پایان نامه بررسی روشهای بکارگیری آموزش مجازی (ICT) در ارتقاء فرایند یاددهی ـ یادگیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه بررسی روشهای بکارگیری آموزش مجازی (ICT) در ارتقاء فرایند یاددهی ـ یادگیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:167

پایان نامه کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی

فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت مسئله
سوالات تحقیق
اهداف تحقیق
انگیزه پژوهشگر
تعاریف واژه های کلیدی
فصل دوم: ادبیات و پیشینه های پژوهش
تاریخچه اطلاع رسانی
ظهور کتاب به عنوان رساله
ظهور رسانه های صوتی و تصویری
انقلاب ارتباطی با رایانه ها
فن آوری اطلاعات
اهمیت و ضرورت فن آوری اطلاعات
برنامه ریزی در جهت بکارگیری فن آوری اطلاعات
فن آوری ارتباطات
فن آوری اطلاعات در برخی کشور ها
برنامه جامع فناوری اطلاعات دانشگاه واشینگتن شرقی
نقش فن آاوری اطلاعات و ارتباطات
آموزش مجازی
زیر ساخت آموزش مجازی
مواد درسی در آموزش مجازی
کلاس در آموزش مجازی
اینترنت
تاریخچه اینترنت
سازمان شبکه ای
قابلیت های اینترنت
عوامل گسترش اینترنت
شبکه جهانی وب
اینترانت
اکسترانت
آموزش از طریق شبکه
موضوعات آموزش online
عناصر آموزش online
نقش آموزش online در آموزش عالی
کیفیت یاددهی- یادگیری در آموزش عالی
کیفیت آموزش و یادگیری
ساختار کیفیت در نظام آموزشی
برنامه ریزی جهت یاددهی- یادگیری در نظام آموزش عالی
بهبود کیفیت آموزش در آموزش مجازی
کاربرد روشهای تدریس در آموزش مجازی و مرسوم
تعریف و تحلیل تدریس سنتی
تدریس مجازی
الگوها و روشهای تدریس مجازی
آموزش برنامه ای
آموزش به وسیله رایانه
آموزش انفرادی تجویز شده
آموزش انفرادی هدایت شده
روش بحث گروهی
روش مشارکتی
ارزشیابی
اهمیت و ضرورت ارزشیابی
انواع ارزشیابی
نقش پژوهش در آموزش
مراحل انجام پژوهش
هدف از انجام پژوهش
پیشینه های پژوهشی داخل کشور
پیشینه های پژوهشی خارج از کشور
فصل سوم: فرایند پژوهش
روش تحقیق
متغیر های تحقیق
ابزار تحقیق و روش سنجش متغیر ها
تعیین روایی و اعتبار ابزار تحقیق
جامعه نمونه روش های و نمونه گیری
روش تجزیه و تحلیل داده های آماری مورد استفاده در پژوهش
فصل چهارم: یافته های پژوهش
مقدمه
آمار توصیفی داده ها
آمار استنباطی داده ها
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
خلاصه پژوهش
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادات
چند پیشنهاد به محققین آینده
محدودیت ها و مشکلات
منابع و ماخذ

چکیده
نظام آموزشی هر کشور رکن اساسی در پیشرفت و توسعه در جامعه است و این پیشرفت زمانی می‌تواند صورت بگیرد که نظام آموزشی در آن نه تنها از لحاظ کمیت بلکه از لحاظ کیفیت نیز رشد کرده باشد . آموزش مجازی یکی از ارکانی می‌باشد که در توسعه آموزش عالی از لحاظ کیفیت موثر می‌باشد . با آموزش مجازی و روشهای بکارگیری آن می‌توان امکان آموزش و تحصیل را برای کلیه افراد جامعه در هر سنی و هر نقطه از کشور فراهم نمود . در این پژوهش که هدف بررسی راه‌های بکارگیری آموزش مجازی در بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری دانشجویان می‌باشد ، محقق قصد دارد تا عواملی که می‌توان با استفاده از آن آموزش مجازی را بکار گرفت معرفی نماید . پژوهش مورد نظر از نوع زمینه‌یابی است که ابزار جمع آوری اطلاعات آن پرسشنامه محقق ساخته است . جامعه آماری پژوهش مورد نظر شامل 240 نفر از اساتید دانشگاه آزاد رودهن و 140 نفر دانشگاه آزاد کرمانشاه است که با استفاده از جدول مورگان جمعاً 250 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شد .
نتیجه بدست آمده از پژوهش مورد نظر نشان داد که روش تدریس جدید ، روش online وسایل کمک آموزشی ، روشهای جدید ارزشیابی ، روش جدید پژوهش از عوامل تشکیل دهنده آموزش مجازی می‌باشند که بر فرایند کیفیت یاددهی- یادگیری دانشجویان موثر است .
 

 فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه

    آموزش در گذشته های دور نقش اساسی در تداوم و بقای جوامع بشری ایفا کرده است آداب و رسوم، نگرشها و رفتارها ، دانشها و مهارتها، اعتقادات و ارزشهای جامعه از طریق آموزش قابل انتقال و دوام خواهد بود. در جوامع ابتدائی عواملی که برآموزش مؤثر بود عبارت بود از : زندگی خانوادگی، کار گروهی و مراسمات دینی . اما در جوامع امروزی ، جریان آموزش افراد از خانواده شروع می شود، ولی بعد از چند سال این آموزش سازمان یافته تر شده و مسئولیت این آموزش را دولت بر عهده می گیرد و در نهایت یادگیری عمدتاً در شرایط و وضعیتهای سازمان یافته، و مطابق برنامه های مشخص و به منظور تحقق اهداف صورت می پذیرد.

نظام آموزشی هر کشور یکی از عوامل مؤثر در تحقق توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی به شمار می رود . در واقع « آموزش عالی با پیشینه ای به قدمت بیش از هشت سده به عنوان نهادی کلیدی، مورد توجه خاص ملتها و دولتهاست دستیابی به فن آوری جدید و دانش پیشرفته که می تواند نقش مؤثری در تحقق و شتاب حرکت اجتماعی و اقتصادی ملل ایفا کند، صرفاً با تقویت آموزش عالی و برنامه ریزی کمی و کیفی آن مسیر است » (گزیده دایره المعارف آموزش عالی، 1376، ص 1 )

در جهان امروز، سرمایه گذاری برای آموزش عالی یک عامل کلیدی محسوب می گردد و در فرایند توسعه فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی را ایفا می کند. امروزه دانشگاهها دو نقش را ایفا می کنند. از یک طرف ورود به دانشگاه آمال بزرگ بسیاری از افراد شده است و از طرف دیگر راهیابی به دانشگاه دردسرهای فراوانی را برای این گروه ایجاد کرده است. محدودیت ظرفیت دانشگاه ها عامل بسیار مهمی در خروج افرادی است که مجوز ورود به دانشگاه ها را دریافت نکرده اند و ادامه تحصیل برای این دسته بسیار مهم و اساسی است. بحث ایجاد و احداث دانشگاه مجازی از مدت ها بیش در ایران آغاز شده هر چند که مانند اکثر موارد و باز هم ایران چند سالی است از دنیا عقب است ولی قدم گذاشتن در راه های موفق در آینده نتایج مثبتی در پی خواهد داشت. امروزه بحث بررسی مبانی اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی جایگاه خود را پیدا نموده است. این مورد به دو قسمت تقسیم می شود بخش اول چرایی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و بخش دوم چگونگی این توسعه است که به روشهای بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش بر می گردد.

برای دستیابی به این اهداف استفاده هر چه بیشتر از اطلاعات در قالب شبکه عظیم اینترنت با روشهای مناسبی را باید بکار برد . «استفاده از اینترنت به عنوان یک ابزار مناسب در آموزش عالی به سرعت در حال گسترش است. بسیاری از مؤسسات جذب فرصتهایی شده اند که از طریق فناوریهای اطلاعات و وارتباطات فراهم شده است. مربیان علاقه مند به فراهم کردن دسترسی مؤثر و راحت به اطلاعات ، ارتباط بهتر میان مربیان، دانشجویان و همکاران، و بهبود فرصتهای یادگیری هستند پتانسیل اقتصادی استفاده از فناوریهای پیشرفته و نقش بالقوه آنها در تغییر ساختار آموزش عالی راهبران و مدیران دانشگاهها را جذب کرده است. این امر موجب شده است تا بسیاری از دانشگاهها فرآیند وارد کردن فناوریهای اطلاعات را در آموزش آکادمیک خود آغاز کنند . در دهه گذشته اجرای فناوریهای جدید در آموزش عالی اشکال جدید و غنی تدریس را ایجاد کرده است دامنة آن از گنجاندن فناوری ( وب در درسهای حضوری به عنوان یک ابزار اطلاعاتی کمکی گرفته تا ایجاد دوره های یادگیری از راه دور گسترده است ) ( شهرکی، بنی سی، 1382 ص 65 )

در بسیاری از کشورهای غربی، از اولین روزهای به وجود آمدن و فراگیر شدن رایانه، یک برنامه ملی به جهت بکارگیری فن آوری اطلاعات در آموزش به وجود آمده است در اکثر کشورهای اروپایی، بودجة معینی از طرف دولت تحت عنوان « برنامه آموزشی میکرو الکترونیک » اختصاص داده شده است. در بسیاری از کشورها واحدی تحت عنوان واحد پشتیبانی آموزش میکرو الکترونیک ایجاد شده و در آن مقطع زمانی پشتیبانی های تخصصی مفیدی را به اداره های آموزش و پرورش منطقه ای هر کشور ارائه نمود در سال 1988 شورای تکنولوژی آموزشی در اروپای غربی بوجود آمد که به تدریج تحت عنوان شورای ملی تکنولوژی آموزشی در تمامی کشورهای اروپایی تشکیل شد . هدف اساسی این شورا عمدتاً در زمینة ارزشیابی و ارتقاء فن آوری جدید در آموزش بود که در ابتدا به شکل غیر انتفاعی بود و پشتیبانی مالی آن از طریق وزارات آموزش تأمین می شد.

« در سال 1988، در بسیاری از کشورهای اروپایی، این مجموعه با عناوینی مانند سازمان فن آوری و ارتباطات آموزشی ظاهر شد. تدوین برنامه های وسیع فن آوری اطلاعات و در مدارس نیز درهمین سال دنبال شد. همچنین با کمک سازمان های فن آوری و ارتباطات آموزشی ، سعی شد در زمینه های خاصی دخالت مستقیم شده و بر اجرای سیاست های خاصی تأکید میشود مانند معرفی و اشاعة دیسک های فشرده در مدارس به عنوان نمونه ، تنها در کشور انگستان طی سالهای 95-1991 در حدود 19000000 دلار هزینه خرید سیستم های دیسک فشرده و دیگر مواد پیش بینی شده در برنامه بود. در پایان دوره نه تنها 90% مدارس متوسط و 30% مدارس ابتدائی به سیستم دیسک های فشرده مجهز شده بودند ، بلکه بازار جدیدی برای تولید کنندگان سخت افزار و نرم افزار سیستم های فوق بوجود آمده بود. تدوین و اعمال سیاست های مشابه، منجر به توسعه و بهره گیری از ابعاد مختلف فن آوری اطلاعات (IT) همچون رایانه های قابل حمل برای معلمین ، تکنولوژی ماهواره ، سیستم های آموزش یکپارچه کتابخانه های پیشرفته شد. این تحولات دست به دست هم داده تا آموزش در غرب را با فن آوری جدید روز آمد نگهدارد تحقیقات انجام شده توسط سازمان های مجری بیانگر این واقعیت است که فن آوری اطلاعات نه تنها محتوای آموزش را در جامعه تغییر داده بلکه بر روش های فراگیری هم اثر شایانی داشته است شتاب شگفت آور توسعه و رشد فن آوری در زیر سازی توسعة ارتباطات الکترونیکی و خدمات چند رسانه ای این نوید را می دهد که در آینده نزدیک ، انجام محاسبات رایانه ای شخص به صورت سیار و مقرون به صرفه، عملی خواهد بود. پیشرفت در پردازش داده های دیجیتالی، حصارهای موجود بین فرستندگی، چاپ و نشر و ارتباطات تلقی را بسیار کم رنگ کرده است، این مهم قطعاً بدون شبکه های رایانه ای و تلویزیون های رایانه ای خواهد بود این پیشرفت ها نه تنها برای آموزش گیرندگان امکان دسترسی گسترده به کتابخانه ها و منابع چند رسانه ای را فراهم نموده بلکه دسترسی همزمان ( زنده ) به کلاس های آموزشی و پدیده های طبیعی سراسر جهان را مهیا خواهد نمود.

هر چند فن آوری موجب دسترسی آسانتر آموزش گیرندگان به مواد درسی ارائه شده قبلی مربیان گردد، نقش مربیان از یک، منبع مطالب علمی « به یک » مدیر ناظر برفرآیند یادگیری تغییر می یابد، دسترسی آسانتر دانش آموزان به اطلاعات کلاس های رفع اشکال، نمرة تکالیف ، نحو ارزیابی تکالیف وامکان استفاده از ابزارهای IT مانند متن پردازها و صفحات گسترده بازدهی آنها را به طور چشمگیری افزایش می دهد. بدیهی است که روش های سازماندهی در بهره گیری از IT برای مراکز آموزشی متفاوت خواهد بود . در زمینه هایی که برنامه درسی از ساختار مناسبی برخوردار بوده و قابل انتقال به فرصت های الکترونیکی باشد فراگیران
می توانند در سطوح مختلف و با مطالب درسی متفاوتی کارکنند.

با پشت سر گذاشتن مشکلات آموزش های فردی در مراکز آموزشی زمان مربیان  آزاد خواهد شد تا به فعالیت هایی بپردازند که مربی باید درآنها نقش کاتالیزور را داشته باشد. پیشرفت در فن آوری های ارتباطاتی و افزایش دسترسی افراد به IT کمک خواهد کرد تا آموزش در مراکز آموزشی با آموزش در دیگر مؤسسات یکپارچه شود. در این وضعیت ، مرزهای بین یک سازمان با سازمان های همکار و سازمان ها با خارج از کشور کمرنگ خواهد شد. به ویژه روند توسعه فن آوری ، دیوار موجود بین مراکز آموزشی و منزل را از میان خواهد برد » ( فقیهی ،1380 )

ICT یعنی همان فن آوری اطلاعات و ارتباطات نقش و اثر خود را در تمام جنبه های زندگی مشخص کرده است و توانسته ارتباط نزدیکی میان کشورها برقرار کند ICT امکان موفقیت همه افراد را فراهم آورده و فاصله ها را کم کرده است و مشارکت همه کشورها و رسانه های گروهی در اشاعه فرهنگ و اطلاعات از این طریق فراهم شده است اکنون این امید به وجود آمده است که با بکارگیری دقیق این ابزار می تواند به اهداف آموزشی و بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری رسید فناوری های اطلاعاتی در گذشته در حاشیه آموزش سنتی مورد استفاده قرار می گرفت و امروزه استفاده از آن، در اشکال دیگر پردازش اطلاعات از اهمیت روزافزونی برخوردار شده است.

مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که بین سرمایه گذاری در (IT) و بازده مؤسسات و بهره وری نیروی انسانی ارتباط دو سویه مثبتی وجود دارد و در زمینه آموزش نیز این امر می تواند صورت بگیرد.

شعار فن آوری اطلاعات قدرت است، مصداقهای فراوانی دارد و اگر برخی از دولتها و سیاستگذاران آن را مبنایی برای سرمایه گذاری اطلاعات علمی و فنی در خدمت آموزش و پژوهش قرار نمی دهند. دست کم توجه به اقداماتی که مصالح سیاسی آنها بیشتر ارتباط دارد مبنایی مسلم می دانند در زمانی که فاصله بین دانایی و توانایی سال به سال، ماه به ماه، هفته به هفته و گاه روز به روز کوتاهتر می شود اطلاعات که پل و پیوند میان این دو است که اهمیت بی سابقه ای یافته است.

فن آوری اطلاعات و ارتباطات با به هم آمیختن رویکردهای سخت افزاری و نرم افزاری بین نظر و عمل آموزش پلی می زند و در نتیجه یک نظریه عام یکپارچه در باره یادگیری و توسعه علوم ارائه می دهد. با توجه به این نظریه که راهنمایی خواهد بود ، برای علم آموزش دیگری وابستگی محض به یک نظریه یادگیری ضرورتی نخواهد داشت هر نظریه مناسب در ICT باید در برگیرنده آموزش و یادگیری باشد و به این علوم کمک نماید و راههایی را برای تحریک و انگیزش فراگیران پیشنهاد کند.

در این تحقیق محقق قصد دارد با در نظر گرفتن روشهای بکارگیری آموزش مجازی (ICT) و مقایسه این روش با روشهای سنتی و با شناخت نحوه بکارگیری این روشها میزان تأثیر این روشها بر کیفیت یادگیری دانشجویان اندازه گیری نماید.

بیان مسئله

    عصری که ما در آن زندگی می کنیم « عصر اطلاعات » یا « عصر اطلاعات و ارتباطات » نامیده می شود و توجهی که افراد در این قرن به اطلاعات معطوف داشته و راهها و تدابیری که برای شناختن، گردآوری ، سازمان دادن ، انباشتن، بازیافتن و جابجا کردن اندیشیه‌ها ابداع کرده است، در سراسر تاریخ گذشته بی مانند می باشند و با حوزه های دیگری که هم اینک به آنها توجه می گردد کم مانند است.

« به بیان دیگر فن آوری اطلاعات و ارتباطات در بسیاری از کشورهای جهان به علت ماهیت علمی مبتنی بر توسعه دانش مورد توجه قرار گرفته است هر کشوری نیز به توان تخصصی مسئولین کشور خود و میزان اطلاع آنها در توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) پیشرفتهای متفاوتی داشته اند. کشورهای خط مقدم تولید دانش در این راه پیشگامان استفاده و توسعه سریع این پدیده بوده اند و بیشترین منابع را نیز از آن خود کرده اند، ومی روند تا فاصله دیجیتالی خود را با بسیاری از کشورهای در حال توسعه و عقب مانده زیادتر کنند. طبق اطلاعات شرکت elforecasts تا سال 2005 میلادی جمعیت استفاده کنندگان اینترنت به 12/1 میلیارد نفر در جهان میرسد این رشد مربوط به منطقه آسیا و آمریکای لاتین خواهد بود» (جلالی، 1381، ص1)

با توجه به اینکه گسترش روزافزون فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) تمام ابعاد زندگی افراد جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد و آدمی روز به روز تحت تأثیر این پدیده قرار می گیرد و هر روز شاهد سرعت و قدرت این فناوری و ظرفیت های عظیم برای دریافت، پردازش ، استفاده و ارسال اطلاعات هستیم . « آموزش و یادگیری نیز متأثر از این فناوری شده است به نحوی که بسیاری از پارادایم های آموزش عالی در حال تغییر می باشند. پتانسیل های بالقوه این فناوری و ظرفیت های ایجاد شده توسط آن و نحوة برخورد نظام آموزش عالی با این پدیده به نحوی شالوده نظام آموزش عالی در آینده پی ریزی خواهد کرد. در کشور ایران نیز به دلیل تقاضای روز افزون برای آموزش عالی و ضرورت یادگیری مادام العمر از یک سو و محدودیت های پذیرش دانشجو از سوی دیگر و همه نظام آموزش عالی را در ایجاد تنوع در دوره های آموزشی بخصوص آموزش مجازی و استفاده بهینه از ظرفیت های ایجاد شده توسط فناوری اطلاعات سوق خواهد داد.» (منیعی، 1383، ص43)

بالا بردن کیفیت آموزشی در نظام آموزش خصوصاً آموزش عالی یکی از مهمترین اهداف مسئولین دانشگاهی می باشد. چرا که رسیدن به این مقوله می تواند در بالا رفتن توان علمی و پیشرفت جامعه نقش بسیار مهمی داشته باشد. به همین دلیل همواره سعی شده تا در کشور ما همگام با سایر کشورها به این امر توجه شود و راههای جدیدی نیز برای این امر و استفاده بیشتر افراد جامعه پیدا شود.

آموزش مجازی موضوع تقریباً جدیدی است که امروزه توجه صاجبنظران و اساتید را به خود جلب کرده و آنها را به این فکر واداشته تا از این طریق فرصت بیشتری را به افراد جامعه دهند که از حق مسلم خود یعنی آموزش عالی استفاده کنند . تحقیق مورد نظر این امر را به عنوان مساله اساسی تلقی نموده و در پی دستیابی و حل آن می باشد. با در نظر گرفتن عواملی که بعنوان مسائل اساسی در این تحقیق مطرح شده اند، سئوالات تحقیق براساس متغیرهای 5 گانه ای است که فرضیات تحقیق براساس آنها طرح شده اند.

اهمیت و ضرورت مسأله

    تدوین برنامه استراتژیک یک کشور در زمینه فن آوری در میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدت از وظایـف نیـروهای سیـاست گذار است مطالعـات و تحقیقات نشان می دهد که اگر در زمینه آموزش خصوصاً فن آوری اطلاعات و ارتباطات سرمایه گذاری شود توانایی علمی در نظام آموزشی افزایش پیدا می کند و در نتیجه مـوجب تـوسعه علوم و پیشرفت جامعه از جهات مختلف می شود اکثریت صاحبنظران بر این عقیده هستند که فن آوری اطلاعات باعث توان مندی یک جامعه می شود.

« در حال حاضر انقلاب تکنولوژی عمیقاً نحوه تفکر و عمل در بسیاری از فرآیندهای کاری را در زندگی ما تغییر داده است. تخولات بزرگ جامعه بشری ما را به سویی می کشاند که آموزش مجازی امری اجتناب ناپذیر خواهد شد و در بیشتر اوقات می توان در این عرصه فرصتهایی را یافت که نتیجه فرآیند آموزش را غنی تر نمود و چه بسا با در اختیار گرفتن امکانات کمک آموزش دیداری و شنیداری پیشرفته در این نوع آموزش، دروس و ارائه مطالب را بسیار جذاب تر کرد» ( مرکز تحقیقات فناوری و آموزش ، 1383، ص2)

آنچه اکنون مد نظر است ، راهکارهایی برای بکارگیری آموزش مجازی در نظام آموزشی است ، همچنین مشکلات و چالشهایی که در توسعه ICT پیش رو است. کمی امکانات کاربران آموزشها در جامعه ، محدودیتهای مخابراتی و تجهیزاتی رایانه ای هنوز عوامل محدودیت را در توسعه و بهینه کردن آموزش مجازی و ارائه این نوع آموزش در شکل پیشرفته می باشد « ماهیت آموزش برای دستیابی به ارتباطات مستمر و به صورت لحظه ای دائماً در حال تغییر است و اینترنت صرف نظر از ماهیت ارتباطی خود در هر جای دنیا یک وسیله یادگیری با ارزش محسوب می گردد که فراگیران بتوانند بعنوان یک منبع غنی شده ای از اطلاعات از آن بهره جویند. امروز آموزش ممکن است در هر جایی صورت بگیرد در محوطه دانشگاه، جامعه، دشت و صحرا و … که در این مورد نیز اساتید و مدرسان می توانند اطلاعات بیشتری را از طریق وسایل چند رسانه ای به صورت Online به فراگیران ارائه دهند. دسترسی سریع فراگیران به کتابخانه های دانشگاه و استفاده از منابع و محتویات علمی در هر موقعیتی و تحویل دادن تکالیف خواسته شده بر روی شبکه و انجام دادن تکالیف کلاسی در زمانی که حضور ندارند، استمرار یادگیری در طول تعطیلی دانشگاه، زمان مسافرت ، بودن در آزمایشگاهها از توانایی و سرعت دسترسی به اطلاعات توسط اینترنت از مزایای شبکه های سیمی در خصوص یادگیری می باشد» ( افشارپور، دیگران، 1383، ص12)

بنابراین برای رسیدن به اهداف مورد نظر یعنی بالا بدون کیفیت یاددهی- یادگیری از طریق آموزش مجازی بایستی راهکارهای مناسب آنرا بکار برد ، در این تحقیق محقق قصد دارد تا با عواملی که به عنوان متغیر در نظر گرفته روشهای بکارگیری آموزش مجازی ( ICT) را در دانشگاه شناسائی نموده و با معرفی آن راهی هر چند کوچک جهت بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری مشخص نمود و دانشگاهها نیز بتوانند با بکارگیری این روشها به نتایج مطلوب دست پیدا کنند.

سوال های اساسی تحقیق

در انجام تحقیق مورد نظر با توجه به مطالعات انجام شده و ادبیات حوزة تخصصی آموزش عالی و آموزش مجازی ( ICT) برای یافتن راههای مناسب جهت بکارگیری آموزش مجازی و تأثیر آن در بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری و همچنین برای پاسخگوئی به سئوالات تحقیق و نیز برای تحقق اهداف مورد نظر بر اساس مطالعات حاصل از منابع علمی و تحقیقاتی معتبر در خصوص موضوع،سوالات زیر مطرح گردیده است.

1- آیا استفاده از روشهای جدید تدریس به عنوان یکی از روشهای آموزش مجازی در بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری موثر است ؟

2- آیا استفاده از روش online به عنوان یکی از روشهای بکارگیری آموزش مجازی در بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری موثر است ؟

3- آیا استفاده از وسایل کمک آموزشی به عنوان یکی از روشهای بکارگیری آموزش مجازی در بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری موثر است ؟

4- آیا استفاده از روشهای جدید پژوهش به عنوان یکی از روشهای بکارگیری آموزش مجازی در بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری موثر است ؟

5- آیا استفاده از روشهای جدید ارزشیابی به عنوان یکی از روشهای بکارگیری آموزش مجازی در بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری موثر است ؟

6- آیا بکارگیری روشهای آموزش مجازی در بالا بردن کیفیت یاددهی یادگیری دانشجویان موثر است . ?

7- آیا بین نظرات اساتید دانشگاه آزاد واحد رودهن و اساتید دانشگاه آزاد کرمانشاه جهت بکارگیری روشهای آموزش مجازی تفاوت وجود دارد؟

اهداف تحقیق

اهداف کلی

    بررسی روشهای بکارگیری آموزش مجازی (ICT) در ارتقاء فرآیند یاددهی – یادگیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

اهداف جزئی

1- استفاده از روش تدریس جدید در آموزش مجازی برای بالا بردن ارتقاء فرآیند یاددهی– یادگیری دانشجویان

2- استفاده از روش Online در آموزش مجازی برای بالا بردن ارتقاء فرآیند یاددهی – یادگیری دانشجویان

3- استفاده از وسایل کمک آموزشی در آموزش مجازی برای بالا بردن ارتقاء فرآیند یاددهی – یادگیری دانشجویان .

4- استفاده از روشهای جدید پژوهش در آموزش مجازی برای بالا بردن ارتقاء فرآیند یاددهی – یادگیری دانشجویان

5- استفاده از روشهای ارزشیابی جدید در آموزش مجازی برای بالا بردن ارتقاء فرآیند یاددهی – یادگیری دانشجویان

6- مقایسه روشهای آموزش مجازی با روشهای مرسوم آموزش برای بالا بردن کیفیت یاددهی- یادگیری

7- مقایسه نظرات اساتید دانشگاه آزاد رودهن با اساتید دانشگاه آزاد کرمانشاه برای بالا بردن کیفیت یاددهی - یادگیری

انگیزه پژوهشگر

    با متنوع تر شدن زندگی امروز و آماده شدن جوانان و نوجوانان به عنوان اندیشمندان مستقل و سازندگان فردا امر آموزش خود را پررنگ تر نشان می دهد انفجار اطلاعات بشر را برآن داشته تا هر روز خود را با اطلاعات جدید مجهز نماید و در زندگی خود با بکار بردن آن به پیشرفت و توسعه برسد نظام آموزشی به دلیل نقش کلیدی که دارد شدیداً –به علم فن آوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند می باشد. برنامه های خاصی نیاز است که دانشگاهها اطلاعات خود را به روز کنند و در کنار آن با ارائه آموزش های مفید امکان استفاده همه افراد جامعه را فراهم کنند تعداد افرادی که به علت مشکلات جسمی، کاری، مسافتی قادر نیستند وارد سیستم دانشگاهی شوند کم نیستند. افراد معلولی که می خواهند وارد دانشگاه شوند و قادر نیستند و یا کارمندان که به خاطر شغل خود نمی توانند تحصیلاتشان را ادامه دهند و یا خانم های خانه داری که به خاطر مشکلات خانوادگی و مسئولیت فرزندان قادر نیستند که تحصیل کنند و یا کسانی که مشکل بعد مسافتی دارند. دانشگاه برای حل این مشکل می تواند با ارائه آموزش مجازی و از راه دور امکان تحصیل را برای این افراد فراهم کند آنچه محقق را واداشته تا موضوع روشهای بکارگیری آموزش مجازی را انتخاب نماید مشکل این قبیل افراد و در کنار آن بالا بردن کیفیت یاددهی – یادگیری است که این موضوع نیز از اهمیت خاصی برخوردار است که بایستی توجه خاصی به آن شود چرا که با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات و به روز کردن آموزش
می تواند در پیشرفت جامعه نقش مؤثری ایفا نمود. به عنوان مثال اشتیاق به آموزش مجازی در طول چند سال گذشته در ایالات متحده و دیگر کشورهای اروپایی و آسیایی افزایش یافته است تعدادی از دانشگاههای این کشورها، در کنار دروس عادی شان به ارائه دروس از طریق اینترنت نیز مشغول هستند و این همزمان با پدید آمدن دانشگاه های مجازی – که آموزش راه دور در آنها از طریق کلاس های مجازی صورت می گیرد است که از سیستم آموزشی تمام الکترونیک برخوردار هستند. حتی در کشورهای عربی نیز این امر مورد توجه قرار گرفته است در ایران نیز چند دانشگاه دولتی پیشگام شده اند و در سالهای اخیر اقدام به پذیرش دانشجوی مجازی نموده اند اما دانشگاه آزاد متأسفانه از این قافله عقب مانده که امید است مسئولان این دانشگاه نیز به این امر توجه نمایند چرا که این روش می تواند برای جامعه مفید واقع شود. نتایج تحقیق مورد نظر می تواند در آینده نزدیک موجب پیشرفت آموزش در دانشگاه و بالا رفتن کیفیت یاددهی یادگیری دانشجویان گردد.

تعاریف واژه های کلیدی

در این تحقیق مفاهیم و متغیرهای اساسی بکار رفته در فرضیات بر اساس مبانی پژوهشی مربوط به روش های بکار گیری آموزش مجازی در فرآیند یاددهی – یادگیری به صورت عملیاتی تعریف و توصیف می گردند. به جهت رعایت اختصار، فقط واژه ها و متغیرهایی که نیاز به توصیف دارند مورد بحث قرار گرفته و از توصیف سایر واژه ها به دلیل صراحت معنی خودداری گردیده است.

1- آموزش online

تعریف نظری: online در لغت به معنی خطی، پیوسته است و آموزش online نیز به معنی آموزشی است که به طور پیوسته و خطی صورت بگیرد. در واقع « آموزشی که در برگیرنده استفاده از شبکه های کامپیوتری برای یادگیری و تدریس می باشد، هر چند که این شبکه می تواند شامل شبکه های وسیع المقیاس عمومی از قبیل اینترنت یا شبکه های کوچک محل در یک ساختمان خاص باشند و تمامی روش های تعامل بین فردی از قبیل پست الکترونیکی، صحبت کردن و گفتگو بحث های آزاد و کنفرانس ها را پوشش می دهد». (احدیان، 1381، ص 103)

تعریف عملیاتی: در این تحقیق منظور از آموزش online آموزش از طریق اینترنت، کنفرانس کامپیوتری، پست الکترونیکی (Email)، گفتگوی کامپیوتری (chat)، برنامه نویسی نرم افزاری فایل بندی کامپیوتری است.

2- تدریس:

تعریف نظری: تدریس عبارت است از تعامل یا رفتار متقابل معلم و شاگرد، بر اساس طراحی منظم و هدفدار، برای ایجاد تغییر در رفتار شاگرد. (شعبانی، 1382، ص 115)

تعریف عملیاتی: منظور از تدریس در این تحقیق روش های جدید تدریس است که در آموزش مجازی به کار می رود شامل: 1- آموزش برنامه ای یا گام به گام ( آموزشی که بوسیله ماشین داده می شود و با نیازهای شاگردان هماهنگ است) 2- آموزش به وسیله کامپیوتر (CAI) (پیشرفت در مطالعه در کنترل ماشین است و فقط زمانی که شاگرد در یک از مرحله آموزش موفق شده اجازه پیشرفت و دریافت مطالب تازه به او داده می شود. آموزش به طریق منظم عرضه می کنند و موجب فعالیت شاگرد و بازخورد فوری و آموزش انفرادی می شوند.) 3- آموزش انفرادی تجویز شده (IDI) (هر واحد درسی به واحدهای کوچکتر تقسیم می شود و هر واحد برای یک جلسه تدریس برنامه ریزی می شود.) 4- آموزش انفرادی هدایت شده (شاگردان سطح مختلف می توانند در یک بخش شرکت کنند و هر بخش به صورت آزاد یاد گرفته شود) 5- یادگیری در حد تسلط (یادگیری و پیشرفت فراگیران به طور وسیعی به زمان یادگیری بستگی دارد.)

3- وسایل کمک آموزشی:

تعریف نظری : وسایل کمک آموزشی به کلیه تجهیزات و امکاناتی اطلاق می شود که می تواند در محیط آموزشی ، شرایطی ، یادگیری سریعتر ، آسانتر ، بهتر ، بادوامتر و مؤثر تر صورت بگیرد (شعبانی،1382 ص 209)

تعریف عملیاتی : در این تحقیق وسایل کمک آموزشی شامل استفاده از ضبط صوت، CD های مختلف آموزشی ، پاور پوینت، عکس ، فیلم، اسلاید،….

4- پژوهش:

تعریف نظری: یک عمل منظم که در نتیجه آن پاسخ هایی برای سؤال های مورد نظر و مطرح شده در موضوع پژوهش به دست می آید.( نادری ،1382 ،ص 34)

تعریف عملیاتی: روشهای جدید پژوهش در این تحقیق شامل استفاده از سایت های علمی و پژوهشی ، نمونه گیری از طریق اینترنت ، انجام کارهای آماری با Spss و اجرای پروژه های کاربردی در آموزش مجازی است.

5- آموزش مجازی:

تعریف نظری: آموزش مجازی یک نوع آموزش از راه دور با یک شبکه اطلاع رسانی شامل: اینترنت، کامپیوتر، فناوری های پخش برنامه در رادیو، تلوزیون و تلفن و … است. (فتاحیان، 1384، ص 1 )

تعریف عملیاتی: در تحقیق مورد نظر آموزش مجازی به کلیه اقدامات و اموری که برای آموزش و یادگیری بیشتر صورت می گیرد این امور شامل روش های جدید تدریس آموزش online و استفاده از وسایل کمک آموزشی، روش های جدید پژوهش و ارزشیابی می باشد.

6- یادگیری:

تعریف نظری: یادگیری عبارت است از فرآیند نسبتاً پایدار در رفتار بالقوه فرد بر اثر تجربه (شعبانی، 1382،ص12)

تعریف عملیاتی: میزان تغییراتی که موجب افزایش آگاهی و دانش دانشجویان می شود.

7- ICT:

تعریف نظری: ICT به معنی فناوری اطلاعات و ارتباطات است.

تعریف عملیاتی: در این تحقیق ICT به معنای آموزش مجازی و عوامل تشکیل دهنده ان به کار رفته است .