مشخصات این فایل
عنوان: بررسی و شناخت شهر چناران
فرمت فایل: word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 172
این مقاله درمورد بررسی و شناخت شهر چناران می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله بررسی و شناخت شهر چناران می خوانید :
حوزه ی کشش
حوزه کشش یک شهر را به عبارتی می توان با حوزه نفوذ آن یکسان دانست. اما باید توجه داشت که شهر ها الزاما کالاهای مورد نیاز خود را از تمام نقاطی که به آنها خدمات ارائه می دهند تأمین نمی کنند. اصولا در شهر ها یک برتری نسبی وجود دارد و آن امکان بهینه گزینی و حق انتخاب است.
شهر ها به دلیل همین موقعیت برتر خود حوزه کشش کالایی مورد نیاز را انتخاب می کنند. هر چند که این حق انتخاب برای خدمات و کالاهای معینی در حوزه نفوذ نیز محفوظ است. لیکن قدرت و میدان عمل شهر ها در این زمینه وسیع تر از نواحی روستایی و کوچک است. مثلا شهر ها در مورد مصرف کالاهای کشاورزی و دامی خود آزادانه تر عمل می کنند تا روستا های اطراف در مورد انتخاب خدمات درمانی و آموزشی و کالایی مورد نیاز خود. در تعیین وسعت حوزه ی کشش یک شهر علاوه بر عوامل یاد شده برای حوزه ی نفوذ، دامنه ی تقاضا نیز موثر است.
شهر نیازهای غذایی و کالاهای کشـاورزی و دامی خود را از نواحی اطراف خود می گیرد. شدت و ضعف این کشش را نقش شـهر و حجم تقاضا - اعم از برای مصـرف در خود شـهر یا واسـطه گری برای شـــهر های دیگر- تعییـن می کند.
بازار های هفتکی، بازار دام، عمده فروشی محصولات کشاورزی و دامی، استقرار صنایع وابسته به تولیدات روستایی نظیر قالیبافی، رنگرزی، پرداخت فرش، بسته بندی و یا برخی صنایع تبدیلی هر یک به نوبه ی خود در تعیین شعاع حوزه ی کشش نقش فعالی دارند.
پسکرانه
این اصطلاح به جای واژه Hinterland به کار می رود. برخی معتقدند که فقط آن را باید برای شهر های بندری به کار برد. در مواردی نیز مراد از پسکرانه نواحی اطراف شهر اعم از حوزه نفوذ یا کشش آنهاست.
اصطلاح پسکرانه بیشتر یک مفهوم جغرافیایی است و الزاما با مرزبندی اقتصادی یا اجتماعی معین ی مشخص نمی شود و می توان آن را به تناسب مورد به کار برد: مانند پسکرانه ی روستایی یک شهر، پسکرانه ی کوهستانی یک شهر و یا پسکرانه ی ارتباطی آن.
حومه شهر
مراد از حومه شهری نواحی است که اغلب در شعاع نزدیک شهر ها قرار دارند. حومه ی شهری بیشتر جزیی از خود شهر است و آن عبارت از واحد هایی است که به طور طبیعی در اطراف شهر ها وجود داشته و یا به دلیل مشکلات و محدودیت های فضایی موجود در شهر ها، ایجاد شده باشند. حومه ها ارتباط پیوسته و تنگاتنگی با شهر دارند.
در مواردی جز سازمان ادرای و سیاسی شهر به شمار آمده و در موارد دیگر واحد مستقلی را تشکیل می دهند. لیکن این واحد ها به شدت تحت تأثیر و نفوذ و جذابیت شهر ها قرار دارند و علت وجودی آنها به شهر اصلی وابسته است.
حومه محل زندگی و سکونت کسانی است که در شهر به کار و فعالیت اشتغال دارند. از این رو مرز جغرافیایی بسیار ضعیفی آنها را از شهر ها جدا می کند. حومه های شهری قسمت عمده ی خدمات و کالاهای اساسی مورد نیاز را از شهرها می گیرند و جز در برخی موارد جزئی و کم اهمیت، تماما به شهر وابسته اند. بدین ترتیب ملاحظه می شود که در مجموعه ی روابط شهر و روستایی مفاهیم و عملکرد های معینی وجود دارند که برای درک دقیق آنها ناگزیر از تعریف و طبفه بندی آنها هستیم. اصطلاحاتی نظیر حوزه نفوذ، حوزه ی کشش، پسکرانه و حومه ی شهری هر یک معنا و مفهوم خاص خود را دارند.
در مطالعات جغرافیایی شهر های لازم است در به کار بردن آنها دقت لازم به عمل آید، تا آنچه که مد نظر است، یهتر و گویا تر عنوان شود. چه بسا توسعه ی یک شهر با هر یک از محدوده های جغرافیایی فوق مربوط بوده و وسعت و قلمرو هر یک از آنها در گسترش فضایی شهر اثرات قابل توجهی داشته باشد. بر عکس عملکرد یک شهر نیز به وسعت حوزه های نفوذ و کشش آن بستگی دارد و به تناسب چنین عملکردی است که منزلت خاص خود را در نظام سلسله مراتبی شـهر های ایران به دست می آورد با بزرگ شدن شـهر ها و تشدید عملکرد ها و تنوع نقش آنها ، حدود جغرافیایی حوزه نفوذ وسیع تر شده و به منطقه ی نفوذ تبـدیل می شود.
اگر منطقه را در مفهوم جغرافیایی آن وسیع تر از حوزه نفوذ در نظر بگیریم، مسلما منطقه نفوذ فقط برای شهر های بزرگ (کلان شهر ها) یا مادر شهر ها (مترو پلها) مطرح خواهد بود.
در تعیین منطقه ی نفوذ، علاوه بر بزرگی شهر، عامل دیگری مانند نقش خاص می تواند مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال در ایران منطقه نفوذ شهر تهران به عنوان مرکز سیاسی، اداری، بازرگانی، آموزشی، درمانی، فرهنگی، ارتباطی، نظامی، صنعتی و... نه فقط منطقه ی شهری تهران، بلکه تمام کشور را در بر می گیرد. یا منطقه ی نفوذ شهر های اصفهان، تبریز و مشهد علاوه بر حوزه های نفوذ و کشش مناطق خود به برخی از نواحی مجاور نیز کشیده می شود. اما نقش زیارتی شهر مشهد منطقه نفوذ وسیع تری از نقش اقتصادی و یا سیاسی آن دارد. به همید ترتیب نقش دانشگاهی شهر های تبریز، اصفهان و مشهد از منطقه ی نفوذ وسیعتری برخوردار است.
بدین ترتیب ملاحظه می شود که در تعیین حوزه و منطقه نفوذ شهری عوامل ثابت و غیر قابل تغییری وجود ندارد. بلکه این عوامل به تبعیت از نقش و بزرگی و کوچکی شهر تغییر یافته و میدان عمل متفاوتی برای شهر به وجود می آورند.
حوزه های شهری
هر شهر مجرد از منطقه ی زیر نفوذ خود محدوده ای را اشغال نموده است و به ایفای نقش یا نقش های خود در آن جایگاه می پردازد. به قلمرو اشغالی فوق حوزه شهر گفته می شود. هر حوزه ی شهری خود نیز به زیر حوزه هایی تقسیم می شود که در برنامه ریزی ها و طراحی شهری بایستی از آن غفلت ننمود. زیر حوزه های فوق را بر اساس اهداف مختلف می توان به تعداد مورد نیاز تقسیم نمود.
منطقه شهری
منطقه شهری عبارت است از منظومه ای از شهر های بزرگ و کوچک است که در یک منطقه ی جغرافیایی با محدوده سیاسی و اداری معین استقرار داشته باشند. یک منطقه شهری مرکب از تعدادی شهر است که بزرگترین شهر آن مادر شهر یا کلان شهر آن منطقه به شمار می آید. مانند منطقه شهری تهران که مجموعا از 29 شهر بزرگ و کوچک تشکیل شده است.
نقش عوارض طبیعی در گسترش و تحدید شهرها
کوه ها، بیابان ها، کویر ها و دریاها از مهمترین عوارض طبیعی در ممانعت از گسترش شهر ها و حوزه های نفوذ شهری به شمار می روند. با این همه با رشد تکنولوژی از نقش بازدارنده آنها بیش از پیش کاسته شده است.
از میان کلیه عوارض طبیعی دشت ها، جلگه ها، آب و هوا و آبها (رود ها و دریاها) علت وجودی و گسترش شهر ها را موجب شده اند. می توان گفت دشت ها و جلگه ها بستر مناسبی برای فعالیت گروه های انسانی در کانون های شهری به شمار می روند. و اقلیم مساعد و وجود رود ها و دریاها (برای آبیاری و حمل و نقل و استفاده از آب و فرآورده های دریایی) می نتوانند زمینه ساز توسعه ی فرآیند شهرها گردند. از سوی دیگر، برخی عوارض طبیعی یز گسترش شهری را مانع می شوند. به عنوان مثال کوه های شمالی و شمال شرقی در دشت تهران از گسترش این شهر در جهات جغرافیایی فوق جلوگیری نموده است. یا اینکه قرار گیری بندر عباس در کناره ی تنگه هرمز در سواحل جنوبی ایران، به توسعه این شهر در امتداد خط ساحلی منجر گردیده است. در موردی دیگر، وجود دشت های هموار تهران، کرج و ورامین زمینه ساز کلان شهر تهران است.
کاربرد های عملی حدود جغرافیایی
1. محدوده بندی و تعیین حدود و قلمرو جغرافیایی (طبیعی و انسانی) منطقه ی مورد مطالعه در تهیه ی طرح های سرزمینی، برنامه ریزی های جمعیتی و بهداشتی، تهیه طرح های ایجاد مسکن و آماده سازی زمین، بهره وری از منابع زمین و آمایش سرزمین ضروری است.
2. ایران سرزمینی وسیع و دارای چهره های جغرافیایی است، به طوری که نمی توان آن را بدون تقسیم به واحد های معین و محدود مورد بررسی و مطالعه قرار داد و بهره برداری علمی و عملی از آن طلب نمود. به عنوان مثال طرح های آماده سازی زمین و طرح های شهرهای اقماری و شهر های جدید الاحداث در آینده که از احتیاجات مبرم و اساسی این کشور می باشد، به بررسی های ناحیه ای که در قالب محدوده های جغرافیایی صورت می گیرد نیاز دارد.
اگر کشوری از نظر نقش به حوزه هایی تقسیم شود، همه ی امتیازات، کمبود ها و تنگناها، امکانات و ثروت ها، مهاجرت ها و میزان رشد و توسعه ی اقتصادی آنها می تواند به آسانی و تفکیک در دسترس پژوهشگران و مسئولان سازمان های مختلف قرار گیرد. به عنوان مثال وقتی که حوزه های متروپلیتن به عنوان حوزه های آماری انتخاب می شوند ابتدا یک شهر مرکزی معلوم و مشخص می گردد، سپس شهر ها وابسته به آن در یک محدوده معین مورد مطالعه قرار می گیرد. در این شیوه اساس برنامه ریزی بیشتر بر پایه مادر شهر و مناطق شهری وابسته بدان متکی است.
3. تقسیم منطقه به واحد های کوچکتر که بر اساس ضوابط جغرافیایی انجام می گیرد، برای مدیریت های منطقه و اداره ی درست امور محلی ضروری است.
4. در تعیین سلسله مراتب شهری در مقیاس های منطقه ای می توان از ضوابط تقسیمات فرعی که با تعیین حدود جغرافیایی شهرها و حوزه ی نفوذ و میدان عملکرد کشش اقتصادی آنها مشخص می شوند، برای ترسیم روابط میان شهری استفاده نمود.
5. شهرها نیز در درون خود به واحد های کوچکتری تقسیم می شوند. این واحد ها در گذشته محله، برزن و کوی نام داشتند و امروزه به صورت مناطق شهری نامگذاری شده اند. در تعیین مرزبندی این مناطق حدود جغرافیایی فضاهای ساخته شده و قابلیت های دسترسی می تواند کمک موثری عرضه نماید.
محدوده پیرامونی حوزه نفوذ شهر چناران
در اولین مرحله مطالعات موقعیت شهر نسبت به مناطق اطراف آن و نسبت به شهرهای مهم اطراف مورد بررسی قرار می گیرد(با توجه به نقشه تقسیمات سیاسی ،چهار همسایه چناران؛ مشهد، نیشابور، درگز و قوچان به عنوان شهر های اطراف در نظر گرفته شدند).
باتوجه به اینکه هریک از شهرهای اطراف، خود دارای حوزه نفوذ مستقلی می باشند، بنابراین چنانچه خط فرضی در حد فاصل شهرهای مذکور با شهر چناران ترسیم نماییم، مسلما حوزه ی نفوذ شهر در داخل آن قرار می گیرد، به این ترتیب این محدوده به عنوان محدوده پیرامون حوزه ی نفوذ شناخته شده و مورد استفاده قرار می گیرد....
بخشی از فهرست مطالب مقاله بررسی و شناخت شهر چناران
شناخت کلی شهر چناران 1
مشخصات جغرافیایی 2
حدود جغرافیایی شهر ها2حوزه ی نفوذ شهر 2
حوزه ی کشش 6
پسکرانه 6
حومه شهر 7
حوزه های شهری 8
منطقه شهری 8
نقش عوارض طبیعی در گسترش و تحدید شهرها 9
کاربرد های عملی حدود جغرافیایی 9
محدوده پیرامونی حوزه نفوذ شهر چناران 10
گزارش نحوه تعیین حوزه نفوذ شهر چناران 12
تعریف حوزه نفوذ شهر چناران 12
محدودیت از نظر عوارض طبیعی 15
شیب اراضی در منطقة خراسان 15
محدودیت از نظر استقرار مراکز جمعیتی 17
محدودیت از نظر راه های ارتباطی 20
محدوده مقدماتی حوزه نفوذ شهر 23
3-3- خصوصیات جمعیتی و اجتماعی شهر 25
تعریف جمعیت 25
5 رکن اصلی تعریف جمعیت شناسی 25
شاخه های جمعیت شناسی 26
اهمیت مطالعات جمعیتی در طرح های توسعه ی شهری 26
1-3-3- خصوصیات جمعیتی و ترکیب آن 27
1-1-3-3- جمعیت شهر و روند آن در گذشته 27
1-1-1-3-3-تعداد جمعیت و تحول آن در حوزه شهر چناران 26
2-1-1-3-3- محاسبه ی نرخ رشد جمعیت در فاصله ی سالهای 85-1345 در دوره های 10 ساله27 28
نرخ رشد طبیعی جمعیت(The Rate of Natural Increas)27 28
مقایسه نرخ رشد سالانه شهر چناران با کشور 31
1-1-2-1-3-3- جمعیت در گروههای سنی و مقایسه با سالهای قبل 32
-1-2-1-3-3- بررسی توزیع سنی جمعیت بر اساس تست ورتهایم ( Wertheim ) 37
-2-1-2-1-3-3- تعیین ترکیب سنی شهر چناران در سالهای 85-135536 38
-2-1-3-3- ترکیب جنسی 41
ساخت وتوزیع جنسی جمعیت 41
نسبت جنسی جمعیت 41
2-2-2-1-3-3- نسبت جنسی چناران در فاصله سال های 85-1355 43
نسبت دخنرزایی و پسرزایی 48
مفهوم و نحوه ترسیم هرم سنی و جنسی جمعیت 49
سه نوع اصلی اشکال هرم سنی 50
2-2-1-3-3- هرم سنی – جنسی شهر چناران طی دوره های آماری مختلف 54
5-1-3-3- بعد خانوار 56
توزیع جمعیت برحسب خانوار 56
-1-3-3- میزان موالید و باروری 59
1-4-2-1-3-3- میزان خام موالید Crude Birth Rate 59
-1- میزان باروری عمومی 61
2-1- میزان باروری کل 61
میزان خام مرگ و میر (Crude death Rate) 63
-1-3-3- وضعیت زناشویی 65
-6-2-1-3-3- میزان ناخالص ازدواج 66
-6-2-1-3-3- سن ازدواج 67
-2-1-3-3- سواد 68
1-7-2-1-3-3- تعاریف و نحوه محاسبه 68
2-7-2-1-3-3- بررسی وضعیت سواد در شهر چناران طی دوره های آماری مختلف 69
سوادبرحسب مقاطع تحصیلی در سال 1355 69
-وضعیت کلی سواد 72
سواد بر حسب مقطع تحصیلی 73
بررسی کلی وضع سواد 74
سواد در گروههای عمده ی سنی 75
-1-3-3- میزان و وضعیت مهاجرت 78
روش های ریاضی 89
مدل رشد خطی 89
3-2- مدل نمایی 89
4-2- مدل توانی 90
5-2- مدل لگاریتمی 90
6-2- مدل لاگرانژ (چند جمله ای) 90
7-2- نمایش نموداری مدل های ریاضی به کمک نرم افزار EXCEL 91
روش بر آورد مهاجرت 93
-3-3- بررسی تراکم در سطح شهر 98
1-3-3-3- تعاریف تراکم 98
3-3-3-3- محاسبه ی تراکم جمعیتی در سطح شهرچناران 100
4-3-3-3- محاسبه ی تراکم جمعیتی در سطح محلات 100
1-4-3-3-3- نحوه محاسبه جمعیت محلات با استفاده از اطلاعات بلوک آماری و نمونه گیری 20% سال 1385 100
بررسی چگونگی تاثیر تراکم جمعیت بر اندازه ی شهر براساس مدل هلدرن 103
1-4- محاسبه ی میزان رشد جمعیتی و افقی شهر 103
2-3-3-خصوصیات اجتماعی شهر و محلات مختلف آن و چگونگی تاثیر آن ها در توسعه کالبدی شهر 104
عضلات اجتماعی شهر چناران : 104
روش تعیین نقش شهرهای ایران: 106
نمایش نقش شهر در سال های گوناگون در یک نمودار. 109
مطالعات اقتصادی 114
جمعیت فعال عمومی : 114
ضریب جمعیت فعال واقعی : 115
پیش بینی های اقتصادی 119
عوامل اقتصادی و طرح های شهرسازی 122
ایزارد : 126
روش تغییر سهم shif _ share : 128
روش تحلیل پایه اقتصادی شهر 133
مشاغل تبعی به پایه 137
جمعیت به مشاغل پایه 138
ضریب تکاثر 139
ضریب جمعیت به مشاغل پایه
نتیجه گیری 140
مدل طولی و عرضی ایزارد 146
مقایسه عملکرد زیر گروهها در شهر و کشور
تغییر سهم در زیر گروههای فعالیت در دوره ی 85-1375 با مرجع کشور 152
پیش بینی اشتغال در زیربخش های فعالیت 156
بررسی تغییر سهم بخش های اقتصادی با مرجع کشور 157
بررسی تغییر سهم بخش های اقتصادی با مرجع استان 158
سواد درشاغلان بر حسب جنس 160
-بررسی سواد در مردان و زنان بر حسب مقطع تحصیلی 161
سواد در بیکاران بر حسب جنس 161
بررسی شاغلین متخصص و عام به تفکیک سن و جنس 163
شاغلین متخصص و عام در گروههای سنی 164
به همراه مستندات ، نقشه ها تصاویر و ... به صورت کامل
دانلود پروژه بررسی و شناخت شهر چناران
