دانلود کتاب درسی زیست شناسی سلولی - مولکولی پیام نور
فریده دخت سید مطفری
رشته : زیست شناسی
قیمت اصلی کتاب : 4800 هزار تومان
قیمت با تخفیف : 2500 هزار تومان
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:50
رشته:روانشناسی
فهرست مطالب:
چکیده
و ما اصابکم من مصیبه فبما کسب ایدیکم و بعفو عن کثیر (1)
«هر بلایی که به شما می رسد به سبب آنچه است که به دست خود کرده اید و حال آنکه خدا از بسیاری از کرده های شما در می گذرد.»[1]
در بهار سال 1980، پزشکان و اپیدمیولوژیست های مراکز پزشکی در لوس آنجلس، سانفرانسیسکو، و نیویورک به مرکز کنترل بیماریهای (CDS) در آتلانتا 26 مورد سارکوم کاپوسی و 15 مورد پنومونی پنومویستین کارینی را در مردان هموسکشوئل جوانی که قبلا سالم بوده اند گزارش نمودند. از نقطه مطالعات ایمونولوژیک. کلیه بیماران اختلال عمیق در انفوسیت های وابسته به تیفوس را نشان می دادند پس از تشخیص بیماری اولیه در این مبتلایان عفونت های شدید فرصت طلب دیگری نیز به طور مکرر مشاهده گردید.
بروز سارکوم کاپوسی، پنومونی پنومویستین کارینی و دیگر عفونت های سخت فرصت طلب در مردان هموکسکوئل جوان که یک رویداد غیرمعمول تلقی گردید، دست یابی به پاسخ فوری را برای ضعف سلامت عمومی طلب نمود. گزارشات اولیه از این موارد در ماه ژوئن و جولای 1981 انتشار یافت.
مقدمه
بیماری « نارسایی سیستم مصونیت بدن در مقابل میکروبها» را در زبان انگلیسی به طور
خلاصه ایدز می گویند.
اما فرانسویها «سیدا» می خوانند و در آفریقا «بیماری لاغر کننده» و مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها در امریکا در انگلستان بیماری «ایدز» را چنین تعریف می کنند:
سندرم نقصان اکتسابی «ایدز»
اکتسابی = یعنی مادرزادی نیست
ایمنی = نظام ایمنی بدنی
نقص = به خوبی کار نمی کند
عوارض= مجموعه علائم و عوارض
ایدز به عنوان یک بیماری کشنده با مختل ساختن سیستم دفاعی بدن آدمی را در رویارویی با انواع عفونت ها و سرطانها به آسانی به کام مرگ می کشاند. عامل این بیماری ویروس به نام (H.I.V) است و در واقع ایدز را با مرحله نهایی آلودگی به این ویروس یعنی هنگامی که نظام دفاعی بدن به اندازه ای ضعیف شود که شخص به عفونت های فرصت طلب و یا سرطانهای مختلف مبتلا شود در هنگام ورود ویروس مورد اشاره تا ظهور نشانی های بیماری ایدز ممکن است در این مدت عامل انتقال بیماری به دیگران باشد. عوارض و عواقب این ویروس مخرب و مهلک به همین جا ختم نمیشود: او بشریت و جامعه بشری را به دو پاره کرده است و از هر دو پاره قربانی می گیرد، 1- مبتلایان 2- کسانی که هنوز مبتلا نشده اند. ترس از «ایدز» در میان مردم به ویژه آمریکا ارتباطات مردم را به هم ریخته آنها می ترسند با یکدیگر دست بدهند. یا از لیوان هم آب بخورند، یا با خیال راحت به رستوران بروند یا به دندان پزشک مراجعه کنند. دندان پزشک ها هم می ترسند. مبتلایان مطرود شده اند. هر جا که ظاهر بشوند وحشت و اضطراب می آفرینند. «یکی از آنها (کن میکز) بود. او که مرگ را در برابر خود می دید از افکار عمومی تقاضا میکند یا ایدزها انسانی تر رفتار کنند و آنها را از خود طرد نکنند. او در سپتامبر 1986 مرد»
در سالهای اخیر که به دنبال غفلت درازمدت، بشر با خطر جدی روبه رو گردیده و علیرغم به کارگیری تمام توان خود در این رویارویی نه تنها به پیروزی نرسیده بلکه همچنان شاهد گسترش دامنه این خطر در سراسر کره زمین است – اندیشه در ریشه یابی ها و ماهیت و چگونگی شکل گیری و مهار کرده این خطر یک ضرورت است به همین سبب در زمان ما تقریبا در سراسر گیتی سازمانهای گوناگون آموزشی و پژوهشی بخش بزرگی از توان خودش را در این زمینه به خدمت گرفته اند. اما هنوز آدمی نتوانسته به اطمینان خاطر و آرامشی که برخاسته از احساس امنیت در برابر تهاجم گسترده ویروس بیماری ایدز باشد داست یابد. درست است که امروز تمام موارد ابتلاء به بیماری در بی بند باری جنسی بالاترین سهم را در این مصیبت بزرگ و جهانگیر را دارد بعد او ریشه یابی سایر موارد نیز نشان میدهد که غالباً آغازگر ابتلاء همین تبعیت از هوای نفس و شکستن حریم امر و نهی الهی بوده تدریجا از طرق دیگر مثلا استفاده از فرآورده های خونی یا وسایل تزریقی مشترک و مانند اینها افراد بی گناهی را از پای در آورده است.
طی مطالعات و تحقیقات بسیار وسیعی که تا سال 1986 انجام یافته بود یافته های زیر در مورد این بیماری نوظهور یعنی ایدز به دست آمد.
ایدز یک بیماری مسری است. راههای سرایت آن از طریق مطالعات اپیدمیولوژی تجربی کشف گردید.
ایدز یک بیماری ویروس نوظهور است. مشخصات مولکولی ویروس به طور وسیله و م فصل مورد بررسی قرار گرفت و بسیاری از مجهولات این ویروس روشن شد.
آزمایشهای دقیق سرولوژی، ایمونولوژی و بیولوژی مولکولی برای تشخیص آن به وجود آمد.
اعضاء سلولهای هدف و همچنین بسیاری از اثرات ایمونولوژیکی ویروس برای آنها شناخته شد.
ولی در این تحقیقات وسیع علمی در موارد زیر ناکام مانده است:
تولید واکسن مؤثر
دارو یا معالجه مناسب
موضوع: موضوع پژوهش بررسی نگرش دانشجویان روان شناسی نسبت به بیماری ایدز میباشد.
ایدز به عنوان یک بیماری کشنده با مختل ساختن سیستم دفاعی بدن آدمی را در رویارویی با انواع عفونت ها و سرطانها به آسانی به کام مرگ می کشاند. عامل این بیماری ویروس به نام (H.I.V) است و در واقع ایدز را باید مرحله نهایی آلودگی به این ویروس یعنی هنگامی که نظام دفاعی بدن به اندازه ایی ضعیف میشود که شخص به عفونت های فرصت طلب و یا سرطانهای مختلف مبتلا شود. این بیماری از طریق ارتباط جنسی ، خون و فرآورده های خونی و از مادر به کودک منتقل میشود.
حال برای پژوهشگر این سئوالات را مطرح میشود که :
آیا روابط نامطولب جنسی یکی از عوامل انتشار بیماری ایدز است؟
آیا معتادین تزریق یکی از عوامل انتشار بیماری ایدز است؟
آیا عدم رعایت ارزشهای اخلاقی یکی از عوامل انتشار بیماری ایدز است؟
آیا آمیزش جنسی یکی از راههای انتشار بیماری ایدز است؟
آیا استفاده از فرآورده های خونی یکی از عوامل انتشار بیماری ایدز است؟
آیا بین مشاوره کردن با بیماران مبتلا به ایدز و پیشگیری بیماری ایدز رابطه وجود دارد؟
آیا فرد مبتلا به بیماری ایدز میتواند به کار خود ادامه دهد؟
آیا بهترین راه پیشگیری افراد قرنطینه کردن مبتلا به ایدز است؟
آیا همجنس بازان مسئول اپیدمی ایدز هستند؟
فایده و اهمیت تحقیق
«و اتقو فتنه لایتبن منکم خاصه» [2]
«از آن فتنه برحذر باشید که تنها دامنگیر گروهی که ستم کردند نمیشود»
با توجه به مسئله تهاجم فرهنگی و این که یکی از مشخصه های این تهاجم، روی محور مسائل جنسی دور می زند و از طرفی بیشتر از انحرافات جنسی نیز در بین گروههای نوجوان و جوان است و ضمن اینکه بیماری ایدز بیشترین قربانیان خود را در سراسر جهان از بین گروههای سنی 15 تا 24 سال تشکیل میدهد روی این اصل اهمیت این پژوهش در لزوم گسترش اخلاق و رعایت ارزشها و سنن الهی و هنجارهای اجتماعی نقش دارد. و باید از عوامل اجتماعی و انگیزه هایی که باعث بروز این نابسامانی اجتماعی میشود جلوگیری کرد. و شاید بهای سنگینی که بشریت به پای یک ویروسی ناچیز پرداختهو می پردازد برای بیدار کردن آدمی به ضرورت رعایت نسبت های الهی و آموزش های اخلاقی کفایت کند.
اهداف تحقیق
با توجه به گسترش سریع این بیماری در جهان به خصوص کشورهای جهان سوم من جمله کشور خودمان ایران و با توجه به عدم آگاه افراد جامعه از این بیماری و اینک هنوز واکسن این بیماری کشف نشده است لذا پیشگیری و آگاه کردن افراد جامعه از ضروریات به نظر می رسد.
اهدافی که در این پژوهش مورد اهمیت است از این قرار است:
کمک به آموزش بهداشت عمومی در سطح جامعه در نتیجه کاهش خطر آلودگی افراد.
باید به عموم مردم در جریان ماهیت و خطرات حاصله از بی بند و باری روابط جنسی قرار گیرند. به خصوص نوجوانان که بیشتری قربانیان ایدز را تشکیل می دهند.
با آموزش کافی زدودن وحشت ناشی از بیماری ایدز و جلوگیری از زیانهای اغراق امیز آن.
ارائه رساله ای برای پایان تحصیلی در زمینه روان شناسی در موضوعی که در جامعه ما تحقیق آن جنبه ابتدایی داشته وباید روی آن خیلی زیادتر کار شود.
فرضیه تحقیق
روابط نامطلوب جنسی یکی از عوامل انتشار بیماری ایدز است.
معتادین تزریقی یکی از عوامل انتشار بیماری ایدز است.
عدم رعایت ارزشهای اخلاقی یکی از عومال انتشار بیماری ایدز است.
آمیزش جنسی یکی از راههای انتشار بیماری ایدز است.
استفاده از فرآورده های خونی یکی از عوامل انتشار ایدز است.
بین مشاوره کردن با بیماران مبتلا به ایدز و پیشگیری بیماری ایدز رابطه وجود دارد.
فرد مبتلا به بیماری ایدز میتواند به کار خود ادامه دهد.
بهترین راه پیشگیری افراد قرنطینه کردن مبتلایان به ایدز است.
همجنس بازان مسئول اپیدمی ایدز هستند.
متغییرها
در این تحقیق متغییرهای مستقل و وابسته عبارتند از:
مستقل: بیماری ایدز
وابسته : نگرش دانشجویان که شامل روابط نامطلوب جنسی – معتادین تزریقی- عدم رعایت ارزشهای اخلاقی – آمیزش جنسی – استفاده از فرآورده های خونی و همجنس بازان میباشد.
تعاریف عملیاتی
بیماری ایدز : HIV یک بیماری مسری و کشنده است که از انسان به انسان قابل سرایت است این بیماری با مختل ساختن سیستم دفاعی بدن، آدمی را با انواع عفونت ها و سرطانها به آسانی به کام مرگ می کشاند و از بدو ورود به بدن انسان تا زمان مرگ میتوان این ویروس کشنده HIV را منتقل کند.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:283
پایان نامه مقطع کارشناسی معدن
چـکـیده
امروزه کلیه مسائل مربوط به مهندسی پیوند عمیق و تنگاتنگی را با موضوع حفاظت محیط زیست پیدا کرده اند و این بحث علی الخصوص در زمینه علم معدنکاری نقش چشمگیر و پررنگتری دارد.هر مهندس و یا هر کارگر فنی که در معدن کار می کند باید نه تنها به توصیه های و متدهای پیشرفته در جهت ازدیاد تولید و راندمان کار توجه داشته باشد بلکه همواره در کلیه شرایط و مسیرهای منتهی به استخراج هر نوع ماده معدنی باید توجه کافی به محیط زیست را سر لوحه خود قرار دهد.
مساله حفاظت محیط زیست در عملیات معدن کاری چند سالی است که نظر متخصصان این رشته را در کشورهایدر حال توسعه به خود جلب کرده است.در حالی که در کشورهای در توسعه یافته وصنعتی این موضوع یکی از مسائل روز آنها استو برنامه ریزان سازمان های اجرایی در این زمینه مطالعات و تحقیقات وسیعی انجام داده اند و این امر ناشی از اهمیت موضوع مورد تحقیق می باشد.پروژه حاضر ابتدا نگاهی کوتاه به بحران منابع معدنی در جهان و در واقع میزان موجودیت و امکان دسترسی در سال های آتی به این منابع را با توجه به کنترل کننده های مختلف بررسی می کند.و اما در فصل بعد مساله از زاویه دیگر و دقیق تری بررسی خواهند شدو در واقع نگاهی دارد به ژئوشیمی نیاز و منابع معدنی چرا که بسیاری از مسائل زیست محیطی به فهم اصول پایه ژئوشیمی نیاز دارد که برحرکت آلدوه کننده ها حاکم است.و در بخش دیگر نگاهی کلی ،اما تازه تری به اثرات زیست محیطی سه بخش عمده عملیات معدنکاری یعنی اکتشاف ،استخراج وفراوری مواد معدنی دارد.
اما در بخش زمین شناسی ساختمانی معدن سرب روانج ابتدا نگاهی دارد به مشخصات عمومی معدن و سپس نگاهی دارد به بخش ها وتقسیمات و سازند هاو نوع زمین شناسی معدن سرب راونج ،و در مرحله بعد تاریخچه زمین شناسی وچینه شناسی در دوران های مختلف را مورد بررسی قرار می دهیم.
فهرست صفحه
تشکر وقدرانی:۵
فصل اول :۷
زمین شناسی ساختمانی و توضیحات اجمالی از معدن سرب راونج:۸
چکیده :۹
مشخصات وخصوصیات سرب :۱۰
خصوصیات قابل توجه:۱۰
تاریخچه ۱۱
جداسازی:۱۲
ایزوتوپ ها:۱۲
مقدمه :۱۳
تاریخچه راه اندازی معدن وکارخانه :۱۶
زمین شناسی منطقه:۱۷
ژنز کانسار سرب و نقره راونج:۱۷
ذخایر سرب و روی راونج:۱۸
تجهیزات و ماشین آلات معدن و کارخانه راونج :۱۸
موادمصرفی کارخانه:۱۹
موادشیمیایی:۱۹
آب:۲۰
برق:۲۰
سوخت:۲۰
مواد و قطعات مصرفی:۲۰
عکس:۲۲
میزان استخراج در سالهای گذشته:۲۳
مواد مصرفی آتشباری در معدن:۲۴
موادمصرفی در کارخانه:۲۴
توصیف فرایند:۲۵
فلوشیت کارخانه:۲۶
مشخصات خوراک و محصولات کارخانه :۲۷
تعداد پرسنل:۲۹
مقدمه:۳۱
وضیعت آب و هوایی:۳۲
شرایط زندگی:۳۲
شمه ای در مورد سن زمین:۳۲
اصول چینه شناسی در محیط های رسوبی:۳۷
رخساره هایمحیط خشکی :۳۷
رخساره هایمحیط دریایی:۳۷
تقسیم محیط های دریایی از لحاظ شکل وعمق:۳۸
تقسیم بندی محیط های زیستیدریایی:۳۹
تقسیم بندی محیط های دریایی از نظر نوع رسوبات ۳۹
تعیین سن سنگ ها در چینه شناسی:۴۱
تعیین سن مطلق :۴۴
روش سرب:۴۵
پالوژئوگرافی و ارتباط چینه شناسی :۴۵
روش مطالعات پالئوژئوگرافی:۴۶
شناسایی محیط رسوبی:۴۶
حدود حوضه های رسوبی :۴۷
رخساره ها و ارتباط غیر مستقیم با کوهزایی: ۴۹
رخساره ها و ارتباط غیر مستقیم آنها با آب و هوا: ۴۹
مطالعات پالئوژئوگرافی: ۵۰
فرونشستن کف دریا :۵۱
حرکت قاره ای :۵۱
دلایل چینه شنااسی: ۵۱
دلایل دیرینه شناسی: ۵۲
دلایل پالئومگنتیسم:۵۲
واحدهای چینه شناسی:۵۲
پرکامبرین :۵۸
تقسیمات پرکامبرین :۶۰
تقسیمات و حدود دوران پالئوزوئیک:۶۳
تقسیمات دوران مزوزوئیک:۷۱
دوران سنوزوئیک:۸۲
دوره کواترنری :۸۷
زمین شناسی عمومی منطقه :۸۸
حرکات دوران اول:۹۰
حرکات دوران دوم :۹۰
فعالیت ماگمایی: ۹۳
فاز ماگماتیت دوران اول:۹۳
فاز ماگماتیت دوران دوم:۹۴
فاز ماگماتیت ترسیر :۹۴
فصل دوم :۹۶
محیط زیست منابع معدنی:۹۷
مقدمه :۹۸
منابع معدنی:۹۹
عموامل کنترل کننده دسترسی به مواد معدنی :۱۰۰
عوامل زمین شناسی:۱۰۰
عوامل مهندسی:۱۰۲
عوامل محیطی :۱۰۳
مواد مصرفی و الگوهای اقتصاد جهانی:۱۰۵
دوران نوین مواد معدنی در جهان:۱۰۶
ژئو شیمی زیست محیطی منابع معدنی:۱۰۶
سرب :۱۰۷
منابع آلودگی:۱۰۸
بیمار های ناشی از قرارگیری در معرض سرب:۱۱۳
علائم ناشی از آلودگی به عنصر:۱۱۴
اثرات حاد:۱۱۵
اثرات خونی:۱۱۵
اثرات عصبی:۱۱۵
اثرات کلیوی:۱۱۶
اثرات تولید مثلی:۱۱۶
سرطان زایی:۱۱۶
اثر سرب در آلودگی محیط زیست:۱۱۷
تاثیر سرب برسلامت انسان :۱۱۸
راههای ورود سرب به بدن :۱۲۰
دستگاه گوارش :۱۲۰
دستگاه تنفس :۱۲۰
جذب از طریق پوست:۱۲۲
اثرات زیان آور سرب بر بدن انسان:۱۲۲
دفع سرب از بدن :۱۲۲
معالعجه مسمومیت های سربی :۱۲۳
تاثیر سرب در آلودگی :۱۲۴
تاثیر سرب در آلودگی خاک ها :۱۲۵
تاثیر سرب در آلودگی آب ها :۱۲۷
تاثیر سرب در آلودگی گیاهان :۱۲۸
روی:۱۳۰
منابع آلودگی:۱۳۱
بیماری های ناشی از قرار گیری در معرض روی:۱۳۱
مسمومیت حاد:۱۳۴
مسمومیت مزمن:۱۳۵
مسمومیت ژنتیک:۱۳۵
مسمومیت باروری:۱۳۶
اثر ضد مسمومیت:۱۳۶
داده های مسمومیت شغلی :۱۳۶
درمان:۱۳۶
سرب چیست:۱۳۹
مسمومیت سرب چگونه به وجود می آید:۱۳۹
چه کسانی در معرض مسمومیت با سرب هستندو چه خطراتی آنها را تهدید می کند:۱۴۰
مسمومیت با سربچگونه مشخص می شود:۱۴۱
آیا امکان اندازه گیری سرب خون در کشور وجود دارد:۱۴۱
آلودگی سربی از کجا منشاء می گیرد:۱۴۲
راه های جذب سربدر بدن چیست:۱۴۳
سرب خون در چه کسانی باید آزمایش شود:۱۴۳
آیا مسمومیتسرب درمان پذیر است:۱۴۴
برای حفظ سلامت خانواده از آلودگی سرب باید چه کرد:۱۴۴
سرب عامل خطر ساز در کودکان:۱۴۵
مادران می توانند ابتدا برای جلوگیری از ورود سرب به بدن کودکان اقدامات زیر را انجام دهند:۱۴۶
آلودگی محیط با سرب:۱۴۶
اصول ژئوشیمی محیط زیست:۱۴۷
مخازن ژئوشیمیایی:۱۴۹
لیتوسفر :۱۵۰
هیدروسفر:۱۵۰
اتمسفر:۱۵۲
بیوسفر:۱۵۳
چرخه های ژئوشیمایی :۱۵۵
آلودگی طبیعی:۱۵۶
آلودگی تولید شده به وسیله انسان:۱۵۷
آلودگی اسیدی:۱۵۹
درمان:۱۶۲
نتیجه گیری:۱۶۴
فصل سوم:۱۶۷
اثرات زیست محیطی اکتشاف و استخراج و فرآوری موادمعدنی:۱۶۸
اثرات زیست محیطی اکتشاف موادمعدنی:۱۷۰
اثرات زیست محیطیاستخراج مواد معدنی:۱۷۱
اثرات زیست محیطی فرآوری مواد معدنی:۱۷۷
نقش مهندسی فرآوری در کاهش خطرات زیست محیطی باطله های معدنی:۱۸۱
فاضلاب اسیدی چیست:۱۸۲
روش های کاهش فاضلاب اسیدی :۱۸۴
فرآوری و چگونگی تاثیر آن بر فاضلاب های اسیدی:۱۸۷
تولید سرب و نگرانی هایزیست محیطی آن:۱۹۴
آلودگی آلودگی محیط سرب:۱۹۸
هشدارها:۱۹۹
فصل چهارم:۲۰۰
شیمی و آنالیز سرب:۲۰۱
مشخصات شیمیایی:۲۰۲
مقدمه :۲۰۶
زمینه های تجربی و کیفی :۲۰۶
رده بندی روش های تجزیه ای :۲۰۷
روش های جداسازی :۲۱۰
دستگاهوری در تجزیه:۲۱۱
نگاه اجمالی:۲۱۲
تبلور:۲۱۲
تقطیر :۲۱۳
رسوب دادن :۲۱۳
استخراج:۲۱۴
کروماتوگرافی:۲۱۴
انواع کروماتوگرافی:۲۱۷
انتخاب بهترین روش کروماتوگرافی:۲۲۰
کروماتوگرافیتبادلیونی:۲۲۲
رزین های متداول تبادلیونی:۲۲۳
خواص رزین ها :۲۲۴
تبادل گرهاییونی معدنی:۲۲۶
انواع تقطیر :۲۲۸
تعادل بخار با محلول آزوئوتروپ:۲۲۹
آنالیز استریولوژیک کلومرول های کلیه بدنبال:۲۳۸
مقدمه:۲۳۸
مواد و روش کار:۲۴۰
چرخه های بیوژیوشیمیاییو تعادل آب:۲۴۶
روشهای تجزیه آب سرب:۲۴۶
نقش نمزارها در حذف فلزات از آب :۲۴۸
فواید دیگر نمزارها :۲۵۳
ارزش های تجاری:۲۵۶
منابع:۲۵۷
رشته :جامعه شناسی و ادبیات
فرمت:word
تعداد صفحات:325
چکیده
نقد جامعهشناسی برخلاف آنچه در نگاه نخست به نظر میآید، تنها بررسی تأثیر مستقیم رخدادهای اجتماعی مشخصی بر ادبیات یک دوره نیست و برخلاف بسیاری مکاتب دیگر نمیتوان یک مقطع معین تاریخی و یک محدودهی مشخص جغرافیایی و فرهنگی برای آن درنظر گرفت. بلکه در طول سالها افت و خیزهای فراوانی را پشت سرگذاشته و با جریانهای بسیار در پیوسته است.
یکی از مهمترین این جریانها که پیوندی گسستناپذیر با جامعهشناسی دارد، نقد فمنیستی است. بسیاری از منتقدان، فمنیسم را شاخهای از نقد جامعهشناسی میدانند که در آن به جامعه از رهگذر امکانات و شرایطی مینگرد که همواره از زنان دریغ داشته شده است.
این رساله ابتدا به معرفی مشروح رویکرد جامعهشناسی میپردازد و ویژگیهای اصلی آن را جست و جو میکند و مهمترین گرایشهای این گونهی نقد ادبی را معرفی میکند. فصل دوم رمان سووشون را براساس شیوههای این رویکرد تحلیل میکند و مناسبات سووشون را با جامعهای که در آن شکل گرفته و نیز جامعهای که روایتش میکند مورد کنکاش قرار میدهد. در فصل سوم از رویکرد فمنیستی و نقد ادبی سخن میرود و در فصل پایانی سووشون از چشمانداز این رویکرد نوآیین و در حال شکلگیری بررسی میشود.
دیباچـه
نقد ادبی در برنامهی دانشگاهی میهن ما به ویژه در رشتهی زبان و ادبیات فارسی هنوز مقامی درخور و سزاوار نیافته است. بررسی گرهگاههای این کاستی نابخشودنی البته در این مجال نمیگنجد. اما این قدر هست که تمرکز بر شاخههای معینی از قلمرو وسیع و دائم التغیر نقد ادبی و فهم ومعرفی شایستهی آن، اگر با تطبیق آن رویکردها بر یک یا چند متن مشخص بومی همراه شود، گامی بس راهگشا خواهد بود. در این میان منطقی به نظر میآید که به جای توجه به آخرین و تازهترین جریانهای روز، از جریانهای اولیه و پیشین آغاز کرد که جنبهی آموختاری (کلاسیک) افزونتری یافتهاند. اساساً چگونه میتوان بدون آشنایی عمیق با سرآغازهای این راه پرپیچ و خم تجربههای نو آیین را شناخت و بازشناساند. بی هیچ مجامله و تعارفی جامعهی فرهنگی و دانشگاهی هنوز با نقد دورهی رمانتیک و آموزههای شلگل و کولریچ یک سره بیگانه است. پیداست جریان عظیم نقد ادبی مغرب زمین را که سیری به تعبیر باختین گفت و گویی دارد، باید از آغاز، آغازید نه از فرجام. از این گذشته، فهم عمیقتر این جریانها تنها از رهگذر کاربست آموزهها و شیوههای آنها در آثار ایرانی صورت میپذیرد و ما را از مرحلهی ترجمه به مقام تجربه ارتقا میدهد.
نگارنده با درک مجملی که از این احتیاج مبرم جامعهی پژوهشی و فرهنگی داشت، بر آن شد که «با نخستین قدمهای ناآزمودهی نوپایی خویش» در گشودن این راه دشوار سهمی هر چند کوچک داشته باشد.
آنچه البته او را از آغاز تا فرجام این راه دراز آهنگ دلیری و امید میبخشید دم همّت استاد فرزانه دکتر پورنامداریان بود که از پیشگامان برجستهی این میداناند و در شناسایی سنجیدهی شیوههای گوناگون نقد و زیباییشناسی فرنگی از رهگذر تطبیق و سنجش آن با میراث بلاغت اسلامی ـ ایرانی کهن و کاربست آن در آثار کهن و نو چهرهای دوران ساز به شمار میآیند.
به راهنمایی استاد، رمان سووشون را برگزیدم که بیگمان هنوز از چهار، پنج رمان زبان فارسی است که مستعد و سزامند بررسیهای ادبی از چشماندازهای گوناگون است. سووشون به ویژه از نظریهی دریافت، رمان بسیار مهمی است چرا که از زمان نشر با همهی فراز و نشیبهای اجتماعی، همواره مخاطبان پرشماری بدان روی آوردهاند، توفیقی که رمانهای انگشت شماری از آن نصیب بردهاند.
از میان شیوههای نقد، رویکرد جامعهشناختی را به دلایلی چند برگزیدیم: نخست آن که سووشون از این چشمانداز بسیار تأملبرانگیز است و روایتی است عمیقاً اجتماعی. دیگر آن که نقد جامعه شناختی از شاخههای با سابقه و گستردهی نقد است که خود بر بسیاری از شاخههای تازهتر به شیوههای مختلف تأثیر نهاده است و فهم و معرفی آن ضرورتی بنیانی دارد. به ویژه یکی از شیوههای نوآیین نقد که انتظار می رود مخصوصاً از رهگذر آن به سراغ سووشون برویم یعنی نقد فمنیستی که تقریباً شاخهای نورسته است بر این شاخ کهنتر. شاید دقیقتر آن باشد که بگوییم از نظر ما سووشون آن قرائت نقد فمنیستی را بیشتر میتابد که آن را میتوان نقد جامعه شناختی ـ فمنیستی خواند.
همین جا به توضیح نکتهای ضروری باید پرداخت. در تبویب و بخشبندی این رساله هم در مقام معرفی رویکردها و هم در مرحلهی تحلیل سووشون بر پایهی رویکردها، آشکارا سهم بسیار افزونتری به نقد جامعهشناختی دادهایم و در برابر نقد فمنیستی سهم اندکی دارد. این مسأله به نظر ما کاملاً طبیعی و مقرون به صحت و صواب مینماید، زیرا اولاً نقد جامعهشناختی رویکردی به نسبت نقد فمنیستی بسیار گستردهتر، با سابقهتر و پیچیدهتر و فربهتر است و نقد فمنیستی جریانی به شدت نوخاسته است و چنانکه یادآور شدهایم، مطالعات نقد فمنیستی عملاً بیشتر فمنیسم در مفهوم عام را شامل است و کمتر به نقد ادبی و هنری در مفهوم دقیق و متعارف آن میپردازد، حتی به نظر میآید که این نقد هنوز راهی دراز در پیش دارد تا بتواند همپای رویکردهای دیگر نقد به صورتی مستقل و تأملبرانگیز طرح شود.
ثانیاً نقد فمنیستی در معنای ویژه که پیشتر بر آن تأکید کردیم و با قرائت ما از سووشون همخوان بود، بیشتر در حد و اندازهی یکی از شیوهها و زیر گروههای نقد جامعه شناسی قابل طرح بود و هرگز با کلیت عظیم آن نقد سنجیدنی نمینمود.
ثالثاً سووشون آشکارا دایرهی گفت و گوی بسیار فراختری با نقد جامعهشناسی دارد تا نقد فمنیستی و قرائت فمنیستی آن نیز غالباً به تحلیلهای جامعهشناسی میانجامد.
بدین سان در آغاز به معرفی نسبتاً مشروح نقد جامعهشناختی پرداختیم که البته به مقتضای حد متعارف رسالههای دانشگاهی بخشی از آن به ناچار حذف شد. کوشیدیم نخست با طرح اجمالی مناسبات محتمل جامعه و ادبیات طرحی از بنیانیترین مسائل این نقد به دست دهیم. از آن پس تکوین این نقد را از نخستین تأملات پراکنده و خام تا جریانهای جدی و گستردهی سدهی بیستمی نشان دادیم. علاوه بر اشاره به جریانهای عمده از اندیشگران و فعالان برجستهی این رویکرد یاد کردیم. از آن میان از سه تن به واسطهی اهمیت و دورانسازی آموزههایشان با تأکید و تفصیل افزونتری سخن گفتیم: لوکاچ، گلدمن و باختین (فصل اول).
پس از آن با این چشمانداز به سراغ سووشون رفتیم و کوشیدیم ربط و نسبتهای گوناگون روایت را با جامعه بسنجیم. تلقی ما از جامعه البته محدود به شیراز و دورهای معین از تاریخ نبود. خواستیم نشان دهیم. سووشون در سطوح مختلف جامعه و تاریخ ما در پیوسته است و میتوان با توجه به لایههای نمادین و شبکههای اشارات روایت تا آن جا پیش رفت که رمان، روایتی از تاریخ اجتماعی ایران از گذشتههای دور اساطیری تا روزگار ماست. (فصل دوم(
در معرفی نقد فمنیستی با آن که ناگزیر از معرفی جریان عام و عمدهی فمنیسم بودهایم، بیشتر به رهیافتهایی تکیه کردهایم که در نقد ادبی شأنیت و اهمیتی میتوانند داشت. از اشاره به این نکته نیز پروا و پرهیز نکردهایم که این رویکرد هنوز در آغاز راه است و حتی در مغرب زمین هم شیوهای روشمند و سازوار و دانشگاهی به شمار نمیآید. به گمان ما هنوز در میانهی انبوه سخنان متناقض و متفاوت ناقدان ادبی فمنیست، شاید سنجیدهترین تأملات از آن نویسندهی ژرف بین بریتانیایی ویرجینیا وولف باشد که در زمانی دورتر در این باب قلم زده است. هر چند او به معنای حرفهای و متعارف کلمه منتقد و محقق نبود و خود واژهی فمنیسم را خوش نمیداشت و به کار نمیگرفت اما اتاقی از آن خود او، آرایی ژرف در زمینه ی نگاه زنانه در روایت را در برداشت. (فصل سوم)
سرانجام سووشون را از این زاویه نگریستهایم که این رمان به عنوان نخستین رمانی که نگاشتهی یک زن ایرانی است و در عین حال قهرمان داستانی آن زن است چه مایه از روایتهای دیگر متمایز است؟روایت و راوی چگونه موقعیت و وضعیت زن ایرانی را گزارش میدهند و چگونه حال و روز او را داوری و نقد میکنند؟و آیا خود این نقد ـ نقد دانشور و راوی رمان و زری ـ را میتوان نقادی کرد ونقدها را بود آیا که عیاری گیرند؟ (فصل چهارم)
اشاره به چند نکته ضروری مینماید:
1ـ ارجاعها و پانوشتها که گاه بسیار مفصل است در پایان فصل آمده است. در این زمینه در فصلهای دوم و چهارم استثنایی قائل شدهایم. به علت ارجاعات مکرر به سووشون و امکان دسترسی آسانتر و سریعتر به آن قسمت از روایت، شمارهی صفحهی بدون هر گونه توضیحی داخل پرانتز و در درون متن قید شده است.
2ـ کوشیدهایم داوری ما دربارهی سووشون جنبهی توصیفی داشته باشد و از ستایشهای پرشور و احساسی اجتناب کردهایم و اساساً تلقی ما از نقد، تصور کلیشهای محک زدن و تعیین ارزش نبوده است.
3ـ تحلیل داستان سیاوش را که در فهم لایههای نمادین اثر، اهمیتی بنیادین دارد با چند تصویر از مینیاتور و نقاشی مربوط به شاهنامه و داستان عاشورا همراه کردهایم.
این پایاننامه با همهی کاستیها اگر تا اندازهای در خور تأمل باشد، البته وامدار فضل و فضیلت استادانی است که افتخار راهنمایی و مشاوره را به شاگرد کوچک خویش بخشیدند. نخست استاد فرزانه دکتر تقی پورنامداریان که نه تنها مشوق من در قدم نهادن به این راه بودند، بلکه از دستگیری و راهنمایی من در تمام مراحل و منازل دریغ نکردند.
استاد ارجمند دکتر ابوالقاسم رادفر نیز از سر مهر و فروتنی مشاورهی این پایاننامه را پذیرفتند و وجود عزیزشان همیشه باعث دلگرمی من بود.
مدیون شماری از استادان و دوستان نیز هستم که در یادآوری نکتهها، معرفی و در اختیار نهادن منابع یا دیگر مراحل فراهم آمدن رساله مرا شرمسار الطاف خویش ساختند؛دکتر مسعود جعفری، دکتر جابر عناصری، دکتر علی محمدشاهسنی، دکتر عبدالله حسنزاده، محمد یکهدهقان و خواهر دلبندم مرضیه سرمشقی.
به ویژه از دوست و همسر مهربانم دکتر حمیدرضا توکلی سپاسها دارم که اگر همراهیها و تشویقهای ایشان نبود، این رساله هیچگاه سرانجام نمییافت. هر کجا هست خدایا به سلامت دارش.
پیوندهای جامعه و ادبیات در نگاه نخستین
نخستین تصوری که از شنیدن ترکیب جامعهشناسی ادبیات در ذهن نقش میبندد، احتمالاً بررسی تأثیر مستقیم رخدادهای اجتماعی مشخصی بر ادبیات یک دوره و به ویژه نمودهای معین آن در آثاری خاص است.
اما حتی پیش از آنکه به سراغ آنچه ناقدان کهنه و نو در این باره گفتهاند، برویم با تأمل در مجموعهی نسبتهای محتمل میان ادبیات و جامعه میتوانیم آرام آرام دریابیم که این ماجرا بسیار پیچیدهتر از آن چیزی است که در آغاز میپنداشتیم، ببینیم پیوندها و تأثیر و تأثرات متقابل میان دو مفهوم گستردهی جامعه و ادبیات چه ابهاماتی در ذهن ما برمیانگیزند:
1ـ آیا میتوان از عکس این نسبت یعنی تأثیر ادبیات بر جامعه نیز سخن گفت؟
2ـ آیا میتوان این رابطه را تأثیر و تأثری دوجانبه و دیالکتیکی دانست؟
3ـ آیا جامعه مستقیماً بر متن ادبی تأثیر میگذارد یا به واسطهی تأثیر بر نویسنده؟
4ـ آیا حوادث جامعه مستقیماً براثر ادبی تأثیر مینهند یا آنکه حوادث اجتماعی با تحولی که در فضای فرهنگی و ادبی ایجاد میکنند، اثر را تحت تأثیر قرار میدهند؟
5ـ آیا نویسنده حتماً باید تحت تأثیر فضای اجتماعی قرار گیرد یا آنکه در مواردی باید در برابر این تأثیر ایستادگی کند و حتی آن را خنثی و یا دیگرگون سازد؟
6ـ تأثیر جامعه بر ادبیات در قلمرو خود آگاه نویسنده جای دارد یا ناخودآگاه؟
7ـ تأثیر جامعه بر ادبیات به جنبهی هنری ـ ادبی متن باز میگردد یا اثر از طریق تأثیر بر فضای فکری دوران و ذهنیت نویسنده از جامعه رنگ میپذیرد؟
8ـ آیا تأثیرپذیری از جامعه صرفاً در آثار رئال تحققپذیر است؟
9ـ آیا تأثیرپذیری از جامعه محدود به انواع و قالبهای خاصی است؟ آیا اثرپذیری شعر و داستان با اثر تغزلی و تعلیمی به یک نسبت است؟
10ـ آیا میتوان از اثرپذیری اجتماعی نظریههای ادبی سخن گفت؟
11ـ آیا منظور از جامعه در این تعابیر صرفاً جنبههای سیاسی را دربر میگیرد؟ آیا تأثیر جامعه به معنای تأثیر حکومت و ایدئولوژی خاصی است؟
12ـ آیا ممکن است تأثیرات اجتماعی در مورد دو نویسنده، یا دو متن متفاوت و یا حتی متضاد باشد؟ آیا ممکن است اثری به گونهای منفی و واکنشی تحت تأثیر جامعه قرار گیرد؟
13ـ واقعیتهای اجتماعی براثر تأثیر مینهند یا آرمانهایی که هنوز تحقق نیافتهاند؟
14ـ آیا نشانههای اثرپذیری اجتماعی اثر ادبی به طور پراکنده در متن منتشر است یا آنکه ساخت کلی متن از جامعه اثر میپذیرد؟
15ـ آیا اثر تحت تأثیر و نمایشگر بخش و طبقهی خاصی از جامعه است یا میکوشد تصویری از همهی جوانب اجتماع به دست دهد؟
16ـ آیا اثر با مقطع معینی از جامعه نسبت دارد یا با گسترهای تاریخی از اجتماع در ارتباط است؟
17ـ آیا روابط اثر و جامعه به گونهای آشکار مطرح شده است یا به صورتی پنهان و نامستقیم؟
18ـ آیا اثر همواره صرفاً به روایت بیکم و کاست فضای جامعه دست میزند یا در آن تصرف و اغراق میکند و احیاناً با دیدگاهی ناقدانه به آن مینگرد؟
19ـ آیا آثار نویسندگانی که ظاهراً به جامعه توجهی نشان نمیدهند، برکنار از هرگونه تأثیر اجتماعی است؟
20ـ آیا نگاه اجتماعی به ادبیات الزاماً به معنای داوری ارزشی و نگاه تعهدآمیز است؟
بیتردید با تأمل بیشتر میتوان بر این پرسشها افزود و یا بسیاری از آنها را به شکلی دقیقتر و فنیتر مطرح کرد.
مسألهی پیوند جامعه و ادبیات بسیار پیچیده و دارای جوانبی گوناگون است و همواره در مباحث نقد ادبی حضور داشته است. در حقیقت گرایشهای گوناگون جامعهشناسی ادبیات یا مکاتب دیگری که به نحوی با این قلمرو ارتباط یافتهاند، هرکدام به بخشهایی از این زمینهی پهناور توجه کردهاند و در پی پاسخ تنها تعدادی از پرسشهای بیست گانهی پیش گفته، برآمدهاند.
169 صفحه
چکیده
هدف ما در این رساله بررسی « معرفت شناسی از دیدگاه این عربی » با توجه به جایگاه معرفت شناسی از دیدگاه ابن عربی در نظرات فلاسفه و دانشمندان و عارفان اسلامی در پنج فصل که فصل اول شامل کلیات طرح و فصل دوم آن معرفی زندگی و احوال و اقوال ابن عربی فصل سوم پیشینه و تعریف شناسی، فصل چهارم جایگاه معرف از نظیر عارفان و ابن عربی فصل پنجم معرفت از دیدگاه ابن عربی مورد بررسی قرار گرفته است . و قلمرو، تحقیق قلمرو معرفت شناسی به آغاز پیدایش آن و مباحث آن به صورت نظریه کلامی از زمان عارفان اسلامی در زمان بن عربی می باشد که جهان بینی ابن عربی عالم تجلی و ظهور حق است و در نتیجه هم اشیا و موجودات این عالم تعینات حق هستند این عربی اشاراه کامل را کامل ترین صورتی میداند که آفریده شده است . معرفت شناسی دانشی است که درباره حقیقت معرفت اشاره ، راههای دستیابی به آن تعیین معیار صدق و کذب ( ارزش شناخت ) بحث می کند .
کلید واژه : معرف شناسی ، ابن عربی ، عارفان ، انسان مکامل ، جهان بینی ، حقیقت