دانلود پایان نامه دکترای عمومی بررسی میزان آگاهی، بینش و عملکرد پزشکان عمومی مراجعه کننده به سمینارهای بازآموزی شهر تهران در مورد روشهای پیشگیری اضطراری از بارداری (EC) با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 80
چکیده
باوجود دسترسی به روشهای مؤثری که در زمینة جلوگیری از باروری وجود دارد ، بسیاری از حاملگی ها غیر برنامه ریزی شده و ناخواسته می باشد. برای زنانیکه در معرض یک مقاربت محافظت نشده قرار میگیرند روشهای پیشگیری اضطراری مؤثری وجود دارد که بسیار کارآمد می باشند. ولی متأسفانه بخاطر اطلاعات ناکافی افراد نسبت به موضوع استفاده لازم از این روشها نمی شود. از آنجا که پزشکان خانواده و عمومی به عنوان مرجعی برای کسب اطلاعات مردم در این زمینه می باشند. در یک مطالعه مقطعی از پزشکان عمومی مراجعه کننده به سمینارهای بازآموزی به روش نمونه گیری آسان از طریق پرسشنامه با حجم نمونه 400 نفر در مورد آگاهی ، بینش و عملکرد نسبت به روشهای پیشگیری اضطراری از بارداری Emergency contraception مورد تحقیق قرار گرفت . در این تحقیق 100% پزشکان EC را شنیده بودند در حالیکه 14% کاندوم را جزء روشهای EC می دانستند، 32% افراد IUD و 83% افراد HD))OCP را جزء روشهای EC می دانستند. 7% پزشکان معتقد بودند روشهای هورمونی Emergency Hormonal contraception(EHC) بدون عارضه است . در حالیکه عوارضی تهوع و استفراغ 87% ،خونریزی و لکه بینی 63% ،ترومبو آمبولی 31% ، سردرد 70% توسط بقیه ذکر شدند. 14% افراد به میزان تأثیر واقعی EHC واقف بودند ،83% به درستی می دانستند EHCمنع مصرفی ندارد . 40% افراد مدت اثربخشی را 72 ساعت می دانستند . 39% پزشکان EHC را به مراجعین خود توصیه نمی کردند. 62% در صورت لزوم برای خود EC استفاده می کردند. 41% پزشکان معتقد بودند جامعه دسترسی گسترده به روشهای EC داشته باشد ،41% دسترسی را کاملاً محدود و کنترل شده می خواستند . 71% از نظر شرعی روشهای EC را مجاز و 7% غیر مجاز می دانستند ،50% معتقد بودند فقط پزشکان باید EC را تجویز نمایند.
در بررسی بعمل آمده آگاهی با سن ، ازدواج و سابقة طبابت ارتباط معنی داری داشت (P<0/0001) . آگاهی با کاهش سن و کاهش سابقة طبابت بیشتر می شد، همچنین آگاهی افراد مجرد بیشتر بود و
آگاهی با جنس ارتباطی نداشت.5/40 % افراد بدرستی می توانستند به مراجعین خود یک روش مؤثر EC را پیشنهاد و طریقه مصرف آن را بیان نمایند.
عملکرد افراد با سن ،سابقه طبابت و جنس ارتباط معنی داری داشت (P<0/001). افراد جوان با سابقة طبابت کمتر عملکرد بهتری داشتند. همچنین عملکرد خانم ها برخلاف آگاهی نسبت به آقایان بهتر بود. عملکرد با وضعیت تأهل ارتباط معنی داری نداشت (P=0/97). همچنین بینش افراد با سابقة طبابت ،سن ، جنس و وضعیت تأهل ارتباط معنی داری نداشت .
از نتایج این تحقیق مشخص شد بسیاری از پزشکان نمی توانند بخوبی و دقیق و کامل نسبت به EC به مردم اطلاعات بدهند و یا آنرا تجویز نمایند. لذا به مسئولان امر توصیه می شود که نسبت به آموزش پزشکان در مراکز بازآموزی در مورد EC توجه و تأکید بیشتری شود.
بیان مسئله:
علیرغم دسترسی به روشهای بسیار مؤثری که در زمینة جلوگیری از بارداری استفاده میشود بسیاری از حاملگیها غیر برنامهریزی شده و ناخواسته هستند. که در این موارد میزان سقط جنایی افزایش مییابد.1 شانس حاملگی در یک مقاربت محافظت نشده میتواند به اندازه باشد.1 برای زنانیکه در معرض مقاربت محافظت نشده قرار میگیرند، برای مثال به کار نبردن روشهای پیشگیری، پاره شدن کاندوم، فراموش نمودن خوردن قرصهای جلوگیری اضطراری از بارداری و یا تجاوز جنسی، روشهای جلوگیری از بارداری اضطراری برای جلوگیری از حاملگی ناخواسته توصیه میشود.1
طبق آمار موجود در آمریکا 60% حاملگیها ناخواسته است که نیمی از آنها منجر به سقط میشود.2 طبق برآورد who هر ساله 200000 زن یعنی هر 3 دقیقه یک زن جان خود را در اثر سقط و عوارض آن از دست میدهد و 99% این مرگ و میرها و عوارض در کشورهای در حال توسعه رخ میدهد.3 اگر هر زن در معرض یک مقاربت محافظت نشده از روشهای جلوگیری اضطراری از بارداری استفاده کند، مقدار حاملگی ناخواسته تا کم میشود. تخمین زده میشود که اگر پیشگیری اضطراری از بارداری (EC) به صورت گسترده در آمریکا به کار گرفته میشد میتوانست از 7/1 میلیون بارداری ناخواسته که منجر به 8/0 میلیون ختم به روش سقط شد جلوگیری کند.4
عوارض بالای حاملگی ناخواسته و سقطهای غیرقانونی ناشی از آن و توجه به این نکته که تنظیم خانواده یکی از اولویتهای سیستم بهداشتی کشور میباشد، لزوم آگاهی جمعیت در سنین باروری کشور از Morning after pills بعنوان گام دوم در برنامه بهداشت خانواده ایران میرساند تا در مواقع لزوم با استفاده از این روشها ریسک یک بارداری ناخواسته را به خود، خانواده و جامعه تحمیل نکنند.
مورد مهم دیگر بررسی سطح آگاهی و بینش و عملکرد پزشکان نسبت به EC به عنوان گروهی که مرجع افراد جامعه در مورد مشکلات بهداشتی میباشند و در بهبود سلامت جامعه نقش مهمی ایفا مینمایند میباشد.
روشی که اکثراً در جلوگیری اضطراری از بارداری استفاده میشود رژیم Yuzpe است. روشی که متخصصین زنان و مامایی کانادا برای اولین بار ابداع کردند. رژیمYuzpe شامل 200 (میکرو گرم) اتنیلاسترادیول همراه mgr 2 (میلیگرم) نورژسترول یا mg1 (میلیگرم) لوونرژسترول میباشد که به دو مقدار مساوی تقسیم میشود. و به فاصله 12 ساعت استفاده میگردد. رژیم Yuzpe باید هر چه زودتر تا 72 ساعت بعد از مقاربت محافظت نشده مصرف گردد.5 رژیم دیگری که به کار برده میشود، خوردن یک قرص 750 میکروگرم لوونرژسترول هر چه زودتر در عرض 72 ساعت پس از مقاربت محافظت نشده و تکرار آن در 12 ساعت بعد، یا به جای آن از 25 قرص Mini pill که معادل همان 750 میکروگرم است برای هر روز استفاده کرد.5
البته ممکن است جذب هورمون هنگامی که تعداد زیادی قرص مصرف شود کمتر شود. پزشکانی که با تصمیم برای تجویز EC روبرو میشوند در مورد تجویز آن مشکل دارند. که علت آن آموزش ناکافی درباره چگونگی مصرف آن است. پزشکانی که در این مورد کار کردهاند از نقص دانش تجربی خود آگاهند و علاقمند به بهبود دانش خود میباشند.6
در یک مطالعه درباره EC در کارولینای شمالی در رابطه با بینش و عملکرد پزشک و مراقبت اولیه در سال 2001 انجام شد ]بررسی کایزر (1997) نشان داد که کمتر از 40% پزشکان خانواده به بیماران درباره دسترسی به EC اطلاعات میدهند و اطلاعات ناقص پزشکان و جامعه دلیل اصلی بهرهبرداری ناکافی از این روش بود.[
در این بررسی در کارولینای شمالی 72% پاسخدهندگان گفتند که اطلاعاتی به بیمار در مورد EC نمیدهند. 45% هرگز EC پیشنهاد نکرده بودند و 49% فقط 4-1 بار در سال گذشته پیشنهاد مصرف داده بودند. متاسفانه درکشورماهنوز پژوهشی در مورد آگاهی ، بینش وعملکرد پزشکان عمومی نسبت به EC انجام نشده است . از آنجا که سقط درکشور ماغیرقانونی غیرشرعی است تنهاراه جلوگیری از بارداری در موارد وقوع مقاربت محافظت نشده روش پیشگیری اضطراری از بارداری می باشد . پزشکان عمومی نقش بسزایی در گسترش استفاده از روش های مذکور دارند.
42% فقدان یا نقص دانش خود را دلیل عدم تجویز برمیشمردند.7
فایل کامل پایان نامه " بررسی مقایسه میزان وسوسه ، اضطراب و افسردگی در افراد وابسته به مواد ، و درمان شده به دو روش متادون درمانی و NA " بصورت word و قابل ویرایش ، در 107 صفحه با رفرنس نویسی درون متنی (APA) و منابع کامل
منبعی کاملا کاربردی و مفید برای کارهای تحقیقاتی و پایان نامه ای
این فایل که وقت زیادی برای آن صرف شده و با نمره عالی 17.75 از 18 نمره را کسب کرده ، فقط با قیمت 79/000 تومان قابل خریداری می باشد
در زیر فهرست مطالب آن ارائه می شود:
فهرست مطالب
عنوان صفحه
9-1- تعریف مفاهیم عملیاتی متغیرها 7
فصل دوم:ادبیات نظری و پیشینه پژوهش... 10
3-2- تبیین های روان شناختی.. 13
4-2- تبیینهای زیست شناختی.. 16
8-2- دیدگاه کنش متقابل گرایی.. 22
4-1-10-2- رهایی از زندگی عادی.. 27
5-1-10-2- انگیزه های درمانی.. 27
1-1-11-2- اثرات ناشی از جایگزینی متادون با مواد مخدر. 34
1-12-2- تحقیقات انجام شده درخارج.. 39
2-12-2- تحقیقات انجام شده در داخل.. 41
3-3- جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه. 46
4-3- روش ها و ابزار جمع آوری اطلاعات و ویژگیهای پرسشنامه ها 46
5-3- پایایی و روایی پرسشنامه های تحقیق.. 47
5-3- روش های تجزیه و تحلیل آماری داده ها 49
1-2-4- توصیف داده های سن افراد مورد مطالعه. 52
2-2-4- توصیف داده ها تحصیلات گروههای مورد مطالعه. 54
3-2-4- محاسبه ی پیش فرض آزمون کولموگروف-اسمیرنوف(نرمال بودن)(KS): 56
3-4- تبیین و تحلیل فرضیه ها 57
فصل پنجم: بحث،نتیجه گیری و پیشنهادات... 69
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول(1-3) ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه ها 48
جدول(2-3) آمار توصیفی داده های پرسشنامه ها 49
1-4- توزیع فراوانی سن گروههای مورد مطالعه. 53
2-4- جدول میزان تحصیلات گروههای مورد مطالعه. 55
3-4- بررسی نرمال بودن داده ها با استفاده ازآزمون کولموگروف-اسمیرنوف... 56
جدول5-4- اطلاعات اثباتی فرض اول. 58
جدول6-4- اطلاعات اثباتی فرض دوم. 59
جدول7-4- اطلاعات اثباتی فرض سوم. 61
جدول8-4- اطلاعات اثباتی فرض چهارم. 63
جدول9-4- اطلاعات اثباتی فرض پنجم. 65
جدول10-4- اطلاعات اثباتی فرض ششم. 67
5-3- جدول پایایی پرسشنامه وسوسه گروه NA.. 81
6-3- جدول پایایی پرسشنامه اضطراب گروه NA.. 82
7-3- پایایی پرسشنامه افسردگی گروه NA.. 83
8-3- پایایی پرسشنامه وسوسه گروه متادون. 84
9-3- پایایی پرسشنامه اضطراب گروه متادون. 85
10-3- پایایی پرسشنامه افسردگی گروه متادون. 86
4-4-جدول داده های توصیفی تحلیل واریانس... 87
5-4- جدول آنالیز واریانس... 87
6-4- جدول آمار توصیفی آزمون T-Test 88
7-4- جدول سطح معنی داری T-Test 88
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
1-4- نمودار فراوانی سن گروههای مورد مطالعه. 54
2-4- نمودار میزان تحصیلات گروههای مورد مطالعه. 56
فقط 79/000 تومان
مقدمه :
اگر چه موضوع مدیریت همزاد زندگی انسان بوده و از آغاز پیدایش با او بوده است اما در جهان امروز به علت گسترش سازمانها و افزایش ، پیچیدگی ، تراکم تکنولوژی و نیازها مورد توجه خاص قرار گرفته است. مدیریت در قرن حاضر به عنوان یک علم از جمله علوم کاربردی است و با عنایت به اهمیت این علم در اداره و رهبری سازمانها ، میتواند نقش اساسی را در بهبود و موفقیت سازمان ها بر عهده داشته باشد .
امروزه ، سرعت ، قدرت عمل و تنوع فرآورده های انسانی و صنعتی نیاز به نیروی هماهنگ کننده و مدبری بنام مدیر دارد، تا بتواند با برنامه ریزی کوتاه مدت و بلند مدت ، بین همه اجزاء امکانات موجود و نیروهای سازمان هماهنگی و وحدت ایجاد کند. ( میر کمالی – سال 1373ص 15 )
آموزش و پرورش از یک سو به عنوان یک نهاد اجتماعی جلب و از سوی دیگر با مطرح شدن نظریه 3 مایه انسانی و ارزش اقتصادی آموزش و پرورش تعلیمات رسمی هر جامعه نوعی سرمایه گذاری تلقی می گردد، که بازدهی آن با نحوه آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت ارتباط کامل دارد.
آموزش و پرورش در جوامع مختلف میتواند با اتخاذ تدابیر و سیاستهای مناسب ضمن تحکیم و گسترش ارزشهای آن با ایجاد تغییرات رفتاری ، نوسازی ارزشهای حاکم بر جامعه را نیز ترویج نماید.
امروزه نقش مدرسه که یکی از اصول بخش های آموزش و پرورش است با اهداف دوره های گذشته اختلاف زیادی دارد، زیرا اجتماع امروز از مدرسه به عنوان یک موسسه تربیتی انتظار دارد که ضمن ایجاد تربیت اجتماعی دانش آموزش ، بتواند در پرورش افراد سازنده جهت رفع نیازهای جامعه نیز همت گمارد . بنابراین مدیریت بر حسن اجرای برنامه های آموزشی و پرورشی و ارزیابی عوامل مربوط از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و لازم است که مدیران مدارس از اصول و فنون تعلیم و تربیت از یک طرف ، و از اصول و فنون مدیریت از طرف دیگر اطلاعات کافی داشته باشد. همین امر باعث شده است که صاحب نظران مدیریت آموزشی در نوشته ها و گفته های خود ، مدیریت آموزشی را به عنوان پر اهمیت ترین مدیریت ها معرفی نماید.
آنچه که مطرح شد اهمیت ویژه مدیریت در آموزش و پرورش و نقش برجسته مدیر در مدرسه را روشن میسازد . لذا افردای باید در راس موسسات آموزشی قرار گیرند که دارای آگاهی ها و مهارتهای لازم در زمینه مدیریت باشند.
در بین علمای مدیریت وجود حداقل سه مهارت در فرا گرد مدیریت تشخیص داده شده است. رابرت کاتز این سه مهارت را با عنوان های مهارت فنی ، مهارت انسانی و مهارت ادراکی تعریف نموده و ارزش نسبی هر کدام را بر شمرده است.
بنابراین تعریف سرپرستان در سطوح پایین تر به مهارت فنی قابل ملاحظه ای نیاز دارند، ولی مدیران در سطح بالا به مهارت ادراکی بیشتری نیازمندند. در حالیکه در شاخص مشترکی که در همه سطوح مدیریت اهمیت دارد و در واقع فصل مشترک هر نوع مهارتی است، مهارت انسانی است. ( علاقه بند 1373 – ص 101 )
در مهارت فنی دانستن و توانستن مطرح است. علم ، دانستن است و هنر استفاده از آن ، توانستن ، علم موقعی مفید خواهد بود که کاملاً منطبق بر ارزش های حاکم بر فرهنگ یک جامعه باشد.
بنابراین مدیر خوب باید معتقد و مدبر بوده و آموزش های حرفه ای لازم را دیده باشد در مهارت انسانی حمایت ، مساعدت و تقویت در اجرای امور و همکاری کردن برای نیل به هدف مطرح است ، نه دستور دادن و ریاست کردن ، در مهارت ادراکی برنامه ریزی و خلاقیت مطرح است و هنر مدیر شناخت این توانائیهاست .
مدیران باید به دانش تخصصی مجهز باشند و دانش تخصصی عبارت است از دانشی که فرد را در یک رشته یا تخصصی کار بخصوصی آگاه و توانمند سازد . توان و آگاهی تخصصی سبب تقسیم کار و تخصصی شدن امور می شود . ( میر کمالی، 1374ص202)
بنابراین ضروریت دارد ویژگیها و نقاط قوت و ضعف مدیران واحدهای آموزشی مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد و جهت باروری و اثر بخشی آنان تلاش های لازم صورت پذیرد . این تحقیق به دنبال پاسخ این سوال است که مدیران دبیرستان های منطقه مرند تا چه حد از توانائیها و ویژگیهای کیفی مورد نظر برخوردار هستند.
تعداد صفحات :82
1ـ مقدمه
هدف از آموزش کمک به ارتقاء سطح یادگیری در دانشآموزان است. اما یادگیری موضوع مشخص واحدی نیست. بلکه تقریباً همه فعالیتهایی که ما در طول زندگی انجام میدهیم از تجارب یادگیریمان سرچشمه میگیرد. ما موضوعهای مختلف درسی و غیردرسی مانند ریاضی، ادبیات، هنر، علوم دینی و طرز معاشرت را یاد میگیریم. علاوه بر این ما عواطف مختلف را نیز یاد میگیریم. تهیه فهرست کاملی از آنچه که انسان در طول زندگی یاد میگیرد بسیار مفصل و شاید غیرممکن است. اما به طور کلی در مورد راهبردهای مختلف یادگیری به دو نوع از راهبردها یعنی راهبرد شناختی و راهبرد فراشناختی تأکید شده است. در سالهای اخیر شاهد پیشرفت عظیم روانشناسی پرورشی به سوی کشف این راهبردها یعنی راههای یاد گرفتن و مطالعه کردن بودهایم (سیف 1379).
در سالهای اخیر در مورد تأثیر راهبردهای شناختی و فراشناختی تحقیقات گوناگونی صورت گرفته است و سعی بر آن بوده است در مورد اهمیت و تأثیر هرکدام از راهبردها اطلاعات لازم به معلمان ارائه شود تا نحوه یادگیری به نحوه مطلوبتری امکانپذیر گردد. نخستین بار هارلو[1] (1949) مفهوم فراشناخت (دانستن درباره دانستن) را در یک رشته آزمایشی که با میمونها انجام داد مطرح ساخت. براون[2] (1978) فراشناخت را به دو صورت زیر معرفی کرده است:
1ـ آگاهی فرد از فعالیتها یا فرایندهای شناختی خود
2ـ روشهای مورد استفاده فرد برای تنظیم فرایندهای شناختی خودش.
به سخن دیگر، فراشناخت از یک سو شامل روشهای کنترل و نظارت بر یادگیری است. بنابراین آموزش راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی آموزش گیرندگان موثرتر از آموزش صرف راهبردهای شناختی میباشد (براون 1978).
2ـ بیان مسأله
سالهاست که روانشناسان تربیتی درصدد پاسخ دادن به این سؤالات هستند که چرا بعضی دانشآموزان نسبت به بعضی دیگر از نظر پیشرفت تحصیلی موفقترند؟ چه چیزی این تفاوتها را رقم میزند؟ برای پاسخ دادن به این سؤالات بررسی عواملی که تصور میشود موقعیت تحصیلی را تبیین میکنند ضرورت پیدا میکنند.
به مرور زمان روشن شده که کلید تبیین و پیشبینی موفقیت و کامیابی تنها استفاده از راهبردهای شناختی نیست. بسیاری از دانشآموزان با استفاده از راهبردی شناختی مشکلات زیادی در فراگیری مطالب درسی دارند، در حالی که دانشآموزان دیگر با تاکید زیادتر روی راهبردهای فراشناختی موفقیت تحصیلی بالایی را کسب کردهاند، و چه بسا افرادی را بشناسیم که با استفاده از راهبردهای شناختی درصد متوسط موفقیت تحصیلی را کسب کردهاند ولی با درنظر گرفتن راهبردهای فراشناختی به موفقیتهای زیادی در زندگیشان دست یافتهاند (سیف 1979).
طی چند دهه گذشته تلاشهای قابل ملاحظهای جهت تبیین و کشف عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی صورت گرفته. محققین در تبیین اهمیت راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی به نتایج قابل ملاحظهای دست یافتهاند و نشان دادهاند که چنانچه راهبردهای فراشناختی را برای پیشبینی پیشرفت تحصیلی به راهبردهای شناختی اضافه کنیم، پیشبینی پیشرفت تحصیلی به طور معناداری با احتمال بیشتری امکانپذیر میشود تا اینکه تنها از راهبردهای شناختی استفاده کنیم (بوتچر[3]، 1999).
تمام مسائل فوق نشان میدهد که توسل به راهبردهای شناختی برای تبیین پیشرفت تحصیلی کافی نیست، بنابراین این مسائل نشان دهنده این نکته است که عامل مهم دیگری غیر از راهبردهای شناختی وجود دارد که میتواند در پیشرفت تحصیلی یا به طور کلی در موفقیت موثر باشد که آن راهبردهای فراشناختی است. این دیدگاه این سؤالات را مطرح میکند که چه عوامل دستاندرکارند که برخی افراد دارای راهبردهای شناختی بالا در زندگی ضعیف عمل کنند و کسانی که راهبردهای شناختی متوسطی دارند در کمال تعجب به خوبی عمل میکنند.
تحقیقات نشان داده که در غالب موارد تفاوت در توانایی نهفته است که راهبرد فراشناختی نامیده میشود که شامل برنامهریزی، کنترل، نظارت و نظمدهی میباشد و این مهارتها را میتوان به کودکان آموخت تا در امر تحصیلی عملکرد بالاتری نشان دهند (دمبو[4] 1994). تعدادی از محققین براین باورند که علاقه به راهبردهای فراشناختی تا حدی واکنش به این باور است که راهبرد شناختی تنها کلید پیشرفت تحصیلی است. آنچه در این جا اهمیت دارد اظهارات ضد و نقیض طرفداران و منتقدان راهبردهای فراشناختی در زمینه توانایی این مفهوم در پیشبینی پیشرفت تحصیلی است (مایر[5] و سالووی[6]، 1999). لذا پژوهش حاضر در راستای همین تحقیقات به بررسی تاثیر راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی و همچنین استفاده توأم از این راهبردها در مقایسه با استفاده غیر توام از آنها در موفقیت تحصیلی دانشآموزان پسر و دختر مقطع متوسطه شهر و روستاهای گیلانغرب میباشد.
3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش
نظریههای راهبردهای فراشناختی مفهوم جدیدی است. هنوز هیچ کس نمیتواند دقیقاً بگوید که تفاوتهای میان دانشآموزان در طول تحصیلشان تا چه حد مربوط به راهبردهای فراشناختی میشود. اما دادههای موجود نشان میدهند که راهبردهای فراشناختی میتواند به اندازه راهبردهای شناختی و گاهی اوقات بیش از آن قدرت پیشبینی داشته باشد، و همچنین عدهای معتقدند راهبردهای فراشناختی را میتوان به کودکان آموخت و سطح آن را ارتقاء داد (دمبو، 1994).
از آنجایی که طیف وسیعی از جمعیت کشورمان را دانشآموزان تشکیل میدهند و در این راستا مشکلات آموزش و نحوه استفاده از راهبردهای متنوع آموزش در امر تدریس وجود دارد، ضروری بنظر میرسد که تحقیقات در مورد تاثیر بکارگیری روشها و راهبردهای مختلف در امر آموزش صورت گیرد تا کیفیت و آموزش ارتقاء یابد. و به همین جهت با توجه به تحقیقات انجام شده در خارج از کشور در مورد عامل فراشناخت به عنوان یک عامل مهم در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان لازم است این عامل به صورت عمیقتر مورد بررسی قرار گیرد. از طرف دیگر با توجه به وجود روشهایی جهت آموزش راهبردهای فراشناختی به معلمان و دانشآموزان لازم است این راهبردها مورد تاکید تحقیقات در زمینه آموزش و پرورش قرار گیرد. به عنوان مثال فلاول[7] (1995) علاقه پژوهشگران به فراشناخت را ناشی از اعتقاد به کاربردهای مهم آن در تعلیم و تربیت ذکر کرده است. وی سپس به نقل از بیکر[8] (1991) خاطرنشان میسازد که شواهد پژوهشی حاکی از وجود حداقل 9 مورد نارسایی فراشناختی در دانشآموزان ضعیفتر در مقایسه با دانشآموزان قویتر است. همچنین لفرانکو[9] (1997) میگوید مهمترین سهم فعلی روانشناس شناختی در روانشناسی تربیتی تاکید مجددی است که بر یادگیری چگونه یاد گرفتن (فراشناخت) میشود. او استدلال میکند که بهترین یادگیرندگان کسانی هستند که علاوه بر دانش در زمینههای خاص از دانش فراشناخت نیز برخوردار باشند. دانش فراشناختی یعنی اینکه فرد بداند چگونه کاری را انجام میدهد، چگونه مسائل را حل میکند، چگونه یاد بگیرد و حفظ کند، چگونه بفهمد و شاید مهمتر از همه چگونه این فعالیتها را زیر نظر داشته باشد، ارزیابی کند و هدایت نماید. بنابراین با توجه به نکات ذکر شده در فوق به نظر میرسد هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ کاربردی این موضوع در امر آموزش موثر واقع شود.
4ـ اهداف پژوهش
هدف کلی پژوهش: در این پژوهش سعی بر آن است که دریابیم در استفاده از راهبردهای فراشناختی و راهبردهای شناختی کدامیک برای پیشرفت تحصیلی دانشآموزان شهرستان گیلانغرب بهتر است و اینکه کدامیک معیار بهتری برای پیشرفت تحصیلی است.
اهدف جزئی پژوهش:
1ـ مقایسه دانشآموزان شهری با دانشآموزان روستایی در استفاده از نوع راهبردها
2ـ مقایسه دانشآموزان دختر با دانشآموزان پسر در استفاده از نوع راهبردها
5ـ سؤال و فرضیات پژوهش
1ـ5 فرضیات پژوهش
1ـ1ـ5ـ دانشآموزانی که از راهبردهای شناختی و فراشناختی بصورت توأم استفاده میکنند در مقایسه با سایر دانشآموزان موفقیت تحصیلی بیشتری دارند.
2ـ1ـ5ـ بین راهبردهای فراشناختی و راهبردهای شناختی رابطه مثبت معنیدار وجود دارد.
3ـ1ـ5ـ بین راهبردهای فراشناختی و موفقیت تحصیلی رابطه مثبت معنیدار وجود دارد.
4ـ1ـ5ـ بین راهبردهای شناختی و موفقیت تحصیلی رابطه مثبت معنیدار وجود درد.
6ـ1ـ5ـ بین دانشآموزان دختر و دانشآموزان پسر در استفاده از نوع راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی تفاوت معنیداری وجود دارد.
2ـ5ـ سؤال پژوهش
1ـ2ـ5ـ آیا بین دانشآموزان شهری و دانشآموزان روستایی در استفاده از نوع راهبرد شناختی و راهبرد فراشناختی تفاوت معنیدار وجود دارد؟
6ـ تعریف متغیرهای پژوهش
1ـ6 راهبردهای فراشناختی
تعریف مفهومی: آن دسته از راهبردهای یادگیری را گویند که نظارت بر راهبردهای شناختی را برعهده دارند و عبارتند از: دانش و کنترل خود و دانش و کنترل فرایند. دانش و کنترل خود شامل 3 بخش: تعهد، نگرش و دقت است و دانش و کنترل فرایند شامل 3 بخش: طرحریزی، ارزش سنجی و نظم بخشی میباشد (مارزینو و همکاران، 1989، ترجمه قدسی احقر، 1380، ص53)
تعریف عملیاتی: عبارت است از نمرهای که دانشآموزان در بخشهای مربوط به راهبردهای دانش و کنترل خود، دانش و کنترل فرایند در آزمون راهبردهای یادگیری کسب میکنند.
2ـ6 راهبردهای شناختی
تعریف مفهومی: آن دسته از راهبردهای یادگیری را گویند که فرد برای پردازش اطلاعات مورد استفاده قرار میدهد و عبارتند از: 1ـ راهبردهای تکرار و مرور ویژه تکالیف ساده و پیچیده 2ـ راهبردهای بسط ویژه تکالیف ساده و پیچیده 3ـ راهبردهای سازماندهی ویژه تکالیف ساده و پیچیده (وینشتاین و سایر، 1986، به نقل از هیسو، 1997، ص45).
تعریف عملیاتی: عبارت از نمرهای است که دانشآموزان در بخشهای مربوط به راهبردهای تکرار یا مرور، بسط یا گسترش معنایی و سازماندهی در آزمون راهبردهای یادگیری کسب میکنند.
3ـ6ـ پیشرفت تحصیلی
تعریف مفهومی: پیشرفت در برگیرنده استعداد و توانایی و کار دانشآموز است. این یک عنصر چندبعدی است. این عنصر به گونهای بسیار ظریف به رشد جسمی، اجتماعی، شناختی و عاطفی مربوط است. این عنصر منعکس کننده تمامیت دانشآموزان است، این عنصر به یک مورد خاص ارتباط ندارد، بلکه طی زمان و در طی زندگی دانشآموزان در مدارس عمومی و در سالهای دانشگاه و زندگی کاری خود را نشان میدهد (استنبرگ، 1993 به نقل از اسماعیلی، 1376، ص70).
تعریف عملیاتی: منظور از پیشرفت تحصیلی در این پژوهش میانگین نمرات پایان سال گذشته (83-1382) دانشآموزان شهری و روستایی شهرستان گیلانغرب میباشد.
4ـ6ـ استفاده توأم از راهبردهای یادگیری (شناختی و فراشناختی)
تعریف عملیاتی: منظور اینست دانشآموز در آزمون راهبردهای یادگیری از هر دو نوع راهبردها یادگیری (شناختی و فراشناختی) کسب کرده است مساوی و یا بیشتر از میانه باشد.
7ـ محدودیتهای تحقیق
هر تحقیقی دارای محدودیتهایی است که برطرف کردن آنها از عهدة محقق خارج میباشد. این تحقیق نیز از این امر مستثنا نمیباشد حال به ذکر این محدودیتها میپردازیم.
1ـ وجود موانع اداری (قسمت حراست) اداره آموزش و پرورش جهت صدور مجوز برای ورود به مدارس دخترانه که به علت عدم مراجعه مستقیم به مدارس دخترانه اجرای پرسشنامه با حضور مستقیم خود محقق نبوده است با این وجود مجری پرسشنامهها دستورالعمل اجرایی را به خوبی رعایت کردهاند.
2ـ عدم انگیزه کافی برخی از دانشآموزان برای همکاری با محقق. این موضوع باعث ناقص تکمیل شدن تعدادی از پرسشنامه و کاهش تعداد نمونه شد.
تعداد صفحات :82
1ـ مقدمه
هدف از آموزش کمک به ارتقاء سطح یادگیری در دانشآموزان است. اما یادگیری موضوع مشخص واحدی نیست. بلکه تقریباً همه فعالیتهایی که ما در طول زندگی انجام میدهیم از تجارب یادگیریمان سرچشمه میگیرد. ما موضوعهای مختلف درسی و غیردرسی مانند ریاضی، ادبیات، هنر، علوم دینی و طرز معاشرت را یاد میگیریم. علاوه بر این ما عواطف مختلف را نیز یاد میگیریم. تهیه فهرست کاملی از آنچه که انسان در طول زندگی یاد میگیرد بسیار مفصل و شاید غیرممکن است. اما به طور کلی در مورد راهبردهای مختلف یادگیری به دو نوع از راهبردها یعنی راهبرد شناختی و راهبرد فراشناختی تأکید شده است. در سالهای اخیر شاهد پیشرفت عظیم روانشناسی پرورشی به سوی کشف این راهبردها یعنی راههای یاد گرفتن و مطالعه کردن بودهایم (سیف 1379).
در سالهای اخیر در مورد تأثیر راهبردهای شناختی و فراشناختی تحقیقات گوناگونی صورت گرفته است و سعی بر آن بوده است در مورد اهمیت و تأثیر هرکدام از راهبردها اطلاعات لازم به معلمان ارائه شود تا نحوه یادگیری به نحوه مطلوبتری امکانپذیر گردد. نخستین بار هارلو[1] (1949) مفهوم فراشناخت (دانستن درباره دانستن) را در یک رشته آزمایشی که با میمونها انجام داد مطرح ساخت. براون[2] (1978) فراشناخت را به دو صورت زیر معرفی کرده است:
1ـ آگاهی فرد از فعالیتها یا فرایندهای شناختی خود
2ـ روشهای مورد استفاده فرد برای تنظیم فرایندهای شناختی خودش.
به سخن دیگر، فراشناخت از یک سو شامل روشهای کنترل و نظارت بر یادگیری است. بنابراین آموزش راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی آموزش گیرندگان موثرتر از آموزش صرف راهبردهای شناختی میباشد (براون 1978).
2ـ بیان مسأله
سالهاست که روانشناسان تربیتی درصدد پاسخ دادن به این سؤالات هستند که چرا بعضی دانشآموزان نسبت به بعضی دیگر از نظر پیشرفت تحصیلی موفقترند؟ چه چیزی این تفاوتها را رقم میزند؟ برای پاسخ دادن به این سؤالات بررسی عواملی که تصور میشود موقعیت تحصیلی را تبیین میکنند ضرورت پیدا میکنند.
به مرور زمان روشن شده که کلید تبیین و پیشبینی موفقیت و کامیابی تنها استفاده از راهبردهای شناختی نیست. بسیاری از دانشآموزان با استفاده از راهبردی شناختی مشکلات زیادی در فراگیری مطالب درسی دارند، در حالی که دانشآموزان دیگر با تاکید زیادتر روی راهبردهای فراشناختی موفقیت تحصیلی بالایی را کسب کردهاند، و چه بسا افرادی را بشناسیم که با استفاده از راهبردهای شناختی درصد متوسط موفقیت تحصیلی را کسب کردهاند ولی با درنظر گرفتن راهبردهای فراشناختی به موفقیتهای زیادی در زندگیشان دست یافتهاند (سیف 1979).
طی چند دهه گذشته تلاشهای قابل ملاحظهای جهت تبیین و کشف عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی صورت گرفته. محققین در تبیین اهمیت راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی به نتایج قابل ملاحظهای دست یافتهاند و نشان دادهاند که چنانچه راهبردهای فراشناختی را برای پیشبینی پیشرفت تحصیلی به راهبردهای شناختی اضافه کنیم، پیشبینی پیشرفت تحصیلی به طور معناداری با احتمال بیشتری امکانپذیر میشود تا اینکه تنها از راهبردهای شناختی استفاده کنیم (بوتچر[3]، 1999).
تمام مسائل فوق نشان میدهد که توسل به راهبردهای شناختی برای تبیین پیشرفت تحصیلی کافی نیست، بنابراین این مسائل نشان دهنده این نکته است که عامل مهم دیگری غیر از راهبردهای شناختی وجود دارد که میتواند در پیشرفت تحصیلی یا به طور کلی در موفقیت موثر باشد که آن راهبردهای فراشناختی است. این دیدگاه این سؤالات را مطرح میکند که چه عوامل دستاندرکارند که برخی افراد دارای راهبردهای شناختی بالا در زندگی ضعیف عمل کنند و کسانی که راهبردهای شناختی متوسطی دارند در کمال تعجب به خوبی عمل میکنند.
تحقیقات نشان داده که در غالب موارد تفاوت در توانایی نهفته است که راهبرد فراشناختی نامیده میشود که شامل برنامهریزی، کنترل، نظارت و نظمدهی میباشد و این مهارتها را میتوان به کودکان آموخت تا در امر تحصیلی عملکرد بالاتری نشان دهند (دمبو[4] 1994). تعدادی از محققین براین باورند که علاقه به راهبردهای فراشناختی تا حدی واکنش به این باور است که راهبرد شناختی تنها کلید پیشرفت تحصیلی است. آنچه در این جا اهمیت دارد اظهارات ضد و نقیض طرفداران و منتقدان راهبردهای فراشناختی در زمینه توانایی این مفهوم در پیشبینی پیشرفت تحصیلی است (مایر[5] و سالووی[6]، 1999). لذا پژوهش حاضر در راستای همین تحقیقات به بررسی تاثیر راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی و همچنین استفاده توأم از این راهبردها در مقایسه با استفاده غیر توام از آنها در موفقیت تحصیلی دانشآموزان پسر و دختر مقطع متوسطه شهر و روستاهای گیلانغرب میباشد.
3ـ ضرورت و اهمیت پژوهش
نظریههای راهبردهای فراشناختی مفهوم جدیدی است. هنوز هیچ کس نمیتواند دقیقاً بگوید که تفاوتهای میان دانشآموزان در طول تحصیلشان تا چه حد مربوط به راهبردهای فراشناختی میشود. اما دادههای موجود نشان میدهند که راهبردهای فراشناختی میتواند به اندازه راهبردهای شناختی و گاهی اوقات بیش از آن قدرت پیشبینی داشته باشد، و همچنین عدهای معتقدند راهبردهای فراشناختی را میتوان به کودکان آموخت و سطح آن را ارتقاء داد (دمبو، 1994).
از آنجایی که طیف وسیعی از جمعیت کشورمان را دانشآموزان تشکیل میدهند و در این راستا مشکلات آموزش و نحوه استفاده از راهبردهای متنوع آموزش در امر تدریس وجود دارد، ضروری بنظر میرسد که تحقیقات در مورد تاثیر بکارگیری روشها و راهبردهای مختلف در امر آموزش صورت گیرد تا کیفیت و آموزش ارتقاء یابد. و به همین جهت با توجه به تحقیقات انجام شده در خارج از کشور در مورد عامل فراشناخت به عنوان یک عامل مهم در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان لازم است این عامل به صورت عمیقتر مورد بررسی قرار گیرد. از طرف دیگر با توجه به وجود روشهایی جهت آموزش راهبردهای فراشناختی به معلمان و دانشآموزان لازم است این راهبردها مورد تاکید تحقیقات در زمینه آموزش و پرورش قرار گیرد. به عنوان مثال فلاول[7] (1995) علاقه پژوهشگران به فراشناخت را ناشی از اعتقاد به کاربردهای مهم آن در تعلیم و تربیت ذکر کرده است. وی سپس به نقل از بیکر[8] (1991) خاطرنشان میسازد که شواهد پژوهشی حاکی از وجود حداقل 9 مورد نارسایی فراشناختی در دانشآموزان ضعیفتر در مقایسه با دانشآموزان قویتر است. همچنین لفرانکو[9] (1997) میگوید مهمترین سهم فعلی روانشناس شناختی در روانشناسی تربیتی تاکید مجددی است که بر یادگیری چگونه یاد گرفتن (فراشناخت) میشود. او استدلال میکند که بهترین یادگیرندگان کسانی هستند که علاوه بر دانش در زمینههای خاص از دانش فراشناخت نیز برخوردار باشند. دانش فراشناختی یعنی اینکه فرد بداند چگونه کاری را انجام میدهد، چگونه مسائل را حل میکند، چگونه یاد بگیرد و حفظ کند، چگونه بفهمد و شاید مهمتر از همه چگونه این فعالیتها را زیر نظر داشته باشد، ارزیابی کند و هدایت نماید. بنابراین با توجه به نکات ذکر شده در فوق به نظر میرسد هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ کاربردی این موضوع در امر آموزش موثر واقع شود.
4ـ اهداف پژوهش
هدف کلی پژوهش: در این پژوهش سعی بر آن است که دریابیم در استفاده از راهبردهای فراشناختی و راهبردهای شناختی کدامیک برای پیشرفت تحصیلی دانشآموزان شهرستان گیلانغرب بهتر است و اینکه کدامیک معیار بهتری برای پیشرفت تحصیلی است.
اهدف جزئی پژوهش:
1ـ مقایسه دانشآموزان شهری با دانشآموزان روستایی در استفاده از نوع راهبردها
2ـ مقایسه دانشآموزان دختر با دانشآموزان پسر در استفاده از نوع راهبردها
5ـ سؤال و فرضیات پژوهش
1ـ5 فرضیات پژوهش
1ـ1ـ5ـ دانشآموزانی که از راهبردهای شناختی و فراشناختی بصورت توأم استفاده میکنند در مقایسه با سایر دانشآموزان موفقیت تحصیلی بیشتری دارند.
2ـ1ـ5ـ بین راهبردهای فراشناختی و راهبردهای شناختی رابطه مثبت معنیدار وجود دارد.
3ـ1ـ5ـ بین راهبردهای فراشناختی و موفقیت تحصیلی رابطه مثبت معنیدار وجود دارد.
4ـ1ـ5ـ بین راهبردهای شناختی و موفقیت تحصیلی رابطه مثبت معنیدار وجود درد.
6ـ1ـ5ـ بین دانشآموزان دختر و دانشآموزان پسر در استفاده از نوع راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی تفاوت معنیداری وجود دارد.
2ـ5ـ سؤال پژوهش
1ـ2ـ5ـ آیا بین دانشآموزان شهری و دانشآموزان روستایی در استفاده از نوع راهبرد شناختی و راهبرد فراشناختی تفاوت معنیدار وجود دارد؟
6ـ تعریف متغیرهای پژوهش
1ـ6 راهبردهای فراشناختی
تعریف مفهومی: آن دسته از راهبردهای یادگیری را گویند که نظارت بر راهبردهای شناختی را برعهده دارند و عبارتند از: دانش و کنترل خود و دانش و کنترل فرایند. دانش و کنترل خود شامل 3 بخش: تعهد، نگرش و دقت است و دانش و کنترل فرایند شامل 3 بخش: طرحریزی، ارزش سنجی و نظم بخشی میباشد (مارزینو و همکاران، 1989، ترجمه قدسی احقر، 1380، ص53)
تعریف عملیاتی: عبارت است از نمرهای که دانشآموزان در بخشهای مربوط به راهبردهای دانش و کنترل خود، دانش و کنترل فرایند در آزمون راهبردهای یادگیری کسب میکنند.
2ـ6 راهبردهای شناختی
تعریف مفهومی: آن دسته از راهبردهای یادگیری را گویند که فرد برای پردازش اطلاعات مورد استفاده قرار میدهد و عبارتند از: 1ـ راهبردهای تکرار و مرور ویژه تکالیف ساده و پیچیده 2ـ راهبردهای بسط ویژه تکالیف ساده و پیچیده 3ـ راهبردهای سازماندهی ویژه تکالیف ساده و پیچیده (وینشتاین و سایر، 1986، به نقل از هیسو، 1997، ص45).
تعریف عملیاتی: عبارت از نمرهای است که دانشآموزان در بخشهای مربوط به راهبردهای تکرار یا مرور، بسط یا گسترش معنایی و سازماندهی در آزمون راهبردهای یادگیری کسب میکنند.
3ـ6ـ پیشرفت تحصیلی
تعریف مفهومی: پیشرفت در برگیرنده استعداد و توانایی و کار دانشآموز است. این یک عنصر چندبعدی است. این عنصر به گونهای بسیار ظریف به رشد جسمی، اجتماعی، شناختی و عاطفی مربوط است. این عنصر منعکس کننده تمامیت دانشآموزان است، این عنصر به یک مورد خاص ارتباط ندارد، بلکه طی زمان و در طی زندگی دانشآموزان در مدارس عمومی و در سالهای دانشگاه و زندگی کاری خود را نشان میدهد (استنبرگ، 1993 به نقل از اسماعیلی، 1376، ص70).
تعریف عملیاتی: منظور از پیشرفت تحصیلی در این پژوهش میانگین نمرات پایان سال گذشته (83-1382) دانشآموزان شهری و روستایی شهرستان گیلانغرب میباشد.
4ـ6ـ استفاده توأم از راهبردهای یادگیری (شناختی و فراشناختی)
تعریف عملیاتی: منظور اینست دانشآموز در آزمون راهبردهای یادگیری از هر دو نوع راهبردها یادگیری (شناختی و فراشناختی) کسب کرده است مساوی و یا بیشتر از میانه باشد.
7ـ محدودیتهای تحقیق
هر تحقیقی دارای محدودیتهایی است که برطرف کردن آنها از عهدة محقق خارج میباشد. این تحقیق نیز از این امر مستثنا نمیباشد حال به ذکر این محدودیتها میپردازیم.
1ـ وجود موانع اداری (قسمت حراست) اداره آموزش و پرورش جهت صدور مجوز برای ورود به مدارس دخترانه که به علت عدم مراجعه مستقیم به مدارس دخترانه اجرای پرسشنامه با حضور مستقیم خود محقق نبوده است با این وجود مجری پرسشنامهها دستورالعمل اجرایی را به خوبی رعایت کردهاند.
2ـ عدم انگیزه کافی برخی از دانشآموزان برای همکاری با محقق. این موضوع باعث ناقص تکمیل شدن تعدادی از پرسشنامه و کاهش تعداد نمونه شد.