شهر و شهر نشینی پیش از اسلام
با تمرکز بر حکومت های:
- مادها؛
- هخامنشیان؛
- سلوکیان؛
- پارت ها (اشکانیان)؛
- ساسانیان
30اسلاید
شهر» همچون هر پدیده اجتماعی از یک «پیوستگی» برخوردار است، یعنی از ایجاد نخستین کانونهای تمرکز جمعیت یکجانشین در آبادی‌هایی که به تدریج توسعه یافتند تا پیدایش کلان شهرهای امروزی با یک مقوله واحد روبرو هستیم که اگر چه ممکن است از لحاظ ریخت‌شناسی (مورفولوژیک) کاملاً متمایز جلوه کند ولی از جنبه کاربردی و ساختاری دارای روحی واحد است.
بنیان های زندگی شهری و شهرنشینی به لحاظ تشکیلات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در ایران به سه دوره عصر باستان، دوران اسلامی و عصر جدید قابل تفکیک است.
لفظ و معنای شهر
شهر در اوستا و زبان فارسی باستان به صورت «-xšaθra» آمده و در زبان سانسکریت به صورت «-kšatra» آمده است. این اصطلاح بار معنایی وسیعی داشته و به شهر و ایالت و کشور و حکومت و پادشاهى، به طور عام اطلاق می شده است. در روزگار ساسانیان شهر با عنوان «شهرستان štr'st'n'/šahrestān» به کار می رفته است. در همین عصر، مجموع شهرهای مدائن را به زبان سریانی «ماحوزه Mahoze» می خواندند و «ماحوزه ملکا» به معنی شهرهای پادشاه بوده است.
براساس همخوانی اصطلاح شهر با پادشاهی و فرمان راندن در وسیع ترین معنای آن، می توان چگونگی ساختار زندگی شهری و نقش شاخص ساخت سیاسی در جهت دادن به این ساختار کلی را از آن استنباط کرد. واژه ى شهر با مفهوم حکم راندن و حکومت یکی بوده و به کار بردن الفاظی همچون «شاهنشاه» و «شهربان»،«شهرآگیم»،«شهریار» از این ارتباط مفهومی حکایت دارد.
تکوین حیات شهری
پیدایش شهر و تکوین شهرنشینی در ایران تابع تحولات تاریخی و چگونگی ساختار اجتماعی آن بوده است. شهر مرکز ثقل زندگی اجتماعی ایرانیان محسوب می شده و ساختار آن متأثر از موقعیت طبیعی و اقلیمی و نظام سیاسی حاکم بر مملکت بوده است.
روند شکل گیری شهر و تداوم شهرنشینی در ایران باستان سیر تدریجی خاص خود داشته است. به نظر می رسد که آغاز و پیشرفت شهرنشینی، به علت مشکلات طبیعی و اقلیمی و چگونگی توزیع جمعیتی در آن، تا حدودی با تأخیر آغاز شده و تا دور ه ى اشکانی و به ویژه عصر ساسانی، روند آرامی داشته است.
تا این زمان، فعالیت اصلی مبتنی بر زمین (کشاورزی و دامپروری) بوده و فاصله ى شهر و روستا چندان محسوس نبوده است. ورود ایران به جرگه ى تجارت آن زمان و کارکرد تولیدی و مبادله ای شهرها که از زمان اشکانی ها آغاز شد، در دوره ى ساسانی به اوج خود رسید و در پرتو آن، شهرنشینی از رشد فزایند های برخوردار شد.
شهرت پادشاهان ساسانی به عنوان بانیان شهرها، در منابع جایگاه ویژه ای دارد. گویا در این زمان، حدود 104 شهر وجود داشته که تولیدات خود را با ممالک مختلفی همچون چین، هند و حبشه مبادله می کرده و رونق تجاری ویژ های داشته اند
شهرت پادشاهان ساسانی به عنوان بانیان شهرها، در منابع جایگاه ویژه ای دارد. گویا در این زمان، حدود 104 شهر وجود داشته که تولیدات خود را با ممالک مختلفی همچون چین، هند و حبشه مبادله می کرده و رونق تجاری ویژ های داشته اند
پاورپوینت تحقیق درموردشهر و شهر نشینی پیش از اسلام
