نوع فایل : Word
تعداد صفحات : 168 صفحه
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی
چکیده :
افضلالدین بدیل، خاقانی شروانی (595-520 هـ.)، بیتردید یکی از قلّههای رفیع شعر فارسی است. استفاده از دانستههای خود، در زمینههای گوناگون علمی، در اشعار خود و در پهنهی شعر فارسی از او شاعری دیر آشنا ساخته است. اصطلاحات نجومی، کلامی، فلسفی، طبی، دینی، فقهی و بسیاری دیگر در شعر خاقانی به وفور یافت میشود. او با تمام اصطلاحات گوناگون علمی، تصاویر بدیع و جالب توجه ساخته است. صرفنظر از علوم گوناگون تصاویر گلها و گیاهان در اشعار خاقانیفراوانی به دید میآید. به همین منظور عنوان پژوهش را «بازتاب جلوهی گلها و گیاهان در قصاید خاقانی همراه با عکس و تصویر» نهادیم.
این پژوهش از سه فصلِ: کلیات، بازتاب جلوهی گلها و گیاهان و نتیجهگیری تشکیل شده است. در فصل دوم پژوهش که فصل اصلی پژوهش است به تفصیل به یکایک گلها و گیاهان و نیز تصاویر گوناگون خاقانی از آنها پرداخته شده است.
در این پژوهش از 32 منبع اصلی و فرعی استفاده شده و روی هم 168 صفحه را شامل میشود.
فهرست مطالب
عنوان
پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: کلیات
1-1. بیان مسأله
1-2. سوالهای تحقیق
1-3. فرضیههای تحقیق
1-4. اهداف تحقیق
1-5. پیشینه تحقیق
1-6. جامعهی آماری
1-7. روش کار و ابزار تحقیق
1-8. زندگی نامه و آثار خاقانی
1-9. سبک شعر خاقانی
1-10. علل دشواری شعر خاقانی
فصل دوم: بازتاب جلوههای گلها و گیاهان در قصاید خاقانی همراه با عکس و تصویر
2-1. بازتاب جلوههای گیاهان در قصاید خاقانی
2-1-1. بهمن
2-1-2. پلپل یا فلفل
2-1-3. حنظل
2-1-4. خار
2-1-5. خس
2-1-6. خیزران
2-1-7. چمن
2-1-8. درمنه
2-1-9. زریر (اسپرک)
2-1-10. زعفران
2-1-11. زیره
2-1-12. ریحان
2-1-13. ریوند (راوند، ریواس)
2-1-14. ضیمران
2-1-15. سبزه (چمن)
2-1-15. سپند (اسفند و سپندان)
2-1-17. سداب
2-1-18. سیر
2-1-18. شنبلید
2-1-20. گشنیز
2-1-21. گندنا (تره)
2-1-22. گلبن
2-1-23. گیابن
2-1-24. گیا (گیاه- چمن)
2-1-25. کاه
2-1-26. کوکنار (خشخاش)
2-1-27. کرفس
2-1-28. مردم گیاه (یبروح)
2-1-29 . مهرگیا
2-1-30. نیشکر
2-1-31. نی (خیزران)
2-1-32. یبروح
2-2. بازتاب جلوههای گلها در قصاید خاقانی
2-2-1. ارغوان
2-2-2. بنفشه
2-2-3. حنا
2-2-4. خیری (شب بو، همیشه بهار)
2-2-5. زرد گل (گل زرد)
2-2-6. سمن (یاسمن)
2-2-7. سنبل
2-2-8. سوسن
2-2-9. سوری (گل محمدی)
2-2-10. عبهر (نرگس)
2-2-11. گل سرخ (گل)
2-2-12. گلنار
2-2-13. لاله
2-2-14. لادن
2-2-15. نسرین
2-2-16. نرگس (عبهر)
2-2-17. نسترن (نستر، نسترون، نسرین)
2-2-18. نیلوفر
2-2-18. یاس (یاسمن، سمن، یاسمین)
2-2-20. یاسمن (یاس، یاسمین)
فصل سوم: نتیجه گیری
نمایه
منابع و مآخذ
مقدمه:
مطالعه تغییر ساختها و روابط عناصر اصلی تشکیل دهنده فضاهای جغرافیایی در طی زمانها یکی از وظایف اصلی جغرافیدانان می باشد . لذا با توجه به این نگرش و رشته جغرافیا که همه ی مسایل زیست محیطی و غیره را مخصوصا” محیط زندگی انسان را نیز در مطالعات خود در بر می گیرد به مسایل مهمتری مخصوصا” به قدیمی ترین پایگاه زندگی انسان یعنی روستا می پردازد . به طور کلی روستا را می توان قدیمی ترین پایگاه استقرار و سکونت انسان دانست . امروزه این سکونتگاهی زیستی به دلیل شرایط خاص روستا و جوامع روستایی همواره جمعیت خود را به نفع شهر ها از دست می دهند.
امروزه با گوناگونی و تنوع در چشم اندازهای فرهنگی و محیط جغرافیایی که دایم بعلت تغییر و تحول و پیشرفت علم و تکنولوژی بر تنوع و پیچیدگی آن افزوده می گردد جغرافیا نیز بنا بر ماهیت خود که بدنبال دستیابی به علل و عوامل این تغییرات و دگرگونی ها از طریق مطالعه عوامل مهم تشکیل دهنده فضای زندگی یعنی محیط انسان و روابط بین آنها ست ، تغییرات ودگرگونیهایی را در ابعاد مختلف خود یعنی ماهیت ، قلمرو دیدگاهها ، نظریه ها ، شیوه ها ، روش تحقیق و ابزار خود در طول زمان بوجود آورده است .
در بررسی سیر تحول و دگرگونی دانش جغرافیا و ماهیت آن می توان از مفهوم اولیه این علم که خود آنرا در مشاهده و توصیف محیطهای بشری و کشف سرزمینهای جدید و اطلاع و آگاهی ازاحوال انسانها و جوامع ببان می کرد به علت ساده بودن موضوع و محدود بودن جوامع مورد مطالعه ی خود نیز ازسادگی و محدودیت برخوردار بوده ولی امروزه جغرافیا با توجه به پیچیدگی و تنوع محیطهای بشری و پیشرفت درجه دخالت انسان در محیط و تغییرات آن و افزایش دیدگاهها و نظریه ها در رابطه با چگونگی ساخت محیط زندگی دگرگونی علایق ، نیازها و تخصص های دیگران مفهوم ساده اولیه و محدود را ندارد بلکه جغرافیای امروزی با توجه به ویژگی های ساختاری – کارکردی محیط ها و درنظر گرفتن هر مکان به عنوان یک سیستم و نظام ، مطالعه روابط بین انسان و محیط را در درون سیستم ها بعهده دارد این سیستم ها می توانند مانند یک سیستم ساده مثل یک مزرعه تا نظامهای بسیار پیچیده و متنوع مانند سیستم سرمایه داری جهان و تأثیرات آن برساختار فضائی را شامل می گردند به طوریکه ( هانس بوبک ) عنوان می کند :
جغرافیای امروزی عمدتا” به بررسی عرصه های ساختاری – کارکردی می پردازد ، عرصه هایی که نه تنها ازنظر مکانی ، بلکه از نظر ساختاری – کارکردی قابل تبیین و تشخیص هستند . در این چارچوب ، یک عرصه ساختاری ازطریق همنوایی پدیده های گوناگون و یا هم سویی هدفهای ناموزون و پراکنده و یک عرصه کارکردی به واسطه تأثیر همگانی نیروهای ویژه موجود و مؤثر در آن تعریف و مشخص می شود.
یکی از نظامها و سیستم های عرصه ساختاری – کارکردی علم جغرافیا ، روستا و عوامل ، عناصر ، اجزاء و عملکردهای آن می باشد ، که به تناسب روند تکاملی مطالعات جغرافیایی و دگرگونی و تغییراتی که درماهیت این علم در طول زمان بوقوع پیوسته است ، نگرش و مطالعات جغرافیایی روستا رانیز متأثر کرده ، که مطالعه این روند درخور اهمیت می باشد.
بنابراین اقتصاد روستا های شهرستان رضوانشر ودهستان مرکزی آن، درطول دو دهه بر اثر تاثیر پذیری ازعوامل مداخله گر داخلی و خارجی، تحولا تی در ان بوجود آمده است که بازتا بهای بعمل آمده بر اثر این تغییرات در این تحقیق مورد بحث قرار می گیرد.
فهرست مطالب دانلود پایان نامه بازتاب فضایی تحولات اقتصادی روستاهای شهرستان رضوانشهر در دو دهه گذشته (۸۳-۶۳) مورد دهستان مرکزی:
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱-مقدمه
۲-۱ طرح مساله
۳-۱- پیشینه تحقیق
۴-۱ – فرضیات
۵-۱-اهداف
۶-۱- روش تحقیق و علت انتخاب
۷-۱- موانع و مشکلات تحقیق
۸-۱- اصطلاحات و مفاهیم
فصل دوم: ویژگی های طبیعی منطقه مورد مطالعه
۱-۲- موقعیت جغرافیایی، حدود وسعت
۲-۲- ساختار زمین شناسی منطقه مورد مطالعه
۳-۲- گسل های مهم در منطقه مورد مطالعه
الف)گسل آستارا
ب) گسل تالش
۴-۲- سوانح طبیعی
۱-۴-۲- زلزله
۲-۴-۲- سیل
۵-۲- خاکها و قابلیت استفاده از اراضی
۱-۵-۲- خاکهای کوهستانی
۲-۵-۲- خاکهای کوهپایه ای
۳-۵-۲- خاکهای جلگه ای
۶-۲- عوارض زمین و ناهمواریها
۱-۶-۲- ویژگی های دریای خزر
۲-۶-۲- رشته کوه تالش
۳-۶-۲- دشت های خزری
۷-۲ -پوشش گیاهی و جانوری
۱-۷-۲- پوشش گیاهی
۲-۷-۲- پوشش زیست جانوری
۸-۲- منابع آب در شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی
۱-۸-۲- آبهای سطحی
۲-۸-۲- آبهای زیرزمینی
۹-۲- ویژگی های اقلیمی
۱-۹-۲- جریانات جوی
۲-۹-۲- بارش
۳-۹-۲- دما
۴-۹-۲- رطوبت
۵-۹-۲- یخبندان
۶-۹-۲- تبخیر و تعرق
فصل سوم: ویژگی های انسانی منطقه مورد مطالعه
۱-۳- سوابق تاریخی و پیشینه سکونت در تالش و رضوانشهر
۲-۳- اندازه جمعیت و روند تحولات آن در شهرستان رضوانشهر
۳-۳- خانوار وبعد آن
۴-۳- ساخت سنی و جنسی شهرستان رضوانشهر
۵-۳- تراکم نسبی و بیولوژیک
۶-۳- وضعیت سواد
۷-۳- حرکت مکانی جمعیت (مهاجرتها)
۸-۳- ویژگی های اقتصادی جمعیت
۹-۳- جمعیت فعال و غیر فعال
۱۰-۳- قابلیتها و محدودیتها در زمینه جمعیت روستاهای دهستان مرکزی
فصل چهارم: ویژگی اقتصادی منطقه مورد مطالعه
۱-۴- کشاورزی
۱-۱-۴- زراعت
۲-۱-۴- باغات و قلمستان یا محصولات دائمی
۳-۱-۴- توت و نوغانداری
۴-۱-۴ دامداری، دامپروری و طیور
۵-۱-۴- نگهدار و پرورش زنبور عسل
۶-۱-۴- ماهیگری و پرورش ماهی
۲-۴- صنعت
۱-۲-۴- صنایع تبدیلی
۲-۲-۴- صنایع دستی
۳-۴-معدن
۴-۴- قابلیت ها و محدودیت های شهرستان رضوانشهر در زمینه کشاورزی
۱-۴-۴- محدودیتها و تنگناهای شهرستان در زمینه کشاورزی
۲-۴-۴- مسایل اساسی ومشکلات توسعه شهرستان در بخش کشاورزی
فصل پنجم- علل تغییر و تحولات و بازتاب آن در شهرستان رضوانشهر
۱-۵- عوامل انسانی موثر در فعالیتهای تولیدی محصولات کشاورزی در شهرستان رضوانشهر
۱-۱-۵- عوامل اقتصادی و نقش آن در تحول محصولات کشاورزی در شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی
۱- نیاز بازار به تولید انواع محصولات کشاورزی
۲- تاثیر تحولات اقتصاد جهانی بر فعالیتها وتحولات اقتصاد روستاهای شهرستان رضوانشهر
۳- نقش جهاد کشاورزی در ارائه همه جانبه خدمات کشاورزی
الف: آموزش و تحقیقات کشاورزی در شهرستان رضوانشهر
ب: فعالیتهای عمرانی وامور زیر بنایی
ج: فعالیتهای مربوط به عمران کشاورزی، زراعی و دامی
۴- پیشرفت صنعت در ارائه تکنولوژی کشاورزی در شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی
۱-۴- تکنولوژی مکانیکی
۲-۴- تکنولوژی بیولوژیکی
۵- رابطه تراکم جمعیت و عمقی شدن کشت در جامعه روستایی
۶ –نقش تحقیقات کشاورزی در ارائه محصولات پر بازده
۷- یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و نتایج حاصل از آندر شهرستان رضوانشهر و دهستان مرکزی
۸- نقش توسعه راههای ارتباطی در تغییر و تحولات موجود
۱-۸- راههای اصلی
۲-۸- راههای فرعی
۳-۸- رههای روستایی
۲-۱-۵- نقش عوامل اجتماعی – فرهنگی در تحول تولیدات کشاورزی
۱- عقاید اسلامی و فرهنگی در خصوص پرورش حیوانات بومی و غیر بومی
۲- باورهای دینی و اعتقادی در خصوص کشت محصولات ویژه
۳- ارث و نقش آن در تحول تولیدات کشاورزی
۴- توسعه و گسترش مشارکت موثر و همه جانبه مردم و نهادهای محلی در رشد کشاورزی
۳-۱-۵ نقش عوامل سیاسی و دولتی درتحول تولیدات کشاورزی
۱- نقش حمایتهای دولتی در ارتقاء سطح تولید کشاورزی
۲- پرداخت وام وتسهیلات ویژه به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی
۳- سیاست حمایت دولت از بازرگانان تجاری وارد کننده و صادر کننده محصولات کشاورزی
۴- خدمات و تا سیسات زیر بنایی روستایی و نقش آن در تحولات اقتصاد کشاورزی
۲-۵- نقش عوامل طبیعی در تحول محصولات کشاورزی منطقه مورد مطالعه
۱-۲-۵- نوسانات آب و هوایی برروی کشاورزی شهرستان رضوانشهر
۱-نوسانات جریانات جوی تاثیر گذار در منطقه مورد مطالعه
۲-بی نظمیهای بارش در زمان کاشت، داشت و برداشت محصولات
۳-برف و یخیندان ونقش آن در محصولات کشاورزی
۲-۲-۵- ویژگی های آب و خاک
۱- نقش آزمایش و بازسازی خاک در تحول تولیدات کشاورزی
۲- زهکشی خاک و نقش آن در توسعه کشاورزی منطقه
۳- ساخت کانال و نهرهای مهندسی جهت توسعه آبیاری منطقه
۳-۲-۵- بلایای طبیعی و نقش آن در توسعه کشاورزی
۱- وقوع سیل براثر شدت بارندگی
۲- خشکسالی های خفیف و احتمالی
۳- بادهای محلی وغیر بومی
۳-۵- نقش تولید محصولات جدید کشاورزی در توسعه کشاورزی منطقه
۱-۳-۵- پرورش شتر مرغ جوابگوی نیاز غذایی کشور
۲-۳-۵- بررسی مزیتهای رقابتی صنعت پرورش شتر مرغ در منطقه
فصل ششم: بازتاب فضایی تحولات، آزمون فرضیات و ارائه پیشنهادات
۱-۶- برنامه ریزی فضایی ونقش آن در تحولات توسعه روستایی
۲-۶-علل شکل پذیری وامکان پذیرش دگرگونی درتحولات روستایی درمنطقه مورد مطالعه
۱-۲-۶- نقش آموزش و ارتباطبات در تحولات منطقه
۲-۲-۶- تبادلات و تنوعات فرهنگی در منطقه ارتقاء اجتماعی می آفریند
۳-۲-۶- روستا نشینی شهری دلیلی دیگر بر تحولات روستایی
۴-۲-۶- عالیترین فضایل روستایی چگونه در حال تغییر است
۳-۶- آزمون فرضیات
۴-۶- بازتاب فضایی تحولات اقتصادی روستاهای دهستان مرکزی
۱-۴-۶- بازتاب فضایی ریخت بیرونی روستاهای دهستان مرکزی
۲-۴-۶- بازتاب فضایی ریخت درونی روستاهای دهستان مرکزی
۵-۶- نتیجه گیری از اهداف تحقیق در منطقه مورد نظر
۶-۶- پیشنهادات برای رشد وتوسعه بهتر شهرستان رضوانشهر و دهستان گیل دولاب
۱-۶-۶- اصلی ترین محدودیتها و تنگناهای توسعه در منطقه مورد مطالعه
۲-۶-۶- اصلی ترین مسایل و موانع توسعه که در منطقه باید به آن توجه شود
۳-۶-۶- اهداف پیشنهادی توسعه برای رفع موانع توسعه پایدار در منطقه مورد مطالعه
۴-۶-۶- راهبردهای پیشنهادی توسعه پایدار در منطقه مورد مطالعه
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:24
چکیده:
پس از تلاش ها و آویز و گریزهای بسیار مجاهدان و علمای دینی و ملت ایران سرانجام در سیزدهم مرداد 1285 خورشیدی مظفرالدین شاه قاجار فرمان حکومت مشروطه را امضا و صادر کرد و سه روز پس از آن دستخط دیگری در تأیید فرمان مشروطیت صادر نمود که در آن فرمان صریح نسبت به تأسیس مجلس منتخبین ملت داده شد. از آن تاریخ تا پایان سلطنت وی وقایع سیاسی زیر به ترتیب در اشعار شاعران انعکاس یافته است.
1285 خورشیدی
1- آغاز مشروطیت و مجلس شورای ملی:
شاد باش ای مجلس ملی که بینم عن قریب از توآید درد ملت را درین دوران طبیب…
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 137)
… دولت و ملت چو هر دو دست بهم داد پای به دامن کشد عدوی سبک سر…
(محمدتقی بهار، دیوان، ص 56)
… غریو شعف رفت تا آسمان که مشروطه شد سرزمین کیان
(نظام وفا، دیوان، ص203)
2- نکوهش از وزیران و مجلس شورای یکم:
… وزیرا وقت آن آمد که امروز بیاموزی ره رسم تدین…
براری ریشة انصاف از بیخ براندازی اساس عدل از بن
کنی خاموش چراغ دین اسلام کنی خاموش چراغ دین اسلام
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 386)
3- مدح مظفرالدین شاه به سبب صدور فرمان مشروطیت:
شه مظفر داور گیتی خدیو کامران آن که ذاتش مستطابستی1 و خلقش مستطیب2
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 138)
… شاه جهان مظفر کش فرمان بر مهر و ماه در خور و زیبنده است…
(ادیب نیشابوری، دیوان، ص 186)
… شه مظفر که پی چاکری اش پادشهان خط نوشتند و نهادند بر آن خاتمشان…
(ایرج میرزا، دیوان، ص 47)
… پادشه دادگر مظفرالدین شاه آن که زعدلش بنای ظلم برافتاد…
(محمدتقی بهار، دیوان، ص 55)
بر سر در عمارت مشروطه، یادگار نقش به خون نشسته عدل مظفر است…
(شهریار، دیوان، ص 105)
4- مرگ مظفر الدین شاه:
… چو زین باغ شد شهریار کهن بخشید شاخ مرا بیخ وبن…
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 724)
ادیب الممالک فراهانی را باید به عنوان سیاسی ترین شاعر دوران پادشاهی مظفرالدین شاه معرفی کرد.
پس از مرگ مظفرالدین شاه، در روز بیست و هشتم دی ماه 1285 خورشیدی فرزند وی، محمدعلی شاه قاجار، طی مراسم با شکوهی تاجگذاری کرد و به دستور شاه جدید در جشن تاجگذاری از نمایندگان مجلس دعوت به عمل نیامد و از همین جا عداوت وی با مجلس و مشروطه نمایان گشت و حوادثی در پی آن آمد که به عزل وی از سلطنت انجامید وسرانجام در مردادماه 1288 خورشیدی دوران سلطنت وی به پایان رسید. از بین وقایع دوران پادشاهی محمدعلی شاه قاجار حوادث زیر در شعر شاعران بازتاب داشته است:
1285 خورشیدی
1- به تخت نشستن محمدعلی شاه قاجار:
… ای ملک از فرة جلوس تو امروز نور الهی به تاج تابد و بر تخت …
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:54
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
پشگفتار
دیدگاه ناصرخسرو دربارة دنیا وبازتاب آن در اشعارش
تجلی افکار و اعتقادات ناصرخسرو بر اشعارش
مترادف بودن دهرو جهان در اشعار ناصرخسرو
نمونه هایی از اشعار ناصرخسرو دربارة جهان
اعتقادات مذهبی
تعبیر به دریا و آب ژرف
فناپذیری و در گذر بودن جهان
مکرو فریبکاری جهان
صبرو تأمل درمقابل جهان
نسبت نادانی به جهان دادن
افزوده شدن حرص و طمع دنیا دوست
شکایت از بی وفایی دنیا
تعبیر به ننگ و عار
سایر تشبیهات
نتیجه گیری
ضمائم
فهرست منابع و مآخذ
پیشگفتار
فرهنگ دیرپای و پرمایة ایران یکی از غنی ترین و وسیع ترین فرهنگ های جهان به شمار میآید و در قلمرو این فرهنگ با شکوه ادبیات فارسی دری پایگاهی والا دارد وخراسان مهد زبان فارسی دری است . گزافه نیست اگر ادعا کنیم نهال زبان فارسی دری ( نظم و نثر ) در خراسان بزرگ ریشه گرفته است و سپس به سایر نقاط کشور گسترده شده است .
درمیان بزرگان ادب پارسی ، ناصرخسرو که ازمفاخر علمی و ادبی ایران در قرن پنجم هجری است جای خاصی دارد که آدمی را وامی دارد دربارة شخصیت و آثار و افکار و عقایدش به تحقیق و تفحص بپردازد .
ناصرخسرو که در جوانی به کسب فضایل ظاهری و جمع زخارف دنیا وی سرگرم بودو در پی جاه و مقام می گشت پس از گذشتن از مرحله چهل سالگی به طلب حق وحقیقت روی آورد و با خلوص نیت کوشید تا خود را به مرحلة کمال انسانی برساند .
آثار ناصرخسرو به دلیل روی آوردن وی به طریقه فاطمی گذشته از مسائل ادبی وذوقی از حنبه های فلسفی نیز برخورداراست .
زندگی شگفت انگیز وی نمایندة ثبات عقیده و استواری افکار مذهبی وی دارد . « او همواره تأکید میکند که از گذشت روزگار تنگدل و از رحمت یزدان نومید نبایست بود و همواره امیدوار و در صدد است جهانی بهتر بسازد ، آرزویی که بشریت را دلگرم میدارد . »(1)
یکی از مسائل و نکاتی که ناصرخسرو درآثارش بخصوص دیوانش به آن خیلی توجه دارد دنیا ومظاهر مادی آن است . او همواره در پی این است که انسان را پند ونصیحت دهد تا از این جهان خود را در امان نگاه دارد .
تعداد ابیاتی که در این مورد گفته است بسیارمی باشد و لذا توجه آدمی را به خود جلب میکند . بنابراین بر آن شدم در این مقال ، به تحقیق دربارة اینگونه ابیات ناصرخسرو بپردازم . امید که در این راه توفیق الهی یاری گرم باشد .
پس از تلاش ها و آویز و گریزهای بسیار مجاهدان و علمای دینی و ملت ایران سرانجام در سیزدهم مرداد 1285 خورشیدی مظفرالدین شاه قاجار فرمان حکومت مشروطه را امضا و صادر کرد و سه روز پس از آن دستخط دیگری در تأیید فرمان مشروطیت صادر نمود که در آن فرمان صریح نسبت به تأسیس مجلس منتخبین ملت داده شد. از آن تاریخ تا پایان سلطنت وی وقایع سیاسی زیر به ترتیب در اشعار شاعران انعکاس یافته است.
1285 خورشیدی
شاد باش ای مجلس ملی که بینم عن قریب
از توآید درد ملت را درین دوران طبیب…
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 137)
… دولت و ملت چو هر دو دست بهم داد
پای به دامن کشد عدوی سبک سر…
(محمدتقی بهار، دیوان، ص 56)
… غریو شعف رفت تا آسمان
که مشروطه شد سرزمین کیان
(نظام وفا، دیوان، ص203)
… وزیرا وقت آن آمد که امروز
بیاموزی ره رسم تدین…
براری ریشة انصاف از بیخ
براندازی اساس عدل از بن
کنی خاموش چراغ دین اسلام
کنی خاموش چراغ دین اسلام
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 386)
شه مظفر داور گیتی خدیو کامران
آن که ذاتش مستطابستی1 و خلقش مستطیب2
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 138)
… شاه جهان مظفر کش فرمان
بر مهر و ماه در خور و زیبنده است…
(ادیب نیشابوری، دیوان، ص 186)
… شه مظفر که پی چاکری اش پادشهان
خط نوشتند و نهادند بر آن خاتمشان…
(ایرج میرزا، دیوان، ص 47)
… پادشه دادگر مظفرالدین شاه
آن که زعدلش بنای ظلم برافتاد…
(محمدتقی بهار، دیوان، ص 55)
بر سر در عمارت مشروطه، یادگار
نقش به خون نشسته عدل مظفر است…
(شهریار، دیوان، ص 105)
4- مرگ مظفر الدین شاه:
… چو زین باغ شد شهریار کهن
بخشید شاخ مرا بیخ وبن…
(ادیب الممالک فراهانی، دیوان، ص 724)
ادیب الممالک فراهانی را باید به عنوان سیاسی ترین شاعر دوران پادشاهی مظفرالدین شاه معرفی کرد.
پس از مرگ مظفرالدین شاه، در روز بیست و هشتم دی ماه 1285 خورشیدی فرزند وی، محمدعلی شاه قاجار، طی مراسم با شکوهی تاجگذاری کرد و به دستور شاه جدید در جشن تاجگذاری از نمایندگان مجلس دعوت به عمل نیامد و از همین جا عداوت وی با مجلس و مشروطه نمایان گشت و حوادثی در پی آن آمد که به عزل وی از سلطنت انجامید وسرانجام در مردادماه 1288 خورشیدی دوران سلطنت وی به پایان رسید.