فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:83
فهرست مطالب:
مقدمه 2
روش های حذف سولفید و تصفیه گازها 5
شرح واحد تصفیه گاز از دیدگاه علمی 7
شرح واحد تصفیه گاز از دیدگاه عملی 8
مشکلات تولید کف و راههای از بین بردن آن 12
شرح واحد گوگرد سازی از دید گاه علمی 15
شرح واحد گوگرد سازی از دید گاه عملی 16
تصاویر 19
تاریخچه صنعت پمپ a- b
پمپ 1
پمپ های بکار رفته در واحد تصفیه گاز و گوگرد سازی 43
پاره ای از مشکلات و نواقص واحد تصفیه گاز و گوگرد سازی رازی الف
واژه نامه ب
علائم اختصاری ث
منابع ح
نقد و بررسی گزارش کار آموزی - پیشنهادات خ
منابع
مقدمه
استان خوزستان بزرگترین تولید کننده نفت وگاز در کشور می باشد﴿البته در چند سال اخیر استان بوشهر نبض اقتصادی کشور از لحاظ تولیدات نفتی و گازی می باشد﴾که سالانه مقادیر زیادی از این دو منبع خدادای استخراج می شود.و در این راستا نیز شهرستان مسجد سلیمان از اهمیت ویژه و تاریخی برخوردار است زیرا اولین چاه نفت خاورمیانه معروف به چاه شماره یک در آن حفر گردیده است.در 7 کیلومتری شرق منطقه صنعتی مسجد سلیمان کارخانه ای موسوم به واحد جذب آب وجود دارد.این واحد وابسته به مجتمع شیمیایی رازی می باشد.
مبنای راه اندازی شرکت رازی به این صورت بود که شرکت ام.دبلیو.کلاک پس از مطالعات کافی و تشریفات لازم پیمانکار اصلی و هماهنگ کننده کلیه عملیات ساختمانی این واحد انتخاب گردید و در فروردین 1346 قرارداد مربوطه امضا و عملیات ساختمانی این واحد آغاز شد.این کارخانه در سال 1968 میلادی در دهستان تل بزان شروع به کار نمود.
واحد جذب آب پتروشیمی رازی به عنوان تامین کننده خوراک اولیه پتروشیمی رازی ماهشهر٬ در واقع نقش قلب این مجموعه را ایفا می کند.لذا سعی بر این است که این واحد تا سرحد امکان ازفعالیت خود باز نایستد.
گاز ترش مسجد سلیمان به دلیل داشتن میزان بالای H2S جهت تولید فراورده های مختلفی استفده می شود که این کار در پتروشیمی رازی صورت می پذیرد که گاز ورودی را روزانه به 10 هزار تن فراورده های مختلف تبدیل می نماید.در واحد جذب آب مسجد سلیمان که یکی از واحدهای پتروشیمی رازی بندر امام خمینی می باشد از شش حلقه چاه گازی که در اطراف شرکت می باشد گاز ترش با میزان %27_%24 H2S هیدروژن سولفوره استخراج می گردد که این عملیات بر عهده شرکت بهره برداری نفت و گاز مسجد سلیمان می باشد و پس از استخراج تحویل واحد جذب آب مسجد سلیمان می شود.
پس از استخراج در چاه های شماره 309_310_312_313_314_315 در هر چاه میعانات گازی استحصال شده همراه گاز تا حدود%85 از گاز جدا می شود و سپس توسط خط لوله ای به واحد جذب آب جهت گرفتن باقی مانده میعانات و انجام عملیات جذب فرستاده می شود و در انتها هم توسط خط لوله ای به طول66∕ 174 کیلومتری به سمت مجتمع رازی در بندر امام ارسال می گردد.
مجتمع پتروشیمی رازی یکی از عظیم ترین کارخانه های تولید کودهای ازته و فسفاته ومواد شیمیایی کشور می باشد.تاریخ عقد قرارداد این مجتمع در سال 1344بوده وشروع ساختمان فاز اول آن در سال 1346 می باشد.راه اندازی و ساخت فاز اول در مدت سه سال به طول انجامید.این مجتمع به صورت سهام %50 بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی و%50دیگر سهام متعلق به شرکت آمریکایی آلاید کمیکال بود.﴿این در صورتی است که در سال 1386 قرار دادی بین ایران و ترکیه مبنی برواگذاری %95 از سهام شرکت رازی به یک شرکت ترکی بین دو طرف امضاء شد!﴾تا اینکه در 11 دی ماه 1352سهام شرکت آمریکایی خریده شد و در همان سال ساختمان فاز دوم ن آغاز شد و در سال 1356 در مساحت 32 هکتار راه اندازی گردید.(مجتمع پتروشیمی رازی در حال حاضر در دنیا تنها تولید کننده گوگرد می باشد با این حساب با توجه به بورس هر تن گوگرد در بازارهای جهانی امروزه به طور میانگین تنی 700 دلار فروخته می شود!)اولین فاز واحدهای این مجتمع در سال 1349 به دنبال عملیات ساختمانی چهار ساله به بهربرداری رسید.
به علت قدمت واحدها و صدمات ناشی از جنگ تحمیلی٬ظرفیت قابل حصول به میزان 2٬400٬000 تن رسید.انتظار است با تکمیل پروژه های در دست اجرای واحدهای تولیدی به ظرفیت بیش از3٬000٬000 در سال برسد.این مجتمع بزرگترین تولیدکننده آمونیاک٬کود اوره٬ اسید سولفوریک و گوگرد و تنها تولید کننده اسید فسفریک و کود دی آمونیوم فسفات در ایران می باشد.محصولات نامبرده علاوه بر تامین نیازهای داخلی سالیانه با صدور گوگرد٬آمونیاک٬اوره واسید سولفریک به بازارهای جهانی نقش ارزنده ای در رفع نیازمندی
های ارزی مجتمع وصنایع پتروشیمی ایفا می کند. در ضمن مواد مصرفی این مجتمع شامل: آب ٬گاز٬ خاک فسفاته و هوا می باشد.
مجتمع رازی در زمینی به مساحت 80 هکتار و در منطقه بندر امام خمینی٬واقع در شمال شرقی خور موسی٬در 66 کیلومتری ازمدخل ورودی خلیج فارس و در شمالی ترین بخش این خلیج قرار دارد.
روشهای حذف هیدروژن سولفید و تصفیه گازها
مقدمه
برای حذف هیدروژن سولفید و دی اکسید کربن موجود در فراورده های سبک نفتی٬روشهای مختلفی ارائه شده اند مانند روش گیربوتول،آلکازید،فلوئور....
تجهیزات به کار رفته در این روش ها اختلاف چندانی ندارند و تنها نوع محلول جذب است که تفاوت دارد. حلالهایی که بیشتر به کار می روند:
- منواتانال آمین(MEA)،دی اتانال آمین(DEA)وتری اتانال آمین(TEA) درروش گیربوتول.
- دی متیل آمینو پتاسیم استات و متیل آمینوپتاسیم پروپیونات در روش آلکازید.
- کربنات پروپیلن در روش فلوئور.
در دمای محیط اکثر این ترکیبات بر اسیدها CO2 و H2S اثر می کنند.در مرحله بازیابی،در دمای حدودC ۫ 110 و فشا راتمسفری،این اسیدها از حلال جدا می شوند.
در روش فلوئور از جذب فیزیکی انتخابی در فشار بالا استفاده می شود. دفع مواد از حلال در فشار پایین و دمای بالا صورت می پذیرد.
نمودار ساده شده ی روش گیربوتول در شکل1 موجود می باشد. مشاهده می شود که محلول آمین در دمای حدود C۫ 40 از بالا وارد ستون شده وبا هیدروکربن هایی که درجهت مخالف جریان دارند، تماس می یابد وH2S و CO2 را جذب می کند.
محلول آمین حاوی H2S و CO2 و سایر ترکیبات گوگردی نظیر مرکاپتان ها از یک رشته مبدل حرارتی عبور می کنند و دمایش به حدود C۫ 90 می رسد و سپس به برج بازیابی ارسال می شود. در این برج در فشار اتمسفری و دمای درحدود C۫110 ،گازهای اسیدی از محلول خارج می شوند. حلال که به این ترتیب بازیابی شده است،پس از عبور از یک رشته مبدل، به ستون جذب بازگردانده می شود.
شرکت Shell تغییری در روش گیربوتول داد و به جای دی اتانال آمین از دی ایزوپروپیل آمین که در مورد جذب H2S انتخابگری بیشتری دارد استفاده کرد. این روش اقتصادی تر است و برای بازیابی حلال نیاز به بخار آب دارد.
بعدها شرکت Shell روش سولفینول را ارائه داد. در این روش ازیک ترکیب سه تایی سولفولان _ آدیپ _ آب استفاده می شود و به این ترتیب هم از خواص جذبی مناسب روش آدبپ و هم از قدرت از قدرت حلالیت سولفولان استفاده می شود.
در روش جدیدتر از دی گلیکول آمین استفاده شده است که ظاهرا مشخصات بهتری ارائه می دهد.
محلولهایی که معمولا به کار می روند عبارتند از منواتانال آمین 20 - 15 درصد و دی اتانال آمین 30 - 20 درصد و انتخاب هر یک از ای دو با توجه به نکات ذیل می باشد:
- حلالیت H2S و CO2 در محلولهای مونواتانال آمین بیشتر از دی اتانال آمین می باشد. بنابراین کاربرد منواتانال آمین امکان کاهش محلول در گردش را می دهد و در نتیجه می توان از واحد کوچکتری استفاده کرد.
- محلولهای منواتانال آمین با بعضی از ناخالصی ها مانند COS ترکیبات غیرقابل بازیافت می دهند که باعث اتلاف آنها می شود.
بنابراین منواتانال آمین برای تصفیه گاز طبیعی مناسب تر است و دی اتانال آمین برای تصفیه گازهای ترش و پالایشگاهی، ولی این قاعده کلی نیست. در سالهای اخیر با استفاده از مخلوط منو ودی اتانال آمین، کارایی روش جذب افزایش یافته است. واکنش هایی که ضمن عملیات جذب انجام می شوند، در مورد دی اتانال آمین به صورت زیر می باشند:
R2NH + H2S ↔ R2NH2HS
R2NH + CO2 + H2O ↔ R2NH2HCO3
2R2NH + CO2 ↔ R4N2CO2H2
شرح واحد تصفیه گاز از دیدگاه علمی
شکل 2 نمودار یک واحد جذب با آمین را نشان می دهد. خوراک گازی از قسمت پایین وارد ستون جذب می شود و با جریان مخالف محلول آمین تماس می یابد. به این ترتیب H2S و CO2 جذب محلول آمین می شوند. مقدار H2S باقیمانده در گاز بین 2 تا 20 ppm می باشد.
محلول آمین خروجی از ته ستون جذب پس از تبادل حرارت وارد ستون بازیابی می شود. پس از گرم شدن در این ستون، جریان H2S و CO2 به وسیله بخار آب کشیده شده، وارد یک کندانسور می شود. در آنجا بخار آب مایع شده،به سرستون برمی گردد و جریان گاز H2S و CO2 از واحد خارج می شود.
محلول بازیابی شده ابتدا به مخزن ذخیره و سپس به طرف ستون جذب ارسال می شود. این عملیات در تمامی واحدهای جذب با آمین انجام می شود ولی گاهی برخی عملیات تکمیلی نیز لازم است. به طور مثال اگر جذب در فشار نسبتا بالا صورت پذیرد،هیدروکرن های حل شده در محلول آمین که همراه H2S از بالای ستون بازیابی خارج می شوند،غیرقابل صرفنظر خواهند بود و برای اجتناب از اتلاف آنها، باید ابتدا محلول آمین را وارد مخزن انبساط کرده،سپس به ستون بازیابی فرستاد.
- دبی محلول آمین
هنگام طراحی واحد عملیاتی،مقدار محلول آمین در گردش باید تعیین شود. 3 تا 6 منحنی های تعادلی محلولهای مختلف آمین، H2S و CO2 را ارائه می دهند. واضح است که مقدار تعادلی آمین برای تصفیه گاز کافی نیست زیرا اولا انحلال گازها به طور کامل صورت نمی پذیرد و ثانیا چون در نقطه حباب است،با یک انبساط ساده،قسمت زیادی از گازها مجددا تبخیر می شودو اشکالات هیدرو لیکی و خوردگی بوجود می آورد.بنابراین باید مقدار آمین در گردش را نسبت به مقدار تعادلی آن افزایش داد که ضرایب 1/8 و 1/7 به ترتیب برای H2S و CO2 توصیه شده اند.
- شرایط عملیاتی
در واحدهای جذب، شرایط عملیاتی با در نظر گرفتن نکات زیر مشخص می شود:
الف- محاسبه ی تعادل بین گازهای اسیدی و محلول آمین برای دمای ته ستون انجام می شود. این دما بیشتر از دمای ارسالی به سرستون است. بنابراین باید گرمای انحلال H2S وCO2 را نیز در نظر گرفت.گرمای انحلالاین گازها برحسب kcal/kg به قرار زیر می باشد:
DEA MEA
284 455 H2S
262 459 CO2
دمای ته ستون بستگی دارد به مقدار گازهای اسیدی حل شده و محلول آمین در گردش دارد که باید مقدار آن را از تقریب های متوالی بدست آورد.
ب- اندازه ی ستون جذب و ستون بازیابی نسبتا زیاد است. سینی ها باید طوری طراحی شوند که سرعت ظاهری مایع جاری از سرریزها از 5 cm/s تجاوز نکند.
ج- بخار لازم برای برج بازیابی 120kg به ازای هر متر مکعب محلول است. به منظور جلوگیری از تجزیه حرارتی آمین ها دمای این بخار نباید از C۫ 180 تجاوز نماید.منحنی های معرف خواص محلول های آمین در شکلهای 6 تا 12 ارائه شده اند.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:32
فهرست مطالب:
مقدمه
گاز ترش (sour gas):
خاک فسفات:
آب:
هوا:
واحد جذب آب و گاز رسانی مسجدسلیمان:
واحد تصفیه گاز وگوگردسازی مجتمع پتروشیمی رازی:
شرح کلی فرآیند شیرین سازی گاز توسط DEA:
((فرآیند تصفیه گاز در واحد تصفیه گاز و گوگرد سازی جدید))
Gas Heater:
فیلتر گاز ترش (Gas Filter):
برج جذب (DEA Absorber Tower):
تریم کولر گاز شیرین (sweet gas Trim cooler):
رزدیو (Residue gas scrubber):
فلش درام (FLASH DRUM):
مبدلهای حرارتی (HEAT EXCHANGER):
برج احیاء (DEA REGEAERATOR):
فین فنهای آمین:
تریم کولرهای آمین:
دوباره جوشاننده ها (REBOILERS):
فیلترهای تصفیه آمین (DEA FILTERS):
فنهای اسید-گاز (ACID-GAS FIN FAN):
تریم کولر اسید-گاز (ACID-GAS TRIM COOLER):
رفلاکس درام (REFLUX DRUM):
دلایل عمده آبگیری اسید-گاز عبارتند از:
ناک-اوت درام اسید-گاز (ACID-GAS KNOCK-OUT DRUM):
عوامل ایجاد کننده پدیده کف در محلول DEA:
اشکالاتی که پدیده کف ایجاد میکند:
روشهای جلوگیری از تشکیل پدیده کف:
(( واحد گوگردسازی ))
کوره اصلی واکنش (REACTION FURNACE):
دیگ بخار (STEAM DRUM):
چگالنده شماره 1:
کوالسیر (COALESCER):
کوره کمکی شماره 1 :
برج تبدیل کننده واکنش (CONVERTOR):
چگالنده 2:
چگالنده شماره3 :
STACK:
COOLING TOWER:
مقدمه
پتروشیمی رازی یکی از عظیمترین کارخانه های تولیدی کودهای ازته و فسفات و مواد شیمیایی در کشور می باشد.این مجتمع بزرگترین تولید کننده آمونیاک,کوداوره,اسید سولفوریک و گوگرد وتنها تولید کننده اسید فسفریک وکود دی آمونیوم فسفات در ایران میباشد.مواد اولیه مصرفی این مجتمع گاز ترش,خاک فسفات کلسیم و آب و هوا میباشد.
به علت قدمت واحدها وصدمات وارده در جنگ ظرفیت تولید در حال حاضر به 2400000 تن در سال رسیده است.که با تکمیل طرح آمونیاک سوم این ظرفیت به 3700000 تن در سال خواهد رسید.صدور سالانه 1200000 تن کود شیمیایی به مراکز توزیع در تقویت وتوسعه اقتصادی کشور مفید و موثر میباشد.
اکنون به توضیح مختصری در مورد مواد اولیه مجتمع میپردازیم:
گاز ترش (sour gas):
اصلی ترین خوراک مجتمع گاز است که از هفت حلقه چاه اختصاصی شرکت واقع در مسجد سلیمان استخراج میگردد.عمق این چاهها از 3960 تا 4270 متر است.که گاز مورد نیاز مجتمع را با فشاری حدود 2200 پوند بر اینچ متر مربع تامین مینماید.
این گاز حاوی 64% متان(CH4) و24% H2S و11%گاز کربنیک (CO2) است.و بقیه آن راهیدروکربنهای سبک و مقدار کمی CS و CS2 و... تشکیل میدهد که مخلوط آن را گاز ترش (SOUR GAS) مینامند.گاز ترش پس از نم زدایی در واحد جذب آب مسجد سلیمان به وسیله یک خط لوله 20 اینچ وبه طول 174 کیلومتر که ظرفیت آن در حال حاضر 220 میلیون فوت مکعب در روز میباشد به مجتمع فرستاده میشود.که در پاره ای از موارد میزان گاز مذکور جوابگوی نیاز مصرفی مجتمع نمیباشد که کمبود آن از طریق شرکت ملی گاز اهواز تامین میشود.
خاک فسفات:
ماده خام و اساسی دیگری که در مجتمع استفاده میشود,خاک فسفات است که از کشورهایی نظیر مراکش و توگو و اردن تامین شده و بوسیله کشتی در اسکله اختصاصی مجتمع تخلیه میشود. منابع موجود درخاک فسفات در اطراف یزد از نظر کمیت و کیفیت پاسخگوی نیاز این مجتمع نمیباشد.
آب:
آب مصرفی این مجتمع بوسیله یک خط لوله کانال آبرسانی منطقه از رودخانه کارون واقع در اهواز به مسافت 80 کیلومتر به سه مخزن آب مجتمع هر کدام با گنجایش 33000 مترمکعب که اخیرا" جهت افزایش ذخیره آب مورد نیاز کارخانجات مجتمع احداث شده اند به صورت زیر مصرف میشود:
- آب صنعتی که پس از تصفیه شیمیایی وگرفتن املاح آنها جهت مصرف واحدها و دیگهای مولد بخار استفاده میشود.
-آب اشامیدنی
-آب آتشنشانی
در ضمن بخشی از آب مورد نیاز چگالندههای واحد آمونیاک از طریق آب دریا تامین میشود که بوسیله تلمبه خانه مجهزی مشتمل بر شش دستگاه تلمبه با ظرفیت 80000 مترمکعب درروز که در کنار اسکله قرار دارد به واحد ارسال میشود.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:23
فهرست مطالب:
موضوع صفحه
پیشگفتار .................................................................................4
بازیافت مایعات هیدروکربوری .................................................5
برشهای مایع گاز طبیعی ........................................................................5
تفکیک جزء به جزء بوسیله سرماسازی .................................................5
تفکیک جزء به جزء بوسیله تقطیر در دمای پایین .................................8
جذب توسط نفت ................................................................................9
جداسازی بوسیله جذب سطحی ...........................................................9
جداسازی گازهای اسیدی ......................................................10
عوامل انتخاب فرآیند ........................................................................10
فرآیندهایی که بر اساس حلال های شیمیایی قرار دارند .....................11
شستشو با آمین ...............................................................................11
شستشو با کربنات پتاسیم ................................................................15
فرآیندهایی که بر اساس حلال های فیزیکی قرار دارند ......................16
جداسازی گازهای اسیدی بوسیله فرآیندهای جذب سطحی ...............17
جداسازی گازهای اسیدی بوسیله تراوایی گازی .................................17
تفکیک جزء به جزء گازهای اسیدی .................................................18
شیرین سازی برش های مایع(LPG) ...............................................19
تبدیل سولفید هیدروژن به سولفور ....................................................19
فهرست مطالب
موضوع صفحه
فراوری تکمیلی گاز طبیعی ......................................................21
حذف نیتروژن و هلیوم ............................................................22
جداسازی جیوه ......................................................................22
نتیجه گیری ...........................................................................23
پیشگفتار
از سری گزارش های کارآموزی ( گزارش کارآموزی سه ماهه ششم ) و در ادامه مباحث مربوط به فراوری گاز طبیعی و سیر مراحل آن، ابتدا روش های مختلف بازیافت مایعات هیدروکربوری ( بویژه روش تفکیک جزء به جزء بوسیله سرماسازی ) بررسی می شود و سپس نحوه جداسازی گازهای اسیدی با ذکر علل و عوامل انتخاب فرآیندهای مختلف مورد استفاده در این زمینه بخصوص روش شستشو با آمین تشریح می گردد.
در ادامه گزارش، مبحث فراوری تکمیلی گاز طبیعی و نیز چگونگی حذف گازهای نیتروژن و هلیوم و روشهای جداسازی جیوه ذکر خواهد شد.
برشهای مایع گاز طبیعی :
اگر گاز طبیعی، حاوی مقدار زیادی مواد هیدروکربوری غیر از متان باشد (گازهای مایع یا گازهای همراه)، در صورت لزوم می توان تا حد امکان قسمتی از این هیدروکربن ها را از گاز جدا کرد تا بدین ترتیب از تشکیل فاز مایع در حین انتقال گاز جلوگیری شود.این جداسازی معمولا بوسیله کاهش دما و تشکیل یک فاز مایع، انجام
می گردد. همچنین می توان با استفاده از فرآیندهای جذب یا جذب سطحی، به این منظور دست پیدا کرد. برشهای مایع زیر به ترتیب در اثر کاهش دما، به دست می آیند :
الف : بنزین طبیعی یا مایع شده که یک بنزین سبک بوده و نشان دهنده برش C5+ است.
ب : برش LPG که شامل پروپان و بوتان ها ( نرمال و ایزو ) می باشد، مخلوط بنزین طبیعی و LPG (که حاوی اتان نیز می باشد) با کاهش دمای گاز طبیعی تا نقطه میعان LPG به دست می آید، در این حالت جداسازی بین بنزین طبیعی و LPG صورت نمی گیرد و ماده حاصل به نام مایعات گاز طبیعی (NGL) خوانده می شود.
ج : با کاهش دمای گاز طبیعی تا حدود ْc160- ، امکان میعان متان فراهم می شود، به این ترتیب گاز طبیعی را می توان در فشار اتمسفری و به صورت گاز طبیعی مایع شده (LNG) انتقال داد. این برش اساسا از متان تشکیل شده است و عموما دارای اتان می باشد؛ در صورتی که برش LPG در واحد مایع سازی جدا نشده باشد، گاز طبیعی مایع شده ممکن است که دارای LPG نیز باشد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:137
فهرست مطالب:
تعاریف و مفاهیم ۵
سابقه شهرهای جدید ۷
نظام شهری وشهرهای جدید در ایران ۱۰
تحولات برنامه ریزی طرحهای شهری و ناحیه ای در ایران ۱۳
سابقه ایجاد شهرهای جدید در ایران ۲۲
دوره اول در فاصله دو جنگ جهانی ۲۲
دوره دوم : پس از جنگ جهانی دوم تا اواسط دهه ۱۳۴۰ ۲۵
دوره سوم : از نیمه دوم دهه ۱۳۴۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی ( ۱۳۵۷) ۲۶
دوره چهارم : سالهای پس از انقلاب اسلامی (۱۳۵۷ تاکنون ) ۲۸
دلایل ایجاد شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی ۳۰
بررسی مسائل مربوط به شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی ۳۲
برنامه ریزی شهر های جدید ۳۶
کلیات مراحل برنامه ریزی ۳۷
مطالعات آمایش سرزمین ۳۸
طرح ریزی کالبدی ۴۲
مطالعات ناحیه شهری ۴۴
مطالعات مکان یابی ۴۵
مطالعات محدوده راهبردی ۴۵
مطالعات طرح توسعه عمران ( جامع ) ۴۶
مطالعه و تهیه طرح تفصیلی ۴۸
شرکت عمران شهر جدید ۴۹
چهار چوب مکان یابی شهر های جدید ۵۱
شاخصهای فیزیکی ۵۱
شاخصهای اجتماعی – اقتصادی ۵۷
شاخصهای محیط زیست ۵۹
شاخصهای سیاسی ۶۰
شاخصهای تهیه نقشه مبنا ۶۱
چهارچوب برنامه ریزی شهرهای جدید ۶۳
پیش بینی جمعیت و اشتغال ۶۴
برنامه ریزی اجتماعی و الگوی همجواری ۶۸
برنامه ریزی مسکن ۷۰
برنامه ریزی تقسیمات کالبدی ۷۸
برنامه ریزی حمل و نقل و تاسیسات زیر بنایی ۸۱
پیش بینی میزان هزینه ها و چگونگی سرمایه گذاری ۸۳
برنامه ریزی پدافند ۸۶
نیروی انتظامی ۹۰
مطالعات طراحی ۹۱
برنامه ریزی مدیریت شهر جدید ۹۶
ارزیابی کارکرد شهرهای جدید در ایران ۱۰۳
نتیجه گیری ۱۰۴
الگوی و طبقه بندی شهرهای جدید در ایران ۱۰۹
شهر جدید پردیس ۱۲۰
ناحیه شهری اصفهان ۱۲۳
شهر جدید شاهین شهر ۱۲۵
شهر جدید پولاد شهر ۱۳۱
همراه با جداول ، نمودار و نقشه ها
تعاریف و مفاهیم
شهرهای جدید در نظامهای اجتماعی – اقتصادی جهان و با توجه به تحولات نظریه ای بسیار دگرگون شده اند هنوز تعریف جامعی برای شهرهای جدید ارائه نشده است اما می توان تعاریف زیر را برای آنها پذیرفت :
1) شهرهای جدید ، اجتماعهای برنامه ریزی شده ای است که در پاسخ به اهداف از پیش تعیین شده ایجاد می شود
2) ایجاد شهر جدید عملی ارادی است که فرض را بر وجود یک منبع قدرت یا سازمانی می گذارد که تأمین کننده مکان ومنابع برای توسعه شهر و اعمال کنترل مداوم بر آن است تا شهر به اندازه با دوامی برسد .
3) شهر جدید، اجتماعی خود اتکاست باجمعیت و مساحت مشخص ، فاصله ای معین از مادرشهر ، برنامه ریزی از پیش تعین شده ، اهداف معین و همچنین برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل
معمولاًشهرهای جدید برای تمرکز زدایی کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبة نزدیکی به شهرهای بزرگ ، جمعیت تشویق به خروج از مادرشهر شوند تا اسکان به همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی فراهم آید ، بدین ترتیب جذب سرریزهای جمعیتی ، ساماندهی فضایی مادر شهر و ناحیه شهری ، بهبود وضعیت محیط کار ، زندگی سالم و اجتماعی کامل میسر می شود . در واقع مفهوم شهر جدید مفهوم اجزای یک شهر در یک ارتباط ارگانیک با یکدیگر است .
بنابر تعاریف قبلی شهرهای جدید دارای تاریخ تولد مشخصی هستند و در زمان کوتاه و معینی ساخته می شوند اینگونه شهرها در تضاد کامل با پیدایش و تحول شهرهای متراکم هستند . و براساس یک هسته ، پیش از آنکه به وجود آیند تشکیل می شوند و به کندی رشد می کنند معمولاًبرنامه ریزی شهر جدید مبتنی بر پیش بینی جمعیت است تا این جمعیت پایه ای برای پیش بینی نیازهای کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی آینده باشد .
طراحی و ساخت شهرهای جدید بیشتر در زمینهای بکر وغیر قابل کشت و بدون هسته اولیه صورت می گیرد شهرهای جدید درالگوهای متعددی طبقه بندی می شوند و در مباحث آینده به طور مفصل درباره آن بحث خواهد شد .
شهر جدید با حومه اختلاف اساسی دارد حومه یک ناحیه مجزای مسکونی است که ساکنان آن برای کار به شهر دورتر رفت و آمد می کنند اما شهر جدید باید همه عملکردهای شهری را به اندازةمعین داشته باشد .
سابقه شهرهای جدید
اگر منظور از طراحی شهرهای جدید را ایجاد نظامی از پیش فکر شده برای نحوه استقرار کاربریهای شهری و نحوه ارتباط بین آنها در کل مجموعه و نیز نحوه ارتباط این نظام در چهارچوبهای وسیعتر ناحیه ای وملی فرض کنیم ، این امر سابقه ای طولانی دارد . به طور کلی شهرهای جدید در بیشتر دوره های تاریخی ، بویژه از زمانی که شهر نشینی شروع شد ، در اقصی نقاط دنیا طراحی و احداث شده اند احداث این شهرها در مورادی به مثابه برنامه ای برای تحقق بخشی از سیاست حکومتها بودهاست ، که در این زمینه می توان از شهرهای جدید بابلی و آشوری در بین النهرین ، موهنجودارو در ایندوس ، کاهن در مصر ، میلیتوس ، اولین توس و پرینس در یونان وتعدادی مراکز شهرهای جدید در افریقا نام برد . در قرون وسطی گروههای مذهبی و پادشاهان، شهرهای جدید در آفریقا نام برد . در قرون وسطی گروه های مذهبی و پادشاهان ، شهرهای جدید بسیاری را ساختهاند . در عصر رنسانس نیز معماران و برنامه ریزان چنین شهرهایی را ایجاد کرده اند که از آن میان میتوان از اسکارموزی نام برد . همچنین پس از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب، در سال 1492 در سال جنوبی جزایر اسپانیولی شهر جدیدی ساخته شد . در ایران نیز پادشاهان در گذشته های دور شهرهای جدید معتددی را احداث کرده اند که از آن میان می توان از تخت جمشید و نیشابور نام برد .
در دولت شهرهای یونان نیز ، هدف اصلی از طراحی شهر، ایجاد سکونتگاهی با اندازه جمعیتی مشخص و ایجاد نظامی که در برگیرندة کلیه فعالیتهای مذهبی – سیاسی و اقتصادی شهروندان باشد بوده است .
شهرهای دفاعی دوره رنسانس گویای تفکر طراحان جهت ایجاد نظامی برای شکل گیری شهر است طراحی شهرهای آرمانی در قرن نوزدهم از سوی تخیل گرایان ، به بحث ایجاد سکونتگاههای مطلوب و تخیلی بشر دامن زد .
در حقیقت ، نیاز به ایجاد شهر جدید در دوره های انتقالی برای تحول جامعه است و هر موج شهر جدید ، بیانگر کوششی جهت توسعه ساختاری جدید برای جامعه است که می تواند با مبنای اقتصادی نیز تغییر یافته تطابق داشته باشد بنابراین شهرهای جدید پیش نمونه هایی برای تجدید ساختار و نوسازی شهرهای بزرگ هستند .
بدین ترتیب تا اواسط قرن حاضر معیار اصلی طراحی شهرهای جدید ، اندازه معین تمام عناصرشهری آن بوده است . کلیة شهرهای آرمانی قرن نوزدهم و باغشهرهای اوایل قرن معاصر نیز از اندازة معینی برای تمامی عناصر شهری پیروی می کردند . از اواسط قرن حاضر در طراحی شهرهای جدید تجدید نظری اساسی شده است که هدف مناسبی برای فعالیتهای متنوع افراد و توانایی رشد و تحول پذیری آنان بوده است ، بدین ترتیب شهرهای جدید امروزی با گذشته اختلاف دارد چون امروزه شهرهای جدید ابتدا طراحی و سپس احداث می شود ،بنابراین ایده هاورد که در سال 1898 طرح شد با توجه به تحولات عینی هر کشوری ، تغییر بسیاری کرده است این شهرها در بسیاری از کشورهای دنیا اعم از سرمایه داری ، سوسیالیستی سابق و جهان سوم احداث شده است .
نظام شهری وشهرهای جدید در ایران
تحولات شهرو شهرنشینی در ایران
کشور ایران ، پیش از 1300 هـ . ش از نظام شهری و شهر نشینی مطلوبی برخوردار بوده است و گرچه با بررسی متون و منابع مختلف می توان به چگونگی آن پی برد ، به علت عدم وجود آمار و اطلاعات لازم نمی توان کمیت آن را به طور کامل دریافت در هر حال در زیر به طور مختصر به نظام شهری و شهر نشینی کشور اشاره می شود .
محققین هر کدام از 1229 شمسی به بعد آمارهایی از جمعیت شهرنشینی ایران ارائه داده اند که مستند ترین سند ، جمعیت ایران را در سال 1279 شمسی (1900) 9 میلیون و 860 هزار نفر وجمعیت شهر نشین را 2میلیون و 33 هزار نفر ذکر می کند برابر این ارقام ، در ایران تعداد شهرها 99 عدد ضریب شهرنشینی 500 هزار نفری ، سه شهر 100 تا 500 شهر 10 نفری هفت شهر 50 تا 100 هزار نفری چهارده شهر 20 تا 50 هزار نفری ، 33 شهر 10 تا 20 هزار نفری و 42 شهر 5تا 10 هزار نفری وجود داشته است . اما در سلسله مراتب شهری تعادل نسبی برقرار بوده است چنانچه با ترسیم رگرسیون خطی به گذشته جمعیت شهری کشور توجه کنیم رد سال 1247 شمسی (1868) جمعیت شهر نشین معادل یک میلیون نفر به دست می آید که رشد سال انه آن در دوره 1247-1279،9/2 درصد می شود با وجود آنکه کشور ایران تا پیش از 1335 شمسی آمارگیری رسمی نداشته است می توان گفت که نظام شهری کشور طی سالهای 1247 تا 1335 ، از همگونی نسبی برخوردار بوده است و تعادل در شبکه و نظام شهری وجود داشته و هیچ شهری بر دیگری برتری نداشته است در این دوره شبکه شهری کهکشانی می باشد یعنی هر شهر مسئول خدمات رسانی وب رقراری ارتباط با روستاهای تحت نفوذ خویش بوده و توسعه دورن زا و پایدار شهری نیز وجود داشته است .
برابر سرشماری سال 1335جمعیت شهر نشین کشور به 5 میلیون و 997 هزار نفر، ضریب شهر نشینی به 4/31 درصد و تعداد شهرها به 199 می رسد در این سال تعداد شهرهای بالای 100 هزار نفر نه شهر شامل تهران ، تبریز ، اصفهان ، مشهد ، آبادان ، شیراز ، باختران ، اهواز و رشت بوده است . ویژگیهای نظام شهری در این سال عبارتند از :
1) فقط یک شهر میلیونی وجود داشته است ( تهران )
2) تعدادی از شهرها ی کشور برتر از شهرهای دیگر بوده اند
3) بجز تهران شهر دیگری با بیش از 500 هزار نفر جمعیت وجود نداشته است بنابراین در سرشماری سال 1335 در سلسله مراتب شهری ایران فقط تهران به مثابه شهر مسلط ایفای نقش می کرده است
در سرشماری سال 1345 ، جمعیت شهر نشین کشور به 9 میلیون و 790 هزار نفر، ضریب شهر نشینی به 7/38 درصد ، تعداد شهرها به 271 شهر و رشد جمعیت شهر نشین طی دوره ده ساله 1335-1345 به 5 درصد می رسد مهمترین ویژگیهای نظام شهری ایران در سال 1345 عبارتند از :
1- افزایش سهم جمعیت شهر تهران نسبت به کل جمعیت شهری کشور
2- افزایش تعداد و اندازه شهرهای بزرگ و متوسط نسبت به دهه پیش
3- افزایش تعداد شهرهای کوچک و کاهش مجموع جمعیت آنها نسبت به جمعیت شهری دهه پیش
4- وجود تنها یک شهر میلیونی در نظام شهری کشور (تهران )
در سرشماری سال 1355، جمعیت شهر نشین کشور به 15 میلیون و 855 هزار نفر ف تعداد شهرها به 373 شهر که از این تعداد بیست شهر بیش از 100 هزار نفر جمعیت دارند ، ضریب شهر نشینی به 7/38 درصد و متوسط رشد سالانه جمعیت در دهه 1345-1355 به 93/4 درصد می رسد . مهمترین ویژگیهای نظام شهری ایران در سال 1355 عبارتند از :
1) ظهور سه شهر با جمعیتی بیش از 500 هزار نفر بجز تهران
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:10
چکیده:
افلاطون در رساله تیمائوس به نوصیف جهان طبیعی و فیزیکی می پردازد . در توصیفات افلاطون ، آنچه چشمگیر است (وساید متاثر از فیثاغوریان ) میل به ریاضیاتی کردن همه چیز است ، به علاوه ارسطو می گوید : افلاطون قائل به این بود که :
- صور ، اعدادند
- اشیاء به سبب بهرمندی از اعدادموجودند
- اعدادمرکبند از واحد و « بزرگ و کوچک » و یا « دوی نامعین » ( به جای محدود و نامحدود فیثاغوری )
- ریاضیات وضع واسطه ای میان « صور » و اشیاء دارند .
همچنین او قائل بود که حرکات پیچ پیچ اجرام آسمانی با قانون ریاضی مطابق است و نظم در اجسام طبیعی ، قابل بیان به نحو ریاضی اند . هر چند گرایش تان و تمام به ریاضی کردن همه چیز را امری ناموفق ، از سوی افلاطون دانسته اند . لکن آنچه در این کوشش برای ما ، مهم است ، این است که آیا وی با عقلانی کردن واقعیت و بخصوص طبیعت محسوس ، از طریق ریاضیاتی کردن آن ، به سوی نوعی ماشین گرایی قدم برنمیدارد ؟ عجیب می نماید که کسی که در باره عروج به زیبایی مطلقش تحت الهام از ارس در رساله میهمانی سخن می گوید ، چنین راوو را قائل شود . آیا باید بر آن شد که در تمام رساله های دیگر ، سقراط حقیقتاً به عنوان سقراط سخن نگفته است و اکنون در تیمائوس ، افلاطون ، آرای خود را بیان داشته است ؟
آیا انتساب صور به اعداد آنها را از جایگاه رفیعشان به سوی یک دستگاه ماشینی تنزل نمی دهند ؟
هر چند به نظر می رسد از سویی با ریاضیاتی شدن جهان طبیعی و جهان مثل و تبدیل آن به جهان قوانین معقول ، افلاطون به سوی ماشینی کردن جهان قوانین معقول ، افلاطون به سوی ماشینی کردن جهان پیش می رود و از سوی دیگر و در مقابل این رای گفته شده است که از قضا زیاضیاتی کردن طبیعت ، اعتلای آن است با عروج به زیبایی مطلق سازگار نیست ،از فیثاغوریان و گرایش همزمان آنان به ریاضیاتی کردن همه چیز ودر عین حال عرفان مداری آنان سخن به میان آمده است.