بررسی علمی شیر مادر و مقایسه آماری داروی متوکلوپرامید و قطره گیاهی شیرافزا در تحریک ترشح شیر

اختصاصی از یارا فایل بررسی علمی شیر مادر و مقایسه آماری داروی متوکلوپرامید و قطره گیاهی شیرافزا در تحریک ترشح شیر دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 120 صفحه می باشد.

عنوان                                                      صفحه

چکیده

مقدمه

فصل اول: کلیات

1-1- آناتومی پستان

1

1-2- بافت شناسی پستان

5

1-3- فیزیولوژی پستان

10

1-4- تاریخچه کشف هورمون پرولاکتین و شرح اعمال آن در شیردهی از دیدگاه بیولوژی سلولی

13

الف- تاریخچه کشف پرولاکتین

13

ب- مهار عمل پرولاکتین

14

ج- محرکهای پرولاکتین

14

د- اعمال پرولاکتین از دیدگاه بیولوژی سلولی

14

هـ ارزیابی پرولاکتین

15

و- نقش پرولاکتین در لاکتوژنز

15

1-5 شیر مادر، محتویات و فواید آن

16

الف- آغوز (کلستروم)

16

ب- بررسی تفاوت آغوز و شیر موقتی

17

ج- محتویات و فواید شیر مادر

17

1-6- تغذیه با شیر مادر

19

الف- ناکافی بودن شیر مادر

20

ب- موارد قابل توجه در طی شیردهی

22

ج- جلوگیری از بارداری در زمان شیردهی

24

د- از شیرگیری

25

1-7- اثرات شیر مادر بر سیستم‌های گوناگون بدن نوزاد

25

الف- تأثیر شیر مادر بر استخوان سازی نوزاد

25

ب- تأثیر شیر مادر بر رشد و تکامل سیستم عصبی نوزاد

26

ج- تأثیر شیر مادر بر سیستم ایمنی نوزاد و حمایت ایمونولوژیک غیر قابل جایگزینی آن

26

د- تأثیر شیر مادر بر تعادل وزن، قد و رشد نوزاد

27

هـ تأثیر شیر مادر بر سیستم تنفسی نوزاد

27

و- تأثیر شیر مادر بر سیستم قلب و عروق نوزاد در سالهای آتی زندگی

28

ز- تأثیر شیر مادر بر سیستم گوارشی نوزاد

28

ح- تأثیر شیر مادر بر سیستم شنوایی نوزاد

28

ط- تأثیر شیر مادر بر کاهش میزان کم خونی نوزاد

29

ی- تأثیر شیر مادر در پیشگیری از دیابت نوع 2

29

ک- تأثیر تغذیه با شیر مادر بر مننژیت ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا

29

1-8- فواید شیردهی بر مادر شیرده

29

1-9- مقایسه محتوای شیر مادر با شیر گاو

30

1-10- محتوای شیر خشک و مضرات آن در مقایسه با شیر مادر

31

1-11- خطرات شیرخشک

34

1-12- موارد منع شیردهی

34

1-13- مادران شیرده شاغل

35

1-14- تأثیر الکل بر شیردهی

36

1-15- تأثیر سیگار بر شیردهی

38

1-16- بیماریهای پستان

39

1-16-1- ناهنجاریهای رشد پستان

39

1-16-2- ترشّحات غیر طبیعی پستان

39

1-16-3- غدد پستان

40

1-16-4- ترک و زخم نوک پستان، راههای پیشگیری و درمان

42

1-16-5- پدیده رینود

43

1-16-6- حساسیت موضعی پستان

44

1-16-7- تورم و پرخونی پستان

45

1-16-8- التهاب پستان

46

1-16-9- آبسه پستان

46

1-17- شیردهی و داروها

46

1-17-1- فاکتورهای مؤثر در ترشّح دارو و ورود آن به داخل شیر

47

1-17-2- مکانیزم انتقال داروها به داخل شیر

48

1-17-3- دسته داروها بر حسب مضر یا بی ضرر بودن در طی شیردهی

48

1-17-3-1- دسته داروهای بی‌ضرر در طی شیردهی

48

1-17-3-2- دسته داروهایی که در طی شیردهی کمتر ایمن هستند

51

1-17-3-3- دسته داروهایی که در طی شیردهی خطرناک هستند

52

1-17-4- موارد قابل ذکر در مورد مصرف داروها در طی شیردهی

53

1-17-5- دم کرده‌های گیاهی بی‌ضرر در طی شیردهی

54

1-17-6- اشعه X و اسکن‌ها در طی شیردهی

65

فصل دوم: محرکهای شیردهی (گیاهی و شیمیایی)

2-1- گیاهان داروئی محرک شیردهی

66

2-2- قطره گیاهی شیرافزا

81

2-2-1- مواد مؤثره گیاهان موجود در قطره شیرافزا

81

2-2-2- فارماکولوژی

82

2-3- محرکهای شیمیایی: داروهای محرک شیردهی

93

2-3-1- متوکلوپرامید، دارویی با عارضه جانبی شیرافزایی

93

فصل سوم: بررسی آماری و نتایج

3-1- مطالب جمع‌آوری شده حاصل از نظریات 200 پزشک (متخصص زنان، اطفال و ماما)

100

3-1-1- بررسی معیارهای پزشکان در مورد سنجش کافی بودن میزان شیر مادر

100

3-1-2- بررسی علل ناکافی بودن میزان شیر مادر

100

3-1-3- موارد ذکر شده به منظور افزایش شیردهی در درجه اول

100

3-1-4- بررسی آمار بدست آمده از پزشکان (بر حسب درصد)

101

3-1-5- علل تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید

101

3-1-6- علل تجویز قطره شیر افزا

101

3-1-7- علل عدم تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمی‌کنند

101

3-1-8- علل عدم تجویز قطره شیرافزا توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمی‌کنند

102

3-1-9- سایر موارد دارویی تجویز شده به منظور افزایش شیر مادر

102

3-2- ترسیم نتایج حاصل به صورت جدول و نمودار ستونی

103

3-3- استفاده از روش آماری مجذور خی

104

3-4- آزمون فرض صفر و مقابل و ترسیم جدول فراوانی‌های مورد انتظار بر اساس آن

104

3-5- فرمول مجذور خی و محاسبات

105

فصل چهارم

بحث و نتیجه‌گیری

106

خلاصه انگلیسی

108

فصل پنجم: مراجع

منابع:

1. دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد اول؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ هفتم؛ 1376.
2. دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد دوم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ ششم؛ 1375.
3. دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد سوم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ ششم؛ 1375.
4. دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد چهارم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ ششم؛ 1376.
5. دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد پنجم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ پنجم؛ 1374.
6. دکتر رخشان – محمد؛ فیزیولوژی پزشکی گایتون؛ ترجمه دکتر نیاورانی – احمد رضا - جلد دوم؛ مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تیمورزاده؛ نشر طبیب؛ چاپ اول تابستان 1375.
7. دکتر خدمت – حسین، دکتر علمداری – شهرام؛ چکیده پزشکی، بیماریهای داخلی (اصول طب داخلی هاریسون 1998- مبانی طب سسیل 1997) – جلد نهم؛ مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تیمورزاده؛ نشر طبیب؛ چاپ اول تابستان 1379.
8. جان کوئیرا – لوئیز کارلوس؛ بافت شناسی پایه؛ ترجمه دکتر شارقی قهرمان- مهران، دکتر ریاضی اصفهانی – محمد؛ نشر کتب دانشگاهی تهران؛ چاپ سوم؛ تابستان 1369.
9. دین– ام. آر. ای؛ آناتومی و فیزیولوژی پایه – جلد دوم؛ ترجمه طهماسب‌پور –حمید رضا، زعیم کهن - مسیب؛ مرکز نشر اشارت؛ چاپ هفتم؛ 1374.
10. گوری – کا-باتاچاریا؛ ریچارد- آ-جان سون؛ مفاهیم و روشهای آماری؛ ترجمه دکتر ابن شهر آشوب – مرتضی؛ میکائیلی- فتّاح، جلد دوم؛ نشر کتب دانشگاهی تهران؛ چاپ اول 1366.
11. دکتر سلطان زاده – محمد حسین؛ بیماریهای تنفسی کودکان؛ مؤسسه نشر جهاد وابسته به جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی؛ چاپ کامران؛ چاپ اول آذر ماه 1371.
12. دکتر کشاورز – سید علی؛ اصول تغذیه رابینسون؛ ترجمه خلدی – ناهید؛ نشر سالمی؛ چاپ اول بهار 1378.
13. دکتر سهرابی – مسعود رضا، دکتر بهرامی – منصور، وثوق – سیمین؛ مروری بر تغذیه بالینی؛ 1373.
14. مهندس امین – غلامرضا؛ گیاهان داروئی سنّتی ایران – جلد اول؛ نشر معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی – چاپ فرهنگ؛ خرداد 1370.
15. دکتر محتسبی – محمد،‌ دکتر مجلل ثقفی - شهین؛ دانستنی‌های پزشکی بانوان؛ چاپ آرین؛ چاپ اول 1382.
16. دکتر قاضی جهانی – بهرام، دکتر بشیریان – منوچهر، دکتر جهانگیری – بیژن؛ فارماکولوژی پزشکی گات – جلد دوم؛ نشر: تهران؛ مرکز نشر اشارت؛ چاپ اول 1371.
17. دکتر حاجی آخوندی – عباس، دکتر بلیغ - ناصر؛ راهنمای کاربردی گیاهان داروئی؛ مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی؛ چاپ اول پاییز 1381.
18. ولاگ – ژان و استودولا - ژیری؛ گیاهان داروئی: روشهای کشت، برداشت و شرح مصوّر رنگی 256 گیاه؛ ترجمه زمان – ساعد؛ نشر ققنوس؛ چاپ اول 1370؛ چاپ سوم؛ 1376.
19. دکتر خدّام – رامین؛ راهنمای جیبی کاربرد داروهای ژنریک ایران؛ نشر دیباج؛ چاپ دوم بهار 1380.
20. انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر؛ فصلنامه شیر مادر؛ شماره 8؛ سال دوم؛ زمستان 1380.
21. تغذیه با شیر مادر؛ یافته‌هایی برای سلامت آینده. انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت بهداشتی، اداره کل بهداشت خانواده، اداره کودکان؛ یونیسف 1999.
22. سیمای جمعیّت و سلامت در ایران؛ انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت سلامت، دفتر سلامت خانواده و جمعیّت؛ چاپ صنوبر؛ مهر 1379.
23. James, EF Reynolds., Parfitt, Kathleen.: “Martindale, the extra pharmacopoeia” Thirty – first edition volume 1. 1228-1230, 1273, 1996.

24. Lucinda G. Miller, Wallace J. Murray, PhD.: “Herbal Medicinals A clinician’s Guide” 292-293, 1998.

25. Thomas W. Hale, RPh PhD., Kenneth F.llett, BpharmphD.: “Drug The rapy and Breastfeeding From theory to clinical practice”. 1, 2, 4, 88 2002.

26. http:// www. Breast feeding.org/ index.html

27. Cast/eman, M.: “The Healing Herbs”. Emmaus, Pa: Rodale press1991.

28. Fleiss, P.: “Herbal remedies for the breastfeeding mother. Mothering” summer: 68-71, 1988.

29.Hoffmann,D.:“Therapeutic Herbalism: A Correspondence course in phytotherapy”. (self-published)

30. Jensen, R.: “Fenugreek-over looked but not forgotten”. UCLA lactation Alumni Association Newsletter. 1, 2 - 3, 1992.

31. Ody, P.: “The complete Medicinal Herbal”. New york: Dorling kindersley, 1993.

32. Rosengarten, F.: “The Book of Spices”. Wynnewood, Pa: Livingston publishing Co., 1969.

33. Simon, J, et. al.: “Herbs, An Indexed Bibliography 1971-1980. New-york: Archon Books, 1984.

34. Thomson, W.: “Herbs That Heal” New york: Charles Scribner’s sons, 1976.

35. Hermann, M.: “Herbs and Medicinal Flowers” New york: Galahad Books, 1973.

36. http:// www. Herbs and Breastfeeding. htm

37. http: // www. Konzababy. tripoel. com/baby-sling.htm

38. http: // www. Keepkids. Healty. com/newborn/new born. html

39. http: // www. Lactation services.com

40. http: // www. Breastfeeding momease.com/index.htm

41. http: // www. Breast feeding. htm

42. http: // www. Herbs for increasing milk supply.htm

43. Ryon, A.: “resurgence of breastfeeding in the united states”. Pediatrics., 99 (4): E12. Abstract. 1997.

44. Scariati, P, Grummer-strawn L, Feins.: “Alongitudinal analysis of infant morbidity and the extent of breastfeeding in the united states.” Pediatrics, 1997, 99 (6): E5. Abstract. 1997.

45. Wright A, Bauer M, NaylorA.: “Increasing breastfeeding rates to reduce infant illness at the community level”. Pediatrics., 101 (5): 837-44, 1998.

46. Whorwell P, Holdstock G, Whor well G.: “Bottle feeding; early gastroenter-it is, and inflammatory bowel disease”. Brit J Med, Feb: 382, 1979.

47. Mayer EJ, Hamman RF, GayEC.: “Reduced risk of IDDM among breast-fed children: The colorado IDDM Registry. Diabetes”., 37: 1625-32, 1988.

48. Koletzo S, Sherman P, Corey M.: “Role of infant feeding practices in development of Crohn’s disease in childhood”. Brit J Med., 298: 1617-8, 1989.

49. http: // www. Herbals and Breast feeding. Htm.

50.Nice, FJ.: “Breastfeeding and over-the-counter medications”, Pharmacy Times, 58: 114-24, 126-7, 1992.

1. Tyler, V.: “Herbs Of choice: The  Therapeutic use of phytomedicinals”. Binghamton,NY: pharmaceutical  products  press,1994.

52. Blumenthal,M.,Gruewald,J.,Hall,T.,Riggins,C.,Rister,R.: “the complete German   Commission  E  Monogra phs: Therapeutic Guide  to  Herbal Medicines”, Austin,Tx:American   Botanical society,1998.

53. Kopec,k.: “Herbal  medications  and  breastfeeding”. J,Hum lact., 15 (2):157-61,1999.

54.Shoup,J.,Garson,Ds.: “Anticoagulant use during lactation.”J,Hum  Lact, 15(3): 255- 7,1999.

55. Menella,JA.,Beauchamp,GK.:  “Maternal  diet alters the  sensory quantities  of human  milk  and the  nursling’s  behavior”. Pediatrics.,3(2)

: 93-100,1991.

56. Menella,JA.,Beauchamp,Gk: “The effects  of  repeated  exposure to gorlie-flavored milk  on the  nursling’s behavior”. Pedres.,34(6):805-8,1993.

57. Miller, LG.: “lterbal  medicinals:selected Clinical Considerations  focusing  on  known  or potential  drug-herb  interactians”. Arch  Intern Med.,158 (20):2200-11,1998.

58. Patton,sB.,Love,EJ.: “Drug-induced depression: incidence, avoidance and management”. Drug saf.,10(3):203-19,1994.

59. Howard,cr.,Lawrence, CA.: “Drugs and  breastfeeding”. Clin  Perinatal., 26 (2): 447-78, 1999.

60. “Review of Natural product, Facts and Comparisons”, 1996. Louis, st., Walter Kluwer company.

61. Chang, J.: “Medicinal herbs: drugs or dietary supplements? Biochemical Pharmacology”., 59:211-219, 2000.

62. http:// www. Physicians select. com

63. http:// www. Sativan (As paragus racemosus) Information. htm

64. http:// www. Parenting web. com / index. htm

65. Heil., “S.H., Hungund, B. L., Zheng, Z.H., Jen, K. L. And Subramanian, M. G.: “Ethanol and lactation: Effects of milk lipids and serum constituents Alcohol”., 18: 43-48, 1999.

66. Hunt, P. S., Kraebel, K. S., Rabine, H., Spear, L. P And spear, N. E.: “Enhanced ethanol intake in preweanling rats following exposure to ethanol in a nursing context”, Developmental Psychobiology. 26: 133-153, 1993.

1. Lawton, M. E.: “Alcohol in breast milk”, Australian Journal of obstetrics and Gynaecology., 25: 71-73, 1985.

68. Little, R. E.: “Maternal use of alcohol and breast-fed infants”, New England Journal of Medicine., 322: 339, 1990.

69. Little, R. E., Lambert, M. D., Worthington- Roberts, B.: “Drinking and smoking at 3 months post-partum by lactation history”, Pediatric and Perinatal Epidemiology., 4: 290-302, 1989.

70. Little, R. E., Anderson, K. W., Ervin, C. H., Worthington-Roberts, B., Clarren, S. K.: “Maternal alcohol use during breastfeeding and infant mental and motor development at one year”, New England Journal of Medicine., 321: 425-430, 1990.

71. Mendelson, W. B., Hill, S. Y.: “Effects of the acute administration of ethanol on the sleep of the rat”, A dose – response study, pharmacology, Biochemistry and Behavior., 8: 723-726, 1978.

72. http://www. Human parenting. com/Book/chap 2/Breast feeding–breastmilk. htm

73. http:// www. Storknet. com/index.html

74. http:// www. Medstat. Med. Utah. Edu/kw/human-report/Lectures/prolactin.htm

75. http:// www. Caroldenny. com/info.htm

76. http:// www. Breastfeed.com

77. http:// www. Shirleys-wellness-cafe. com/birth.htm

78. http://www. Breastfeeding basics.Org/cgi-bin/deliver.cgi/content/Drugs/ smoking. html.

79. http:// www. Breastfeeding basics. Org/cgi-bim/deliver.cgi/content/Drugs/herbs. html

80. http:// www. Keepkidshealthy.com/breastfeeding/guide/drugs-breastfeeding.html

81. http:// www. Motherisk.org/breastfeeding/index.html

82. http:// www. Breastfeeding basics. Org/cgi-bin/deliver.cgi/content/Drugs/prepass. html

83. http:// www. Drugs safety during breastfeeding.htm

84. http:// www. Breastfeeding.com/catalog/product.htm

85. http:// www. Google.Grewia+hirsuta+chemical+ingredient.

86. http:// www. Health.yahoo.com

87. http:// www. Pregnancy. com.au/raspberry-leaf.htm

88. Last up dated 1999, BFHI News apr-june 2001.

89. Bensky. D Gamble A.: “The pharmacology of chinese herbal medicine, materia medica”. Eastland press, seattle. 440-441, 26,1986.

90. H. K. Bakhru.: “Herbs that heal”. 2000.

91. http:// www.uk-muscle/co/uk.com

فهرست جداول

شماره جدول

عنوان

 صفحه

جدول 1-1-

مقایسه شیر انسان، شیر گاو و شیر خشک

33

جدول 1-2-

داروهای بی ضرر در طی شیردهی در دوزهای معمول

55

جدول 1-3-

داروهای احتمالاً بی ضرر در طی شیردهی در دوزهای معمول

58

جدول 1-4-

داروهای بالقوه خطرناک در طی شیردهی

61

جدول 1-5-

داروهایی که اصلاً ایمن نیستند (داروهای خطرناک در طی شیردهی)

64

جدول 3-1-

فراوانی‌های مشاهده شده

103

جدول 3-2-

فراوانی‌های مورد انتظار

104

    

نمودار ستونی 3-1-

فراوانی پزشکان متخصص و ماما بر حسب درصد با توجه به نوع داروی تجویز شده

103

فهرست اشکال

شماره شکل

                        عنوان

صفحه

شکل 1-1

ساختمان پستان در زن

4

شکل 1-2

مسیرهای اصلی تخلیه لنفاوی پستان

4

شکل 1-3

نمونه یک سلول آلوئولی غدد پستانی با سلولهای میواپی تلیال قابل انقباض

9

شکل 1-4

ترشّح اجزای شیر توسط سلول اپی تلیوم آلوئولار و عبور داروها به داخل و خارج آن

50

شکل 2-1

Foeniculum   vulgare

83

شکل 2-2

Carum   carvi

84

شکل 2-3

Anethum   graveolens

85

شکل 2-4

Trigonella   foenum-graecum

86

شکل 2-5

Ocimum   basilicum

87

شکل 2-6

Urtica   dioica

88

شکل 2-7

Coriandrum   sativum

89

شکل 2-8

Daucus  carota

90

شکل 2-9

Linum   usitatissimum

91

شکل 2-10

Cnicus   benedictus

92

«چکیده»

در چند دهه اخیر اطلاعات علمی گسترده‌ای در مورد تغذیه با شیر مادر منتشر شده است. تأثیر اعجاب انگیز تغذیه با شیر مادر بر سلامت مادر و کودک، رشد و بقای کودک، کاهش مرگ و میر، ارضای نیازهای عاطفی کودک، احساس امنیت او و نیز صرفه جویی اقتصادی در بعد خانواده و در بعد کشوری، سازمانهای بین‌المللی را بر آن داشته که با مشورت و جلسه‌های متعدد و از راههای گوناگون، برای ترویج تغذیه با شیر مادر تلاش کنند. (11)

سازمان جهانی بهداشت و یونیسف، تغذیه انحصاری شیرخواران با شیر مادر را برای مدت 6 ماه توصیه می‌کنند. به این معنی که در 6 ماه اول زندگی، نوزادان فقط از شیر مادر تغذیه شوند و حتی آب و یا مایع دیگری به آنها داده نشود. (21) اما در سراسر جهان تعداد معدودی از نوزادان برای بیش از چند هفته اول به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند. (88)

در این پایان نامه، به منظور بررسی عملکرد پزشکان متخصص و ماما در مواجهه با کاهش شیر مادران تحقیق صورت گرفته است. در بررسی آماری با  200 پزشک متخصص و ماما در چهار بخش تهران و شهرستان کرج مصاحبه انجام شده است به منظور اینکه مشخص گردد که در جهت افزایش شیر مادران، کدامیک از دو داروی شیرافزا (گیاهی) و یا متوکلوپرامید (شیمیایی) را تجویز می‌کنند و علت چیست؟

بررسی نتایج حاصل از تحقیق نشان داده که کلیّه پزشکان، در درجه اول به موارد طبیعی از جمله تغذیه کامل و کافی مادر شیرده، آرامش روحی و حمایت عاطفی او از طرف خانواده و شیردهی مکرّر نوزاد اشاره نموده اند. 66 درصد پزشکان، قطره گیاهی شیر افزا را توصیه کرده اند، 5/16 درصد نیز قرص (یا قطره) متوکلوپرامید را تجویز کرده و 5/15 درصد فقط به رعایت موارد طبیعی مذکور اشاره داشته اند و هیچ دارویی توصیه نکرده اند.

این نتایج در کل بیانگر این است که اکثر پزشکان ترجیح می‌دهند تا حدّ ممکن داروی شیمیایی تجویز نکنند. به جهت بررسی ارتباط دیدگاه پزشکان در زمینه تجویز با تخصص آنها، از روش آماری مجذور خی استفاده شد. نتایج نشان داد که دیدگاه پزشکان در رابطه با تجویز دارو ارتباطی با نوع تخصّص آنها ندارد و صرفنظر از اینکه متخصص اطفال یا متخصص زنان – زایمان و یا ماما باشند، از تجویز داروی شیمیایی تا آنجا که مقدور است، خودداری می‌نمایند و جامعه متخصص کشور ما (صرفنظر از نوع تخصص) در جهت کمک به افزایش شیر مادر، همچنان گرایش بیشتری به فرآورده‌های گیاهی دارند.

«مقدمه»

کلیه سازمانهای مهم ملی و بین‌المللی بهداشت و گروههایی که با تغذیه مادر و کودک سر و کار دارند، تغذیه با شیر مادر را برای نوزادانی که به موقع متولد شده اند[1]، ‌توصیه می‌کنند. دلیل این امر آن است که شیر مادر بهترین انتخاب برای شیردهی نوزاد است و حاوی حدود 200 ماده می‌باشد که توسط غدد شیری در پاسخ به تقاضای نوزاد و مکیدن او تولید می‌شود. (13)

در مهر ماه سال 1369 در محل سازمان ملل متحد، ترویج تغذیه با شیر مادر به عنوان یکی از اهداف مهم به تصویب رسید. سپس در مرداد ماه سال 1370 در ایتالیا برنامه‌ای تدوین گردید مبنی بر اینکه مادران شیرده باید بتوانند تا 6 ماهگی نوزاد را فقط با شیر خود و بعد به همراه تغذیه کمکی تا 2 سالگی شیر دهند. (11) در این رابطه، توصیه آکادمی کودکان امریکا این است که نوزادان باید به مدت 4 تا 6 ماه فقط از شیر مادر تغذیه شوند. (13)

مطالعات پزشکی فراوان بر روی شیر مادر، نشان داده است که در طی زمان شیردهی، ترکیب شیر لحظه به لحظه تغییر می‌کند. این تغییر متناسب با نیاز نوزاد و به منظور تغذیه ایده‌آل او در جهت رشد و تکامل است و هرگز دو مادر، شیر با کیفیت یکسان تولید نمی‌کنند. (13)

با گذشت زمان و صنعتی شدن جوامع، تعداد قابل توجّهی از مادران، تمایلی به شیردهی ندارند، یا به دلایل مختلف از جمله اشتغال و تحصیل و در نتیجه عدم حضور در منزل به منظور شیردهی و از طرفی به دلیل مشکلات روحی و جسمی، فرزندان از نعمت شیر مادر محروم می‌شوند. (21)

آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از کل کشور (مهر ماه سال 1379)، نشان می‌دهد که تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی در کل کشور 1/44 درصد بوده است. همچنین این رقم در استان تهران (جدا از شهر تهران) 8/38 درصد می‌باشد. در شهر تهران نیز این بررسی، عدد 1/38 درصد را نشان می‌دهد که متأسّفانه نتایج مذکور چه در کل کشور و چه در استان تهران و شهر تهران، رضایت بخش نیست و هنوز آگاهی مادران از ضرورت تغذیه انحصاری با شیر مادر کافی نیست. (22)

حل این مشکل نیازمند افزایش آگاهی عمومی خانواده‌ها و نیز بالا بردن دانش تخصصی پزشکان، داروسازان به عنوان مشاور پزشک و راهنمای بیمار،‌ کارشناسان تغذیه و بالاخره ماماها و فراهم آوردن شرایطی برای مادران است که شیر کافی برای شیردهی داشته باشند و بتوانند تغذیه انحصاری کودک را ادامه دهند. به همین منظور تحقیقی صورت گرفت و 200 پزشک (76 نفر متخصص اطفال – 92 نفر متخصص زنان - زایمان و 32 نفر ماما) در سطح شهر تهران (شمال – جنوب – شرق و غرب) و کرج بزرگ ملاقات گردیدند، به منظور تعیین اینکه 1- در مواجهه با مادران شیرده با شیر کم چه پیشنهاد می‌کنند؟ 2- کدامیک از دو داروی شیرافزا (گیاهی) و متوکلوپرامید (شیمیایی) را جهت افزایش شیر مادران تجویز می‌کنند؟

البته تحقیقاتی در بعضی شهرهای ایران صورت گرفته است از جمله:

تعیین درصد شیرخواران مصرف کننده شیر خشک و عوامل مؤثر در استفاده از آن نزد شیر خواران مناطق شهری و روستایی شهرستان تاکستان از استان قزوین (سال 1377). بررسی عوامل مؤثر بر تغذیه با شیر مادر در مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی شهر تبریز (74-1373).

بررسی طول مدت شیردهی و علل قطع زودرس شیر مادر در زنان ساکن تهران (1368). نیز تحقیقی با عنوان بررسی و شناخت برخی از ویژگیهای بیوشیمیایی شیر مادران ایران و نیز بررسی وضعیت رشد و نقش تغذیه با شیر مادر در کودکان صورت گرفته است.

با بررسی که در مورد انجمن‌های فعّال در کل کشور انجام شد، مشخص گردید که در حال حاضر یک انجمن غیر دولتی (N.G.O) در تهران با نام انجمن حمایت از شیر مادر[2] مشغول به کار است. البته یک انجمن به نام انجمن تنظیم خانواده[3] نیز در تهران وجود دارد که به صورت محدود در مورد شیر مادر برنامه دارد. در هیچ شهر دیگری در ایران، انجمن حمایت از شیر مادر تشکیل نشده است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بخش بهداشت خانواده[4] نیز در این زمینه فعالیت دارد.

[1]- Full term

[2]- «انجمن حمایت از شیر مادر»: تهران – خ ولی عصر – بالاتر از م ولی عصر – کوچه دانش کیان – پلاک 24

[3]- «انجمن تنظیم خانواده» : تهران – میدان محسنی

[4]- «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»: تهران – خیابان جمهوری – تقاطع حافظ

پایان نامه بررسی عملی شیر مادر و مقایسه آمادری داروی متوکلوپرامید و قطره گیاهی شیرافزا در تحریک ترشح شیر

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه بررسی عملی شیر مادر و مقایسه آمادری داروی متوکلوپرامید و قطره گیاهی شیرافزا در تحریک ترشح شیر دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:123

پایان نامه در رشته داروسازی

فهرست مطالب:

چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات
آناتومی پستان
بافت شناسی پستان
فیزیولوژی پستان
تاریخچه کشف هورمون پرولاکتین و شرح اعمال آن در شیردهی از دیدگاه بیولوژی سلولی
تاریخچه کشف پرولاکتین
مهار عمل پرولاکتین
محرکهای پرولاکتین
اعمال پرولاکتین از دیدگاه بیولوژی سلولی
ارزیابی پرولاکتین
و نقش پرولاکتین در لاکتوژنز
شیر مادر، محتویات و فواید آن
آغوز (کلستروم)
بررسی تفاوت آغوز و شیر موقتی
محتویات و فواید شیر مادر
تغذیه با شیر مادر
ناکافی بودن شیر مادر
موارد قابل توجه در طی شیردهی
جلوگیری از بارداری در زمان شیردهی
از شیرگیری
اثرات شیر مادر بر سیستم‌های گوناگون بدن نوزاد
تأثیر شیر مادر بر استخوان سازی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر رشد و تکامل سیستم عصبی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم ایمنی نوزاد و حمایت ایمونولوژیک غیر قابل جایگزینی آن
تأثیر شیر مادر بر تعادل وزن، قد و رشد نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم تنفسی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم قلب و عروق نوزاد در سالهای آتی زندگی
تأثیر شیر مادر بر سیستم گوارشی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر سیستم شنوایی نوزاد
تأثیر شیر مادر بر کاهش میزان کم خونی نوزاد
تأثیر شیر مادر در پیشگیری از دیابت نوع
تأثیر تغذیه با شیر مادر بر مننژیت ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا
فواید شیردهی بر مادر شیرده
مقایسه محتوای شیر مادر با شیر گاو
محتوای شیر خشک و مضرات آن در مقایسه با شیر مادر
خطرات شیرخشک
موارد منع شیردهی
مادران شیرده شاغل
تأثیر الکل بر شیردهی
تأثیر سیگار بر شیردهی
بیماریهای پستان
ناهنجاریهای رشد پستان
ترشّحات غیر طبیعی پستان
غدد پستان
ترک و زخم نوک پستان، راههای پیشگیری و درمان
پدیده رینود
حساسیت موضعی پستان
تورم و پرخونی پستان
التهاب پستان
آبسه پستان
شیردهی و داروها
فاکتورهای مؤثر در ترشّح دارو و ورود آن به داخل شیر
مکانیزم انتقال داروها به داخل شیر
دسته داروها بر حسب مضر یا بی ضرر بودن در طی شیردهی
دسته داروهای بی‌ضرر در طی شیردهی
دسته داروهایی که در طی شیردهی کمتر ایمن هستند
دسته داروهایی که در طی شیردهی خطرناک هستند
موارد قابل ذکر در مورد مصرف داروها در طی شیردهی
دم کرده‌های گیاهی بی‌ضرر در طی شیردهی
اشعه X و اسکن‌ها در طی شیردهی
فصل دوم: محرکهای شیردهی (گیاهی و شیمیایی)
گیاهان داروئی محرک شیردهی
قطره گیاهی شیرافزا
مواد مؤثره گیاهان موجود در قطره شیرافزا
فارماکولوژی
محرکهای شیمیایی: داروهای محرک شیردهی
متوکلوپرامید، دارویی با عارضه جانبی شیرافزایی
فصل سوم: بررسی آماری و نتایج
مطالب جمع‌آوری شده حاصل از نظریات  پزشک (متخصص زنان، اطفال و ماما)
بررسی معیارهای پزشکان در مورد سنجش کافی بودن میزان شیر مادر
بررسی علل ناکافی بودن میزان شیر مادر
موارد ذکر شده به منظور افزایش شیردهی در درجه اول
بررسی آمار بدست آمده از پزشکان (بر حسب درصد)
علل تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید
علل تجویز قطره شیر افزا
علل عدم تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمی‌کنند
علل عدم تجویز قطره شیرافزا توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمی‌کنند
سایر موارد دارویی تجویز شده به منظور افزایش شیر مادر
ترسیم نتایج حاصل به صورت جدول و نمودار ستونی
استفاده از روش آماری مجذور خی
آزمون فرض صفر و مقابل و ترسیم جدول فراوانی‌های مورد انتظار بر اساس آن
فرمول مجذور خی و محاسبات
فصل چهارم    
بحث و نتیجه‌گیری
خلاصه انگلیسی
فصل پنجم: مراجع

1-1آناتومی پستان

الف- طرز تشکیل پستان:

غدد پستانی، ساختار اختصاصی می‌باشند که به صورت واحدهای لوله‌ای ترشّحی نسبتاً ساده‌ای از غدد عرق هستند. در حدود سی و پنجمین روز از تکامل جنینی، با ضخیم شدن لایه مالپیگی روی سطح جانبی شکمی، سینه‌ها شروع به تکامل یافتن می‌کنند. پستانها یا غدد شیری، اندامهای فرعی دستگاه تولید مثلی در زن می‌باشند. رشد پستانها از زمان تولد تا موقع بلوغ متوقف می‌ماند. در زمان بلوغ تحت اثر هورمون استروژن و به میزان کمتر هورمونهای دیگر مانند هورمون رشد، انسولین، کورتیزون، هورمون تیروئید و هورمون پرولاکتین، پستان رشد می‌نماید. بعد که تخمک‌گذاری در زن شروع می‌شود، هورمون پروژسترون نیز که در این موقع ترشّح می‌شود به رشد بیشتر پستان کمک می‌کند. پس پستانها به طور قابل توجّهی بعد از دوران بلوغ رشد می‌کنند ولی حالت عملکردی کامل رشد آنها پس از دوره حاملگی روی می‌دهد. اما به طور کلی پستانها در مرد به صورت یک شکل توسعه نیافته می‌باشند.

پس از بلوغ در زن، هر پستان یک برجستگی مدور را روی دیواره‌های قدامی و طرفی سینه، روی سطح عضله سینه‌ای بزرگ تشکیل می‌دهد. پستانها از دومین تا ششمین دنده و از لبه خارجی استخوان جناغ تا خط زیر بغلی میانی توسعه می‌یابند. قسمت خارجی و بالایی هر پستان به طرف بالا به داخل زیر بغل توسعه یافته و به عنوان انتهای زیر بغلی پستان شناخته می‌شود. قسمت عمده پستان از بافت چربی تشکیل شده است. بنابراین اندازه پستان در افراد مختلف به طور قابل توجهی فرق می‌کند. در زیر مرکز پستان، نوک پستان به طرف جلو واقع می‌شود. نوک پستان معمولاً در فضای مابین چهارمین و پنجمین دنده قرار می‌گیرد. نوک پستان توسط یک حلقه پوستی صورتی رنگ احاطه شده است که هاله نوک پستان نامیده می‌شود. در هنگام اولین حاملگی، این هاله به رنگ قهوه‌ای تیره درآمده و دیگر به رنگ صورتی اولیّه باز نمی‌گردد.

ب- ساختمان پستان:

پستان از بافت غده ای، بافت لیفی و بافت چربی تشکیل شده است. بافت غده‌ای از پانزده تا بیست لوب تشکیل شده است که هر یک از آنها به تعداد بسیار زیادی لوبول کوچک تقسیم می‌شوند. هر لوبول از تعداد زیادی آلوئول ترشّحی تشکیل شده است که به داخل شاخه‌هایی از مجاری حامل شیر باز می‌شوند. هر لوب پستان دارای یک مجرای حامل شیر است. مجاری حامل شیر به طرف بالا تا هاله نوک پستان ادامه دارند و در آنجا تشکیل سینوسهای متّسعی را می‌دهند که این سینوسها مانند مخزنهایی برای ذخیره شیر هنگام ترشّح شیر عمل می‌کنند. بعد از این سینوسها، مجاری حامل شیر به طرف بالا راه یافته و توسط سوراخهای مجزایی به سطح نوک پستان باز می‌شوند. سطح خارجی پستان توسط نیام زیر پوستی که تیغه‌های لیفی زیادی به داخل غده شیری برای پشتیبانی لوبولها می‌فرستد، پوشیده شده است. رشته‌های لیفی از نیام زیر پوستی به نوک پستان و هاله دور آن نیز می‌روند.

بافت چربی روی سطح غده شیری و نیز مابین لوبهای غده شیری قرار می‌گیرد.

ج- تغذیه خونی پستان:

پستانها، خون شریانی خود را توسط شاخه‌هایی از شریانهای آگزیلاری، شریانهای بین دنده‌ای و شریانهای پستانی داخلی دریافت می‌کنند.

وریدهایی که از پستان خارج می‌شوند، یک شبکه وریدی در زیر نوک پستان تشکیل می‌دهند. سپس این شبکه به داخل وریدهای پستانی داخلی و آگزیلاری تخلیه می‌شود.

د- تخلیه لنفاوی پستان:

عروق لنفاوی قسمت مرکزی پستان، پوست روی قسمت مرکزی پستان، نوک پستان و هاله نوک پستان به داخل یک شبکه عروقی روی سطح عضله سینه‌ای بزرگ تخلیه می‌شوند. از این شبکه، عروق لنفاوی به گروه سینه‌ای عقده‌های لنفاوی آگزیلاری و به عقده‌های لنفاوی پستانی داخلی می‌روند. تعداد کمی از این عروق ممکن است از خط وسط بدن به پستان طرف دیگر بروند و بعضی از عروق از قسمت داخلی تحتانی پستان به یک شبکه لنفاوی روی سطح عضله مستقیم شکمی می‌روند. قسمت عمده تخلیه نیمه خارجی پستان به داخل گروه سینه‌ای عقده‌های لنفاوی آگزیلاری و قسمت عمده تخلیه نیمه داخلی پستان، به داخل عقده‌های لنفاوی پستانی داخلی صورت می‌گیرد. به هر حال مقدار مشخصی از لنف به داخل گروه خلفی عقده‌های لنفاوی آگزیلاری تخلیه می‌شود.

هـ اعمال پستان در زن:

در ابتدای دوران بلوغ، افزایش ترشّح هورمونهای تخمدانی و هورمونهای گونادوتروپین، رشد پستانها را در زن تحریک می‌کند. به هر حال، رشد کامل در زمان حاملگی روی می‌دهد. در هنگام حاملگی، پستانها بزرگ شده و در اثر تحریک استروژن و پروژسترون رشد می‌کنند. پس از تولد بچه، سطح استروژن و پروژسترون خون پایین می‌افتد و هورمون ترشّح کننده شیرکه توسط لوب قدامی غده هیپوفیز ترشّح می‌شود، سلولهای آلوئولی را برای ترشّح شیر تحریک می‌کند. به هر حال، جاری شدن کامل شیر زودتر از 2 تا 3 روز پس از تولد نوزاد روی نمی‌دهد.

هورمون تیروئید و هورمون‌های بخش قشری غده فوق کلیوی نیز برای تأمین شیر کافی، ضروری می‌باشند.

وقتی طفل مکیدن پستان مادر را آغاز می‌کند، لوب خلفی غده هیپوفیز برای تولید هورمون اکسی توسین تحریک می‌شود که این هورمون، شیر را از پستان بیرون می‌راند. بنابراین مکیدن پستان مادر یک تحریک مهم در ادامه جاری شدن شیر است.

1-2 بافت شناسی پستان

الف- غدد پستانی:

هر غدّه پستانی شامل 15 تا 25 لوب نامنظم از نوع لوله‌ای – حبابی مرکب بوده و عملکرد آن ترشّح شیر برای تغذیه نوزاد است. هر لوب توسط بافت همبند متراکم و مقدار زیادی بافت چربی، از سایر لوبها جدا می‌شود و در حقیقت هر لوب به تنهایی غدّه‌ای با مجرای ترشّحی مختص به خود است. این مجاری شیری 2 تا 5/4 سانتی‌متر طول داشته و به طور مستقل در نوک پستان باز می‌شوند. نوک پستان دارای 15 تا 25 منفذ است که هر یک حدود 5/0 میلی‌متر قطر دارد. ساختمان بافت شناسی غدد پستان بر حسب جنس، سن و وضعیت فیزیولوژیک متفاوت است.

ب- رشد پستان طی بلوغ:

پیش از بلوغ، غدد پستان از سینوسهای شیری و مجاری شیری منشعبی تشکیل می‌شوند که در انتهای هر یک، مجموعه سلولهای کوچکی قرار گرفته است. نموّ غدد پستان در زنان طی بلوغ، یکی از صفات ثانویه جنسی محسوب می‌گردد. طی این دوره غدد پستان از حیث اندازه بزرگ شده و نوک برجسته پستان را به وجود می‌آورند. در مردان، نوک پستان مسطح باقی می‌ماند. بزرگ شدن پستان طی بلوغ در نتیجه تجمع بافت چربی و بافت همبند کلاژن دار، صورت می‌گیرد. منشعب شدن بیشتر مجاری شیری نیز نقش کوچکی در این میان دارد. تزاید مجاری شیری و تجمع چربی بر اثر افزایش میزان استروژنهای تخمدانی طی بلوغ روی می‌دهد. در خلال این مرحله، تشکیل ساختمانهای لوله‌ای – حبابی کوچکی را می‌توان در انتهای هر مجرا مشاهده نمود.

ج- ساختمان پستان در زنان بالغ:

طی بلوغ، مجاری شیری بر رشد خود افزوده و به طور وسیعی منشعب می‌شوند. در انتهای کوچکترین مجاری (مجاری بین لوبولی انتهایی)، ساختمان اختصاصی پستان زن بالغ، موسوم به لبول به وجود می‌آید. یک لبول از چندین مجرای داخل لوبولی تشکیل می‌شود که محتویات خود را به داخل مجرای بین لوبولی انتهایی می‌ریزند. هر لوبول در بافت همبند داخل لوبولی پر سلول سستی قرار می‌گیرد. لوبولها توسط بافت همبند بین لوبولی متراکم تر و کم سلولی از یکدیگر مجزا می‌شوند. مجاری شیری نزدیک به منفذ نوک پستان متّسع می‌شوند تا سینوسهای شیری را به وجود آورند. سینوسهای شیری در منفذ خارجی خود از اپی تلیوم سنگفرشی مطبّق پوشیده شده اند. این اپی تلیوم به سرعت به اپی تلیوم مکعبی یا استوانه‌ای مطبّق تبدیل می‌شود.

مطالعات با میکروسکوپ الکترونی، آشکار ساخته که سلولهای همجوار با مجرا، همان سلولهای اپی تلیال هستند. در حالی که سلولهایی که بر لایه بازال جای گرفته اند، سلولهای میواپی تلیال فشرده در کنار یکدیگرند. سلولهای اپی تلیال مجرا دارای تعداد اندکی میتوکندری، قناتهای معدودی از رتیکولوم آندوپلاسمی خشن، تعداد زیادی ریبوزوم آزاد و یک دستگاه گلژی کوچک می‌باشند. این سلولهای اپی تلیال توسط اتّصالات محکم و دسموزوم به یکدیگر متصل می‌شوند. سلولهای میواپی تلیال، دوکی شکلند و نحوه استقرار آنها به ترتیبی است که محور طولی این سلولها، به موازات طول مجرا قرار می‌گیرد. مجاری بین لوبولی انتهایی از اپی تلیوم مکعبی ساده‌ای که بر لایه بازال قرار گرفته و لایه منقطعی از سلولهای میواپی تلیال تشکیل می‌شود.

در بافت همبند داخل لوبولی دربرگیرنده آلوئولها، تعدادی لنفوسیت و پلاسموسیت نیز به چشم می‌خورد. نزدیک به پایان حاملگی، این پلاسموسیتها به طور چشمگیری افزایش یافته و مسئول ترشّح ایمونوگلوبولینهایی IgA) ترشّحی) است که ایمنی غیر فعّال را به نوزاد می‌بخشند. طی چرخه قاعدگی تغییرات اندکی در ساختمان بافت شناسی این غدد مشاهده می‌شود. به این معنی که تزاید سلولها و مجاری در حدود زمان تخمک گذاری مشهود است. این تغییر همزمان با دوره‌ای رخ می‌دهد که طی آن استروژن گردش خون در اوج خود است. آبگیری (هیدراتاسیون) بیشتر بافت همبند در مرحله پیش از قاعدگی سبب بزرگی پستان می‌شود.

نوک پستان ظاهری استوانه‌ای مخروطی دارد. رنگ پاپیلای پستان می‌تواند صورتی، قهوه‌ای روشن یا قهوه‌ای تیره باشد. این قسمت از طرف خارج توسط اپی تلیوم سنگفرشی مطبّق شاخی پوشیده می‌شود و در تداوم اپی تلیوم پوست مجاور خود قرار می‌گیرد. اپی تلیوم پاپیلای پستان بر روی لایه‌ای از بافت همبند سرشار از رشته‌های ماهیچه‌ای صاف گسترده شده است. این رشته‌ها همچون دوایری، پیرامون مجاری شیری عمقی را فرا گرفته و هنگامی که این مجاری به نوک پستان می‌رسند، رشته‌های ماهیچه‌ای به موازات آنها واقع می‌شوند. پوست اطراف پاپیلا، آرئول را تشکیل می‌دهد. رنگ آرئول طی حاملگی به علت تجمع موضعی ملانین، از صورتی به قهوه‌ای تیره تبدیل می‌شود. پس از زایمان، ممکن است آرئول روشنتر شود ولی هیچگاه به رنگ اولیه خود باز نمی‌گردد. نوک پستان دارای پایانه‌های عصبی حسی فراوان است.