فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:13
فهرست مطالب:
عنوان شماره صفحه
مقدمه و تشکر و قدر دانی 1
توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله
گردآوری اطلاعات (شواهد 1)
تجزیه و تحلیل اطلاعات
خلاصه یافته های اولیه
اصول و مبانی تدریس در کلاس
راه های پیشنهادی
چگونگی اجرای راه جدید
گردآوری اطلاعات (شواهد 2)
تجدید نظر در روشهای انجام گرفته و اعتبار بخشی به آن
نتایج
منابع
((مقدمه))
15 سال است که در کلاسهای دوره راهنمایی دخترانه به تدریس جغرافیا مشغول هستم در این مدت کلاس درس جغرافیای من نیز مثل اکثر کلاسهای جغرافیا چندان با نشاط و فعال نبوده است دانش آموزان انگیزه ای برای یادگیری جغرافیا از خود نشان نمی دهند لذا برای رفع این مسئله در کلاسهای جغرافیای خودم بر آن شدم تا این وضعیت را تغییر دهم پس از مطالعه و بررسی علتها و تغییر روش تدریس و استفاده از نظریات و پیشنهادهای همکاران و استادان محترم در این رشته توانستم جغرافیا را از صورت خشک و بی روح بیرون بیاورم و دانش آموزان را به آن علاقه مندتر سازم دانش آموزان را وا داشتم تا با استفاده از راه ها و روشها و مشاهده مستقیم طبیعت و محیط های خارج از کلاس و مدرسه به عنوان یک محقق به علم جغرافیا نگرش داشته باشند و بدنبال علتها بگردند و به سؤالات خود پاسخ بدهند.
بدین ترتیب کلاس جغرافیا فعال شد و دانش آموزان با انگیزه بیشتر به یادگیری درس جغرافیا پرداختند.
پس اگر در مدارس به جای تأکید صرف بر حقظ کردن مطالب درس به نگرش و شیوة فهم امو علمی در دانش آموزان بیشتر توجه و تأکید گردد آن ها به تدریج قادر می شوند در دیگر مراحل تحصیل، کار و زندگی، هم چنان از این روش در مواجهه با مسائل و انجام وظایف به شکل مؤثرتری استفاده کنند.
توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله:
مدت 15 سال است که در رشته علوم اجتماعی مشغول تدریس می باشم در این مدت به کم علاقه بودن دانش آموزان به درس جغرافیا پی بردم به طوری که با تنبیه یا تشویق چند سئوال را حفظ کرده و تنها به سئوالات کتاب اکتفا می کردند و فعالیتهای عملی از جمله کشیدن نقشه ساختمان وسایل آموزشی در رابطه با پدیده های طبیعی برای آنها معنی نداشت و این کارها را دور از وظایف خود تلقی می کردند و به آن اهمیت نمی دادند.
دانش آموزان با توجه به این که باید مطالب را همراه و هم زمان با کارهای عملی در کلاس یاد بگیرند بیشتر دوست دارند مطالب گفته شده را حفظ کرده و به صورت پرسش و پاسخ یا امتحان ارزشیابی شوند.
به عنوان نمونه طی ارزشیابی از یک کلاس نتایج زیر بدست آمده است:
«نمونه جدول وضعیت موجود قبل از پژوهش»
تعداد دانش آموزان میانگین نمرات درصد
30 نفر 43/10 66%
در این کلاس از 30 نفر دانش آموز 20 نفر نمره بالاتر از 10 کسب کردند. میانگین نمرات آنها 43/10 و درصد قبولی 66% می باشد و این نشانگر آن است که دانش آموزان این کلاس در حد متوسط و بیشتر آن ها در درس ضعیف می باشند و طی آماری که از کارهای عملی گرفتم از 30 دانش آموز فقط 15 نفر نقشه کشیده و مدل ساخته بودند و بقیه علاقه ای به این کار نشان ندادند.
به همین دلیل به این فکر افتادم که علت فعال نبودن دانش آموزان را پی گیری کنم و وضع موجود را تغییر داده و بهبود بخشم. با ایجاد وضع مطلوب و فعال کردن و ایجاد انگیزه در دانش آموزان شور و شوق خاصی در کلاس جغرافیا ایجاد کرده، علاوه بر دانش افزایی خود و همکاران در مدرسه در صورت مفید بودن در اختیار همکاران هم رشته خود نیز قرار دهم از تحقیق تحت عنوان پژوهش در عمل استفاده کردم.
از نظریات دانش آموزان، همکاران در مدرسه و استادان این رشته استفاده شد و مورد استفاده قرار گرفت و با اجرای آن در کلاس وضعیت موجود از بین رفت و موجب ایجاد وضع مطلوب و شور و شوق یادگیری دانش آموزان شد اینک مراحل پژوهش شرح داده می شود.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:9
فهرست مطالب:
عنوان
چکیده
تقدیر و تشکر
مقدمه
مرحلة اول: توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله
مرحلة دوم: گردآوری اطلاعات ((شواهد 1))
مرحلة سوم: تجزبه و تحلیل و تفسیر داده ها
مرحلة چهارم: انتخاب راه جدید به صورت موقت
مرحلة پنجم: اجرای طرح جدید و نظارت بر آن
مرحلة ششم: گردآوری اطلاعات ((شواهد 2))
مرحلة هفتم: ارزشیابی تأثیر اقدام جدید و تعیین اعتبار آن
مرحلة هشتم: تجدید نظر و تصمیم نهایی
نتیجه گیری
چکیده
مقصود و هدف از این تحقیق و پژوهش، بررسی علل و دلائل ضعف یا عدم فعالیت عینی و محسوس دانش آموزان در درس انشاء و علت بی نشاطی کلاس و نشکفتن دانش آموزان در درس انشاء و همچنین یافتن پاسخ مناسب به سؤال دلایل بی نشاطی و بی روحی و یافتن طرق برای تشویق و علاقمند نمودن در این مورد دو زمینه سعی بر این شده تا از خود دانش آموزان و عالمان متخصص و پژوهشگران و مدیران و والدین و کتب، راهکاری برای رفع اشکال این معضل یاری گیریم. با عنایت به آراء و پیشنهادات و ارائه طریقها از طرف متوجهین، بحثهایی در این زمینه صورت گرفته که اطلاعات حاصل از این بحثها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و اشکالات و کم و کاستیهای کلاس درس مشخص و روشن گردیده و اصول لازم برای تدریس درس انشاء از میان راه حلهای ارائه شده روش و طریق مناسب برای اقدام عملی و اجرا در نظر گرفته شده است. با توجه به شواهد عینی و مدارک و اسناد موجود، تغییر مثبت در تدریس درس انشاء صورت پذیرفته است که با اجرای این روش می توان تحولی در چگونگی تدریس در انشاء بوجود آورد و همچنین دانش آموزان را تا حدودی در این درس فعال نموده و در آنان شور و شوق نسبت به درس مزبور ایجاد کرد.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:18
فهرست مطالب: صفحه
موضوع پژوهش در عمل 1
مقدمه و توصیف وضعیت موجود 2
گردآوری اطلاعات شواهد (1) 4
تجزیه و تحلیل اطلاعات 5
خلاصه ی یافته های اولیه 5
روش های فعال سازی آزمایش ها و کار های عملی درس علوم تجربی 6
انتخاب راه حل جدید و موقتی و پیشنهاد 9
چگونگی اجرای راه حل جدید 10
گردآوری اطلاعات شواهد(2) 11
تجدید نظر در روشهای انجام گرفته و اعتبار بخشی به آنها 12
نتیجه 13
منابع 15
مقدمه
توصیف وضعیت موجود
دبیر و کارشناس علوم تجربی هستم و حدود بیست سال است که در دوره ی عمومی راهنمایی در سه پایه ی تحصیلی علوم تجربی تدریس می کنم . در طول این سال های متمادی بنده از روش های مختلف تدریس مانند سخنرانی و استفاده از رسانه های آموزشی و تدریس در آزمایشگاه استفاده کرده ام و بیشتر تلاش و کوشش خود را در این موارد انجام داده ام . ولی دانش آموزان بعضی از مطالب را می فهمیدند و عده ای از دانش آموزان مطالب را در حافظه ی کوتاه مدت خود حفظ می کردند و برای خودم نیز روشن شده بود که دانش آموزان هنگام توضیح دادن و تدریس و یا انجام کارهای عملی خسته می شوند .یک حس جالبی در من ایجاد شد و تصمیم گرفتم که این مسئله را حل کنم . همواره در این فکر بودم که یک تغییر و تحولی در روش تدریس خود ایجاد کنم . در آبان ماه سال 88 یک روز این مسئله را با دانش آموزان کلاس دوم راهنمایی مدرسه نمونه دولتی بحرالعلوم گرمی در میان گذاشتم و گفتم که می خواهیم درکلاس خودمان تحول ایجاد کنیم آنها خیلی خوشحال شدند از اینکه نظر شان را بیان می کردند سوالاتی که مطرح نمودم عبارت بودند از:
1- چرا هنگام تدریس علوم تجربی در تخته سیاه عده ای از شما زود خسته شده و خواب آلود می شوید
2- چرا آزمایش های کتاب راکه انجام می دهیم خوب نمی فهمید؟
3- چرا به متن آزمایش های علوم تجربی کمتر توجه می کنید؟
4- آیا از مطالب و متن آزمایش های علوم تجربی راضی هستید وجهت بهتر شدن آن چه نظری دارید؟
همه دانش آموزان کلاس با یکدیگر صحبت و مشورت کردند چون همه ی دآنش آموزان نمونه و صاحب نظرو باهوش بودند و به راحتی سخنان خود را بیان می کردند و نظرات خود را به این شرح اعلام کردند: 3
1- دانش آموزی به نام مجید حقی با معدل 86/19 گفت:علوم تجربی علومی است که از طریق تجربه و عمل حاصل می شود زمانی که این علم کاربردی فقط منحصر به سخنرانی و تخته سیاه می شود ما گوش می کنیم و می فهمیم ولی جذابیت مخصوص خود را ندارد چون با گذشت زمان خسته می شویم و لازم است که همراه با انجام آزمایش این علم را یاد بگیریم که اگر آزمایش های کتاب را ببینیم و در کلاس انجام شودآموختن علوم تجربی برای ما آسان و ماندگار می شود.
2- یکی از دانش آموزان به نام پیام فروزنده قهرمان تکواندو ایران و آسیا که در کلاس بنده حضور داشتند گفت: که در کلاس و آزمایشگاه کار های عملی را شما انجام می دهید و ما فقط تماشاگر آن هستیم درست است که می فهمیم ولی اگر بگذارید این آزمایش ها را خودمان انجام دهیم بهتر و بیشتر یاد می گیریم و هدف و خواسته ی ما این است که خودمان کار های عملی را انجام دهیم.
3- دانش آموز دیگری به نام مهر آور که از شهرستان پارس آباد در این مدرسه مشغول تحصیل بودندگفتند که ما در دوره ی ابتدایی همه ی آزمایش ها را به راحتی خودمان انجام می دادیم ولی به آزمایش های کتاب علوم تجربی در راهنمایی نگاه می کنیم و ضمن اینکه مود شیمیایی و وسایل را نمی شناسیم از خطرات آن نیز می ترسیم به همین علت علاقه ی ما نسبت به این آزمایش ها کم شده است.
۴- امین جاوید یکی از دانش آموزان گفت : همه ی آزمایش های کتاب علوم تجربی راهنمایی را قابل انجام نمی دانیم چون در سطح ما نیستند و حالت تخصصی دارند و انجام این آزمایش ها نیاز به اطلاعات بیشتر و ایمنی زیاد دارد و ضرورت دارد که در کتاب های درسی ما تغییر ایجاد شود و آزمایش های آن به صورت ساده ترنوشته شود.
5- دانش آموز دیگری گفت آنچه در کتاب علوم تجربی می بینیم بیشترمربوط به محیط بیرون و طبیعت است وما آن را در محیط بسته می خوانیم و کار های عملی را معلم انجام می دهد و ما انجام نمی دهیم.
گردآوری اطلاعات وشواهد (1) 4
بنده پس از مشورت با دانش آموزان به دنبال منابع دیگر در جهت کسب اطلاعات رفتم ،موضوع را دردی ماه 88 در جلسه ی دبیران مطرح نمودم عده ای از همکاران گفتند که می خواهید مثلا چیزی اختراع نمایید به آنها گفتم چه اشکالی دارد دانش آموز نوع ابر را عوض تخته سیاه در آسمان ببیند و ریشه ی راست و افشان را در مزرعه بیرون آورده و نگاه کند و گل بچیند و اجزای گل را معرفی کند و لایه های رسوبی و بستر رودخانه و زغال سنگ و سنگ ها و چشمه ها را عملا ببیند و اندام قلب و کلیه و چشم را در کلاس تشریح نماید انجام این کارها که هزینه ی زیادی ندارند.مدیر مدرسه آقای محمد حسین داور پناه و دبیر حرفه وفن آقای غلامعلی تقوی با نظر بنده موافق بودندبرای اطلاعات بیشتر تاریخچه ی آموزش و پرورش کشور های پیشرفته در 50 سال قبل را مطالعه نمودم که وضعیت آزمایشگاه های دوره ابتدایی و راهنمایی آنها در پنجاه سال پیش تقریبا مشابه وضع ما بوده است آنها در آن زمان پس از مدتی دیدند که این روش در دوره عمومی(ابتدایی و راهنمایی)کارایی ندارد.افزایش فشار مادی بر آموزش و پرورش و افزایش هزینه ی وسایل آزمایشگاهی و عدم وجود آزمایشگاه های مجهز و نبود متصدی متخصص ،از جمله عواملی هستند که باعث شده است اجرایچنین روشی به صورت حقیقی میسر نشود و کار مدیران و دبیران این شده است که وسایل آزمایشگاهی به صورت منظم چیده شود و نیروی اکثرا مازاد در آنجا بنشینند و هر چند گاهی یک گزارش آزمایشگاهی نوشته شود و دانش آموزان حق دست زدن به وسایل را ندراند و معلم فقط این آزمایش ها را انجام می دهد. کشور ها چندین سال است از آن وضعیت عبور کرده اند و به نتیجه رسیده اند ما نیز با یک روش بهتر و بومی و اسلامی و با ایجاد تحول می توانیم از وضعیت فعلی خارج شویم و آن روش این است که فعالیت های عملی و زمایشگاهی به روش ساده در کلاس و یا بیرون از کلاس با استفاده از طبیعت و به صورت نمایشی و یا به صورت عملی توسط خود دانش آموزان اجرا شود.سپس این موضوع را با دبیران علوم تجربی خانم معصومه فتوحی و خانم زیبا جهانی از مدارس عشایری آنگوتلار و نجفقلی کندی در میان گذاشتم که آنها نیز ضمن موافقت با این روش و ضرورت توجه به آن نظرات خود را بیان کردند.
تجزیه و تحلیل اطلاعات
از مطالعه و تحقیق و مشورت ها و تجزیه وتحلیل به عمل آمده، مشکلات موجود در این روش ها مشخص گردید و فهمیدم که از بین روش های تدریس،روش تدریس عملی علوم تجربی با مشارکت دانش آموزان در انجام کارهای عملی ساده و در حد توان آنها موفقیت آمیز است ودانش آموزان بااجرای این روش اعتماد به نفس و قدرت و خلاقیت بیشتری پیدا می کنند و اضطراب و ترس از آزمایش در آنها از بین می رود ضمنا خلاصه ی تجزیه و تحلیل خود را از وضعیت دانش آموزان کلاس و عوامل خستگی آنها ثبت نمودم که در اکثر کلاس های منطقه مشاهده می شود چون بنده چهار سال است که سرگروه علوم تجربی هستم واز کلاس ها در شهر و روستا اطلاع دارم.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:85
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده ۱
فصل اول : کلیات پژوهش
مقدمه ۳
بیان مساله ۴
اهمیت و ضرورت تحقیق ۵
اهداف تحقیق ۶
موضوع تحقیق ۶
متغیرها ۶
فرضیه و سوالات ۷
مفاهیم و اصطلاحات ۹
مشکلات و تنگناها ۱۱
خلاصه فصل اول ۱۲
فصل دوم : بیشینه تحقیق
مقدمه ۱۴
انواع رویکردها در فرآیند یاددهی – یادگیری ۱۵
یاددهی – یادگیری با رویکرد غیر فعال یا سنتی ۱۵
نقد یاددهی – یادگیری با رویکرد غیر فعال یا سنتی ۱۶
یاددهی – یادگیری با رویکرد فعال ۱۷
ویژگی ها و نکات اصلی در یاددهی – یادگیری با رویکرد فعال ۲۰
رابطه تدریس و یادگیری ۲۲
مبانی نظری رابطه تدریس و یادگیری ۲۳
الگوهای تدریس ۲۴
ارتباط الگوهای تدریس با برنامه درسی ۲۴
ارائه الگوی عمومی تدریس با رویکرد فعال ۲۵
مراحل الگوی عمومی تدریس با رویکرد فعال ۲۶
نمونه هائی از الگوهای تدریس فعال ۲۶
الگوی حل مساله ۲۶
پیشینه تحقیق ۳۰
تحقیقات انجام شده در ایران ۳۱
تحقیقات انجام شده در جهان ۳۴
خلاصه فصل دوم ۳۸
فصل سوم : روش اجرای تحقیق
مقدمه ۴۰
روش تحقیق ۴۱
روش تحقیق توصیفی ۴۱
جامعه آماری ۴۱
نمونه آماری روش نمونه گیری ۴۱
روش تجزیه و تحلیل آماری ۴۱
روائی ۴۲
پایائی ۴۳
خلاصه فصل سوم ۴۳
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش
مقدمه ۴۶
لیست فرمول ها ۴۷
بررسی فرضیات ۴۸
جدول و نمودارها ۵۲
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱ ۵۳
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۲ ۵۴
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۳ ۵۵
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۴ ۵۶
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۵ ۵۷
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۶ ۵۸
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۷ ۵۹
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۸ ۶۰
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۹ ۶۱
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۰ ۶۲
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۱ ۶۳
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۲ ۶۴
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۳ ۶۵
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۴ ۶۶
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۵ ۶۷
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۶ ۶۸
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۷ ۶۹
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۸ ۷۰
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۱۹ ۷۱
جدول و نمودار مربوط به سوال شماره ۲۰ ۷۲
نودار کلی ۷۳
خلاصه فصل چهارم ۷۴
فصل پنجم : خلاصه و نتیجه گیری
مقدمه ۷۶
خلاصه فصل اول ۷۷
خلاصه فصل دوم ۷۸
خلاصه فصل سوم ۷۹
خلاصه فصل چهارم ۸۰
پیشنهاد و راهکارها ۸۱
منابع و موآخذ ۸۳
ضمائم و پیوست ها ۸۵
چکیده:
موضوع مورد پژوهش در این تحقیق بررسی رابطه بین موانع اجرای روشهای تدریس فعا ل با افت تحصیلی در مدارس ابتدایی شهرستان سبزوار می باشد که در این پژوهش ابتدا به بیان مساله وبعد از آن به اهداف ، سوالات و مشکلات و تنگناها پرداختیم .فرضیات این تحقیق عبارتند از :
1. بین محتوای نا مناسب کتابهای درسی و عدم اجرای روشهای تدریس فعال در کلاس درس رابطه وجود دارد .
2. بین کمبود امکانات آموزشی مناسب و عدم اجرای روشهای تدریس فعال در کلاس درس رابطه وجود دارد .
3. بین عدم رضایت شغلی معلمان وعدم اجرای روشهای تدریس فعال در کلاس درس رابطه وجود دارد .
4. بین نظام ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و عدم اجرای روشهای تدریس فعال در کلاس درس رابطه وجود دارد .
جامعه آماری که در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته شامل کلیه معلمان مقطع ابتدائی شهرستان سبزوار می باشد که تعداد آنها 1698 نفر است که 784 نفر معلمین مرد و 850 نفر معلمین زن می باشند و نمونه این پژوهش 50 نفر از معلمین مقطع ابتدائی هستند . در این پژوهش از روش توصیفی و مقایسه ای استفاده نمودیم و همچنین روش جمع آوری اطلاعات تحقیق روش کتابخانه ای و میدانی است . ابزارهای جمع آوری اطلاعات عبارتند از میانگین ، نما ، میانه ، واریانس ، انحراف استاندارد و ضریب خی 2 . ضریب پایائی این پژوهش 94 % است که پایائی به صورت مطلوب است .
مقدمه
سرعت فزاینده ای که امروزه در عرصه صنعت و تکنولوژی شاهد آنیم , معلول تحولات چشمگیر و رو به رشدی است که علوم مختلف در چند دهه اخیر با آن مواجه بوده اند . یکی از مهمترین عامل این دگرگونی فزاینده در ابعاد مختلف دانش که منجر به توزیع ناهمسان در تولید علم گردیده و شرایط ناموزونی را در مقایسه جوامع پیشرفته و در حال توسعه ، از لحاظ انحصار و مصرف دانش موجب گردیده است ، نظام آموزش و پرورش است . مجموعه ای که در جوامع در حال توسعه با برخورداری از مشخصه پیروی و تقلید در اماده سازی های خلاق و کار آفرین در زمینه های مختلف علمی ناکارآمد بوده است .
این نقیصه مهم نظامهای آموزشی کشورهای در حال توسعه در حالی است که نظام های تربیتی مترقی با چالش های متعدد در ابعاد مختلف علمی مترصد تربیت انسانهایی هستند که در رویارویی مترقی با مسائل با کسب توانمندی های لازم در زمینه های مختلف ، فعال و منعطف بوده و خلاقانه مجموعه امور را در یک فرایند علمی تحت سیطره خود درآوردند .
نظام آموزش و پرورش مترقی و پیشرو در پی آن است بااستفاده از الگوهای تدریس فعال ، فراگیران را از حالت منفعل خارج ساخته و شرایط درگیری آنان را با موضوع درس فراهم کند و شاگرد محوری را جایگزین معلم محوری نماید .
در استفاده از روشهای تدریس فعال ، تنها به محتوا و دانش ارائه شده بسنده نمیشود بلکه از آن به عنووان محمل و وسیله ای برای توسعه مهارت تفکر و یادگیری در سطوح بالا هم استفاده می شود . مهارت ها و عملکردی که متاسفانه بر اساس نتایج اولیه سومین مطالع بین المللی ریاضیات و علوم در دوره ابتدایی و راهنمایی ، دانش آموزان کشور ما در مقایسه با سیار دانش آموزان کشورهای جهان از سطح و توانایی پایینی برخوردارند( کیامنش 1375 – یافته های سومین مطالعه بین المللی تیمز علوم دوره ابتدائی ) .
بنا بر این با این نگرش که مقش سنتی معلم به عنوان توزیع کننده دانش آموزان از طریق آموزش مستقیم و توضیح و سخنرانی دیگر به پایان رسیده باشد ، شایسته است که این چشم انداز بر نظام تعلیم و تربیت مستولی گردد که : چگونه دانستن ف چگونه انجام دادن ، چونهبا دیگران زیستن و چگونه شدن را یاد بگیریم و بر خود آغاز گری ، خود مشاهده گری و خود قضاوتی در باره این که چه چیزی را بیاموزیم ، چونه بیاموزیم و چرا بیاموزیم تاکید داشته باشیم تا به این وسیله فراگیر به کمک معلم خود بتواند یادگیری خود را تنظیم و سطح توجه اش رابه طور ارادی نمایان و در جریان یادگیری ، اعمال خود را کنترل کند ، تااز این طریق تفکر انتقادی و منطقی و خلاقیت در او شکل گیرد . موارد فوق از جمله چشم اندازهای جهانی آموزش و پرورش عمومی در قرن 21 و ایران 1400 می باشند( قورچیان و فضلی خانی 1377 جزئیات روش های تدریس )
بنا بر آنچه گفته شد اهتمام به روش های تدریس فعال در نظام های آموزشی یکی از موثرترین اقداماتی است که میتواند آموزش و پرورش فعلی را به سر منزل مقصود رهنمون گرداند . در این رابطه شناخت موانعی که در تحقق این امر خلل وارد می نماید ، یکی از ضروری ترین و اساسی ترین مواردی است که تصمیم گیرندگان این دستگاه عظیم بدان نیازمندند .
بیان مسئله :
در فرایند نظام آموزشی ، یکی از معضلاتی که تعلیم و تربیت نونهالان ما را تحت تتاثیر قرار داده و ضایعات جبران ناپذیری را در جریان یادگیری , مخصوصا حیطه شنناختی ، متوجه دانش آموزان در مقاطع تحصیلی مختلف به ویژه در دوره ابتدایی می کند ، مسئله عدم بهره گیری از روشهای تدریس فعال در جریان یاد دهی - یاد گیری است ( فضلی خانی 1378 ) . جریانی که دو قطب اساسی آن یعنی معلم و شاگرد برای دست یافتن به اهاداف مورد نظر بایکدیگر به تعامل می رسند .
تدریس فعال در این پژوهش با الهام از مکتب شناخت گرایی بر اساس نظریه برونر ، پیاژه ، دیوئی و دیگران اقدامی دو طرفه از سوی معلم و شاگرد است که در آن معلم از طریق فراهم آوردن فضایی تسهیل کننده برای فعالیت آزادانه دانش آموزان ، نقش راهنمای هوشمندانه ای را ایفا میکند که در هر مرحله شاگردان را برای تعادل جویی مستمر تحریک میکند ( یعنی با حد اقل مداخله حد اکثر فرصت را باری کاوشگری فراهم میکند ) و دانش آموز از طریق کاوشگری مطالب متناسب با رشد عقلانی خود را تحت هدایت معلم فرا میگیرد . ( سپس تکالیف متنوعی را به دانش آموزان ارائه میگردد و پاسخهای آنان را بررسی و راهنمایی های الزم اعمال میشود . بنابراین شاگرد در تجربه یادگیری نقشی فعال داشته و ارتباطی دو جانبه و چند جانبه با معلم و سایر دانش آموزان و دیگران خواهد د اشت ( پیاژه 1960، به نقل از مهر محمدی 1379 )
روشهای تدریس فعال انواع مختلفی دارد . معلم بر اساس اهداف ، موضوعات درسی ، امکانات و وسایل موجود ف ساختار و محتوای درس و غیره یکی یا تلفیقی از آنها را برای نیل به اهداف آموزشی انتخاب میکند . نمونه هایی از این روشها عبارتند از : روش استقرایی ریا، روش حل مسئله ، روشهای بحث گروهی ، روش ایفای نقش ، روش مباحثهع ای ، روش پروژه و نوآفرینی روش فرا شناخت ( فضلی خانی 1378 ) .
در اجرای روشهای تدریس فعال توجه به موارد زیر حائز اهمیت است . در مرحله قبل از تدریس : برنامه ریزی یا طراحی آموزشی ، تحلیل آموزشی و تعیین اهداف ؛ در مرحله ضمن تدریس : تحریک و حفظ علاقه دانش آموزان ، توجه به سرعت تدریس و طرح پرسش های مختلف ( گود و بروفی 1991 ) و نظارت و راهنمایی در جریان یادگیری به ویژه زمانی که یادگیران به تمرین آنچه آموخته اند میپردازند . ( گودلد 1984 ) .
بنابر آنچه ذکر گردید مسئله مورد بررسی در این پژوهش شناخت اموری است که در فراایند یاد دهی – یادگیری مانع از ارتباط دو جانبه بین معلم و شاگرد گردیده و دریافت کننده مهارت ها و اطلاعات ( دانش آموز ) نقش انفعالی به خود میگیرد و به تبع آن معلم توزیع کننده دانش محسوب شده و کنترل یادگیری را بر عهده میگیرد . به دیگر سخن ، کسب آگاهی نسبت به عواملی که مانعی بر سر راه اجرای روشهای تدریس فعال به حساب می آیند .
اهمیت و ضرورت تحقیق :
در مجموعه عظیم نظامهای آموزش و پروش کنونی ، معلم نقطه اتمای هر تغییر و تحولی است ونقش اساسی او در ایجاد تغییرات لازم متناسب با تحولات تکنولوژیک در عرصه اطلاعات و ارتباطات بر کسی پوشیده نیست ( مهر محمدی 1379 ) بنا براین در پرتو به کارگیری منابع و ابزارهای اطلاعاتی جدید در آموزش و پروش لازم است قابلیت ها و شایستگی ها ی متناسب با این نوآوری ها را در معلم ایجاد نماییم . در این رابطه یکی از مسئولیتهای خطیری که متوجه معلم بوده و او را در جایگاه رفیعی در نظام های آموزشی قرار داده ، مسئله تدریس و بهره گیری از روشهای جدید است . بدین معنی که تاثیر مثبت نظام آموزش و. پرورش در توسعه ، ترقی و تکامل جامعه در ابعاد مختلف را باید در دست معلمان نو جو و نوآور یافت که نسبت به استفاده هوشمندانه ، خلاقانه و مبتکرانه از الگوهای مختلف تدریس وفا دارند . به عبارت دیگر بخش اعظم یادگیری دانش آموزان یا تاثیر گذاری نظام تعلیم و تربیت را که در محیط یاددهی – یادگیری به منصه ظهور میرسد می بایست در کلاس درس جستجو کرد . با این چشم انداز معلم در اثر عملکرد خاص خود به ویژه در اثر استفاده از روشهای تدریس مستقیما در یادگیری دانش آموزان و کسب مهارت به آنان نقش اساسی دارد . ( کلاین 1992 به نقل از مهر محمدی 1379 – بازاندیشی فرآیند یاددهی- یادگیری ) . معلم با استفاده از هر یک از روشهای تدریسی که در فرایند یاددهی – یادگیری اتخاذ مینماید از دو جنبه شناختی و تربیتی ، فراگیران را تحت تاثیر قرار میدهد . بنابراین شاید بتوان اینگونه اظهار نظر کرد که : عدم توسعه دانش و اطلاعات و رشد استعداد و توانایی های دانش آموزان معلول روشهای تدریس غیر فعالی است که قریب به اتفاق معلمان ما از آن استفاده مینمایند . مهمترین این روشها عبارتند از : روش سخنرانی ، توضیحی یا روش مستقیم .
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:21
فهرست مطالب:
فصل اول
آنالیز فعال سازی نوترونی
تاریخچه روش آنالیز فعال سازی نوترونی (NAA)
اصول روش آنالیز فعال سازی نوترونی (NAA)
انواع روش NAA
انواع NAA از لحاظ روش کار
روش مطلق
روش نیمه مطلق
روش استانداردسازی k0
روش نسبی
انواع NAA از لحاظ نوع نوترونهای بمباران کننده
انواع NAA از نظر زمان بندی
انواع NAA از لحاظ امکانات و وسایل آنالیز
چشمه های نوترونی
چشمه رادیوایزوتوپی
دستگاه مولد نوترون
راکتورهای هسته ای
آشکارساز اشعه گاما
طرز کار آشکارساز اشعه گاما
انواع آشکارسازهای اشعه گاما
سیستم های اندازه گیری آشکارساز
کاربردهای روش فعالسازی نوترونی
کاربردNAA در صنایع
کاربردNAA در علوم پزشکی
کاربردNAA در کشاورزی و مواد غذائی
کاربردNAA در مطالعات زیست محیطی
کاربرد در امور دادرسی
کاربردNAA در باستان شناسی و هنر
کاربردNAA در زمین شناسی و کانی شناسی
چکیده:
فصل اول آنالیز فعال سازی نوترونی 1-1 تاریخچه روش آنالیز فعال سازی نوترونی (NAA)
نوترون برای اولین بار در سال 1932 توسط چادویک از بمباران برلیوم بوسیله ذرات آلفا، بصورت عملی بدست آمد. البته قبل از کشف چادویک، راترفورد در سال1920 این ذره را بعنوان ترکیبی از الکترون و پروتون و بدون بار الکتریکی فرض کرده و آن را به همین نام شناخته بود.
اولین آزمایش فعالسازی نوترونی در سال1936 توسط جرج هوسی (دانشمند مجارستانی) و شاگردش (هیلد لوی) در کپنهاک دانمارک انجام شد.
چشمه های نوترونی و آشکارسازهای اشعه گاما، دو پایه اصلی روش فعالسازی نوترونی می باشند که هر دو در سالهای اولیه تولدNAA، بسیار محدود و کمتر قابل دسترس بودند و به همین دلیل، تا قبل از تکمیل اولین راکتور گرافیتی در ایالات متحده آمریکا در سال 1942، آنالیز فعالسازی نوترونی کمتر بعنوان روشی با حساسیت بالا به کار گرفته می شد.
اما با ساخت آشکارساز سوسوزن(Tl)NaI در سال1953 و آشکارساز ژرمنیوم لیتیوم (Ge(Li)) در سال1960، انقلابی در کاربرد روشNAA بوجود آمد و این روش، از یک روش آکادمیک آنالیز مواد به یک روش حرفه ای در این عرصه تبدیل شد. پیشرفت کامپیوتر و اتوماسیون در سالهای 1970 و1980 روش فعالسازی نوترونی را به یک روش پیشرفته و با حساسیت بسیار بالا تبدیل کرد، به گونه ای که امروزه این روش به یک ابزار حیاتی در زمینه های مختلف علمی و صنعتی تبدیل شده است.
1-2 اصول روش آنالیز فعال سازی نوترونی (NAA)
در روش NAA از نوترون بعنوان پرتابه استفاده می کنیم. وقتی یک نوترون با هسته هدف برخورد می کند، بدلیل درگیر نشدن در سد کولمبی می تواند براحتی تا حد برد نیروهای هسته ای به هدف نزدیک شود. درنتیجه، انرژی جنبشی نوترون به شدت کاهش یافته و ممکن است توسط هسته جذب شود. به این فرآیند گیراندازی نوترون (Neutron Capture) می گوییم. حاصل این واکنش یک هسته برانگیخته است.
(1-1)[X+n]* هسته برانگیخته X(هسته هدف)
هسته برانگیخته به روشهای مختلفی می تواند واکنش کند، که مهمترین آنها عبارتند از:
1)پراکندگی کشسان 2)پراکندگی غیرکشسان 3)گسیل ذره 4)تابش فوتون 5)شکافت
پیروی هسته برانگیخته از هر کدام از این واکنشها، علاوه بر اینکه به انرژی برانگیختگی هسته مرکب وابسته است، وابستگی مستقیمی نیز به سطح مقطع واکنش بین هسته هدف و نوترون فرودی دارد.
معمولترین واکنشی که در روش NAA مورد استفاده قرار می گیرد، گسیل پرتو)(n, است:
(1-2)
آهنگ جذب نوترون در هسته به سه پارامتر وابسته است:
1) شار نوترون(φ) 2) تعداد ذرات هدف(N) 3) سطح مقطع گیراندازی نوترون(σ)
تعداد ذرات هدف را می توان از رابطه زیر محاسبه کرد:
(1-3)
که در آنNa عدد آووگادرو،Wجرم هسته مجهول،M جرم اتمی آن وθ فراوانی ایزوتوپی آن است.
بنابراین تعداد اتمهای رادیواکتیو شده در هر ثانیه و هر سانتیمتر مکعب از هدف، برابر است با:
(1-4)
اما هم در هنگام تولید هسته رادیواکتیو و هم بعد از اتمام زمان پرتودهی، هسته های رادیواکتیو تولید شده، واپاشی می کنند. بنابراین راکتیویته یا همان تعداد هسته های رادیواکتو باقی مانده در نمونه برابر است با:
(1-5)
که در آن، ثابت واپاشی هسته رادیواکتیو،T نیمه عمر هسته رادیواکتیو، ti زمان پرتودهی و td زمان واپاشی می باشد. معادله(1-5) اساس کار روش فعالسازی نوترونی است.
حال نمونه را در برابر آشکارساز قرار می دهیم. اکتیویته ای که آشکارساز نشان می دهد را باید در ضریب آشکارساز، ضرب کنیم تا اکتیویته مطلق را بدست آوریم:
(1-6) (اکتیویته مطلق)
ضریب آشکارساز از دو پارامتر تشکیل شده است:
(1-7)
الف) : راندمان (efficiency) آشکارساز بوده و خود به دو عامل وابسته است:
1) چگونگی قرار گرفتن نمونه در برابر آشکارساز
2) راندمان ذاتی ماده تشکیل دهنده آشکارساز
ب) : که از ضرب دو عامل بدست می آید:
1) احتمال رخ دادن واکنش مورد نظر (بین ذرات ورودی به داخل آشکارساز با مواد تشکیل دهنده آشکارساز) در طراحی آشکارساز
2) نسبت الکترون خروجی به کل الکترون تولید شده در آشکارساز است.
1-3 انواع روش NAA
آنالیز مواد به روش فعال سازی نوترونی را می توان از جنبه های مختلفی دسته بندی کرد.
1-3-1 انواع NAA از لحاظ روش کار
ابتدا تقسیم بندی روشNAAرا از لحاظ نوع عملکرد و روش عملی، بررسی می کنیم. رابطه (1-5) اساس کار در روش NAA است و بنابر چگونگی استفاده از آن، آنالیز فعالسازی نوترونی را به4دسته تقسیم می کنند.
1) روش مطلق
در این روش تمام داده ها و پارامترهای لازم در معادله(1-5) و همچنین پارامترهای مربوط به آشکارساز را اندازه گیری کرده و برای محاسبه هیچکدام از آنها از یک نمونه معلوم بعنوان استاندارد استفاده نمی کنیم. بدلیل دشواری های مربوط به محاسبه داده های هسته ای و راندمان آشکارساز و همچنین محاسبه سطح مقطع واکنش مورد نظر که به شدت به انرژی نوترونهای فرودی وابسته است، این روش کاربرد عملی چندانی ندارد و بیشتر برای Co، Au و Ni که بعنوان دیده بان شار نوترونی کابرد دارند، مورد استفاده قرار می گیرد.
2) روش نیمه مطلق
در این روش برخی از پارامتر را به کمک استاندارد بدست می آوریم(اما نه همه آنها را). این روش نیز بدلیل مشکلات عملی در محاسبات و اندازه گیری ها، بجز دربرخی موارد خاص، چندان مورد استفاده قرار نمی گیرد.
3) روش استانداردسازی k0
در این روش از ضریب k0 استفاده می شود. این ضریب، نسبت پارامترهای هسته ای عنصر مورد نظر را به پارامترهای هسته ای یک عنصر مقایسه گر مانند طلا، مشخص می کند. بنابراین با بدست آوردن اکتیویته رادیوایزوتوپ های داخل نمونه و اکتیویته طلای مقایسه گر و همچنین محاسبه راندمان آشکارساز و شار نوترونی و با استفاده از ضریب k0، می توان غلظت بسیاری از عناصر را با دقت بسیار خوبی محاسبه کرد. البته این روش نیز با وجود اینکه از دو روش قبل بهتر است اما باز هم دشوارهای زیادی در محاسبه شار نوترون و مشخصات آشکارساز وجود دارد که باعث کاربرد کمتر این روش می شود.
4) روش نسبی
در عمل بیشتر از روش نسبی برای تعیین عناصر در نمونه استفاده می کنیم. در این روش، نمونه و استاندارد، در یک کپسول قرار می گیرند، بنابراین با مقایسه اکتیویته مربوط به آنها بسیاری از محاسبات حذف می شوند:
(1-7)
غلظت وزنی عنصر مجهول در نمونه را می توانیم از رابطه زیر بدست آوریم:
(1-8)
که در آن G جرم کل نمونه و D غلظت جرمی است.
بنابراین می توان معادله اساسی روش NAA نسبی را بصورت زیر بیان کرد:
(1-9)
باوجود اینکه غلظت نسبی دیمانسیون ندارد، اما آن را بر اساس یا بیان می کنند. البته در برخی موارد تا غلظت های(چند نانو گرم در یک گرم از نمونه) نیز در این روش قابل محاسبه است.
1-3-2 انواع NAA از لحاظ نوع نوترونهای بمباران کننده
حال می خواهیم تقسیم بندی روشNAA را از لحاظ طیف انرژی نوترونهای بمباران کننده، بررسی کنیم. برای این منظور ابتدا باید نوترونها را دسته بندی کنیم. بطور کلی طیف نوترونی را به 3 دسته زیر تقسیم می کنند:
الف) نوترونهای حرارتی(Thermal neutron)
این دسته شامل نوترونهای کم انرژی (زیر 5/0) است. طیف نوترونهای حرارتی در دمای اتاق با انرژی 025/0 و سرعتی در حدود2200، براساس توزیع ماکسول- بولتزمن توصیف می شود. در بیشتر نقاط پرتودهنده یک راکتور، در حدود 90 تا 95 درصد کل نوترونها را نوترون های حرارتی تشکیل می دهند.
ب) نوترونهای فوق حرارتی(Epithermal neutron)
نوترونهایی با انرژی بین 5/0 تا5/0 در این دسته قرار می گیرند. این نوترونها دارای انرژی متوسط هستند و بطور معمول در یک راکتور، در حدود 2% کل نوترونها را شامل می شوند.
ج) نوترونهای سریع(Fast neutron)
این دسته از نوترونها دارای انرژی بیش از5/0 می باشند. متوسط انرژی نوترونهای سریع2 است. نوترونهای سریع در واکنشهای به ندرت شرکت می کنند، اما در واکنشهایی که در آنها یک ذره هسته ای گسیل می شود، به خوبی شرکت می کنند (مثل واکنشهای، یا ). ممکن است دریک نقطه پرتودهنده از یک راکتور، حدود 5% شار شامل نوترونهای سریع باشد.
برای هر یک از برهمکنشهای بین نوترون-هسته، انرژی آستانه ای وجود دارد که این انرژی برای واکنش،حدود10 یا بیشتر و برای واکنشهای گسیل ذرات باردار مثلو، در حدود 1 تا 5 است. برای نوترونهایی با انرژی پایین تر،محتمل ترین واکنش است. در انرژی های حرارتی سطح مقطع واکنشبرای اکثر عناصر بالا بوده و بصورت تابعی از عکس سرعت نوترونتغییر می کند.