31 ص
این مطلب راهنمای عملی و تجربی برای انجام تحقیق است. هدف اصلی آن کمک به افراد کمتجربهای است که پروژههای تحقیقاتی با مقیاس کوچک انجام میدهند. در عین حال، مطالعة این مطلب هم برای کسانی که درس روش تحقیق میخوانند، هم برای کسانی که پروژة تحقیقاتی در دست اجرا دارند، و هم برای کسانی که درس روش تحقیق را تدریس میکنند یا راهنمایی دانشجویان و پژوهشگران تازه کار را به عهده دارند، مفید است.
مطلب به زبانی ساده و بدون استفاده از اصطلاحات پیچیدة فنی و علمی نگاشته شده و برای ارائه مطالب، شیوههای مختلف و سادهای را برگزیده است. متن کتاب به بخشهای کوتاه ولی به دقت به هم پیوسته تقسیم شده است. برای هر بخش تمرینهایی به منظور توسعة تفکر تحقیق در میان خوانندگان طراحی شده است. مطالب هر بخشی با تعداد قابل توجهی مثال، نمودار، جدول و خانه (box)های حاوی مطالب مهم به منظور تبیین بهتر و درک مطلوبتر آنها، به علاوة توصیههای ضروری و نقل قولهای مرتبط با موضوع از زبان محققان، نقل و همراه شدهاست.
فهرست کتابهایی که برای مطالعة بیشتر و عمیقتر در ارتباط با موضوع هر فصل ضروری به نظر رسیده در پایان آن فصل آمده است ولی منابع ومآخذ مورد استفاده در متن کتاب در آخر کتاب درج شده است.
این مطلب اگرچه به روشهای تحقیق پرداخته، تأکید ویژة آن بر فرایند تحقیق است. هدف اصلی این بوده که از فرایند تحقیق رمز و راز زدایی بشود و به صورت یک مهارت عادی روزمره به خوانندگان شناسانده شود. در واقع این کتاب تحقیق را به صورت یک فرایند دارای مراحل به هم پیوسته معرفی میکند بدون آنکه آن را امری ساده و دارای مراحل خطی تلقی کند. با اینکه کتاب برای کسانی تدوین شدهاست که در زمینة علوم اجتماعی پژوهش میکنند، دانشجویان دیگر رشتههای مرتبط، مانند علوم تربیتی، مدیریت بازرگانی، روانشناسی، بهداشت و مددکاری اجتماعی، نیز میتوانند از آن استفاده کنند. بنابراین، میتوان گفت که یک کتاب چند رشتهای (multidisciplinary) است.
هدف این فصل آغازین کشف ماهیت فرایند تحقیق در علوم اجتماعی، معرفی محتوای کلی کتاب و ارائة توصیههایی در مورد به کار بردن آنهاست. آنچه در این فصل میخوانید به صورت زیر سازماندهی شده است:
ما همه روزه مطالبی نظیر آنچه در خانة شماره یک آمده است در عنوان درشت روزنامهها میخوانیم (خانة 1) و یا داستانهایی دربارة موضوعات مختلف میشنویم که به احتمال زیاد نتیجة یک تحقیق هستند. همة شما قطعاً با مسائل تحقیق و نتایج آن آشنایی دارید و بارها با نتایج تحقیقاتی که به صورتهای مختلفی مانند نظریه، مقاله، گزارش و... از طریق کتاب، روزنامه، حتی برنامههای رادیو یا تلویزیونی ارائه شدهاند، برخورد کردهاید. بنابراین، وقتی میخوانیم که مثلاً انگلستان دارای بالاترین نرخ طلاق در میان کشورهای اروپایی است، یا قیمت اتومبیل و بنزین در این کشور نسبت به بقیة کشورهای اروپایی بالاست، درمییابیم که اینها حقایقی هستند که از طریق تحقیق به دست آمدهاند.
اگر شما دانشجو بودید یا هستید، احتمالاً برای برخی از دروس خود به عنوان تکلیف مقاله یا گزارش تهیه کردهاید که در آنها نظریهها و یافتههایی را با هم مقایسه کردهاید؛ یا تحلیلهای انتقادی برای برخی رخدادها نوشتهاید، و یا نتایج تحقیقات دیگران را نقد و بررسی کردهاید.
31 ص
لرزه نگاری
زمین لرزه عبارت از لرزشهای قابل اندازه گیری سطح زمین است که توسط امواج حاصل از رها شدن ناگهانی انرژی در درون زمین بوجود میآید. آثار سطحی زمین لرزه ممکن است به صورت صدمه به سازهها ، گسلش و حرکت پوسته ، نشست زمین و آبگونگی ، گسیختگی دامنهها در خشکی و دریا و سرانجام ایجاد امواج در محیطهای آبی باشد. علمی که به بررسی زمین لرزه و پدیدههای مربوط به آن میپردازد لرزه شناسی یا لرزه نگاری (Seismology) نام دارد.
تاریخچه
علاقه بشر به لرزه شناسی سابقه طولانی دارد، به نحوی که در بعضی از کشورها دادههای مربوط به زمین لرزهها از زمانهای دور ضبط شده است. به عنوان مثال چینیها سابقه زمین لرزههای تا 2 هزار سال پیش خود را در دست دارند. اینگونه سوابق عمدتا متکی بر مشاهدات و شرح وقایع است.
نخستین دادههای علمی درباره زمین لرزهها از اواخر قرن 18 ، که اولین لرزه نگارها درست شدند، در دست است. در کشور ما اولین فعالیتهای مربوط به ثبت اطلاعات مربوط به زمین لرزهها از سال 1336 و با افتتاح اولین ایستگاه لرزه نگاری در شیراز آغاز شد. در سال 1339 نیز موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران آغاز به کار کرد.
31 ص
جایگاه مجلس ودولت درزمینه ملی کردن نفت دراوایل سلطنت محمدرضا پهلوی را بیان کنید.
پس ازسقوط رضاشاه دستگاه دیکتاتوری رژیم پهلوی که به شدت ضعیف شده بود کنترل خود را برروی دیگرنهادهای انتخابی تاحد زیادی ازدست داده بود حضور متفقین درایران نیز به این عدم توانایی دولت و دستگاه استبداد از جهت پیاده کردن برنامهها به استبداد ودیکتاتوری دامن میزد. بنابراین ازسال1320 سقوط رژیم رضاشاه تاسال1332که زمان ملی کردن صنعت نفت میباشد مجلس شورای ملی ودولتهای ایران اختیارات بیشتری داشتند پس ازسقوط رضاشاه به تدریج گروهی ازرجال گذشته مانند محمدعلی فروغی ، سهیلی ، ساعد و بیات به صدارت ایران رسیدند درهمان موقع روسها نیزخواهان دراختیارگرفتن امتیاز نفت شمال ودریای خزر بودند که با موافقت نمایندگان تودهای این مسئله درمجلس شورای ملی ایران مطرح شده بود. جبهه ملی ایران که شاخص آن وریاست آن با دکتر محمد مصدق بود با بررسی و تغییر وارائه طرح عدم واگذاری امتیازنفت به بیگانگان درمجلس ایران مطرح واقدام به این امرکرد سرانجام این امرموجب شد تا نه تنها امتیاز نفت شمال به روسها داده نشود بلکه برنامهای برای ملی کردن نفت جنوب ریخته شود. دکترمحمد مصدق که ریاست فراکسیون جبهه ملی را در مجلس به عهده داشت به کمک رهبران مذهبی که شاخص آن آیت …کاشانی بود به مبارزه با دربار و عوامل انگلیس درکنترل نفت ایران پرداخت دکتر مصدق طرح خلع ید از انگلیسها را به مجلس شورای ملی برد که این امر باعث شد که تا یک تا دو دولت از دولتهای دست نشانده نخست وزیران شاه با سقوط مواجه شوند.پس ازمدتی درسال 1329به دکترمحمد مصدق پیشنهاد نخست وزیری شد ودربار که فکر نمیکرد دکتر مصدق این پیشنهاد را بپذیرد به ناگاه با موافقت دکترمصدق روبروشد. دکترمصدق پس ازبه عهده گرفتن مقام نخست وزیری ایران مبارزات خود را برای ملی شدن صنعت نفت ادامه داد لازم به ذکراست که مدتی قبل ازنخست وزیری دکترمصدق علی رزم آرا نخست وزیرایران که فردی نظامی وطرفدارسلطه بیگانگان برایران بود نیز ترورشده بود واین امر کار مصدق را آسانتر و دستیابی برملی شدن نفت را برای مجلس ایران وملت ایران آسانترمیکرد مصدق پس ازتلاشهای سیاسی فراوان سرانجام نفت را ملی کرد ودر پی شکایت دولت انگلیس مصدق به دیوان داوری لاهه رفت که درنهایت این امربه سودایران تمام شد و پس از این به کمک مجلس ودولتی که خودمصدق عهدهدارآن بود در روز29 اسفند سال1330نفت ایران ملی شد.
31 ص
زرشک از جمله درختچه های مقاومی است که قابلیت رشد و تولید در زمینهای کم بهره با آب شور را داراست و توجه بیشتر به آن، ضمن بالا بردن ظرفیت تولید محصولات کشاورزی، در حفاظت از خاک منطقه نیز می تواند موثر باشد. مصرف زرشک به صورت تازه خوری به دلیل مزه ترش آن معمول نیست، با تهیه فراورده های متنوع نظیر مربا، مارمالاد، آبمیوه، نوشابه، سس، ژله و... از زرشک ضمن جذب تولید مازاد بر مصرف و ایجاد ارزش افزوده، می توان آنها را هم به نام ایران به بازارهای بین المللی معرفی نمود.
زرشک گیاهی بومی ایران است و نوع بی دانه آن برای نواحی جنوب خراسان به خصوص قاین و بیرجند شهرتی ایجاد کرده است.
در بعضی منابع در مورد پیشینه تاریخی زرشک و مبدا آن این طور آمده است که اولین بار شخصی به نام جعفر، کشت و تولید زرشک بی دانه را در روستای افین از بخش زیرکوه شهرستان قاین بنیان گذاشته است. گفته می شود وی در زمان ترکمن تازی به اسارت ترکمنها درآمده، ولی ضمن فرار از اسارت، در مسیر بازگشت درختچه های زرشک بی دانه را مشاهده نموده و پاجوش آن را به روستای خود منتقل کرده و کشت نموده است. بدین ترتیب به نظر می رسد، نخستین محل پرورش زرشک بی دانه روستای افین باشد که دارای قدمت تاریخی است. احتمالا وی این نوع زرشک را در منطقه شیروان در شمال خراسان مشاهده نموده است.(10)
تیره زرشک Berberidaceae
به صورت گیاهان علفی، چندساله با برگهای همیشه سبز و زود افت، اغلب خاردار و گاهی به صورت درختچه یا حتی درختهای کوچک دیده می شوند. معمولا انواع مختلفی از بنزیل ایزوکینولین در این تیره موجود بوده و بافتهای آن به علت داشتن بربرین (یک نوع ایزوکینولین) زرد رنگ است. عناصر چوبی دارای صفحات ساده سوراخداری هستند و گاهی اوقات این بخش های سوراخدار به صورت آوندهای نردبانی در یک صفحه مشخص بوده و تعداد محدودی تیغه های افقی بین آنهاست. عناصر تراکئید بدون مجرا همراه با منافذ ساده می باشد. اشعه های مغزی پهن دارای سلولهای مشابه یا به طور نسبی مشابه می باشند.
برگها متناوب، ساده یا مرکب (برگهای زرشک ساده و دارای مفصلی در قاعده پهنک است) و به ندرت قاعده ای است. گاهی اوقات برگها به خار کاهش یافته است. دمبرگ دارای 3، تا تعداد زیادی دستجات آوندی است که تشکیل یک قوس و یا دو حلقه را می دهند، استیپول وجود نداشته و یا تحلیل رفته است.گلها منظم، کامل، منفرد یا مجتمع به صورت خوشه، سنبله و یا شکل هایی از پانیکول یا گرزن است. دمگل ها اغلب به طرف قاعده تا شده است. نوع گلها پایینی بوده و گرده افشانی در آنها توسط حشرات انجام می شود. قطعات گل معمولا دوتایی یا سه تایی بوده و در دو ردیف قرار دارند. هر گل دارای 4 تا 6 کاسبرگ براکته مانند در دو ردیف می باشد. گلبرگهای داخلی بیشتر پرچمهای تحلیل رفته گلبرگ مانند هستند که تولید نوش می کنند. تعداد پرچمها 4 عدد یا بیشتر است ولی اغلب 6 عدد می باشد و معمولا مقابل گلبرگهای دارای نوش هستند. کیسه های گرده بساک معمولا 4 عدد است. مادگی یک برچه ای است ولی گاهی دو تا سه برچه ای به نظر می رسد. تخمدان از نوع بالایی است و تخمک از نوع واژگون یا نیمه واژگون است و تعداد زیادی از آنها ممکن است در حاشیه تخمدان روی جفت ضخیمی قرار گیرند. خامه برجسته بوده و دارای 3 لوب می باشد. میوه بیشتر سته حبه ای است.
این تیره شامل 15 جنس و 650 گونه بوده و بیشتر در مناطق معتدله نیمکره شمالی پراکنده است. مهمترین جنس های تیره زرشک عبارتند از زرشک (500 گونه)، ماهونیا(100 گونه) و پودوفیلوم. این هر سه جنس دارای مبنای کروموزومی 7 می باشند.(6و12)
31 ص
آداب و رسوم : سیزده بدر
در این روز هر کس به اتفاق خانواده ی خود با فامیل به دامنه ی کوه ها و دشتهای سرسبز و نقاط زیبا و ییلاقی میرود. جوانان در این روز با هم کشتی می گیرند و زنان دور هم جمع می شوند و شادی می کنند.
مراسم ازداواج
بین مراسم شهر و روستا تفاوت بسیار است که در این مجال به اختصار به آداب و رسوم نقاط روستایی اشاره می گردد
شب یلدا
در این شب مردم معمولا به خانه ی بزرگترها می روند و تا نیمه ی شب می نشینند. میزبان گوسفندی را ذبح نموده و از میهمانان پذیرایی می نماید. مردم در حد امکان در شب یلدا هندوانه می خورند و معتقدند که هر کس در این شب هندوانه بخورد تابستان، زیاد تشنه نمی شود.