12 ص
مومیایی
مومیایی به جسدی گفته می شود که پوست و گوشت خشک شده آن در اثر تماس عمدی یا تصادفی با مواد شیمیایی، سرمای فوقالعاده زیاد ، رطوبت بسیار پایین یا عدم وجود هوا حفظ شده است.
معمولا تا اسم مومیایی به میان می اید یاد مصر میفتیم ولی ایا واقعا مصریها یا اهالی جزایر تبث مومیایی ها را به وجود اوردند؟
جواب این سوال خیر میباشد اولین مومیایی ها مومیایی های یخی بودن حیوانات و انسانهایی که در یخبندانهای شدید گیر می افتادند و مرگ روح انها را با خود می برد و جسمشان را میان انبوهی از یخ و برف تنها میگذاشت مومیایی های دیگر مومیایی های خشک بوده اند بله بیابان نشین ها انسانهایی که در صحرا میمردند را خاک میکردند و اجساد انها در زیر لایه های شن نابود نمیشد بلکه سالم میماند اخرین دسته مومیایی های مصری بودند که اعماو احشائ بدن مرده خالی میشد ودرون بدن با کاه پر میشد چیزی شبیه خشک کردن حیوانات امروزی و بعد لایه موم بر روی بدن کشیده میشد و بعد اجساد را زیر نور خورشید قرار میدادند تا موم خشک شود مانند مومیایی توتان خامون بقیه انسانها به روش جالبتری مومیایی میشدند مانند مومیایی مرد تولوندی در موزه زیلبورگ دانمارک این مرد ابتدا خفه شده و بعد اورا درون باتلاق انداخته اند و جسد سالم مانده است این جسد در سال 1950 توسط کارگران در نزدیکی تولوند واقع در شمال دانمارک یافت شده است و به مومیایی جنازه باتلاق نیز معروف است .
12 ص
لایه ی ا وزون چیست ؟
انسان روز به روز بیشتر متوجه می شود که کارهای روزانه اش میتواند بر آب و هوای کره ی زمین آب و غذای مصرفی خودش هوای تنفسی اش و بسیاری چیزهای دیگر تاثیر بگذارد.
امروزه عدهای اختیار می کنند که بسیاری از وسایلی که انسان به فضا پرتاب می کند ممکن است برای لایه خطرناک و زیان بار باشد .
لایه اوزون چه اهمیتی دارد؟
کره زمین را لایه ضخیمی از هوا به نام اتمسفر یا جو کشنده است اتمسفر زمین امکان پیدایش و ادامه حیات در روی این کره رافراهم می کند هوایی که تنفس می کنیم از همین اتمسفر است این اتمسفر ما در برابر برخی تابشهای خطرناک خورشید محفوظ می داردکره زمین را نیز در برابر گرماو سرمای شدیدحفظ می کند گذشته از اینها اتمسفر فواید بسیاری دیگر برای انسان دارد اوزون شکلی از اکسیژن است در این لایه اثری از باد نیست و هوا گرم است انچه باعث گرمی هوا می شود همین گاز اوزون است
چرا آب بخار می شود ؟
همه ما دیده ایم که هرگاه لباسهای خیس را روی طناب بیندازیم پس از مدتی خشک می شود تبخیر به عمل تبدیل یک مایع به بخار یا گاز مجاورت در هوا گفته می شود همه مایعات بایک سرعت تبخیر نمی شوند مثلا الکل دو نیرو وجود دارند که برمولکولهای تشکیل دهنده هر جسم تاثیر می گذارند یکی جاذبه مولکولی است که مولکولهارابه هم دیگر نزدیک و تشکیل قطره ها و لایه های نازک را ممکن می سازد دیگری جنبش گرمایی مولکولهاست که باعث دوری وگریختن انها از یکدیگر می شود وقتی میان این دو نیرو تناسبی نسبی برقرار باشد مایع تشکیل می شودوقتی هوا در بالای مایعی حرکت کند برسرعت تبخیر می افزاید و اگر سطح بیشتری از مایع در معرض هوا قرار گیرد تبخیر سریعتر صورت می گیرد آب داخل یک طشت کم عمق زودتر از اب یک کوزه یا سبوی دراز تبخیر می شود .
12 ص
درد عضو مجازی[1]
در 80 درصد بیماران دچار قطع عضو، درد در محل عضو قطع شده احساس خواهد شد. این درد پس از قطع عضوی که بطور مزمن دردناک بوده است بیشتر دیده شده و معمولاً مشابه همان دردی است که قبل از قطع عضو وجود داشته است. این درد تدرتاً در کودکان دیده می شود. همچنین تا به حال تجربه چنین دردی در افرادی که بطور مادرزاد دچار فقدان و با نقص عضو هستند دیده نشده است. با وجودی که Jensen و همکارانش کاهش در شیوع درد عضو مجازی در طی 2 سال را نشان داده اند (از 72% به 59%) سایر نویسندگان به چنین یافته ای دست نیافته اند.
درد عضو مجازی می تواند تا 80 درصد افراد دچار قطع اندام را مبتلا نماید. فاکتورهای محیطی و مرکزی مختلفی در تعیین شدن آن موثرند.
پاتوفیزیولوژی
هر دو نوع فاکتورهای محیطی و مرکزی در درد عضو مجازی نقش تعیین کننده دارند. فاکتورهای روان شناختی به نظر باعث بوجود آمدن این مشکل نمی شوند اما در شدت و نیز سیر آن موثرند.
فاکتورهای محیطی. احساس مجازی کرامپی و یا فشارنده در والقع در اثر تنش عضلانی در باقیماندة اندام بوجود می آید. تغییرات تنش عضلانی در باقیماندة اندام نسبت به حس کرامپی و یا فشارندة درد مجازی در حدود چند ثانیه ای تقدم دارند. روش ها و درمان هایی که تنش عضلانی مربوطه را از بین می برند باعث کاهش درد کرامپی مجازی می شوند. بسیاری از افراد دچار قطع عضو اظهار می کنند که درد مجازی کرامپی ای را که احساس می کنند با فعالیتها و ورزش هایی که باعث کاهش انقباض عضلانی می شود تخفیف و با حرکات و ورزش هایی که بطور کلی تنش عضله را افزایش می دهند تشدید می یابد. تمرین های متناسبی که تنش عضله در باقیمانده اندام را تغییر می دهند روی شدت درد مجازی تاثیر می گذارند.
کاهش جریان خون سطحی در یک اندام در بسیاری از شرایط دردناک مشاهده می شود. مطالعات نشان می دهند که در اندام های قطع شده
12 ص
آرتروز
استئوآتریت که در عامه آرتروز به آن گفته میشود، شایعترین بیماری مفصل در انسان است و بیانگر نارسایی مفاصل است و آرتروز زانو علت عمده ناتوانی مزمن در میان افراد مسن میباشد.
عوامل بروز آرتروز
میزان بروز آرتروز با مسائل ژنتیکی و نژادی ارتباط دارد. بررسیها نشان میدهد که احتمال ابتلا به این بیماری در خانمها بیشتر است.
سن بالا: بزرگترین عامل خطرساز برای استئوآرتریت سن میباشد. بطوریکه در زنان با سن کمتر از 45 سال فقط 2% و در سنین بین 64-45 سال میزان شیوع 30% بوده است. و بالای 65 سال این میزان 68% بوده است.
ضربه: ضربههای شدید و استفاده مکرر ازمفصل نیز از عوامل خطر ساز مهم جهت آرتروز هستند بیکفایتی رباط متقاطع قدامی و آسیب منیسک منجر به استئوآرتریت زانو میشود. اگرچه آسیب غضروف مفصل ممکن است در هر زمان طی آسیب یا بعد از آن بوجود آید، در صورت استفاده از مفصل مبتلا (مثلا از قبل شکسته) حتی غضروف طبیعی نیز در صورت ناپایدار بودن مفصل از بین میرود.
چاقی: چاقی از عوامل خطر آرتروز در زانو و دست است. تحقیقات نشان داده که کاهش وزن به میزان 5 کیلوگرم احتمال بوجود آمدن آرتروز علامتدار زانو را 50% کاهش میدهد.
12 ص
آشنایی با آثار تاریخی خراسان
گستردگی سرزمین ایران از دیرباز ضرورت احداث راههای تجاری و مجموعه های وابسته به آن را گریز ناپذیر نموده است. میل های راهنما،رباط، کاروانسرا و آب انبارها از ضروری ترین بناهای مربوط به راه و سفر در ایران میباشند.
گستردگی سرزمین ایران از دیرباز ضرورت احداث راههای تجاری و مجموعه های وابسته به آن را گریز ناپذیر نموده است. میل های راهنما،رباط، کاروانسرا و آب انبارها از ضروری ترین بناهای مربوط به راه و سفر در ایران میباشند.
خراسان بزرگ به عنوان گذرگاه تجارتی شرق ایران و به خصوص مهم ترین معبر جاده ی ابریشم و در دوران اسلامی به عنوان مرکز زیارتی شیعیان دربردارنده ی آثار تاریخی بسیاری در زمینه ی راه و سفر می باشد .
این نوشتار نگاهی است اجمالی به تاریخچه و ویژگیهای کاروانسراها در ایران و معرفی مختصری از مهم ترین رباطهای خراسان رضوی .