امروزه مطالعات زبانشناختی در گوشه گوشه جهان جایگاه برجستهای را به خود اختصاص داده است و در این میان بررسیهای واجشناختی از دیدگاه مختلف نظری مطرح گردیده است. نظریههای واجشناسی موجود در حوزه زبانشناسی نظری به عنوان مدلهایی آرمانی زمانی میتوانند ادعای خود را به اثبات برسانند که براساس دادههای برگرفته از زبانهای طبیعی قابل سنجش باشند. برای نیل به این هدف ناگفته پیداست که بایستی شواهدی از نظام آوایی زبانهای طبیعی ارائه کرد و با اتکا به این شواهد صحت و سقم این نظریهها را محک زد. گونهی زبانی که در این پژوهش به عنوان یک زبان طبیعی و زنده مورد بررسی قرار میگیرد گویش لری اندیمشکی است. مطالعهی نظام واجی این گویش براساس نظریه واجشناسی جزءمستقل صورت میگیرد.
1-2- بیان مسئله
زبان پدیدهای پویا و در حال تغییر است. گویش لری نیز که یکی از گویشهای زبانهای جنوب غربی ایران میباشد از این قاعده مستثنی نیست. گویش لری خود به زیر مجموعههایی تقسیم میشود که هر کدام با گونههای دیگر تفاوتهایی دارد. به دلیل همین تفاوتهای گویشی پژوهشگر مطالعهی خود را به گویش لری شهر اندیمشک محدود کرده است. حتی در شهر اندیمشک نیز گویش سخنگویان هر طایفه با طایفه دیگر تفاوتهای آوایی اندکی دارد که در این تحقیق از آنها چشم پوشی شده است، زیرا در غیر این صورت میبایست این تحقیق در مورد یک طایفه مشخصی انجام میگرفت و حیطهی مطالعه محدودتر میشد. در رابطه با گویش لری به طور کلی تاکنون پژوهشهای زبانی اندکی انجام گرفته است و بر روی گویش لری اندیمشک تا آنجا که نگارنده تحقیق کرده است کار زبانشناختی صورت نگرفته است.
در این پایاننامه سعی بر آن است که نظام آوایی گویش لری اندیمشک براساس نظریهی واجشناسی جزءمستقل مورد بررسی قرار گیرد و پس از تعیین همخوانها و مصوتها براساس آواشناسی نوین به توصیف تک تک اصوات گفتاری این گویش بپردازیم. توصیف همخوانهای گویش از نظر جایگاه تولید، شیوهی تولید و واکداری و توصیف واکهها براساس آن بخش از زبان که در امر تولید واکه دخیل است، ارتفاع زبان و گردی لبها صورت میگیرد. همچنین ساخت هجایی و خوشههای آغازی و پایانی مورد بررسی قرار میگیرند و چگونگی توزیع همخوانها در هجا مورد بررسی قرار گرفته و مشخص میشود که آیا همخوانها در هجا دارای توزیع کامل هستند یا ناقص. در آخر به فرایندهای آوایی موجود که صورت واجی را به صورت آوایی تبدیل میکنند، پرداخته میشود.
1-3 هدف و اهمیت موضوع
باتوجه به این که لهجهها و گویشهای یک سرزمین نشانگر غنای فرهنگی آن سرزمین است و هر گویش به نوبه خود دارای گونههای مختلفی است، جمعآوری این گویشها و پرداختن به مباحث مختلف زبانشناختی مرتبط با آنها در شناساندن این گونههای زبانی به نسلهای بعدی و محققان کمک میکند. پس وظیفه ماست که با برسی زبانها و گویشهای مختلف سرزمین ایران به غنای فرهنگی و فراهم آوردن زمینه برای مطالعه پژوهشگران بعدی کمک نماییم. متاسفانه، بر روی لهجههای محلی موجود در کشور تحقیقات اندکی صورت گرفته است در حالی که با انجام تحقیق، تتبع، و ثبت لهجههای محلی و گردآوری آنها میتوان فرهنگ جامع و کاملی برای زبان فارسی تهیه کرد و بسیاری از نکات باریک و مبهم موجود در زبان شناسی ایرانی را روشن ساخت، واژههای کهن موجود در متون ادب فارسی که به فارسی دری نرسیدهاند را شناخت، و از چگونگی تغییرات آوایی صرفی نحوی و معنایی واژگانی که در اثر گذشت زمان در مناطق مختلف ایران ایجاد میشود آگاه شد و به بازیافت واژههای فنا شده فارسی کمک کرد.
پیشکش
یادداشت
فهرست مطالب
نمادها و نشانه¬ها
فصل اول: مقدمه
1-1 درآمد
1-2 بیان مسئله
1-3 هدف و اهمیت موضوع
1-4 پرسش¬های پژوهش
1-5 فرضیه¬های پژوهش
1-6 گسترهی پژوهش
1-6-1 گسترهی جغرافیایی
1-6-2 گستره¬ی زبانی
1-6-2-1 گویش¬های مختلف زبان لری
1-7 تحولات تاریخی لرستان
1-7-1 سابقه تاریخی شهر اندیمشک
1-8 وجه تسمیه¬ی واژه¬ی "لر"
1-9 روش گردآوری داده¬ها و تدوین پیکره
1-9-1- جامعه¬ی آماری
فصل دوم: پیشینه¬ی پژوهش
2-1 پیشینه¬ی نظری پژوهش
2-1-1 درآمد
2-1-2 واج¬شناسی زایشی معیار
2-1-3 واج¬شناسی جزءمستقل
2-1-4 تناوب¬های مختصه¬ای و بازنمایی¬های زیرین
2-1-4-1 مشاهده¬یPR و کشف تناوب¬های مختصه¬ای
2-1-4-2 کشف UR
2-1-4-2-1 شواهد درون پیکره¬ای
2-1-4-2-2 معیارهای روش¬شناختی پنج گانه¬ی کشف بازنمایی زیرین
2-1-4-2-3 شواهد برون پیکره¬ای
2-1-4-3 تبیین رابطه¬ی UR و PR
2-1-4-4 تبیین اشتقاق¬های واجی و برهم¬کنش¬های بالقوه¬ی قاعده¬های واجی
2-1-5 روش¬شناسی انگاره¬ی جزءمستقل
2-1-6 هندسه¬ی مختصه¬های واجی
2-2 پیشینه¬ی توصیفی پژوهش
2-2-1 درآمد
2-2-2 آثار برخی پژوهشگران پیرامون گونه¬ی لری
2-2-2-1 گرامی (1371)
2-2-2-2 احمدی نرگسه (1375)
2-2-2-3 بخشیان فر (1375)
2-2-2-4 میرزایی (1379)
2-2-2-5 مکینون (2002)
2-2-2-6 آنونبی (2003)
2-2-3 برخی مطالعات هم سو پیرامون دیگر گویش¬های ایرانی
2-2-3-1 پرمون (1375)
2-2-3-2 نقش بندی (1375)
2-2-3-3 پرمون (1380)
2-2-3-4 پرمون (1381)
2-2-3-5 محمدی (1382)
2-2-3-6 مهاجرین کرمانی (1382)
2-2-3-7 سوهانی (1383)
2-2-3-8 رستمی (1383)
2-2-3-9 ناطوری (1383)
فصل سوم: آواشناسی لری اندیمشک
3-1 درآمد
3-2 توصیف آوایی همخوان¬های لری اندیمشک
3-2-1 همخوان¬های انفجاری
3-2-1-1 انفجاری¬های دولبی
3-2-1-2 انفجاری¬های دندانی-لثوی
3-2-1-3 انفجاری¬های نرم¬کامی
3-2-1-4 انفجاری¬های ملازی
3-2-1-5 انفجاری¬های چاکنایی
3-2-2 همخوان¬های خیشومی
3-2-2-1 خیشومی¬های دولبی
3-2-2-2 خیشومی لبی-دندانی
3-2-2-3 خیشومی¬های لثوی
3-2-2-4 خیشومی¬های نرم¬کامی
3-2-2-5 خیشومی ملازی
3-2-3 همخوان¬های لرزان
3-2-3-1 لرزان¬های لثوی
3-2-4 همخوان¬های زنشی
3-2-4-1 زنشی¬های لثوی
3-2-5 همخوان¬های سایشی
3-2-5-1 سایشی¬های لبی-دندانی
3-2-5-2 سایشی¬های لثوی
3-2-5-3 سایشی¬های لثوی-کامی
3-2-5-4 سایشی¬های ملازی
3-2-5-5 سایشی¬های چاکنایی
3-2-6 ناسوده¬ها/ نیم¬واکه¬ها/ غلت¬ها
3-2-6-1 ناسوده¬های کناری لثوی
3-2-6-2 ناسوده¬های سخت¬کامی/ غلت¬های افراشته¬ی پیشین
3-2-6-3 ناسوده¬های نرم¬کامی (لبی شده)
3-2-7 همخوان¬های انفجاری-سایشی
3-2-7-1 انفجاری-سایشی¬های لثوی-کامی
3-3 توصیف آوایی واکه¬های لری اندیمشک
3-3-1 واکه¬های پیشین
3-3-1-1 واکه¬های افراشته¬ی پیشین
3-3-1-2 واکه¬های نیمه افراشته¬ی پیشین
3-3-1-3 واکه¬های افتاده¬ی پیشین
3-3-2 واکه¬های مرکزی
3-3-2-1 واکه¬های نیمه افراشته¬ی مرکزی
3-3-3 واکه¬های پسین
3-3-3-1 واکه¬های افراشته¬ی پسین
3-3-3-2 واکه¬های نیمه افراشته¬ی پسین
3-3-3-3 واکه¬های افتاده¬ی پسین
3-4 جدول¬های واج¬گونه¬های همخوانی و واکه¬ای
3-5 معرفی پیش فرضیه¬ای ساختمان هجا در گویش لری اندیمشک
فصل چهارم: رویکردی غیرخطی به نظام آوایی لری اندیمشک
4-1درآمد
4-2شیوهی ارائه پیکرهها و فرایندهای واجی
4-3فرایندهای واجی
4-3-1 خیشومی شدگی
4-3-1-1تبیین غیرخطی
4-3-1-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-2 لبی شدگی
4-3-2-1تبیین غیرخطی
4-3-1-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-2 واک¬رفتگی
4-3-3-1تبیین غیرخطی
4-3-3-2اشتقاقهای غیرخطی
4-3-4 زنشی شدگی
4-3-4-1تبیین غیرخطی
4-3-4-2 اشتقاقها¬ی غیرخطی
4-3-5 پیش نرمکامی شدگی
4-3-5-1تببین غیرخطی
4-3-5-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-6فراگویی ناقص
4-3-6-1تبیین غیرخطی
4-3-6-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-7همگونی در جایگاه خیشومیها
4-3-7-1تبیین غیرخطی
4-3-7-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-8کشش جبرانی
4-3-8-1تبیین غیرخطی
4-3-8-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-9قلب
4-3-9-1 تبیین غیرخطی
4-3-9-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-10حذف انفجاری دندانی- لثوی بی واک
4-3-10-1 تبیین غیرخطی
4-3-10-2اشتقاقهای غیرخطی
4-3-11واکه کاهی
4-3-11-1 تبیین غیرخطی
4-3-11-2 اشتقاقهای غیرخطی
4-3-12حذف خیشو می لثوی پایانی
4-3-12-1 تببین غیرخطی
4-3-12-2اشتقاقهای غیرخطی
4-3-13حذف انفجاری دندانی- لثوی واکدار
4-3-13-1 تبیین غیرخطی
4-3-13-2اشتقاقهای غیرخطی
4-3-14تغییر کیفیت واکه تاریخی
4-3-14-1 تبیین غیرخطی
فصل پنجم: نتیجه¬گیری
5-1 درآمد
5-2 دست¬آوردهای پژوهش
5-3 پیشنهادها
کتاب¬نامهی فارسی
کتاب¬نامهی انگلیسی
پیوست¬ها
واژه¬نامهی فارسی به انگلیسی
واژه¬نامهی انگلیسی به فارسی
چکیده
شامل 170 صفحه فایل word
10 صفحه
گویشهای زبان فارسی در استان فارس
گویشهای زبان فارسی بخشی از میراث ماندگار فارسی به شمار میآید که در مناطق مختلف استان فارس مورد استفاده قرار میگیرد و به رغم آنکه در گذر تاریخ دستخوش تغییرات گسترده قرارگرفته اما در برخی از مناطق این گویش ها همچنان کاربرد دارد.
به گزارش خبرنگار ایرنا،به طور کلی میتوان گفت آمیختگی گویشهاولهجه ها دراستان فارس موجب شدهاست کهنوع گفتار در این استان بسیار فراوان و متنوع باشد و اگر بگوییم به ازای هرشهریا روستای موجود در این استان، نوعی گویش و لهجهخاص وجودداردکه در برخی موارد شباهتها و در پارهای موارد اختلافاتی با هم دارد، سخنی به گزاف نگفتهایم.
اگراین تقسیمبندی را قدری کلی تر و بسته تر ببینیم باید گفت هر شهرستان استان فارس دارای نوعی گفتارخاص وگویشی از زبان فارسی است به طوری که مثلا اصطلاحاتی کهدرشهرستان جهرموروستاهای آن در جنوب فارس مورد استفاده قرار میگیرد با واژهها و اصطلاحاتی که درشهرستان کازرون و روستاهای آن در غرب فارس مورد استفاده قرار میگیرد، متفاوت است.
در برخی ازمناطق استان فارس گویشهای خاص آنقدر توسعه یافته و غنی شده است کهبهاعتقاد اهالی این مناطق باید نوع گویش آنان را زبانی دیگر نامید، این موضوع در شهرستان لارستان در جنوب استان فارس به وضوح قابل رویت است طوری که بسیاری از صاحبنظران گویش لارستانی را زبانی مستقل از زبان فارسی می دانند که دارای دستور زبان ویژه است.
در عین حال کلمات و واژههای این نوع زبانها که در شهرستانهایی مانند خنج و کازرون نیز در بین مردم رواج دارد بسیار شبیه به واژگان فارسی است و یک فردفارسی زبان اگر چه نتواند به این زبان گفت و گو کند اما در مقابل فردی که به آن سخن میگوید میتواند مفاهیم کلی را دریابد.
برخی ازاهالی مناطق استان فارس ازجمله شهرهاو روستاهایی در شهرستانهای آباده، مرودشت و کازرون واژهایی در گفتار و نوشتارهای خودبه کار میبرند که واژههای اصیل زبان پهلوی و زبان ایران باستان است و نیاکان ما افزون بر دو هزار و پانصد سال قبل این واژهها را در گفت و گوهای خود به کار برده اند.
19 صفحه
گویش
مقدمه
گویشی که در حال حاضر کلیمیان ایران به آن صحبت میکنند از جملۀ گویشهای ایرانی است که جزو دستۀ گویشهای مرکزی ایران به شمار میرود. این گویش امروزه در شهرهای اصفهان، همدان، کاشان، یزد، بروجرد و چند شهر دیگر ایران و نیز در نقاطی در خارج از ایران، چون قفقاز، سمرقند و بخارا رایج است. گفته شده است که گویش فعلی کلیمیان اصفهان، گویش سابق مردم اصفهان بوده که کلیمیان آن را بین خود حفظ کردهاند.[i][1] اگر این نظر را بپذیریم میتوان آن را نیز در مورد سایر انواع گویش کلیمی در ایران و یا خارج از ایران تعمیم داد و چنین نتیجه گرفت که کلیمیان ایران در هر نقطه که ساکن شدهاند حافظ زبان سابق آن ناحیه گردیدهاند.
10 ص
گویشهای زبان فارسی در استان فارس
گویشهای زبان فارسی بخشی از میراث ماندگار فارسی به شمار میآید که در مناطق مختلف استان فارس مورد استفاده قرار میگیرد و به رغم آنکه در گذر تاریخ دستخوش تغییرات گسترده قرارگرفته اما در برخی از مناطق این گویش ها همچنان کاربرد دارد.
به گزارش خبرنگار ایرنا،به طور کلی میتوان گفت آمیختگی گویشهاولهجه ها دراستان فارس موجب شدهاست کهنوع گفتار در این استان بسیار فراوان و متنوع باشد و اگر بگوییم به ازای هرشهریا روستای موجود در این استان، نوعی گویش و لهجهخاص وجودداردکه در برخی موارد شباهتها و در پارهای موارد اختلافاتی با هم دارد، سخنی به گزاف نگفتهایم.
اگراین تقسیمبندی را قدری کلی تر و بسته تر ببینیم باید گفت هر شهرستان استان فارس دارای نوعی گفتارخاص وگویشی از زبان فارسی است به طوری که مثلا اصطلاحاتی کهدرشهرستان جهرموروستاهای آن در جنوب فارس مورد استفاده قرار میگیرد با واژهها و اصطلاحاتی که درشهرستان کازرون و روستاهای آن در غرب فارس مورد استفاده قرار میگیرد، متفاوت است.
در برخی ازمناطق استان فارس گویشهای خاص آنقدر توسعه یافته و غنی شده است کهبهاعتقاد اهالی این مناطق باید نوع گویش آنان را زبانی دیگر نامید، این موضوع در شهرستان لارستان در جنوب استان فارس به وضوح قابل رویت است طوری که بسیاری از صاحبنظران گویش لارستانی را زبانی مستقل از زبان فارسی می دانند که دارای دستور زبان ویژه است.
در عین حال کلمات و واژههای این نوع زبانها که در شهرستانهایی مانند خنج و کازرون نیز در بین مردم رواج دارد بسیار شبیه به واژگان فارسی است و یک فردفارسی زبان اگر چه نتواند به این زبان گفت و گو کند اما در مقابل فردی که به آن سخن میگوید میتواند مفاهیم کلی را دریابد.
برخی ازاهالی مناطق استان فارس ازجمله شهرهاو روستاهایی در شهرستانهای آباده، مرودشت و کازرون واژهایی در گفتار و نوشتارهای خودبه کار میبرند که واژههای اصیل زبان پهلوی و زبان ایران باستان است و نیاکان ما افزون بر دو هزار و پانصد سال قبل این واژهها را در گفت و گوهای خود به کار برده اند.
شهر سیوند در ۵۵کیلومتری شمال شیراز که در محدوده شهرستان مرودشت قرار دارد و روستای گاوکشک و برخی دیگر از روستاها در شهرستان کازرون از جمله مناطقی است که واژههایی از زبان ایران باستان هنوز در آن متداول است.
140 صفحه
گویش های ایرانی: پاسداران فرهنگ ایرانی
حسن رضائی باغ بیدی
امروزه طنین دلنشین زبان ها و گویش های ایرانی را در جای جای ایران زمین می توان
شنید. قرن هاست که مادران پاک نهاد این مرز و بوم واژه ها ٬ حکایت ها ٬ ضربالمثل ها و
ترانه های اصیل ایرانی را در قالب گویش هایی چون آرانی ٬ آشتیانی ٬ آمُ ره ای ٬
ابوزیدآبادی ٬ ابیانه ای ٬ اردستانی ٬ افتری ٬ انارکی ٬ الویری ٬ بادرودی ٬ بختیاری ٬
بَشاگِ ردی ٬ بلوچی ٬ بهدینی ٬ بیابانکی ٬ بیدگلی ٬ پاپونی ٬ تاتی ٬ تاری ٬ تالشی ٬ تفرشی ٬
جوشقانی ٬ خوانساری ٬ خوری ٬ دشتستانی ٬ دوانی ٬ زِ فره ای ٬ سِدِ هی ٬ سُرخه ای ٬
سمنانی ٬ سنگسری ٬ سویی ٬ سیوَ ندی ٬ فَروی ٬ فَ ریزندی ٬ قُ هرودی ٬ کردی ٬ کِشِ ه ای ٬
کَ فرانی ٬ کَ هَ کی ٬ گَ زی ٬ گورانی ٬ گیلکی ٬ لارستانی ٬ لاسگِ ردی ٬ لری ٬ لکی ٬ مازندرانی ٬
محلاتی ٬ مِهرجانی ٬ میمه ای ٬ نائینی ٬ نطنزی ٬ وانِ شانی ٬ وَ رزنه ای ٬ وَ فسی ٬ ویدَری و
یَرَ ندی ٬ یا در قالب لهجه های شیرینی چون اصفهانی ٬ بیرجندی ٬ تهرانی ٬ قائنی ٬ کرمانی ٬
مشهدی ٬ نیشابوری ٬ همدانی و یزدی در گوش فرزندان دلبند خود زمزمه می کنند. هنوز
نوای دلربای زبان ها و گویش های ایرانی را در خارج از مرزهای ایران ٬ از ترکستان چین
در شرق (سَریکُلی) تا اقصا نقاط آسیای صغیر در غرب (کردی) ٬ و از ماورای قفقاز در
شمال (آسی) تا حاشیه جنوبی خلیج فارس (کُمزاری) می توان شنید. زبان های اُ رموری ٬
پَراچی ٬ پَ شتو ٬ مونجانی ٬ یِ دغه ٬ یَ غنابی و گویش های ایرانی پامیر ٬ چون اِ شکاشمی ٬
بَرتَ نگی ٬ رُشُروی ٬ روشانی ٬ زیباکی ٬ سَریکُ لی ٬ سَ نگلیچی ٬ شُ غنی ٬ وَخی و یَزغُ لامی ٬
قرن ها پاسداران فرهنگ کهن ایرانی در آسیای مرکزی ٬ فلات پامیر و بخش هایی از
١٣٨٤/٠٥/ سینا ٢ ص ٢٣ D: 02 نمونه 3 ٢ SARMQA.SAR
٢
٣ ٢/ گویش شناسی ١ سرمقاله
گویش های ایرانی: پاسداران فرهنگ ایرانی
شبه قاره هند بوده اند. اما دریغ و صد افسوس که هرازگاه تندباد حوادث شماری از این
زبان ها و گویش ها را برمی چیند و به دیار خاموشی و فر اموشی می برد ٬ چنان که پیش از
این ٬ در دیارمان ٬ گرگانی و ٬ در فلات پامیر ٬ وَنجی را به خوابی ابدی فروبرده است.
اکنون وظیفه ماست که این گرانبهاترین میراث نیاکانمان را پاس بداریم ٬ یا دستکم با
ثبت و بررسی آنها نامشان را جاودانه سازیم. امید است که مجله گویش شناسی بتواند
بهمدد زبان شناسان و گویش پژوهان گام های بلندی در این راه بردارد. پاسداری از
گویش های ایرانی پاسداری از فرهنگ درخشان ایرانی و پاسداری از چشمه های زلالی
است که می توانند درخت تنومند و پربار زبان فارسی را سیراب سازند.
فهرست
گویش های ایرانی: پاسداران فرهنگ ایرانی حسن رضائی باغ بیدی ٢
چند سروده طبری ٬ نیسابوری و بهلوی ایرج افشار ٤
واژه های ویژه کشتی و کشتیرانی در گویش بوشهری فرّخ حاجیانی ٧
ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان علی درزی و مریم دانای طوسی ١٧
خرما در فرهنگ مردم کرمان عبدالنّبی سلامی ٣٧
گذشته نقلی و بعید متعدّی در سغدی و شباهت های آنها با برخی بدرالزمان قریب ٥٤
از گویش های ایرانی نو ترجمه میترا فریدی
گذشته نقلی در لهجه ها و گویش های ایرانی ایران کلباسی ٦٦
واژه ها و اصطلاحات مربوط به انار در گویش کلهری ناصر ملکی و داریوش یارمرادی ٩٠
گویش های بَشکَ ردی ٬ کُردشولی و کُمزاری و. و. موشکالو ٬ آ. آ. کریمووا ٬ ای. ک. مالچانووا ٩٦
ترجمه لیلا عسگری
نقدی بر فرهنگ گویش دشتستانی هوشنگ برمکی ١٠٧
فرهنگ واژگان تبری بهروز محمودی بختیاری ١١٢
گبی درباره گیلهگب محرّم رضایتی کیشه خاله ١١٧
نامه آفرینش حبیب برجیان ١٢٢
بررسی گویش فینی؛ سیری در گویش دشتستان؛ فرهنگواره کنایی و ١٢٦
امثال قمی؛ واژه نامه یزدی
نخستین همایش علمی فرهنگ و تمدّن تالش ١٢٩
آذر فتحی ١٣١ « نشانه استمرار در لهجه ها و گویش های ایرانی » درباره
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .