لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه14
تولد مولانا
مولانا جلال الدین در سال 604هـ. در بلخ به دنیا آمد. مقدمات علوم را ابتدا نزد پدر فرا گرفت وسپس پدر تعلیم فرزند را به سید برهان الدین محقق که از مریدان وی بود ودرفضل وکمال شهرت داشت، واگذار کرد. مولانا بیشتر علوم وفنون را ازوی آموخت. چنانکه گفتیم در هجده یا نوزده سالگی به همراه پدر به قونیه آمد. یک سال پس از فوت پدر در سال 629هـ. که 25 سال داشت برای تکمیل تحصیلات خود به شام رفت. در آن روزگار دمشق و حلب از مراکز عمده علمی شمرده می شدند. ابن جبیر که در سال 587هـ. سفری به دمشق داشته می نویسد که در دمشق بیست دارالعلوم بزرگ دایر بود.الملک الظاهر پسر سلطان صلاح الدین از عطایای قاضی ابوالمحاسن در سال 561هـ چند مدرسه در حلب تاسیس کرد و از آن تاریخ حلب نیز چون دمشق شهری علمی شد.
مولانا ابتدا به حلب رفت و در دارالاقامه (شبانه روزی) مدرسه حلاویه منزل کرد.
کسب فیض از سید برهان الدین
چون پدر مولانا وفات یافت، سید برهان الدین در ترمذ بود. خبر رحلت بهاء الدین را شنید، به راه افتاد و به قونیه آمد. مولانا در آن هنگام در لارنده بود. برهان الدین نامه یی به مولانا نوشت وآمدن خود را به وی خبر داد. مولانا به قونیه آمد. مراد ومرید همدیگر را در قونیه زیارت کدرند و در آغوش کشیدند ودیرزمانی بیخود شدند. چون به خود آمدند سید خواست که مولانا را بیازماید. او را همه علوم کامل یافت و فرمود که حال علم باطن مانده است که امانت پدر شما پیش من است. من آن را باید به شما بسپارم. نه سال سلوک در طریقت را به وی تعلیم داد. به گفته بعضی مولانادست ارادت به سید داد. مطالبی که نوشتیم همه در مناقب العارفین آمده است. مولانا در مثنوی از سید چنان نام برده است که مریدی پاکدل از مرشد ومراد خود نام می برد. اما هنوز بقایای علوم ظاهر در وجود مولانا ظاهر داشت، چنانکه علوم دینی تدریس می کرد، وعظ می گفت و فتوی می داد. از سماع و موسیقی جدا پرهیز می کرد. در حقیقت دوره دوم زندگی مولانا پس از دیدار با شمس تبریزی آغاز می شود وما این بحث ار به تفصیل بیان خواهیم کرد.
آغاز شاعری مولانا
هر چند که نویسندگان تذکره ها صراحت ندارند، ولی از قراین بر می آید که پیش با شمس الدین، ذوق و قریحه شاعرانه در وجود مولانا پنهان بود، چنانکه آتش در درون سنگ پنهان است. گویی دوری شمس ،جرقه یی بود که سبب شد غزلهای خروشان چون شراره زبانه کشد و چنانکه خواهیم گفت مثنوی از همان روز آغاز شد[1].
در همان زمان بایجو سردار هلاکو به قونیه حمله کرد[2]سپاهیان شهر را محاصره کردند. مردم شهر پیش مولانا آمدند و فریاد برآوردند و داد خواستند. مولانا از دروازه شهر بیرون آمد و بر سر تپه یی که چادر بایجو را در دامنه آن تپه زده بودند، به نماز ایستاد. سپاهیان خواستند که مولانا را تیرباران کنند اما دستهایشان بسته شد ونتوانستند کمانها را بکشند. بر اسبان سوار شدند و به بالای تپه تاختند اما هیچ اسبی قدمی پیش ننهاد.
مولانا که از دوری شمس آرام و قرار نداشت، روزی با شور وحالی عجیب از مقابل دکان صلاح الدین زرکوب گذر می کرد. صلاح الدین در دکان خود به زرکوبی مشغول بود. از صدای چکش زرکوبی ، مولانا ناگهان جستی زد و به سماع پرداخت. صلاح الدین چون دید که سماع مولانا به ضربه چکش است از کوبیدن نایستاد و از تلف شدن زر نیدیشید. بعد از زمانی خداوندگار شیخ صلاح الدین را از دکان برگرفت وبیرون آمد. او نیز مدتی با مولانا سماع کرد. از وقت ظهر تا نزدیک نماز مغرب سماع کردند.مولانا این غزل را آغاز فرمود:
یکی گنجی پدید آمد در آن دکان زرکوبی
زهی صورت زهی معنی زهی خوبی زهی خوبی
صلاح الدین کار و بار و دکان را رها کرد و درحلقه بیکاران نگین کار شد و از آن عنایت مشهورجان گشت. او ابتدا مرید سید برهان الدین محقق بود، از این رو هم مرشد مولانا و هم مرید مرید پدر او بود.[3]
[1] -مثنوی اندکی پیش از سال 656 هـ. یعنی در زمان حیات صلاح الدین زرکوب آغاز شده است نه در سال 645هـ. که مرحوم شبلی قید کرده است.
[2] -نام این سردار را به شبلی باجوخان آورده در تاریخ مغول مرحوم عباس اقبال بایجو است وبایجو در سال 641هـ به قونیه حمله کرده در آن سال شمس هنوز قونیه نیامده بود (مولانا جلال الدین پیشین ،ص 37)
[3] -نوشته مولف با عین مناقب العارفین تلفیق شده است.
تحقیق در مورد مولانا جلال الدین
