موضوع تحقیق: بررسی اصول اخلاق خانوادگی و همسرداری نزد پیامبر(ص)1
پودمان : همسرداری
نام درس : همسرداری
نام و نام خانوادگی دانشجو :
شماره دانشجوئی :
کد ملی:
رشته تحصیلی: مدیریت خانواده
مقطع تحصیلی: کارشناسی
نیمسال تحصیلی: نیمسال اول تحصیلی 95-1394
تحلیل اخلاق خانوادگی و اصول همسرداری و شخصیت زن نزد پیامبر اعظم (ص) یکی از موضوعاتی است که در تاریخ اسلام اهمیت زیادی دارد. این موضوع نشان دهنده رفتارشناسی پیامبر در دو محور همسرداری و اخلاق خانوادگی است. در این مقاله شاخص های همسرداری و اخلاق و رفتار خانوادگی در سیره نبوی ارزیابی می شوند. سیره نبوی نشان می دهد که شیوه همسرداری و اخلاق خانوادگی نزد وی اهمیت داشته است. در این بررسی ملاک ارزیابی بر رعایت انصاف و عدالت، صداقت پیامبر با همسران، همکاری پیامبر در تربیت فرزندان و توجه به رشد علمی و شناختی همسران است به عبارت دیگر رعایت عدالت، آزادی و حقوق متقابل پیامبر با همسران و خانواده سبب تقویت آئین همسرداری و اخلاق خانوادگی است. سؤال مقاله این است که شاخص های اصلی در اصول همسرداری و اخلاق خانوادگی پیامبر اعظم(ص) کدامند؟ در پاسخ به سؤال حاضر فرضیه چنین بوده که عملکرد پیامبر در عدالت، صداقت، تربیت فرزندان و توجه به رشد علمی و شناختی سبب تقویت آئین همسرداری و اخلاق خانوادگی شده است. در ضرورت و اهمیت چنین نگرشی سعی شده است تا آئین سیره نبوی پیامبر در اصول همسرداری و اخلاق خانوادگی مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی این مقاله با روش «توصیفی- تحلیلی» و بهره گیری از اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی و تجزیه و تحلیل کیفی نظریات اسلام و چهارچوب نظری سیره نبوی پیامبر درصدد بررسی تحلیل اصول همسرداری و اخلاق خانوادگی است. و در نهایت به این نتیجه ختم خواهد شد که سیره نبوی پیامبر از مسائلی است که رفتارشناسی وی را در بحث همسرداری و اخلاق خانوادگی وجایگاه زن در اسلام ارزیابی می نماید.
موضوع تحقیق: بررسی اصول اخلاق خانوادگی و همسرداری نزد پیامبر(ص)2
پودمان : همسرداری
نام درس : همسرداری
نام و نام خانوادگی دانشجو :
شماره دانشجوئی :
کد ملی:
رشته تحصیلی: مدیریت خانواده
مقطع تحصیلی: کارشناسی
نیمسال تحصیلی: نیمسال اول تحصیلی 95-1394
بسمه تعالی
مقدمه :
تحلیل اخلاق خانوادگی و اصول همسرداری و شخصیت زن نزد پیامبر اعظم (ص) یکی از موضوعاتی است که در تاریخ اسلام اهمیت زیادی دارد. این موضوع نشان دهنده رفتارشناسی پیامبر در دو محور همسرداری و اخلاق خانوادگی است. در این مقاله شاخص های همسرداری و
فرمت فایل : WORD , PDF
تعداد صفحات:257
پایان نامـه برای دریافت درجـه کارشنـاسی ارشـد (M.A.)
رشته علوم سیاسی
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات طرح
1-1 بیان مساله.....................................................................................................................................................2
1-2 اهمیت و ضرورت پژوهش..........................................................................................................................5
1-3 اهداف پژوهش............................................................................................................................................6
1-4 سؤالات پژوهش(سؤال اصلی و فرعی).......................................................................................................7
1-5 فرضیه اصلی...............................................................................................................................................8
1-6 تعریف مفاهیم.............................................................................................................................................9
1-7 متغیرهای مستقل و وابسته..........................................................................................................................12
1-8 روش تحقیق .............................................................................................................................................12
1-8-1 شیوه جمعآوری اطلاعات.....................................................................................................................12
1-9 پیشینه تحقیق.............................................................................................................................................13
1-9-1 تحقیقات داخلی....................................................................................................................................13
1-9-2 تحقیقات خارجی..................................................................................................................................21
1-10 جایگاه تحقیق حاضر نسبت به تحقیقات دیگر.......................................................................................25
فصل دوم: چارچوب نظری
2-1 پیشینه موضوع هویت...............................................................................................................................28
2-1-1 پیشینة مفهومی.....................................................................................................................................28
2-1-2 انواع هویت.........................................................................................................................................29
2-1-2-1 هویت فردی...................................................................................................................................29
2-1-2-2 هویت جمعی..................................................................................................................................30
2-2 هویت ملی................................................................................................................................................32
2-2-1 دولت...................................................................................................................................................34
2-2-1-1 ویژگی دولتهای مدرن..................................................................................................................36
2-2-1-2 حکومـت........................................................................................................................................36
2-2-2 ملـت.....................................................................................................................................................37
2-3 ابعاد هویت ملی..........................................................................................................................................43
2-3-1 بعد اجتماعی..........................................................................................................................................43
2-3-2 بعد تاریخی............................................................................................................................................44
2-3-3 بعد جغرافیایی........................................................................................................................................45
2-3-4 بعد سیاسی.............................................................................................................................................45
2-3-5 بعد دینی.................................................................................................................................................45
2-3-6 بعد فرهنگی...........................................................................................................................................46
2-3-7 بعد زبانی...............................................................................................................................................46
2-4 پیشینه نظری هویت....................................................................................................................................46
2-4-1 سطح کلان.............................................................................................................................................48
2-4-2 سطح خرد..............................................................................................................................................54
2-4-3 دیدگاه تلفیقگرایان (جامعهشناسان معاصر)...........................................................................................68
2-5 مفهوم سازی هویت ملی (هویت جامعه ای).............................................................................................81
2-6 پیشینه موضوع عدالت................................................................................................................................85
2-6-1 چارچوب مفهومی.................................................................................................................................85
2-6-2 دستهبندیهای مختلف عدالت..............................................................................................................92
2-6-3 پیشیته نظری مفهوم عدالت...................................................................................................................96
2-6-3-1 از دوره اندیشه اسطورهای تا رنسانس...............................................................................................97
2-6-3-2 عدالت در اندیشه های قرون میانه....................................................................................................100
2-6-3-3 عدالت در اندیشه متفکران دوران بعد از رنسانس............................................................................101
2-7 مفهومسازی عدالت....................................................................................................................................127
2-8 فرضیه های تحقیق.....................................................................................................................................143
فصل سوم: روششناسی تحقیق
3-1 واحد تحلیل و سطح تحلیل.......................................................................................................................147
3-2 روش سنجش و ابزار گردآوری اطلاعات..................................................................................................147
3-3 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق ...........................................................................................148
3-4 جامعه آماری..............................................................................................................................................153
3-5 حجم نمونه................................................................................................................................................153
3-6 شیوة نمونه گیری.......................................................................................................................................154
3-7 روایی و اعتبار پرسشنامه............................................................................................................................155
3-8 نحوة تکمیل پرسشنامه..............................................................................................................................157
3-9 روشهای تجزیه و تحلیل داده ها..............................................................................................................157
3-10 محدودیتهای تحقیق..............................................................................................................................157
فصل چهارم: تبیین جایگاه هویت در میان جوانان
4-1 بخش اول: یافته های توصیفی.....................................................................................................................160
4-1-1 سیمای پاسخگویان.................................................................................................................................160
4-1-2 تبیین جایگاه هویت در میان جوانان.......................................................................................................173
4-1-2-1 بعد اجتماعی هویت (متغیر وابسته)...................................................................................................173
4-1-2-1-1 شاخص بعد اجتماعی هویت...............................................................................................175
4-1-2-2 بعد تاریخی هویت.............................................................................................................................176
4-1-2-2-1 شاخص بعد تاریخی هویت...........................................................................................................178
4-1-2-3 بعد جغرافیایی هویت.........................................................................................................................179
4-1-2-3-1 شاخص بعد جغرافیایی هویت.......................................................................................................180
4-1-2-4 بعد سیاسی هویت..............................................................................................................................181
4-1-2-4-1 شاخص بعد سیاسی هویت...........................................................................................................183
4-1-2-5 بعد دینی هویت.................................................................................................................................184
4-1-2-5-1 شاخص بعد دینی هویت...............................................................................................................185
4-1-2-6 بعد فرهنگی هویت............................................................................................................................186
4-1-2-6-1 شاخص بعد فرهنگی هویت.........................................................................................................187
4-1-2-7 بعد زبانی هویت...............................................................................................................................188
4-1-2-7-1 شاخص بعد زبانی هویت.............................................................................................................189
4-1-2-8 شاخص کلی هویت.........................................................................................................................190
4-1-2-9 مقایسه ابعاد شاخص هویت.............................................................................................................191
4-1-3 تبیین جایگاه عدالت در میان جوانان.....................................................................................................192
4-1-3-1 احساس عدالت سیاسی (متغیر مستقل)............................................................................................192
4-1-3-1-1 شاخص احساس عدالت سیاسی..................................................................................................195
4-1-3-2 احساس عدالت اقتصادی..................................................................................................................196
4-1-3-2-1 شاخص احساس عدالت اقتصادی...............................................................................................198
4-1-3-3 احساس عدالت فرهنگی.................................................................................................................199
4-1-3-3-1 شاخص احساس عدالت فرهنگی................................................................................................200
4-1-3-4 احساس عدالت منزلتی.....................................................................................................................201
4-1-3-4-1 شاخص احساس عدالت منزلتی..................................................................................................203
4-1-3-5 شاخص کلی احساس عدالت...........................................................................................................204
4-1-3-6 مقایسه شاخصهای فرعی احساس عدالت توزیعی (متغیر مستقل)..................................................205
4-1-3-7 مشروعیت دولت (متغیر مستقل و واسطه)........................................................................................206
4-1-3-8 شاخص مشروعیت دولت...............................................................................................................208
4-2 بخش دوم: سنجش (نسبت سنجی) رابطه عدالت و هویت ملی در میان جوانان.......................................209
4-2-1 رابطه بین بعد اجتماعی هویت ملی و ابعاد احساس عدالت (سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، منزلتی).................................209
4-2-2 رابطه بین هویت تاریخی وابعاد احساس عدالت..................................................................................210
4-2-3 رابطه بین هویت جغرافیایی و ابعاد احساس عدالت............................................................................210
4-2-4 رابطه بین هویت سیاسی و ابعاد احساس عدالت.................................................................................211
4-2-5 رابطه بین هویت مذهبی و ابعاد احساس عدالت.................................................................................212
4-2-6 رابطه بین هویت فرهنگی و ابعاد احساس عدالت...............................................................................212
4-2-7 رابطه بین هویت زبانی و ابعاد احساس عدالت...................................................................................213
4-2-8 رابطه بین هویت ملی و احساس عدالت سیاسی.................................................................................213
4-2-9 رابطه بین هویت ملی و احساس عدالت اقتصادی...............................................................................214
4-2-10 رابطه بین هویت ملی و احساس عدالت منزلتی................................................................................214
4-2-11 رابطه بین هویت ملی و احساس عدالت فرهنگی.............................................................................214
4-2-12 رابطه بین هویت ملی و احساس عدالت..........................................................................................214
4-2-13 رابطه مشروعیت نظام سیاسی با ابعاد هویت ملی..............................................................................215
4-2-14 رابطه بین هویت ملی و مشروعیت نظام سیاسی..............................................................................215
4-2-15 رابطه بین احساس عدالت و مشروعیت نظام سیاسی........................................................................216
4-2-16 رابطه بین هویت ملی و تعداد موارد استفاده از رسانههای خارجی...................................................216
4-2-17 رابطه بین هویت ملی و سفرخارجی فرد و گروه مرجع....................................................................217
4-2-18 رابطه بین هویت ملی و تعلق قومی فرد............................................................................................218
4-2-19 هویت ملی و تحصیلات...................................................................................................................219
4-2-20 هویت ملی و شغل............................................................................................................................220
4-2-21 هویت ملی و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی...........................................................................................221
4-2-22 هویت ملی و جنسیت پاسخگویان.....................................................................................................222
4-3 بخش سوم: رگرسیون چند متغیره با روش گام به گام..............................................................................222
4-4 بخش چهارم: تحلیل مسیر.........................................................................................................................226
4-4-1 کنترل متغیر مشروعیت نظام سیاسی......................................................................................................229
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1 نتایج توصیفی......................................................................................................................................................................................233
5-1-1 ویژگیهای زمینه ای پاسخگویان..................................................................................................................................................233
5-1-2 توصیف متغییرهای مستقل و وابسته..........................................................................................................................................234
5-2 نتایج تحلیلی........................................................................................................................................................................................239
5-2-1 فرضیه اصلی تحقیق.....................................................................................................................................................................240
5-2-2 نتیجه مهم تحقیق......................................................................................................................................................................244
5-3 پیشنهادات.......................................................................................................................................................................................247
5-3-1 پیشنهاد به محققین....................................................................................................................................................................247
5-3-2 پیشنهاد به مسئولین...................................................................................................................................................................247
فهرست منابع...........................................................................................................................................................................................250
چکیده انگلیسی.......................................................................................................................................................................................257
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 3-1: تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق.............................................................................150
جدول 3-2: عناوین متغیرها و سطوح سنجش و ابزار سنجش آنها...............................................................154
جدول 3-3: نتایج تحلیل روایی متغیرهای اصلی تحقیق................................................................................156
جدول 4-1: میانگین سن پاسخگویان............................................................................................................160
جدول 4-2: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب جنسیت...........................................................................161
جدول 4-3: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب محل تولد.........................................................................161
جدول 4-4: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب قومیت والدین و تعلق قومی فرزندان...............................162
جدول 4-5: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب میزان تحصیلات والدین و پاسخگویان............................164
جدول4-6: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب مذهب...............................................................................165
جدول4-7: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب وضعیت فعالیت.................................................................165
جدول 4-8: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب شغل پدر و شغل پاسخگویان (در صورت اشتغال).........166
جدول 4-9: میانگین درآمد پدر پاسخگویان(به تومان)..................................................................................167
جدول 4-10: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب پایگاه اقتصادی اجتماعی پاسخگویان...........................167
جدول 4-11: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب منطقه محل سکونت.....................................................168
جدول 4-12: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب مطالعه یا عدم مطالعه روزنامه.......................................168
جدول 4-13: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب مطالعه روزنامهها و مجلات خارجی...........................169
جدول 4-14: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب استفاده از برنامههای ماهواره.......................................170
جدول 4-15: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب استفاده از اینترنت........................................................170
جدول 4-16: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب سایتهای مورد استفاده...............................................171
جدول 4-17: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب استفاده از رسانه های ارتباطی خارجی........................171
جدول 4-18: تعداد رسانههای مورد استفاده پاسخگویان..............................................................................172
جدول 4-19: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب مسافرت به کشورهای خارجی....................................172
جدول 4-20: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب گویههای بعد اجتماعی هویت.....................................173
جدول 4-21: توزیع نسبی جمعیت نمونه بر حسب اولویت انتخاب فرد خارجی و ایرانی..........................174
جدول 4-22: میانگین، میانه و انحراف معیار شاخص هویت اجتماعی.........................................................175
جدول 4-23: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای بعد تاریخی هویت.......................................176
جدول 4-24: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای بعد جغرافیایی هویت..................................179
جدول 4-25: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای بعد سیاسی هویت.......................................181
جدول 4-26: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای بعد دینی هویت..........................................184
جدول 4-27: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای بعد فرهنگی هویت.....................................186
جدول 4-28: توزیع نسبی جمعیتی نمونه برحسب گویههای بعد زبانی هویت..........................................188
جدول 4-29: توزیع شاخص کلی هویت...................................................................................................190
جدول 4-30: مقایسه ابعاد مختلف شاخص هویت (100ـ0 = )......................................................191
جدول 4-31: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای احساس عدالت سیاسی..............................192
جدول 4-32: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای احساس عدالت اقتصادی...........................196
جدول 4-33: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای احساس عدالت فرهنگی............................199
جدول 4-34: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای احساس عدالت منزلتی..............................201
جدول 4-35: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب میزان اعتبار افراد بر اساس شایستگی........................203
جدول 4-36: میانگین شاخصهای فرعی احساس عدالت.......................................................................205
جدول 4-37: توزیع نسبی جمعیت نمونه برحسب گویههای مشروعیت دولت.......................................206
جدول 4-38: ضرایب همبستگی بین هویت اجتماعی و انواع احساس عدالت........................................209
جدول 4-39: ضرایب همبستگی بین هویت تاریخی و ابعاد احساس عدالت..........................................210
جدول 4-40: ضرایب همبستگی بین هویت جغرافیایی و ابعاد احساس عدالت......................................210
جدول 4-41: ضرایب همبستگی بین هویت سیاسی و ابعاد احساس عدالت...........................................211
جدول 4-42: ضرایب همبستگی بین هویت مذهبی و ابعاد احساس عدالت...........................................212
جدول 4-43: ضرایب همبستگی بین هویت فرهنگی و ابعاد احساس عدالت.........................................212
جدول 4-44: ضرایب همبستگی بین هویت زبانی و ابعاد احساس عدالت.............................................213
جدول 4-45: ضرایب همبستگی بین مشروعیت و ابعاد هویت...............................................................215
جدول 4-46: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی برحسب تعداد موارد استفاده از رسانههای خارجی......216
جدول 4-47: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی برحسب سفر خارجی فرد.............................................217
جدول 4-48: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی بر حسب مسافرت گروه مرجع به خارج از کشور........217
جدول 4-49: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی بر حسب سکونت گروه مرجع در خارج از کشور........217
جدول 4-50: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی برحسب احساس تعلق قومی فرد.................................218
جدول 4-51: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی برحسب میزان تحصیلات پاسخگویان..........................219
جدول 4-52: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی بر حسب شغل پاسخگو................................................220
جدول 4-53: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی بر حسب شغل پدر.......................................................220
جدول 4-54: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی برحسب پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی.............................221
جدول 4-55: آزمون آنالیز واریانس هویت ملی برحسب جنسیت پاسخگویان.......................................222
جدول 4-56: نتایج رگرسیون چند متغییره..............................................................................................223
جدول4-57: نمایش میزان تاثیر مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای مدل بر هویت ملی..............................227
جدول 4-58: رابطه میان متغیر مستقل اصلی و وابسته تحقیق با کنترل متغیر مشروعیت نظام سیاسی...229
جدول 4-59: رابطه میان هویت ملی و ابعاد احساس عدالت با کنترل متغیر مشروعیت نظام سیاسی....229
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 4-1: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص هویت اجتماعی.....................................................................................................176
نمودار 4-2: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص بعد تاریخی هویت................................................................................................178
نمودار4-3: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص بعد جغرافیایی هویت............................................................................................181
نمودار4-4: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص بعد سیاسی هویت..................................................................................................183
نمودار 4-5: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص هویت دینی............................................................................................................185
نمودار 4-6: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص بعد فرهنگی هویت...............................................................................................188
نمودار 4-7: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص بعد زبانی هویت....................................................................................................190
نمودار 4-8: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص کلی هویت.............................................................................................................191
نمودار 4-9: هیستوگرام توزیع فروانی شاخص احساس عدالت سیاسی........................................................................................195
نمودار 4-10: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص احساس عدالت اقتصادی.................................................................................199
نمودار 4-11: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص احساس عدالت فرهنگی..................................................................................201
نمودار4-12: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص احساس عدالت منزلتی......................................................................................204
نمودار 4-13: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص کلی احساس عدالت........................................................................................205
نمودار 4-14: هیستوگرام توزیع فراوانی شاخص مشروعیت دولت..............................................................................................208
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شکل 2-1: عناصر ملت از نظر دیوید میلر.................................................................................................................................................42
شکل 2-2: انواع جامعه و وفاق اجتماعی از نظر دورکیم........................................................................................................................51
شکل 2-3: انواع کنش در نظریه هابرماس.................................................................................................................................................74
شکل 2-4: نظام جامعه..................................................................................................................................................................................84
شکل 2-5: ابعاد هویت ملی (جامعه ای). ............................................................................................................................................... 85
شکل 2-6: دستهبندی جوامع بر اساس شاخصهای عدالت از نظر دیوید جیل...............................................................................121
شکل 2-7: دستهبندی انواع عدالت............................................................................................................................................................130
شکل 2-8: انواع بحران و محورهای استعمار جهان حیاتی در نظریه هابرماس.................................................................................140
شکل 2-9: ابعاد مشروعیت سیاسی...........................................................................................................................................................142
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:65
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول
مبحث اول ـ مفهوم توقیف و اقسان آن
گفتار اول ـ مفاهیم
گفتار دوم ـ اقسام توقیف
بند اول ـ توقیف بر حسب هدف و موضوع
الف ـ اقسام توقیف بر حسب هدف
ب ـ اقسام توقیف بر حسب موضوع
ج ـ وجود مال و توقیف آن و خصوصیات مالی مورد توقیف
بند دوم ـ وجود حکم قطعی و صدور اجرائیه
الف ـ وجود حکم قطعی
ب ـ صدور اجرائیه
بند سوم ـ در توقیف اموال
الف ـ اظهار حق ثالث نسبت به مال در حال توقیف
ب ـ استیفای محکوم به از مال توقیف شده
ج ـ وجود عین محکوم به در تصرف ثالث
فصل دوم
مبحث اول ـ توقیف اموال محکوم علیه
گفتار اول ـ توقیف منافع
بند اول ـ توقیف حقوقی مستخدمین
الف ـ مستخدمین شاغل
ب ـ بازنشسته یا وظیفه بگیر
بند دوم ـ مقررات عمومی توقیف اموال منقول و غیر منقول
الف ـ در اموال منقول
ب ـ در اموال غیر منقول
گفتار دوم ـ توقیف اموال خوانده
بند اول ـ دادخواست صدور قرار تأمین خواسته مهریه
بند دوم ـ دادخواست مطالبه مهریه با توجه به قرار تأمین خواسته
بند سوم ـ دادخواست صدور قرار تأمین و مطالبه مهریه
گفتار سوم ـ توقیف مال نزد شخص ثالث
بند اول ـ تعیین شخص ثالث
بند دوم ـ معرفی شخص ثالث
بند سوم ـ توقیف مال نزد شخص ثالث
الف ـ توقیف حقوق
ب ـ توقیف وجه الضمان متهم و اشخاص ثالث
ج ـ توقیف اموال شرکت با مسئولیت محدود در قبال بدهی سهامداران خلاف قانون است.
د ـ اموالی که توقیف شدنی نیست
نتیجه گیری
فهرست منابع
چکیده مطلب
برای گرفتن محکوم به از محکوم علیه و تسلیم آن به محکوم له اقداماتی لازم است که اصطلاحاً به آن اقدامات ((عملیات اجرایی)) می گویند. مجوز شروع عملیات اجرایی موقعی است که اجرائیه صادر شده از طرف محکمه صالحه به محکوم علیه ابلاغ گردیده و مهلت قانونی مربوط به آن منقضی شده باشد.
توقیف اموال محکوم علیه دارای مقدماتی است بر این اساس محکوم علیه مکلف است که پس از ابلاغ اجرائیه و قبل از انقضای مهلت ده روز از تاریخ ابلاغ، اموال خود را جهت توقیف به دایره ی احکام معرفی نماید.
توقیف اموال محکوم علیه پس از ابلاغ اجرائیه و انقضای مهلت ده روز تابع شرایطی است که اگر آن شرایط رعایت نگردد توقیف اموال غیر قانونی بوده و موجب مسئولیت دادورز (مأمور اجرای حکم) خواهد شد.
همچنین ماده 44 ق.ا.ا.م در مورد احکامی بحث می کند که عینی می باشند یعنی حکم به تحویل مال به خواهان صادر شده و در مرحله ی اجرا عین مال به عنوان محکوم به در اختیار شخص ثالثی می باشد. به عنوان مثال پس از صدور حکم، محکوم علیه ملک مربوطه را به دیگری اجاره و خود از محل خارج می شود اگر بنا باشد تصرف ملک توسط شخص ثالث مانع از عملیات اجرایی باشد. این امر به وسیله ی خوبی در اختیار محکومین می گذارد تا از طریق تبانی با دیگری مانع از دستیابی محکوم له به حقوق خود شوند. به همین جهت است که ماده 44 در این خصوص تعیین تکلیف و وظیفه ی مأمور اجرا را معین و به صراحت اعلام نموده است که تصرف دیگری نسبت به محکوم به مانع از عملیات اجرایی نخواهد بود.
همچنین در مورد توقیف اموال منقول و غیر منقول و مقررات عمومی آن، نکات دیگری نیز وجود دارد که به آنها خواهیم پرداخت.
مقدمه
اجرای حکم غایت و هدف دادرسی است. به عبارت دیگر شخصی که حق یا حقوق او تضییع و جهت احقاق حق به محکمه مراجعه کرده است.می خواهد حق خود را بستاند و اخذ یک برگ کاغذ به عنوان حکم مقصود او را تأمین نمی کند زیرا حکمی که به اجرا منتهی نشود ارزشی نخواهد داشت، به تعبیر دیگر می توان گفت اجرای حکم مهمتر از دادرسی و صدور حکم است. در نتیجه ی اجرای حکم است که حق ذیحق از غاصب آن ستانده می شود و به صاحبش تحویل می گردد. بنابراین اجرای حکم اهمیت ویژه ای دارد.
قوه قضاییه از ارکان اصلی و مهم حکومت است. تعادل اجتماعی و رشد و تعالی آن در حد بسیار زیادی به وضع دستگاه قضایی ارتباط دارد. نقطه ی اصلی کار قضا را دادگاهها به عهده دارند که باید با بیطرفی و در عین حال با قاطعیت به حل و فصل اختلافات بپردازند و حکم صادر نمایند. در یک اجتماع منظم که قضات آن منزه و از هر گونه شائبه ی آلودگی به دورند و تنها به حق و عدالت می اندیشند مردم باید به تصمیمات آنها احترام گذارند. مخصوصاً در جامعه اسلامی که مقام قضا از قداست خاصی برخوردار است اصحاب دعوا باید خود را موظف بدانند به محض اعلام حکم دادگاه آن را دقیقاً اجرا کنند و اجرای عدالت را به تحقق آن بدانند و خارج از آن حقی نشناسند. اما بنا بر جهات و دلایل بسیاری که مخفی هم نیست. در غالب موارد محکوم علیه تسلیم به حکم نمی باشد و نیاز به آن هست که از طریق مأمورین رسمی و احتمالاً با استفاده از قوه قهریه، احکام مدنی به مورد اجرا گذارده شود ودر طول تاریخ قضایی ایران یکی از مشکلات و پیچیدگی های سازمان قضایی چگونگی اجرای احکام مدنی بوده است.
معلوم است اگر حکم دادگاه اجرا نشود یا در پیچ و خم کاغذ بازی قرار گیرد و یا محکوم علیه به حیله هایی متوسل شود تا امر اجرا به طول انجامد و اثار حکم را از بین ببرد، دستگاه قضایی نمی تواند اعتبار لازم را داشته باشد و به وظایف خود قیام نماید. مرحله ی ارجا مرحله ای نیست که با درنگ و تردید و شک و تقاضای این وآن از حرکت بازماند فرض این است که طرفین در مراحل دادرسی مطالب خود را گفته و ایرادات و اشکالات را وارد ساخته و به حد کافی دادگاه غور و بررسی کرده و حکمی صادر نموده که برابر موازین قانونی باید اجرا گردد و لذا باید با سرعت و دقت آثار حکم بارز گردد و از جمله محکوم به حیطه ی تصرف محکوم له درآید. با اینکه در حال حاضر مقررات نسبتاً روشنی نسبت به اجرای احکام مدنی وجود دارد مع الوصف در همه موارد رویه های ثابت و دقیقی در کار اجرا وجود ندارد. دوایر اجرای دادگاه و مأمورین اجرا با انبوهی از ایرادات و اشکالات مواجه هستند که غالباً از یافتن راه حل ناتوانند، بعضی اوقات اختلافات اجرایی ناشی از ابهام و اجمال حکم مطرح می گردد که خود دادگاه هم از رفع آن عاجز می ماند. گاهی اشخاص ثالث بنا به درخواست یکی از طرفین در جریان اجرا اخلال می نماید و بعنوان ثالث معترض وارد می شود و موجبات تأخیر اجرای حکم را فراهم می سازد. گاهی در امر توقیف و بازداشت اموال از منقول و غیر منقول مسائلی پیش می آید که سالها اجرا را به تأخیر می گذارد که اگر مأمورین اجرا، مدیران اجرا و دادگاههایی که بر کار آنها نظارت دارد بر مسائل مربوط به اجرا مسلط باشند و اگر به درستی شناخت صحیح از مباحث اجرای احکام پیدا نمایند بسیاری از نابسامانی های امر اجرا پایان می یابد.
احکام دادگاه ممکن است الزام خوانده (که اکنون با عنوان محکوم علیه شناخته می شود) مبنی بر تحویل و استرداد عین مالی به خواهان (که اکنون به وی محکوم له گفته می شود) باشد در این صورت با استرداد از محکوم علیه و تحویل آن به محکوم له، عملیات اجرایی خاتمه یافته تلقی می شود. البته اجرای رأی دادگاه در این فرض، فقط در حالی که عین محکوم به موجود باشد و توسط دادورز از محکوم علیه استرداد و به محکوم له مسترد شود امکان پذیر است. در فرضی که عین موضوع حکم، توسط محکوم علیه یا شخص ثالثی تلف یا مفقود شود یا جهت استرداد در دسترس نبوده و قابلیت دسترسی نداشته باشد عملیات اجرایی حکم، مستلزم انجام اقداماتی است که باید طبق دستور قانونگذار جهت استیفای ارزش محکوم به از محکوم علیه انجام شود.
در بحث مربوط به موضوع توقیف، شناسایی مال مورد نظری که قصد توقیف آن را داریم، دارای اهمیت خاصی می باشد. از آنجایی که اموال به دو دسته منقول و غیر منقول تقسیم می شوند و هر کدام از آن دو دارای ویژگی خاصی می باشند قانونگذار آنها را از یکدیگر جدا نموده است. به همین دلیل در قانون اجرای احکام مدنی نیز جهت توقیف آنها در دو فصل جداگانه تشریفات مربوط به فروش آنها بررسی شده است که مختصری از آنها در این مجموعه خواهد آمد.
همچنین توقیف بر حسب هدف به توقیف تأمینی و توقیف اجرایی تقسیم می شود که در توقیف تأمینی، توقیف برای حفظ حقوق خواهان از اموال خوانده به عمل می آید. در حالی که توقیف اجرایی، اموال محکوم علیه برای فروش و وصول محکوم به در حق محکوم له توقیف می شود.
گر چه علی الاصول کلیه اموال منقول مدیون وثیقه طلب دیان (طلبکاران) است، ولی چون قانونگذار بنا به مصالحی بعضی از اموال بدهکار یا محکوم علیه را مصون از بازداشت معرفی کرده است که از آنها به مستشنیات دین تعبیر شده است که به آنها خواهیم پرداخت. در تمام مواردی که رأی دادگاه برای وصول دین به موقع اجرا گذارده می شود، اجرای رأی مستشنیات دین اموال محکوم علیه ممنوع است که به آنها خواهیم پرداخت.
فصل اول
مبحث اول : مفهوم توقیف و اقسام آن
گفتار اول : مفاهیم
گفتار دوم : اقسام توقیف
فصل اول :
مبحث اول : مفهوم توقیف و اقسام آن
در اصطلاح عمومی، توقیف عبارت از جلوگیری از کار یا عملی است که انجام آن برای اشخاص، آزاد می باشد. از آنجایی که اصل در تعلق اموال، آزادی نقل و انتقالات توسط اشخاص می باشد. توقیف استثنایی نسبت به آزادی فوق تلقی می شود. واژه ی توقیف در فارسی به معنی ایستادن و نگهداشتن است. در اصطلاح حقوقی غرض از توقیف، جلوگیری از نقل و انتقالات مدیون یا مکلف به انجام تعهد یا عملی می باشد. در بحث توقیف اموال در اجرای احکام مدنی، توقیف به منظور جلوگیری از فروش مال توسط محکوم علیه انجام می شود.
گفتار اول : مفاهیم
قبل از ورود به مباحث اصلی هر خواننده ای باید با کلمات مبتلا به و کاربردی اجرای احکام مدنی و توقیف آشنا باشد. کلماتی مثل : محکوم له، محکوم علیه، محکوم به ، دادورز، نیم عشر دولتی و ... این گونه کلمات برای افرادی که درگیر اجرای حکم می شوند به صورت ملکه ذهن درآمده، لیکن برای مبتدیان اعم از کارآموزان وکالت، کارآموزان قضاوت یا کادر اداری دادگستری بعضاً مبهم به نظر می رسد به جهت رفع این گونه ابهامات، قبل از ورود به بحث توضیح کلمات ذیل ضروری به نظر می رسد:
1ـ محکوم له :
شخصی است حقیقی یا حقوقی که در نتیجه حکم دادگاه با تکیه بر قدرت قانون، در صدد رسیدن به موضوع حکم خواهد بود.
2ـ محکوم علیه :
شخصی است حقیقی یا حقوقی که در نتیجه ی حکم دادگاه با تکیه بر قدرت قانون، ملزم به اجرای موضوع حکم خواهد بود.
3ـ محکوم به :
مال یا عمل موضوع حکم را محکوم به می گویند.
4ـ دادورز یا مأمور اجرا :
کسی است که عملیات اجرایی توسط مدیر اجرا به وی محول می شود تا زیر نظر مدیر در جهت اجرای حکم قطعی دادگاه اقدام نماید.
5ـ نیم عشر دولتی (حق الاجرا دولت) :
پنج درصد محکوم به در محکومیت های مالی و در دعاوی غیر مالی به تشخیص دادگاه از ده هزار ریال تا پنجاه هزار ریال که پرداخت آن به نفع دولت، بر عهده ی محکوم علیه خواهد بود.
گفتار دوم : اقسام توقیف
برای دسته بندی اقسام توقیف دو موضوع را باید مورد توجه قرار داد: منظور و مقصود و هدف از توقیف چیست و اینکه قصد توقیف چه نوع مالی را داریم. بنابراین بحث مربوط را به طور جداگانه بررسی می نماییم.
بند اول : توقیف بر حسب هدف و موضوع
الف ـ اقسام توقیف بر حسب هدف
در جهت توقیف اموال باید بررسی نمود که هدف و منظور از توقیف کدام است. ایا منظور جلوگیری موقت از نقل و انتقالات احتمالی خوانده می باشد یا اینکه منظور و هدف از توقیف استیفای محکوم به می باشد. در این راستا هر کدام از دو مورد را جداگانه بررسی می نماییم.
1ـ توقیف تأمینی
توقیف تأمینی عبارت است از توقیفی که برای حفظ حقوق خواهان از اموال خوانده به عمل می آید. در این حالت، خوانده موقتاً از تصرف در مال خود ممنوع خواهد شد تا اینکه دادگاه در خصوص ادعای خواهان با تشکیل جلسه و حضور خوانده و رسیدگی به دلایل طرفین، حکم مقتضی صادر نماید. در این خصوص چنان چه حکم به بی حقی خواهان صادر شود، از مال توقیف شده رفع توقیف و به خوانده مسترد خواهد شد و حسب مورد، خوانده می تواند از جهت ورود خسارت به خود مطالبه ضرر و زیان نماید.
2ـ توقیف اجرایی
توقیف اجرایی آن است که اموال محکوم علیه برای فروش و وصول محکوم به در حق محکوم له توقیف می شود محکوم علیه مکلف است که مال خود را جهت وصول محکوم به و استیفای حقوق محکوم له به قسمت اجرا معرفی نماید مال معرفی شده برای فروش و ادای محکوم به باید مناسب باشد.
در صورتی که محکوم علیه در موعدی که طبق ماده 49 قانون اجرای احکام مدنی مقرر گردیده از معرفی مال جهت توقیف امتناع نماید. محکوم له با معرفی اموال محکوم علیه از دایره اجرا تقاضای توقیف خواهد کرد.
دادورز یا مأمور اجرا پس از درخواست توقیف، بدون تأخیر مکلف است که اقدام به توقیف مال محکوم علیه به میزان محکوم به و هزینه های اجرایی نماید و اگر مال در حوزه دادگاه دیگری باشد، با اعطای نیابت قضایی، توقیف آن را از دادگاه مزبور درخواست نماید. اگر مال معرفی شده ارزش بیشتر از محکوم به داشته، فقط به مقدار ارزش محکوم به از آن مال توقیف خواهد شد. چنان چه مال مذکور قابل تجزیه نباشد، تمام آن توقیف می گردد و اگر مال توقیفی تکافوی طلب محکوم له را ننماید به درخواست محکوم له از اموال دیگر محکوم علیه تا سقف ارزش خواسته، توقیف خواهد شد.
از جهت توقیف مال محکوم علیه، دادورز یا مأمور اجرا مواجه با محدودیت های قانونی است. در ماده 65 ق.ا.ا.م قانونگذار اموالی را که قابل توقیف نمی باشند احصا نموده است. این اموال عبارتند از:
1ـ لباس، اشیا، اسبابی که برای رفع حوایج ضروری محکوم علیه و خانواده او لازم است.
2ـ آذوقه موجود به قدر احتیاج یک ماهه محکوم علیه و خانواده او.
3ـ وسایل و ابزار کار ساده کسبه و پیشه وران و کشاورزان
4ـ اموال و اشیایی که به موجب قوانین خاص غیر قابل توقیف می باشند. (مانند وسایل اختصاص یافته برای کشاورزی) موضوع ماده 17 ق.م
5ـ تصنیفات، تألیفات و ترجمه هایی که هنور به چاپ نرسیده، بدون رضایت مصنف و مولف و مترجم و در صورت فوت آنها، بدون رضایت ورثه یا قائم مقام آنان (تبصره ذیل ماده 65 ق.ا.ا.م).
علاوه بر محدودیت های قانونی فوق در ماده 523 ق.ا.د.د.ع.ا. مصوب سال 1379، اجرا رأی از مستشنیات دین اموال محکوم علیه ممنوع می باشد و در ماده ی 524 قانون مذکور، مستشنیات دین عبارتند از :
الف) مسکن مورد نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی با رعایت شئون عرفی
ب) وسیله نقلیه مورد نیاز و متناسب با شأن محکوم علیه
ج) اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه، خانواده و افراد تحت تکفل وی لازم است.