اختصاصی از یارا فایل
دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:192
چکیده:
1- درونما
هدف این مقاله، ارائه یک روش منطقی برای آنالیز کردن، طراحی و ارزیابی سیستمهای مهار کنندهایی است که برای واحدهای شناور به کار میرود. این روش یک ابزار آنالیزی یکنواخت فراهم میآورد، که وقتی با درک شرایط محیطی یک نقطهی خاص، مشخصههای unit که میخواهیم مهار کنیم و سایر عوامل ترکیب شود، میتوان از آن برای تعیین، کفایت و ایمنی سیستم مهار کننده استفاده کرد. بعضی از راهکارهای طراحی کردن برای سیستمهای dynamic positioning (روشی که توسط آن یک دکل حفاری دریایی شناور، روی چاه دریایی نگه داشته میشود) نیز شامل این بحث میشود.
تکنولوژی مهار کردن unitهای شناور به سرعت در حال پیشرفت میباشد. در نواحی که، گروه احساس کنند که دادههای کافی قابل دستیابی میباشند، پیشنهادات خاص و مفصلی ارائه میشود. در سایر نواحی، از گفتههای کلی برای نشان دادن، ملاحظاتی که باید برای آن نکات مخصوص صورت گیرد، استفاده میشود، طراحان، تمایل دارند که همهی پیشرفتهای تحقیقاتی را برای خودشان مهیا کنند. همزمان با رشد و پیشرفت دانش دریایی، این کار پیشنهادی هم اصلاح خواهد شد. امید است که گفتههای کلی در اینجا ذکر میکنیم، به تدریج توسط پیشنهادات مفصل جایگزین شوند.
2- ملاحظات اساسی
1-2- مقدمهایی برای سیستمهای نگهدارنده
سیستم نگهدارندهایی که برای یک سازهی شناور استفاده میشود میتواند مهار کنندهی تک نقطه (Single Point) یا مهار کنندهی گسترده (Spread) باشد. مهار کنندههای تک نقطه بیشتر برای مخازن (vessel) کشتی شکل استفاده میشوند، در حالیکه مهار کنندهی گسترده، بیشتر برای نیمه شناورها (Semi submersible) استفاده میشود. نوع سوم از سیستم نگهدارنده (dynamic positioning) DP میباشد. DP میتواند به عنوان یک منبع تنهای نگهدارنده یا به عنوان کمکی برای مهار کنندههای Catenary استفاده شود. DP میتواند همراه با تانکر یا سیستمهای نیمه شناوری استفاده شوند.
2-2- مهار کنندهی گسترده (Spread)
شکل1، نمایی از یک نیمه شناور است که توسط سیستم گستردهی Catenary مهار شده است. این یک تکنیک مهار کنندگی سنتی است که در عملیات حفاری شناوری استفاده میشود. برای کاربردهای، بهرهبرداری شناوری از ابتدا، از سیستم مهار کنندههای گسترده برای شناورها استفاده میشود. از آنجایی که نیروهای محیطی که روی یک نیمه شناور وارد میشوند. نسبتاً شدید بوده و میتوانند آنرا حرکت دهند، یک سیستم مهارکنندهی گسترده را میتوان طوری طراحی کرد که صرفنظر از جهت شرایط محیطی، مخزن را در جای خود نگهدارد. بهرحال، این سیستم میتواند، زنجیر، طناب سیمی، طناب فیبری یا ترکیبی از این سه باشد. میتوان از لنگرهای کشدنی قدیمی (drag anchor) یا ستونهای لنگرگاهی (anchor pile) برای انتهای رشتههای نگهدارنده استفاده کرد.
یک مهارکنندهی گسترده دارای فوایدی برای سیستم بهرهبرداری شناور با قاعدهی نیمه شناور میباشد. چون این مهارکننده، موقعیت مخازن را ثابت میکند، عملیات تکمیل چاه و حفاری را میتوان روی چاههای زیردریایی که زیرمخازن قرار گرفتهاند، انجام داد. همین قضیه برای عملیات تعمیر دکل هم صادق است (Workover operation). از طرف دیگر، سیستم مهارکنندهی گسترده دارای یک گستردگی نسبتاً بالاییی دارد (در حدود چند هزار فوت). لنگرها و رشتههای نگهدارندهی معلق در حوزهی این گستردگی قرار میگیرند. این نکته باید در نصب و راهاندازی و نگهداری لولهها، riserها (لولههایی که از سکوی حفاری تا کف دریا کشیده شده و حفاری از طریق آنها انجام میشود) و سایر تجهیزات زیردریایی، درنظر گرفته شود.
ترکیب یک مهار کنندهی گسترده تاندونهای مهارکنندهی عمودی برای نگهداشتن یک سکوی پایه فولادی (ILP)، (این سکوها شبیه دکل حفاری نیمه شناور بوده و با استفاده از لولههای فولادی کشیده شده به ته دریا وصل میشوند)، Tension. Leg platform، در موقعیت، همانطور که در شکل2 نشان داده شده است، هم قابلیت اجرایی و هم ایمنی TLP را بالا میبرد. مهار کنندهی گسترده به ما این اجازه را میدهد که خازن سطحی را به شیوهایی کنترلی، تنظیم کرده و یک مسیر بار موازی مستقل فراهم کرده تا در مقابل نیروهای محیطی جانبی واکنش نشان دهد.
این ویژگی، این امکان را بوجود میآورد که ابزارهای حفاری و تجهیزات بهرهبرداری را بصورت افقی موقعیت داد تا به زمین فرود آمده و به سازههای کف دریا متصل شوند. در غیراینصورت، این تجهیزات باید توسط ابزارهای دیگری مانند guideline (رشتههایی که معمولاً 4 عدد بوده و به Cuid base متصل شده تا به قراردادن تجهیزات کمک کند)، thrusterها (پیشرانها) یا لیز دادن دکل روی مخزن سطحی، موقعیت داده شوند.
ساختار و طراحی این مهار کنندهی گسترده، بسیار مشابه با سیستم مهارکنندهی گستردهایی است که برای سیستمهایی بهرهبرداری شناور با قاعدهی نیمه شناور، استفاده میشد.
2-1-2- مهارکنندهی تک نقطه (Single Point)
مهار کنندهی تک نقطه بیشتر برای تانکرها استفاده میشوند. این مهارکنندهها به مخزن این توانایی را میدهند تا باد را تحمل کند. این کار برای به حداقل رساندن فشارهای محیطی که توسط قرار گرفتن در مسیر باد شدید ایجاد میشوند، لازم میباشد. در طراحی مهار کنندهی تک نقطه، تنوع زیادی وجود دارد، ولی همهی آنها، الزاماً وظیفه و کار مشابهی انجام میدهند. مهار کنندههای تک نقطه دارای سطح مشترکی با riser تولیدی و مخازن میباشند. مقدمهای بریکی از انواع معمول سیستمهای مهارکنندهی تک نقطه به صورت زیر است.
(a مهار کنندهی برجکی (Turret mooring)
یک سیستم مهارکنندهی برجکی به صورت زیر تعریف میشود، هرسیستم مهارکنندگی که در آن یک تعداد از پایههای مهارکنندهی Cotenary به یک برجک متصل شدهاند که الزاماً قسمتی از مخزنی است که قرار است مهار شود. Turret شامل تعدادی بلبرینگ است که به مخزن این اجازه را میدهد تا حول پایههای لنگر بچرخد.
Turret میتواند به صورت خارجی از سینهی مخزن یا عقب مخزن با تقویت کنندههای مناسب، نصب شود (شکل3) یا بصورت داخلی، درون مخزن نصب شود (شکل4). Chain Table میتواند بالا یا پایین سطح آب باشد. Turret همچنین میتواند داخل یک سیستم riser عمودی، که به سینهی مخزن یا عقب آن متصل است از طریق بعضی مکانیسمها (مانند مفصل U و اتصالات زنجیری) که اجازهی مفصل شدگی را میدهند، بقیه شود. وزن قاعدهی riser، اغلب ناشی از وزن اضافی داخل riser یا آویزههای پایین riser، میباشد. این موارد، عملکرد سیستم مهارکننده را تحت تأثیر قرار میدهند. ساختار riserمیتواند شامل مؤلفههای طناب سیمی یا زنجیری یا لولهی فولادی باشد و به طور قابل ملاحظهایی در قطر و طول تغییر بکند. موقعیت Chain Table نسبت به riser مطابق طراحیها میتواند متفاوت باشد. شکل5، نشان دهندهی بعضی از تفاوتهای موجود در طرح turret است که توسط صنعت ارائه شده است.
(b CALM (مهارکنندهی Cateriary پایه لنگری)
سیستم CALM از یک buoy (حجم شناور) بزرگ ساخته شده که تعدادی از پایههای زنجیری Catenary را که به کف دریا لنگر شدهاند (شکل6) را نگه میدارد. سیستمهای riser یا خطوط جریان که از کف دریا شروع میشوند. به سطح پایین CALM buoy متصل میشوند. بعضی از سیستمها از یک hawser (طناب فولادی) بین تانکر و buoy استفاده میکنند. چون پاسخ CALM buoy تحت تأثیر امواج، با پاسخ تانکر کاملاً متفاوت است، این سیستم دارای محدودیتهایی برای تحمل شرایط محیطی میباشد. وقتی که اوضاع دریا به اندازهی معینی برسد، لازم است که تانکر را دور بیندازیم.
به منظور غلبه بر این محدودیت، در بعضی از طرح جدیدتر از یوغهای (yoke) با ساختار صلب همراه با مفصل شدگی استفاده میشود تا کشتی را به بالای buoy بچسبانند. یک نمونه در شکل7 نشان داده شده است. این ساختار مفصلی صلب، نهایتاً حرکات افقی بین تانکر و buoy را از بین میبرد. یکی از طرحهایی که دارای پیشرفت زیادی میباشد و در شکل8 نشان داده شده است. یک yoke شناور با یک اتصال مهارکنندهی نرم است که از زنجیرهای متصل به yoke استفاده میکند.
(c SALM (مهارکنندهی با یک پایه لنگری)
این سیستم یک سیستم riser عمودی به کار میگیرد که دارای مقدار شناوری زیادی نزدیک سطح، و گاهی روی سطح میباشد و توسط یک riser Pretensioned نگه داشته میشود. عموماً، این سیستم یک riser مفصلدار لولهایی را با یک yoke ثابت به کار میگیرد (شکل9). همچنین میتوان از یک riser زنجیری با اتصالات مهارکنندهی نرم استفاده کرد (شکل10). نیروی شناوری عمودی که بر بالای riser وارد میشود مانند یک پاندول معکوس عمل میکند. وقتی که سیستم مایل شود، عمل آونگی تمایل دارد که riser را به موقعیت عمودی برگرداند.
تانکر را میتوان به طور مطمئن به بالای این SALM buoy با استفاده از یک طناب فولادی (howser) انعطافپذیر یا یک yoke صلب متصل کرد، همانطور که در مورد CALM توضیح داده شد. قاعدهی riser، معمولاً از ریق یک مفصل U شکل به یک ساختار پایه فولادی یا پایه بتنی در کف دریا متصل میشود. در دریاهای عمیق، سیستم riser معمولاً دارای یک مفصلشدگی نیمه چرخان میباشد.
3-1-2- (DP) Dynamic Positioning
DP که در شکل11 نشان داده شده میتواند به عنوان تنها منبع نگهدارنده یا کمکی برای سیستم مهارکننده Catenary استفاده شود. DP شامل یک سیستم موقعیت یاب، معمولاً صوتی، همراه با thrusterهایی است دور مخزن قرار داشته و توسط کامپیوتر کنترل میشوند. DP میتواند، همراه با یک مهارکننده به کار رود که در آن صورت مهارکنندهی همراه با DP (یا مهارکنندهی همراه با thruster نامیده میود اگر thrusterها به صورت دستی کنترل شوند) نامیده میشود. DP، مخصوصاً برای مخزنی که برای وارد شدن و ترک منطقه به طور مکرر، طراحی شده است، بسیار مناسب است، مانند سیستم چاه آزمایی پیشرفته است.
2-2- تفاوتهای بین سیستمهای مهارکنندهی سیار و دائم
مهارکنندهی دائم، معمولاً بای عملیات بهرهبرداری با زمان طرح بالا به کار میروند. برای مثال، مهارکنندهی یک سیستم بهرهبرداری شناور (FPS) یک مهارکنندهی دائم است، چون FPSها معمولاً دارای زمان طرح بیش از 10 سال میباشند. مهارکنندههای سیار، غالباً برای مدت کوتاهی روی یک موقعیت باقی میمانند. نمونههای مهارکنندههای سیار شامل مهارکنندههایی که برای Unitهای حفاری دریایی سیار (MODU) و برای tenderهای (سکوهایی که در کنار سایر سکوها مهار شده و معمولاً برای کارکنان، ذخیره و سیستم رگل بکار میرود). که مجاور سایر سکوها مانند، tenderهای حفاری و مخازن خدماتی مهار شدهاند، میباشد. تفاوت بین مهارکنندههای دائم و سیار، برای عملیاتی که طرح آن چند سال باشد، مشخص نیست، در این مورد، کاربر باید تصمیم بگیرد که با توجه به خطر قرار گرفتن در برابر شرایط محیطی و پیامدهای خرابی مهارکننده، کدام یک مناسبتر باشد. تفاوت بین مهارکنندههای دائم و سیار، همانطور که در ذیل میآید مهم است. این بحث میتواند به عنوان راهنمایی برای طبقهبندی ساختارهای شناور (دائم یا سیار) مورد استفاده واقع شود.
1-2-2- انواع مهارکننده
یک مخزن سیار، عموماً با یک مهارکننده گسترده مهار کننده turret داخلی یا سیستم DP تجهیز میشود. بهرحال، یک مخزن دائم، دارای گزینههای بیشتری از طرح مهارکننده است، چون در این مورد، قابل حرکت بودن مورد نیاز نیست.
2-2-2- معیارهای محیطی
شرایط محیطی طرح برای مهارکنندههای سیار، از مهارکنندههای دائم پایینتر است. شرایط پایین طرح برای مهارکنندههای سیار، مبتنی بر این ملاحظه است که پیامدهای خرابی یک مهارکنندهی سیار به طور کلی شدت کمتری دارند. این موضوع را میتوان با مقایسهی یک MODV با یک FPS دریافت. در بسیاری از موارد، یک MODU حداقل میتواند جدا شود و حتی riser حفاری آنرا برداشت. در مورد طوفانهای گرمسیری، این امکان وجود دارد که قبل از رسیدن طوفان بتواند مخزن را حرکت داد و جابجا کرد. در مقابل، احتمال جدا کردن FPS از منطقه وجود ندارد و حتی ممکن است که نتوان riser را به سرعت از سیستم خارج کرد.
3-2-2- روش تجزیه و تحلیل
معمولاً از یک روش آنالیز شبه استاتیک برای ارزیابی کردن عملکرد یک سیستم مهارکنندهی سیار استفاده میشود و تأثیرات دینامیک خطی را با استفاده از یک ضریب ایمنی نسبتاً ثابت، به حساب میآورند. در حالیکه برای طرح نهایی یک سیستم مهارکنندهی دائم یک آنالیز دینامیک سختتر لازم است و ضریب ایمنی برای منعکس کردن اینکه بعضی از عدم قطعیت موجود در پیشبینی کشش خطی، برداشته شده است، آزاد گذاشته میشود. در صورتیکه پیامدهای خرابی مهارکنندهی سیار، شدید باشند، آنالیز دینامیک هم باید برای مهارکننده سیار انجام شود.
همچنین برای سیستم مهارکننده سیار، آنالیز خستگی لازم (Fatigue Analysis)، لازم نیست، بخاطر مشکلات استقرار دادن و بازآوری کردن مکرر، خیلی از مؤلفههای مهارکنندهی یک سیستم مهارکنندهی سیار را قبل از اینکه به حدخستگی برسند، جایگزین میکنند. بهرحال، برای نصب دائم مانند یک FPS، خستگی یک فاکتور طراحی خیلی مهم است و آنالیز خستگی حتماً باید انجام شود.
4-2-2- سختافزار مهارکننده
مهار کنندههای سیار از سختافزارهای مهارکنندهایی استفاده میکنند که بتوانند به سرعت مستقر شده و دوباره جدا شوند. این محدودیت برای مهارکننده دائم به کار نمیرود. بسیاری از مؤلفههای مهارکننده مانندف پایههای لنگر، جرثقیلهای خطی، buoyها و جکهای زنجیری که برای مهارکنندههای سیار مناسب نیستند، میتوانند در مهارکننده دائم استفاده شوند. همچنین مهارکنندههای دائم به خاطر نیازمندیهای سختتر طراحی به سختافزارهای سنگینتر مهارکننده نیاز دارند.
5-2-2- نصب
استقرار یک مهارکنندهی موقت، عموماً با کمک قایقهای کاری انجام میشود. این عملیات ساده است و بیشتر از چند روز وقت نمیگیرد. استقرار یک مهارکنندهی FPS، اغلب نیاز به کمک مخزنهای خیلی سنگینتر مانند مخازن حفاری (derrick barge) یا قایقی که به این منظور ساخته شده باشد نیاز دارد. قسمتی از مهارکننده معمولاً درجا باقی میماند و رها میشود. گاهی اوقات از مشخصههای طراحی خاصی استفاده میشود تا استقرار مهارکننده را راحتتر کند.
6-2-2- نگهداری و نظارت
یک مهارکنندهی سیار را در هنگام استقرار و جمع کردن میتوان از لحاظ پشمی نظارت شود. جمع کردن یک مهارکننده دائم و نظارت برآن، میتواند هزینهی خیلی بالایی داشته باشد. برای نظارت بر یک مهارکنندهی دائم، از غواصان یا Rovها استفاده میشود. همچنین، جایگزینی قطعات خراب از مهارکنندهی موقت، راحتتر از مهارکنندهی دائم میباشد.
3-2- ملاحظات طراحی
1-3-2- ملاحظات اولیه طراحی
ملاحظات اولیهی طراحی که همراه با یک سیستم مهارکننده میباشند. شامل، معیارهای طرح، بار روی طرح عمر طرح و ملاحظات عملیاتی و نگهداری میباشد. این ملاحظات را به صورت مفصل در بخشهای آینده بررسی میکنیم. به علاوه، یک طراح همچنین باید به ملاحظات riser و تجهیزات زیردریا توجه خاصی داشته باشد.
2-3-2- ملاحظات riser
Riserها، سیالات را بین کف دریا و مخزن حفاری یا بهرهبرداری جابجا کرده و یکی از محدودیتهای اولیهی طراح سیستم مهارکننده را بوجود میآورند. سیستم riser اغلب محدودیتهایی را روی مقدار انحراف مجاز (allowable offset) مخزن قرار میدهد. هنگام وجود انحرافهای زیاد مخزن، تنظیمات رشتههای مهارکننده، مانند کم کردن رشتههای رو به باد، برای اجتناب از خسارت دیدن riser انجام میشوند. یک ملاحظهی مهم دیگر، مداخلهی بین رشتههای مهارکننده و riser، هم در شرایط عملیاتی و هم شرایط بدهوایی، میباشد. بنابراین سیستم riser و سیستم مهارکننده باید طوری طراحی شود که با هم سازگار باشند و هماهنگی بین این دو طراحی بسیار مهم و ضروری است.
راهکارهای طراحی برای سیستمهای riser در نمونههای پیشنهادی API، ]5[ A17 و ]6[ B17و ]7[ Q16، ارائه شده است.
3-3-2- ملاحظات تجهیزات زیردریا
تجهیزات زیردریا مانند قالبها (templates) قاعده riser، چاههای ماهوارهایی، و خطوط لوله، باید طوری قرار گرفته شوند که هیچ مداخلهایی با رشتهی مهارکننده نداشته باشند. هرگونه تماسی بین سیستم مهارکننده و تجهیزات زیردریایی، طی نصب، عملیات و یا نگهداری وجود داشته باشد، باعث وارد آمدن خسارت هم به رشتههای مهارکننده و هم تجهیزات خود شد. اگر مداخله، یا پتانسیل آن غیرقابل اجتناب باشد، این امکان است تا طرح و نمای سیستم مهارکننده را با استفاده از یک آرایش نامتقارن از رشتههای مهارکننده، یا استفاده از وزنههای سنگین یا buoyهای فنری، تغییر داد. هماهنگی و سازگاری طرح سیستم مهارکننده با نمای تجهیزات زیردریا، ضروری به نظر میآید.
راهنکارهایی برای طراحی، تجهیزات زیردریا در تمرین پیشنهادی API، A7 آمده است.
3- مؤلفههای مهارکننده
1-3- رشته مهارکننده
1-1-3- طبقهبندی
رشتههای مهارکننده برای مخازن مهارشده ممکن است از زنجیر، طناب سیمی، طناب مصنوعی و یا ترکیبی از آنها ساخته شوند. ترکیبات ممکن زیادی برای نوع، اندازه، محل، رشته و اندازه وزنههای سنگین یا bouyها وجود دارد که میتواند برای دستیابی به نیازمندیهای عملکردی مهارکننده استفاده شوند. ترکیباتی که در زیر میآید، سیستمهای متداول مورد استفاده در صنعت است.
1-1-1-3- سیستم تماماً طناب سیمی (All-Wire rope)
چون طناب سیمی خیلی سبکتر از زنجیر است، طناب سیمی یک نیروی بازگشتی بزرگتر برای یک کشش معین فراهم میکند. این نکته وقتی مهمتر میشود که عمق دریا بیشتر شود. بهرحال، برای جلوگیری از بالا آمدن لنگر در یک سیستم تماماً سیمی، باید طول رشته را خیلی بلندتر کرد. یکی از مضرات یک سیستم مهارکنندهی تماماً سیمی این است که به خاطر ساییدگی طولانی مدت در جایی که با کف دریا تماس دارد کند میشود. به همین دلایل از سیستمهای نگهدارندهی تماماً سیمی به ندرت در مهارکنندههای دائم استفاده میشود.
2-1-1-3- سیستم تماماً زنجیری (All-Chain)
زنجیر نشان داده است که در عملیات دریایی دارای ماندگاری بالایی است. دارای مقاومت بهتری در برابر ساییدگی ته دریا میباشد و به قابلیت نگهداری لنگر میافزاید. بهرحال در آبهای عمیق، سیستم تماماً زنجیری یک وزن افزایشی را روی بار مخزن که وزن خودش را تحمل میکند، میافزاید و ابزارهایی که دارای کشش اولیهی بالایی هستند، مورد نیاز خواهند بود.
3-1-1-3- ترکیب طناب سیمی/ زنجر (Chain/Wire rope)
در این سیستم، طولی از زنجیر را به لنگر وصل میکنند. این کار مقاومت ساییدگی را در جایی که رشتهی مهارکننده با کف دریا تماس دارد افزایش داده و به ظرفیت نگهدارندگی لنگر کمک میکند. انتخاب زنجیر یا طناب سیمی برای انتهای مخزن و نوع پایان دادن به آن، به مقتضیات لازم برای تنظیم کشش رشته در هنگام عملیات بستگی دارد. با انتخاب مناسب، طول طناب سیمی و زنجیر، یک سیستم ترکیبی از این دو فواید چون، شرایط پیش کشش کاهش یافته با نیروی بازگردانندگی بالاتر، ظرفیت نگهدارندگی بالاتر لنگر، و مقاومت خوب در برابر ساییدگی ته دریا را ارائه میکند. این فواید، باعث میشود که سیستمهای ترکیبی برای مهارکنندهها در آبهای عمیق، به کار روند.
یک سیستم جایگزین برای سیستم بالا، سیستم ترکیبی طناب سیمی/ زنجیر/ طناب سیمی است که در آن تکههای طناب سیمی هم به مخزن و هم به لنگر متصل میشوند. طولی از زنجیر در ناحیهی سر است (dip zone) استفاده میشود جایی که رشتهی مهارکننده در تماس دینامیک با کف دریا باشد. این سیستم مقدار زنجیر را به حداقل میرساند، و میدانیم که زنجیر هزینه بر بوده در آبهای عمیق استقرار دادن آن بسیار سخت میباشد.