بیماری زئونوز
تعریف بیماری زئونوز
تقسیم بندی بیماری های زئونوز
عامل بیماریزا
سیر تکاملی عامل بیماریزا
مخازن طبیعی بیماری
تقسیم بندی زئونوز بر اساس گروه حیوانات مخزن
انواع زئونوزها
راه انتقال در حیوانات
راه انتقال در انسان
علائم بالینی بیماری در دام
کنترل و پیشگیری در دام
کنترل و پیشگیری و درمان در انسان
برای دریافت جزوه کامل لینک زیر را دانلود کنید ....
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:15
چکیده:
بیماریهای مشترک یا زئونوزها، بیماریها و عفونتهایی هستند که بین انسان و سایر حیوانات مهره‌دار پست‌تر قابل انتقال است. مخزن این بیماریها عمدتا حیوانات و فرآورده‌های آنها است .
بیماریهای مشترک از دو بعد اقتصادی و بهداشتی دارای اهمیت است . پیشگیری ،کنترل و ریشه کنی بیماریهای مشترک انسان ودام و کنترل بهداشتی فرآورده های دامی از مرجله تولید تا مصرف از جمله اقداماتی است که تحقق شعار غذای سالم ، شهروند سالم ، شهر سالم را میسر می سازد .
این بیماری در انسان به سه شکل اصلی مشاهده‌می‌گردد
۱ - شاربن جلدی (سیاه زخم):
حدود ۹۵ تا ۹۸ درصد از مواردبیماری انسان را شامل می‌گردد.باکتری از طریق بریدگی یا خراش درپوست وارد می‌شود (در پوست سالم‌قابل نفوذ نیست). در طول دوره کمون۱ تا ۷ روز (غالبا ۲ تا ۵ روز) عامل‌بیماری رشد و تکثیر نموده و توکسین(سم) تولید می‌نماید که باعث ایجادجوش کوچک رو به پیشرفت می‌گردد.معمولا این جراحت قرمز رنگ بوده، به‌جوش کورک مانند یا گزش حشره‌شباهت دارد و ممکن است خارش نیزداشته باشد.
با پیشرفت بیماری جراحت اولیه‌تبدیل به تاول مملو از مایع می‌گردد.تاولهای دیگری نیز ممکن است درنزدیک جراحت اولیه ظاهر شود. مایع‌تاولی که در ابتدا روشن بوده به رنگ‌تیره و سیاه متمایل به آبی در می‌آید.هنگامی که تاول پاره شود، نکروز درمرکز جراحت شروع شده و به اسکار*سیاه تبدیل می‌گردد. جراحت معمولابدون درد می‌باشد مگر اینکه تحت‌فشار قرار گیرد.
همزمان با تشکیل اسکار ممکن‌است علایم عمومی خفیفی شامل‌بی‌قراری و بالارفتن درجه حرارت بدن‌بروز نماید.
شایعترین محل عفونت شاربن‌جلدی، سر و ساعد است.
۱ - شاربن مننژی: ممکن است به‌دنبال اشکال دیگر بیماری بویژه شکل‌جلدی اولیه عفونت اتفاق افتد. این‌شکل عفونت تقریبا در ۵ درصدمبتلایان به شاربن جلدی گزارش شده‌است. در این شکل از بیماری بدون‌توجه به درمان میزان مرگ و میر ۱۰۰درصد است.
۲ - شاربن تنفسی: استنشاق اسپورهای* زنده وجایگزینی آنها در آلوئل*های(بافت‌های) ریوی منجر به ایجادشاربن تنفسی می‌گردد. اسپورها بعد ازانتقال به غدد لنفاوی رشد کرده، تکثیرپیدا می‌کنند و توکسین تولید می‌نمایند.
توکسین و باکتری از طریق مجاری‌لنفاوی وارد جریان خون شده توکسمی‌و باکتریمی سریعا کشنده را باعث‌می‌شوند.
۳ - شاربن گوارشی : شاربن گوارشی در نتیجه مصرف‌بافت آلوده حیوانات تلف شده ازشاربن به وجود می‌آید.
علایم بیماری شاربن گوارشی به‌فاصله ۲ تا ۵ روز پس از مصرف‌گوشت آلوده تظاهر می‌یابد. علایم اولیه‌تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، تب، دردشکم و گاهی اوقات اسهال خونی‌می‌باشد.
زئونوزها
تب کریمه کنگو چه بیماری ای است و از چه طریقی منتقل می شود؟ تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری خونریزی دهنده حاد تب دار است که عمدتا به وسیله کنه منتقل می شود. عامل بیمار ویروسی از خانواده بونیاویریده ، جنس نایروویروس است. از طرفی این ویروس متعلق به گروه بزرگ آربوویروس ها یعنی ویروس های منتقله از سوی بند پایان است. این گروه از ویروس ها (آربوویروسها) به وسیله بند پایان خونخوار (مثل کنه) از یک مهره دار به مهره دار دیگر منتقل می شوند و دربافت های بدن بندپایان تکثیر می یابند ، بدون این که ضایعه ای در آنها ایجاد کنند. اغلب آربوویروس هایی که انسان را آلوده می کنند ، از حیوانات به انسان منتقل می شوند. (زئونوتیک). بیماری تب کریمه کنگو یکی از بیماری های مهم آربوویروسی و همچنین زئونوتیک است. این بیماری اولین بار در سالهای 1942 و 1945 در شبه جزیره کریمه در کشور اوکراین دیده شده و سپس سال 1956 در کشور کنگو مشاهده شد. کنه ها می توانند نقش بسیار موثری در انتقال عامل بیماری داشته باشند و به عنوان منتقل کننده و مخزن عامل بیماری نقش مهمی را ایفا می کنند. کنه هایی که به طور عمده می توانند این بیماری را منتقل کنند ، کنه هیالوما مارژیناتوم و هیالوما آناتولیکوم هستند. مهمترین راه آلودگی کنه از طریق خونخواری کنه نابالغ از مهره داران کوچک است. یکبار آلودگی موجب می شود کنه در تمام طول مراحل تکامل آلوده باقی بماند و از طریق تخم به نسل های آینده نیز عامل بیماری را انتقال می دهند و کنه بالغ می تواند از طریق گزش ، آلودگی را به مهره داران بزرگ مثل دام های اهلی منتقل کرد. ویرمی (پیدایش ویروس در خون) در حیوانات نشخوار کننده اهلی مثل گاو ، گوسفند و بز به مدت یک هفته پس از آلودگی است بیماری در حیوانات اهلی بدون علایم کلینیکی واضح است یا تب بسیار ملایمی را بروز می دهد. آلودگی در انسان به یکی از طرق زیر امکانپذیر است: گزش کنه آلوده ، له کردن کنه آلوده و انتقال از طریق پوست آسیب دیده ، تماس با خون و ترشحات دام آلوده یا بیمار آلوده از طریق پوست آسیب دیده. شروع علایم بیماری ناگهانی است و با علایمی نظیر آنفلوآنزا ظهور می کند. بیمار دچار سردرد شدید ، تب ، لرز ، درد عضلانی ، درد و سفتی گردن ، درد چشم و ترس از نور می شود که ممکن است با تهوع ، استفراغ و درد شکم ادامه یابد. لکوپنی و کاهش پلاکت شدید در این مرحله معمولا مشاهده می شود. در روز سوم تا پنجم بیماری خونریزی آغاز می شود که می تواند چند روز به طول انجامد. خونریزی در مخاطها در پوست بخصوص در قسمت بالای بدن دیده می شود. به دنبال آن ممکن است هماتوم و سایر پدیده های خونریزی دهنده مثل ملنا و پیدایش خون در ادرار و خونریزی از بینی ، لثه و رحم ایجاد شود. برخی موارد خونریزی از بینی و رحم و استفراغ خونی آنقدر شدید است که بیمار نیاز به تزریق خون دارد. در صورت عدم معالجه موثر مرگ معمولا بین روزهای 5-14 بیماری رخ می دهد و در صورت بهبود بیماری در روزهای نهم تا دهم بیمار مراحل بهبود نزدیک تر می شود. همان گونه که راههای انتقال بیماری اشاره شد این بیماری بیشتر در افراد و مشاغلی دیده می شود که به نحوی با خون یا ترشحات آلوده ، دامهای آلوده یا بیماران و یا در معرض گزش کنه آلوده قرار می گیرند. قصاب ها، کارگران کشتارگاه ها، دامداران ، دامپزشکان و سایر سطوح پزشکی از افراد در معرض خطر هستند. ویروس تب کریمه کنگو از نظر جغرافیایی در بسیاری از کشورها و مناطقی نظیر ترکمنستان ، ازبکستان ، تاجیکستان ، قرقیزستان ، قزاقستان ، روسیه ، اکراین ، یوگسلاوی ، بلغارستان ، یونان ، فرانسه ، عراق ، ترکیه ، ایران ، افغانستان ، پاکستان ، غرب چین ، هندوستان و اغلب نواحی تحت صحرایی آفریقا دیده شده است