فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:31
فهرست مطالب:
اطلاعات، فناوری ارتباطات و مدیریت دانش در ایران. ۲
۱- پیشرفتهای ارتباطی و ICT.. 2
رادیو و تلویزیون و تولید لوازم الکتریکی.. ۵
۲-۱ تولید. ۷
۳-۱- وسایل خانگی الکتریکی.. ۸
۴-۱- صنعت کامپیوتر. ۹
طرحهای آینده ۱۲
بررسی وضعیت سواد دیجتالی در کشور. ۱۷
اقدامات انجام شده برای پر کردن شکاف دانش در کشور. ۲۲
امکان استفاده از پول الکترونیکی در کشور تا پایان سال. ۳۰
چکیده:
جامع ایران بودهایم. برخی متخصصان این تحولات را ناشی از سیاست دولت در متنوعسازی اطلاع رسانی میدانند در حالیکه دیگران بر این باورند که این تحولات زاییده شرایط بالقوه اجتماعی هستند. آنچه مسلم است این است که بدون وجود سرمایهگذاریهای کلان در زمینه فرا ساختارهای ارتباطات در دهه گذشته، چنین تغییراتی به این سرعت شکل نمیگرفت. این تحولات را میتوان از چنین جنبه مورد مطالعه قرار داد. اما به علت حجم بالای مطالب ما تنها از دو جنبه به موضوع خواهیم پرداخت. یک تأثیر برنامه توسعه ارتباطات بر این امر و دیگری شکلگیری نیرویی در جهت ایجاد یک روند فطری مدیریت دانش.
1- پیشرفتهای ارتباطی و ICT
در آغاز انقلاب اسلامی تنها 850000 تلفن ثابت در کل کشور وجود داشت و در سال 1993 این رقم با افزایش چشمگیر به حدود 3597900 خط تلفن ثابت رسید و از آن زمان این رشد کماکان ادامه داشته است و تا سال 1999 در کل کشور در حدود 8400000 خط تلفن ثابت مشغعول به کار میباشد. به عبارت دیگر در طی دو دهة گذشته تلفن ثابت کشور دارای ضریب نفوذی در حدود 34/13 درصد شده است. این ضریب نفوذ ایران را از لحاظ دارا بودن تلفن ثابت در ردة پنجم جهان قرار میدهد.
در ضریب نفوذ ذکر شده بالا تلفن همراه موجود در کشور به حساب نیامده است. در اواخر دهة 1980 هیچگونه خدمات تلفن همراه در کشور عرضه نمیشد. در ابتدا برخی مناطق آزاد اقتصادی شروع به عرضه خدمات تلفن همراه بنمودند. با شروع سال 2000 بیش از نیم میلیون تلفن همراه در دست مردم قرار دارد و این شبکه بیش از 230 شهر ایران را پوشش میدهد و در حدود 500 کیلومتر جادههای بین شهری کشور تحت پوشش شبکه ماهوارهای قرار دارد.
کانالهای مایکرویرو داخل شهری به 303671 کانال ارتقاء یافته است. در حالیکه در سال 1978 این رقم 17185 کانال بوده است . همچنین تا اواخر سال 1999 تعداد کانالهای بینالمللی به تعداد 7937 بالغ گردیده است. این رقم بدین معناست که در حدود 2450 شهر ایران به شبکههای ارتباطی بینالمللی دسترسی دارند. ضریب نفوذ ارتباطی تنها محدود به مناطق شهری نشده است بلکه در زمان تهیه این گزارش در حدود 24000 روستای کشور به شکله مخابرات ملی پیوسته اند رقم افزایش ماهیانه این رشد در حدود 246 روستا میباشد.
تعدادی مراکز تحقیقات مخابرات نیز در کشور مشغول فعالیت هستند وظیفه اصلی این مراکز علاوه بر تاکید بر موضوع اصلی فعالیت خود، خدمات دهی و پشتیبانی مخابرات در ایران می باشد. برای نمونه مرکز تحقیقات مخابرات ایران بطور مداوم به دانشگاهها و محققان کمکهای شایانی ارائه میکند.
رشد ضریب نفوذ تلفن ثابت به همراه متنوع شدن خدمات مخابراتی بازار اینترنت ایران را تحت تأثیر قرار داده است. با این مرکز دیتا مخابرات مسئول اصلی توسعه شبکه اینترنت کشور میباشد، سرویس دهندههای مستقلی نیز در این زمینه مشغول میباشند. در زمان نگارش این گزارش، بیش از 90 سرویش دهنده اینترنت در ایران وجود دارد و بسیاری از این ISP ها در دو سال اخیر وارد بازار گردیدهاند. برخی از این سرویسدهندهها همانند IPM و ندارایانه با استفاده از فناوری ماهواره دسترسی مستقل به اینترنت و شبکههای جهانی ارائه میدهند. با این حال بسیاری از دیگر سرویس دهندهها وابسته به مرکز دیتا مخابرات به عنوان backbone اولیه هستند. این عامل باعث رشد زیاد صنعت nascent اینترنت گردیده است.
این صنعت اکنون به دلیل کمبود نیروی تخصص تحت فشارهای مضاعف قرار دارد.
تاکید استراتژیک کنونی صنعت اطلاع رسانی و ارتباطات ایران بر حوزههای زیر میباشد:
علاوه بر آنچه که به عنوان فعالیت اصلی شرکت مخابرات ایران انجام گرفته است پیشرفتهای دیگری نیز توسط دیگر سازمانها و غیره به وقوع پیوسته است. وزرت علوم تحقیقات و فناوری پروژه شبکه اختصاصی دانشگاهها را تا قبل از پایان سالجاری میلادی اجرا و آزمایش خواهد نمود. پروتکل استاندارد اینترنت این شبکه TCP/IP با ترکیب اینترنت / اینترانت خواهد بود. با وجود بود. با وجود اینکه کاربران این شبکه قادر به دسترسی به شبکه اینترنت خواهند بود. با این حال دانشگاههای و مراکز تحقیقاتی میتوانند در صورت لزوم از سرویسهای موجود دیگر نیز استفاده کنند.و مسئولیت نگهداری از این شبکه اختصاصی بر عهده سازمان پژوهشهای علمی و فنی (IROST) میباشد. تمرکز IROST بر Backbone ایجاد شده توسط اداره دیتا مخابرات میباشد اما یک Backup ثانویه نیز جهت برطرف نمودن هر گونه نقص پیشبینی شده است. علاوه بر شبکه اختصاصی دانشگاهها، شبکه اختصاصی دانشگاهها، شبکه بانکی کشور در حال کاملاً مکانیزه شدن میباشد و در همین زمینه یک شبکه ایمن و جداگانه ایجاد گردیده است. این شبکه تحت مدیریت مرکز خدمات انفورماتیک بانک مرکزی ایران قرار دارد.
رادیو و تلویزیون و تولید لوازم الکتریکی
با توجه به این حقیقت که هیچگونه شبکه خصوصی رادیو تلویزیون در ایران نمیتواند به فعالیت بپردازد ولی بهر ترتیب تحولات چشمگیری در این زمینه رخ داده است. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران یک شبکه خبری ملی جدید به نام «شکبه خبر» راه اندازی نموده است که 24 ساعت اختبار را در زمینههای مختلف بر روی آنتن میفرستند. علاوه بر آن، به همراه سیاست اخیر دولت مبنی بر گفتگوی تمدنها صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران 2 شبکه بینالمللی راه اندازی نموده است که از طریق ماهواره قابل دسترس میباشند. شبکه «جام جم» که شبکه خبری است و به سه زبان انگلیسی، فرانسه و عربی اخبار پخش مینماید. شبکه دیگر «سحر» شبکهای است که به پخش برنامه برای ایرانیان ساکن آمریکایی شمالی، اروپا و آسیا میپردازد. با استفاده از پایگاههای موجود الکترونیکی، متخصصان ایرانی توانستهاند پوشش ملی و بینالمللی رادیو و تلوزیون را افزایش دهند. در حال حاضر اکثر برنامههای موجود را میتوان در سرتاسر کشور دریافت نمود. همچنین امکان اجاره کاستهای ویدویی و فروشگاههای سمعی و بصری نیز وجود دارد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:57
فهرست مطالب:
مقدمهای بر شبکه های بی سیم
فصل اول
مروری بر شبکه ها
1-مختصری درباره شبکه های کامپیوتری
1-2-کاربردها
1-3-اجزا
1-4-انواع شبکه ها
1-5- معماری
فصل دوم
wier less چیست ؟
1-تعریف wire less
1-1- فواید تکنولوژی Wireless
1-2- سیستم های wire less
1-3- Wireless آینده
2- شبکه های بی سیم (wireless)
3-انواع شبکه های wireless
فصل سوم
تجهیزات وپیکربندی یک شبکه wier less
1-تجهیزات و پیکربندی یک شبکه wire less
1-2-کارت شبکه بدون کابل
1-3-پیکربندی یک شبکه بدون کابل
1-4-مراحل لازم به منظور نصب یک شبکه
فصل چهارم
استاندارد شبکههای بی سیم
1 ـ استاندارد شبکه های محلی بی سیم
شکل 1-1- گروههای کاری لایه فیزیکی
شکل1-2- گروههای کاری لایه دسترسی به رسانه
شکل 1-3- مقایسه مدل مرجعOSI و استاندارد 802.11
شکل 1-4- جایگاه 802.11 در مقایسه با سایر پروتکلها
2-1- همبندیهای 802.11
شکل 2-1- همبندی فیالبداهه یا IBSS
شکل2-2- همبندی زیرساختار در دوگونه BSS و ESS
جدول 2-1- همبندیهای رایج در استاندارد 802.11
2-2- خدمات ایستگاهی
Open System - Authentication- Shared Key Authentication
2-3-خدمات توزیع
2-4- دسترسی به رسانه
شکل 2-3- روزنههای پنهان
شکل 2-4- زمانبندی RTS/CTS
2-5- لایه فیزیکی
2-5-1-ویژگیهای سیگنالهای طیف گسترده
شکل 2-6- تغییر فرکانس سیگنال تسهیم شده به شکل شبه تصادفی
جدول 2-2- مدولاسیون فاز
جدول 2-3- مدولاسیون تفاضلی
جدول 2-4- کدهای بارکر
2-6- استفاده مجدد از فرکانس
شکل2-7- مدار مدولاسیون با استفاده از کدهای بارکر
شکل 2-8- سه کانال فرکانسی F3,F2,F1
شکل 2-9- طراحی شبکه سلولی
2-7- آنتنها
3- استاندارد 802.11b
جدول 3-1- نرخهای ارسال داده در استاندارد 802.11b
3-2- پل بین شبکهای
3-3-پدیده چند مسیری
4-استاندارد 802.11a
شکل3-1- پدیده چند مسیری
شکل4-1- تخصیص باند فرکانسی در UNII
4-1- افزایش پهنای باند
4-2- طیف فرکانسی تمیزتر
4-3-کانالهای غیرپوشا
شکل4-2- فرکانس مرکزی و فواصل فرکانسی در باند UNII
5- همکاری Wi-Fi
6- استانداردIEEE 802.11g
جدول6-1 – مقایسه استانداردهای بیسیم IEEE 802.11
فصل پنجم
حملات وامنیت در شبکه های کامپیوتری
1-1- وظیفه یک سرویس دهنده
1-2- سرویس های حیاتی و موردنیاز
1-3- مشخص نمودن پروتکل های مورد نیاز
1-4- مزایای غیرفعال نمودن پروتکل ها و سرویس های غیرضروری
فصل پنجم
حملات وامنیت در شبکه های کامپیوتری
1- انواع حملات در شبکه های کامپیوتری
سارقان
کنترل دسترسی
احراز هویت
رمزنگاری
حراست از شبکه
3- سیستمهای آشکارسازی نفوذ
4- غیرحرفهایها
5- نفوذ به شبکه
7- احراز هویت
8-کلیدهای اشتراکی
8- مدیریت کلیدها
9- الگوهای حملههای متداول
9-1- الگوهای حملات فعال
2- حملات MA) Message Alteration )
9-2- الگوهای حملات غیرفعال
نتیجهگیری
مقدمهای بر شبکه های بی سیم
افرایش استفاده از شبکه های بی سیم در کلان شهرها و به خصوص نقاط شلوغ تجاری، در برخی اوقات باعث به وجود آمدن مشکلات بسیاری برای صاحبان شبکه های بی سیم شده است. در اقلب موارد که این شبکه ها مربوط به دفاتر کوچک و یا شعب شرکت ها هستند، طراحی نادرست و عدم رعایت موارد امنیتی باعث امکان نفوذ می شود. نفوذ در این موارد، علاوه بر امکان به خطر افتادن اطلاعات داخل سازمان، می تواند باعث سو استفاده از امکانات شبکه، مانند استفاده از اینترت رایگان بیسیم شود.
فصل اول
مروری بر شبکه ها
1-مختصری درباره شبکه های کامپیوتری
1-1-پیدایش
شبکههای کامپیوتری همانند بسیاری از ابداعات دیگر، حاصل رقابتهای دوران جنگ سرد بین بلوک غرب و شرق است. از زمانی که شوروی سابق توانست در حرکتی غیرمنتظره موشکی را به ماورای جو بفرستد و پس از آن در حرکتی غیرمنتظرهتر، نخستین انسان را به فضا اعزام کند، ایالات متحده لحظهای آرام و قرار نداشت تا بتواند عقبماندگیهای خود را جبران کند و در میدان مسابقه، گوی سبقت را از حریف برباید.
همین موضوع سر چشمه فعالیتهای بسیار دیگری شد که یکی از آنها پروژه آرپا (ARPA) بود. پروژهای که وزارت دفاع آمریکا برای بررسی وضعیت جهان در پس از جنگ جهانی سوم تعریف کرد. اگر زمانی جنگ سوم جهانی که به احتمال زیاد جنگی اتمی میتوانست باشد روی میداد، وضعیت زیرساختها و ارتباطات چگونه میشد و چگونه باید سیستمها را به نوعی طراحی کرد که ارتباطات بین آن ها برقرار و محفوظ بماند.
برای همین آژانس آرپا تصمیم گرفت ابتدا روی موضوع اتصال MainFrameها برنامهریزی کند و به همین منظور قراردادی را برای تحقق این امر با دانشگاه MIT منعقد نمود. در اواخر سال 1960 میلادی، اولین شبکه کامپیوتری متولد شد. شبکههای متشکل از چهار کامپیوتر که در دانشگاههای MIT (دو کامپیوتر)، کالیفرنیا و استنفورد مستقر بودند. پسوند net به نام آرپا اضافه شد و آرپانت متولد گردید.
شبکههای کامپیوتری از سال 1972 به عموم معرفی شدند و آرپانت که شبکهای از کامپیوترهای دانشگاهها را فراهم آورده بود از طبقهبندیهای ارتش خارج گردید. متعاقب همین امر، شرکت زیراکس که آزمایشگاه افسانهای PARC را در اختیار داشت، کار روی شبکههای کامپیوتری را شدت بخشید و در سال 1973 رساله دکترای باب متکالف را آزمایش کرد. نتیجه این آزمایش موفقیتآمیز چیزی شد که نام قرارداد یا پروتکل اترنت را برآن نهادند.
پروتکلی که هنوز هم محبوبترین پروتکل شبکهبندی در سراسر جهان است و میلیونها کامپیوتر از طریق آن با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند. ابداع مهم دیگری که راه توسعه شبکهها را هموارتر نمود، ابداع روش Packet Switching بود. این روش جایگزین روشCircuit Switching شد که قبل از آن متداول بود. در نتیجه با روش جدید، دیگر نیازی نبود که یک ارتباط نقطه به نقطه و یک به یک، بین کامپیوتر سرویسدهنده و سرویسگیرنده وجود داشته باشد.
همین مفهوم هنگامی که در سال 1974با پروتکل TCP/IP عجین گردید، ویژگیهای منحصربهفرد خود را بیشتر نشان داد. توسعه همین روندها منجر به پیدایش یک شبکه سراسری شد که میتوانست به خوبی در مقابل یک حمله اتمی تاب بیاورد و بدون داشتن مرکزیت واحد، قابل کنترل باشد. اینگونه اینترنت به عنوان گستردهترین و بزرگترین شبکه جهانی پدید آمد و همانگونه که از نام آن برمیآید شبکهای است بین شبکهها.
ترکیب جدید inter به همراه net به همین مفهوم اشاره داد. و این شبکه سراسری اکنون چنان در همه جا خود را گسترانده است و گاهی اوقات کارکرد آن چنان بدیهی مینماید که برای برخی، مفهوم شبکه همسان مفهوم اینترنت است و بسیاری، این دو واژه را به جای یکدیگر به کار میبرند.
1-2-کاربردها
اما توزیع اطلاعات، همان اساس کارکرد و کاربرد شبکه است. اساساً مفهوم شبکه، همان اتصال کامپیوترها به یکدیگر و سپس اتصال سایر تجهیزات به آنها برای ایجاد امکان ارتباط و تبادل اطلاعات است. البته امروزه مفهوم شبکههای کامپیوتری تقریباً برای همگان موضوعی آشنا و قابل درک است. آنقدر کاربرد شبکهها در زندگی روزمره بالا رفته است که حتی افراد عادی نیز وقتی در جایی مانند بانک با عدم سرویسدهی مواجه میشوند، متوجه میشوند که شبکه کامپیوتری بانک دچار مشکل شده است.
در شبکهها تقریباً میتوان همه چیز را به اشتراک گذاشت و از همین راه صرفهجویی بسیاری را در هزینه سختافزار، نرمافزار، سرویسدهی و منابع عمومی به عمل آورد. اما از آنجایی که راهاندازی یک شبکه کامپیوتری در آغاز هزینههایی را دربردارد، تصور برخی بر آن است که شبکهها هزینهها را افزایش میدهند. زیرا پس از صرف هزینه برای نصب شبکه، بایستی برای نگهداری آن نیز هزینه کرد و از افراد متخصص هم استفاده نمود. اما اگر هزینههای سالانه و واقعی استفاده و نگهداری از سیستمها را محاسبه کنیم، به این نتیجه میرسیم که شبکهسازی قطعاً در کاهش هزینهها و افزایش کارایی و بهرهوری مؤثر بوده است.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:35
فهرست مطالب:
چکیده 1
1- مقدمه 3
2- روند تحولات فناوری در جهان 4
3- مروری برمطالعات رقابت پذیری و فناوری: 6
4- مبانی نظری توسعه فناوری از دیدگاه مکاتب 8
5-سیستم ملی فناوری و نوآوری چیست 9
6- بررسی وضعیت فناوری در کشور 12
6-1- زیرساخت تحقیقات و فناوری 14
6-1-1- راهبردهای توسعة فناوری 14
6-1-2- راهبرد خرید مجموعة کامل فناوری 14
6-1-3- راهبرد تولید تمامی فناوری 15
6-2- ساختار علم و فناوری در کشور 15
6-3- ملزومات فعالیت برای توسعه علم و فناوری 18
6-3-1-اعتبارات تحقیقاتی بخش دولتی از تولید ناخالص داخلی 19
6-3-2- مراکز رشد (انکوباتورها) 20
6-3-2-1- انواع مراکز رشد 20
6-3-3- پارکهای تحقیقاتی 22
6-3-4- فن بازار (بستر مبادلات تکنولوژی) 24
6-3-5- سیستم قانونی ارزیابی علمی اختراعات و ثبت و حمایت از نوآوریها 25
6-3-6- نظام اطلاعرسانی 26
6-3-7- آزمایشگاه 27
7- نتیجه گیری و پیشنهادات: 28
منابع و ماخذ:
چکیده
بررسیهای به عمل آمده از وضعیت علم و فناوری در کشور در اسناد برنامههای سوم و چهارم توسعه و ارزیابی انجام گرفته از چهار ساله اول برنامه سوم توسعه و نیز مطالعات تطبیقی نشان میدهد که متأسفانه ساختار مناسب علوم و فناوری در کشور بصورت فرابخشی بوجود نیامده و اکثر مطالعات آنرا به عنوان یک عامل بازدارنده میدانند. بررسی تحلیلی ساختار، زیر ساخت و ملزومات توسعه فناوری در ایران نشان میدهد که این سه ستون اصلی متاسفانه در زوایای گوناگونی دچار اخلال و اشکال گردیده و با وضعیت موجود و تداوم آن انتظار هماهنگی این زمینه توسعه با سایر زمینه های دیگر رشد وتوسعه به تحقق نخواهد پیوست. این مقاله با نگاهی بنیادی و روشی تحلیلی مبتنی بر محتوا و با الگو گرفتن از مطالعات مروری در نظر دارد تا به گونه ای علمی ساختار، زیر ساخت و ملزومات توسعه علمی و فناوری کشور را به نقد بکشد. در پایان این مطالعه نیز براساس مطالب متن به هشت تاکید در سیاستگذاری و برنامه ریزی در راستاس تقویت نظام علمی و فناوری کشور بسنده شده است.
لغات کلیدی: توسعه علمی/ فناوری/ساختار علمی/زیرساخت فناوری/ملزومات فناوری
1- مقدمه
جهان در نیم قرن اخیر شاهد تحولات و دگرگونیهای گسترده ای در عرصه علوم و فناوری و توسعه اقتصادی، اجتماعی کشورها بوده است. منشاء این دگرگونیها سه نیروی متعامل: جهانی شدن اقتصاد و گسترش سریع موافقتنامههای تجاری بین کشورها، توسعه شتابان علوم و فناوری بطور عام و انقلاب در فناوری اطلاعات و تحول در مفاهیم دانش و انقلاب معرفت شناختی هستند. حاصل این دگرگونیها ظهور فاز جدیدی از توسعه را منجر گردیده که اصطلاحاً اقتصاد مبتنی بر دانش نامیده میشود. تحولات جهانی و توسعه پایدار مبتنی بر توسعه دانش و مدیریت، فضای رقابت را در عرصه جهانی به شدت گسترش داده و لزوم تغییر و تحولات در محیط منطقهای و جهانی را پدید آورده است.
2- روند تحولات فناوری در جهان
از نظر عدة زیادی از دانشمندان جهان بدون کار، مقطع جدیدی از تاریخ بشریت است که هم اکنون آغاز شده است و باید بررسی نمود که برندگان و بازندگان این مقطع از تاریخ چه کسانی هستند. آیا انقلاب تکنولوژیک به تحقیق رؤیای آرمانشهر دیرپا میانجامد که ماشینآلات، جایگزین کار آدمی میشود و در نهایت با آزادسازی انسان او را به دوران «پس بازار» هدایت میکند؟ تحولاتی که از نظر تاریخی در عرصة تکنولوژی صورت گرفته موجب دگرگونیهای عمیق اجتماعی و اقتصادی گردیده است. کشف نیروی بخار در ابتدا توانست دگرگونی عظیمی را در عرصة تولید پدید آورد و سپس با جایگزینی ذغال سنگ با نفت و کشف الکتریسیته توانستند بار عظیم کار را از دوش آدمی برداشته و بر دوش ماشین بگذارند و با پایان یافتن جنگ جهانی دوم، اختراع کامپیوتر و روباتها، توسط عدهای از دانشمندان به عنوان سومین رویداد بزرگ جهان شمرده شدند. بدون تردید کامپیوترها قادر به اعمال پیچیدهای هستند که باید با برداشتی جدید با آنها برخورد نمود و هم اکنون عدهای معتقدند که به زودی تواناییهای رایانه میتواند از هوش انسان پیشی گیرد.
هم اکنون دانشمندان معتقدند که تا پایان نیمة اول قرن بیست و یکم این امکان وجود خواهد داشت که کامپیوترهای انسانگونه با ایجاد تصاویر سه بعدی لیزری و زنده، قادر به ارتباط با انسانهای واقعی در زمان و مکان واقعی شوند به نحوی که حتی شاید از انسانهای واقعی هم قابل تشخیص نباشند و این موجودات جدید هوشمند سزاوار عزت و احترام خواهند بود.
بر اساس گزارش سازمان بینالمللی کار، از سال 1974 تا 1989 در کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) تولید فولاد شش درصد افت کرده و این در حالی است که بیش از پنجاه درصد از شاغلان بخش فولاد کار خود را از دست دادهاند. در یک دورة 15 ساله بیش از یک میلیون شغل در صنعت فولاد در کشورهای (OECD) حذف شده است که علت عمدة آن بهبود در فناوری های ساخت و تولید و به تبع آن بهرهوری ذکر شده است. صنایع لاستیک، معدن و ... نیز روندی مشابه دارند. علاوه بر این، رشتههای علمی به تدریج به اشغال ماشینهای هوشمند درمیآیند. عرصههای «آموزش، هنر و حتی نویسندگی تا حد زیادی به تسخیر ماشینهای هوشمند درآمدهاند و حتی نوازندگان ناظر ظهور نسل جدیدی از ماشینهای هوشمند هستند که به سرعت شیوة ساخت موسیقی را متحول می کنند» (مضطرزاده،1382).
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:43
فهرست مطالب:
چکیده:
مقدمه
تعریف اطلاعات
تعریف دانش
تعریف یادگیری
تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
تعریف
نقش تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات دریادگیری
مفهوم یادگیری الکترونیکی
مدلهای مختلف فضاهای یادگیری
محیطهای آموزشی و یادگیری مبتنی بر تکنولوژی اطلاعات
نقش کتابخانه ها درتوسعه دانش و آموزش
کتابخانه های مجازی[9]
کتابخانه های مجازی و یادگیری
سخن آخر
یادداشتها
منابع :
چکیده
عصرحاضر را باید تلفیقی ازارتباطات و اطلاعات دانست. عصری که بشر درآن بیش ازگذشته خود را نیازمند به داشتن اطلاعات و برقراری ارتباط برای کسب اطلاعات مورد نیازمیباشد.امروزه با دراختیارداشتن تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی مختلف و پیشرفته،امکان برقراری سریع ارتباط و تبادل سریع اطلاعات بیش ازپیش میسرگردیده است. افراد درهرکجا که باشند میتوانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خودرا درهرزمینه ای دریافت میکنند. اما بی شک- بیشترین تاثیر پدیدآمدن تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی برمحیطهای آموزشی بوده است. کاربرد تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات درآموزش سبب شده است تا محیط آموزشی به سوی مجازی شدن سوق پیدا کند.این امرسبب میشود تا ارتباطات میان افراد به منظورآموزش و گسترش دانش به گونه ای فزاینده ازطریق رایانه امکان پذیرشود. با ظهور و گسترش اینترنت- این رسانه به عنوان یک مکمل جهت تامین نیازهای اطلاعاتی و آموزش مورد استفاده قرارگرفت. با توجه به نقشی که کتابخانه ها باید درامرآموزش ایفا نمایند بدیهی است با دارا بودن امکانات پیشرفته تر-منابع اطلاعاتی بسیار غنی تری را نسبت به گذشته فراهم میکنند و جهت آموزش افراد دراختیار آنها قرارمیدهند. فراهم کردن وب سایتهای اینترنتی و پایگاههای اطلاعاتی- کتابخانه ها را به یک محیط مجازی و دیجیتالی جهت تبادل اطلاعات تبدیل کرده است که نقش آموزشی آن بیش ازپیش دراین محیط نمایان میشود. این مقاله درصدد آن است تا پس ازارائه تعریفی جامع ازتکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی- مساله آموزش مجازی و ازراه دورو نقش تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی دراین آموزش را مورد بررسی قراردهد و با تاکید برآموزش سیستمی- انواع آموزش به صورت مجازی را بیان کند. مسلما برای آموزش افراد به صورت مجازی و توسعه دانش آنها- نیازمند منابعی خواهیم بود که این منابع جزازطریق کتابخانه ها قابل تامین نیستند. کتابخانه ها میتوانند با تهیه منابع الکترونیکی و تحویل آنها به اعضای جامعه اطلاعاتی نقش عمده ای درآموزش و گسترش دانش داشته باشند.
مقدمه
انسانها از اولین لحظات زندگی درحال تلاش و تکاپو هستند. دلایل مختلفی برای این تلاش وجود دارد. عده ای درجستجوی نان و عده ای درصدد کسب نام هستند.عده ای مجموعه ای ازخواسته ها را می طلبند. نقطه مشترک تمام این تلاشها نیازاست و این تکاپو جهت تامین نیازها صورت میپذیرد.نیازاست که شخص را به تحرک وا میدارد و به کارهای فرد جهت میدهد.
هرخدمتی که ارائه شود و هرنیازی که تامین گردد یک محصول است که میتواند شامل عقاید-مکانها-خوراک-پوشاک و اطلاعات باشد. یکی ازاساسی ترین نیازهای بشر دسترسی به اطلاعات است. تا اطلاعات وجود نداشته باشد- امکان تامین هیچ یک ازنیازهای بشری وجود ندارد. پس به گونه ای میتوان عنوان کرد که اطلاعات مادر تمام نیازهای بشری میباشد. اطلاعات عنصری است که همواره با بشر همراه بوده است- ولی به دلیل محدود بودن نیازهای بشر چندان مورد توجه قرارنداشت. با برقراری ارتباط میان جوامع و پدید آمدن نیازهای مختلف و ابداعات گوناگون-اطلاعات نیز اهمیت پیدا کرد تا آنجا که بشر وارد دوره ای شد که آنرا عصراطلاعات نامید(3).
اطلاعات با زندگی بشر آمیخته شده و پدیده ای اجتماعی میباشد. علت اطلاق اصطلاح "عصر اطلاعات" به دوره حاضر به دلیل گستردگی میزان اطلاعات و سرعت تبادل آنها ازطریق محملهای اطلاعاتی مختلف میباشد. دراین دوره-بشر بیش ازپیش خود را نیازمند به داشتن اطلاعات و برقراری ارتباط با جوامع دیگربرای کسب اطلاعات میداند. این حجم گسترده اطلاعات و چگونگی تبادل آن- جامعه امروزرا درآستانه ورود به فرهنگی قرارداده است که درآن آموزش-اطلاعات و دانش محورهای اصلی پیشرفت جامعه خواهند بود. امروزه اطلاعات جایگزین تمامی عناصرتعیین کننده شده و نیز انقلاب صنعتی شده است. دراین مقاله، پس ازتعریف اجزای اصلی دریک فرایند آموزشی، انواع یادگیری درمحیط الکترونیکی معرفی خواهند شد و نقش تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و نیزکتابخانه های مجازی، درامریادگیری، مورد بحث قرارخواهدگرفت.
تعریف اطلاعات
اطلاعات عبارت است از داده های شکل گرفته و تغییر یافته به طوری که معنی دار و مفید باشند.
اطلاعات با بشر آمیخته شده و پدیده ای اجتماعی است به دلیل آنکه انسانها سبب انتقال اطلاعات میشوند. تقسیم کارمیان انسانها به منظورتامین نیاز ارتباطات میان انسانها زمینه سازانتقال اطلاعات بین افراد است. اطلاعات آن چیزی است که بتواند درسیستم ذهنی دریافت کننده دگرگونی ایجاد کند و ازبی نظمی بکاهد. حاصل این دگرگونی درسیستمهای انسانی- پدید آمدن دانش و توانایی تصمیم گیری است.
تعریف دانش
هرفرد درهرلحظه اززمان دارای ساختی ذهنی است که دانش اورا تشکیل میدهد. این دانش به تدریج و درطول زمان ازطریق جذب پاره های مختلف اطلاعاتی به دست آمده است و چون افراد-پیوسته ازمحیط پیرامون خود –آگاهانه یا ناآگاهانه-اطلاعات کسب میکنند این دانش درحال افزایش و گسترش است. به این ترتیب میتوان گفت که دانش ترکیبی سازمان یافته ازاطلاعات میباشد.درصورتی که پیشداشته های فرد با یافته های نو ترکیب شود دانسته پدید می آید. هرچه که برای فرد چیز تازه ای داشته باشد دانش خواهد بود. اطلاعات باید ازمجراهای مختلف بگذرد و جذب ذهن شود. پس کسب دانش باید تدریجی باشد تا کاملا درترکیب ذهن جای بگیرد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:212
مقدمه و کلیات ۱۱
کلیات ۱۱
۱-۱- فناوری اطلاعات و پردازش اطلاعات در ذهن ۱۹
۱-۲- فن آوری اطلاعات و آموزش ۲۳
۱-۳- مروری بر آموزش الکترونیکی ۲۶
تاریخچه پیدایش E-LEARNING 29
آموزش از راه دور در ایران ۳۰
۱-۵- تعریف فن آوری اطلاعات ۳۱
۱-۶- نسلهای تکنولوژی اطلاعات ۳۱
۱-۷- مفهوم تکنولوژی آموزشی و ابعاد آن ۳۳
۱-۸- اثر بخشی تکنولوژی در آموزش ۳۶
۱-۹- کامپیوتر در خدمت آموزش ۳۸
۱-۱۰- فناوری آموزشی به کدام سو حرکت میکند؟ ۴۰
۱-۱۱- گرایشهای نوین در فنآوری آموزشی ۴۱
۱-۱۲- تحول نحوة آموزش و یادگیری ۴۴
۱-۱۳- تغییر وظیفه و کار معلم ۴۵
۱-۱۴- کار گروهی و از بین رفتن موانع روانی تعلیم گیرندگان ۴۶
۱-۱۵- کامپیوتر، استاد همیشه در دسترس ۴۶
۱-۱۶- مراحل فناوری در محیط آموزشی ۴۷
۱-۱۶-۱- فناوری توزیعی (Distribution technology) 47
1-16-2- فناوری تعاملی (Interactive technology) 47
1-16-3- فناوری اشتراکی (collaborative technology) 48
2-1- مفهوم و ماهیت رویکرد تکنولوژی آموزشی ۵۱
۲-۲- روش پژوهش در علم و تکنولوژی آموزشی ۵۴
۲-۳- تکنولوژی آموزشی، رویکردی مؤثر در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و صنعتی ۵۶
۲-۴- تکنولوژی آموزشی ، رویکردی مؤثر در توسعه کمی و کیفی نظام آموزشی عالی ۵۹
۲-۵- ارزشیابی و تجدید نظر در نظام آموزش عالی با تکیه بر کاربرد علوم و تکنولوژی آموزشی ۶۴
۲-۶- همکاریهای بین المللی و منطقهای ۶۹
۲-۷- تکنولوژی آموزشی، چارچوبی مؤثر در توسعه یادگیری و بهبود آموزش ۷۲
۲-۸- تکنولوژی آموزشی، نیروی محرکه فرآیند توسعه آموزشی ۷۳
۲-۹- جهان گرایی تکنولوژی آموزشی ۷۶
۲-۱۰- رویکردهای فناوری آموزشی ۸۲
۲-۱۰-۱ – رویکرد سنتی (فناوری اطلاعات به مثابه تکنولوژی آموزشی) ۸۲
۲-۱۰-۲- رویکردهای نوین ۸۳
۳-۱- آموزش ۸۷
۳-۲- رئوس کار سیستم آموزشی جوامع ۸۸
۳-۳- نیازهای اساسی آموزشی ۸۹
۳-۴- آموزش باز ۹۰
۳-۵- آموزش از راه دور و شکل گیری دانشگاه مجازی ۹۰
۳-۶- آموزش از راه دور ، فرصتها و چشم اندازها ۹۳
۳-۷- دلایل نیاز به آموزش الکترونیکی ۹۵
۳-۸- ویژگی آموزش از راه دور ۹۷
۳-۹- فلسفههای آموزش ۱۰۰
۳-۱۰- تعریف آموزش الکترونیکی ۱۰۳
۳-۱۱- آموزش مجازی ۱۰۶
۳-۱۲- انواع آموزشهای وب – محور ۱۰۷
۳-۱۲-۱- مکاتبه غیر همزمان ۱۰۸
۳-۱۲-۲- مکاتبه همزمان ۱۰۸
۳-۱۲-۳- کلاسهای برتر وب ۱۰۹
۳-۱۲-۴- کلاسهای تحت مدیریت وب ۱۱۰
۳-۱۲-۵- توزیع دو جانبه ۱۱۰
۳-۱۳- طبقه بندی پنج گانه آموزش وب – محور ۱۱۱
۳-۱۴- ضرورت ایجاد آموزشهای الکترونیکی (مجازی) ۱۱۴
۳-۱۵- سرویسهای آموزش الکترونیکی ۱۱۴
۳-۱۵-۱- آموزش الکترونیکی برای آموزشهای شغلی ۱۱۵
۳-۱۵-۲- آموزش الکترونیکی در سطح دانشگاهها ۱۱۵
۳-۱۵-۲-۱- دانشگاههایی که فقط دارای سرویس آموزش از راه دور اینترنت میباشند ۱۱۶
۳-۱۵-۲-۲- دانشگاههای سنتی به همراه دانشگاههای اینترنتی ۱۱۶
۳-۱۵-۲-۳- سیستمهای آموزش از راه دور با همکاری دانشگاههای مختلف ۱۱۷
۳-۱۵-۳- آموزش الکترونیکی برای جستجو کنندگان کار ۱۱۷
۳-۱۵-۴- آموزش الکترونیکی برای عموم ۱۱۸
۳-۱۵-۵- آموزش الکترونیکی جهت ایجاد ارتباط بین کشورها ۱۱۸
۳-۱۶- روشها و ابزارهای آموزش الکترونیکی ۱۲۰
۳-۱۶-۱- تلویزیون آموزشی ۱۲۱
۳-۱۶-۲- ویدئو کنفرانس تعاملی ۱۲۲
۳-۱۶-۳- آموزش مبتنی بر اینترنت ۱۲۴
۳-۱۶-۴- آموزش مبتنی بر وب WBT 127
3-16-4-1- WWW چیست؟ (World Wide Web) 127
3-16-4-2- روند اجرایی سیستم آموزشی اینترنتی ۱۲۹
۳-۱۷- مؤسسات آموزش از راه دور ۱۳۲
۳-۱۷-۱- مؤسسات آموزش از راه دور مستقل ۱۳۲
۳-۱۷-۲- مؤسسات مرکب (دانشکدههای آموزش از راه دور بصورت سازمانهای غیر رسمی) ۱۳۴
۳-۱۸-تمهیداتلازمبرای استفاده از آموزش از راه دور آغاز هزاره سوم ۱۳۶
۳-۱۸-۱- آمادگی دانشجویان ۱۳۷
۳-۱۸-۲- آمادگی نظام آموزشی ۱۳۸
۳-۱۸-۳- آمادگی مؤسسه آموزشی ۱۴۰
۳-۱۹- رسانهها و مواد آموزشی در آموزش از راه دور ۱۴۱
رسانههای مورد استفاده در آموزش از راه دور ۱۴۲
۳-۲۰- محصولات آموزش الکترونیکی و امکانات آن ۱۴۷
۳-۲۱- ایفا کنندگان نقش اصلی در آموزش ۱۴۹
۳-۲۱-۱- کاربران ۱۴۹
۳-۲۱-۲- استادان ۱۴۹
۳-۲۱-۳- کاربران و استادان ۱۴۹
۳-۲۱-۴- مدیران ۱۵۰
۳-۲۲- ابزار آموزش الکترونیکی ۱۵۰
۴-۱- مقدمه ۱۵۲
۴-۲- تاریخچه دانشگاه مجازی ۱۵۴
۴-۳- انواع دانشگاه مجازی ۱۵۵
۴-۴- خصوصیات دانشگاه مجازی ۱۵۶
۴-۴-۱- لایه سازمانی ۱۵۷
۴-۴-۲- صدور حق تکثیر ۱۵۸
۴-۴-۳- تضمین کیفیت ۱۵۸
۴-۴-۴- لایه زیرساختاری ۱۵۹
۴-۵- صحن دانشگاه مجازی ۱۵۹
۴-۶- ثبت نام و پرداخت شهریه ۱۶۰
۴-۷- پارهای از مزایای دانشگاههای مجازی ۱۶۰
۴-۸- مزایای استفاده از اینترنت در آموزش ۱۶۱
۴-۸-۱- مزایا برای فراگیران ۱۶۱
۴-۸-۲- مزایا برای مربیان ۱۶۲
۴-۸-۳- مزایا برای مؤسسات آموزشی ۱۶۲
۴-۹- نقش معلم در دانشگاه مجازی ۱۶۴
۴-۱۰- یادگیری و یادگیرنده در دانشگاه مجازی ۱۶۷
۵-۱- مشکلات و موانع ۱۷۱
۵-۲- سودها برای مصرف کنندهها ۱۷۲
۵-۳- چگونه محتوای آموزشی الکترونیک در سازمان شما توسعه مییابد؟ ۱۷۲
۵-۴- چگونه سازمان شما خدمات آموزش الکترونیک را ارائه میدهد؟ ۱۷۳
۵-۵- سازمان شما چگونه میزان موفقیت آموزش الکترونیک را اندازه میگیرد؟ ۱۷۳
دعوت اصلی ۱۷۳
۵-۶- تجربیات جهانی در زمینه اجرای طرحهای آموزش الکترونیکی ۱۷۴
۵-۷- کاربرد چند رسانهای در آموزش ۱۷۶
۵-۸- نمونههایی از روشهای مبتنی بر فناوریهای مدرن ۱۸۰
نمونه عملی انجام شده در خصوص آموزش حین خدمت ۱۸۰
۵-۹- دانشگاه مجازی چیست؟ ۱۸۱
۵-۹-۱- دانشگاه ماسا چوست MIT 182
5-9-2- دانشگاه آزاد کاتولینا Universitat oberta ole catalunya(UOC) 183
5-9-2-1- خصوصیات متمایز UOC 185
5-9-2-2- راهکارهای آموزشی در دانشکده مجازی ۱۸۷
۵-۹-۲-۲-۱- درس خواندن ۱۸۷
۵-۹-۲-۲-۲- مواد درسی ۱۸۹
۵-۹-۲-۲-۳- آموزش ۱۸۹
۵-۹-۲-۲-۴- کلاس مجازی ۱۹۰
۵-۱۰- سیاستهای استراتژیک فن آوری اطلاعات و جایگاه آموزش الکترونیکی در برنامه تکفا ۱۹۲
۵-۱۱- کاربرد تکنولوژی آموزشی در آموزش عالی ۱۹۴
۵-۱۲- آموزش الکترونیکی در ایران ۱۹۷
فعالیتهای انجام شده در زمینه آموزشهای مجازی در کشور ۲۰۱
طرح جامع آموزش الکترونیکی ۲۰۲
دانشگاه مجازی شریف ۲۰۲
آموزش الکترونیکی در دانشگاه تهران ۲۰۳
دانشگاه مجازی امیرکبیر ۲۰۴
دانشگاه مجازی شیراز ۲۰۴
۵-۱۳- موانع رشد و انتقال تکنولوژی آموزشی به کلاس درس در دانشگاهها و ارائه پیشنهاد برخورد با موانع ۲۰۵
۵-۱۴- پیشنهادات ۲۱۱
تاریخ نشانگر تغییر و تحول بسیار در عصرهای مختلف میباشد. با هر نسل ابزارها، سنتها و عقاید جدید رشد میکنند و این موضوع در آغاز قرن بیستم از جایگاه ویژهای برخوردار است. نظامهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی در حال تحول میباشند. ابزارهای جدید موجب پدید آمدن روشهای نوین و نیز چالش در اندیشه انسانی شده و با این چالش تفکرات جدید متولد میشوند و در نتیجه نظامهایی متنوع و سازگار با نیازهای اجتماعی جدید خلق میشوند. زمانی که ایده مرتبط ساختن کامپیوتر به وسیله تلفن در سال ۱۹۶۵ به وسیله دو نفر از محققان به نامهای لری رابرتز (Lary Roberts) و توماس مریل (Thomas Merril) مطرح گردید و توانستند دو کامپیوتر یکی در کالیفرنیا و دیگری در ماساچوست را به هم وصل نمایند هیچ کس تصور نمیکرد که این فناوری بتواند چنین تحولی در جوامع بشری ایجاد کند. در سال ۱۹۷۲، رابرتز اولین حافظه E-mail را نوشت. در سال ۱۹۸۰ ساخت کامپیوترهای شخصی با سرت و حافظه بیشتر توسعه یافت و در دهة ۱۹۹۰ با طراحی شبکه جهانی وب (world wideweb) و گسترش ناگهانی اینترنت تحولی عظم در فناوری اطلاعات به وجود آمد که این فناوری بر روی دانش، آموزش، یادگیری، ارتباطات و دهها مقوله دیگر تأثیر بسزایی گذشت و این موضوع آنچنان سریع رخ داد که بسیاری از دستاندرکاران، سیاستگذاران و رهبران آموزش عالی را حتی در کشورهای پیشرفته غافلگیر نمود. به طوریکه پیش بینی میشود پس از پایان دهة اول ۲۱ کمتر فعالیت آموزشی و پژوهشی بدون استفاده از اینترنت و ارتباطات کامپیوتری صورت پذیرد. (chronicle of Higher Education, 2001)
مراکز آموزش عالی اغاز مسیر استفاده از اشکال مختلف فناوری اطلاعات برای بهبود آموزش، پژوهش و خدمات اجتماعی را طراحی میکنند و این ابزار به عنوان منبع قوی وارد آموزش عالی شده است. (Szatmary, 2000)
در عصر حاضر شکاف شمال و جنوب ناشی از شکاف علمی و فناوری میان این دو گروه از کشورهاست. پر کردن این فاصله محتاج رویکردی نوین و متفاوت به آموزش در سطوح مختلف و برنامه ریزی صحیح و بلندمدت با استفاده از فناوریهای نوین میپردازد.
مفهوم آموزش در تمام طول زندگی یکی از کلیدهای ورود به هزاره جدید است. این مفهوم به دلیل پاسخگویی به مسئله تغییر و تحول جهان و نیز به دلیل مزیتهای انعطاف پذیری و تنوع و قابل دسترس بودن، خود مفهومی ضروری است. به علاوه این مفهوم از تمایز سنتی آن میان آموزش اولیه مدرسهای و آموزش پیوسته پا را فراتر میگذارد. (ادگارفورد، ۱۹۷۲) بنابراین آموزش مداوم و مادام العمر میتواند از نخستین راهبردهایی باشد که مورد توجه تصمیم سازان آموزش به ویژه فنی و حرفهای و عالی قرار گیرد. قابلیت انعطاف دانشگاهها و متعاقب آن دانش آموختگان و آمادگی برای فراگیری و همگامی با فناوریهای نوین باید سرلوحه برنامهریزان آموزشی آینده باشد. چه بسا دانشگاههایی که آموزش پایهای خوبی را ارائه دهند. اما اگر این آموزش در قالبی خشک و منجمد ارائه شود، نمیتواند آموزش صحیح و اصولی در قرن حاضر محسوب شود. و این اصل صرفا شامل حاصل اساتید و دانشجویان نخواهد شد بلکه دانش آموختگان نیز باید بتوانند قابلیت انعطاف را در خود فراهم آورند تا بتوانند در عرصه رقابتهای حرفهای و عملی باقی بمانند.
امروزه هیچ کس نمیتواند منکر اهمیت آموزش و مهارت آموزی شود و پس از جنگ جهانی دوم تقریبا اکثریت نظامهای آموزشی به این اهمیت پی بردهاند. وانگهی امروزه ما در سیارهای زندگی میکنیم که ساکنان آن ارتباط گستردهای با یکدیگر دارند و تداوم پیشرفت فناوری موجب ایجاد تحولات نوینی در این مناسبات خواهد شد و به عصری گام نهادهایم که دانش و مدیریت دانش نقش عمدهای در زندگی هر یک از ما ایفا میکند.
اغلب فعالیت های اقتصادی مبتنی بر دانش است و کارهای دستی اغلب برای کارگران بسیار ماهر در نظر گرفته میشوند، توده دانش با سرعتی بیشتر از گذشته، نو میشود و افکار تازه، خیلی زودتر تازگی خود را از دست میدهند.
در سدة بیستم، نظامهای جدید آموزشی به طور گسترده متأثر از شیوه تولید صنعتی بودند. اما در آستانه هزارة سوم باید آموزش را به گونهای تعریف کرد که بتواند امکانات محدودیت ناپذیری را برای فراگیری در سراسر زندگی ایجاد کند. از این رو نظامهای آموزشی در این سده با چالشهای نوینی مواجه بوده و چنانچه نتوانند انعطاف لازم را در خود ایجاد کنند، دیگر قادر به ادامة حیات نخواهند بود.در جامعه مبتنی بر دانش، کار دستی بدون مهارت در نهایت از میان خواهد رفت و این در حالی است که استفاده از کار دستی ارزان قیمت در گذشتهای نه چندان دور یکی از عوامل موفقیت (CSF) محسوب میشده است.
در آینده نزدیک، مهارت در کار دستی یکی از عوامل توسعه به شمار خواهد رفت و دستیابی به مهارتهای روز آمد جز در سایة آموزشی مداوم میسر نخواهد شد. در سدة بیست و یکم، آموزشی مورد قبول یک جامعه پویاست که در آن دستیابی به اطلاعات،امتیازی برای افراد خاص محسوب نمیشود و ارتباطات تمامی سدههای اجتماعی را درهم خواهد شکست، بنابراین وظیفه آموزش ایجاب میکند که موقعیتهای پایان ناپذیر فراگیری را به همگان در همه جا عرضه کند و آموزش از راه دور که با شیوههای جدید آمیخته شده میتواند از مهمترین راهکارهای پاسخگویی این عصر باشد.
در دنیای کنونی فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی را در پیشرفت کشورها از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایفا میکند. در دنیائی که ارتباط و اطلاع رسانی در اولویت اول بسیاری از کشورهای نیمه صنعتی قرار دارد، بیتوجهی نسبت به این پیشرفتها خصوصاً در سطح آموزش عالی باعث میشود که جامعه به نوعی عقب ماندگی و برخورد انفعالی در برابر هجوم اطلاعات از سوی جامعه جهانی گرفتار شود. دانشگاهها باید با استفاده بهینه از امکانات فناوری جدید و با توجه به ابعاد مثبت و منفی آن، زمینه را برای تغییر و تحول بنیادی در حرکت نظام آموزشی کشور از حالت سنتی به سوی آموزش نوین آغاز نماید. مهمترین دلایل برای توجه مراکز دانشگاهی به فناوری اطلاعات و ارتباطات به شرح ذیل است:
- از آنجائیکه مراکز دانشگاهی محل جمع آوری و تجزیه و تحلیل آخرین اطلاعات علمی هستند، تجهیز دانشگاهها به هر فناوری، که در انتقال اطلاعات و اطلاع رسانی نقش مهمی را ایفا میکند، ضروری به نظر میرسد.
- مراکز دانشگاهی محل تحقیق و تتبع برای نیل به حقایق و واقعیات بوده و لازمه دستیابی به این حقائق، داشتن اطلاعات جامع پیرامون موضوع اصلی است. این امر با ایجاد ارتباط تنگاتنگ با مراکز علمی و متخصصان در سطوح مختلف در سراسر جهان حاصل میگردد.
- پویائی و تحرک مراکز دانشگاهی مستلزم وجود عناصر محقق و مبتکر اعم از دانشجو و استاد است. مراکز دانشگاهی بستری برای تولید علم و دانش میباشد و این تولیدات زمانی تحقق مییابد که نظام سنتی در مراکز دانشگاهی جای خود را به نظام پویا، خلاق همراه با ارتباط متقابل دانشجو و استاد بدهد. در عصر جدید استاد و دانشجو هر دو به دنبال کشف حقیقت هستند و هر دو از منابع مختلف اطلاعات استفاده کرده تا دانش جدیدی را تولید نمایند.
لازمه استفاده بهینه از این امکانات، ایجاد نگرش مثبت در دانشجویان و اساتید جهت استفاده در پژوهشهای علمی است. تا زمانی که دانشجویان نسبت به کارآیی اینترنت امکانات و محدودیتها، نحوه استفاده از آن ها، تأثیر آن در پیشبرد علوم اطلاع ناچیزی داشته باشند. حداکثر بهرهوری از این امکانات در مراکز دانشگاهی صورت نخواهد گرفت. برای پی بردن به میزان آشنایی دانشجویان به کاربرد اینترنت در آموزش اجرای یک سری تحقیقات در سطح دانشگاهها امر ضروری است تا بتواند نیاز واقعی دانشجویان را در این رابطه تبیین نماید. از میان تحقیقات انجام شده میتوان به تحقیق سلاجقه در دانشگاه شیراز اشاره کرد. به نظر وی کاربران مرکز اینترنت دانشگاه علوم پزشکی شیراز نسبت به کاربرد اینترنت نگرش مثبتی داشته و آنان علاوه بر انجام پژوهشهای مشخص، امکانات شبکه را برای آموزش خود نیز مورد استفاده قرار دادهاند. همچنین میان استفاده از منابع الکترونیکی اطلاعات و استفاده از رایانه، رابطه معنیدار است.
ایجاد دورههای آشنایی با اینترنت و کاربرد آن در علوم مختلف، زمینه مساعدی برای افزایش آگاهی و اطلاعات دانشجویان در این زمینه است تا بدین وسیله ضمن افزایش آگاهیها، مهارت لازم برای کاربرد شبکه در دانشگاهها ایجاد شود. آشنائی دانشجویان در مراکز دانشگاهی پیرامون فناوری اطلاعات و ارتباطات در دو بعد کلی قابل تقسیم است. یک بعد آن مربوط به علم انفورماتیک است که شامل آشنائی دانشجویان با سخت افزار و نرم افزار رایانه و زبانهای برنامه نویسی میباشد. در بعد دیگر کاربرد این فناوری در علوم مختلف و همچنین آموزش علوم با کمک رایانه است. از طرف دیگر یادگیری این علوم به دو صورت امکان پذیر است : شرکت در آموزشهای رسمی با گذراندن دورههای مربوطه و یادگیری به صورت خودآموزی یعنی دانشجو با مطالعه انفرادی و با تمرین مستقیم با رایانه مهارت لازم را کسب نماید. میزان موفقیت گروه خودآموز در کار با رایانه موفقتر از گروهی است که به صورت تئوریک مطالب آموزشی را یاد میگیرند زیرا آنان با انگیزه درونی و از طرفی با کار مستقیم با رایانه مهارتهای لازم را کسب مینمایند. این بیانگر این واقعیت است که موفقیت دانشگاه در آشنایی دانشجویان به فناوری جدید بیشتر متکی بر تشکیل کارگاههای رایانهای و ایجاد امکانات مناسب برای خود یادگیری توسط دانشجویان بوده و صرف تشکیل چند دوره آموزشی بدون آموزش عملی، موفقیت چشمگیری به دنبال نخواهد آمد. ]۱[