مقاله مهارتهای فرایند تدریس

اختصاصی از یارا فایل مقاله مهارتهای فرایند تدریس دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:44

فهرست مطالب:

مهارتهای فرایند تدریس
1- تعیین هدف درس جدید
1/1- تحلیل محتوای درس جدید براساس حیطه شناختی:
2/1- تحلیل محتوای درس جدید براساس حیطه روانی-حرکتی:
3/1- تحلیل درس جدیدبراساس حیطه عاطفی :
2- تعیین رفتار ورودی
3- تهیه آزمون رفتار ورودی
4- تعین مراحل و روش های تدریس
1/4- کار های مقدماتی قبل از شروع تدریس:
2/4-آماده سازی:
3/4-ارائه درس جدید:
4/4-فعالیت های تکمیلی:
5- انتخاب مواد و وسایل آموزشی یا رسانها
6- تعیین فعالیتهای یادگیری
 7- ارزشیابی ( از نتیجه تدریس )
ب – مهارتهای ضمن تدریس .
1-مهارت اجرای آزمون رفتار ورودی  
2- مهارتهای برقراری ارتباط
1/2 – الگوی برقراری ارتباط در جریان تدریس :
عوامل مخل مربوط به پیام دهنده(معلم):
عوامل مخل مربوط به پیام گیرنده(دانش آموز):
عوامل مخل مربوط به خود پیام:
عوامل مخل مربوط به وسایل و محیط:
3-مهارت تمرکز بخشی
1/3-توجه به نقش صدا و بیان معلم به هنگام تدریس:
3/3-توجه دادن کلامی و غیر کلامی:
4/3-ایجاد تنوع در برقراری رابطه بین افراد کلاس:
5/3- سکوت :
6/3- بکارگیری حواس مختلف:
4- مهارت آماده سازی
5-مهارت ارائه درس جدید
1/5 – مهارت در انتخاب و تنظیم مطلب درس جدید :
2/5-مهارت در انتخاب روش ارائه درس جدید:
6-مهارت جمع بندی
1/6-اهداف جمع بندی:
2/6-انواع جمع بندی:
جمع بندی تلخیصی(مروری):
جمع بندی انتقالی (کاربردی):
7-مهارت برقراری انضباط در کلاس
1/1- مهارت در انتخاب مطلب برای انجام فعالیت ها ی تکمیلی:
تکلیف شب:

مهارتهای فرایند تدریس

فرایند تدریس مجموعه اعمالی است سنجیده منطقی و پیوسته که به منظور ارائه درس از طرف معلم صورت می گیرد تواناییهای که معلم برای اجرای این اعمال کسب میکند مهارتهای فرایند تدریس نامیده می شوند

مهارتهای فرایند تدریس را مطابق نمودار 1/ 3 (زیر) به سه بخش ومرحله کلی میتوان تقسیم کرد :

(الف ) مهارتهای قبل از تدریس ، ( ب) مهارت های ضمن تدریس و (ج)

مهارتهای پس از تدریس .

الف

ب

ج

نمودار 1/3 – مهارتهای فرایند تدریس)

الف – مهارتهای قبل از تدریس .

این بخش به فعالیتها و اقداماتی که معلم پیش از شروع درس انجام میدهد مربوط میگردد معلم قبل از اینکه به مدرسه برود ودر کلاس تدریس کند باید خود را برای این کار آماده و مجهز سازد مهارتهای قبل از تدریس مطابق نمودار 2/3 از اجزاء و مراحل زیر تشکیل میشود

• طراحی برنامه تدریس:

طراحی برنامه تدریس فرایندی است که طی آن برنامه کار معلم در طول تحصیلی مشخص میشود هر معلمی چنانچه بخواهد در کار خود موفق باشد باید برای یک سال تحصیلی برنامه ای مدون و زمان بندی شده تدارک ببیند و تا آنجای که امکان دارد همه چیز را از قبل پیش بینی کند برای طراحی یکسال تحصیلی باید آن را به اجزاء کوچکتر تجزیه کنیم .واحدهای زمانی یک سال تحصیلی عبارتند از :

کل سال تحصیلی که معمولا" نه ماه است و از مهر هرسال شروع میشود و تا پایان خرداد ماه سال بعد ادامه مییابد

سه ثلث تحصیلی که هر یک سه ماه بوده و به ترتیب عبارتند از ثلث اول

( مهر – آبان – آذر ) ثلث دوم (دی _ بهمن – اسفند) و ثلث سوم (فروردین – اردیبهشت – خرداد سال بعد )بدیهی است هر ماه نیز از چهار هفته (هفته های اول_دوم _سوم_چهارم)تشکیل شده است .

کوچکترین جزءسال تحصیلی روز و ساعتی است که معلم تدریس می کندزمان بندی یک درس برای یک سال تحصیلی:

برای زمان بندی یک درس برای یک سال تحصیلی دو عامل را در نظر می گیریم . یکی تعدادجلساتی که در هفته به هر درس اختصاص می یابد و دیگری تعداد صفحه های کتاب درسی با رعایت پیچیدگی مفاهیم .

معمولاً وزارت آموزش و پرورش هر سال جدول ساعات درسی را برای کلیه درسها رسماً معین می کند.مدارس نیز طبق آن جدول برنامه هفتگی درس ها را تهیه و تنظیم می کنند . معمولا در سها طی جلسات 45دقیقه ای توسط معلمان تدریس می شود.

• طرح درس روزانه

طرح درس روزانه برنامه ای است مدون و سنجیده که معلم قبل از تدریس برای یک جلسه درس تهیه می کند دلایل زیر داشتن طرح درس روزانه برای معلم را مسلم می دارد:

-طرح درس روزانه موجب می شودکه معلم فعا لیتهای ضروری آموزشی را به ترتیب و یکی پس از دیگری ،در مراحل و زمانهای مشخص و به شیوه ای منطقی پیش ببرد و نتایج حاصل از آن را تدریس در مراحل بعدی آموزش مورد استفاده قرار دهد.

-احتمالاًدر مراحل اولیه تدریس ،دانشجویان و معلمان تازه کار نمی توانند تمام مراحل تدریس و جز ئیات برنامه آن را بخاطر بسپارند . داشتن طرح درس ،این مشکل را بر طرف می سازد . دانشجو و یا معلمی که بدون برنامه و آمادگی قبلی به کلاس می رود ،ممکن است با نا کامی روبر شود .

- چون طرح درس طبق اصول معین تهیه می شود،موجب می گردد که عوامل اصلی جریان تدریس در نظر گرفته شود و فراموش نگردد.

- طرح درس موجب می گردد که دانشجو و یا معلم با اعتماد بیشتری در کلاس حاضر شود .

- طرح درس توجه معلم را به انتخاب روشها و فنون مناسب تدریس برای درسهای مختلف جلب می کند .

- در جریان تهییه طرح درس ارزشیابی تدریس معلم را توسط راهنمایان تعلیماتی ،بازرسان و غیره آسان می کند.

اجزاءطرح درس روزانه:

همان طور که در نمودار2/3 آمده است ،طرح درس روزانه از اجزاء زیر تشکیل می شود:

تعیین هدف،تعیین رفتار ورودی،تهیه آزمون رفتار ورودی،انتخاب روشها و فنون تدریس،تعیین مواد آموزشی

و تعیین فعالیت های یادگیری برای دانش آموزان

1- تعیین هدف درس جدید

در نخستین بخش کتاب،فنون طبقه بندی و مبانی نظری هدف های تربیتی تشریح شد و اکنون هنگام آن است که معلم مطلب جدیدی را که می خواهد در کلاس تدرس کند بر آن اساس تجزیه و تحلیل کرده و هدف های آن را استخراج کند.

گفتیم که هدف های تربیتی در سه حیطه ی شناختی،عاطفی و روانی –حرکتی طبقه بندی می شود ،بنابر این ،معلم باید بااستفاده از اصول و فنون طبقه بندی

هدف ها،اهداف مطلب جدید را برای طرح درس روزانه مشخص کند .

1/1- تحلیل محتوای درس جدید براساس حیطه شناختی:

به منظور تحلیل درس جدید و استخراج محتوای هدفهای شناختی آن از جدول شمار2/3استفاده می کنیم .

این جدول از سه ستون اصلی تشکیل شده است : شماره ردیف ،اجزاء شناختی مطلب جدید ،طبقات حیطه شناختی (دانش -درک و فهم – کاربرد تجزیه وتحلیل – ترکیب – ارزشیابی).در بالای جدول نیز مشخصات درس و تاریخ تدریس و غیره آمده است .

به منظور تحلیل محتوای درس و استخراج اجزاء شناختی آن ،لازم است معلم با دقت کافی،مطلب را مطالعه کند و کلیه مفاهیم ،اصول،قوانین، فرمولها،اسامی و بطور کلی آنچه که دانستن آنهارا برای دانش آموز ضروری تشخیص می دهدمشخص کند. سپس با استفاده از جدول 2/3در مورد اینکه دانش آموزان فقط باید بدانند ،در ستون دانش در جدول 2/3در مقابل آن مفهوم علامت *می گذارد،و یا چنانچه به مفهوم دیگری برخورد کند و تشخیص دهد که دانش آموزان آن را باید بفهمند در مقابل آن مفهوم در ستون درک علامت *می گذارد در جدول شماره 2/3یکی از درسهای علوم تجربی سال سوم راهنمایی براین اساس تحلیل شده است.

2/1- تحلیل محتوای درس جدید براساس حیطه روانی-حرکتی:

در اغلب درسهای فنی و حرفه ای و تربیتی بدنی تاکید مطالب بر مهارتهای روانی –حرکتی است . سایر درسها نیز ممکن است هدفهایی را در بر داشته باشند که جنبه روانی – حرکتی داشته باشد از این رو ، مطلبی را که معلم قصد تدریس آن را دارد باید بار دیگر آنرا بر این اساس تحلیل کند جدول 3/3 چگونگی استخراج محتوای هدفهای روانی –حرکتی را نشان میدهد. جدول مزبور براساس طبقه بندی دوه تنظیم یافته است . معلم به هنگام استخراج مهارتهای روانی – حرکتی درس جدید با ید سطح هر مهارت را معین کند  

3/1- تحلیل درس جدیدبراساس حیطه عاطفی :

از آنجایئکه حیطه عاطفی به جنبه های شخصیتی انسان وارزشها ،نگرشها ، احساسات و علایق او می پردازد ،تحلیل اثرات عاطفی درس بر دانش آموزان و به ویژه سنجش و اندازه گیری دگرگونی عاطفی ،امری است بسیار تخصصی ودشوار و از معلمان انتظار نمی رود که به این مهم بپردازد . اما همان طور که در مبحث هدفات گفتیم ، حیطۀ عاطفی به درجات مختلف علاقۀ دانش آموز نسبت به آموختن و فعالیت های یادگیری مربوط می شود. در این رابطه معلم باید همواره دانش آموزان خود را زیر نظر داشته باشد و چنانچه نشانهای از کمی علاقه در آنها مشاهده نماید نسبت به رفع آن اقدام کند. دانش آموزی که در کلاس همیشه ساکت است ، هیچ وقت سؤال نمی کند و یا تکالیف درسی خود را درست انجام نمی دهد ، احتمالا"از حیث عاطفی با مسئله ای روبروست. در چنین موردی معلم باید مسئله را کشف و ریشه یابی کند و با استفاده از اصول روان شناسی تربیتی و در صورت لزوم با مشاوره با افراد متخصص و صاحب نظر، برای رفع آن مشکل اقدام نماید.

4/1- نوشتن هدف برای طرح درس:

پس از تحلیل محتوای درس جدید و استخراج مفاهیم در رابطه با حیطه های شناختی،عاطفی و روانی-حرکتی که شرح آن گذشت،معلم هدف های درس جدید را می نویسد. بنا بر آنچه که در مبحث هدف ها آموخته اید قاعده هدف نویسی این است که ابتدا هدف یا هدف های کلی آموزشی (درسی)درس جدید که همان نتایج یادگیری هستند با استفاده از فعل های غیر رفتاری نوشته می شوند و هر هدف کلی با چند هدف رفتاری تعریف می گردد.

2- تعیین رفتار ورودی

رفتار ورودی آموخته ها و توانائیهایی است که شاگردان قبل از شروع درس جدید باید آنها را کسب کرده باشند تا بتواند درس جدید را فرا گیرند.

معلم پس از تهیه آزمون رفتار ورودی (تشخیصی)و همچنین اجرای آزمون مذبور به میزان آگاهی دانش آموزان از رفتارهای ورودی و یا هدف های جزئی پی خواهد برد.

3- تهیه آزمون رفتار ورودی

تحصیلی درس قبلی آزمون رفتار ورودی وسیله ای است که میزان آگاهی دانش آموز را در رابطه با آنچه باید بیاموزد می سنجددر بیشتر موارد،آزمون رفتار ورودی همان آزمون پیشرفت است .

تهیه آزمون رفتار ورودی نیز جزء«مهارت های قبل از تدریس» است و همان طور که گفتیم به هنگام تهیه طرح درس آماده می شودتا به هنگام تدریس به کار رود.

4- تعین مراحل و روش های تدریس

در این قسمت از تهیه طرح درس باید مراحل تدریس ،روش ها و فنون و مطالبی که در هر مرحله به کار می رود مشخص کرد، معمولاً در هر جلسه تدریس مراحل زیر طی می شود :

کارهای مقدماتی قبل از شروع تدریس،آماده سازی،ارائه درس جدید و فعالیت های تکمیلی.

تحقیق بررسی تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی

اختصاصی از یارا فایل تحقیق بررسی تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:126

فهرست مطالب:

سپاسگزاری
تقدیم به :
چکیده
مقدمه
فصل اول
کلیات تحقیق

فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق

فصل سوم
روش تحقیق

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته ها
منابع و مآخذ
پرسشنامه

چکیده
     هدف کلی در این تحقیق بررسی  تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی بود.
پژوهش حاضر، یک روش پس رویدادی (علی ـ مقایسه‏ای) بود. پژوهشگر با توجه به متغیر وابسته به بررسی علل احتمالی وقوع آن پرداخته  است . ابزار سنجش مهارتهای روانی – حرکتی آزمون لینکلن- ازرتسکی و برای اندازه گیری میزان  رفتارهای  سازگاری اجتماعی کودک از پرسشنامه رفتار سازشی که توسط احمدی در دانشگاه  تربیت مدرس ساخته شده  استفاده گردیده است. جامعه آماری شامل کلیه  دانش آموزان کلاسهای  سال اول و دوم  و سوم ابتدایی  شهرستان خوی می باشد و  حجم نمونه که با تحقیق 320 دختر و پسر بوده است که 160 نفر از آنها دارای تجربه  پیش دبستانی و 160 نفر فاقد این تجربه بودند که  به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای  و خوشه ای انتخاب شده اند.
تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی و از طریق نرم افزار SPSS انجام پذیرفته  است و نتایج تحقیق نشان داده است  که:
تجربه آموزش پیش دبستانی  برافزایش مهارت روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی کودکان تاثیر مثبت داشته است و همچنین مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی بین دختران و پسران آموزش دیده و آموزش ندیده تقریبا در یک سطح بودند. دختران و پسرانی که در دوره پیش دبستانی آموزش کامل دیده باشند (طبق آمار جهانی) موفقیت و درصد پیشرفت و ادامه دادن تحصیل را افزایش می دهد و همچنانکه طبق آمار جهانی که هر سال یک بار آمار گرفته می شود دانشمندان و متخصصان از دوره پیش دبستانی شروع کرده اند. به طور خلاصه آماده سازی ذهن افراد در بهترین شرایط درک آماده سازی می شود.

کلید واژه ها : پیش دبستانی – آموزش – یادگیری – مهارتهای روانی حرکتی – سازگاری اجتماعی




 
مقدمه
موفقیت کودکان در مدرسه تا حدودی به رویدادهایی بستگی دارد که آنها قبل از ورود به مدرسه تجربه کرده‏اند. آمادگی کودکان برای ورد به مدرسه و موفقیت بعدی آنها در تحصیل، با جنبه‏های مختلف رشد آنها مرتبط است. عواملی از قبیل رشد جسمی، اجتماعی، شناختی و چگونگی یادگیری در تعیین موفقیت آنها در مدرسه نقش دارند.
در گذشته، عقیده بسیاری بر این بود که ورود کودکان به دبستان، آغاز یادگیری و شکوفایی آنها در همه ابعاد رشد است. اما امروزه در پرتو تلاش صاحب‏نظران مختلف، مسیر تفکر و برنامه‏ریزی به سمت بارور کردن آموزش‏های پیش از دبستان، به عنوان پیش‏نیاز ورود کودکان به مدرسه، تغییر کرده است. بی‏شک پیشرفت در ابعاد گوناگون رشد در سنین بالاتر و حتی مرحله زمینه‏سازی برای اصلاح اعمال و حرکات مختلف کودکان با توجه به پژوهشهای اخیر (برای مثال ویلیامز1، 1983؛ به نقل از مفیدی، 1375)، نوعی دگرگونی اندیشه را در زمینه رشد جسمی و حرکتی کودکان در سالهای اولیه کودکی به وجود آورده است. در دو سه دهه اخیر نیز در بسیاری از موسسه‏های آموزشی و تربیتی (به ویژه در جامعه ما) تمایل و گرایش زیادی در چرخش تاکید از مهارتهای حرکتی و جسمی به سمت زمینه‏های رشد شناختی و ذهنی کودکان حس شده است (مفیدی، 1375). هر چند مهارتهای حرکتی و شناختی لازم و ملزوم یکدیگرند و در برخی از دیدگاههای رشد مهارتهای حرکتی زیربناء و لازمة مهارتهای شناختی هستند.
با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در قرن حاضر و تبلور این نکته که شکوفایی یک کشور از بستر آموزش و پرورش برمی خیزد، نیاز به گسترش دوره پیش از دبستان، بیش از گذشته خود را نمایان می سازد. بنابراین لازم است که برنامه کیفی و کمی مناسب و در خور نیازهای جسمی و روانی برای کودکان پیش‏دبستانی، با توجه به ویژگیهای این دوره از رشد، تهیه و تدارک دیده شود. اما پیش نیاز برنامه‏ریزی و سرمایه‏گذاری در این زمینه، انجام پژوهشهایی است از روش شناسی و مبنای نظری درستی برخوردار باشند تا با توجه به نتایج حاصله، تا حدودی نیازهای جامعه در این زمینه برطرف شود و گام‏هایی هر چند جزئی در زمینه بهبود وضعیت آموزشی و تربیتی برداشته شود.
 



فصل اول

کلیات تحقیق

 
1-1- بیان مسئله
درخصوص آموزش پیش دبستانی، دیدگاههای مختلف و گاه متعارضی ارائه شده است. از یک سو افرادی نظیر الکایند ، 1987؛ سیگل ، 1987؛ کانینگ  و لیون ، 1991؛ به نقل از لفرانسیوس ، 1996) معتقدند که نباید کودکان را بی محابا به سمت آموزش های پیش دبستانی بکشانیم و جو حاکم بر بسیاری از برنامه های پیش دبستانی ممکن است کودکان را آنطور که باید و شاید به سوی پیشرفت رهنمون نسازد. دلیلی که برای تدارک برنامه پیش دبستانی وجود دارد این است که در حین آموزش های پیش از دبستان، کودکان تجاربی را می آموزند که ممکن است در خانه نتوانند از اثرات مثبت چنین تجاربی برخوردار باشند. اما کانینگ و لیون (1991؛ به نقل از لفرانسیوس، 1996) بر این باورند که افسانه تجارب اولیه  به این امر منجر شده که ما نقش بزرگسالان را در محیط‏های پیش دبستانی که باید فرصتی مناسب برای کودکان فراهم کنند را نادیده بگیریم. از سوی دیگر بسیاری از صاحبنظران (مثل دومان ، 1984؛ رسکولا ، 1991؛ پاندی ، 1991؛ به نقل از لفرانسیوس، 1996 معتقدند که تجارب پیش دبستانی تاثیر مثبتی بر رشد کودکان خواهد گذاشت.
همچنان که ملاحظه می شود عده ای بر تاثیر این قبیل آموزشها تاکید کرده اند و برخی این تاثیرات را زیر سوال برده اند و با شک و تردید به آن نگاه کرده اند. این سرگردانی در بین نظرات  له و علیه  نقش آموزش پیش دبستانی ، تصمیم سازان کلان تربیتی را در زمینه رشد و گسترش آموزش پیش دبستانی و برنامه ریزان آن  را دچار ابهام و گیجی می سازد و این ابهام و تعلیق و گیجی از ویژگیهای  روانی برخورد با یک مسئله یا موقعیت مسئله دارد و تعادل شناختی پژوهشگر را بر هم می زند به سوی تعادل ارتقایی سوق می دهد که تکلیف برنامه ریزان آموزشی چیست؟ آیا توسعه آموزش پیش دبستانی که مستلزم هزینه های سنگین اقتصادی و صرف منابع مالی و انسانی است  دارای توجیه عقلانی و منطقی است ؟ یا باید به راه دیگری رفت و راه و روش دیگری را پبش گرفت؟
پژوهشگر می خواهد با این پژوهش ، گامی در حل این تعارض بردارد و برنامه ریزان آموزشی و تصمیم سازان (مدیران) را در اتخاذ استراتژی های تربیتی مدد رساند.
علاوه بر این پژوهشهای انجام شده، تاکنون متغیرهای مهارتهای روانی ـ حرکتی و سازگاری اجتماعی را یکجا مورد بررسی قرار نداده‏اند. بلکه هر کدام را در ارتباط با متغیرهای دیگری که مناسب و ضروری تشخیص داده‏اند مورد ملاحظه قرار داده‏اند. بنابر این و با توجه به خلائی که در این زمینه وجود دارد پژوهشگر به دنبال پاسخ به این سوال است  که آیا آموزش پیش دبستانی  بر یاگیری مهارتهای روانی- حرکتی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی موثر است.

1-2- ضرورت و اهداف تحقیق
همانطور که گفته شد درخصوص تاثیر برنامه های آموزش پیش از دبستان، نظرات مختلفی ارائه شده است. با توجه به اینکه در کشور ایران و نظام آموزشی آن چند سالی است برنامه آموزش پیش دبستانی مطرح شده است ضرورت انجام پژوهشهایی که به بررسی ابعاد گوناگون رشد و تحول کودک بپردازند بیش از پیش اهمیت خود را نمایان می سازد.
در یک سو رفع این ابهام در چارچوب نظری که آیا واقعا آموزش پیش دبستانی در رشد روانی- حرکتی و سازگاری اجتماعی کودکان تاثیر دارد یانه  و از سوی دیگر یاری رساندن به والدین که آیا فرستادن کودکانشان به دوره های پیش دبستانی مسبوق به یک چارچوب نظری و مبنی بر پژوهش است، یا از روی یک عادت و سنت کور.
 و همچنین کمک به تصمیم سازان و مسولان آموزشی و پرورشی شود که آیا توسعه و گسترش آموزش و پرورش پیش دبستانی توجیه علمی و عقلانی و پژوهشی دارد یا نه؟ زیرا هر تصمیمی باید مسبوق به تحقیق باشد.
و بلاخره  چون و چرایی در مورد تغییرات ساختاری و محتوایی آموزش پیش دبستانی و برنامه های تربیت مربیان پیش دبستانی و انتخاب جایگزین های دیگر.
نتایج این پژوهش شاید بتواند راهگشای معلمان، والدین و مسئولین آموزش پیش از دبستان قرار بگیرد زیرا این سه گروه ارتباط جدی‏تر و مستقیم‏تری با کودکان دارند..
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش پیش دبستانی بر مهارتهای روانی ـ حرکتی و سازگاری اجتماعی، طراحی شده است.
 
1-3- اهداف تحقیق
الف)هدف کلی پژوهش:
بررسی میزان تاثیر آموزش پیش‏دبستانی بر مهارتهای روانی ـ حرکتی و ساز گاری اجتماعی  دانش‏آموزان دوره ابتدایی .
ب )اهداف جزئی پژوهش :
بررسی تفاوت مهارتهای روانی – حرکتی کودکان آموزش دیده و آموزش ندیده در مراکز پیش دبستانی .
بررسی تفاوت سازگاری اجتماعی کودکان آموزش دیده و آموزش ندیده در مراکز پیش دبستانی .
بررسی میزان تاثیر آموزش پیش دبستانی بر مهارتهای روانی- حرکتی دختران و پسران دوره ابتدایی.
بررسی تفاوت مهارتهای روانی- حرکتی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را نگذرانده اند .
 بررسی میزان تاثیر آموزش پیش دبستانی بر سازگاری اجتماعی دختران و پسران دوره ابتدایی.
بررسی تفاوت  سازگاری اجتماعی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را نگذرانده اند .

1-4- سوالات پژوهش
 1- آیا بین مهارتهای روانی – حرکتی کودکان آموزش دیده و آموزش ندیده در مراکز پیش دبستانی تفاوت معناداری وجود دارد؟
2- آیا بین میانگین نمرات سازگاری اجتماعی کودکان آموزش دیده و آموزش ندیده در مراکز پیش دبستانی تفاوت معناداری وجود دارد؟
3-آیا بین مهارتهای روانی- حرکتی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را گذرانده اند  تفاوت معنادار وجود دارد؟
4-آیابین مهارتهای روانی- حرکتی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را نگذرانده اند تفاوت معنادار وجود دارد؟
5-آیا بین میانگین نمرات سازگاری اجتماعی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را گذرانده اند تفاوت معنادار وجود دارد؟
6-بین میانگین نمرات سازگاری اجتماعی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را نگذرانده اند تفاوت معنادار وجود دارد؟

1-5- فرضیه های پژوهش
فرضیه 1 : بین مهارتهای روانی – حرکتی کودکان آموزش دیده و آموزش ندیده در مراکز پیش دبستانی تفاوت معناداری وجود دارد.
فرضیه 2 : بین میانگین نمرات سازگاری اجتماعی کودکان آموزش دیده و آموزش ندیده در مراکز پیش دبستانی تفاوت معناداری وجود دارد.
فرضیه 3 : بین مهارتهای روانی- حرکتی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را گذرانده اند  تفاوت معنادار وجود دارد.
فرضیه 4 : بین مهارتهای روانی- حرکتی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را نگذرانده اند تفاوت معنادار وجود دارد.
فرضیه 5 : بین میانگین نمرات سازگاری اجتماعی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را گذرانده اند تفاوت معنادار وجود دارد.
فرضیه 6 : بین میانگین نمرات سازگاری اجتماعی دختران و پسرانی که  آموزش پیش دبستانی را نگذرانده اند تفاوت معنادار وجود دارد.

1-6- تعاریف و اصطلاحات
1-6-1-آموزش پیش دبستانی
تعریف مفهومی
آموزش پیش‏دبستانی به مجموعه آموزشهایی اطلاق می‏شود که دانش‏آموز قبل از ورود به مدرسه به طور رسمی (یعنی مقطع ابتدایی) دریافت می‏کند.
تعریف عملیاتی
در این پژوهش، منظور از آموزش پیش‏دبستانی، مهد کودک و کودکستان می‏باشد.

1-6-2- مهارتهای روانی - حرکتی
تعریف مفهومی
 مهارتهای روانی ـ حرکتی شامل ترکیبی از فعالیت جسمی و ذهنی هستند و به فعالیت‏های روانی ـ حرکتی اشاره دارند. به عبارت دیگر فعالیت‏های ذهنی‏ای که بر فعالیت‏های حرکتی تاثیر دارند و یا برعکس فعالیت‏های حرکتی که بر فعالیت ذهنی تاثیر می‏گذارند در کنار یکدیگر فعالیت روانی ـ حرکتی را شامل می‏شوند (ربر، 1368، ص 594) و نیز میزان چیرگی افراد در این فعالیت، سطح مهارت روانی ـ حرکتی آنها را نشان می‏دهد.
تعریف عملیاتی
در این تحقیق منظور از مهارت روانی ـ حرکتی نمره‏ای است که فرد در آزمون رشد حرکتی ازرتسکی می‏گیرد.

1-6-3- سازگاری اجتماعی
تعریف مفهومی
 سازگاری اجتماعی، فرایندی است که در آن فرد با فراگیری اصول و آداب پذیرفته شده در گروه یا اجتماع و همسو نمودن نیازها و خواسته‏های خود با گروهی که در آن زندگی می‏کند، توانایی جذب شدن در آن گروه را پیدا می‏کند (والی‏پور، 1372).
تعریف عملیاتی
 در پژوهش حاضر منظور از سازگاری اجتماعی نمره‏ای است که فرد در مقیاس رفتار سازشی کودک که توسط احمدی (1369) تدوین شده است، می‏گیرد.

1-6-4- دوره دبستان
تعریف مفهومی
 دوره دبستان، دورة تحصیلی است که در نظام آموزشی ایران، کودکان از سن 6 سالگی وارد دبستان می شوند.
تعریف عملیاتی
 از بین دانش آموزان مقطع ابتدایی، در این تحقیق از دانش آموزان مقطع اول، دوم و سوم به عنوان گروه نمونه استفاده می شود.

دانلود تحقیق مهارتهای آموزشی و پرورشی روشها و فنون تدریس

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق مهارتهای آموزشی و پرورشی روشها و فنون تدریس دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:20

فهرست مطالب:
عنوان                                                    صفحه
مقدمه
فصل اول
نظریه های یادگیری
فصل دوم
الگوهای یادگیری
فصل سوم
ارتباط و اثر آن در فرایند تدریس
فصل چهارم
نظریه های تدریس
فصل پنجم
الگوهای تدریس
منابع و ماخذ
 

مقدمه
آیا روانشناسی تربیتی خوانده اید؟
آیا با نظریه ها و مفاهیم یادگیری آشنایی دارید؟
   خواننده این کتاب لازم است ابتدا از کفاهیم و نظریه هاب یادگیری اطلاعاتی داشته باشد بدین منظور بخش اول کتاب را به مفاهی و نظریه های یادگیری اختصاص داده ایم. این بخش شامل دو فصل است . در فصل اول نظریه ها و در فصل دوم الگوهای یادگیری به اختصار توضیح داده شده است.
     فصل اول شامل بحثهای زیر است :
   الف ) تعریف و تحلیل یادگیری
  ب) تفاوت بین یادگیری و عملکرد
   ج) عوامل موثر در یادگیری
  د) نظریه های یادگیری ( از جمله نظریه ثرنداریک و برونر و کاربرد آنها در فرایند تدریس و یادگیری).
  در فصل دوم بحثهای زیر آورده شده است:
الف) الگوهای یادگیری، از جمله : یادگیری از طریق شرطی شدن کلاسیک ، یادگیری از طریق مجاورت ، یادگیری از طریق شرطی شدن فعال ، یادگیری از طریق مشاهده و یادگیری از طریق شناخت
  ب) تحلیل فرایند یادگیری انسان
  ج) تفکر و جنبه های مختلف آن
  د) هدف از     پرورش افکر در فرایند تدریس – یادگیری
  ه) نقش مدرسه و معلم در پرورش تفکر.
 
فصل اول
نظریه های یادگیری
یادگیری تغییر در رفتار است اما نه هر گونه تغییری ، بلکه تغییری که بر اثر تجربه حاصل شده باشد بنابر این به تغییرات ناشی از رشد و بلوغ و عوامل شیمیایی و مکانیکی به هیچ وجه یادگیری گفته نمی شود. یادگیری فقط در مدرسه منحصر نیست.
   یادگیری همیشه و در همه جا پیوسته و مستمر صورت می گیرد. یادگیری اغییر در رفتار بالقوه است . به رفتارهای بالفعل و قابل مشاهده و اندازه گیری « عملکرد » گفته می شود . عنلکرد نتیجه یادگیری است نه خود یادگیری . عواملی همچون آمادگی ،انگیزه و هدف ، تجارب گذشته فرد ، شرایط و محیط آموزشی ، رابطه کل با جز ، روش تدریس  معلم و نمرین تکرار در فرایند یادگیری موثرند.
    روانشناسان و علمای تعلیم و نربیت ، تحقیقات بسیاری در زمینه یادگیری انجام داده اند و حاصل یافته های آنان به صورت نظریه های یادگیری ارائه شده است نظریه های یادگیری متعددند ولی مجموع آنها را می توان به دو مقوله
 « شرطی»  و « شناختی» تقسیم کرد.
مهمترین تفاوت این دو نظریه را می توان در سه عبارت زیر خلاصه کرد:
1-    میانجیهای « پیرامونی » در برابر میانجیهای « مرکزی»
2-    کسب عادت در مقابل کسب ساختهای شناختی
3-    کوشش و خطا در مقابل بصیرت در حل مساله

دانلود تحقیق مهارتهای آموزش ومطالعه ریاضی

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق مهارتهای آموزش ومطالعه ریاضی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:36

فهرست مطالب :

عنوان :                                                                                                                                                   صفحه:
ایجاد انگیزه در کلاس درس ریاضی     1
   -  نقش رابطه معلم و دانش آموز درایجاد انگیزه     1
    - پرورش خلاقیت دانش آموزان با استفاده از آموزش مجازی     2
آموزش معقولانه در زمینه ریاضیات     2
    - ارتقاء و اصلاح منطقی آموزش ریاضیات     2
روشهای حل مسأله     8
توضیحی کوتاه در مورد روش فرآیند پاسخ     10
سه روش آموزش ریاضیات     11
را ه حل کدام است ؟     12
روشهای  نوین آموزش ریاضی     13
    -هنر و آموزش ریاضیات     15
    -کمک به کودک در آموختن ریاضیات     16
    -وسایل کمک آموزشی در ریاضیات     18
    -تعریف تکنولوژی ومواد آموزشی     18
    - رسانه آموزشی     18
    - مواد آموزشی     18
    - فواید استفاده از وسایل کمک آموزشی     18
    - مخروط تجربه ای آموزشی ادکاردیل    19
    - ویژیگیهای یک دست سازه مناسب     19
    - برای چه مطلبی دست سازه می توان ساخت     20
  نقش مجله های ریاضی در آموزش ریاضیات     20
    - کارکرد های آموزشی مجله ریاضی     20
    - ویژگی مجله آموزش ریاضی     21
یک درس ریاضی به سبک نوین     22
چگونه ریاضی بخوانیم     24
مباحثی پیرامون روش های درست مطالعه ریاضیات     24
مهارتهای مطالعه ریاضی     29
    - زمان مطالعه     30
    - حل مسائل     3
    - مراحل حل مسأله     31
    - مطالعه برای امتحان ریاضی     32
    - شرکت در امتحان     33
منابع     36

مهارتهای آموزش ومطالعه ریاضی

ایجاد انگیزه در کلاس درس ریاضی

نقش رابطه معلم و دانش آموز در ایجاد انگیزه :

یکی از چالشهای مهم موجود در آموزش ریاضی  عدم برقراری ارتباط  عاطفی مثبت بین  معلمان این درس و دانش آموزان است . متأسفانه این امر باعث به وجود آمدن تفکرات و دیدگاه های منفی در اذهان دانش آموزان و والدین آنها نسبت به درس ریاضی شده است .و ادامه این روند یعنی ناسازگاری در ارتباط مؤثر منجر به بی -علاقگی و حتی تنفر و انزجار بسیاری از افراد نسبت به درس ریاضی شده است.    اولین هدف یک معلم ریاضی در جو حاکم بر این درس ،باید برقرار کردن رابطه ی مطلوب دوستانه و حمایت کننده با دانش آموزان باشد . چنین هدفی فقط با تعامل میان معلم و دانش آموز حاصل می آید .  چند روز اول مدرسه و اولین دیدارهای دانش آموزان با معلم از این نظر بسیار مهم است . بنا بر این به آن توجه خاص د اشت .معلمان تازه کار به طور معمول از معلمان قدیمی تر می شنوندکه تا هنگامی که دانش آموزان به او احترام نگذاشته اند در برابر آنها نخندد. زیرا ایشان بر این باورند که دانش آموزان برای احترام گذاشتن به معلم باید از وی بترسند. اما نظریه پردازان انگیزش می گویندکه به دانش آموزان نشان دهیدکه به آنها علاقه دارید و می توانند به شما اعتماد کنند و در صورت  نیاز برای هر کمکی به شما رجوع نمایند.  
معلمان بر خلاف خلبانها و معمارها یا جراحها ، آموزش فشرده ای در مهارتهای حرفه شان ندیده اند. به نوعی از آنان انتظار می رود که وقتی وارد کلاس می شونددر مورد مسائل  پیچیده روابط بشری تجربه و مهارت داشته باشند . از معلمها خواسته  می شود که در جریان فعالیت روزانه شان :
1)     انگیزه یادگیری ایجاد کنند .
2)     مشوق خود مختاری باشند و عزت نفس را تقویت کنند .
3)     از شدت اضطراب (anxiety ) بکاهند و ترس را از بین ببرند .
4)      یأس و نومیدی ( frustration )   را کم کنند.
5)     سبب کاهش تعارضها و کشمکشها(conflict) شوند و خشم را فرو بنشانند .
یکی از معلمها می گفت :« من از قبل می دانم که دانش آموز به چه چیزی نیاز دارد . من نیاز او را حس می کنم . او نیاز دارد قبولش داشته باشند . به او احترام بگذارند، دوستش داشته باشند. به او اعتماد کنند ، او نیاز دارد که تشویقش کنند ، پشتیبانی اش کنند،او را به فعالیت وا دارند و موجبات تفریح و خوشی اش را فراهم آورند تا بتوانند به کاوش و آزمایش بپردازند. و به نتایج موفقیت آمیزی برسد، عجب حکایتی است ! او این همه نیاز دارد . و من بایداینگونه نیازش را برآورده  نمایم،عقل و دانایی سلیمان است و بینش و فراست ابن سینا و علم و دانش خیام و ایثار و از خود گذشتگی فلو رانس نایتینگل»
پرورش خلاقیت دانش‌آموزان با استفاده از آموزش مجازی
مانوئل سانتور - تریگو که از کشور مکزیک در هشتمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران شرکت کرده بود گفت: استفاده از آموزش مجازی و نرم‌افزارهای ریاضی باعث تشویق کودکان و دانش‌آموزان به فراگرفتن ریاضی می‌شود و تقویت نیروی استدلال کردن آنها را در پی دارد.
 مانوئل سانتور - تریگو که از کشور مکزیک در هشتمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران شرکت کرده بود گفت: استفاده از آموزش مجازی و نرم‌افزارهای ریاضی باعث تشویق کودکان و دانش‌آموزان به فراگرفتن ریاضی می‌شود و تقویت نیروی استدلال کردن آنها را در پی دارد.
به گزارش سرویس علمی پژوهشی ایسکانیوز، وی افزود: معلمان و آموزش دهندگان ریاضی با استفاده از مطالب ساده و ترسیم اشکال ساده نحوه شکل گیری یک قضیه ریاضی را نشان دهند تا به خود قضیه برسند نه اینکه قضیه را عنوان کرده و سپس آن را اثبات کنند.
این استاد دانشگاه در آموزش ریاضی در ادامه سخنانش گفت: در کشور مکزیک یک جریان اصلاحی آموزشی به وجود آمده که استفاده از تکنولوژی مدرن در آن نقش اصلی را دارد و این مساله باعث پیشرفت قابل توجه و مشهود در یاددهی و یادگیری ریاضیات در مکزیک شده است که می‌تواند به عنوان یک الگوی صحیح تعلیمی در دیگر کشورها و از جمله ایران نیز مورد استفاده واقع شود.


آموزش معقولانه در زمینه ریاضیات:

ارتقاء اصلاح منطقی آموزش ریاضیات
اهداف آموزش ریاضی اثر جورج پولیا ( در حدود 1969)
هر بار که ریاضیدانان دانشگاه درباره برنامه آموزش ریاضی مدرسه تصمیم مهمی می گیرند. شاید مناسب باشد که از جانب پروفسور (استاد) جرج پولیا از این تصمیمات آگاهی بیابیم. پروفسور پولیا (1985 ـ 1887) ریاضی دان مشهور و استاد دانشگاه استند فورد بود که سهم بزرگی در نظریه احتمال. نظریه اعداد، نظریه توابغ و حساب تغییرات ( حساب جبری متغیرها) داشت، او نویسنده اثار برجسته «چگونه آن را حل کنیم» ریاضیات و استدلال محتمل و معقول» و کشف ریاضیاتظ بود که دانش آموزان را تشویق می کرد تا افراد متفکر مشکل گشای مستقلی شوند. او هم عضو افتخاری آکادمی هانگرین، انجمن ریاضی لندن، و انجمن ریاضی سوئیس و عضو آکادمی ملی علوم (امریکا)، آکادمی هنر و علوم امریکا، و انجمن ریاضیات کالیفرنیا و هم عضو تراز آکادمی علوم در پاریس بود.
این مقاله که در ادامه می آید تا حدودی آماده چاپ می باشد و نسخه منتشر نشده نوار ویدئوئی سخنرانی است که پروفسور پولیا به دانشجویان رشته ریاضی در حین و قبل از خدمت من در اواخر دهه 1960 ارائه می دهد.

بخش اول:
مایلم که با شما درباره آموزش ( تدریس) ریاضیات در دوره دبستان سخنرانی کنم. در واقع سخنرانی من شامل دو بخش خواهد بود. در بخش اول، در مورد اهداف تدریس یا آموزش ریاضیات در تحصیلات ابتدایی سخنرانی خواهم کرد.
و در بخش دوم، در مورد اینکه چگونه ریاضیات را تدریس کنیم. صحبت می کنم.
می بایست اعتراف کنم که در مورد این موضوعات در مقام شخصی بیگانه با این مسائل صحبت می کنم. من همیشه علاقمند به تدریس و آموزش بودم ، بجز اوقات فراغتم، در حدود نیم قرن، در این دانشگاه یا دانشگاههای مختلف تدریس کردم. و در بالاتر ده سال اخیر، عمدتاً به تدریس در سطح دبیرستان پرداختم. از این رو با شما در مقام شخصی بیگانه سخنرانی می کنم. اما شما ممکن است یک یا دو نکته را در آنچه که بیان می کنم، بیابید که ممکن است برای شما در مورد حرفه و کارتان مفید باشد.
هدف آموزش ریاضی در مدرسه ابتدائی (دبستان) چیست؟ بهتر است این سوال طی را در نظر بگیرید که هدف از تحصیلات چیست؟ و سوال بهتر آن است که : ایا آنچه که مردم به طور کلی فکر می کنند هدف تحصیلات می باشد؟ در ابتدا نظرات والدین را جویا می شویم.
همسایه شما آقای اسمیت پسری به نام جیمی دارد، او بر خلاف جیمی دانش آموز ترک تحصیلی می باشد . او اظهار می دارد که اگر جیمی از مدرسه ترک تحصیل کند، هرگز شغل مناسبی بدست نخواهد آورد. بنابراین به گفته اقای اسمیت و همه اسمیت های دیگر مردم هدف از تحصیل ، خود را برای شغل آماده کردن. آماده شدن بچه ها برای بدست آوردن وسیله امرار معاش می باشد.
اما دیدگاه جامعه در این مورد چیست؟
دیدگاه جامعه همانند نظرات والدین و همه مردم می باشد. جامعه، کشور، دولت و شهر همه می خواهند افراد وسیله امرار معاش بدست آورند و مالیات را بپردازند و به کمک جامعه متکی نباشند. به همین دلیلی نیز جامعه تحصیل را به منظور آماده کردن جوانان برای داشتن شغل می خواهد.
اگر والدین کمی بیشتر فکر کنند و جامعه نیز کمی بیشتر بررسی کند، تا حدی این هدف را می توان تغییر داد . والدین منطقی یعنی اقای اسمیت معقول، می خواهد که پسرش جیمی شغلی داشته باشد که کاملاً متناسب با او باشد . او درامد بیشتر خواهد داشت و احساس خرسندی بیشتری خواهد کرد. راستی، این امر همچنین هدف جامعه می باشد یعنی اینکه شما از یک سو شغلی دارید و مردم از سوی دیگر شغلهایی دارند و شما می بایست برای افراد چنین شغلهایی را تخصیص دهید که کاملاً و حتی الامکان با آنها تناسب داشته باشد که‌انها بیشترین بازده و کارایی را به وجود آورند. یا حتی بهتر از آن که در کل به مجموع این شادی بایستی بیشترین باشد . آنچه که تحصیل می تواند برای این هدف انجام دهد، چیست؟ نکته این است که زمانیکه بچه به سن تحصیل می رسد ، شما هنوز نمی دانید که چه شغلی بعدها خواهد داشت. و شما نمی دانید و برای چه شغلی کاملاً و دقیقاً مناسب باشد، یا تا حد امکان با او تناسب دارد. از این رو چه کاری را می بایست انجام دهید؟ ما بایستی بچه ها را چنان آماده کنیم که‌انها بتوانند شغلی را از میان کلی شغلهای ممکن انتخاب کنند. آنها باید دیدگاه و نظری از کل دنیای پیرامون خود را داشته باشند تا تشخیص دهند که برای کدام یک از این شغلها کاملاً مناسب می باشند. شما می توانید این کار را با روش های زیادی بیان کنید . من این تعبیر ذیل را دوست دارم:
تحصیلات می بایست تمام قوه ابتکار درونی کودک را رشد دهد.
بنابراین دو نوع هدف از تحصیلات داریم. اهداف تنگ نظرانه و سودمند و خوب. تحصیلات می بایست افراد قابل استخدام یعنی افرادی که بتوانند شغلی را اجرا کنند ، بیرون دهد. اما هدفی بالاتر رشد تمام قوه ابتکار رشد کودک می باشد تا بتواند برای آن شغلی که تا حد امکان با او تناسب دارد، انجام وظیفه کند . پس هدف عالی تر ، که آن را این چنین اظهار می دارم رشد تمام قوه ابتکار درونی کودک می باشد.
حال، پیشنهاد شما در مورد آموزش ریاضیات چیست؟
ریاضیات در دوره ابتدایی هدفی تنگ نظرانه و خوب دارد که نسبتاً در تحصیلات ابتدایی باز و آشکار می باشد. فردی که کاملاً بی سواد باشد در جامعه ای مدرن مناسب استخدام نمی باشد . هر شخصی می بایست بتواند بخواند و بنویسید و کمی حساب یا شاید کمی بیشتر انجام دهد. در نتیجه، هدف تنگ نظرانه و مفید تحصیلات ابتدایی هم آموزش مهارت حساب کردن یعنی جمع، تفریق ، ضرب، تقسیم و شاید کمی بیشتر، هم آموزش کسرها ، درصدها میزان و درجه بندی، شاید حتی کمی بیشتر می باشد. هر کسی می بایست از چگونگی اندازه گیری طول، مساحت ها ،‌حجم ها آمادگی داشته باشد.
هدف تنگ نظرانه و مفید تحصیلات ابتدایی این مهارت‌ها می باشد ـ یعنی این دانش را انتقال دهیم و نباید ان را فراموش کنیم.

دانلود تحقیق اصول سرپرستی روابط عمومی (پرورش مهارتهای سرپرستی)

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق اصول سرپرستی روابط عمومی (پرورش مهارتهای سرپرستی) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:25

فهرست مطالب:

اصول سرپرستی روابط عمومی (پرورش مهارتهای سرپرستی)

رشد و رهبری در اسلام
رشد و رهبری
تعریف رشد
رشد ملی
رشد فردی و اخلاقی
مدیریت حافظه
رشد در عبادت
فوق نبوت و امامت
اصول ضرورت رهبری
رهبری رسول اکرم (ص)
ضرورت مطالعة سیرة انبیاء
وظایف خاص رهبر
دستورهای اسلام در مورد رهبری

مقدمه :
مدیران در تمامی سطوح سازمانی و در کلیة سازمانها وظیفة بنیادی طراحی و پویا نگهداشتن محیطی را بر عهده دارند که در آن ، افراد با همکاری همدیگر ، بتوانند مأموریت ها و هدفهای معنی را به اجرا درآورند .
اجرای این مهم ، نیاز به توانایی ها ، مهارتها و دانشهایی دارد . هدف از تهیه این جزوه تلاش به منظور اشنایی هر چه بیشتر اینجانب با اصول سرپرستی می باشد لذا با راهنمایی استاد ارجمند جناب آقای افشار تلاش گردیده تا با مفهوم رشد و رهبری از دیدگاه اسلام آشنا شده و بر اهمیت جلب همکاری روانها و حرکت درآوردن آنها به سوی هدفی مقدس و عالی تأکید گردد .
 
رشد و رهبری در اسلام

هنگامی که صحبت از جامعه است و اجتماع انسانی ، به دلیل ماهیت موجوی انسان که مخلوقی است جامعه زی ، مباحثی به میان می آید که به چگونگی ادارة اجتماع انسانی مربوط می شود . اسلام دینی است جاودانی و فراگیر و برای همة شئون زندگی مردم ، در مورد رهبری و مسئولیت هایش سرشار از ایات و احادیث است و سیره زندگی پیامبر (ص) و معصومین (ع) نیز خود ،‌نمونه هایی (الگوهایی) در این زمینه خواهند بود . اسلام همة توجه خود را به رهبران معطوف ننموده ، بلکه فرد فرد مسلمانان را نیز مسئول می داند و با این نگرش وسیع و عمیق ، نه گرفتار اصالت فرد شده ونه اصالت اجتماع ، بلکه به هر دو وجه امعان نظر داشته است ولی مسئولیت رهبران را بیش از شهروندان می داند . روایتی از پیامبران (ص) نقل شده که فرمودند : « دو گروه هستند که هر گاه صالح باشند ، امت نیز صالح خواهد بود و اگر فاسد شوند ، امت فاسد خواهد شد و آن دو گروه علما و امیران جامعه اند . » از این روایط چنین استنباط می شود که مسئولیت کسانی که رهبری فکری مردم را به عهده دارند (علما و دانشمندان ) و نیز افرادی که مسئولیت های نظام ، اعم از اجرایی و غیر آن را پذیرا شده اند ، بسیار سنگین و در چگونگی ادارة جامعه و حتی روش زندگی مردم تعیین کننده است .
شاید این سوال پیش بیاید که در اسلام چرا ، هم «افراد» مسئول هستند و هم «گردانندگاه حکومت»؟ در پاسخ باید خلقت انسان را یاد آور شد که گونه ای است که «اختیار و اراده» از خصوصیات بارز او و یکی از شاخه های تعیین کنندة تفاوت این مخلوق برتر عالم خلقت و حیوانات خواهد بود . بنابراین خداوند آفریننده ، با افزایش چنین موجودی هرگز او را عبث نیافریده و او را رها نکرده تا از این خصلت خود ، یعن اختیار اراده ، هر طور که مایل است استفاده کند . در مقابل از او مسئولیت خواسته است ، مسئولیت در قبال خود و مسئولیت در قبال جامعه که در آن زندگی می کند و حتی جامعه جهانی . در اسلام هیچ کس حق ندارد حتی به خودش ضرر بزند . مسئولیت تا به این حد است و اینچنین ، اختیار او مهار و در مسیر بهبود ، رشد و تکامل جهت دار شده است . خداوند برای این صیرورت و این شدن و به سوی تعالی رفتن ، مجموعه دستورهایی را در کتابی جاودانی به نام قرآن بر مردم عرضه نموده و خود می فرماید : «ولیکن افرادی ربانی باشید به واسطه آنکه کتاب خدا را پیوسته آموزش می دهید و به واسطه آنکه پیوسته انس و رجوع دایمی به قرآن دارید . » (آیه 79 ، سوره آل عمران) خداوند با بیان این آیه به مسلمانان می فرماید که به این کتاب باید همچون یک کتاب درسی نگاه کرد . باید از آن چیز یاد گرفت و آن را آموزش داد و از طریق انس دایمی با ان ، به انسانهایی ربانی – کمال یافته در روح و روان شخصیت – تبدیل شد .
اسلام با وجود همة تأکیدها برفرد و مسئولیت های او ، مدیران نظام اسلامی را نیز مسئول ایجاد جامعه ای می داند که در آن زمینه های رشد شعور و آگاهی مردم فراهم باشد . در چنین فضایی مردم بصیرت و بهره گیری از خرد ، اختیار و اراده خویش ، در جهت بهبود و رفاه مادی و معنوی خود استفاده خواهند برد . در قرآن کریم چنین آمده :
1-    خداوند آگاه و بصیر است . (آیه 1 ، سوره مجادله)
2-    نظام طبیعت بر اساس آگاهی خلق شده و بر همین اساس نیز اداره می گردد (آیه 41،سوره نور)
3-    قرآن و سایر کتابهای آسمانی بر اساس تنظیم شده اند که بصیرت آور و آگاه کننده اند . (آیه 104 ، سوره انعام )
4-    بصیرت و آگاهی  ، از صفات بارز انسانی و جدا کنندة او از حیوان است .
تأمل در ایم واقعیات ، مسئولیت افراد را در جهت رشد و تکامل فردی و همچنین مسئولیتهای رهبری و مدیریت ، در ایجاد جامعه ای آگاه و بصیر مشخص می سازد .
با ذکر این مقدمه تلخیصی از گفتار استاد شهید مطهری با عنوان «رشد و رهبری در اسلام» ارائه گردد .
 
رشد و رهبری
استاد شهید مطهری
الف- رشد (قدرت میریت)
رشد ، کلمه ای است که از قرآن مجید گرفته شده است . قرآن مجید در مورد کودکان بی سرپرست که دارای ثروت هستند این اصزلاح را به کار برده است . در مورد یتیمان می فرماید : یتیمانی که سرپرست خود را از دست داده اند و مملوک و ثروتی دارند تا زمانی بلوغ بر آنها قیمومت کنید و ثروتشان را در اختیارشان قرار ندهید . البته بلوغ ، شرط لازم لازم است ولی کافی نیست زیرا علاوه بر بلوغ ، «رشد» لازم است . به تغییر قرآن : برای آنکه ثروتشان را در اختیارشان قرار دهید ، رسیدن به حد بلوف طبیعی یعنی بلوغ جنسی کافی نیست ، زمانی که رشد در آنها احساس شد ، می توان ثروت را در اختیارشان قرار دارد . در فقه و سنت اسلامی نظیر همین مطلب در مورد ازدواج آمده است . در فقه اسلامی محرز و مسلم است که برای ازدواج ، تنها عقل و بلوغ ، کافی نیست یعنی یک پسر به صرف اینکه عاقل و بالغ است نمی تواند با دختری ازدواج کند. چنانکه برای دختر نیز عاقله بودن و رسیدن به سن بلوغ دلیل کافی برای ازدواج نیست ، علاوه بر بلوغ و علاوه بر عقل ، رشد لازم است . عقل غیر از رشد است و مسئله دیگری است . افراد یا عاقل اند یا مجنون . عاقل ها به دو دسته تقسیم می شوند : یا رشیدنده یا غیر رشیدنده . یعنی انسان عاقل و بالغ ممکن است رشید باشد و ممکن است غیر رشید باشد .