بررسی ایمن ترین مسیر از منظر نرخ تصادفات

اختصاصی از یارا فایل بررسی ایمن ترین مسیر از منظر نرخ تصادفات دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

بخشی از متن اصلی

فهرست مطالب:

• مقدمه..........................................................................................................................4
• بخش اول

               -طرح مسئله.........................................................................................................7

               -اهمیت موضوع...................................................................................................8

• بخش دوم:تصادفات

                -فصل اول:عامل انسانی................................................................................30

               -فصل دوم:عامل راه......................................................................................40

o          تقاطع‌های چراغ‌دار....................................63

o          انحراف از راه..........................................101

               -فصل سوم :عامل وسیله نقلیه و محیط................................................ 115

               -فصل چهارم:مقایسه عوامل تصادف.....................................................122  

• بخش سوم:مسیر ایمن

                 -فصل اول:شناسایی مکان‌های حادثه‌خیز..........................................136

                   -فصل دوم:پارامترهی موثر در ترافیک........................................... 144

                     فصل سوم:الگوریتم‌های مسیر‌یابی...............................................151

• نتایج و پیشنهادات................................................................................... 166
• منابع و مؤاخذ..............................................................................................168

مقدمه:

در اعصار اخیر با تکامل جوامع انسانی، تغییراتی در تمامی جنبه‌های زندگی انسان‌ها ایجاد شده است که انسان چاره‌ای جز اینکه خود را با این تغییرات منطبق کند ندارد.

امروز تفکر انسان‌ها در مورد حمل و نقل و وسائل نقلیه تغییر کرده است. امروزه در اکثر کشورها معضلات آلودگی‌های محیط و هوا و از بین رفتن زیبایی‌ها و ایجاد سروصدا و نظایر اینها اولین مسائلی هستند که در مورد سیستم‌های حمل و نقل جلب توجه می‌کند و صد البته درصد ایت آثار سوء روز به روز حتی می‌توان گفت لحظه به لحظه در حال افزایش است.

در کنار این آثار زیست محیطی، با افزایش تعداد وسائل نقلیه شخصی و یا عمومی و در کنار آن افزایش حجم ترافیک و درنتیجه بوجود آمدن مشکلات کنترل و ساماندهی وسائل نقلیه و کمبودها و نقایص راههای ارتباطی باعث ایجاد ناراحتی‌ها و رنجش‌های روانی در افراد می‌گردد.

قرارگیری این عوامل در کنار هم باعث بوجود آمدن تصادفات با روند صعودی می‌گردد، که هزینه‌‌های گزاف اجتماعی و اقتصادی را بهمراه دارد.

اهمیت این موضوع برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران بیشتر است چرا که آمار تصادفات و درنتیجه خسارات (جانی و مالی) ناشی از آن در این کشورها نسبت به کشورهای توسعه یافته بیشتر است. هرچند که در کشورهای توسعه یافته نیز این آمار کم نیست. جهت بهبود ایمنی راهها باید اقدام به شناخت عوامل بوجود آورندة تصادفات و تصحیح آنها نمود. اما مسلماً رسیدن به این مرحله یعنی تصحیح عوامل بوجود آورندة حوادث کار ساده و آسانی نیست که به سرعت نتیجه دهد و نیازمند تحصیات وسیع و گسترده و همچنین هزینه‌های اقتصادی و زمانی بالا می‌باشد.

با توجه به اهمیت موضوع ایمنی راهها از منظر دارا بودن کمترین میزان تصادفات در این پژوهش عوامل مؤثر در ایجاد تصادفات و تأثیر آنها بر ایمنی راه‌ها و همچنین خلاصه‌ای از روش‌های آماری مورد استفاده در شناسایی مکان‌های حادثه نیز مورد بررسی قرار گرفته، و ارائه گردیده است؛ همچنین در انتها الگوریتم‌های مربوط به یافتن ایمن‌ترین مسیر از جهت دارا بودن کمترین میزان تصادفات با در ظنر گرفتن چند عامل از مجموعه عوامل ایجاد تصادفات ارائه شده تا در جهت انجام نمونة عملی مورد استفاده قرار گیرد.

بخش اول:

• طرح مسئله
• اهمیت موضوع

طرح مسئله:

صورت مسئله: یافتن ایمن‌ترین مسیر بین دو نقطه از نظر نرخ تصادفات

شرح مسئله:

موضوع مطرح شده در این پژوهش که یکی از عمده‌ترین مسائل طرح در حمل و نقل شهری محسوب می‌شود به بررسی و شرح عوامل مؤثر در ایجاد تصادفات و نیز راههکارهای ارائه شده در جهت رفع و بهبود این عامل می‌پردازد.

در این پژوهش منظور از ایمن‌ترین مسیر عبارت است از مسیر بهینه‌ای که در آن نرخ تصادفات نسبت به سایر مسیرها حداقل باشد.

رسیده به هدف مذکور نیازمند داشتن اطلاعات جامعی در زمینه‌ی تصادفات و علل آن و نیز الگوریتم‌های مسیریابی می‌باشد.

در راستای این امر اقدام به جمع‌آوری اطلاعات مربوط به عوامل مؤثر در تصادفات از قبیل عوامل انسانی، راه، محیط، و وسیله‌ی نقلیه و نیز مقایسه‌ی آنها همچنین شناسایی عوامل و مکان‌های حادثه‌خیز گردیده است. که به علت گستردگی پارامترهای مؤثر در تصادفات تنها به دو موضوع تقاطع‌های چراغ‌دار و نیز اثر انحراف راه در تصادفات توجه شده است. اطلاعات جمع‌آوری شده در واقع پیش‌نیاز استفاده از الگوریتم‌های مسیریابی برای رسیدن به ایمن‌ترین مسیر از منظر نرخ تصادفات خواهد بود.

که بعد از بررسی چند الگوریتم مرسوم در مسیریابی مناسبترین الگوریتم برای مدل سازی مسیر مورد نظر انتخاب گردید.

اهمیت موضوع:

تعریف تصادفات:

تصادف پدیده‌ای است نادر، تصادفی،‌ با عوامل و فاکتورهای مختلف که بوسیله موقعیتی که در آن یک یا چند نفر در مقابله با محیط اطراف خود دچار ضرر و زیان می‌شوند، بیان می‌شود.

(United kingdom, Accident Investigational Manual 1986)

تصادف به عنوان واژه‌ای برای رخدادی که در آن یک یا چند وسیله نقلیه شرکت دارند و منجر به خسارتهای مالی، زخم یا مرگ می‌شود مورد قبول می‌باشد. اصطلاح تصادف برای رخداد اتفاقی (راندم) که هیچ دلیل واضحی ندارد، غیر از اینکه باید اتفاق می‌افتد، بکار میرود.

در سالهای اخیر اداره ملی ایمنی راه آمریکا (National Highway Traffic Safety Administration) واژه تصادم (Crash) را به عنوان واژه جایگزین برای تصادف پیشنهاد کرده است. به دلیل اینکه تصادم برای برخوردی که میتوان از آن جلوگیری کرد یا با اصلاح رفتار راننده، طراحی وسیله نقلیه، هندسه راه یا محیط اطراف آنرا به حداقل رساند، بکار میرود. البته کلمه تصادم معمولا برای حوادث ترافیکی و راه بکار می‌رود.

اهمیت مطالعه تصادفات:

با مطالعه تصادفات مختلف می‌توان لیستی از عوامل مؤثر در رخداد تصادفات حمل و نقلی تهیه کرد، با تعریف و توصیف فاکتورهای دخیل در تصادفات میتوان سیستم حمل و نقل را بهبود بخشید تا در آینده با کاهش و به حداقل رساندن عوامل ایجاد تصادف، سیستم حمل و نقل ایمنتری ایجاد کرد.

این فایل به همراه چکیده، فهرست مطالب، متن اصلی و منابع تحقیق با فرمت docx( wordقابل ویرایش) در اختیار شما قرار

می گیرد.

تعداد صفحات:176

بررسی تاثیر برنامه سوم توسعه بر نرخ بیکاری

اختصاصی از یارا فایل بررسی تاثیر برنامه سوم توسعه بر نرخ بیکاری دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

بخشی از متن اصلی:

برنامه به معنای مقررات با نظامی است برای انجام کار یا کارهای معین و برنامه ریزی به معنای عمل یا فرآیند یافتن و تنظیم مقررات تعریف می شود به بیان دیگر برنامه ریزی به معنای یافتن نظام برای اجرای یک کار یا رشته ای از کارها می باشد بهر حال، تنظیم مقررات و ایجاد نظام برای اجرای یک معین مبتنی بر شناخت آثار و عواقب و یا به طور کلی آگاهی است به همین جهت به تعریف کاملتری از برنامه ریزی آن را چنین تعریف می کنند.

فهرست مطالب

فصل اول

کلیات تحقیق

ادبیات موضوع تحقیق

فصل سوم

روش شناسی تحقیق

فصل چهارم

تحلیل داده ها

فصل پنجم

نتیجه گیری و پیشنهادات

فهرست منابع

این فایل به همراه چکیده، فهرست مطالب، متن اصلی و منابع با فرمت docx(قابل ویرایش) در اختیار شما قرار می گیرد.

تعداد صفحات:50

مقاله نرخ بهره

اختصاصی از یارا فایل مقاله نرخ بهره دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:63

چکیده:

با عنایت به اینکه نرخ بهره از اصلی ترین اصول نظام بانکداری لیبراستی حاکم بر مغرب زمین و پیروان مکتب آنهاست و شاید منحنی به خراف و ادعایی آمیخته با انحراف نباشد اگر چنین بگوییم که نرخ بهره اس اساس سیستم بانکداری اقتصاد آزاد سرمایه داری است؛ تا آنجا که بنا به اعتماد شد- اقتصاددانان به نام آلمانی- هیچ فرضی در کل نظام بانکی- اثر گذار تر از نرخ بهره است. لذا در این قسمت از مقاله، سعی و کوشش ما بر وارسی و واکاوی بهره و مفاهیم مربوط و منوط به آن است. بنابراین می توان محتوای این قسمت را اینگونه دسته بندی کرد:
تعاریف و تناسیر و تعابیر گوناگون از نرخ بهره، دلایل وجوب وجود بهره، ابزارهای کنترل کننده نرخ بهره و عوامل موثر بر آن.
1- تعاریف مختلف نرخ بهره:
در خصوص بهره دیدگاههای مختلفی بر مبنای مکاتب مختلف اقتصادی وجود دارد که بعضاً شامل موارد زیر می شود.
الف: بهره در واقع هزینه ای است که افراد در ازای استفاده از منابع دیگران به آن ها می پدازند.
ب: بهره درآمدی است که فرد به ازای به تعویق انداختن استفاده از منابع خود دریافت می نماید.
ج: بهره هزینه نگهداری پول است. در صورتی که شما منابع خود را نزد خود نگه داری نمایید و آنرا قرض دهید، هزینه نگهداری پول همان میزان بهره ای است که از آن مرحوم گردیده اید.
د:بهره قمیت پول است واین به عنوان پاداشی است که به وام دهنده پرداخت می شود تا در وهله ی اول آنان را ترغیب کند که از وجوه نقد خود جدا شوند و در وهله ی دوم فطرت اقتصادی را که در جریان قرض دادن پدید می آید خنثی می کند.
ه: نرخ بهره تفاوت درصدی ارزش منبع حاضر نسبت به منبع آتی را نشان می دهد.  
و: نرخ بهره هم چون سیگنال هایی است که مسیرهای بین متقاضیان اعتبارات و پس انداز کنندگان را به کمک موسسات میانجی مثل بانک ها و صندوق های بازنشستگی را تحت تاثیر قرار می دهد.
البته بهره در مکاتب مختلف، تعاریف خاصه دارد به طور مثال:
1)در مکتب کنزین بهره ابزاری برای جبران خسارت وام دهنده بر اثر کاهش بهای پول است.
2) در مکتب شیکات دوکه با اقتصاددانان نام داری مانند فریدمن شناخته می شود بهره به این معناست که: بهره عایدی سرمایه است و نرخ بهره در وضعیت تعادلی با مازاد تولیدی که از ناحیه ی هزینه شدن وام حاصل می شود، برابر است. این مکتب در جهان و برتری را به مصرف کننده می دهد. و دولت حق ندارد در تعیین نرخ بهره دخالت کند.
3) از منظر مکتب سوسیالیسم که به همه ی مکانیسم های بازار به دیده ی منفی
می نگرد، معتقدند که بهره نام دیگر سود است. بهره در چنین نظامی چهره دردمنشانه و دشمن مابانه ی سرمایه داری را جلوگر می سازد.
4) از نظر اقتصاددانان مکتب اتریش که دخالت دولت را منشا و مبدأ تباهی می داند معتقدند که بهره نشان دهنده ی ارزش بیشتر کالاها در وضع کنونی نسبت به وضع آینده است. اگر همه ی شرایط را ثابت فرض کنیم افراد تمایل دارند از مصرف خود زودتر استفاده کنند و آن را به آینده وانگذارند و موکول ننمایند.
2- عوامل و دلایل وجوب وجود نرخ بهره
در مکاتب مختلف اقتصادی دلایل متعددی در رابطه با علل وجوب جذب نرخ بهره عنوان گردیده است که در اینجا به پنج مورد آن اشاره می شود.
1- نظریه کار آیی نهایی سرمایه: براساس این نظریه بهره از آن جهت پرداخت
می شود که  سرمایه عنصری مولد است وام گیرنده می تواند با استفاده از وام اخذ شده کار تولیدی انجام داده و وام دهنده را در عواید به دست آمده سهیم نماید.
2- نظریه ی امساک: مطابق این نظریه بهره پاداش پس انداز است. پس انداز خود نیز ناشی از امساک در مصرف است و از خود گذشتگی لذا بهره پاداش امساک است.
3- نظریه ی ترجیح زمانی: این نظریه بدین جهت مطرح می شود که افراد کالاها و مصرف فعلی را به کالاها و مصرف آتی تر ترجیح می دهند لذا مصرف فعلی در مقایسه با مصرف آتی تر رجحان دارد و بهره پاداشی است که باید به افرادی پرداخت شود که مصرف فعلی خودشان را به زمان در آینده موکول نموده اند براساس این نظریه افراد حاضر به صرف نظر کردن از مصرف کنونی خود در مقابل مصرفی برابر یا کمتر از مصرف حال خود در آینده نیستند به بیان دیگر جامعه در صورتی به صرف نظر کردن از مصرف حال خود می باشد که به مصرف بیشتر در آینده امیدوار باشد نرخی که در آن فرد حاضر به مبادله بین حال و آینده می باشد نرخ رجحان زمانه یا Rate of tim Rreherence.
4- نظریه ی وجوه قابل استقراض: در اقتصاد بخش معینی از وجود وام داده
می شود که در اصطلاح وجوه قابل استقراض نامیده می شود. در یک اقتصاد پویا مقدار وجوه قابل استقراض تابع از مقدار پس انداز است. مقدار پس انداز نیز مقدار مشخصی است. پس بازار وجوه قابل استقراض مانند بازاری است که بخش تقاضای آن سرمایه گذاری و بخش عرضه ی آن نیز پس انداز است. قیمت این بازار نیز نرخ بهره است که نقطه ی تعادلی را مشخص می کند.
5- نظریه ی رجحان نقدینگی: براساس این نظریه بهره یک پدیده کاملاً پولی است یعنی پاداش کسانی است که از نقدینگی خودشان چشم پوشی می کنند و نرخ بهره در نتیجه عرضه و تقاضا برای وجوه نقد تعیین می شوند. طرفداران این عقیده معتقدند که تغییرات در نرخ بهره با تغییر «حجم پول» صورت می گیرد. به طوری که با افزایش عرضه ی پول، نرخ بهره کاهش پیدا نموده و این امر در نهایت باعث کاهش سرمایه گذاری و درآمد در جامعه می گردد.
آنچه رفت و گذشت تنها گوشه ای کوچک و شمه ای اندک از واقعیات مربوط به علل وجود بهره بود قصد داریم شروع این مفاهیم را در بخش بعدی (نظریه های مهم نرخ بهره) بیان کنیم.
3- نظریه های مهم بهره
3-1- نظریه واقعی بهره (نظریه کلاسیک)
در این نظریه، نرخ بهره پدیده ای واقعی است. به این معنی که این پدیده در بازار از تقاطع منفی دمای پس انداز سرمایه گذاری به دست می آید. به اعتقاد کلاسیک ها نرخ بهره از یک سو نمایانگر میل نهایی به پس انداز و از سوی دیگر نشان دهنده ی حداقل بازده نهایی سرمایه است. به طوری که در نرخ بهره بالاتر تمایل افراد به پس انداز افزایش و به سرمایه گذاری کاهش می یابد.
 
از این جهت می گوییم نرخ بهره نشان دهنده حداقل بازده نهایی سرمایه است که بنگاهها تا جایی حاضر به سرمایه گذاری می شوند که بازده نهایی انتظاری سرمایه آنها از نرخ بهره کم تر نباشد.
اقتصاددانان کلاسیک، در طرح این کردن این نظریه فوق العاده خوش بینانه به قضایا نگریسته بودند. که چرا که امتحان احتکار و تقاضای سفته بازی پول را صفر در نظر گرفته بودند، فرض می کردند تمام پس اندازها به سمت سرمایه گذاری حرکت
می کنند.  
    






ب) نظریه وجوه قابل استقراض (نظریه نئوکلاسیک):
اقتصاددانان نئوکلاسیک معتقد هستند برخلاف نظر خوش بینانه کلاسیک ها نرخ بهره تنها تحت تاثیر عرضه و تقاضا و در طرف تقاضا بر نرخ بهره ای دارند. از جمله:
طرف تقاضا:1- تقاضایی وجوه قابل استقراض برای سرمایه گذاری I: شامل تقاضای پیمانکاران اقتصادی برای تجهیزات فنی و کالاهای سرمایه ای و تقاضای مصرف برای مسکن. این قسمت که تقاضای کل سرمایه گذاری را تشکیل می دهد با نرخ بهره رابطه عکس دارد:            
2- تقاضای مصرفی وجوه DC: تقاضای پول از سوی مصرف کنندگان برای خرید کالاهای مصرفی با دوام مانند اتومبیل و لوازم منزل، روشن است که در نرخ بهره بالا  تقاضای وام برای مصرف کنندگان یا متقاضیان زیاد نیست. پس این قسمت نیز با نرخ بهره رابطه عکس دارد:                 
3- جبران کسری بودجه دولت DG: دولت نیز برای تامین کسری بودجه خود از
بانک ها قرض می کند. این قسمت نیز تا حدودی با نرخ بهره رابطه عکس دارد. چرا که در نرخ های بالاتر دولت ترجیح می دهد حدالامکان با سیاست های مالی این کسری بودجه را جبران کند.                   
طرف عرضه: 1- عرضه ناشی از پس انداز S: عرضه پس انداز اشخاص، دولت و بنگاه ها با نرخ بهره رابطه مثبت دارد. چرا که با افزایش نرخ بهره مردم از مصرف خود کاسته و به امید مصرف بیشتر در آینه به پس انداز روی می آورند:  
2- تغییر در حجم موجودی پول  : تغییر در حجم موجودی پول بر اثر
سیاست های پولی حجم عرضه پول را تغییر می دهد. تغییر در حجم موجودی پول با توجه به سیاست پولی انبساطی یا انقباضی با نرخ بهره رابطه عکس یا مستقیم دارد:
انبساطی                  انقباضی    
3- احتکار پول DH: احتکار پول در حقیقت هم روی عرضه و هم روی تقاضای پول تاثیر گذار است. در هر نرخ بهره ای (خصوصاً نرخ های متوسط) برخی افراد به کنز پول و برخی به قرض دادن پول های کنز شده می پردازند. اگر مقدار عرضه ی
پول های کنز شده را HD نشان دهیم، DH با نرخ بهره رابطه مثبت دارد:
 
اگر مقدار کنز پول را نیز با H نشان دهیم خالص عدم کنز پول (عرصه پول های کنز شده)  است که با توجه به رابطه ی قبلی:         
براساس نظریه نئوکلاسیک ها نرخ بهره تعادلی از تساوی کل تقاضای وجوه قابلل استقراض با عرضه ی کل وجوه قابل استقراض به دست می آید:
 



همانطور که در نمودار پیداست اساس نظریه ی نئوکلاسیک ها همان نظریه کلاسیک هاست با این تفاوت که هم در طرف عرصه و هم در طرف تقاضا مواردی را که کلاسیک ها به دلیل خوش بین بودنشان از قلم انداخته بودند، وارد بحث کردند. به این معنی که نظریه ی نئوکلاسیک ها تکمیل شده نظریه کلاسیک هاست.
کینز در ابتدا سه نقد اساسی را بر نظریه کلاسیک ها (نئوکلاسیک ها) وارد آورد شامل:
1- عدم وجود رابطه قطعی بین پس انداز و نرخ بهره: براساس نظریات کینز حساسیت پس انداز نسبت به نرخ بهره که در هر دو نظریه قبلی به صورت مسلم مطرح شد چندان استوار نیست. کینز گفت S به نرخ بهره بستگی ندارد بلکه وابسته به سطح درآمد است. به طوری که افراد ثروتمند حتی در نرخ بهره صفر هم S دارند ولی افراد فقیرتر در نرخ های بالای بهره هم پس انداز ندارند. به اعتقاد کینز حتی افزایش نرخ بهره در بلند مدت باعث کاهش S می شود. که این نظریه به شدت با نظریه کلاسیک ها و نئوکلاسیک ها در تضاد است. تحلیل کینز این بود که افزایش نرخ بهره باعث کاهش سرمایه گذاری و در پی آن باعث کاهش درآمد ملی و در انتها باعث کاهش پس انداز به خصوص در میان ثروتمندان می شود.
2- عدم وجود رابطه محض بین I و نرخ بهره: کینز گفت I علاوه بر تاثیر پذیری از نرخ بهره از عوامل دیگری مثل درآمد ملی و پیش بینی سودآوری (یا ریسک عدم سود آوری) نیز تاثیر پذیر است. به طوری که حتی در نرخ های بهره پایین نیز اگر پیش بینی سودآوری کم (ریسک زیاد) باشد، سرمایه گذاری در سطح کمی خواهد بود. در واقع کینز در واقع برای اولین بار بین ریسک و عدم اطمینان فرق گذاشت. و گفت I هم از ریسک و هم از نرخ بهره تاثیر می پذیرد. در آینده در این مورد بیشتر بحث می کنیم.
3- عدم عامل تعادل بودن نرخ بهره: کینز در نهایت استدلال کلاسیک ها را در مورد این صرفاً نرخ بهره باعث ایجاد تعادل بین S و I می شود را رد کرد. به نظر او هر نوع عدم تساوی بین پس انداز و I، از طریق تغییر سطح درآمدها و هزینه ها مرتفع می گردد نه از طریق تغییر نرخ بهره.
کلاسیک ها و نئوکلاسیک ها: عدم تعادل I و S            تغییرنرخ بهره            تعادل  Iو S
کینز: عدم تعادل I و S           تغییر سطح درآمدها              تغییر I وs        تعادل I و S یا هزینه ها.
برای مثال کینز گفت هرگاه I بیشتر از S باشد درآمدها و به دنبال آنS ها افزایش خواهند یافت. در حالی که ‌I نیز به مقدار کمی کاهش می یابد تا تعادل دوباره برقرار شود.  
ج)نظریه رجحان نقدینگی (کینزی):
براساس این نظریه بهره پدیده ای کاملاً پولی است. و پاداش کسانی است که از نقدینگی خود چشم پوشی می کنند. و نرخ آن در بازار پول بوسیله عرضه و تقاضای وجوه دارای قابلیت نقد شوندگی زیاد تعیین می شود. کینز گفت تقاضای نقدینگی ناشی از انگیزه های معاملاتی و احتیاطی به نرخ بهره بستگی ندارند. و تابع مستقیمی از درآمد هستند.
طبق مفروض کلاسیک ها و نئوکلاسیک ها هیچ دلیلی نداردکه مردم زیادبرانگیزه های معاملاتی و احتیاطی تقاضای پول کنند. اما کینز گفت: تحت شرایطی نه تنها نگهداری پول به صورت ذخایر بیکار عملی بیهوده و غیر عقلانی نیست، بلکه یک عمل خردمندانه است. طبق همین نظر کینز انگیزه ی سوم تقاضای پول یا بورس بازی را مطرح کرد. کینز این طور استدلال کرد که در یک نرخ بهره بالا تمایل بیشتری به نگهداری اوراق قرضه وجود دارد، تا به نگهداری پول نقد. زیرا نرخ بهره بالا به معنی هزینه های بالای نگهداری پول است.

دانلود پایان نامه ارزیابی نرخ خوردگی در کولینگ تاورها

اختصاصی از یارا فایل دانلود پایان نامه ارزیابی نرخ خوردگی در کولینگ تاورها دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:82

عنوان پایان نامه : ارزیابی نرخ خوردگی در کولینگ تاورها  /اختصاصی از پایان نامه فوریو/

فهرست مطالب:

عنوان                                                                        صفحه
چکیده                                                                            1
مقدمه                                                                            2   
فصل اول                                                                         3
1-برجهای خنک کننده کولینگ تاور(CoolingTowers )                      4
    بررسی برجهای خنک کننده و اجزای آن                                 6
    سیستم برج خنک کننده                                                     7                    
    قسمت های اصلی برج خنک کننده                                        9        
    انواع برج خنک کننده                                                       11
1-4-1-برج خنک کننده مرطوب                                                    11  
1-4-2-برج خنک کننده خشک                                                     12     
1-4-3- برج خنک کننده خشک – مرطوب                                       12
    انواع برجهای سرد کننده آب                                               13
فصل دوم                                                                                           19                                                  
2-1- سیستم های خنک کننده و انواع آن                                         20
2-2- عوامل مؤثر برخوردگی در آب خنک کننده                               20                                                    
2-2-1- قدرت اسیدی pH                                                         20

2-2-2- نمک های محلول     20
2-2-3- گازهای محلول    21
                                                   فهرست  
عنوان                                                                        صفحه

2-2-4- دما    22
2-2-5- سرعت جریان آب    23
2-2-6- مواد معلق    23
2-2-7- میکرو اورگانیسم ها    24
2-3- کنترل خوردگی    24
2-3-1- بازدارنده ها ی خوردگی    24
2-3-2- طبقه بندی باز دارنده‌های خوردگی    25
2-4- عوامل موثر در بازدارندگی    26
 2-4-1- ماهیت سطح فلز    26
2-4-2- ماهیت محیط    26
2-4-3- غلظت بازدارنده ها     27
2-4-4- pH سیستم    27
2-4-5- دمای سیستم    28
2-4-6- تاثیر سرعت حرکت محیط و هوادهی سیستم    29
2-4-7- جذب شیمیایی    29
2-5- کنترل خوردگی سیتمهای خنک کننده توسط بازدارنده ها    29
2-5-1-  بازدارنده های منفرد ( تک جزئی)     29
2-5-1-1- مو لیبدات ها    29
2-5-2- سیستم های چند جزئی ( مخلوطی از چند بازدارنده)    32
2-6- رسوبگذاری و روشهای مقابله با آن    34
2-7- مکانیزم های تشکیل رسوب    34
2-7-1- تبلور    34
2-7-2- فوق اشباع بودن    35
                                                   فهرست  
عنوان                                                                        صفحه

2-7-3- واکنش شیمیایی    36
2-7-4- ته نشینی     36
2-7-5- خوردگی    36
2-7-6- رشد مواد آلی     36
2-8- عوامل مؤثر بر تشکیل رسوب    36
2-8-1- فرایند انتقال حرارت    36
2-8-2- نوع سطح    37
2-8-3- سرعت جریان سیال    37
2-8-4- درجه حرارت    37
2-8-5- تاثیر عوامل دیگر    37
2-9- انواع رسوب    38
2-10- روش های پیش بینی تشکیل رسوب    39
2-10-1- اندیس اشباع لانگلیر    39
2-10-2- اندیس پایداری رایزنز    41
2-10-3- اندیس پوکوریوس    41
2-11- بازدارنده های کنترل رسوب    41
2-12- مواد پلیمری کنترل کننده رسوب     42
2-12-1- پلی فسفاتها    44
2-12-2-پلی اکریلات  ها                                                            44
2-12-3- پلی متا آکریلات ها            45
2-12-4- کوپلیمرهای انیدرید مالئیک            45
2-12-5- انیدرید پلی مالئیک            45
2-12-6- استرهای فسفات            46
2-12-7- فسفوناتها            46        
                                                   فهرست  
عنوان                                                                        صفحه

2-12-8- پلیمر های حاوی گروه فسفینو            47
2-13- پایش (مونیتورینگ) خوردگی و روشهای محاسبه خوردگی            47
2-13-1- اهمیت و ضرورت مونیتورینگ خوردگی              47
2-14- روشهای دیده‌بانی خوردگی             49
2-14-1- روشهای الکتروشیمیایی             49
2-14-2- سایر روشها             49
2-15- روشهای بررسی تأثیرات بازدارنده ها در آزمایشگاه             50
2-16- روشهای کاهش وزن( کوپن های خوردگی)             51
2-16-1- نگهدارنده های نمونه های فلزی خوردگی             55
2-16-2- مزایای روش کوپن گذاری             55
2-16-3- معایب روش کوپن گذاری             56
2-17- روش مونیتورینگ مقاومت پلاریزاسیون خطی             56
2-17-1- مزایای روش LPR             58
2-17-2- معایب روش LPR             58
فصل سوم
3-1- بخش اول تکنیکهای جربان مستقیم              60
3-1-1- خوردگی الکتروشیمیایی              60
3-1-2- تعیین سرعت خوردگی              61
 یکنواخت با روش برون یابی تافل
3-1-3- تفسیر  اثرات بازدارنده خوردگی بر پلاریزاسیون تافل           66
3-1-4- تعیین سرعت خوردگی                     69
 یکنواخت با روش مقاومت پلاریزاسیون خطی
3-2- بخش دوم: تکنیک‌های                      70
جریان متناوب (AC) (طیف‌نگاری امپدانس الکتروشیمیایی)
3-2-1-  مقدمه‌ای بر طیف‌نگاری امپدانس الکتروشیمیایی  EIS            70
                                                   فهرست  
عنوان                                                                        صفحه

3-2-2- مروری بر تحلیل مدارهای AC                      70
3-2-3- منحنی نایکوئیست                      73
3-2-4- لایه دوگانه الکتریکی                      75
3-2-5- ارزیابی بازدارنده‌های خوردگی با استفاده از روش EIS                79
 نتیجه گیری                                                                             81      
 فهرست منابع و ماخذ            82    




فهرست اشکال

شکل                                                                                                               صفحه
2-1- تاثیر غلظت یون کلراید و سولفات برعملکرد انواع ممانعت کننده های خوردگی فولاد کربنی ...........................27
2-2- تاثیر دمای آب بر خوردگی فولاد کربنی و اثر بازدارندگی بازدارنده ای بر پایه پلی فسفات..................................28
2-3- گروه فسفونیک........................................................................................................................................................................32
2-4- سه نوع از گروه های عاملی..................................................................................................................................................43
2-5- پلیمرپلی آکریلات(20-50n=)...........................................................................................................................................44
2-6- ساختارمولکولی پلی متا آکریلات........................................................................................................................................45
2-7- انیدرید پلی مالئیک((polymaleic anhydride...........................................................................................................46
2-8- ساختار پلی‌مالئیک انیدرید..................................................................................................................................................46
2-9- ساختار پلی آمین پلی اتر متیلن فسفونات شامل گروه اتر...........................................................................................47
2-11- نمونه های فلزی تعیین خوردگی...................................................................................................................................52
2-12- آزمون لوپ برای خوردگی آب خنک کن ( شرکتMansanto chemical  )...............................................54
2-13- نمونه هائی از نگهدارنده های نمونه فلزی خوردگی...................................................................................................55
2-14- پروب کوریتر با الکترود های مربوطه..................................................................................................................................57
3-1- الکترود آهنی در تعادل با محلول یک مولار یون فرو با دمای 25 درجه سانتی گراد...........................................61
3-2- پتانسیل استاندارد نیم‌پیل محلول‌های آبی در 25 درجه سانتی‌گراد (سری استاندارد emf).........................................63
3-4- دیاگرام (E – log i) برای دو نیم پیل کوپل شده آهن و هیدروژن (پیل خوردگی).......................................................64
3-5- منحنی تافل (E – log inet) رسم شده توسط دستگاه پتانسیواستات.............................................................................65
3-6- منحنی تافل (log inet – E) رسم شده توسط دستگاه پتانسیواستات VoltaLab.....................................................65
3-7- مثال‌های شماتیک از تغییر موقعیت نسبی منحنی‌های پلاریزاسیون آندی و کاتدی در اثر بازدارنده.............................68
3-8- روش مقاومت پلاریزاسیون خطی (LPR).......................................................................................................................69
3-14-- تابع پتانسیل و جریان در مقاومت هم‌فاز....................................................................................................................71
3-15- تابع جریان در خازن نسبت به تابع پتانسیل º90 پیش‌فاز.........................................................................................71
3-16- مقاوت مجزا و پاسخ نایکوئیست آن...............................................................................................................................73
3-17- ترکیب سری مقاوت و خازن و پاسخ نایکوئیست آن...........................................................................................74

3-18- ترکیب موازی مقاوت و خازن و پاسخ نایکوئیست آن.........................................................................................75

3-19-- تصویر شماتیک مولکول‌های اولیه و ثانویه حلال برای یک کاتیون در آب..................................................75

3-20- تصویر شماتیک یک فصل مشترک باردار منفی و موقعیت کاتیون‌ها در سطح الکترود..............................76

3-21- تصویر شماتیک ساده شده از لایه دوگانه الکتریکی در فصل مشترک فلز/الکترولیت..................................77

3-22-- ساده‌ترین مدل مدار معادل سیستم‌های الکتروشیمیایی (مدار رندلز) و پاسخ نایکوئیست آن...............77

3-24- معکوس مقاومت پلاریزاسیون (متناسب با سرعت خوردگی) بر حسب زمان برای فولاد...........................78

2-25- منحنی‌های نایکوئیست فولاد در محلول 2 M HCl حاوی غلظت‌های مختلف بازدارنده BAMP........79

2-26- منحنی راندمان بازدارندگی برحسب غلظت بازدارنده BAMP فولاد در محلول 2 M HCl....................80




چکیده
دراکثر واحدهای صنعتی به منظور خنک کردن سیستم از دستگاه های تبادل حرارت استفاده می کنند ،واکنش خوردگی بشدت تحت تاثیر پارامترهای کیفی و کمی سیستم مانند pH و نمک ها و گازهای محلول
در آب، دما، سرعت جریان آب، مواد معلق در آب و میکروارگانیسم‌ها می باشد.
برای فلزاتی که در آب‌های طبیعی که دارای مواد جامد محلول کمی می باشند، در درجات حرارت پائین، نرخ خوردگی با افزایش غلظت نمک‌های محلول افزایش می یابد. از آن پس نرخ خوردگی ممکن است در محلول غلیظ بعلت رسوب کردن املاحی که به حد نهائی قابلیت حل خود رسیده‌اند کاهش یابد. در یک محلول رقیق، افزایش قابلیت هدایت الکتریکی باعث افزایش نرخ خوردگی می گردد. در محلول های غلیظ، عمل رسوب می‌تواند به احتمال قوی منجر به تشکیل یک لایه نازک گردد که باعث شود. در سالهای اخیر، تعداد بازدارنده های خوردگی و روش‌های عملی استفاده از بازدارنده ها بطور سریعی پیشرفت کرده است. پیشرفت‌های عملی به دست آمده ناشی از کار الکتروشیمیست‌ها بوده که واکنش‌های مواد را در فصل مشترکشان با محیط دنبال کرده و به کمک ابزاری‌های مختلف، داده های مفیدی بدست آورده اند. این پیشرفت ها امکان انتخاب دقیق‌تر مواد برای کاربرد‌های ویژه و بهترین ممانعت کننده را میسر می سازد.
سطوح صاف و تمیز غالباً به مقدار ممانعت کننده کمتری احتیاج دارند. حضور گریس روغن و یا هر نوع محصولات خوردگی بر روی سطح فلز تاثیر شدیدی بر غلظت ممانعت کننده مورد نیاز دارد. در عمل این مواد باعث عدم رسیدن ممانعت کننده‌ها به سطح فلز گشته و در این حالت مقداری از ممانعت کننده در اثر واکنش شیمیایی با مواد از بین می‌رود.
 

مقدمه
خوردگی یک فرایند خودبخودی است، یعنی به زبان ترمودینامیکی در جهتی پیش می‌‌رود که به حالت پایدار برسد. البته M+n می‌‌تواند به حالتهای مختلف گونه‌های فلزی با اجزای مختلف ظاهر شود. اگر آهن را در اتمسفر هوا قرار دهیم، زنگ می‌‌زند که یک نوع خوردگی و پدیده‌ای خودبه‌خودی است. انواع مواد هیدروکسیدی و اکسیدی نیز می‌‌توانند محصولات جامد خوردگی باشند که همگی گونه فلزی هستند. پس در اثر خوردگی فلزات در یک محیط که پدیده‌ای خودبه‌خودی است، اشکال مختلف آن ظاهر می‌‌شود. برآوردی که در مورد ضررهای خوردگی انجام گرفته، نشان می‌‌دهد سالانه هزینه تحمیل شده از سوی خوردگی ، بالغ بر 5 میلیارد دلار است. بیشترین ضررهای خوردگی ، هزینه‌هایی است که برای جلوگیری از خوردگی تحمیل می‌‌شود. از آنجا که خوردگی پدیده ای تخریبی است، هزینه هایی در پی دارد. این هزینه‌ها در دو دسته مستقیم و غیر مستقم (پیامدهای مستقیم) هستند که دسته دوم بسیار بیشتر از نخستین است. در آمریکا در سال هزینه سالانه خوردگی چیزی پیرامون 1/3٪ تولید ناخالص داخلی (277 میلیارد دلار در سال 1998). دراکثر واحدهای صنعتی به منظور خنک کردن سیستم از دستگاه های تبادل حرارت استفاده می شود. نیاز به خارج کردن حرارت اضافی در فرآیندهای صنعتی پدیده مشترکی است و در این بین، آب مناسب‌ترین محیط برای حذف حرارت ناخواسته می‌باشد. لذا مقادیر زیاد آب در صنایع به منظور خنک کردن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین سیستم‌های خنک کننده آبی در صنایع نقش ویژه ای دارند.
دراکثر کارخانجات کوچک و بزرگ یکی از مهمترین و اساسی ترین دستگاهها می توان انواع برجهای خنک کننده (کولینگ تاور )  را نام برد. برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) علاوه بر آب به منظور خنک کردن سیالاتی دیگر در صورت لزوم مورد استفاده واقع می شود.
با توجه به اینکه برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) معمولاً حجیم می باشند و بعلت پاشیدن آب در محیط اطراف خود و خرابی تجهیزات آن را معمولاً در انتهای فرایند نصب می کنند.
بنابراین در کولینگ تاورها نیز مانند سایر تجهیزات خوردگی وجود داشته و سالانه هزینه های زیادی را بوجود می آورد.



فصل اول:
برجهای خنک کننده (Cooling Towers )  و انواع آن


1-1 برجهای خنک کننده  کولینگ تاور (COOLING  TOWER    ):
دراکثر کارخانجات کوچک و بزرگ یکی از مهمترین و اساسی ترین دستگاهها می توان انواع برجهای خنک کننده (کولینگ تاور )  را نام برد. برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) علاوه بر آب به منظور خنک کردن سیالاتی دیگر در صورت لزوم مورد استفاده واقع می شود.

اگراز وسایل برجهای خنک کننده صرف نظر نشود برای ساخت برج تکنولوژی بالایی نیاز نیست همانطور که در ایران در حال حاضر ساخت این برجها در حد وسیعی صورت می گیرد. برجها با توجه به شرایط فیزیکی و شیمیایی خاص خود دچار مشکلاتی می شوند ولی معمولاٌ زمانی لازم است تا این مشکلات برج را از کار بیاندازد طولانی است.،ولی عملاٌ اجتناب ناپذیر است.

بیشتر دستگاههای خنک کن از یک مدار بسته تشکیل شده اند که آب در این دستگاهها نقش جذب ، دفع و انتقال گرما را به عهده دارد، یعنی گرمای بوجود آمده توسط ماشین جذب و از دستگاه دور می سازد. این کار باعث ادامه کار یکنواخت و پایداری دستگاه می شود.
در دستگاههایی که به دلایلی مجبوریم آب را بگردش در آوریم و یا به کار ببریم باید بنحوی گرمای آب را دفع کرد. با بکار بردن برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور )  این کار انجام می گیرد. در تمام کارخانه ها تعداد زیادی دستگاههای تبدیل حرارتی وجود دارد که در بیشترآنها آب عامل سرد کنندگی است.
بدلایل زیر آب معمولترین سرد کننده هاست:
1. بمقدار زیاد وارزان در دسترس می باشد.
2. به آسانی آب را می توان مورد استفاده قرار داد .
3. قدرت سرد کنندگی آب نسبت به اکثر مایعات( در حجم مساوی )بیشتر است.
4. انقباض و انبساط آب با تغییر درجه حرارت جزیی است.
هر چند که آب برای انتقال گرما بسیار مناسب است با بکار بردن آن باعث بوجود آمدن مشکلاتی نیز می شود.
آب با سختی زیاد باعث رسوب سازی در دستگاهها شده و همچنین از آنجایی که بیشتر این دستگاهها از آلیاژ آهن ساخته شده اند مشکل خوردگی بوجود می اید. از طرف دیگر بیشتر برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) در بر خورد مستقیم با هوا و نور خورشید می باشند محیط مناسبی برای رشد باکتریها و میکرو ارگانیسم ها نیز می باشد که آنها نیز مشکلاتی همراه دارند.
وارد شدن گرد و خاک بداخل برج نیز در بعضی مواقع ایجاد اشکال می نماید.در کل این مشکلات باعث می شود که بازدهی دستگاه کم شده و در نتیجه از نظر اقتصادی مخارج زیادتری خواهند داشت. در این مجموعه طبیعت این مشکلات و شرایط بوجود آمدن آنها و راههای جلوگیری از آنها را بطور مختصر شرح خواهیم داد. موارد استفاده از برجهای خنک کننده را نیز در بخش های دیگری از این مجموعه را در بر می گیرد. 

2-1 بررسی برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) و اجزاء آن:

1-2-1 برج خنک کننده ( کولینگ تاور ) :
برج خنک کن ( برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) دستگاهی است که با ایجاد سطح وسیعی در تماس آب با هوا ، عمل تبخیر را آسان نموده و در نتیجه باعث خنک شدن سریع آب می گردد.
عمل خنک شدن در اثر از دست دادن گرمای نهان تبخیر انجام می گیرد در حالی که مقدار کمی آب بخار می شود و سبب خنک شدن آب می گردد.باید توجه داشت که آب مقدار اندکی از گرمای خود را از طریق تشعشع (Radiation) ودر حدود 4/1آن را از راه هدایت (Conduction) و جابجائی (Convection) و بقیه را از راه تبخیر از دست می‌دهد.
اختلاف فشار بخار آب بین سطح آب و هوا باعث تبخیر می شود.این اختلاف بستگی به دمای آب و میزان اشباع هوا از آب دارد.

مقدار گرمای که بوسیله مایعی جذب یا دفع می شود از رابطه زیر بدست می اید :
                                                      W×S×∆T=E(1-1)                                                     
در رابطه بالا:
E:گرمای دفع یا جذب شده بر حسب BTU/hr یا CAL/hr
W:دبی مایع خنک شونده بر حسب lb/hr
S: گرمای ویژه مایع خنک کننده بر حسب lb.f/ Btu
T  :کاهش دمای مایع خنک شونده بر حسب  f

در حالیکه عمل خنک شدن از طریق تبخیر انجام می گیرد گرمای نهان تبخیر از دست داده شده باید به آن اضافه گردد و آن برابر است با حاصل ضرب گرمای نهان تبخیر در دبی .
مقدار تبخیر بستگی دارد به سطح بر خورد آب با هوا و همچنین شدت جریان هوا دارد. برای اینکه حداکثر بهره برداری که در طرح آن بکار رفته است رعایت شود در برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) که آکنده های آن از نوع splash packing می باشد آب به صورت قطره های در سطوح برج پخش می شود تا سطح وسیعی بوجود اید البته برای این منظور می توان از آکنه های نوع film packing نیز استفاده کرد.
جریان هوا در برج به صورت کشش طبیعی با استفاده از دودکش های هذلولی شکل یا کشش مکانیکی بوسیله بادبزنهای مناسب در جهت مخالف آب ( counter-flow) و یا به طور متقاطع (cross-flow) با آن به جریان می افتد .


2-2-1 سیستم برج خنک کننده (کولینگ تاور ) :

در سیستم برج خنک کننده ( کولینگ تاور ) آب گرم کندانسور از برج خنک کننده ( کولینگ تاور ) عبور می کند و با هوا تماس می یابد. در برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) با کشش طبیعی ، پوسته خارجی برج از بتن مسلح ساخته شده ودر روی پایه ها تکیه دارد . هوا از قسمت پائین وارد برج خنک کننده  ( کولینگ تاور ) می شود و به طرف بالا جریان می یابد و از دهانه بالای برج خارج می گردد.
انواع دیگری از برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) که از چوب و سایر مصالح ساخته می شود نیز وجود دارد.در برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) با کشش طبیعی هوا شکل برج طوری طراحی می شود که جریان سریع هوا در داخل برج بوجود اید.
آب گرم از کندانسور در ارتفاع 10 تا 15 متر بالاتر از سطح استخر به سیستم پخش کننده آب وارد می شود . در برجهای قدیمی تر صفحه ای که آب خروجی از کندانسور به آن ریخته می شود دارای سوراخهای منظمی در قسمت پائین است که آب از داخل این سوراخها به فنجانهای زیرین می ریزد. این فنجانها باعث پاشش آب و تبدیل آنها به قطرات کوچک می شوند. یک سیستم خیلی جدید برای پخش آب در برج خنک کننده ( کولینگ تاور ) بکار بردن لوله هایی است که در سطح بالای آن شیپوره هایی برای پاشش آب تعبیه شده است.
تبادل حرارت بین هوای بالارونده از برج و آبی که از برج سرازیر است با تغییر حرارت محسوس در اثر اختلاف درجه حرارت بین آب و هوا انجام می شود. سهم این قسمت از تبادل حرارتی خیلی کم است و قسمت عمده تبادل در اثر تبخیر مقدار کمی آب که پیوسته همراه هوا می باشد،انجام می شود. در اثر این عمل مقدار زیادی گرما از آب سرازیر شده در برج خنک کننده ( بستگی به مقدار آبی که تبخیر شده است) به هوا منتقل می گردد(Evaporating loss). ضمناً مقداری از قطرات آب بوسیله هوا بخارج از برج پراکنده می شود (Windage loss). برای جلوگیری از خروج قطرات آب یک شبکه چوب در اطراف برج و حدود 3 متر بالاتر از توده تخته ها قرار دارد . کمبود آب تبخیر شده در سیستم برج خنک کننده باید از منبع خارجی جبران شود که به آن ،آب تکمیلی یا آب جبرانی (Makeup) گویند . برای این منظور در صورت امکان از آب رودخانه استفاده کرد یا فاضلابها را تا حد امکان صاف و تصفیه کرده و استفاده نمود .
هنگامیکه از نظر فضای ساختمان برج خنک کننده محدودیتی وجود داشته باشد ظرفیت برج خنک کننده    ( کولینگ تاور ) راتا حد امکان با استفاده از بادبزنهای مخصوص و بزرگی اضافه می نمایند. این بادبزنها مقدار عبورهوای خنک کننده در داخل برج را زیاد می نماید .

 3-1 عوامل مؤثر در طراحی برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) :

عوامل مؤثر در طراحی برجهای خنک کننده (کولینگ تاور ) را بطور خلاصه می توان بصورت زیر بیان کرد :
1. میزان افت درجه حرارت (اختلاف دمای ورودی وخروجی برج)
2. اختلاف بین درجه حرارت آب سرد و درجه حرارت مرطوب هوا
3. دمای مرطوب محیط : اصولاً خنک کردن آب زیر این دما غیر ممکن است .
4. شدت جریان آب
5. شدت جریان هوا
6. نوع آکنه های برج
7. روش پخش آب
به تجربه ثابت شده است که برای هر 10 درجه فارنهایت افت دما در برج خنک کننده میزان تبخیر در حدود یک درصد کل آب در حال گردش می باشد .
چون نمک های کلرور حلالیت زیادی دارند غلظت یون کلر در آب ورودی به برج وآب در حال گردش راهنمای بسیار خوبی برای تعیین غلظت بوده و بنابراین همیشه باید آنرا بازدید و بررسی نمود .
افزایش غلظت مواد محلول و مواد معلق در آب در حال گردش در برج خنک کننده ایجاد اشکال می نماید که برای جلوگیری از افزایش غلظت مواد محلول و مواد معلق مقداری از آب در حال گردش را تخلیه می کنند که این آب در صنعت به زیر آب (Blow down) معروف است .
مقدار آب برج همچنین ممکن است تصادفی یا بوسیله باد تقلیل یابد . اصولاً در برجهای خنک کننده (کولینگ تاور ) مقداری آب بصورت گرد درآمده و توسط باد یا کشش از برج خارج می شود .
مقدار تخلیه لازم در یرج برای کنترل مواد محلول و معلق مجاز را می توان از رابطه بعد بدست آورد :

                                            M=(B+W)×C(2-1)                                                             

که دراین رابطه
B: مقدار زیر آب بر حسب gal/hr یا m3/hr
E: مقدار آب تبخیر شده بر حسب gal/hr یا m3/hr
C: ضریب غلطت پیشنهاد شده برای برج
W: مقدار آبی که توسط باد خارج می شود بر حسب gal/hr یا m3/hr
مقدار آبی که باد همراه خود از برج خارج می سازد در رابطه بالا منفی است ،زیرا آب مواد محلول و معلق را نیز با خود می برد . بنابراین تاثیر در غلظت و بالا بردن املاح آب ندارد .
مقدار آب لازم جهت آب کسری برج از رابطه زیر بدست آورد :
     Make Up=E+B+W(3-1)                                                    
اطلاعاتی که از طرف خریداران در اختیار فروشندگان قرار می گیرد در طرح برج اهمیت فراوانی دارد . مانند اختلاف دما ، مقدار آب در حال گردش ،مقدار زیر آب .
کمبود آب در اثر تبخیر و باد را با استفاده از رابطه های بالا بررسی می کنند .



 4-1 قسمتهای اصلی برج خنک کننده (کولینگ تاور ) :

الف) لوله ها و آکنه ها
شامل قسمتهای هستند که درجریان انتقال حرارت دخالت داشته در ضمن باعث می شود که مقدار آب گرد شده که همراه باد خارج می شود کم شده و از خروج آنها از برج جلوگیری شود.همچنین نگهدار خوبی برای قسمتهای دیگر برج می باشد . در مورد مشخصات آکنه ها در همین فصل توضیح داده خواهد شد.

ب)حوضچه
حوضچه در پائین برج قرار دارد که آب خنک کننده در آن جمع می گردد.به حوضچه یک جریان بنام آب تکمیلی یا آب جبرانی (MAKE UP) وارد می شود و یک جریان برای استفاده در دستگاههای تبادل حرارت از آن خارج می گردد .علاوه بر جمع آوری آب در حوضچه ،آب قبل از اینکه به سمت کندانسور پمپ شود صاف نیز می گردد.
حوضچه های برجهای بزرگ و مفید از بتن ساخته شده اند .عموماً این حوضچه ها طوری طراحی می شوند که برج بدون اضافه کردن آب جبرانی می تواند برای چندین ساعت کار کند .
از زهکش برای برطرف کردن لجن ته نشین شده و کنترل سطح آب در حالتی که جریان موج دار که در کف قرار دارد ترک می کند و به میان سرندی که از ورود اشغال تجمع یافته به ورودی پمپ جلوگیری می کند ،می ریزد .

پ)بادبزنها
در برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) با کشش مکانیکی باد بزنهای نصب می شوند تا جریان هوای لازم را جهت عبور از آکنه ها تولید نماید .بادبزنها در برجهای خنک کننده با کشش مکانیکی کاربرد دارند . توضیح در این مورد ضرورتی ندارد و به همین مقدار اکتفا می شود.

ت) حذف کننده ها
این وسیله از خارج شدن قطرات آب بوسیله کشش هوا از برج جلوگیری بعمل می آورد . تیغه ها معمولاًطوری نصب می شوند که با سطح افق زاویه ای در حدود 45 درجه بسازد .جنس این تیغه ها از چوب ، فلز یا پلاستیک ممکن است ساخته شده باشند .درباره کشش و حذف کننده های کشش بعداً مفصلاً توضیح داده خواهد شد .
ث) آکنه ها
دو نوع آکنه ها که در برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) ممکن است مورد استفاده قرار گیرد عبارتند از :
1. SPLASH PACKING
2. FILM PACKING

1. SPLASH PACKING :
در این نوع آکنه ها آب بر اثر برخورد با تیغه ها پخش و به صورت قطره قطره در آمده که در نتیجه ایجاد سطح وسیع می نماید .از آنجایکه قطرات آب همراه پیوسته بوده و وزن سنگین دارند این نوع دسته بندی ممکن است در اثر جریان دائمی از هم گسیخته گردد.

2. FILM PACKING :
در این نوع آکنه ها سطح وسیع از آب در اثر جریان آن در روی تیغه ها بوجود می اید . به طرق گوناگون می توان چنین سطح وسیعی ایجاد کرد.

GIRD PACKING.a
در این نوع آکنه ها از یک سری شبکه های که معمولاً از چوب بوده و روی یکدیگر قرار گرفته اند استفاده می شود .این شبکه ها طوری نصب گردیده که همراه هر شبکه با شبکه های اطراف خود زاویه 90 درجه می سازند وباین شکل در سطوح شبکه ها پخش می گردد .

RANDOM PACKING.b
این نوع آکنه ها موادی با سطح زیاد درست شده که به طور نا منظم در داخل برج قرار دارند . یکی از دلایل نا مرغوب بودن این نوع آکنه ها ایجاد مقاومت زیاد در مقابل جریان هوا می باشد . این نوع آکنه ها دارای قسمتهای حلقوی است که قطر هر حلقه با طول آن برابر است . این حلقه ها از جنس های مختلفی یوده وسطح تماس آب با هوا را زیاد می کنند.

PLATE TYPE FILM PACKING.c
این نوع آکنه ها از صفحات نازک پلاستیکی چین دار ساخنه شده اند که با زاویه کمی کمتر از 90 درجه با سطح افق نصب شده اند. چین های روی صفحات باعث بوجود امدن سطح زیاد می گردند .
آکنه ها باید طورب انتخاب شوند تا هم سطح تماس آب و هوا برای نسبتهای بالای انتقال حرارت و انتفال جرم مناسب یاشند و هم مقاومت کمتری در مقابل جریان هوا داشته باشند .آکنه ها باید محکم ، سبک و در برابر خوردگی و خراب شدن مقاوم باشد.


5-1 مشخصات و خصوصیات آکنه ها :

مشخصات و خصوصیات آکنه یک برج خنک کننده ( کولینگ تاور )  را در یک برج خنک کننده آزمایشی اندازه گیری می کنند. یک نمونه از این برج در نیروگاه برق groyden A در سال 1950 بنا شده بود و در آن زمان فکر می کردند بزرگترین نوع خود در کشور باشد . در این برج یک مقطع از آکنه با مربعی به ضلع 4 ft وعمق 8 ft را می توان زیر یک تغییر بار آب و هوا و اتلاف حرارتی برای اندازه گیری ضریب انتقال حجمی و مقاومت جریان هوا نصب و آز مایش کرد . بزرگی این برج یک مسئله اساسی است در غیر اینصورت مقدار آبی که به ظرف پائین دیواره ریزش می کند کافی است تا بر روی دقت آزمایش تاثیر بگذارد.
هر دو جریان آب وهوا توسط اوریفیس اندازه گیری می شود . جریان آب بیشتر در مقابل یک حجم اندازه گیری شده تانک ، چک خواهد شد.

6-1 انواع برج خنک کننده:

الف) برجهای خنک کننده مرطوب : TOWER WET - COOLING
برجهای خنک کننده مرطوب  ( کولینگ تاور ) حرارت تلف شده به وسیله دستگاه را به وسیله مکانیزمهای زیر به محیط می دهند:
1. بوسیله افزایش حرارت هوای اطراف
2. بوسیله تبخیر بخشی ازآب در حال گردش در سیستم
3. بوسیله افزایش دمای مخزن طبیعی آب جمع آوری سرد شده
برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) یک سیستم توزیع و پخش آب گرم دارند که آب را بصورت یکنواخت روی یک شبکه کاری مشبک از تخته های افقی نزدیک به هم می باشد که این شبکه ها آکنه نامیده می شوند . آکنه ها آب سرازیر شده از بالای برج را با هوایی که از میان آنها حرکت می کند کاملاً مخلوط کرده بطوریکه آب بصورت یک قطره از یک آکنه به سطح آکنه دیگر توسط نیروی ثقل خود می ریزد .
هوای بیرونی از طریق منافذی که بصورت میله های افقی در اطراف برج قرار دارند وارد می شوند . این میله ها بمنظور نگهداری آب در داخل خود بطرف پائین مایل هستند . در اثر اختلاط آب و هوا ، انتقال حرارت و انتقال جرم اتفاق افتاده و در نتیجه آب سرد می گردد . آب سرد شده در حوضچه بتنی که در انتهای برج قرار دارد جمع آوری شده و سپس بطرف کندانسور پمپ می شود . اکنون هوای مرطوب و گرم از بالای برج خارج می گردد .
برجهای خنک کننده مرطوب ( کولینگ تاور ) بصورت برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) با کشش طبیعی و برجهای خنک کننده ( کولینگ تاور ) با کشش مکانیکی دسته بندی می شوند .
ب)برجهای خنک کننده خشکDRY – COOLING TOWER  :
در مکانهای که آب کافی برای برج خنک کننده مرطوب ( کولینگ تاور ) وجود ندارد ، می بایست از اتلاف بر اثر تبخیر حداکثر جلوگیری بعمل آورد ، از این نوع برج استفاده می شود .در برجهای خنک کننده خشک (کولینگ تاور ) ، آب در حال گردش از میان لوله های پره دار عبور کرده بطوریکه هوای سرد از روی آنها عبور می کند .بنابراین حرارت آب در حال گردش از طریق لوله ها خارج شده و جذب هوای سرد می گردد.
برجهای خنک کننده خشک ( کولینگ تاور ) می توانند با کشش طبیعی و یا با کشش مکانیکی عمل نمایند .یک افشانک هوا که با بخار کار می کند با خارج کردن هوا و سایر گازهای غیر قابل تراکم به برقراری خلا کمک می کند . برای جلوگیری از نشت هوا به داخل دستگاه پمپ گرادیان اصلی فشار در داخل برج را مثبت نگه می دارد .ممکن است قسمتی ازکار پمپ توسط توربین هیدرولیک بازیابی گردد . این عمل پس از خروج آب از برج در مسیر آب فشانه های جتی انجام می گیرد .
فشار متراکم و درجه حرارتهایی که یک برج خنک کننده خشک  ( کولینگ تاور ) بکار می برد بطور قابل ملاحظه ای بیشتر از برج مرطوب است . برای دستیابی به فشار بیشتر ، مساحت کوچکتری برای فضای بین دو تیغه آخرین مرحله در توربین با فشار کم ضروری است . در یک برج خنک کننده خشک  ( کولینگ تاور ) با کشش طبیعی ، شناوری هوای گرم شده باعث جریان یافتن هوا در سرتاسر سطوح مولد حرارتی می گردد که برای انتقال حرارت آب داغ به جریان هوا ضروری است . همچنین می توان جریان هوا را با ایجاد کشش القائی یک بادبزن افزایش داد . کشش مکانیکی استفاده شده از یک بادبزن ابعاد برج را تقلیل داده ولی باعث اتلاف انرژی بیشتری در دستگاه می گردد .
برج خنک کننده خشک ( کولینگ تاور ) فقط باعث اضافه شدن انتالپی به هوا می گردد .
در نتیجه مشکلاتی از قبیل یخ زدگی که در برج خنک کننده مرطوب  ( کولینگ تاور ) در شرایط خاص جوی با آن مواجه است، ایجاد نمی شود .

دانلود مقاله سود بانکی و بررسی کاستن نرخ بهره بانکی

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله سود بانکی و بررسی کاستن نرخ بهره بانکی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:33

مقدمه:
نرخ سود بانکی از جمله متغیرهایی است ک نقش بسیار مهم و کلیدی در سیاست‌های پولی و روابط اقتصادی جوامع ایفا می‌نماید. طی سال ‌های گذشته لزوم انجام بررسی‌های فراگیر و نگاهی جامع و همه جانبه در زمینه نظری و عملی، در خصوص مبحث نرخ‌های سود بانکی همواره احساس شده است. در اوایل سال ۱۳۷۸ پس از طرح پیشنهادهایی در زمینه تعدیل نرخ‌های سود بانکی از سوی برخی کارشناسان و سیاست گذاران اقتصادی و طرح مباحث بعضاً غیرکارشناسی و

آمیختگی تحلیل‌های تخصصی و غیرتخصصی در برخی جراید، لازم دیده شد که به منظور پیش‌گیری از اتخاذ هر گونه تصمیم قبل از انجام بررسی‌های همه جانبه مطالعاتی در این زمینه آغاز گردد. با توجه به جوانب امر ابتدا در زمینه نظری موضوع مطالعاتی انجام شد. پس از این مراحل با جهت گیری به سمت جوانب کاربردی امر و امعان نظر به الزامات قانون عملیات بانکی بدون ربا و شرایط

اقتصاد ایران، مطالعات ادامه یافت و به این منظور سعی گردید تا جهت تعیین نرخ‌های سود از برخی شاخص‌ها و معیارهای اقتصادی استفاده گردد. در ضمن جهت آگاهی هر چه بیشتر از تبعات تصمیمات متخذه مطالعات وسیعی در خصوص تاثیر تغییر نرخ‌های سود بر واحدهای تولید و نیز ساختار مالی بانک‌ها صورت پذیرفت و نهایتا‌ در طول سال‌های برنامه سوم توسعه، با توجه به شرایط اقتصاد کشور و خطوط کلی سیاست‌های اقتصادی، شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی تغییراتی را در نرخ‌های سود سپرده‌های و تسهیلات اعمال نمودند.

از عمده‌ترین کاستی ها و ضعف‌های موجود در ارتباط با جذب منابع سپرده‌ای در برخی از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران مسئله پایین بودن نرخ سود بانک‌ها در مقایسه با نرخ تورم است. به طوری که طی سالیان متمادی در کشور تورم از نرخ سود سپرده های بانکی پیش گرفته و عملا‌ً‌ سود منفی به این سپرده‌ها تعلق می‌گیرد. از طرف دیگر برخی از مسئولین اقتصادی و سیاسی عقیده دارند که نرخ‌های سود بانکی در سطح بالایی بوده و لازم است با کاهش آن به رونق سرمایه‌گذاری و تولید کمک کرد.

۲٫ تفاوت میان سود و بهره
چهار تفاوت میان نرخ بهره و سود وجود دارد.
تفاوت اول این است که نرخ بهره از متغیرهای هزینه سرمایه است؛ بنابراین با سرمایه‌گذاری رابطه عکس دارد؛ اما سود، تفاوت درآمد و هزینه است.
تفاوت دوم در این است که نرخ بهره در بازار پولی تعیین می‌شود؛ در حالی که سود در بازار حقیقی کالا و خدمات تعیین می‌شود.

تفاوت سوم در نوع رابطه حقوقی است. در بهره، وقتی صاحب و مالک منابع معین، آن را در اختیار متقاضی در ازای مازاد بر اصل آن قرار می‌دهد، رابطه حقوقی خود را با مال مورد نظر قطع کرده است و او در برابر چگونگی استفاده از آن بی تفاوت است؛ اما در سود هر چه میزان سود بیشتر باشد سود مشارکت کننده نیز افزایش می‌یابد.

چهارمین تفاوت به مساله ریسک اشاره دارد. نرخ بهره به دلیل ماهیت قرض آن فاقد ریسک است؛ اما در سود به دلیل ماهیت خود، پدیده‌ای ریسکی به شمار می‌رود.
ویکسل معتقد است که گرچه این دو با هم تفاوت دارند، نرخ بهره و نرخ سود در بلند مدت با هم دیگر برابر می‌شوند؛ ولی چون این دو نرخ در دو بازار کاملا متفاوت تعیین شده و تحت تاثیر اوضاع و عوامل گوناگونی قرار دارند نمی‌توان به لحاظ نظری به برابری این دو نرخ در بلند مدت رسید.

کینز معتقد است که نرخ بهره در بازار مالی است در حالی که نرخ سود در بازار حقیقی تعیین می‌شود به دلیل وجود انگیزه سفته‌بازی، به طور طبیعی تجهیز منابع به برابری پس انداز و سرمایه گذاری نمی‌انجامد. سود تحت تاثیر عواملی مانند بازده انتظاری پروژه ساختار اقتصادی و… قرار می‌گیرد؛ در حالی که نرخ بهره تحت تاثیر عوامل شتابنده و زودگذر است؛ پس او معتقد است که به ندرت اتفاق می‌افتد این دو نرخ با هم برابر باشند.

بدین سان نتیجه گرفته می‌شود که سود و بهره‌ دارای ماهیتی به طور کامل دوگانه هستند؛ پس استدلال طراحان لایحه مبنی بر محاسبه سود از اقلام هزینه‌ای سرمایه‌گذاری، در واقع یکسان انگاشتن سود و بهره است. و این مطلب اعترافی است که آنچه تاکنون عمل شده، همان بهره‌بوده است.
مطالب بیان شده پیشین سوء تفاهمی را بیان می‌کند؛ زیرا عقود بانکی به دو دسته عقود مشارکتی مانند مضاربه، مشارکت و… و عقود غیر مشارکتی مانند اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی و… تقسیم می‌شوند. بانک از هر دسته عقود سود می‌برد؛ اما سود اول، سود مشارکتی است.

تفاوت‌های چهارگانه یاد شده در مورد این دسته از سود ناشی از عقود مشارکتی، صحیح است؛ بنابراین، اگر نظام بانکداری کشور تمام عقود خود را به صورت عقود مشارکتی انجام می‌داد ایراد بیان شده صحیح بود؛ اما امروزه بیش از ۸۰ درصد از عقود بانکی عقود غیرمشارکتی است و این دسته از عقود، دارای سود ثابت از پیش‌ تعیین شده هستند.

با توضیحات پیش‌ گفته مشخص می‌شود که اساس تفاوت سود و بهره در این است که بهره در بازار پولی تعیین می‌شود و به بازار حقیقی کالاها و خدمات ارتباطی ندارد؛ ولی سود در بازارهای حقیقی تعیین می‌شود. و سه تفاوت دیگر فقط در مورد سود ناشی از عقود مشارکتی با بهره صحیح است و بر این اساس سود نیز می‌تواند از اقلام هزینه‌ای شمرده شود. از آن جا که بیش از ۸۰ درصد عقود بانکی، عقود غیرمشارکتی هستند، به لحاظ نظری، استدلال اول ارائه کنندگان لایحه می‌تواند صحیح باشد و با افزایش نرخ سود بانکی هزینه سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد.
۳٫ کارکرد نرخ‌های بهره در اقتصاد

امروزه بانک‌های مرکزی از طریق ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم نظیر ذخایر قانونی، تسهیلات اضافه‌ برداشت، سقف اعتباری و همچنین ابزارهای فعال در بازار از قبیل عملیات بازار باز، تنزیل مجدد، سیاست‌های عقیم سازی و سپرده‌های دولت در اجرای سیاست‌های پولی کشورها ایفای نقش می نمایند.
در تنظیم و اجرای سیاست‌های کلان، از جمله سیاست پولی، باید ترکیب متوازن و با ثبات نرخ‌های بهره، ارز و تورم به صورت هماهنگ و در آرایشی ماندگار و با دوام در میان مدت تامین شود. بی‌توجهی به توازن و ترکیب متناسب این نرخ‌ها، اقتصاد ملی را در فرایند عدم تعادل قرار می‌دهد که تثبیت بخش مالی را به زیان بخش‌ واقعی و به سود واسطه گری‌های دلال منشانه زودنگر برهم می‌زند.

تورم به معنای کلیدی ترین شاخص تعیین کننده سطوح حداقل نرخ بهره و تغییر نرخ ارز نقش اساسی در توسعه و رشد اقتصادی بعهده خواهد داشت و برای تامین تعادل و توازن ذکر شده می‌باید سطح آن در حداقل ممکن حفظ گردد.
۴٫ نرخ بهره در باندکداری متعارف

در اقتصادهای پیشرفته امروز، نرخ بهره نقش عمده‌ای را در هدایت، اجرا و تامین اهداف سیاست‌های پولی ایفا می‌نماید. در اکثر کشورهای صنعتی و کشورهای با نرخ تورم پایین بانک‌های مرکزی از طریق تغییر نرخ بهره کوتاه مدت بازار، به عنوان هدف عملیاتی و سپس با استفاده از عملیات بازار باز و سایر ابزارهای سیاست پولی به منظور نگهداری نرخ‌ها در محدوده هدف عملیاتی، سیاست‌های پولی را تنظیم می‌نماید.

نرخ بهره به عنوان یکی از متغیرهای مهم در بازار پول در عرضه پول نیز تاثیرگذار می‌باشد. مطالعات انجام شده (از قبیل مطالعات کوپر، راشه، مودیگیلیانی، هندرشات، دیولیو) حاکی از آن است که افزایش در نرخ‌های سود از طریق کاهش ذخایر آزاد و افزایش تقاضل ذخایر غیر استقراضی از ذخایر آزاد باعث افزایش عرضه پول می‌گردد. لذا افزایش نرخ‌های سود می‌تواند از مجرای ذخایر آزاد، باعث افزایش عرضه پول گردد.

یکی از تاثیرات مهم تغییر نرخ‌های سود بانکی در پرتفولیوی افراد جامعه است.
در کشورهایی که از ابزار غیرمستقیم پولی استفاده گسترده دارند و نرخ‌های آنها از انعطاف پذیری کافی برخوردار است، اجرای سیاست‌های پولی بر روی حجم ذخایر بانک‌ها و نرخ بهره در بازار غیر متشکل پول تاثیر قابل توجهی دارد. این مسئله به نوبه خود بر روی هزینه دسترسی افراد و موسسات به اعتبارات بانک ها و همچنین نرخ‌های سپرده ها و عرضه پول اثر می‌گذارد و از این طریق نهایتاً‌ متغیرهای واقعی اقتصاد از قبیل مصرف خصوصی، سرمایه‌گذاری، جریان سرمایه و تولیدات و قیمت‌ها، تحت تاثیر قرار می‌گیرند و از طرف دیگر تغییرات متغیرهای مربوط به تولید و قیمت‌ها به نوبه خود بر روی نرخ‌های استقراض و سپرده‌گذاری اثر بخشی دارند. لذا در این سیستم تعادل به طور خودکار برقرار می‌گردد.

نرخ‌های سود به صورت دو جانبه در اقتصاد عمل می‌نماید از یک طرف افزایش زیاد این نرخ‌ها بدون توجه به وضعیت نرخ‌های بازدهی در سایر حوزه‌ها می‌تواند به بروز ضعف و رکود در سایر بازارها و افزایش بی‌دلیل هزینه منابع مالی بانک ها منجر گردد. از طرف دیگر تعیین نرخ های سود در سطوحی پایین می تواند به تضعیف منابع مالی بانکها و هجوم سرمایه از حوزه های بانکی و مولد به سمت حوزه های سفته بازی منجر شود. لیکن دو نکته همواره باید مد نظر قرار داشته باشد. اول آنکه در هر حال نرخ‌های سود واقعی در اقتصاد باید مثبت باشد.
دومین مطلب آنکه نرخ سود بای متناسب با تغییر شرایط اقتصادی تغییر یابد، زیرا تثبت نرخ‌های سود بدون توجه به شرایط اقتصادی می تواند نتایج معکوسی را دربرداشته باشد.
۵- نرخ سود در اقتصاد ایران

روش و فرایند تعیین نرخ های سود در نظام بانکداری دولتی کشور که مبتنی بر قانون عملیات بانکی بدون ربا است. با روش‌های تعیین نرخ در بانکداری متعارف متفاوت بوده و با ملاحظه بازدهی اقتصادی در بخش واقعی و به جهت دولتی بودن سیستم با نگاه حمایتی از بخش‌های اقتصادی تعیین می‌شود. در تعیین نرخ‌های سود سپرده‌های این الزام وجود دارد که نرخ‌ها به گونه‌ای تنظیم شوند که حداقل جبران کاهش ارزش پول را بنمایند و در عین حال در یک جایگاه منطقی نسبت به شاخص‌های دیگر بازدهی اقتصاد کشور قرار داشته باشند. در صورتی که نرخ‌های

سودعلی‌الحساب سپرده‌ها در سطحی پایین‌تر از شاخص‌هایی همچون نرخ تورم نرخ سود سهام، حداقل نرخ سود در بازار غیر متشکل پولی، نرخ سود پرداختی به اوراق مشارکت و… قرار گیرند، سیستم بانکی کشور در جذب سپرده‌ها و تجهیز منابع بانکی با محدودیت متعددی روبرو شده و تبعات منفی آن در بعد اعطای تسهیلات به بخش‌های مختلف اقتصادی و اثر بر ساختار مالی بانک‌ها، بسیار شدید خواهد بود؛ چ

را که منابع سپرده‌گذاران اصلی ترین منبع در اعطای تسهیلات بانک‌ها به شمار می‌رود.
یکی از مسایل مهم در برآورد سود حاصل از تسهیلات بانک‌ها و تبدیل و تخصیص آن به سود سپرده ها، ملاحظات بسیار اساسی درتعیین حاشیه نرخ سود بانک ها می‌باشد. این حاشیه در سطحی تعیین می‌‌شود که نه تنها هزینه‌های عملیاتی و ریسک بانک ها را پوشش دهد، بلکه ملاحظات سیاستی قوی در زمینه بهبود ساختار مالی بانک‌ها نیز در تعیین آن مراعات شود. به عبارت دیگر در این عبارت دیگر در این خصوص از یک طرف ملاحظات قانونی و حقوقی ناشی از الزامات قانونی عملیات بانکی بدون ربا به همراه عملکرد بخش‌های اقتصادی در نظر گرفته می‌شود و از طرف دیگر، کارآیی عملیاتی بانک‌ها و برنامه های تنظیمی – مقرراتی در جهت حفظ نسبتها و استانداردهای معمول در جهت تقویت بنیه مالی بانک‌ها اعمال می‌شود.

۶- مکانیزم تعیین نرخ سود
تعیین نرخ‌های سود در نظام بانکداری کشور با توجه به نوع عقد انجام می‌شود. عقود مصرح در قانون عملیات بانکی بدون ربا از جهت ماهیت به دو دسته تقسیم می‌شوند، عقود غیرمشارکتی و عقود مشارکتی. در عقود غیرمشارکتی یا عقود با بازدهی ثابت، بانک می‌تواند حداقل و یا حداکثر نرخ سود را تعیین نماید. در این گونه عقود به جهت انتقال مالکیت، رابطه وام دهنده با سرمایه قطع می‌گردد، لذا تحولات آتی و تغییرات احتمالی وضعیت مالی فعالیت مذکور از جهت سود و زیان ارتباطی به سود و مطالبات بانک ندارد. در حالی که ماهیت مشارکت بر عدم تملیک به ضمان بنا شده است. بدین معنا که عاملین و مشارکین از سرمایه خود رفع ید ننموده بلکه مالکیت آنان

استمرار می‌یابد. لذا در شرایط متعارف، هیچیک از طرفین در مقام بستانکار و یا بدهکار نیست، به عبارت دیگر بانک به معنای تامین کننده کل و با بخشی از سرمایه نمی‌تواند خود را از نتیجه فعالیت موضوع مشارکت مجزا نماید. بررسی عملکرد بانک‌ها در زمینه اعطای تسهیلات در قالب عقود

اسلامی نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد از تسهیلات به صورت غیرمشارکتی اعطا می‌گردد. در ۳۰ درصد باقیمانده نیز گر چه نمی‌توان نرخ از قبل تعیین شده‌ای را تثبیت نمود، لیکن باید نرخ و یا دامنه ای از نرخ‌ها لحاظ گردد تا از منظر بانک مبنایی برای قبول یا رد پروژه‌ها در اختیار باشد و از نقطه نظر متقاضی تسهیلات علامتی برای تصمیم گیری وجود داشته باشد. لیکن همان طوری که گفته شد در هر دو مورد نرخ‌ها باید به گونه‌ای باشد که جبران کاهش ارزش پول را بنماید. در تعیین

حداقل نرخ سود مورد انتظار بانک از تسهیلات اعطایی نیز توجه و تاکید بر متوسط بازدهی و عملکرد بخش واقعی بوده و معمولا به شاخص تورم و تحولات شاخص های اقتصاد کلان و همچنین ملاحظات سیاستی در حمایت از برخی از بخش‌های اقتصادی تاکید ویژه می‌گردد. بدیهی است لازمه هر گونه کاهش در نرخ سود تسهیلات کاهش بیشتر در پرداخت سود به سپرده‌گذارانی است که صاحب اصلی منابه بانکی هستند.

۷٫ بررسی وضعیت فعلی نرخ‌های سود بانکی
در کشور ما با توجه به نرخ تورم، نرخ های سود بانکی در سطح بسیار نازلی بوده و در بسیاری از سال ها سپرده گذاری در بانک ها با سود واقعی منفی مواجه بوده است. تنها در چند سال اخیر و با کاهش نرخ تورم، برخی از انواع سپرده های بانکی از سود مثبت برخوردار گردیده اند. گفتنی است که طی سال ۱۳۸۲ نرخ تورم در سطح ۶/۱۵ درصد تحقق یافته است، این درحالی است که میانگین موزون سود انواع سپرده ها در حدود ۱۲ درصد و میانگین موزون سود انواع تسهیلات بانکی در حدود ۶/۱۶ درصد بوده است. لذا با در نظر گرفتن نرخ تورم، نرخ سود واقعی سپرده ها منفی و نرخ سود واقعی تسهیلات به حد صفر تنزل می یابد. بدیهی است چنین نرخ هایی از حد تعادلی خود بسیار پایین تر می‌باشد.

در حال حاضر نرخ سود تعیین شده برای تسهیلات (قیمت)، با توجه به میزان تقاضای بازار و محدودیت عرضه منابع سپرده ای، پایین تر از نرخ سود تعادلی می باشد به گونه ای که برخورداران از تسهیلات بانکی را با نوعی از رانت اقتصادی مواجه ساخته و زمینه های فساد مالی را تقویت نموده است. دلیل این امر وجود صفوف طولانی و مازاد تقاضا برای دریافت تسهیلات بانکی در نرخ های سود کنونی می باشد.

ارقام واقعی نرخ های سود سپرده های بانکی در ۲۲ سال اخیر نشان می دهد که سپرده های کوتاه مدت بانک ها که سهمی بالاتر از ۵۰ درصد از کل سپرده های سرمایه گذاری مدت دار را به خود اختصاص می دهند، همواره از نرخ سود منفی برخوردار بوده اند. سپرده های سرمایه گذاری یکساله نیز به استثنای چند سال اخیر در بقیه سال های مورد بررسی از نرخ سود منفی برخوردار بوده اند. سپرده های سرمایه گذاری مدت دار ۵ ساله که عمده ترین نوع سپرده های بلندمدت

می باشند، طی سه سال اخیر به علت کنترل سیاست های تورمی توانسته نرخ سود واقعی مثبت داشته باشد. بدیهی است به لحاظ آثار منفی و زیانبار این امر، لازم است سیاست گذاران اقتصادی در جهت خروج از این وضعیت سیاست هایی را اتخاذ نمایند. مطالعات انجام شده نیز حاکی از آن است که خروج از وضعیت سرکوب مالی در ایران اثرات مثبت و مفیدی را بر سرمایه گذاری و رشد اقتصادی خواهد داشت.