دانلود تحقیق تعامل حرفه کتابداری و اطلاع رسانی با فرایند جهانی شدن

اختصاصی از یارا فایل دانلود تحقیق تعامل حرفه کتابداری و اطلاع رسانی با فرایند جهانی شدن دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:31

فهرست مطالب:

چکیده
مقدمه
جهانی شدن
اطلاعات و جهانی شدن
کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در کوران توجه
فرصت ها و زمینه های فعالیت
چالش ها
نتیجه گیری
راهکارها و پیشنهادات
منابع و مآخذ

چکیده
جهانی شدن، جوانب مختلف جوامع بشری را با تغییر و تحولات وسیعی رو به رو ساخته است. علوم کتابداری و اطلاع رسانی نیز به عنوان شاخه ای از علوم اجتماعی تحت تاثیر این تغییر و تحولات قرار گرفته است. در این مقاله با بررسی جهانی شدن، تعاریف و حیطه تاثیرات آن به صورت اخص به رابطه اطلاعات و جهانی شدن پرداخته می شود. اطلاعات گرایی به عنوان مفهومی نوین مورد توجه قرار گرفته و در ادامه مقاله فرصت ها و چالش های جدی پیش روی کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در تعامل با جهانی شدن تجزیه و تحلیل شده است. سرانجام، راهکارها و پیشنهاداتی به عنوان راه حل مسائل موجود به صورت مجزا برای دست اندرکاران تصمیم گیری کلان، اساتید و گروههای کتابداری و اطلاع رسانی و دانشجویان علوم کتابداری و اطلاع رسانی ارائه شده است.
کلید واژگان: جهانی شدن، اطلاعات گرایی، علوم کتابداری و اطلاع رسانی، کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی ، راهکارها و پیشنهادات

مقدمه
جهانی شدن واژه ای است که تغییرات چشمگیر در بسیاری از عرصه های حیات بشری را در بطن خود می پروراند. به دنبال این فرایند سیاست، امنیت،‌ اقتصاد،‌ تجارت، فرهنگ،‌ هویت، ارتباطات،‌ فناوری، اطلاع رسانی،‌ محیط زیست،‌ منابع طبیعی و تعاریف اجتماعی و سیاسی و فرهنگی همگی شکل و نمود جدیدی پیدا کرده است. رولند رابرتسون می گوید:‌ جهانی شدن،‌ جهان شمول شدن صفات خاص و خاص شدن جهان شمولی هاست (اسلامی، 1382).
شناخت وجوه جهانی شدن و تاثیر آن بر نظام ها و نهاد های اجتماعی، عرصه تحقیقاتی و قلم فرسایی جدید و گسترده ای را پدید آورده و ذهن پژوهشگران و صاحبان اندیشه را به خود مشغول کرده است. علوم کتابداری و اطلاع رسانی نیز به منزله یک علم از شاخه علوم اجتماعی (موکهرجی،‌ 1382)،‌ کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی به مثابه نهادی اجتماعی و حرفه کتابداری و اطلاع رسانی به عنوان یک حرفه از تاثیرات جهانی شدن در امان نمانده است. بنابراین بررسی طرز تعامل این عرصه اجتماعی با پدیده جهانی شدن می تواند مسیرهای حرکت برنامه ریزان و دست اندرکاران آن را در عصر جدید تبیین کند.
در این مقاله ابتدا جهانی شدن تعریف و روند آن به اجمال بررسی می شود، نقش اطلاعات در فرایند ها و مسائل جهانی به عنوان پیش زمینه فعالیت کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی تجزیه و تحلیل می شود. در ادامه زمینه های فعالیت و چالش های پیش روی این مراکز به بحث گذاشته می شود. قسمت پایانی مقاله به ارائه راهکارها و نتیجه گیری کلی اختصاص می یابد. این مقاله از سه جهت می تواند مفید تلقی شود: نخست، افزایش اهمیت اطلاعات در معادلات جهانی توجهات بیشتری را به مراکز مربوطه جلب کرده است که به عنوان یک حوزه تحقیقاتی می تواند مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. دوم، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در مقابل فرصت ها و چالش های جدیدی قرار گرفته اند. که بررسی آن ها و ارائه راهکارهای مناسب ضروری است. و سرانجام اینکه آینده حیات حرفه ای کتابداران و اطلاع رسانان  به تعامل با پدیده های جدید و طرز برآیند آنها بستگی خواهد داشت.
جهانی شدن
واژه جهانی شدن سیالی روز افزون کالا، خدمات، مشاغل، فناوری ها و سرمایه در سرتاسر جهان را توصیف می کند. جهانی شدن یک پیشرفت جدیدی نیست بلکه گام های آن در نتیجه پیشرفت فناوری های نوین به ویژه در عرصه ارتباطات از راه دور سریع تر شده است (Globalization, 2002).
در فرهنگ هایپردیکشنری جهانی شدن به منزله رشد در مقیاس جهانی تعریف شده است (Hyperdictionary, 2002). در برخی موارد جهانی شدن به منزله تجانس جهانی تعبیر شده است که از اواخر دهه 1960 فرایند جهانی شدن در عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی متجلی شده است. جهانی شدن ترکیب جهانی توافقات تجارت آزاد، شبکه جهانی و یکپارچگی بازارهای مالی رقابتی که مرزها و فاصله ها را پاک کرده و دنیا را به عنوان یک واحد کل متحد ساخته است (رابرتسون، 1379).

دانلود مقاله اطلاع یابی در اینترنت نیاز جوامع اطلاعاتی امروز

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله اطلاع یابی در اینترنت نیاز جوامع اطلاعاتی امروز دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:26

فهرست مطالب:

فصل اول
اطلاع یابی در اینترنت : نیاز جوامع اطلاعاتی امروز
رشد فزاینده ی اطلاعات واستفاده کنندگان از وب
سیر تحول تاریخی ابزارهای کاوش اینترنت :
جستجو در شبکه جهانی وب : چالشها و فرصتها
شبکه وحشی وب یا شبکه جهانی انتظار :
فرصتهای اشاعه و دسترسی به اطلاعات از طریق وب :
قابلیت های جستجو :
عملگرهای بول و ریاضی :
موتور کاوش  Google
جستجوی کلیه واژه در عنوان صفحات وب :
جستجوی صفحات وب به زبانهای مختلف ( Language search)
جستجو از طریق تاریخ انتشار منابع در وب :
جستجوی رسانه های مختلف در وب ( Media Search)
درج نادرست نشانی دسترسی به صفحات وب ( URL)
ابر موتورهای کاوش :
دسترسی به اطلاعات چند رسانه ای در وب :
سیاست انتخاب سایت های وب :
نرم افزارهای کاوشی در شبکه وب :
نمایش اطلاعات در وب :

فصل اول

اطلاع یابی در اینترنت : نیاز جوامع اطلاعاتی امروز

ظهور اینترنت و سپس رشد و گسترش روز افزون « شبکه جهانی وب » فرصتها و چالشهای نوینی را در فرایند اطلاع یابی پدید آورد . امکان جستجو و دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات از طریق اینترنت ، فعالیت های آموزشی ، تحقیقاتی ، تجاری و .. را تحت تاثیر خود قرار داده است مشکل اصلی فرایند اطلاع یابی در اینترنت بازیابی حجم کم از اطلاعات ومنابع اطلاعاتی نیست ، بلکه مشکل جدیدی تحت عنوان «بازیابی بیش از حد اطلاعات » پدید آمده است در گذشته کاربران نهایی نیاز کمتری به فراگیری مهارتهای اطلاع یابی داشتند و اغلب از متخصصان اطلاع رسانی برای دسترسی به اطلاعات کمک می گرفتند ، اما امروزه باید بدون حضور یک واسط انسانی و داشتن دانش کافی درباره اصول و مهارتهای جستجو و بازیابی اطلاعات به کاوش در اینترنت بپردازند . بتدریج ، با گسترش خدمات در شبکه جهانی وب ، فراگیری اصول و مهارتهای اطلاع یابی برای جستجو گران مهم وحیاتی شد.

ظهور در اینترنت و سپس رشد و گسترش روز افزون «شبکه جهانی وب » تغییر و تحول شگرفی در فرایند اطلاع یابی به وجود آورد و باعث شد که تعداد بسیار زیادی از استفاده کنندگان برای اولین بار از خانه یا محل کار خود به تنهایی از طریق کامپیوتر شخصی ، امکان جستجو و دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات را پیدا کنند از یک طرف ، استفاده از محیط گرافیکی شبکه جهانی وب ، بسیار جذاب وساده به نظر می رسید واز سوی دیگر ، قیمت کامپیوتر های شخصی وهزینه اتصال به اینترنت دائما کاهش یافت . همین امر باعث شد تا بسیاری از افراد بتوانند جستجوی اطلاعات در این محیط دیجیتالی را تجزیه کنند . به این ترتیب ، برخلاف گذشته که استفاده کنندگان ،نیاز کمتری به فراگیری مهارتهای اطلاع یابی در خود احساس می کردند از این رو سواد اطلاعاتی که مجموعه ای از تواناییها و مهارتها برای جستجو ، ارزیابی واستفاده موثر از اطلاعات است . به یکی از مهم ترین عناصر اطلاع یابی در اینترنت مبدل شده است .

رشد فزاینده ی اطلاعات واستفاده کنندگان از وب :

شبکه جهانی وب در اوایل دهه ی 1990 در آزمایشگاه فیزیک ذرات اروپا واقع در سوئیس توسط تیم برنیرزلی اختراع شد . این شبکه پس از گذشت چند سال ، رشد و گسترش شتابناکی به خود گرفت و به عنوان یکی از مهم ترین رسانه های قرن بیستم مطرح شد . همراه با افزایش حجم اطلاعات قابل دسترس از طریق این محیط ، تعداد استفاده کنندگان آن نیز به طور فزاینده ای زیاد شد ، به طوری که بر آورده شده است تا ماه مارس 2001 حدود 430 میلیون نفر در سراسر جهان به اینترنت متصل بودند . رشد تعداد سایت های وب نیز بسیار شگفت اور ارزیابی می شود بررسیهای آماری نشان می دهد که در ژوئن 1993 تنها 130 سایت وب قابل دسترسی بودند وپس از گذشت دو سال یعنی ژوئن 1995 این تعداد به 23500 سایت وب رسید .

مطالعات دیگر نمایانگر آن است که در خلال سالهای 1997 لغایت 2000 تعداد سایت های وب تقریبا سه برابر شده است طبق طرح مطالعاتی « اندازه گیری اینترنت » تعداد صفحات وب تا دهم جولای 2000 در حدود 1/2 میلیارد بر آورد شده بود این مطالعه هم چنین نشان می دهد که روزانه بیش از 7 میلیون صفحه جدید به شبکه وب افزوده می شود .

به این ترتیب ، پیش بینی می شود که تا اوایل سال 2001 حجم اطلاعات موجود در محیط وب دو برابر شده واز مرز 2/4 میلیارد صفحه بگذرد .

سیر تحول تاریخی ابزارهای کاوش اینترنت :

شبکه جهانی اینترنت در اواخر دهه 1960 پا به عرصه ظهور گذاشت اما تا سال 1990 ابزای برای کاوش اطلاعات موجود در آن وجود نداشت با مروری اجمالی بر تاریخچه ابزارهای کاوش اینترنت می توان دریافت که تقریبا کلیه پیشرفتها در این زمینه توسط دانشجویان وطرحهای پژوهشی آنها صورت گرفته است در سال 1990 اولین ابزار کاوش اینترنت توسط آلان را متیچ در دانشگاه مک گیل تحت عنوان آرکی توسعه یافت . وی ابتدا قصد داشت اسم این ابزار کاوش را آرکا یوز بگذارد اما بعد به دلیل مطابقت با استاندارد یونیکس از مخفف آن یعنی آرکی استفاده کرد.

آرکی از طریق نمایه سازی فایل های موجود در سایت های FTP یا پروتکل انتقال فایل امکان جستجو و بازیابی فایل ها در محیط اینترنت را برای کاربران فراهم می ساخت به تعبیر دیگر این ابزار کاوش تنها می توانست فایل های اینترنتی نه متن واسناد موجود در اینترنت را بازیابی کند .

در سال 1993 دردانشگاه نوادا برای بازیابی اسناد و متون وسرورهای گوفر نظامی مشابه آرکی طرحی شد که ورونیکا نام داشت در واقع ،ورونیکا برا ی اولین بار امکان جستجو و بازیابی متن واسناد ساده ( بدون تصویر یا پیوندهای فرامتنی ) را در اینترنت فراهم کرد .

یکی دیگر از ابزارهای کاوش مشابه و ورونیکا برای جستجو در سرورهای گوفر ، جاگ هد نام داشت . در واقع می توان گفت که آرکی و ورونیکا پدر ومادر همه ابزارهای کاوش امروزی به شمار می آیند کمی قبل از ارائه ورونیکا یعنی در سال 1992 تیم برنرزلی در آزمایشگاه فیزیک ذرات اروپا محیطی گرافیکی و فرامتنی مبتنی بر اینترنت ، تحت عنوان شبکه جهانی وب را اختراع کرد .

یکی از ویژگی های این محیط توانایی ارائه اطلاعات چندرسانه ای ونیز استفاده ازنظام فرامتنی برای ایجاد ارتباط با دیگر صفحات مرتبط بود . پس از گذشت یک سال از ظهور شبکه جهانی وب دو ابزار کاوش برای جستجوی اطلاعات درمحیط وب توسعه یافتند که عبارت بودند از الی وب ورلدواید وب واندرر ورلد واید وب واندرر که توسط ماتئو گری در دانشگاه MIT توسعه یافت از روبات هایا به تعبیر دیگر برنامه های کامپیوتری برای جستجو ونمایه سازی صفحات وب استفاده می کرد به این ترتیب ، اولین موتور کاوش وب مبتنی برنمایه سازی خود کار وماشینی پایه عرصه ظهور گذاشت و اولین پایگاه یا نمایه موتور کاوش تحت عنوان وندکس شکل گرفت .

دانلود مقاله پست الکترونیکی و نیاز کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به آن

اختصاصی از یارا فایل دانلود مقاله پست الکترونیکی و نیاز کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به آن دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل :docx(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:30

چکیده :
مقاله حاضر به تعریف ، تاریخچه وکاربرد پست الکترونیکی دربخشهای مختلف کتابخانه ازجمله کاربرد آن در واحد مرجع، واحد انتخاب وسفارش ، سازماندهی اطلاعات ، تهیه مجلات الکترونیکی،اشاعه اطلاعات ،گروهای مباحثه ونیاز کتابداران به آن می پردازد ودرپایان مزایا و مشکلات استفاده از پست الکترونیکی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ذکر شده است.
کلید واژه ها
پست الکترونیکی – کتابخانه ها و مراکزاطلاع رسانی  - پست الکترونیکی ، انتخاب وسفارش- پست الکترونیکی ، سازماندهی اطلاعات-  پست الکترونیکی ،کتابداران-  اشاعه اطلاعات - گروه های بحث الکترونیکی
مقدمه :
هزاران سال است که دیگر ، دیدار و گفتگوی حضوری تنها برآورنده نیاز انسان به ارتباط نیست و بشر همواره به دنبال سریع ترین راه برای برقراری ارتباط بوده است ، شبکه ها بر اساس همین تمایل انسان به برقراری ارتباط با دیگران بنا نهاده شده اند.(مدیری،1376،49)
پست الکترونیکی یکی از مهمترین و پراستفاده ترین خدمات شبکه ارتباطی اینترنت محسوب می شود و قابلیت ارسال و دریافت هرنوع پیام اعم از متن ، تصویر ، صوت ،... را به شکل الکترونیکی ( رقومی ) دارد. پست الکترونیکی شباهت زیادی به پست معمولی دارد. پست الکترونیکی همچون پست معمولی دارای فرستنده ، گیرنده ، محمل و پیام است با این تفاوت که تمامی اجزای آن کامپیوتری می باشد. (شیری ، 1378 ، 32 )
پست الکترونیکی ، امکان ارتباط همزمان افراد را فراهم می سازند ، به عبارت دیگر فرستنده هر وقت بخواهد پیام خود را ارسال می کند و گیرنده نیز هروقت بخواهد پیام مورد نظر را بخواند. در واقع لازم نیست فرستنده و گیرنده پیام ، ارتباط همزمان داشته باشند. هنگام ارسال یک نامه الکترونیکی ، پیام از یک رایانه به رایانه دیگر می رود تا به مقصد برسد و در مقصد به صندوق پستی سیستم گیرنده می رود و در یک فایل(inbox) ذخیره می شوند.
در روزگاران قدیم به لحاظ محدودیت جغرافیایی هر یک از کشورها و عدم نیاز به ارتباط با خارج از محدوده زندگی خود ، پست فقط نقش یک رابط داخلی را بر عهده داشت ولی تحولاتی که بعد از انقلاب صنعتی در اروپا بوجود آمد و گسترده شدن روابط اجتماعی ، صنعتی و بازرگانی و نیز ضرورت ارتباط با خارج از کشور، پست نیز به تبع این تغییرات دچار تحولاتی شد و انسان به این نتیجه رسید که دیگر وسایل حمل و نقل قدیمی از چاپاروکبوترنامه گرفته تا وسا یل ارتباطی دیگر ، جوابگوی رشد سریع ارتباط انسانی نیست و با گسترش این ارتباطات بود که وسیله ارتباطی سریعی به نام پست الکترونیک که حاصل تحولات فناوری اطلاعات در اینترنت بود ، بوجود آمد تا جائیکه امروزه ما به وسیله این ابزار ارتباطی در ظرف چند ثانیه می توانیم نامه ای را به آن سوی دنیا بفرستیم.
 پست الکترونیکی چیست ؟
پست الکترونیکی یکی از روشهای ارسال نامه ، پیام و فایل به صورت الکترونیکی ، از طریق رایانه ها و یا شبکه ها می باشد. پست الکترونیکی از مشهورترین خدمات اولیه و عمومی اینترنت است. این سیستم در شبکه های مختلف و اینترنت بین رایانه ها ارتباط غیر همزمان را بوجود آورده است. پیامها به صورت الکترونیکی از طریق دروازه های (Gateway ) شبکه به شکل های مختلف و گوناگون دیگر هدایت می شود. مبادلات الکترونیکی می تواند متنی ساده و با حجم بسیار کم و یا پرونده های صدا ، تصویر و فیلم و هر چیز دیگر را شامل می شود.
ابزار و امکانات جدیدی چون فهرستهای پستی ، گروههای خبری ، کنفرانسهای الکترونیکی ، سیاهه های الکترونیکی و گروههای هم علاقه برگرفته از پست الکترونیکی می باشد.( ابراهیمی ، 1380 ، 204 – 259 ).
 
تاریخچه استفاده از پست الکترونیکی
پست الکترونیکی یا ( Electronic mail = E – mail ) یکی از نخستین خدمات اساسی اینترنت به عنوان پراستفاده ترین ابزار شبکه اینترنت مطرح است. قدمت این سرویس به دهه های 70 و 80 میلادی برمی گردد ( ابراهیمی ، 1379 ، 47 ). این ابزار ارتباطی در حوالی سال 1965 زمانی اختراع شد که « فرناندو کوریاتو » و همکارانش در مؤسسه تکنولوژی ماساچوست ( mit ) برنامه ای را درست کردند که به کاربران رایانه های دانشگاه اجازه می داد پیام های خود را مبادله کنند. برای بیشتر مردم پست الکترونیکی پدیده ای نسبتاً جدید است. اما جالب است که بدانیم نخستین پست الکترونیکی ( E – mail ) جهان 30سال پیش ، پس از آنکه یک برنامه نویس علامت را به عنوان آدرس پست الکترونیکی به کار گرفت ، فرستاده شد.( بشیری ، 1380)
« ری تا مینسون » را پدر پست الکترونیکی خوانده اند و به این علت او را پدر پست الکترونیکی نام نهاده اند که او در سال 1971 برنامه ای اختراع کرد که اجازه می داد پیامهای الکترونیکی میان رایانه ها رد و بدل شود. البته سیستم پست الکترونیکی اختراع او نیست بلکه همانطوریکه ذکر شد پست الکترونیکی در حوالی سال 1965 زمانی اختراع شد که « فرناندو کوریاتو » و همکاران وی در مؤسسه تکنولوژی ماساچوست ( mit ) برنامه ای را درست کردند که به کاربران رایانه های دانشگاه اجازه می داد پیام های خود را مبادله کند.( بشیری ، 1380)
 کاربرد پست الکترونیکی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی
پست الکترونیکی به عنوان یکی از ابزارهای مهم ارتباطی دارای مزایا و کاربردهای ویژه ای در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی  می باشد. از کاربردهای پست الکترونیکی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به موارد زیر می توان اشاره کرد از جمله:
- امکان ارسال همزمان چند کاربر از طریق کنفرانس پست الکترونیکی
- امکان ارسال همزمان پیام برای چند نفرازطریق گروههای مباحثه وفهرست های پستی
- امکان عضویت در گروه های مباحثه ، گروه های خبری و فهرست های پستی
- سرعت بالای ارسال و دریافت نامه ها و پیام برای گروه ها و اشخاص
- عضویت در خدمات آگاهی رسانی جاری و اشاعه اطلاعات گزیده ناشران ، و...
- ارسال درخواستهای امانت بین کتابخانه ای و سایر مکاتبات اداری مربوط به درخواست و ارسال منابع اطلاعاتی
- ایجاد گروه های مباحثه و خبری در موضوعات مختلف کتابخانه ، کتابداری و اطلاع رسانی و تبادل تجربیات علمی و کاربردی
- پایین بودن هزینه
- حذف محدودیت های زمانی و جغرافیایی
- دریافت بعضی از مجلات الکترونیکی رایگان که از طریق پست الکترویکی توزیع می شود.
- تولید بولتن خبری و یا فهرست تازه های کتابخانه و ارسال آن از طریق فهرستهای پستی به مشترکین
- استفاده از پست الکترونیکی برای دسترسی به بسیاری از اطلاعات موجود در اینترنت
- سهولت ، سرعت و قابلیت های استفاده از پست الکترونیکی باعث شده که اکثر کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی علاوه بر مکاتبات شخصی که از بدیهی ترین خدمات پست الکترونیکی است ، برای اشاعه جدیدترین اطلاعات به مشتریان خود ، این ابزار پر قدرت اطلاع رسانی را به خدمت بگیرند.
کاربرد پست الکترونیکی در بخش ها و واحدهای کتابخانه متفاوت است و هر بخش یا واحد می تواند با توجه به نیازها و انجام یکسری اقدامات به تناسب کاربرد پست الکترونیکی در آن قسمت بکار برد. از جمله کاربردهای پست الکترونیکی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی عبارتند از :
کاربرد پست الکترونیکی در واحد مرجع؛ ارائه خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی
از قدیمی ترین روش هایی است که برای ارائه خدمات مرجع الکترونیکی از سال 1990 مورد استفاده قرار گرفته است. در ابتدایی ترین طریقه ارائه خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی ، پیوندی در سایت اصلی کتابخانه یا مؤسسه ای که می خواهد خدمات مرجع از طریق آن ارائه شود ، قرار داده می شود که با انتخاب آن ، یک صفحه ساده پست الکترونیکی باز می شود و کاربر می تواند نیازهای اطلاعاتی خود را در آن صفحه وارد کند(حمیدی ، 1385، 119)

پایان نامه مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی در استفاده از اینترنت

اختصاصی از یارا فایل پایان نامه مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی در استفاده از اینترنت دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت:word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:145

 

جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد

رشته روانشناسی تربیتی

چکیده :

پژوهش حاضربا هدف مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از منابع اینترنتی و با روش پیمایشی صورت گرفته است . نمونه پژوهشی شامل 120 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی است که به روش نمونه گیری تصادفی از بین دانشگاههای جامع و فنی شهر تهران انتخاب شده اند . به منظور گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی و روایی که از نظر اساتید محترم و صاحب نظرانIT مورد تایید بوده استفاده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t و خی دو استفاده شده است .

یافته های پژوهشی نشان می دهد که اکثر دانشجویان دوره ارشد از طریق سایت کتابخانه و دوره دکتری از طریق خانه به اینترنت دسترسی دارند. میزان استفاده دانشجویان رشته فنی مهندسی از اینترنت بیشتر از گروه علوم انسانی است و همچنین توانایی این گروه نیز در مقایسه با گروه علوم انسانی بیشتر است و یافته ها نشان می دهد که توانایی استفاده از اینترنت در رشته های تحصیلی مختلف متفاوت است.

همچنین یافته ها تفاوت معناداری بین دوره های تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت نشان می دهد

نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی ارتباط وجود دارد.بعبارتی گروه فنی مهندسی زمان بیشتری را صرف جستجوی اطلاعات از اینترنت می کنند . همچنین این گروه اولویت اول خود برای کسب اطلاعات از منابع اطلاعاتی را ، اینترنت و سپس کتاب معرفی کردند درحالی که در گروه علوم انسانی ، اولویت اول کتاب و سپس اینترنت می باشد.

دانشجویان هدف ازجستجوی اطلاعات از اینترنت را پژوهش سپس کسب اطلاعات آموزشی اعلام کردند هدف از کسب اطلاعات برای انجام فعالیت های پژوهش و آموزشی را ،مرور پیشینه و سپس روز آمد کردن اطلاعات درسی اعلام کردند.

دانشجویان گروه فنی ،نحوه آشنایی خود با امکانات اینترنت را در اولویت اول آزمون و خطا و در وهله دوم از طریق همکاران و دوستان می دانند در حالی که در گروه علوم انسانی آشنایی اول از طریق دوستان و آشنایان سپس از طریق آزمون و خطا می باشد. هر چهار گروه ترجیحا” ، منابع اینترنتی مورد نیاز خود را از طریق موتور جستجوی وب شناسایی می کنند بررسی دلایل استفاده از اینترنت نیز تفاوت معناداری را بین دو گروه نشان می دهد و دانشجویان مشکلاتی مانند عدم تسلط به زبان خارجی و پایین بودن سرعت شبکه و هزینه بالا را از موانع موجود بیان کردند.

همچنین بررسی ها ، نشان داده که رفتار صحیح جستجو در رشته های مختلف ، همچنین در دوره های تحصیلی مختلف متفاوت است.

هر چهارگروه خواستار یادگیری جستجو و استفاده از پایگاههای اطلاعاتی هستند و پیشنهاداتی در جهت بهبود دستیابی استفاده از اینترنت بیان کردند.


فهرست مطالب:

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

فصل اول

مقدمه                                                                                                               1

بیان مساله                                                                                                          4

اهمیت و ضرورت                                                                                            6

اهداف پژوهشی                                                                                                8

سوالات پژوهشی                                                                                                         

فرضیه های پژوهشی                                                                                         9

تعریف مفاهیم                                                                                                  10

تعاریف عملیاتی مفاهیم                                                                                    10                                                     

فصل دوم

مقدمه                                                                                                               12

رابطه خدمات دانشگاهی و توسعه ملی                                                              13

تاثیر دانشگاه در توسعه اقتصادی                                                                       14

تاثیر دانشگاه در توسعه اجتماعی / سیاسی                                                         15

تاثیر دانشگاه در توسعه فرهنگی                                                                        15

رسالت ، وظایف و خدمات دانشگاه                                                                  16

اینترنت                                                                                                             19

تاریخچه اینترنت                                                                                              22

ابزارها و خدمات اینترنت                                                                                 25

رفتار اطلاع یابی                                                                                               31

خاستگاه مفهوم اطلاع یابی                                                                               33

جست و جوی اطلاعات و ساز و کارهای بهینه سازی آن                                  34

انتخاب یک بانک اطلاعاتی برای انجام جست و جو                                         35

فرمول جست و جو                                                                                           36

ترکیب فرمول جست و جو با استفاده از عملکرد های موجود                            37

انجام جست و جو                                                                                             40

مدل های رفتار اطلاع یابی                                                                                41

مدل رفتار اطلاع یابی الیس                                                                               43

مدل رفتار اطلاع یابی کالتو                                                                               49

مدل رفتار اطلاع یابی بلکین                                                                              51

مدل رفتار اطلاع یابی مار چینونین                                                                     52

مدل رفتار اطلاع یابی ویلسون                                                                          54

مهارت باز یابی اطلاعات                                                                                  62

رفتار اطلاع یابی مورد نیاز در فرآیند پژوهش                                                   64

فصل سوم

مقدمه                                                                                                               87

روش پژوهش                                                                                                   88

جامعه پژوهشی و روش نمونه گیری                                                                 88

ابزار پژوهش                                                                                                    89

روش تجزیه و تحلیل داده ها                                                                             90

فصل چهارم

مقدمه                                                                                                               92

تجزیه و تحلیل داده ها                                                                                      93     

 

فصل پنجم

مقدمه                                                                                                               118

بحث و نتیجه گیری                                                                                           119

پیشنهادها                                                                                                          129

پیشنهادات برای پژوهش آتی                                                                            129

محدودیت ها                                                                                                    130

خلاصه                                                                                                             130

منابع فارسی                                                                                                      134

منابع انگلیسی                                                                                                    138

چکیده انگلیسی                                                                                                141

 


فهرست جداول

عنوان                                                                                                        صفحه

 

جدول 2-1 : تحقیقات الیس وهمکاران                                                               47

جدول 2-2 : مدل آگویلار                                                                                56

جدول 2-3 : چهار حالت اصلی جستجوی اطلاعات در وب                                  57

جدول 3-1 : توزیع فراوانی دانشجویان بر حسب رشته تحصیلی                             89

جدول 4-1 : عنوان : توزیع فراوانی دانشجویان بر حسب جنس                            93

جدول 4-2 توزیع فراوانی سنی دانشجویان                                                          94

جدول 4-3 توزیع فراوانی میزان استفاده دانشجویان از اینترنت                              95

جدول 4-4 : توزیع فراوانی شیوه دسترسی دانشجویان به اینترنت                          97

جدول 4-5 : توزیع فراوانی میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت                        98

شماره 4-6 : جدول خی دو مربوط به استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی دانشجویان98

جدول 4-7 : جدول خی دو مربوط به توانایی استفاده از اینترنت و دوره های تحصیلی100

جدول 4-8 : توزیع فراوانی مدت زمان استفاده از اینترنت توسط دانشجویان         101

جدول 4-9 : خی دو مربوط به مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی       102

جدول 4-10 : توزیع فراوانی اولویت استفاده از ابزارها و خدمات اینترنت              103

جدول 4-11 : توزیع فراوانی استفاده دانشجویان از منابع اطلاعاتی                       104

جدول 4-12 : توزیع فراوانی اهداف دانشجویان از جستجوی اطلاعات                105

جدول 4-13 : توزیع فراوانی اهداف پژوهشی دانشجویان                                                106

جدول 4-14 : توزیع فراوانی اهداف آموزشی دانشجویان                                                107

جدول 4-15 : توزیع فراوانی مربوط به شناسایی منابع اینترنتی                              109

جدول 4-16 :   توزیع فراوانی نحوه آشنایی دانشجویان با اینترنت                                   110

جدول 4-17 توزیع فراوانی دلیل استفاده از اینترنت                                            112

جدول 4-18 :جدول فی دو مربوط به دلایل استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی                   112

جدول 4-19 : بررسی رابطه یبن رفتار های صحیح جستجو و رشته تحصیلی                         113

جدول 4-20 بررسی رابطه بین رفتار صحیح جستجو و دوره های تحصیلی                114

جدول 4-21 : توزیع فراوانی مربوط به فراگیری خدمات اینترنت                          114

جدول 4-22 : توزیع فراوانی مربوط به عوامل عدم استفاده از اینترنت                    115

جدول 4-23 : توزیع فراوانی میزان رضایت دانشجویان از وضعیت موجود اینترنت           116



فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                           صفحه

 

شکل 4-1 :نمودار مربوط به جنس پاسخ دهندگان                                             94

شکل 4-2 : نمودار سنی پاسخ دهنده گان                                                           95

شکل 4-3 : نمودار مربوط به میزان استفاده دانشجویان                                         96

شکل 4-4 : نمودار مربوط به نحوه دسترسی دانشجویان                                       97

شکل 4-5 : نمودار مربوط به میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت          99

شکل 4-6 : نمودار مربوط به مدت زمان استفاده دانشجویان از اینترنت                  101

شکل 4-7 : نمودار مربوط به اولویت استفاده از ابزارها و خدمات                                     104

شکل 4-8 : نمودار مربوط به اولویت دانشجویان در استفاده از منابع اطلاعاتی        104

شکل 4-9 : نمودار مربوط به اهداف دانشجویان در استفاده از اینترنت                   106

شکل 4-10 : نمودار مربوط به اهداف پژوهشی دانشجویان                                  107

شکل 4-11: نمودار مربوط به اهداف آموزشی دانشجویان                                              109

شکل 4-12 : نمودار مربوط به شناسایی منابع اینترنتی                                          110   

شکل 4-13: نمودار مربوط به نحوه آشنایی دانشجویان با منابع اینترنتی                 111

شکل 4-14 : نمودار مربوط به دلایل استفاده از اینترنت                                       113

شکل 4-15 : نمودار مربوط به دلایل عدم استفاده از اینترنت                                114

 

مقدمه

اطلاع یابی فعالیت مهمی در جامعه بشری است . هر چند می توان ادعا کرد که اطلاع یابی همواره چنین بوده است . اما این موضوع در جامعه اطلاعاتی متداول تر است . همانگونه که قبل از پیدایش صنعت چاپ در قرن 15 ، انتقال اطلاعات بصورت شفاهی یا دست نوشته انجام می شد . پس از اختراع چاپ توسط گوتنبرگ ، اطلاعات بیشتری روی کاغذ تولید گردید و به شکل های مختلفی چون کتاب جزوه ، گزارش و مجله علمی ذخیره شد . اطلاعات در طول قرن بیستم و قرن حاضر از طریق رادیو و تلویزیون و بطور فزاینده ای از طریق ارتباطات الکترونیکی و به ویژه اینترنت نیز منتقل شده است .

تخمین زده می شود که اطلاعات تولید شده بین سالهای 1970 تا 2000 بیشتر از کلیه اطلاعات تولید شده در 5 هزار سال قبل بوده است (لارج ، آندرو 1382 : 27).

پیشرفت در فن آوری های اطلاعات و ارتباطی مسئول چنین انفجار اطلاعاتی می باشد و اساس بسیاری از این تغیرات ، توانایی نظام رایانه ای برای ذخیره زیادی از اطلاعات ، پردازش سریع و قابل دسترسی ساختن آنها برای کاربران در سراسر دنیا از طریق شبکه های ارتباطی راه دور می باشد .

    بدین گونه ارتباطات رایانه ای ( شبکه اینترنت ) ، ارتباطات راه دور و وسایل ارتباط جمعی ، نوعی ” مثلث ارتباطات ” را بوجود آورده اند که دگرگونی های فن آوری پر اهمیتی در عرصه های اجتماعی ، علمی و فرهنگی و … حاصل آن است . و اصطلاحاتی همچون عصر ارتباط ، انفجار اطلاعات انقلاب ارتباطات ، جامعه اطلاعات و اسطوره یا ایدولوژی جامعه اطلاعات و نظایر آنها ، که آنها ، که در سال های اخیر در کتاب ها و آثار پژوهشی محققان در حوزه های جامعه شناسی و فلسفه و علم ، و ارتباطات و علوم کتابداری و اطلاع رسانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند ( معتمد نژاد 1371 ) .

در حال حاضر بحث های گسترده ای بدنبال تغییرات شگرفی که اینترنت در اطلاع یابی و فعالیتهای پژوهشی در جوامع علمی ایجاد کرده است وجود دارد و آن گویای این حقیقت است که دراین سالها استفاده افراد بخصوص دانشجویان نحصیلات تکمیلی از شبکه های الکترونیکی به سرعت افزایش یافته و اینترنت بعنوان یکی از مجراهای قابل دستیابی به اطلاعات برای دانشجویان جهت انجام فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در دانشگاهها و موسسات آموزشی عالی تبدیل شده است . این فن آوری در حال تغیر شیوه های دانشجویان را در جستجوی اطلاعات ، ارتباط با همدیگر ، هدایت پژوهش و آموزش و توزیع نتایج تحقیق تحت تاثیر قرار داده است. چنین به نظر می رسد که سواد اطلاعاتی در جامعه ای که دائم در معرض تغییرات فناوری و همچنین در معرض تغییرات اطلاعاتی بی شماری قرار دارد ، لازم است سواد اطلاعاتی شامل توانایی در تشخیص نیاز ، توانایی ذخیره اطلاعات و توانایی باز یابی و ارزیابی انتقادی اطلاعات بازیابی شده و استفاده مناسب در زمان لازم ، می باشد . سواد اطلاعاتی باعث رفتار اطلاعاتی مناسب در شناسایی ، کسب و اشاعه اطلاعات از طریق هر مجرا و رسانه ای می شود . رفتار اطلاعاتی مناسب ، فرآیند جستجو ، بازیابی ، شناخت و کاربرد منطقی محتوا است . ( فتاحی 1382 ، 276 ) .

در نتیجه نیاز به شناخت رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی احساس می شود چرا که با شناخت رفتار اطلاع یابی و ارزیابی تاثیرات فناوری بر رفتار جستجو و نیز شناخت چگونگی استفاده دانشجویان از اینترنت و عوامل موثر در استفاده از آن ، جایگاهی برای پژوهش و آموزش و توسعه بوجود می آید و آن باعث افزایش پژوهش دانشگاهی و بهبود آموزشی می شود .


بیان مسأله :

تاریخ قرن اخیر نشان می دهد که کشورهایی که به مسأله آموزش و پژوهش توجه خاصی داشتند توانسته اند به رشد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی دست یابند .

به همین دلیل دولتهای مترقی ، تاکید بر گسترش پژوهش و ادغام آن در برنامه ریزیهای آموزشی دارد . ( فتاحی 1383 : 277 )

از اینرو می توان گفت که نظام آموزش عالی نقش اساسی در توسعه جامعه دارد و هدف آن تربیت دانش آموختگانی است که بتوانند مهارت های پژوهشی و آموزشی را کسب کنند که توسعه چنین مهارت هایی از مهمترین اولویت های دانشگاه می باشد ( پر یرخ و فتاحی 1384 : 16 ) .

در آیین نامه مقرات دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها این امر مهم ذکر گردیده که هدف از ایجاد دوره های کارشناسی ارشد و دکترا ، تربیت افرادی است که با احاطه یافتن و آشنا شدن با روشهای پیشرفته تحقیق و دستیابی به جدیدترین مبانی آموزش و پژوهش بتوانند با نوآوری در زمینه های علمی وتحقیقی ، در رفع نیازهای کشور و گسترش مرزهای دانش در رشته تخصصی خود موثر باشند محور اصلی فعالیتهای آنان ، پژوهش و کسب تبحر در رشته خاص علمی خود می باشند و به نظر می رسد که ممترین منبع کسب اطلاعات آنها برای فعالیت های آموزشی و پژوهشی علاوه بر کتابخانه ها، مراکز و پایگاههای اطلاع رسانی و یا اینترنت می باشد .

امروزه به دلیل قابلیت های گوناگون و متنوع اینترنت هر روز استفاده کنندگان بیشتری به آن روی می آورند و اکثر دانشگاههای کشور نیز مبادرت به برقراری خدمات شبکه جهانی اینترنت به منظور پشتیبانی علمی از دانشجویان نموده اند ولی بنظر می رسد که دانشجویان در امر دستیابی به اطلاعات دچار مشکل می باشند که مهمترین عوامل موثر در عدم دستیابی ، عدم آگاهی دانشجویان از منابع و شیوه های صحیح جستجوی اطلاعات و یا شناسایی نیاز های اطلاعاتی خود می باشند و یا اینکه اهداف و انگیزه ها و روشها را به خوبی نمی شناسند که منجر به عدم دستیابی استفاده کنندگان به منابع مورد نیاز می شود .

در حالیکه با آگاهی ار رفتار اطلاع یابی صحیح در جهت تکمیل برنامه های آموزشی و پژوهشی می تواند پژوهشگران را در برنامه ریزی بهتر برای پژوهش با کیفیت بالا و تولید دانش جدید توانمند سازد چرا که افزایش سریع حجم اطلاعات موجب شده که دانشجویان و محققان گاه بدون اطلاع از مطالعات قبلی و با صرف وقت و هزینه کارهایی را انجام دهند که جز دوباره کاری نتیجه ای ندارد در حالیکه با شناخت کامل از ویژگیها و اهداف و انگیزه ها و روش های صحیح جستجو می توانیم مرتبط ترین و معتبرترین منابع اطلاعاتی مورد نیاز را شناسایی کنیم و د رجهت رفع نیازهای اطلاعاتی خود برای انجام فعالیتهای آموزشی و پژوهشی گام برداریم .

در این راستا پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی و آگاهی از اهداف و ابزارها و نوع اطلاعات مورد جستجو و شیوه دسترسی به اطلاعات در استفاده از اینترنت می پردازد و امید است که نتایج راهگشای بهبود و اصلاح شیوه های اطلاع یابی باشد .

اهمیت و ضرورت :

یکی از رسالتهای دانشگاه تربیت متخصصان و پژوهشگران است که بتوانند تبحر لازم را برای انجام فعالیتهای پژوهشی و آموزشی ، در زمینه رشته خاص علمی خود کسب کنند . لازمه این امر ، توان بهره گیری صحیح و مناسب از اطلاعات می باشد .

چرا که اطلاعات بعنوان یکی از منابع ضروری جهت پیشرفت های علمی و فنی کشور است و می توان گفت که در پیشبرد توسعه جامعه اطلاعات عاملی جدایی ناپذیر است در تولید دانش و پژوهش که به سهم خود ارضای نیازهای مردم را ممکن می سازد اطلاعات جزئی با اهمیت است ( ارجمند 1374: 11 ) .

یکی از راههای کسب اطلاعات به روز ، استفاده از اینترنت می باشد و با توجه به نقش مهمی که اینترنت در امر دستیابی به اطلاعات روز آمد و ارتباط سریع میان دانشمندان حوزه های مختلف علوم ایفا می کند . لذا ضرورت شناخت بیشتر اینترنت توانایی های این شبکه ، هدف و میزان استفاده از اینترنت بعنوان یکی از راههای دستیابی به اطلاعات و بررسی موانع و مشکلات موجود در استفاده مانند عدم آشنایی با شیوه های صحیح جستجو و عدم آگاهی از منابع و خدمات موجود در امر آموزش و پژوهش ضروری بنظر می رسد ( فتاحی 1383 : 153 ) .

از طرفی با شناخت رفتار اطلاع یابی آموزشی و پژوهشی و آشنایی یا انگیزه ها و اهداف و شیوه های صحیح جستجو ، در وقت و هزینه دانشجویان و پژوهشگران صرفه جویی می شود . دانشجویان می توانند ، اطلاعات مرتبط و معتبری را بدست آورند و در جهت تکمیل فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود از آن استفاده کنند تا از دوباره کاریها و یا استفاده از روش آزمون و خطا برحذر باشند بنابراین شناخت بیشتر اهداف جستجو و منابع و کانالهای مورد استفاده و شیوه دستیابی به اطلاعات ضروری بنظر می رسد تا با شناخت بیشتر،اطلاعات مناسب برای پژوهشگران و دانشجویان برای انجام فعالیتهای علمی فراهم شود .


اهداف پژوهش :

پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از اینترنت می پردازد .استفاده روز افزون از اینترنت و کثرت اطلاعات موجود ، افراد را نا گزیر از قرار گرفتن در مجراهای اطلاعاتی می کند که سبب پیدایش رفتار اطلاع یابی می شود . رفتار اطلاع یابی برخاسته از شناخت نیازهای دانشجویان از جستجوی اطلاعات ، آگاهی از روشهای صحیح جستجوی اطلاعات و مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان رشته های علوم انسانی و فنی و مهندسی و بررسی رابطه بین رشته تحصیلی و سطح تحصیلات و توانایی استفاده از اینترنت و همچنین شناسایی مشکلات و مسائل آنها در راه یابی به منابع مورد نیاز می باشد .

با کسب اطلاع در رابطه با رفتار اطلاع یابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده می توان اطلاعاتی برای مسؤلان جهت درک بهتر و دقیق تر از نیازهای کاربران ، مشکلات استفاده کنندگان و کاربران و تاثیر اینترنت روی فعالیت های آموزشی و پژوهشی آنان فراهم آید تا سرمایه گذاریهای لازم صورت گیرد .

اهداف کلی پژوهشی عارتند از :

    شناسایی و کشف اهداف دانشجویان از کسب اطلاعات
    شناسایی شیوه های دستیابی دانشجویات به اطلاعات
    تعیین گرایش دانشجویان به ابزارها و خدمات اینترنت
    تعیین چگونگی کسب اطلاعات توسط دانشجویان
    شناسایی موانع و مشکلات موجود در استفاده از اینترنت
    تعیین میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت
    مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان رشته علوم انسانی و فنی مهندسی

سؤالات پژوهشی :

    آیا دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری رشته های علوم انسانی و فنی مهندسی از شیوه های صحیح جستجوی اطلاعات از اینترنت بهره می گیرند ؟
    هدف دانشجویان از کسب اطلاعات چیست ؟ و چند درصد از استفاده کندگان به منظور کسب اطلاعات آموزشی و پژوهشی از اینترنت استفاده می کنند ؟
    دانشجویان چه سهمی یا چه درصدی از اطلاعات مورد استفاده خود را از منابع اینترنتی کسب می کنند ؟
    آیا بین سطح تحصیلات و توانایی استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد ؟
    آیا توانایی استفاده از اینترنت در رشته های مختلف ، متفاوت است ؟

فرضیه های پژوهشی :

    بین رشته تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد .
    دلایل استفاده از اینترنت در رشته های تحصیلی دانشجویان متفاوت است .
    رفتار صحیح جستجوی اطلاعات در رشته های تحصیلی مختلف متفاوت است .
    رفتار صحیح جستجوی اطلاعات دردوره های تحصیلی مختلف متفاوت است .
    بین دوره های تحصیلی و توانائی استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد .
    بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی ارتباط وجود دارد .

تعریف مفاهیم :

رفتار اطلاع یابی : مجموعه فعالیتهای فرد برای رفع نیازهای اطلاعاتی است و شامل مشخص کردن هدف ، روش ، ابزار جستجو ، نوع اطلاعات مورد جستجو و شیوه دسترسی به اطلاعات می باشد.

رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی : چگونگی کسب اطلاع به منظور انجام فعالیتهای آموزشی – پژوهشی در دستیابی به اطلاعات می باشد .

تعریف : دوره کارشناسی ارشد ، یکی از دوره های آموزشی عالی بالاتر از دوره کارشناسی است که پس از آن به اجرا در می آید و سرانجام به اعطا مدرک کارشناسی اشرد در رشته مربوطه منتهی می گردد .

دوره دکتری : PhD بالاترین مقطع تحصیلی آموزش عالی است که به اعطا مدرک می انجامد و مجموعه ای هماهنگ ازفعالیت های پژوهشی و آموزشی است (آیین نامه مقررات 1376 )

تعاریف عملیاتی مفاهیم :

رفتار اطلاع یابی – آموزشی – پژوهشی توسط پرسشنامه محقق ساخته سنجیده می شود .