این جزوه به صورت دست نویس است.
این جزوه دروس شیمی آلی 1 و 2 پروفسور محمدرضا اسلامی دانشگاه تهران می باشد که به طور مفصل و بسیار عالی به ارائه مطالب مطرح در این واحد درسی پرداخته است.
این جزوه در 292 صفحه با کیفیت خوبی اسکن شده و امیدواریم در جهت کمک به شما عزیزان مورد استفاده قرار بگیرد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:48
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه و ایمنی در آزمایشگاه 2
شناسایی الکل ها 4
شناسایی آلدئید ها از کتون ها 6
تهیه صابون 10
تهیه آسپرین 14
تهیه نیترو بنزن 18
تهیه آنیلین 20
تهیه پارارد 24
خالص کردن پارارد 28
استیله کردن آنیلین 31
نیترو دارکردن استانیلید 34
کروماتوگرافی 37
تهیه استر 40
بعضی از وسایل آزمایشگاه شیمی آلی 47
منابع
مقدمه:
بخش آزمایشگاهی یک دوره مقدماتی شیمی آلی مکمل قسمت درسی است ,در اینجا به طور مستقیم می آموزید که ترکیبها وواکنشهایی که در درس توصیف می شوند تنها علایم اختصاری نیستند.به علاوه حتی بسیاری از مفاهیم نظری را که دردرس مورد بحث قرار می گیرند می توان در سطح مقدماتی آزمایش کرد و متوجه خواهید شدکه جمع آوری و تفسیر نتایج به قالب نظری موضوع صورت واقعی می دهد.
ولی به احتمال زیاد مهمترین هدف این آزمایشگاه ایجاد آشنایی به فنون عملی شیمیدان آلی با تجربه است. مسلما فراگیری طرز کار با مواد شیمیایی آلی و به کار بردن صحیح دستگاهها قسمت ضروری آموزش شیمیدان است. نکته ای که کمتر بدیهی ولی به همین اندازه اهمیت دارد آن است که آموزش تقرب علمی به کار آزمایشگاهی به آنچه فن خوب تجربی نامیده می شود منتهی می شود. در بندهای زیر بیشنهادهایی برای کمک به توسعه فن خوب می شود.
هیچگاه آزمایشی را شروع نکنید مگر اینکه مفهوم کلی آن آزمایش و دلایل اعمال مبهم آن را درک کنید .این کار مستلزم آن است که آزمایشی را قبل از آمدن به آزمایشگاه مطالعه (نه فقط خواندن) کنید.به همین دلیل معمولا"تجربه های آزمایشگاهی را به جزدر شرایط غیر عادی چند روز قبل تعیین می کنند.در صورتی که خوب آماده باشید نه تنها کارتان در آزمایشگاه بهتر می شود بلکه از نظر معلومات و همچنین نمره نیز بهره بیشتری می برید .
پاکیزگی قسمت مهمی از کار در آزمایشگاه به حساب می آید. عدم توجه در بکار بردن مواد شیمیایی نه تنها ممکن است به نتایج ناچیزی منجر شود بلکه اغلب مطمئن هم نیست همچنین بی دقتی در سوار کردن دستگاهها نه تنها به ظاهر ناخوشایند است بلکه خطرناک هم هست.دستور کارهایی که داده شده باید به دقت دنبال شوند .گرچه ممکن است در ابتدا دلیل این کار برای دانشجوی مبتدی روشن نباشد, ولی معمولا" دلیلی برای آن وجود دارد و باید هر تجربه را دقیقا" به همان روشی که توضیح داده شده انجام داد .
بدین طریق امیدوارم احساس نکنید که دستور کتاب آشپزی را دنبال می کنید. با کسب تجربه بیشتر در فنون آزمایشگاه آلی حتی ممکن است روشهای دیگری را برای انجام آزمایش , خالص کردن محصول و... پیدا کنید. ولی از نظر ایمنی عاقلانه است که هر طرح تازه ای را با مربی خود در میان گذارید در دوره های پیشرفته تر می توانید انتظار داشته باشید ابتکار شیمیایی خود را آزادانه تر بکار برید.
یکی از با ارزشترین خصایلی که می توانید به عنوان یک آزمایشگر نشان دهیدآن ا ست که در طی مراحل آزمایش مراقب باشید. وقتی قطره ای از معرف را به محلول اضافه می کنید ببینید که آیا تغییر رنگ زود گذری صورت می گیرد؟ آیا رسوبی تشکیل می شود؟ آیا واکنش گرمازایی می دهد؟ ممکن است هنگام عمل چنین مشاهداتی بی اهمیت به نظر آید ولی بعدا" ثابت می شود که برای تفسیر نتایج تجربی بسیار ضروری هستندباید تمام این مشاهدات را ثبت کرداین عمل ما را به موضوع دفترهای یاداشت می رساند.سبک نگارش تا حدودی قابل تغییر است ولی ثبت صحیح نتایج تجربی در دفتر یادداشت اجازه نمی دهد که چندان آزادی تحریر ادبی داشته باشیم.
دقت,مشاهده و ثبت کامل شروطی اساسی یک توصیف تجربی خوب هستند.معمولا" باید نتایج را خلاصه کردو از هر آزمایشی نتیجه گیری کرد.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:44
فهرست مطالب:
موضوع عنوان
مقدمه 5
پیوندهای شیمیایی در مولوکولهای آلی 9
اعداد کوانتومی 9
هیبریداسیون و ارتبیتالهای هیبرید 11
نمایش ترکیبهای آلی به کمک اربیتالهای اتمی و هیبریدی 14
قطبیت پیوندها 23
قطبیت پذیری پیوندها 27
رزنانس یا مزومری 31
کاربرد رزنانس 37
مزدوج شدن 40
منابع و مآخذ 44
مقدمه:
حدود سی سال پیش از این، خوانندة علاقهمند به مبحث شیمی آلی، برای مطالعه مجبور بود به یکی از چند کتابی که معمولاً از روی نام نویسندههایشان شناخته میشدند، مراجعه کند. نسلهای پیاپی از شیمیدانها، نه فقط در یک کشور، بلکه در سراسر جهان، از همین کتابها تغذیه میشدند، زیرا به زبانهای گوناگون ترجمه شده بودند. البته در آن زمان، تعداد کتابهای موجود محدود بود و فقط در ربع قرن اخیر کتابهای درس شیمی آلی به تعداد بسیار در فهرست کتابفروشیها ظاهر شدند.
افزایش تعداد کتابهای درسی را میتوان تا حدودی به افزایش تعداد علاقهمندان به مطالعة مبحث شیمی آلی نسبت داد، ولی علت اصلی را باید در مطالعات فشردة مکانیسمی و انقلابی که در نحوة نگرش به شیمی آلی، در سطوح مقدماتی، به وجود آمده است، جستجو کرد.
در گذشته، شیمی آلی، در نظر دانشآموز، انبوهی از واقعیتهای تجربی مینمود که ظاهراً کوچکترین ارتباطی با یکدیگر ندارند و میبایستی آنها را به همان شکل، به کمک حافظهای نیرومند، فرا گرفت. خوشبختانه، گسترش تئوریهای شیمی آلی، در سالهای اخیر، وضع را دگرگون ساخته است، به طوری که اکنون اجزای گوناگون شیمی آلی با یکدیگر پیوندی منطقی یافتهاند و فرا گرفتن آنها به کوشش کمتری نیاز دارد. البته، شیمی آلی پیوسته در حال گسترش و تغییر بوده است، ولی فقط در سالهای اخیر است که قیافهای نسبتاً محکم به خود گرفته (گو اینکه هنوز از مرحلة تکامل بسیار فاصله دارد) و ارزش و اهمیت آن در نظر خوانندة علاقهمند باز شناخته شده است.
روش آموزش و فراگیری شیمی آلی نیز دگرگون شده است. عدهای عقیده دارند که ابتدا باید واقعیتهای تجربی را آموخت و سپس به فراگیری تئوریهای شیمی آلی و مطالعة مکانیسم واکنشها پرداخت. عدهای دیگر عقیده دارند که بهتر است ابتدا تئوریهای شیمی آلی، بدون توجه به واقعیتهای تجربی، آموزش داده شوند. به نظر نگارنده باید روشی میان انتخاب کرد و هر دو جنبه از شیمی آلی را مورد توجه قرار داد تا جدایی میان واقعیتهای تجربی و تئوری به حداقل کاهش یابد. برای دست یافتن به این هدف، ابتدا باید با تئوریهای مورد نیاز و مکانیسمهای اصولی شیمی آلی، که با تعداد محدودی مثال ویژه عرضه میشوند، آشنا شد و همزمان با آن، واقعیتهای تجربی را که شامل شیمی دستجات اصلی ترکیب کربن است، فرا گرفت.
در این کتاب، کوشش فراوان به کار رفته است تا آنچه را که خوانندة علاقهمند در این زمینه به آن نیاز دارد، به گونهای روشن در اختیار داشته باشد و بعد از مطالعه بتواند بسیاری از واقعیتهای تجربی شیمی آلی را به طور منطقی به یکدیگر ربط دهد و کار حافظه را برای فراگیری آنها به حداقل برساند. این روش، دانشآموز را قادر میسازد تا آنچه را که میداند، بهتر به کار گیرد.
دربارة این روش تازه و مؤثر در آموزش شیمی آلی، کتابهای فراوان نوشته و به بازار عرضه شده است، ولی به نظر نگارنده، جای کتاب کوچک و فشردهای که بتواند اصول اساسی و الفبای مکانیسم واکنشهای آلی را در اختیار دانشآموز علاقهمند و دانشجوی سالهای اول دانشگاه و مدارس مهندسی قرار دهد، خالی بوده است. هدف اصلی این کتاب، برآوردن این نیاز است.
سهم کوچکی از کتاب به تئوری ظرفیت اختصاص یافته زیرا این مبحث به گونهای رضایت بخش در کتابهای دیگر مطرح شده است. در بقیة کتاب، رابطة فعالیت با ساختمان وجود سه دسته واکنشگر اصلی، یعنی: الکتروفیلها، توکلئوفیلها و رادیکالهای آزاد، و همچنین رفتار هر یک در واکنشهای اصلی شیمی آلی، یعنی: واکنشهای جانشینی، افزایشی، حذفی و بازآرایی تشریح شده است. در تمام این موارد، تا آنجا که امکان داشته است، مثالها ساده انتخاب شدهاند تا ویژگیهای اصلی هر واکنش تحت الشعاع جزئیات غیر اصولی و بیارتباط با مسئله، تا مفهوم باقی نماند.
در پایان هر فصل و همچنین در پایان کتاب، در رابطه با مسائل مطرح شده، تمرینهای کافی آورده شده است تا خواننده بتواند به کمک آنها میزان فراگیری خود را بیازماید و ارزشیابی کند.
با آنکه نگارنده، به گمان خود، نهایت دقت و کوشش را در بررسی و اصلاح مطالب مرعی داشته است، بیشک کتاب از عیب و نقص برکنار نخواهد بود. از خوانندگان محترم تقاضا دارد نگارنده را در برطرف کردن اشتباهات و رفع نقایص یاری کنند.
هزاران سپاس به درگاه ایزد یکتا و توانا که سلامتی و کامیابی ارزانی داشت و در این خدمت علمی و فرهنگی توفیق عطا فرمود.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:41
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه 3
هیدروکربن ها 4
الکل ها 5
خواص فیزیکی 7
تهیه الکل ها 7
اکسایش الکل ها 8
واکنش با هالیدهای هیدروژن 9
فنول 10
واکنش با برم مایع 10
واکنش نیترودار کردن 11
اترها 11
خواص فیزیکی 12
خواص شیمیایی 12
آلدئیدهاو کتون ها 13
واکنش افزایشی 14
اکسایش آلدئیدها وکتون ها 14
کاربرد صنعتی 14
کربوکسیلیک اسیدها 15
استرها 17
عوامل موثر بر استری شدن 17
تولید استیک اسید 18
کاربردهای اسیدهای آلی 19
اسید چرب 19
آبکافت استرها 20
کاربردهای صنعتی استرها 21
آمین ها 22
نمک دی آزونیوم 25
اوره 27
استامید 28
آبگیری از استامید 28
اسیدالکل ها 29
آمینو اسیدها 29
کربوهیدرات ها 29
چربی ها 31
پلیمرها 33
باکلیت 35
نمونه سوال 36
منابع 40
مقدمه :
مطالعه شیمی آلی , تنها بدلیل اهمیت آن در زندگی روزمره , قابل توجیه است اما درک درست این اهمیت در گرو کسب اطلاعاتی در زمینه مبانی شیمی آلی است .
شیمی آلی , شیمی آلی است , چه در آزمایشگاه باشد , چه درکارخانه های شیمیایی , و چه در گیاهان یا بدن انسان . بنابراین اشاره مناسب به جنبه های صنعتی و زیست شناختی توامان یا با جنبه های شیمیایی بنیادی و نظری ,به جای آوردن آنها بصورت جداگانه واقع بینانه تر است .
دلیلی والاتر از رابطه شیمی آلی با زندگی روزمره برای مطالعه آن , اغناء فکری و زیبایی شناختی بی
است که از مطالعه شیمی آلی می توان حاصل کرد بگذریم از تمرین در تفکر منطقی که همزمان با این اغناء حادث می شود.چه خوب است که با موضوعی سرو کار داشته باشیم که هم سرگرمی است و هم ارضاءکننده فکر, و در عین حال چنان اهمیتی برای همه مادارد که ما همیشه , آگاهانه یا ناخود آگاه آن را به کار می گیریم .
اگر این جزوه بتواند این احساس لذت و تحرک فکری را همراه با آگاهی هایی در باره شیمی آلی معاصر به خواننده بدهد ,و همچنین دیدگان او را به نقش حیاتی شیمی آلی در دنیای پیرامون ما باز کند, به گونه ای که نسبت به زمانی که از شیمی آلی چیزی نمی دانست به درک ژرف تری از محیط خود برسد , در آن صورت پاداش زحمتی که برای نوشتن این جزوه کشیده شده داده شده است .
شیمی آلی
راستی چرا ترکیب های شیمیایی به دو دسته آلی و معدنی تقسیم شده اند؟
این نامگذاری ریشه تاریخی دارد شیمی دانان در گذشته تصور می کردند که فقط ترکیبات آلی توسط اندامهای گیاهی و جانوری ساخته می شود. اصطلاح Chemistry از کلمه کیمیا که یک کلمه عربی است گرفته شده است و کلمه Organic از کلمه عربی اُرگان گرفته شده است . ولی امروزه می دانیم که در آزمایشگاه و صنعت نیز می توان ترکیب آلی ساخت. به شیمی آلی شیمی ترکیبات کربن نیز گویند زیرا در ساختار همه ترکیبات آلی کربن یافت می شود.
شیمی دانان پیشین , ترکیب ها را از منابع طبیعی ,اعم از جاندار و بی جان ,به دست می آوردند. ترکیب هایی که منبع آنها زنده یا زمانی زنده بود , نظیر گیاهان و جانوران, به آلی مشهور شد.ترکیب هایی که از مواد بی جان نظیر سنگها به دست می آید به معدنی شهرت یافت در واقع زمانی تصور می شد که بین مواد آلی و معدنی تفاوت بنیادی وجود دارد . اما بعدها رو شن شد که چنین تفاوت بنیادیی وجود ندارد , تمام ترکیب از تجمع اتمها بوجود آمده اند .
دراینجا می توان پرسید که چرا از میان بیش از صد عنصر شیمیایی فقط یکی یعنی کربن و ترکیبهای آن از بقیه عناصر متمایز شده است .این جدا سازی برای سهولت کار بوده است زیرا بخش بسیار بزرگی از ترکیبات آلی ترکیبهای کربن است .
شیمی آلی در ما و پیرامون ما
شیمی الی به عنوان لغوی خود شیمی حیات است .تداوم زندگی گیاهان و جانداران از جمله انسان به میلیون ها واکنش شیمیایی بستگی دارد که پیوسته در پیکر ما و در تمام موجودات زنده در حال انجام است اهمیت واکنش های آلی برای ما فقط به فرایندهای حیاتی محدود نمی شود. هنگامی که سوختهای فسیلی را می سوزانیم , در حقیقت از واکنش های آلی مهار شده استفاده می کنیم بسیاری از فراورده هاییکه برای زندگی روزانه ما ضرورت دارد نظیر پلاستیک , دارو , رنگو الیاف مصنوعی برای تهیه لباس همگی ترکیبهای آلی تولید شده از طریق واکنش های مهار شده آلی هستندحتی مرگ و تباهی نیز ادامه همین فرایندهاست.
چرا کربن این همه ترکیب تشکیل می دهد؟
کربن عنصر شگفت انگیزی است که می تواند با خودش پیوند های کووالانسی قوی یگانه و دوگانه و سه گانه تشکیل می دهد و همچنین می تواند زنجیرهای بسیار بلند کربنی (پلی مر،بسپار) تشکیل دهد , مانند پلی اتیلن که یک نوع پلاستیک است همچنین کربن می تواند حلقه های سه،چهار و پنج وشش کربنی را تشکیل دهد . ظرفیت کربن در همه ترکیباتش 4 است و4 پیوند کووالانسی تشکیل می دهد.