در آن قرار دارد) آشنا باشد که عناصر فراوانی از هر سه منطقه اصلی جغرافیای جانوری (Zoo geography) در ایران وجود دارند توجه به این پیچیدگی ها، دشواری کار و مسئولیت سنگین گیاهپزشکان ایران را به خوبی نمایش می دهد.
تاریخچه مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی:
تاریخچه گیاهپزشکی در ایران در واقع تاریخچه مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی نیز هست. در ایران بررسی های گیاهپزشکی نسبت به سایر رشته های کشاورزی شروعی زود هنگام تر داشته است.
آغازگر این برسی ها در کشور، شادروان استاد جلال افشار بود که پس از پایان تحصیلات در روسیه در سال 1298 هجری شمسی به ایران بازگشت و شروع به تدریس در مدرسه برزگران (سلف دانشکده کشاورزی کرج) نمود.
آن شادروان در سال 1302 هـ .ش، واحد کوچکی را در انستیتو پاستور ایران با نام «اداره تشخیص محلی آفات و مبارزه با آن ها» بنیان گذاشت و تحقیق پیرامون حشرات و جانوران زیان آور کشاورزی و بعضاً دامی و انسانی را آغاز نمود و این شروع رسمی تحقیقات گیاهپزشکی در ایران و نیز هسته اولیه و سنگ بنای مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی امروزی بود. شادروان افشار در چند زمینه دیگر نیز پیشگام و بنیانگذار بود. از جمله اولین کسی بود که تدریس حشره شناسی و آفات گیاهی را پایه گذاری نمود، علاوه بر آن جمع آوری و شناسایی حشرات و جانوران از جمله عوامل بیماری زا در انسان و دام و به اصطلاح امروزی حشره شناسی و جانورشناسی پزشکی و دامپزشکی نیز با افشار آغاز شد و نیز او برخلاف برخی مدعیات، پایه گذار تحقیقات جانورشناسی و همچنین اولین موزه جانورشناسی و حشره شناسی در ایران بود. به هر حال اداره کوچکی که آن شادروان بنیان گذاشت، در سال 1306 از انستیتو پاستور ایران جدا شد و به اداره کل فلاحت در وزارت فواید عامه پیوست و در سال 1308 با احراز هر دو نقش مطالعاتی و اجرائی به «بنگاه دفع آفات» تغییر نام داد. شادروان افشار در طی این سال ها همچنان در مدرسه عالی فلاحت (دانشکده کشاورزی فعلی) نیز تدریس می کرد و نیز به تحقیق و تألیف مقالات و کتاب هایی می پرداخت که برای ایران جدید و بسیار سودمند بود، در همین سال ها موزه جانورشناسی دانشکده کشاورزی کرج را پایه گذاری نمود در واقع فعالیت و تلاش آن مرحوم در دو سمت و سو جریان داشت، از یک سو اداره کوچکی را در انستیتو پاستور تشکیل داد که منجر به مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی امروزی شد و از طرف دیگر فعالیت های وی در دانشکده کشاورزی کرج، هسته اولیه گروه های گیاهپزشکی دانشگاه های ایران را پدید آورد. بنگاه دفع آفات فوق الاشاره تحت نظر افشار و به کمک شاگردان آن مرحوم که به تدریج از مدرسه عالی فلاحت فارغ التحصیل می شدند روز به روز توسعه می یافت به طوریکه در سال های 1313 و 1314 در شمال کشور اولین و شاید تنها مبارزه کاملاً موفق بیولوژیک را با وارد کردن کفشدوزک Rodalia cardinalis با شپشک استرالیایی انجام داد. این بنگاه به تدریج آفات مهم کشور را جمع آوری و شناسایی نمود و تحقیقات روی آن ها را آغاز کرد. در سال 1322 شادروان افشار آزمایشگاهی را با نام «آزمایشگاه حشره شناسی و دفع آفات نباتی» که ریاست آن را شخصاً عهده دار بود بنا نهاد، این آزمایشگاه زیر نظر مستقیم وزیر کشاورزی و در دو اطاق در محل وزرات کشاورزی آن زمان (محل فعلی فروشگاه شهر و روستا واقع در خیابان فردوسی تهران) فعالیت می کرد. با خاتمه جنگ جهانی دوم در سال 1324 چند متخصص شوروی سابق از جمله الکساندروف، چواخیم و کریوخین نیز در این آزمایشگاه مشغول به کار و تحقیق شدند. در همین سال چند نفر فارغ التحصیل جوان دانشکده کشاورزی کرج نظیر شادروان هایک میرزایانس نیز در این آزمایشگاه به فعالیت پرداختند. شادروان میرزایانس در همین زمان به جمع آوری حشرت ایران و تعیین نام آن ها پرداخت و در واقع سنگ بنای اولیه، مجموعه عظیم حشرات ایران در بخش تحقیقات رده بندی حشرات مؤسسه را که اکنون رسماً موزه حشرات مهندس هایک میرزایانس نام دارد بنیان گذاشت. باز هم در این سال قسمت تحقیقات قارچ شناسی و بیماریهای گیاهان، با آمدن شادروان دکتر اسفندیار اسفندیاری بنیانگذاراین نوع تحقیقات در ایران، و همچنین قسمت علفهای هرز با انتقال شادروان مهندس عین اله بهبودی شاهسون، بنیانگذار جمع آوری و تشخیص و تحقیق در این رشته به آزمایشگاه مذکور فعال گردید. با همت این دو شادروان، کار جمع آوری و تشخیص گیاهان نیز در همین سال آغاز گردید و این تلاش ها به همراه تشکیل بخش شناسایی و بررسی گیاهان کشور از سال 1327 بنیان اولیه هرباریوم بسیار ارزشمند و بزرگ بخش تحقیقات رستنی های مؤسسه به شمار
می رود. آزمایشگاه مذکور در سال 1326 مجدداً به اداره کل دفع آفات نباتی انتقال یافت. این آزمایشگاه که روز به روز برکمیت و کیفیت آن افزوده می شد در سال 1328 «اداره بررسی آفات» نام گرفت و به اداره کل بررسی ها در ساختمان آن زمان وزارت کشاورزی (واقع در نبش خیابان لاله زار نو و انقلاب) پیوست. در سال 1336 اداره بررسی آفات به سطح اداره کل ارتقاء یافت و به «اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطینه» تغییر نام داد و تحت نظارت و سرپرستی مدیریت کل دفع آفات نباتی قرار گرفت و محل آن نیز تغییر یافت و به یک ساختمان استیجاری واقع در خیابان سعدی مقابل شرکت بیمه ملی ایران منتقل گردید. هم در این زمان بعضی واحدهای شهرستانی آن در اهواز، اصفهان، تبریز و ورامین گشایش یافت.
سال 1339 را باید اولین نقطه عطف در تاریخچه مؤسسه و نیز گیاهپزشکی کشور دانست، در این سال بر پایه تصویب نامه هیأت وزیران 56000 مترمربع از زمین های دولتی (خالصه) اوین برای ایجاد تأسیسات جدید در اختیار اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطینه قرار گرفت. بالاخره نقطه عطف بعدی در تاریخ مؤسسه پیش آمد، بدین معنی که در سال 1341 باز هم با تصویب هیئت وزیران اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطینه، به انستیتوی بررسی آفات و بیماری های گیاهی تغییر نام داد و به صورت سازمانی وابسته به وزارت کشاورزی، از امکانات، اختیاراتت و استقلال ویژه ای برخوردار شد، لیکن قسمت قرنطینه از آن جدا شد و به اداره کل دفع آفات نباتی (سازمان حفظ نباتات فعلی) پیوست. در این سال ها کار احداث ساختمان ها و آزمایشگاه های جدید در زمین واگذاری آغاز شد و ادامه یافت، در سال 1341، انستیتو توانست 15 هکتار دیگر از اراضی اوین را برای احداث تأسیسات و مزارع و باغ های آزمایشی و خانه های سازمانی محققین بدست آورد، انستیتو در سال 1342 رسماً به ساختمان های تازه افتتاح شده در محل فعلی انتقال یافت و در سال 1343 حدود 12 هکتار دیگر از زمین های خالصه را بدست آورد. در سال 1344 قانونی به نام «قانون تأسیس مؤسسه بررسی آفات و بیماری های گیاهی» از تصویب مجلسین وقت گذشت. در این قانون واژه انستیتو حذف و به جای آن واژه مؤسسه رسمیت یافت. در این سال ها مؤسسه توسط یک هیئت 5 نفری مرکب از آقایان دکتر قوام الدین شریف، دکتر علی اکبر آگه، شادوران مهندس هایک میرزایانس، شادروان فیروز تقی زاده و دکتر مجید امیدوار اداره می شد که هر سال یکی از اعضای این هیئت وظیفه ریاست و یکی دیگر معاونت مؤسسه را به عهده می گرفت، با تصویب قانون مؤسسه، مدیریت چرخشی هیئت پنج نفره جای خود را به مدیریت ثابت داد و شادروان دکتر عباس دواچی ریاست مؤسسه را به عهده گرفت. در طول دهه های چهل و پنجاه مؤسسه دوران شکوفایی و پیشرفت چشمگیری را پشت سر گذاشت و موفقیت های فراوانی را با همت و کوشش کارکنان و مدیران متعهد و دلسوز خود بدست آورد. کادر تحقیقاتی مؤسسه پیش از این دوران از حدود 10 نفر تجاوز نمی کرد و فضای آزمایشگاهی آن محدود به 5 اطاق 34 متری بود. مؤسسه با یک برنامه منظم توفیق یافت که تحصیل کردگان جوان و مستعد را با انجام آزمون های استخدامی بسیار دشوار به خدمت بگیرد و عده ای از آنان را برای تکمیل معلومات و تحصیلات به خارج از کشور گسیل دارد. در این دوران مؤسسه توانست چندین ساختمان بزرگ، گلخانه های متعدد و اطاق های حرارت ثابت و آزمایشگاه های مجهز تأسیس نماید و همچنین تعدادی منزل مسکونی برای اسکان محققین خود احداث کند، علاوه بر این ها واحدهای (آزمایشگاه های) استانی و شهرستانی خود را به 15 واحد (تبریز، ارومیه، بندرانزلی، تنکابن، گرگان، مشهد،ورامین، کرج، اصفهان، شیراز، بندرعباس،رفسنجان، جیرفت،اهواز و کرمانشاه) برساند. از بعد تحقیقاتی نیز مؤسسه توانست با تلاش کادرهای تحقیقاتی و فنی جوان و هدایت پیشکسوتان خود، طرح های بسیاری در تمام زمینه های گیاهپزشکی و علوم وابسته اجرا کرده و به نتایج مهمی دست یابد. در این دوران ارتباطات تحقیقاتی و علمی و مبادله کتب و نشریات و اطلاعات و محقق و کارشناس با مراکز مهم تحقیقات گیاهپزشکی و دانشگاههای کشورهای پیشرفته، رشد چشمگیری یافت. همین تلاشها موجب شد که مؤسسه در سطح جهان با عنوان Plant Pest and Disease Research Institute و با سرواژگان PPDRI شناسایی و اعتبار بین المللی یابد. دهه های 40 و50 را به حق می توان دوران طلایی شکوفایی و توسعه مؤسسه دانست.
با تصویب «قانون تأسیس سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی» در سال 1352 مؤسسه و کلیه واحدهای آن در استان ها رسماً (و نه عملاً) زیر پوشش سازمان تحقیقات درآمد و نام آن با جایگزینی واژه تحقیقات به جای بررسی به «مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی» تغییر یافت، اما مؤسسه به دلایلی عملاً تا پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی مستقل ماند و عاقبت در اوایل دهه 60 زیر نظارت کامل سازمان قرار گرفت و واحدهای استانی و شهرستانی آن نیز به صورت بخش های تحقیقاتی و با نام «بخش تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی» در مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ها ادغام شدند.
براساس مصوبه بهمن 1371 شورای عالی اداری، قسمت تحقیقات منابع طبیعی از سازمان تحقیقات جدا شد و این سازمان با نام «سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی» عملاً وظایف سازمان های ترویج و آموزشی را نیز بر عهده گرفت، به تبع آن، مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی هم جزو سازمان جدید قرار گرفت. سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی از بدو تأسیس تاکنون در تمامی استان های کشور (به جز استان قم) یک یا دو (استان های خوزستان، کرمان و سیستان و بلوچستان) مرکز تحقیقات کشاورزی ایجاد نموده و علاوه بر این مراکز، چند مؤسسه تحقیقات تک محصولی نیز به وجود آورده است، این مؤسسات تک محصولی عبارتند از: مؤسسه تحقیقات برنج کشور، مؤسسه تحقیقات پسته، مؤسسه تحقیقات خرما، مؤسسه تحقیقات پنبه کشور، مؤسسه تحقیقات مرکبات، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم و مؤسسه تحقیقات چغندرقند. هر یک از این مؤسسات و نیز مراکز تحقیقات کشاورزی پیش گفته دارای بخشی به نام «بخش تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی» یا «بخش تحقیقات گیاهپزشکی» هستند. مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی براساس شرح وظایف خود (که در ذیل خواهد آمد) موظف به هدایت و نظارت بر اجرای طرح های تحقیقاتی بخش های مذکور در مراکز تحقیقات کشاورزی استان ها و مؤسسات تک محصولی است. لیکن تداخل وظایف و روشن نبودن کامل حدود اختیارات، تفاوت بودجه و عدم استقلال کافی در ارتباط با مسائل مالی، اداری و تحقیقاتی باعث شده است که مؤسسه هنوز انسجام کامل دهه های چهل و پنجاه خود را بدست نیاورد.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:94
فهرست مطالب :
مقدمه ……………………………………………………………………………………………..1
انواع کشت درون شیشه ای …..…………………………………………………………………….3
کاربردهای کشت بافت گیاهی ……………………………………………………………………….4
روشهای سترون سازی ………..……………………………………………………………………7
روش حرارت خشک …………………………………………………………………………..10
روش حرارت مرطوب ………………………………………………………………………..12
روش الترا فیتراسیون ……………………………………………………………………….15
روش استریلیزاسیون شیمیایی …….…………………………………………………….….16
نحوه تاثیر حرارت های بالا بر روی اجزای مدیوم کشت…………………………………………..…20
روش های پیشگیری از آلودگی …………………………………………………………………….22
اجزای غذایی تشکیل دهنده مدیوم کشت بافتهای گیاهی………………………………………….….24
املاح معدنی….………………………………………………………………………….….24
مواد تنظیم کننده رشد گیاهان..…….…………………………………………………….…..27
ویتامینها ….……………………………………………………………………………….31
اسیدهای آمینه و آمید ها ….……………………………….………………………………..33
مکملهای آلی کمپلکس ….……………………………………………………………………34
ذغال ………………………………………………………………………………………35
منابع کربن …………………………………………………………………………………36
مواد تنظیم کننده فشار اسمزی …..…………………………………………………………38
آب……………………………………………………………………………………..…39
10-ماده زمینه مدیوم کشت …….………………………………………………………………40
نحوه انتخاب مدیوم کشت………………………………………………………………………..42
تهیه ریز نمونه…………………………………………………………………………………44
عوامل مربوط به گزینش ریز نمونه……….………………………………………………….….45
ایجاد و نگهداری کشت کالوس………….…………………………………………………………48
روش کار………………………..……………………………………………………………57
نحوه بررسی نتایج بدست آمده……………..……………………………………………..…64
کشت سلول، بافت و اندام گیاهی.…………………………………………………………..…65
رشد و نمو گیاهان……………..………………………………………………………………66
کشت بافت گیاهی ………………………………………………………………………..…69
کشت سلول گیاهی ………………………………………………………………………….70
پروتو پلاستها ……………………………………………………………………………71
کشت اندام گیاهی ……………………………………………………………………..…..72
باز زایی گیاهان …………………………………………………………………………73
تکثیر گیاه در مقیاس بزرگ ……………………………………………………………….76
بانکها ی نطفه گیاهان ……………………………………………………………………77
منشاء ماهیت و اهمیت تنوع در کشت بافت …………………………………………………79
اساس تنوع سوماکلونال ………………………………………………………………… 81
تنوع ژنتیکی حاصل از گیاه پایه……………………………………………………………81
تنوع ژنیتکی ایجاد شده در مدت زمان کشت …………………………………………………82
دلایل تنوع سوماکلونال ……….……………………………………………………………..،،..83
ژنوم سیتوپلاسمی و تنوع سوما کلونال ………………………………………………………….85
دلایل تنوع اپی ژنیتک در کشت بافت ….………………………………………………………….85
استفاده از تنوع سوماکلو نال در اصلاح ..……………………………………………………..…89
فهرست منابع ………………………………………………………………………………….90
مقدمه :
کشت بافت گیاهی بطور خلاصه شامل کشت پروتوپلاست ,سلول,بافت و اندام گیاهی است. در همه این کشتها, رشد ماده گیاهی عاری از میکروب در یک محیط سترون مثل محیط کشت مغذی سترون در یک لوله آزمایش صورت می گیرد.در سال های اخیر, تکنیک های کشت بافت گیاهی به یک ابزار خیلی قوی برای تکثیر و اصلاح گونه های گیاهی زیادی تبدیل شده اند. این تکنولوژی با پژوهش گتلیب هابرلنت(Gottlieb Haberlandt) در مورد پر توانی سلول در اوایل قرن 20 شروع شد.وی با توجه به این نکته که با دستکاری محیط کشت سلولها , سلولهای کشت شده مراحل نموی یک رشد عادی را تکرار خواهند نمود , پیشنهاد گسترش تکنیک های جداسازی و کشت بافت های گیاهی را ارائه داد.
کشت اکسین ها توسط ونت Wentو همکاران و کشف سیتوکنین ها توسط اسکوگSkoog و همکاران, قبل از اولین کشت موفق بافت های گیاهی در آزمایشگاه صورت گرفت (گاتریت,1934 : نوبکورت , 1939).
اولین کشت موفق کالوس هویج و توتون توسط وایتWhite(1943)گزارش گردید. اسکوگ و میلر Miler(1957)گزارش کردند که اثر متقابل کمی بین اکسین ها و سیتوکنین ها نوع رشد و ریخت زایی گیاه را تعیین میکند. مطالعات آنها بر روی توتون نشان داد که نسبت بالای اکسین به سیتوکنین, ریشه زایی را تحریک نموده و پایین بودن این نسبت, باعث تحریک تشکیل اندام هوایی می شود اما این پاسخ, عمومی نیست. با این که دستکاری نسبت اکسین و سیتوکنین در ریخت زایی گونه های زیادی موفقیت آمیز بوده است, اما امروزه واضح است که عوامل زیاد دیگری بر توانایی سلولها در کشت برای تمایز ریشه, اندام هوایی و یا رویان موثر هستند.
ایجاد انگیزه برای بکارگیری تکنیک های کشت بافت گیاهی در تکثیر و اصلاح گونه های گیاهی از کار اولیه مورلMorel(1960) روی تکثیر ارکیده در محیط کشت و تهیه یک محیط کشت جدید با غلظت بالایی از نمک های معدنی توسط موراشیکMurashige و اسکوت(1962)ناشی شد. از آن به بعد, این تکنولوژی به صورت قابل توجهی رشد یافت و امروزه یک نقش کلیدی در تکثیر, اصلاح و مهندسی ژنتیک گیاهی ایفا می کند.
کشت بافت های گیاهی بر پایه سه قابلیت گیاهی استوار است :
1- پر توانی Totipotency, که توان یا ظرفیت توارثی یک سلول گیاهی برای نمو به یک گیاه کامل با القای تحریک مناسب است . پر توانی بر این مطلب دلالت می کند که هر سلول واجد تمام اطلاعات لازم برای رشد و تکثیر می باشد. گرچه از لحاظ نظری همه سلولهای گیاهی پر توان هستند, با این حال سلولهای مریستمی بیشترین توان بیان این ویژگی را دارند .
2- تمایز زداییDedifferentiation , که توان سلولهای بالغ برای بازگشت به شرایط مریستمی است و بعد از آن سلولها با باز تمایزیRedifferentiation اندام های جدیدی را سازماندهی می کنند .
3- شایستگی Competency , که توانایی ذاتی یک سلول یا بافت گیاهی را برای نمو در یک مسیر مشخص بیان می کند. برای مثال , سلول های با شایستگی رویانی توانایی تبدیل شدن به رویان های کاملا فعال را دارند. در مقابل این اصطلاح , واژه ناشا یستگی یا ناتوانی ریخت زایی بیان می شود.
انواع کشت درون شیشه ای :
1- کشت گیاهان کامل ( برای مثال: کشت بذر ارکیده , کشت دانه رست Seedling)
2- کشت رویان (برای مثال : کشت رویان نارس )
3- کشت اندام ( برای مثال : کشت مریستم )
کشت شاخساره Shoot tip
کشت ریشه
کشت برگ
کشت بساک
4- کشت کالوس
5- کشت معلق و کشت سلولهای منفرد
6- کشت پروتوپلاست
کاربردهای کشت بافت گیاهی :
عمومی ترین دلایل بکارگیری تکنیک های درون شیشه ای برای تولید گیاه در جدول -2 خلاصه شده است اما مهم ترین کاربرد آن در این قرن,استفاده از تکنولوژی ژن برای بهبود محصولات است. اهمیت گیاهان برای بشر بر کسی پوشیده نیست. ما به گیاهان برای غذا, فیبر, سوخت, دارو و مسکن وابسته ایم .
بنابراین, جای تعجب نیست که بیشتر فعالیت بشر در جهت افزایش و تولید گیاهی با خصوصیات مفید متمرکز می شود.
روش های مرسوم برای اصلاح گیاهان زیاد بررسی شده اند. اما این روش ها محدودیت هایی دارند. پیشرفت قابل توجه در دانش ما از مکانیسم های ملکولی و سلولی که فعالیت ها و اعمال سیستم های زنده را پشتیبانی می کنند ما قادر به توسعه روش های جدید در بهبود گیاهان نموده است. این تکنیک ها بر روی کاربرد زیست شناسی ملکولی و سلولی تاکید می کنند. سهم بیوتکنولوژی گیاهی از طریق دست ورزی ژن فقط محدود به افزایش عملکرد محصولات یا تولید وسایلی برای پیشگیری از آسیب آفات و امراض نمی شود , بلکه ما را در افزایش کیفیت غذا و روش استفاده از زمین یاری می دهد . بنابراین , بیوتکنولوژی گیاهی توانایی قابل توجهی برای رشد و افزایش کیفیت زندگی و سلامتی بیوسفر دارد.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:111
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 1
فصل اول
کلیات……………………………………………………………………………………… 7
1-1- کلزا……………………………………………………………………………….. 7
1-2- پنبه……………………………………………………………………………….. 9
1-3- آللوپاتی…………………………………………………………………………………………………………. 11
1-4- سیستمهای کشت………………………………………………………………….. 15
فصل دوم
بررسی منابع…………………………………………………………………………………………………………….. 19
2-1- کشت دوم پنبه پس از کلزا………………………………………………………………………………… 19
2-2 – مراحل نمو پنبه…………………………………………………………………………………………………23
2-3- مدیریت بقایای گیاهی در کشت دوم پنبه…………………………………………………………….. 24
2-3-1- نقش بقایای گیاهی بر مواد آلی خاک………………………………………………………………. 29
2-3-2- اثر شخم بر بقایا در کشت دوم پنبه………………………………………………………………… 31
2-3-3- اثر آللوپاتیک بقایای گیاهی بر کشت دوم پنبه پس از کلزا…………………………………. 32
2-4- نیتروژن در پنبه…………………………………………………………………….. 32
2-4-1- نقش نیتروژن درگیاه………………………………………………………………………………………… 32
2-4-2- تاثیر بیش بود و کمبود نیتروژن در پنبه……………………………………………………………….. 34
2-4-3- نقش آب در کارائی نیتروژن در پنبه…………………………………………………………………… 36
2-4-4- مصرف کود نیتروژن در پنبه……………………………………………………………………………… 36
فصل سوم
مواد و روشها……………………………………………………………………………………………………………… 40
3-1- محل و موقعیت اجرای طرح………………………………………………………………………………… 40
3-2- نحوه اجرای طرح……………………………………………………………………. 40
3-3- مراحل اجرا………………………………………………………………………………………………………… 41
3-4- رقم پنبه مورد کشت…………………………………………………………………43
3-5- صفات مورد بررسی………………………………………………………………… 43
3-6- تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………. 44
فصل چهارم
نتایج…………………………………………………………………………………………………………………………. 50
4-1- تاثیر بقایای کلزا،عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر استقرار پنبه……………………………50 4-2- تاثیر بقایای کلزا، عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر رشد رویشی پنبه…………………..53.
4-3- تاثیر بقایای کلزا،عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر رشد زایشی پنبه………..59
4-4- تاثیر بقایای کلزا، عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر چینهای برداشت ………67
و وزن تک غوزه و عملکرد کل
بحث……………………………………………………………………………………………………………………………76
نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………………………………………………85
پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………….. 86
منابع مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………….. 87
فهرست جداول
عنوان صفحه
3-1- آمار 20 ساله ایستگاه هوا شناسی هاشم آباد گرگان در ماههای مورد کشت ……………….. 45
از سال 1363 تا 1383
3-2- آمار ایستگاه هواشناسی هاشم آباد گرگان در ماههای مورد کشت در …………………….. 46
سال آزمایش (1384)
3-3- علامات اختصاری بکار گرفته شده در طرح………………………………………………………….47
3-4- نقشه طرح آزمایشی در مزرعه…………………………………………………………………………… 48
3-5- نتایج آزمون خاک قطعه آزمایشی…………………………………………………………………………48
4-1- میانگین مربعات حاصل از تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در بررسی اثر…………. 74
بقایای گیاهی کلزا، خاک ورزی و مقدار کود نیتروژن در کشت دوم پنبه
4-2- مقایسه میانگین اثرات اصلی صفات مورد بررسی در بررسی اثر بقایای گیاهی…………. 75
کلزا، خاک ورزی و مقدار کود نیتروژن در کشت دوم پنبه به روش دانکن
4-3- مقایسه میانگین اثرات متقابل صفات مورد بررسی در بررسی اثر بقایای گیاهی………… 76
کلزا، خاک ورزی و مقدار کود نیتروژن در کشت دوم پنبه به روش دانکن
فهرست اشکال
عنوان صفحه
4-1- تاثیر عملیات خاک ورزی بر در صد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………. 51
4-2- تاثیر بقایای گیاهی بر درصد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………………. 51
4-3- تاثیر کود نیتروژن بر درصد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………………… 51
4-4- اثر بقایای گیاهی و عملیلات خاک ورزی بر درصد استقرار…………………………………. 51
4-5- اثر کود نیتروژن و عملیلات خاک ورزی بر درصد استقرار………………………………….. 52
4-6- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر درصد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………….. 52
4-7- تاثیر عملیات خاک ورزی بر روند ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………….56
4-8- تاثیر بقایای گیاهی بر روند ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………………………………56
4-9- تاثیر کود نیتروژن بر روند ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………………. 56
4-10- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………….. 56
4-11- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………. 57
4-12- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………… 57
4-13- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه رویا………………………………………… 57
4-14- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه رویا…………………………………………. 57
4-15- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر تعداد شاخه رویا پنبه در کشت دوم پس از کلزا………… 58
4-16- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه زایا………………………………………… 58
4-17- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه زایا………………………………………….. 58
4-18- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر تعداد شاخه زایا پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………. 58
4-19- تاثیر عملیات خاک ورزی برروند غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………………. 62
4-20- تاثیر بقایای گیاهی بر روند غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………….. 62
4-21- تاثیر کود نیتروژن بر روند غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………………… 62
4-22- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر اوج غنچه دهی………………………………………….. 62
4-23- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر اوج غنچه دهی…………………………………………… 63
4-24- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر اوج غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………….. 63
4-25- تاثیر عملیات خاک ورزی بر روند گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………….. 63
4-26- تاثیر بقایای گیاهی بر روند گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………….. 63
4-27- تاثیر کود نیتروژن بر روند گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………………… 64
4-28- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر اوج گلدهی……………………………………………….. 64
4-29- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر اوج گلدهی………………………………………………… 64
4-30- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر اوج گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………….. 64
4-31- تاثیر عملیات خاک ورزی بر روند غوزه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………. 65
4-32- تاثیر بقایای گیاهی بر روند غوزه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………65
4-33- تاثیرکود نیتروژن بر روند غوزه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………..65
4-34- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر تعداد غوزه……………………………………………….. 65
4-35- کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر تعداد غوزه پنبه در کشت دوم پس از کلزا………….. 66
4-36- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر تعداد غوزه پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………….66
4-37- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر وزن تک غوزه…………………………………………… 70
4-38- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر وزن تک غوزه……………………………………………. 70
4-39- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر وزن تک غوزه پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………. 70
4-40- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین اول………………………………………. 70
4-41- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین اول……………………………………….. 71
4-42- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر عملکرد چین اول پنبه در کشت دوم پس از کلزا……….. 71
4-43- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین دوم………………………………………. 71
4-44- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین دوم……………………………………….. 71
4-45- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر عملکرد چین دوم………………………………………………….. 72
4-46- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر عملکرد کل………………………………………………. 72
4-47- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر عملکرد کل………………………………………………… 72
4-48- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر عملکرد کل پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………….. 72
مقدمه:
انسان برای تامین غذا و افزایش تولید ابتدا سطح زیر کشت را گسترش داد که این عمل با اختراع ماشین آلات کشاورزی همراه بود. مرحله بعدی با افزایش تولید در واحد سطح از طریق بکارگیری ارقام اصلاح شده پر محصول، مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی، استفاده از کودهای شیمیایی و انرژی های فسیلی همراه بود. سپس کاهش ضایعات پس از تولید و استفاده از صنایع تبدیلی و غذایی مد نظر واقع شد. اکنون علاوه بر افزایش تولید ثبات آن نیز مطرح است. لذا به نظر می رسد که باید سیستم های مختلف زراعی و پتانسیل تولید آن مورد بررسی قرار گیرد (16).
توسعه وگسترش بهره وری از سیستم های کشاورزی متراکم طی ده های اخیر با توجه به نیاز روز افزون جوامع بشری به منابع غذایی و پوشاک به نحوه چشمگیری افزایش یافته است. نیاز به تامین غذای بشر در برخی موارد به حدی جدی است که حتی برخی از کشور های در حال توسعه نیز که از تکنولوژی مورد لزوم اجرای این چنین سیستم تولید نیز برخوردار نیستند، مجبور به ورود تکنولوژی ناسازگار با عوامل بومی و ذاتی تولید خود جهت دست یابی به منابع تغذیه ای بیشتر شده اند. اجرای چنین سیستم هایی که بیشتر به سمت تک کشتی گرایش دارند، به شدت موجب ساده شدن اکوسیستم های زراعی شده که نتیجه این امر عدم ثبات بیش از پیش این گونه کشت ها می باشد. ثبات تولید در چنین سیستم هایی که در کشت های مداوم دیده می شوند، مستلزم شخم زدن های مکرر، آبیاری مداوم به جهت کاهش نفوذ پذیری خاک و کاهش ظرفیت نگهداری آب، برنامه های فشرده کوددهی و تغذیه مصنوعی به دلیل عدم حاصلخیزی ذاتی خاک به خاطر حذف زنجیره ریزه خواری و غیره در این گونه سیستم های تولید می باشد. این در حالی است که در برخی موارد کشت های متوالی هر ساله مقادیر قابل توجهی از بقایا را پس از هر برداشت بر سطح مزرعه باقی می گذارند که به دلیل عدم فرصت زمانی کافی جهت تجزیه آنها یا به دلیل نبود شرایط مطلوب تجزیه و یا کافی نبودن جمعیت میکروبی، تجزیه بیشتر این بقایا دچار اختلال گردیده و عملا دست نخورده باقی می مانند. مقادیر بالای بقایا در خاک به طرق فیزیکی یا شیمیایی و بیولوژیکی روی سبز شدن و رشد گیاه بعدی تاثیر می گذارند. در شرایط تجمع زیاد بقایا، بذر، ممکن است با خاک تماس بر قرارنکند و یا به علت دماهای پائین تر بستر بذر، جوانه زنی به تاخیر افتاده، عوامل بیماریزای خاکزی توسعه بیشتری پیداکنند و یا تجزیه بقایا منجر به تولید مواد سمی در محیط بستر کشت گردد که مجموعه این تاثیرات می تواند بر جوانه زنی، سبز شدن بذور و رشد و نمو بوته ها تاثیر سوء بگذارند (58،72،77،78،98،115،118،120،125،140،147). در این سیستم ها اهمیت زنجیره غذایی ریزه خواری (تجزیه گنندگان) به شدت کاهش یافته و مراحل حیاتی چرخه های مختلف غذایی تقریبا از بین می روند. تعادل، سرعت و سیر مواد غذایی که از خصوصیات بارز اکوسیستم های طبیعی است بوسیله مواد غذایی ورودی از خارج سیستم جایگزین می شوند و این امر به تخلیه مواد غذایی خاک منجر می گردد. با تخلیه مواد غذایی، مقدار محصول نیز کاهش می یابد و عملکرد زیاد فقط با وارد کردن کود های شیمیایی به داخل سیستم حاصل می شود. از آنجایکه در الگوی کشت هر منطقه گنجانیدن کشت غلات و بویژه گندم چه از نظر مسائل اقتصادی و چه از نظر مسائل زراعی از اهمیت خاصی بر خوردار می باشد و با توجه به سیستم کاشت، داشت و برداشت، هر ساله مقادیر متنابهی از بقایای کاه و کلش گندم بر سطح مزرعه باقی مانده یا سوزانیده شده و یا برداشت و یا به داخل خاک برگشت داده می شود. آگاهی از تاثیرات این بقایا نتایج مطلوبی را بر بازدهی تولید در زراعت های پس از آن می تواند در برداشته باشد. از جمله موارد تاثیر مثبت بقایا ی گیاهی در خاک می توان به افزایش ظرفیت جذب و تبادل عناصر غذایی و آب و بهبود ساختمان خاک اشاره کرد. با این حال بقایا با افزایش نسبت C/N خاک موجب افزایش رشد و فعالیت میکروارگانیزم ها و در نتیجه افزایش قدرت رقابت آنها در مقایسه با گیاه در حال رشد برای جذب بیشتر نیتروژن از خاک می گردد. بعلاوه مقدار زیاد بقایا موجب عدم تماس مطلوب بذر با خاک و در نتیجه تاخیر جوانه زنی و یا ایجاد گیاهچه های بیمار در مراحل اولیه رشد به خاطر گسترش بیشتر عوامل بیماریزای خاکزی در دمای پائین تر بستر کشت می گردد. بدین لحاظ لازم است تا آزمایشاتی به منظور تاثیر گذاری بقایا ی گیاهی کلزا بر درصد سبز، عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در کشت دوم آن و نیز خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شود (50).
درسیستمهای نوین کشاورزی امروزی، بمنظور افزایش بهره برداری از زمین مدیریتهای زراعی نوینی توسعه یافته است که یکی از این مدیریتها کشت دو محصول مختلف در طول یکسال می باشد. یکی از این محصولات بعنوان کشت پائیزه در همین فصل کشت شده و برای محصول دیگر نیز بعد از برداشت محصول اول در بهار سال بعد، زمین مجددا زیر کشت محصول تابستانه می رود. در سالهای اخیر، با افزایش سطح زیرکشت کلزا در استان که با استقبال کشاورزان در حال افزایش می باشد، در مناطقی که محدودیت منابع آبی وجود ندارد، کشت دوم برای محصولات تابستانه امکان پذیراست که پنبه یکی از مهمترین این گیاهان می باشد. بدلیل بازده اقتصادی مناسب در این سیستم زراعی، کشت پنبه بعنوان زراعت دوم بعد از کلزا در بسیاری از کشورهای دنیا در حال انجام است. در این نوع زراعت، مدیریت مناسب کاه و کلش باقی مانده از کلزا اهمیت بسیار زیادی برای زراعت محصول دوم دارد (69). در زراعت پنبه نیتروژن مهمترین عنصر در تغذیه گیاه و تولید محصول بوده و تاثیر مدیریت بقایای گیاهی نیز در آن قابل تامل می باشد. در کشت معمول پنبه در استان گلستان که در آن زمین تحت کشت پائیزه قرارنگرفته و دراواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت با مساعد شدن شرایط اقلیمی کشت پنبه انجام می شود، کود نیتروژن بر اساس آزمون خاک و توصیه کودی مورد استفاده قرارمی گیرد. اما در کشت دوم پنبه که در آن کشت در اولین زمان ممکن بعد از برداشت زراعت اول باید انجام شود، به دلیل تاخیر در کشت آن نسبت به کشت معمول پنبه تولید محصول کمتر از کشت معمول است. بنابراین انتظار می رود که مقدار کود نیتروژن برای تولید محصول آن نیز کمتر باشد. اما به دلیل اینکه در این نوع کشت به علت نسبت بالای کربن به نیتروژن بقایای کلزا (در حدود یک به 50 تا75)، تجزیه کننده ها برای فعالیت نیاز به نیتروژن زیادی دارند و برای جلوگیری از تخلیه نیتروژن خاک و اثرات سوء آن بر کاهش جذب نیتروژن توسط گیاه، نیاز به مصرف مقداری کود نیتروژن مازاد بر مقدار مورد نیاز گیاه می باشد. در نتیجه امکان دارد که کاهش مصرف کود نیتروژن به علت کاهش تولید محصول در کشت دوم با نیاز به نیتروژن برای تجزیه کاه و کلش محصول اول متعادل شده و توصیه کودی نیتروژن برای کشت معمول و دوم آن یکسان باشد. تعیین دقیق این مساله نیاز به تحقیق دارد. ازطرفی مدیریت بقایای کلزا نیز مسئله ای است که باید مورد بررسی قرارگیرد تا اثرات آن برتولید و عملکرد و اجزای عملکرد مشاهده شود. اگر مفید بودن بقایا در هنگام کشت بعدی به اثبات برسد بسیاری از مشکلات مربوط به جمع آوری وانهدام آنها و هزینه های مربوطه حل خواهد شد. این مسائل در کشت دوم پنبه تا کنون در استان گلستان مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف این تحقیق جهت تعیین وشناخت این مجهولات به شرح زیر می باشد.
الف) بررسی اثرات بقایا ی کلزا در حالات مختلف در کشت دوم پنبه (جمع آوری بقایا، برجا گذاشتن بقایا، چاپرزدن آنها ) و تعیین و معرفی روش مناسب برای استفاده بهینه از آن.
ب) بررسی اثرات دو روش معمول خاک ورزی (دیسک و شخم ودیسک) در کشت دوم پنبه و تعیین و معرفی بهترین و سریعترین و کم هزینه ترین روش خاک ورزی.
ج) بررسی اثرات متقابل روشهای خاک ورزی و حالات بقایای کلزا و مقدار کودنیتروژنه در کشت دوم پنبه.
د) افزایش عملکرد کشت دوم پنبه با مدیریت مناسب مصرف کود نیتروژن، بقایا، خاک ورزی و امکان افزایش بهره وری از زمین با تولید مناسب محصول.
بطور کلی نتایج این تحقیق می تواند در ترویج کشت دوم پنبه در استان گلستان با راندمان مناسب تولید بوسیله افزایش بازده کود نیتروژن و استفاده بهینه از بقایای کلزا از کشت قبلی و کاهش هزینه های اضافی کشاورزان در آماده سازی زمین و راه اندازی مجدد کارخانه های پنبه پاکنی که به علت کاهش میزان تولید پنبه تعطیل شده اند موثر واقع گردد. همچنین امید می رود این تحقیق بتواند استراتژی تحقیقات در این زمینه را بیشتر روشن نماید.
چکیده:
سطح زیر کشت پنبه در کشور در سالهای اخیر به میزان بسیار زیادی کاهش یافته است. با توجه به این کاهش سطح زیر کشت پنبه بعنوان کشت اول در استان گلستان جهت جبران آن و استفاده بهینه از نیروی کارگری و کارخانجات مرتبط با آن، توجه به کشت دوم پنبه در استفاده بهینه از زمین پس از برخی از محصولات زراعی از قبیل کلزا ضروری به نظر میرسد. این آزمایش به منظور بررسی اثر مدیریت بقایای کاه و کلش کلزا، عملیات خاک ورزی و مصرف کود نیتروژن مازاد بر نیاز کودی، در کشت دوم پنبه پس از کلزا، در سال 1384 در ایستگاه تحقیقات پنبۀ هاشم آباد گرگان انجام پذیرفت. آزمایش بصورت بلوکهای خرد شده نواری (strip split plot) با چهار تکرار شامل عوامل خاک ورزی دیسک و شخم بعلاوه دیسک و سه نوع مدیریت بقایای کاه و کلش کلزا شامل باقی گذاردن بقایا، خرد کردن بقایا با دستگاه چاپر و جمع آوری و خارج کردن بقایا از مزرعه که به ترتیب بصورت افقی و عمودی تصادفی در هر بلوک قرار گرفتند. سپس هر یک از کرتهای حاصل به دو قسمت مساوی تقسیم شده و مصرف کود نیتروژن به مقدار توصیه کودی و 20 کیلو گرم در هکتار مازاد براین مقدار بعنوان کرتهای فرعی در آن اعمال گردید. نتایج نشان داد که افزایش کود نیتروژن در ابتدای فصل رشد، در بهبود استقرار گیاهچه های پنبه موثر بوده است و باقی گذاردن بقایا سبب افزایش تعداد شاخه های رویا شده ولی بر شاخه های زایا تاثیر معنی داری نداشته است. همچنین وجود بقایا سبب بهم زدن تعادل نیتروژن خاک شده بطوریکه افزودن نیتروژن اضافه به خاک اجتناب ناپذیر است و اثر کود نیتروژنه حتی تا چین اول محسوس بود. اثر کود مازاد در هر دو عملیات خاک ورزی دیسک و شخم و دیسک نسبت به شاهد (مقدار توصیه شده) بر عملکرد چین اول معنی دار بود. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که بهترین ترکیب تیماری موثر بر عملکرد پنبه در کشت دوم پس از کلزا شامل جمع آوری بقایا، اعمال دیسک و استفاده از کود نیتروژن مازاد می باشد ولی بررسی بیشتر در مدیریت بقایا و کود نیتروژن مصرفی می تواند در راستای عدم حذف بقایای کلزا در تحقیقات آتی مدنظر قرار گیرد.