جغرافیای اقتصادی جهان یک تحول بنیادی وتجربه سی و شش سال گذشته اقتصاد ایران

اختصاصی از یارا فایل جغرافیای اقتصادی جهان یک تحول بنیادی وتجربه سی و شش سال گذشته اقتصاد ایران دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

همه انقلاب هایی که طی چند قرن گذشته به جا به جایی نظام های سیاسی منجر شدند، در کوتاه مدت آشفتگی هایی را به وجود آورند که طبعا سرمایه گذاری در زیر ساخت ها، تداوم فعالیت های تولیدی، و بهبود و گاه حتی  حفظ  رفاه مردم در سطح پیشین را با مشکلات گوناگون روبرو کردند. 

دانلود مقاله مفاهیم بنیادی فضا و زمان

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله مفاهیم بنیادی فضا و زمان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:55

فهرست مطالب:
مقدمه
فضا چیست؟
سیر تحول تاریخی مفهوم فضا
درباره ی زمان
پیش درآمد
زمان فیزیکی
مفهوم فیزیکی زمان دو مشکل اساسی دارد :
زمانِ زیست شناختی
زمان اسطوره‌ای و زمان مدرن
شما «تاریخ» را چطور تعریف می کنید؟
منابع:

مقدمه:

بررسی و شناخت پدیده های فیزیکی و روابط بین آنها بدون توجه به مفاهیم و درک شهودی از فضا و زمان جندان مانوس به نظر نمی رسد. مفهوم و درک فضا و زمان نیز مانند سایر کمیت های فیزیکی روندی پویا دارد و در طول تاریخ دستخوش تغییرات زایدی شده است. بویژه بعد از نسبیت مفاهیم فضا و زمان و درک بشر از آنها دچار تغییر زیادی شده است. البته در اینجا نمی خواهیم مسئله ی فضا-زمان را مورد بررسی قرار دهیم، تنها هدفمان از ارائه ی این فصل این است که زمینه ی آشنایی با نگرش فلسفی و علمی نسبت به فضا و زمان فراهم گردد تا بعد ازبیان نسبیت فضا-زمان مورد بررسی قرار گیرد. همجنین این مطالب قبل از قوانین نیوتن آورده شده است تا زمینه ی مطرح شدن دیدگاه منطقی نیوتن نسبت به فضا و زمان مطلق فراهم گردد.

1- فضا چیست؟

فضا (Space) واژه‌ای است که در زمینه‌های متعدد و رشته‌های گوناگون از قبیل فلسفه، جامعه‌شناسی، معماری و شهرسازی بطور وسیع استفاده می‌شود. لیکن تکثّر کاربرد واژه فضا به معنی برداشت یکسان از این مفهوم در تمام زمینه‌های فوق نیست، بلکه تعریف فضا از دیدگاه‌های مختلف قابل بررسی است. مطالعات نشان می‌دهد با وجود درک مشترکی که به نظر می‌رسد از این واژه وجود دارد، تقریباً توافق مطلقی در مورد تعریف فضا در مباحث علمی به چشم نمی‌خورد و این واژه از تعدد معنایی نسبتاً بالایی برخوردار است و تعریف مشخص و جامعی وجود ندارد که دربرگیرنده تمامی جنبه‌های این مفهوم باشد. از این رو در این یادداشت به ذکر برخی کلیات در مورد مفهوم فضا بسنده می کنیم ‎.

فضا یک مقوله بسیار عام است. فضا تمام جهان هستی را پر می‌کند و ما را در تمام طول زندگی احاطه کرده‌ است. فضا به محیط زیست اطراف ما احساس راحتی و امنیت می‌بخشد که اهمیت آن در یک زندگی لذت بخش ‎از نور آفتاب و محلی برای آرامش کمتر نیست.

هرکاری که انسان انجام می‌دهد، دارای یک جنبه فضایی نیز است، به عبارتی هر عملی که انجام می‌شود، احتیاج به فضا دارد. دلبستگی بشر به فضا از ریشه‌های عمیقی برخوردار است. این دلبستگی از نیاز انسان به ایجاد ارتباط با سایر انسانها که از طریق زبان ‎های گوناگون صورت می‌پذیرد، سرچشمه می‌گیرد. همچنین بشر خود را با استفاده از فیزیولوژی و تکنولوژی، با اشیاء فیزیکی وفق می‌دهد و از این طریق یک رابطه و تعادل پویا بین انسان و محیط (اشیاء)، علاوه بر ارتباط میان انسانها، بوجود می‌آید. این اشیاء بر‌ اساس یک سری روابط خاص به درونی و بیرونی، دور و نزدیک، منفرد و متحد، پیوسته و گسسته تقسیم شده‌اند. برای اینکه بشر بتواند به تصورات و ذهنیات خود عینیت بخشد، بایستی که این روابط را درک کند و آنها را در قالب یک مفهوم فضایی هماهنگ نماید. لذا فضا بیانگر نوع ویژه‌‌ای از ایجاد ارتباط نیست، بلکه صورتی است جامع و دربرگیرنده هر نوع ایجاد ارتباط، چه میان انسانها و چه میان انسان و محیط.

فضا ماهیتی جیوه مانند دارد که چون نهری سیال، تسخیر و تعریف آن را مشکل می‌نماید. اگر قفس آن به اندازه کافی محکم نباشد، براحتی به بیرون رسوخ می‎ کند و ناپدید می‌شود. فضا می‌تواند چنان نازک و وسیع به نظر آید که احساس وجود بعد از بین برود (برای مثال در دشتهای وسیع، فضا کاملاً بدون بعد به نظر می‌رسد) و یا چنان مملو از وجود سه بعدی باشد که به هر چیزی در حیطه خود مفهومی خاص بخشد.

با اینکه تعریف دقیق و مشخص فضا دشوار و حتی ناممکن است، ولی فضا قابل اندازه‌گیری است. مثلاً می‌گوییم هنوز فضای کافی موجود است یا این فضا پر است. نزدیکترین تعریف این است که فضا را خلائی در نظر بگیریم که می‌تواند شیء را در خود جای دهد و یا از چیزی آکنده شود.

نکته دیگری که در مورد تعریف فضا باید خاطرنشان کرد، این است که همواره بر اساس یک نسبت که چیزی از پیش تعیین شده و ثابت نیست، ارتباطی میان ناظر و فضا وجود دارد. بطوری‌که موقعیت مکانی شخص، فضا را تعریف می‌کند و فضا بنا به نقطه دید وی به صورت‌های مختلف قابل ادراک می‌باشد.

سیر تحول تاریخی مفهوم فضا

فضا مفهومی است که از دیرباز توسط بسیاری از اندیشمندان مورد توجه قرار گرفته و در دوره.

‎های مختلف تاریخی بر اساس رویکردهای اجتماعی و فرهنگی رایج، به شیوه ‎های گوناگون تعریف شده است.

مصری‌ها و هندی‌ها با اینکه نظرات متفاوتی در مورد فضا داشتند اما در این اعتقاد اشتراک داشتند که هیچ مرز مشخصی بین فضای درونی تصور (واقعیت ذهنی) با فضای برونی (واقعیت عینی) وجود ندارد. در واقع فضای درونی و ذهنی رویاها، اساطیر و افسانه‌ها با دنیای واقعی روزمره ترکیب شده بود. آنچه بیش از هر چیز در فضای اساطیری توجه را به خود معطوف می‌کند، جنبه ساختی و نظام یافته فضاست، ولی این فضای نظام یافته مربوط به نوعی صورت اساطیری است که برخاسته از تخیل آفریننده‌ می‌باشد.

در زبان یونانیان باستان، واژه‌ای برای فضا وجود نداشت. آنها بجای فضا از لفظ مابین استفاده می‌کردند. فیلسوفان یونان فضا را شیء بازتاب می‌خواندند. پارمیندز (Parmenides) وقتی که دریافت، فضای به این صورت را نمی‌توان تصور کرد، آن را بدین دلیل که وجود خارجی ندارد، به عنوان حالتی ناپایدار معرفی کرد. لوسیپوس (Leucippos) نیز فضا را اگرچه از نظر جسمانی وجود خارجی ندارد، لیکن حقیقی تلقی نمود.

افلاطون مسئله را بیشتر از دیدگاه تیمائوس (Timaeus) بررسی کرد و از هندسه به عنوان علم الفضاء برداشت نمود، ولی آن را به ارسطو واگذاشت تا تئوری فضا (توپوز) را کامل کند.

از نظر ارسطو فضا مجموعه‌ای از مکان‌هاست. او فضا را به عنوان ظرف تمام اشیاء توصیف می‌نماید. ارسطو فضا را با ظرف قیاس می‌کند و آن را جایی خالی می‌داند که بایستی پیرامون آن بسته باشد تا بتواند وجود داشته باشد و در نتیجه برای آن نهایتی وجود دارد. در حقیقت برای ارسطو فضا محتوای یک ظرف بود.

لوکریتوس (Lucretius) نیز با اتکاء به نظریات ارسطو، از فضا با عنوان خلاء یاد نمود. او می‌گوید: همه کائنات بر دو چیز مبتنی است: اجرام و خلاء، که این اجرام در خلاء مکانی مخصوص به خود را دارا بوده و در آن در حرکت‌اند.

بعدها تئوری‌‎های مربوط به فضا بر اساس هندسه اقلیدسی بیان می‌شد، بطوری‌که مشخصه تفکر یونانیان در مورد فضا در تفکرات اقلیدس یا هندسه اقلیدسی قابل مشاهده است. اقلیدس با جمع آوری کلیه قضایای مربوط به هندسه در میان مصری‌ها، بابلی‌ها و هندوها علم جدید هندسه را پایه‌گذاری نمود که سیستمی مبتنی بر انتزاع ذهنی بود. فضای اقلیدسی فضایی یکسان، همگن و پیوسته بود که در آن هیچ چاله، برآمدگی یا انحنایی وجود نداشت.

فضای اقلیدسی، فضایی قابل اندازه‌گیری بود.

با توجه به آنچه گفته شد، در یونان و بطور کلی در عهد باستان دو نوع تعریف برای فضا مبتنی بر دو گرایش فکری قابل بررسی است:

تعریف افلاطونی که فضا را همانند یک هستی ثابت و از بین نرفتنی می‌بیند که هرچه بوجود آید، داخل این فضا جای دارد.

تعریف ارسطویی که فضا را به عنوان Topos یا مکان بیان می‌کند و آن را جزئی از فضای کلی‌تر می‌داند که محدوده آن با محدوده حجمی که آن را در خود جای داده است، تطابق دارد.

دانلود مقاله شیوه های بنیادی در معماری اسلامی

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله شیوه های بنیادی در معماری اسلامی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:33

فهرست مطالب:

شیوه های  بنیادی در معماری
سبک شناسی معماری ایرانی در طی شش شیوه بررسی می شوند که عبارتند از :
هنر معماری ایران از دیر باز دارای چند اصل بوده که عبارتند از
مردم واری چیست :
پرهیز از بیهودگی چیست :  
نیارش چیست :  
خود بستدگی چیست :
درونگرایی چیست :  
نکته :
شیوه پارسی :
بناهای معروف دوره پارسی :  
قوم ارارتو (قبل از آریائیها) :
استودانها :
برساو چیست :  
نیارش پارسی :
آرایه پارسی :
ساختمانهای تخت جمشید نزدیک به پنج سده پیش از میلاد ساخته شده اند عبارتند از :
شیوه پارتی:
شیوه خراسانی:
شیوه رازی:
مسجد کبود (تبریز)
شیوه اصفهانی:
10- مدرسه آقا بزرگ (کاشان).

شیوه های بنیادی در معماری اسلامی عبارتند از: الف) شیوه مصری(این شیوه از معماری کهن مصر ریشه گرفته و در کشورهای اسلامی شرق آفریقا مصر، سودان و حجاز می باشد). ب) شیوه شامی (این شیوه از هنر و معماری بیزانس ریشه گرفته و کشورهای سوریه، فلسطین، لبنان، اردن و بخشی از ترکیه را در بر گرفته و دارای ویژگی مشترکی با شیوه مصری است). ج) شیوه مغربی (این شیوه بسیار چشمگیر و پیشرفته است و در بر گیرنده کشورهایی مثل مراکش، الجزایر و جنوب اسپانیا می باشد. د) شیوه ایرانی (این شیوه از همه ارزشمندتر و گسترده تر بوده و در برگیرنده کشورهایی مثل عراق، ایران، افغانستان، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان، هند و اندونزی می باشد و بخشی از شیخ نشینان خلیج فارس)

سبک شناسی معماری ایرانی در طی شش شیوه بررسی می شوند که عبارتند از :

1- پارسی 2- پارقی (دو مورد اول پیش از اسلام است) 3- خراسانی 4- رازی 5- آذری 6- اصفهانی (4 مورد دیگر پس از ظهور اسلام می باشد).

هنر معماری ایران از دیر باز دارای چند اصل بوده که عبارتند از : 1- مردم واری   2- پرهیز از بیهودگی   3- نیارش   4- خود بسندگی و درون گرایی

مردم واری چیست : مردم واری به معنای رعایت تناسب میان اندام های ساختمانی با اندام های انسان و توجه به نیازهای او در کار ساختمان سازی است.

برای جلوگیری گرما به به درون ساختمان، از ارسی بهره می بردند یا دیوار و سقف را دو پوسته می ساختند تا لایه ای عایق جهت جلوگیری از گرما باشد «کلمه اُرسی به معنای گشاده یا باز می باشد»

پرهیز از بیهودگی چیست : در معماری ایرانی تلاش شده کار بیهوده در ساختمان سازی نکنند و از اسراف پرهیز کنند، این اصل هم پیش از اسلام و هم پس از آن مراعات شده است. گره سازی با گچ و کاشی و خشت و آجر و اندود، بخشی از کار بنیادی ساختمان است. مثلاً اگر نیاز باشد در زیر پوشش سقف، عایقی در برابر گرما و سرما ساخته شود، یا افزار بنا که ناگزیر پُر و پیمون است و نمی تواند به دلخواه معمار کوتاهتر شود، تنها با افزون کاربندی می توان آنرا کوتاهتر و «بِاندام» و مردم وارد کرد. اگر ارسی و روزن با چوب یا گچ و شیشه های رنگی گره سازی می شده، برای این بوده که در پیش آفتاب تند و گاهی سوزان، پناهی باشد تا چشم را نیازارد و اگر گنبدی از تیزه تا پاکار با کاشی پوشیده می شود تنها برای زیبایی نیست، وانگهی باید دانست که واژه «زیبا» به معنی زیبنده بودن و تناسب داشتن نه قشنگی و جمال.

نیارش چیست : نیارش به دانش ایستایی، فن ساختمان و مصالح شناسی گفته می شود. معماران گذشته به نیارش ساختمان بسیار توجه می کردند و آنرا از زیبایی جدا نمی دانستند.

خود بستدگی چیست : معماران ایرانی تلاش می کردند مصالح مورد نیاز خود را از نزدیک ترین جاها بدست آورند و چنان ساختمان می ساختند که نیازمند به مصالح جاهای دیگر نباشد و خود بسنده باشند، بدین گونه کار ساخت با شتاب بیشتری انجام می شد و ساختمان با طبیعت پیرامون خود ساز وارتر در می آمده است و هنگام نوسازی آن نیز همیشه مصالح آن در دسترس بوده است. معماران ایرانی بر این باورند که مصالح باید « بوم آورد» یا «ایدری» (اینجایی)باشد. به گفته دیگر فرآورده (محصول) همان جایی باشد که ساختمان ساخته می شود و تا آنجا که شدنی است از امکانات محلی بهره گیری شود. یک نکته مهم در معماری ایرانی این است که اساساً یکی از انگیزه های بنیادی در ساخت سقف های خمیده و گنبدی و بهره گسترده از آنها، این بود که چوب مناسب برای ساختمان سازی در همه جا یافت نمی شده، ولی خشت و آجر بسیار و در دسترس بوده، و معماران هم دست به نوآوریهایی زدند که با خشت و آجر بتوان دهانه های بزرگ را پوشش داد.

درونگرایی چیست : یکی از باورهای مردم ایران ارزش نهادن به زندگی شخصی و حرمت آن و نیز عزت نفس ایرانیان بوده که این امر بگونه ای معماری ایران را درونگرا ساخته است. معماران ایرانی با ساماندهی اندامهای ساختمان در گرداگرد یک چند میانسرا، ساختمان را از جهان بیرون جدا می کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می داد. خانه های درونگرا در اقلیم گرم بسته است و از هر سو رو به درون دارد. خانه های درونگرا در نقاط میانی کشور و گرم و خشک و مناطق کویری ساخته می شده، خانه های درونگرا، پاسخ در خوری برای خشکی هوا، بادهای آزار دهنده، شن های روان و آفتاب تند هستند.

نکته : کوشک ها ساختمانهای بی برونگرا هستند که گرداگرد آن باز بوده و از هر سو به بیرون راه دارد، خانه های برونگرا در برخی از نقاط ایران مثل کردستان، لرستان و شمال ایران ساخته می شده «کوشک برابر همان پاویون فرانسوی است»

دانلود مقاله سلولهای بنیادی و پرورش ابر انسانها

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله سلولهای بنیادی و پرورش ابر انسانها دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:45

فهرست مطالب:

عنوان                                                                                                صفحه
مقدمه    1
سلول‌های بنیادی    2
کاربرد سلولهای بنیادی    3
بیماران قلبی    3
بیماران کبدی    3
استفاده سلول های بنیادی در cloning    4
سلول های بنیادی جنینی    5
دودمان های سلولی بنیادی بالغ    6
روش تهیه این نوع سلول ها    6
سلول های بنیادی زایای جنینی    7
پلاستیسیته    10
بعضی اهداف cloning    10
تکنیک SCNT    11
Therapeutic cloning    13
ریسک های reproductive cloning    16
عملکرد ژن    20
رد یابی دودمانها    22
نتیجه گیری    28
منابع    29

مقدمه:
درون جنین میلیونها سلول بنیادی وجود دارد که بزرگی همه آنها کمتر از یک نقطه است. این سلولها از پتانسیل بالایی برخوردار هستند و می‌توانند طی فرایند تمایز یابی به سلولهای بافتهای مختلف در بدن تبدیل شوند. سلول های بنیادی به علت پتانسیل تقریبا نامحدود شان امروزه کاربردهای زیادی دارند این سلولها هم اکنون در کانون تحقیقات پزشکی قرار دارند. تصور کنید که این سلولها بتوانند حافظه بیمار مبتلا به آلزایمر را به وی برگردانند.
پوستی را که در اثر سانحه آسیب دیده جایگزین کنند یا بیمار معلولی را قادر به راه رفتن دوباره کنند! و.... اما پیش از آنکه دانشمندان نحوه استفاده از سلولهای بنیادی را برای مقاصد پزشکی فرا بگیرند باید دریابند که چگونه می‌توانند قدرت این سلولها را تحت کنترل خود درآورند. آنها باید نحوه استفاده از سلولهای بنیادی و تبدیل آنها به بافتها یا اندامهای خاصی را فرا بگیرند تا بتوانند یک بیمار یا بیماری علاج کنند.

از سلولهای بنیادی می‌توان برای بازسازی سلولها یا بافتهایی استفاده کرد که بر اثر بیماری یا جراحت صدمه دیده‌اند. این نوع درمان به درمان سلولی معروف است. یکی از کاربردهای بالقوه این شیوه درمان، تزریق سلولهای بنیادی جنینی در قلب برای بازسازی سلولهایی است که بر اثر حمله قلبی صدمه دیده‌اند. از سلولهای بنیادی می‌توان برای بازسازی سلولهای مغزی بیماران مبتلا به پارکینسون نیز استفاده کرد.
شاید دانشمندان بتوانند حتی یک اندام کامل را در آزمایشگاه پرورش داده و آن را جایگزین اندامی کنند که بر اثر بیماری آسیب دیده است. با بوجود آمدن بافت از سلولهای بنیادی در نهایت یک گوش، کبد یا هر اندام دیگر باقی خواهد ماند. از جمله بیماریهایی که احتمالا روزی با درمان سلولی معالجه خواهند شد می‌توان به پارکینسون، دیابت، بیماری قلبی، صدمه به نخاع، سوختگی، آلزایمر و ضعف بینایی اشاره کرد.
 
سلول‌های بنیادی
سلول‌های بنیادی سلول‌های اولیه‌ای هستند که توانائی تبدیل و تمایز به انواع مختلف سلول‌های انسانی را دارند و از آنها می‌توان در تولید سلول‌ها و نهایتا بافت‌های مختلف در بدن انسان استفاده کرد.
منابع اصلی سلول‌های بنیادی شامل: مغز استخوان، بند ناف و جفت می‌باشد. امروزه استفاده از این سلول‌ها جهت ترمیم بافتهای آسیب دیده انسانی در حال گسترش است.
جالب اینکه سلول‌های بنیادی چند پتانسیلی هستند یعنی قابلیت تبدیل به بافت‌های مختلف را دارند اعم از بافت عصبی ؛ عضلانی ؛ پوششی و غیره. که این توانائی محور اصلی توجه به سلول‌های بنیادی است.
مزیت اصلی سلول‌های بنیادی بند ناف این است که بسیار اولیه بوده و توان تمایز بالایی دارند.همچنین سلول‌های مشتق از مغز استخوان (BMCs) توان تمایز بالایی دارند.
سلول بنیادی سازنده بدن انسان است. سلولهای بنیادی درون جنین در نهایت به سلول ، بافت و اندامهای مختلف بدن جنین تبدیل می‌شوند. برخلاف یک سلول معمولی که قادر است با تکثیر شدن چندین سلول از نوع خود را بوجود آورد سلول بنیادی همه منظوره و بسیار توانمند است و وقتی تقسیم شود، می‌تواند به هر یک از انواع سلولها در بدن تبدیل شود. سلولهای بنیادی از قابلیت خود نوسازی هم برخوردارند. سلولهای بنیادی خود بر دو نوع هستند. سلولهای بنیادی جنینی و سلولهای بنیادی بالغ.
سلولهای بنیادی جنینی از جنین بدست می‌آیند. یک جنین 3 تا 5 روزه حاوی سلولهای بنیادی است که به شدت در حال تکثیر هستند تا اندامها و بافتهای مختلف جنین را بسازند. افراد بالغ نیز در قلب ،  مغز،  مغز استخوان  ،  ریه ها و اندامهای دیگر خود سلولهای بنیادی دارند. این سلولها مجموعه‌های درونی مخصوص ترمیم هستند و سلولهایی که بر اثر بیماری ، مصدومیت و کهولت سن صدمه می‌بینند دوباره تولید می‌کنند.
 
سلول تخم لقاح یافته

تاریخچه
در اوایل دهه 1980 میلادی دانشمندان نحوه قرار گرفتن سلولهای بنیادی جنینی از موش و کشت آنها را در آزمایشگاه فرا گرفتند و در سال 1998 برای اولین بار در سلولهای بنیادی جنینی انسان را در آزمایشگاه تولید کردند. اما این سوال پیش می‌آید که پژوهشگران جنین انسان را از کجا بدست می‌آورند؟ جنین را می‌توان با تولید مثل ، تلفیق  اسپرم و تتخمک یا شبیه سازی تولید کرد.

دانلود تحقیق سلول های بنیادی

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق سلول های بنیادی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:18

فهرست مطالب:

عنوان

صفحه

مقدمه................................

سلول های بنیادی چیست؟................

کاربردها و اهمیت سلول های بنیادی     

ویژگی های منحصر به فرد سلول های بنیادی  

سلول های بنیادی سلول هایی تمایز نیافته اند 

انواع سلول های بنیادی................

منابع و مآخذ.........................

مقدمه:

با بیش از نیم قرن تحقیق، امروزه مطالعه سلول های بنیادی یکی از هیجان انگیزترین و سریع الرشدترین مباحث زیست شناسی می باشد که کشفیات کلیدی در هر دو حوزه آزمایشگاهی و کلینیکی باعث گسترش استفاده از این سلول ها در حفظ حیات انسان ها گردیده است. جدیدترین روش های بیوتکنولوژیکی که باعث توسعه دانش زیست شناسی سلولی و علم پزشکی در دهه آینده خواهد شد، بررسی موشکافانه تکنیک های لازم برای جداسازی و کشت سلول های بنیادی، به ویژه سلول های بنیادی انسانی و کاربرد آنها در درمان بیماری ها می باشد. امروزه دانش ما در این زمینه به حدی پیشرفت کرده است که سلول های بنیادی انسانی دیگر عامل محدود کننده ای در تحقیقات زیست پزشکی نخواهد بود. درحال حاضر در کشور ما نیز تحقیقات گسترده ای در زمینه ابداع و توسعه این تکنولوژی ها در حال اجرا می باشد که بی شک در دهه های آینده علی رغم امکان بروز بحث های جنجال برانگیز منجر به جهشی در دانش زیست شناسی سلولی خواهد شد.

علم درمان با سلول های بنیادی نویدهایی برای ایجاد روش های درمانی بر پایه سلول برای بیماری های خطرناکی چون دیابت، بیماریهای قلبی و ... با فراهم نمودن سلول های سالم برای جایگزینی بافت ها و اندام های بیمار به همراه داشته است. کمبود منابع فارسی کافی و در عین حال روان در زمینه سلول های بنیادی، ما را بر آن داشت تا با گردآوری این مجموعه بتوانیم سهمی هر چند کوچک در راستای معرفی و گسترش این دانش رو به رشد داشته باشیم. این نوشتار نظری اجمالی بر وضعیت کنونی تحقیقات روی سلول های بنیادی و درمان با این سلول ها را خواهد داشت و می تواند منبعی مفید برای اساتید و دانشجویان مقاطع مختلف زیست شناسی و علوم پزشکی و کلیه افراد علاقمند به درک یافته های جدید علمی در این زمینه باشد.

سلول های بنیادی چیست؟

مفهوم سلول بنیادی

مبحث سلول های بنیادی یکی از جذاب ترین موضوعات زیست شناسی در دورة کنونی است. با وجود پیشرفت های بسیار گسترده صورت گرفته و نیز سرعت یافتن کشفیات جدید دراین زمینه،‌مانند تمامی حوزه های در حال پیشرفت سایر علوم، هر یافته جدید چندین سؤال علمی تازه را در پی خواهد داشت. شاید بسیاری تصور کنند که سلول های بنیادی، سلول هایی عجیب و غیر عادی هستند اما در حقیقت آنها بسیار ساده تر از سلول های دیگر میباشند.

سلول بنیادی سلولی است که توانایی تکثیر و بازسازی خود را برای دوره های نامحدود و اغلب در تمامی طول مدت زندگی موجود زنده حفظ می کند. این سلول ها تحت شرایط مناسب و سیگنال های خاص قادرند به بسیاری از انواع سلول های سازنده بدن موجود زنده تمایز یابند. آنها نه تنها همان سلول هایی هستند که در ساختمان رویان اولیه، منشأ تمامی سلول های بدن موجود زنده می گردند بلکه در بدن افراد بالغ نیز در برخی بافت ها بصورت پراکنده یافت شده اند و وظیفه نوسازی وترمیم بافت های بدن فرد بالغ را برعهده دارند. نمونه بسیار آشنای این روند، نوسازی مداوم سلول های خونی توسط سلول های بنیادی موجود در مغز استخوان، ترمیم لایه سطحی روده ها و لایه سطحی پوست می باشد. بنابراین بر خلاف تصور این سلول ها سلول هایی نیستند که بطور مصنوعی تولید شوند، بلکه آنها به صورت طبیعی وجود دارند و تنها باید جدا شده و کشت داده شوند. البته باید گفت مشکلات و پیچیدگی های عمده این تکنیک مربوط به جداسازی و کشت این سلول ها می باشد. به بیان دیگر خود این سلول ها کشف جدیدی نیستند بلکه تکنولوژی تکثیر و تمایز کنترل شده آنها است که بسیار جدید و بحث برانگیز می باشد. با تمام این اوصاف امروزه امکان برنامه ریزی مجدد برای تک تک سلول های بدنی فرد بالغ و تبدیل آنها به سلول های بنیادی در حال بررسی است.

کاربردها و اهمیت سلول های بنیادی

تحقیق روی سلول های بنیادی ما را به درک چگونگی تکوین یک موجود زنده از یک سلول منفرد قادر می سازد. همچنین این علم می تواند چگونگی جایگزین شدن سلول های آسیب دیده با سلول های سالم در بدن یک فرد بالغ را تشریح نماید. بخش دیگری از این دانش رو به رشد که شاید هیجان انگیزترین بخش آن نیز به شمار می رود امکان درمان بر پایه سلول را که اغلب به عنوان پزشکی نوسازی یا ترمیمی خوانده می شود بررسی می‌کند.

قبل از هر چیز شاید ضروری باشد اهمیت وجود این سلول ها برای آغاز و ادامه حیات موجود زنده مورد یادآوری قرار گیرد. در رویان 5-3 روزه که بلاستوسیت نام دارد، سلول های بنیادی مسئول ایجاد سلول های ویژه ای از بافت های در حال تکوین هستند که قلب، شش ها، پوست و انواع دیگر سلول های بدن را تشکیل می دهند. در بدن فرد بالغ نیز در برخی بافت ها مانند مغز استخوان، ماهیچه ها و مغز، سلول های بنیادی بصورت پراکنده حضور دارند و مسئول جایگزینی سلول های جدید به جای سلول هایی هستند که از طریق فرسایش عادی یا آسیب های ناشی از جراحات یا بیماری ها از بین می روند.

کاربردهای تحقیقاتی

علاوه بر نقش حیاتی این سلول ها در شکل گیری و ادامه حیات موجودات زنده، آنها منشأ تحول عظیمی در پیشرفت علوم سلولی، پزشکی بالینی، جنین شناسی و مطالعه تکوین در دهه اخیر بوده اند زیرا سلول های بنیادی انسانی یا حیوانی استفاده های بسیاری در تحقیقات کلینیکی و علوم پایه دارند. مطالعه سلول های رویانی انسانی ممکناست اطلاعاتی را درباره رخدادهای پیچیده ای که در طی تکوین انسان اتفاق می افتد ارائه نماید. اولین هدف از انجام این مطالعات درک چگونگی فرایند تمایزمی باشد. امروزه دانشمندان می دانند که روش و خاموش شدن ژن ها در فرآیند نقش بسیار مهمی دارد و معمولاً بسیاری از بیماری های خطرناک مانند سرطان و نقایص مادرزادی در نتیجه تمایز و رشد غیر عادی سلول ها روی می دهند.

درک بهتر چگونگی کنترل مولکولی و ژنتیکی این فرآیندها ممکن است درباره نحوه بروز این بیماری ها اطلاعات بسیاری را در اختیار ما قرار دهد و در نتیجه راههای جدیدی را برای درمان آنها ارائه نماید. مشکلعمده موجود در این زمینه و کاربردهای دیگر سلول های بنیادی این است که دانشمندان سیگنال های روشن و خاموش کننده ژن ها و نحوه اثر آن بر تمایز سلول های بنیادی را بطور کامل درک نکرده اند.